Onderstaand artikel is al te lezen en bekijken op Doorbraak, waar je ook nog een boel foto’s en videobeelden in het stuk aantreft.En waar je hieronder de noten met nummers zijn aangegeven en onder het artikel te lezen zijn, daar zijn bij Doorbraak de noten als hyperlink in de tekst verwerkt. behalve de laatste, die staat ook daar helemaal onderaan.
Oorlog in en om Oekraïne: een drieluik
Het is oorlog in Oekraïne. Rusland is die begonnen met een militaire aanval. De Westerse mogendheden in NAVO- en EU-verband, en afzonderlijk – droegen aan de spanning bij en hebben zich tegen Rusland in de strijd gemengd, met propaganda, sancties en een snel groeiende rij wapenleveranties aan Oekraïne. Daarmee dreigt wat wel degelijk ook een vrijheidsstrijd is, steeds eenduidiger een ordinaire maar tegelijk levensgevaarlijk escalerende oorlog tussen twee imperialistische machten te worden. Dat is het al, maar die vrijheidsstrijd is er ook nog steeds! In die strijd sta ik graag aan de onderkant, die van tegen Russische agressie terugvechtende mensen in Kiev, Charkov en ook van de tegen Poetin en zijn oorlog protesterende mensen in Moskou, St. Petersburg en Minsk. In de strijd tussen Oost en West past echter slechts het vastbesloten afwijzen van beide partijen. Ter toelichting: een kritische anatomie van de Oekraïense strijd en haar context, als longread in drie hoofstukken.
1 Twee oorlogen, twee imperialistische projecten
Rusland heeft een agressie-oorlog ontketend tegen Oekraïne. Het overduidelijke doel is: daar een regering neerzetten die doet wat Poetin wil en die minstens belooft om nooit NAVO-lid te worden. Maar uit de toespraken van Poetin blijkt een diepergaand doel: hij ontkent feitelijk dat Oekraïne als zelfstandig land bestaansrecht heeft, het is wat hem betreft een deel van het grote Rusland dat weer ingelijfd moet worden bij het onder Poetins harde hand herlevende Russische rijk. Hiermee reageert hij op het verval dat dit Russische rijk onderging via het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991. Dat verval wil hij terugdraaien, en de oorlog in Oekraïne dienen we in dit licht te zien. Een imperialistische aanvalsoorlog? Jazeker. Wel degelijk. Eentje waarin Rusland maar beter een smadelijke nederlaag kan leiden, als het even kan met de ondergang van Poetins regering erbij.
Gaat daarmee het Westen, de NAVO vooral, vrijuit? Geenszins! Die NAVO, en de VS aan het hoofd ervan, draagt bij aan de spanning en heeft het Poetin nodeloos makkelijk gemaakt om zijn bedoelingen te verhullen in een defensief jasje. In Oekraïne botst niet alleen het Russische imperialisme op een vrijheidsstreven van de Oekraïense bevolking, waar de Oekraïense staat nationalistisch uitdrukking aan geeft maar die met Oekraïens staatsbelang en nationalisme bepaald niet samenvalt. Die staat gebruikt het vrijheidsstreven, door er via nationalisme zichzelf mee te versterken – ten koste van elke bevrijding die verder gat dan het verdedigen van een lijn om de kaart. Nee, wie zich tegen de Russische aanval keert hoeft zich helemaal niet voor de Oekraïense staat en haar nationalistische ambities uit te spreken. Beter van niet!
In en om Oekraïne botst het Russische imperialisme tegelijk op het Westerse imperialisme, dat in NAVO-uitbreiding haar uitdrukking vond en vindt. Maar het is zaak om het ene imperiale project niet te hanteren als excuus voor het andere. Noch ook andersom. Het betreft hier twee projecten die botsen, een botsing die momenteel gewapenderhand uitgevochten worden in Kiev, Charkov en andere plaatsen die onder Russisch vuur liggen en in toenemende mate met Westerse wapens verdedigd worden.
