GROOT-BRITANNIE: STAKEN TEGEN DUURTE EN VERARMING
WEBSITE PETER STORM
Geplaatst op 11 augustus 2022 door egel
donderdag 11 augustus 2022
Groot-Brittannië beleeft een stevige stakingsgolf. Grote aantallen arbeiders hebben de strijd aangebonden met de stijgende kosten van levensonderhoud en eisen flinke loonsverhogingen. Leten we ze alle succes van de wereld wensen. En laten we kijken hoe we in Nederland zoiets ook op gang krijgen. Ook loonstrijd is vrijheidsstrijd, en hard nodig sowieso.
Dat er iets rommelt in de Britse arbeidsverhoudingen bleek al eerder. Flinke spoorwegstakingen dreunden door het land. In juni legden 40.000 spoorwegwerkers het werk neer in enkele 24-uursstakingen. Ze wezen het beschamende bod van de spoorwegbazen af: die bonden 3 procent loo0nstijging, terwijl de inflatie 9 procent bedroeg. Arbeiders zouden daarmee dus in koopkracht hard achteruit gaan.(1) In juli volgde wederom een spoorwegstaking, wederom van rond de 40.000 arbeiders.(2) Het ging om arbeiders die georganiseerd zijn via de vakbond RMT, die in Mick Lynch ook nog eens beschikt in een welbespraakte en relatief strijdbare voorzitter. Kort erna volgde nog een spoorwegstaking, nu van 5000 arbeiders, in het bijzonder machinisten georganiseerd in de vakbond ASLEF. Die dreigen met een 2-procent loonsverhoging – in reële termen dus ook weer een loondaling – te worden afgescheept door de spoorbedrijven. Op het moment dat die staking plaatsvond, stond er voor 13 augustus trouwens alweer een nieuwe gepland.(3)
Maar niet alleen in het vervoer rommelt het. Op 9 augustus 2022 werd bekend dat arbeiders van de Britse posterijen aan het staken gaan. De desbetreffende vakbond CWU heeft 14-uursstakingen aangekondigd voor 16 augustus, 31 augustus, 8 september en 9 september. Hier gaat het om 115.000 arbeiders.(4) We hebben het dus echt over grote stakingen. Het postbedrijf doet alsof het 5,5 procent loonsverhoging biedt. In werkelijkheid gaat het om 2 procent, eventueel aangevuld met 3,5 procent a;s bond en bedrijf het eens zouden worden. Eens waarover? Het postbedrijf wil het werk moderniseren. Ga er maar van uit dat het werk hier niet lichter en niet leuker van wordt… Maar zelfs al zou het om de volle 3,5 procent gaan, dan nog blijft dat achter bij die a inflatie van 9 procent.
Bij spoorwegen en postbedrijf gaat het om reguliere stakingen, via erkende vakbonden. Dat betekent dat ze aan allerlei regels en procedures moeten voldoen om legaal te zijn: Groot-Brittannië heeft een strenge wetgeving om vakbonden in te dammen. Het betekent ook dat arbeiders die langs deze weg staken, feitelijk twee gevechten tegelijk voeren. Een strijd tegen de directies van de bedrijven waar ze werken, om de geëiste loonsverhoging binnen te halen enerzijds; een strijd tegen de beroepsbestuurders van hun eigen vakbonden, om te voorkomen dat die achter de rug van arbeiders om een halfzacht compromis met de bedrijven sluiten.
Vakbondsbestuurders hebben het sluiten van zulke compromissen als core business, onderhandelen is hun vak, strijd willen ze slechts als onderhandelingen te weinig opleveren. Maar wat voor bondsbestuuders nog aanvaardbaar is, is dat voor arbeiders helemaal niet automatisch. En het zijn die arbeiders, niet de bondsbestuurders, die met het compromis moeten leven in hun portemonnee. Naast een gevecht tegen de bazen is er onder de oppervlakte ook een strijd tussen arbeiders en vakbondsbestuurders rond de zeggenschap over de staking zelf en van haar resultaat. Vakbondsstakingen verdienen dan ook enthousiaste steun en deelname, maar tegelijk ook zelforganisatie van arbeiders, zodat ze zo min mogelijk afhankelijk zijn van de bondsbestuurders.