De strijd in Oekraïne omvat dus feitelijk twee oorlogen tegelijk: een soort vrijheidsstrijd tegen Russische overheersing enerzijds, een botsing tussen twee imperialistische kampen anderzijds. In het eerste conflict kies ik voor de onderkant, de mensen in Oekraïne die zich tegen de Russische inval verweren met alles wat ze kunnen vinden. In dat tweede conflict zeg ik: dat ze allebei mogen verliezen en verdwijnen, bij voorkeur snel.
Hoe zit dat met die twee imperialistische projecten die botsen? Het Russische project heb ik aangestipt. Het gaat hier herstel van het Russische rijk, met Oekraïne weer binnen Rusland, andere Oost-Europese landen weer in de Russische invloedssfeer, met minstens pro-Russische regeringen in het zadel, en flink wat minder democratie en vrijheid want dat brengt mensen maar op subversieve ideeën die kunnen overwaaien naar Rusland zelf. Aan dat project is niets progressiefs. Het verdient een smadelijke nederlaag, en aan die nederlaag dragen dappere mensen in Oekraïne momenteel met gevaar voor eigen leven bij. Die mensen verdienen onze steun en solidariteit. Maar die mensen verdienen het niet om als boksbeugel door het Westen te worden misbruikt, zoals momenteel in toenemende mate gebeurt.
Het Westerse imperialistische project houdt uitbreiding van de invloedssfeer in van VS, NAVO en ook EU. Het idee was en is om van het verval van het Russische rijk gebruik te maken om in Midden- en Oost-Europa een neoliberale orde te vestigen. De regio moet een zone worden waar Westerse bedrijven vrij kunnen investeren, waarin regeringen dat via neoliberaal beleid faciliteren, en waarin die regeringen een pro-Westerse buitenlandse politiek voeren. Bij dit project hoort liberale democratie: in zo’n bestel kunnen bedrijven makkelijk lobbyen bij regeringen.
Een scheut democratie blijkt ook prima te combineren met neoliberaal beleid, dat er dan uitziet als onderdeel van de ‘vrijheid die mensen willen. Zo’n (neo-)liberaal democratisch bestel kan tevens propagandistisch benut worden in een herleving van ‘Het Vrije Westen’ tegenover het onvrije Rusland. Zo’n liberaal democratisch bestel drukt daarmee tegelijk Westerse superioriteit uit. Om de hele regio W waar het NAVO-imperiale project gestalte krijgt hoort dan een hek, want deelname aan de voordelen die het hele project biedt, dient een privilege te blijven. Het buitensluiten van vluchtelingen aan de Poolse grens, het filteren van Oekraïense vluchtelingen die wel en Nigeriaanse vluchtelingen die niet, Oekraïne uit mogen… het hoor net zo bij dat project als de mensenrechten voor wie het voorrecht heeft er te mogen wonen.
Dat mensen in dit type neoliberaal bestuurde staten vaak meer vrijheid hebben – ook om te demonstreren en te staken – dan in bijvoorbeeld Rusland, klopt. Maar die vrijheid is nergens het doel van dit beleid. Het is hooguit iets dat beleidsmakers als overheadkosten bereid zijn te tolereren binnen bepaalde grenzen. De vrijheid is ook niet de verdienste van het neoliberale model en de bijbehorende regeringen, maar van de mensen die, met gevaar voor eigen leven, voor vrijheid hebben gevochten tegen de vorige set van machthebbers in de Communistische eenpartijstaten uit de tijd toen de regio nog onder Russisch overwicht viel. Hun neoliberale opvolgers hebben die strijd voor eigen machtspolitiek benut, maar de drang tot vrijheid kwam wel degelijk van onderop. En de vrijheid is in neoliberale context altijd begrensd en voorwaardelijk: als politieke of sociale onrust bedreigend wordt voor de macht, is er de oproerpolitie, de veiligheidsdienst en eventueel ook de censuur en andere vormen van repressie. Geen staker of demonstrant in Warschau, Boedapest of ook Kiev hoeft dankjewel te zeggen tegen de ‘eigen’ regering voor de vrijheid om tegen die regering te staken of te demonstreren.
De NAVO is dus het militaire bondgenootschap waarbinnen steeds meer Oost- en Midden-Europese landen het neoliberale beleidsmodel toepasten, op een manier waarop vooral Amerikaanse economische en militaire belangen werden behartigd. Die nieuwe NAVO-landen werden klanten van Amerikaanse wapenleveranciers, en ook gebieden waar Amerikaanse en andere NAVO-troepen oefeningen konden houden en van militaire bases werden voorzien. Het was het wegvallen van Russische oppermacht in de regio die de NAVO deze kans gaf – een kans die de NAVO onder opeenvolgende presidenten gretig – en in strijd met gewekte vredesverwachtingen – aangreep.
De NAVO-uitbreiding was echter niet de oorzaak van het wegvallen van die Russische hegemonie. Het was een reactie daarop. Het is dan ook onjuist om de NAVO als agressor en Rusland als de aangevallen partij te zien. Beide kanten streefden machtsuitbreiding na. Dat de macht van Rusland rond 1991 een dieptepunt aan het bereiken was, werd niet door de NAVO-uitbreiding veroorzaakt want die was van later datum. Dat het Russische machtsverlies deels een gevolg was van het verliezen van een eerdere wedloop met ene via NAVO achter de VS geschaard Westen– een wedloop in wapens, maar daarachter in economische kracht – is waar. Maar waar twee bedrijven concurreren, waar twee rivalen een wedloop hebben,is het onzin om een daarvan de schuld toe te schuiven. Dat geldt ook als een van de rivalen duidelijk zwakker is dan de andere.
De NAVO en haar uitbreiding vormen een imperialistisch project dat niet de vrijheid dient, maar de macht en de rijkdom van de heersers in Westerse staten tot doel heeft. Dit imperialistische project is niet de oorzaak van de Oekraïne-oorlog. Maar het heeft wel bij gedragen aan de context waarin die plaats vindt. De oorlog had een aanloop waarin rivaliteit tussen Rusland enerzijds, VS en EU anderzijds, al eerder tegenover elkaar kwamen te staan – op een groot plein in Kiev. We gaan het even hebben over de naar dat plein genoemde gebeurtenissen: de Maidan Revolutie.
2 De kleuren van Maidan
Het Westerse imperialisme speelt in de voormalige deelrepublieken van de Sovjet-Unie vaak in op onvrede in landen waar ze haar invloed wil versterken ten koste van regeringen die in de weg staan, omdat ze niet neoliberaal genoeg zijn en/of teveel Russische invloed accepteren of uitdrukken. Uitbarstingen van die onvrede worden dan beïnvloed met geldstromen en politieke propagandasteun. Het resultaat is dan wat inmiddels als Kleuren-revolutie bekend staat: massademonstraties, stakingen, confrontaties met de staatsmacht, maar met op de achtergrond een setje pro-Westerse, neoliberale politici die klaarstaan om de macht over te nemen als de zittende regering onder de druk bezwijkt.
Linkse mensen maken hieromtrent nogal eens de fout om dit soort omwentelingen enkel en alleen te zien als machtsgreep van rechts, als pro-Westerse intriges, als staatsgreep. Dat is echter een miskenning van de woede die aan de demonstraties ten grondslag ligt. Die is maar al te gegrond, en richt zich dat tegen politici die echt corrupt zijn, verkiezingen die inderdaad frauduleus zijn verlopen, en onderdrukking die ook buiten de fantasie van demonstranten wel degelijk bestaat. Allerhande liberalen en (sociaal-)democraten zien in deze kleurenrevoluties alleen maar spontaan en authentiek volksprotest, uitmondend in mooie democratisering. Ook dat is eenzijdig, maar dan andersom.
De realiteit is dat de protesten vaak authentiek zijn, een uitdrukking van echte en terechte woede. Maar de richting die de beweging ingaat, aangestuurd door neoliberale politici en wel degelijk Westers regeringsgeld en geheime diensten die hun ding doen, draait er op uit dat de ene vorm van onderdrukking en uitbuiting door een andere wordt vervangen. Het gaat dan van semi-staatskapitalisme naar neoliberaal marktkapitalisme, terwijl de politie leger en veiligheidsdienst van opdrachtgever veranderen maar nauwelijks van structuur. Achteraf kun je kleurenrevoluties dan ook zien als etappes in de uitbouw van de neoliberale invloedssfeer die door VS, EU en NAVO in Midden- en Oost-Europa, de Kaukasus en Centraal-Azië van de grond is en wordt getrokken.