Maar er vinden niet alleen vakbondsstakingen plaats! In diverse bedrijfstakken zijn wilde stakingen op gang gekomen, werkonderbrekingen die niet door en via reguliere vakbonden zijn georganiseerd. De website Notes From Below heeft een tweetal verslagen van zulke stakingen die in de eerste week van augustus 2022 plaatsvonden in magazijnen van het digitale winkelbedrijf Amazon.(5) Het management bood arbeiders in twee vestigingen belachelijk lage loonsverhogingen. Die waren de directe aanleiding voor de stakingen, maar de arrogante en intimiderende houding van het management maakte de arbeiders ook kwader.
En op 10 augustus 2022 meldde The Guardian weer een ‘onofficiële’ – dus wilde – staking, nu bij een olieraffinaderij in Grangemouth, in Schotland. Aactievoerende arbeiders blokkeerden daar geruime tijd een toegangsweg weg bij die raffinaderij. De arbeiders werken voor het bedrijf Ineos, maar staan in dienst vak een soort koppelbazen, niet van Ineos zelf. Ook hier is de inzet: loon. Arbeiders willen daarover in gesprek. Ze kregen een bod van 2,5 dit jaar en 2,5 volgend jaar voorgeschoteld. Nogmaals: de inflatie is 9 procent. En die kan nog verder oplopen. Logisch dat ze gaan staken om dat bod een flink eind omhoog te krijgen.
Dit soort wilde stakingen zijn belangrijk en bewonderenswaardig. Arbeiders nemen immers ene risico, want zulke stakingen voldoen helemaal niet aan de strenge wettelijke voorschriften en zijn dus illegaal. Het gaat niet via de vakbond, en daarmee moeten arbeiders het dus echt hebben van hun eigen kracht, een van solidariteit. Precies daar ligt echter juist ook een kracht van wilde stakingen. Het is veel meer directe actie dan een via de vakbond gereguleerde staking, vooral zolang de bondsleiding daar de grip op weet te houden.
Maar bondsstaking of wilde staking: in beide gevallen gaat het om belangwekkende strijd die onze solidariteit waard is. Het zijn voorbeelden van een strijd tegen een verarming die arbeiders via prijsstijgingen wordt opgedrongen. Zulke prijsstijgingen zien we in Nederland ook, zulke verarming treft in Nederland ook arbeiders. Het kan beslist geen kwaad als ook in Nederland arbeiders het stakingswapen weer eens in volle stevigheid hanteren en daarbij van maximale solidaire ondersteuning worden voorzien van iedereen die weet aan welke kant die staat.
Noten:
1 ‘Biggest railway strike in 30 year4s strands commuters in UK’, Aljazeera, 21 juni 2022, https://www.aljazeera.com/news/2022/6/21/biggest-railway-strike-in-30-years-strands-commuters-in-britain
2 ‘UK workers stage nationwi9de rail strijke as inflation worsens’, Aljazeera, 27 juli 2022, https://www.aljazeera.com/news/2022/7/27/uk-railway-workers-stage-nationwide-strike-as-inflation-worsens
3 ‘Britain’s trains disrupted in second widespread strike in a week’, Aljazeera, 30 juli 2022, https://www.aljazeera.com/news/2022/7/30/britains-trains-disrupted-in-second-widespread-strike-in-a-week
4 ‘Royal Mail staff to stage four-day strike action’, BBC News, 10 augustus 2022, https://www.bbc.com/news/business-62485314
5 An anonymous Amazon worker, ‘Wildcat strike at Amazon’, Notes from Below, 5 augustus 2022, https://notesfrombelow.org/article/wildcat-strike-amazon en An anonymous Amazon worker in Coventry, ‘How the Amaon wildcats spread’, Notes from Below, 7 augustus 2022, https://notesfrombelow.org/article/how-amazon-wildcat-spread
6 Joanna Partridge, ‘Workers block road at Ineos Grangemouth oil refinery in pay dispute’, The Guardian, 10 augustus 2022, https://www.theguardian.com/business/2022/aug/10/ineos-grangemouth-oil-refinery-pay-dispute-strikes-inflation
Peter Storm