Maar terwijl zo’n kleurenrevolutie gaande is, ligt de uitslag niet vast. De dominantie van pro-Westerse en neoliberale politieke stromingen is niet gegarandeerd. Waar mensen serieus uitdrukking proberen te geven aan andere belangen en verlangens, waar radicalere stromingen enige impact hebben, waar sociale tegenstellingen naar voren komen en arm-tegen-rijk deel van de thematiek uitmaakt, daar kunnen deze kleurenrevoluties meer revolutie worden. In Georgië vond in 2003 een omwenteling plaats, de Rozenrevolutie. In Kirgizië vond in 2005 ook een omwenteling plaats , de Tulpenrevolutie. Allebei kleurenrevoluties, maar in Kirgizië ging het ruig toe en had de strijd een flinke neiging om aan welke greep van bovenaf dan ook te ontsnappen. In Kirgizië ontstond ook de interessante traditie om zo’n omwenteling nu en dan te herhalen, als de nieuwe president ook weer niet beviel. Dit pleit allemaal niet voor een complete regie vanuit CIA en NAVO.
Gezien het Communistische verleden, waarin machthebbers zich van rode feestkledij voorzagen en door links als icoon werden bejubeld, is het niet verwonderlijk dat onderdrukte mensen die uitdrukking aan hun woede geven, niet meteen naar linkse ideeën kijken als ze hun woede willen verwoorden en doordenken. De pro-Westerse houding in bijvoorbeeld Kiev en Minsk is niet alleen maar een product van Westerse en neoliberale propaganda. Reden temeer voor anarchisten of aanverwante linksradicalen, mensen die een links-van-onderop willen en een anti-autoritair en solidaire richting in willen, om zich wel degelijk solidair te verklaren met en deel te nemen aan het soort protestbewegingen dat mede aan de basis van dit soort kleurenrevoluties ligt. Dit maakt de kans op een werkelijk bevrijdende dynamiek iets groter. Het maakt het gevaar dat demonstranten nauwelijks andere opties hebben dan naar rechts kijken voor inspiratie, zodat neoliberaal en/of fascistisch rechts er des te eenvoudiger mee aan de haal gaat kleiner.
Hoe dingen kunnen uitpakken is uitgerekend aan Oekraïense voorbeelden te illustreren. In 2004 vonden presidentsverkiezingen plaats. Janoekovitsj – pro-Russisch , met machtsbasis onder oligarchen in het vooral Russisch-sprekende oosten van het land – claimde een overwinning die breed als frauduleus werd aangevochten. Protesten van aanhangers van de pro-Westerse Joetjenko vulden vervolgens pleinen in Kiev en elders. De druk werd zo groot dat de verkiezingen overnieuw werden gedaan, waarna Joetsjenko won. De koers werd meer pro-Westers, verder veranderde er weinig. De episode ging de geschiedenisboeken in als de Oranje revolutie, naar de campagnekleur van de oppositie rond Joetsjenko. Het was een klassieke kleurenrevolutie, met slechts beperkte kracht van onderaf, en in hoge mate geregisseerd door pro-Westerse neoliberale politici en de zakelijke en machtspolitieke belangen daar achter.
In 2010 won dezelfde Janoekovitsj alsnog de verkiezingen. Toen die echter in 2013 een verdrag dat Oekraïne meer met de EU zou verbinden, op het laatste moment niet ondertekende, waren pro-Westerse politici en activisten boos. Ze gingen de straat om – en grote aantallen mensen in Kiev en andere steden in westelijk Oekraïne sloten zich aan. Die mensen gaven daarmee uitdrukking aan frustraties die vaak veel dieper gingen dan enkel ergernis over de buitenlandse politiek van Oekraïne. Mensen kwaad over corruptie en repressie en verpaupering, veel van hen zagen bij gebrek aan zichtbare alternatieven de EU en een liberaal-democratische politiek als oplossingen. Maar ook een harder rechts nationalisme, dat anti-Russische gevoelens bespeelde en aanwakkerde, manifesteerde zich. Confrontaties met de oproerpolitie bleven niet uit, en daarin bleken vooral Oekraïense fascisten erg actief en effectief. Westerse politici juichten de protesten openlijk toe, soms zelfs vanaf het podium ten overstaan van demonstranten in Kiev zelf. Westerse druk en fascistische straatactie speelden een wezenlijke rol in de omwenteling die als Euromaidan bekend kwam te staan (Maidan was de naam van het plein waar de protestbeweging haar middelpunt vond, ongeveer zoals Tahrir in Cairo, Egypte). Maar de gebeurtenissen kunnen niet tot deze reactionaire en imperialistische dimensies gereduceerd worden. Daarvoor was het protest te breed, te diep en te divers. Ook anarchisten probeerden hun bijdrage te leveren, maar werden door rechts makkelijk gemarginaliseerd, soms hardhandig.(1)
In februari 2014 bezweek Janoekovitsj en zijn regering onder de druk. Een nieuwe regering van rechtse liberale en fascisten, kwam in het zadel. Dat was scary, maar het maakte van het land nog geen fascistische staat. Wel sloeg de nieuwe regering agressieve taal uit wat betreft de status van de Russische taal, die vooral in het oosten van het land dominant was en is. In dat dele van het land kam een opstand op gang teen de nieuwe regering. Die opstand leidde tot de oprichting van de zogeheten volksrepublieken Donetsj en Loekhansk die zich losmaakten van Oekraïne. Daarin was de gewapende invloed van de Russische staat onmiskenbaar. Poetin kon de val van haar bondgenoot Janoekovitj bepaald niet waarderen, kenschetste de Maidan-revolutie als rechtse en pro-Westerse staatsgreep, en accepteerde het nieuwe bewind feitelijk niet. Gewapende Russische steun hield de twee republieken overeind, Oekraïne accepteerde de afscheiding echter niet en viel ze aan, zonder succes, maar met veel bloedvergieten over en weer. Vanaf 2014 woedde hier oorlog. Rusland annexeerde intussen ook nog even de Krim, formeel Oekraïens territorium.
In Oekraïne zelf kwamen er herhaaldelijk verkiezingen, voor zowel parlement als president. Uit parlementsverkiezingen bleek hoe klein de steun voor fascistische partijen as: enkele procenten. En de huidige, vorig jaar gekozen president Zelinsky kan van alles worden verweten, maar een neonazi is hij niet. Dat zou ook wel vreemd zijn: de man is joods, en meerdere van zijn familieleden zijn door nazi-Duitsland in de holocaust vermoord.(2) Fascisten hebben een verontrustende invloed in Oekraïne. Maar fascisten runnen niet het land, er heerst daar geen neo-nazi-bewind maar een liberaal democratisch bestuur met een aanzienlijke speelruimte voor kritiek en protest. Die speelruimte is deels ook een erfenis van Maidan: regeerders weten wat er kan gebeuren als ze de boosheid van een getergde bevolking negeren.
Precies deze erfenis – een zelfbewuste bevolking die in actie komt om haar verlangens kenbaar te maken en meer – boezemt de machthebbers in Moskou angst in. Poetin ziet een Rode Plein-revolutie niet zitten, en zou daarom het liefst de Maidan revolutie alsnog met terugwerkende kracht de nek omdraaien. Zijn huidige aanvalsoorlog beoogt feitelijk ook dat: een einde maken aan Oekraïne als relatief vrij land, en daarmee als besmettingshaard van protest in het onvrije Rusland. Tegelijk ziet Poetin natuurlijk de pro-Westerse koers van opeenvolgende Oekraïense regeringen vanaf 2014 met lede ogen aan. De oorlog dient – net als de gewapende steun aan de twee volksrepublieken in het oosten van het land, ook om de weg naar vooral NAVO-lidmaatschap van Oekraïne hardhandig af te snijden, en het land terug te trekken in de Russische invloedssfeer.
Natuurlijk werken NAVO-staten dit tegen, met de VS voorop. De Russische eis dat Oekraïne nooit en te nimmer NAVO-land mocht worden, werd ogenblikkelijk van tafel geveegd als onbespreekbaar. Natuurlijk: principieel heeft Poetin niets te vertellen over de vraag van welk bondgenootschap Oekraïne lid mag worden. Maar de hele houding van NAVO, VS en Oekraïne getuigde nu niet bepaald van de wil om een confrontatie met diplomatieke middelen te voorkomen en een compromis te zoeken. Poetin wil de Oekraïne terug. De NAVO dwarsboomt dat – en vecht daarmee niet voor Oekraïense vrijheid maar voor de Westerse invloedssfeer. Daarmee maken zowel Rusland als het Westers bondgenootschap Oekraïne tot speelbal. Tussen beide imperialistische kampen valt niets te kiezen.
3 Tussen vrijheidsstrijd en wereldoorlog
Intussen zijn er echter de Oekraïners zelf. Hun strijd maakt slechts gedeeltelijk deel uit van de rivaliteit tussen VS en Rusland. Hun strijd is namelijk tegelijk ook een echte vrijheidsstrijd, die precies door de twee imperialistische machten – niet alleen door Rusland – dreigt worden vermalen en verbrijzeld. Over Russische agressie horen we veel. Maar hoe draagt het Westen verder tot de ellende in Oekraïne bij? Wat is het schadelijke effect van de NAVO hier?
De eerder geschetste stelselmatige uitbreiding ervan is geen legitieme oorlogsreden voor Poetin. Er bestaan geen legitieme redenen om een land binnen te vallen en te bezetten. Het heeft het hem echter wel heel veel makkelijker gemaakt om Rusland als de bedreigde partij te framen, in de ogen van de Russische bevolking maar ook ver daarbuiten. Dat een mogendheid geprikkeld reageert als er steeds dichterbij militaire bases van de tegenstander verschijnen, zou geen verbazing horen te wekken bij die tegenstander. Er gaat van NAVO-uitbreiding wel degelijk een dreigende werking richting Rusland uit, de NAVO zit daar niet om vakantie te houden.
Dat landen die zich maar kort geleden nog in de greep van het Russische imperium bevonden, zich maar wat graag de bescherming van de NAVO laten aanleunen tegen een herleving van dat imperium, speelt de NAVO in de kaart. Rusland zelf heeft met haar politiek de NAVO krediet en geloofwaardigheid verschaft, door mensen in Oost- en Midden-Europese landen tegen zich in het harnas te jagen met intimidatie en onvrijheid. De herinneringen aan Russische overheersing zijn vers, en worden op deze manier in leven gehouden ook. Maar doet dat aan de NAVO-dreiging richting Rusland weer niets af. Dat Poetin niet blij is als St Petersburg binnen schootsafstand komt te liggen van Amerikaanse militairen, ligt voor de hand.
En er is voor gewaarschuwd: vroeg of laat gaat Rusland zich schrap zetten tegen vooruitgeschoven posities van de imperialistische rivaal aan de Russische grenzen. Een resoluut Russische ‘Nee!’ tegen NAVO-lidmaatschap van Oekraïne is op zichzelf geen heel opmerkelijke houding. In die zin was Oekraïne a disaster waiting to happen, een disaster waar de NAVO aan heeft bijgedragen. Nee, daarmee is de Russische aanval niet gerechtvaardigd. Maar relevante context levert deze NAVO-politiek wel degelijk.
Dan zijn er nog de Westerse wapenleveranties die nu snel groeien.(3) Ik snap dat ze in Oekraïne nu blij zijn met elk geweer dat ze kunnen bemachtigen, uit welke hoek dan ook. Maar leveringen scheppen afhankelijkheid, en grote leveringen van essentieel militair materieel scheppen meer afhankelijkheid. Die afhankelijkheid ondermijnt elke vrijheidsstrijd. Ga het maar navragen in wat er nog van Rojava over is, in de autonome, voornamelijk door Koerden bewoonde districten in het noorden van Syrië. De leiding van de PYD, de gewapende verzetsbeweging die deze autonomie helpt verdedigen, kibbelde onlangs over de vraag of ze nu vooral op het Syrië van dictator Assad moeten leunen, of op de Verenigde Staten.(4) Autonomie en zelfbestuur vinden hun grenzen in afhankelijkheid van de gewapende macht van imperialistische mogendheden, de VS aan de ene kant, en via Assad diens sponsor Rusland aan de andere. Oekraïne belandt maar al te makkelijk in dezelfde houdgreep.
Op dit moment ontleent Oekraïne haar gevechtskracht vooral nog aan de motivatie van de bevolking – van de soldaten, gewapende vrijwilligers en mensen die op andere manier helpen. De oorlog heeft een serieus element van mobilisatie vanuit en actieve deelname door die bevolking. Burgers die molotovcocktails aan het maken zijn (5) en her en der checkpoints en barricades hebben aangelegd om de invasie te helpen verslaan, (6) dat is tekenend. Een boze vrouw die in Ch ersson een militair van de Russische invasiemacht vraagt wat dat moet met dat wapen, en zegt ‘Doe deze zonnebloempitjes maar in je zak, dan zullen er zonnebloemen op je graf bloeien’.(7) Dat is tekenend. Een groepen ongewapende mensen die bij Melitopol een Russische militaire colonne de weg versperrren:(8), dat is tekenend. Een overheid die wapens wil uitdelen aan wie mee wil helpen tegen de[ invasie,(9) dat is ook tekenend. Die overheid weet wist in de eerste dagen waar ze het van moest hebben: van vrijwillige en actieve steun, juist ook van buiten het leger zelf. Overigens: mannen van 18 tot en met 60 jaar verbieden om het land te verlaten(10) is ook tekenend. De Oekraïense staat gedraagt zich daarmee – net als de Russische! – als de eigenaar van de lichamen van die mannen, om ze als instrument in de strijd te hanteren. Het vertrouwen van de regering in de bevolking kent grenzen. Hopelijk geldt dat andersom ook…
Poetin verliest momenteel vooral van een gewapende bevolking waarvan het Oekraïense leger een deel uitmaakt. Dat leger is nog niet superzwaar bewapend, het stelt vergeleken bij het Russische leger nog niet zo geweldig veel voor, maar het heeft wel gevechtservaring en het is supergemotiveerd. Van die motivatie maken trouwens, naast vrijheidslievende sentimenten ook extreem-rechtse opvattingen deel uit. Daarop wijzen is nodig, net als het wijzen op de rol van gewapende fascisten aan Oekraïense zijde. Het beruchte Azov Regiment, een gewapende nazi-militie, is onderdeel van het Oekraïense regeringsleger, (11) en dat is een buitengewoon akelig feit. Het verschaft niet alleen Rusland nodeloos propagandapunten, het is vooral ook een bedreiging voor de vrijheid zelf waar Oekraïners zelf voor vechten. Een vrijheid die maar beter alle mensen kan omvatten, niet alleen witte mensen, niet alleen maar Oekraïens-sprekende Oekraïners. Juist wie mensen in Oekraïne tegen Russische overheersing wil steunen, hoort ook iets te zeggen over deze onfrisse bondgenoten van de Oekraïense staat: weg ermee.
Wat gebeurt er als er steeds meer high-tech en ook zwaardere wapens naar Oekraïne gaan? Dan wordt het minder een strijd van een bevolking tegen een invasiemacht, en meer een doodgewone oorlog tussen twee legers van twee staten die meer op elkaar gaan lijken naarmate de actieve rol van niet-militairen naar de achtergrond verdwijnt. Dan wordt die volkssteun relatief minder belangrijk en de Westerse steun belangrijker. Dan wordt het minder een verzetsoorlog, een bevrijdingsstrijd, en meer een doodgewoon imperialistisch conflict, met Oekraïne als Westers stootblok tegen Rusland. In dat tweede conflict hebben linkse en radicale mensen niets te zoeken behalve een hartgrondig ‘No War But the Class War’, op alle mogelijke manieren onder de aandacht en in de praktijk gebracht.
Die Westerse steun klinkt soms onvoorwaardelijk, maar is dat uiteindelijk niet. Leveranciers – NAVO-landen – kunnen die weer stopzetten of daarmee dreigen als Oekraïne iets doet dat ze niet bevalt. En een zwaar bewapende Oekraïense staat hoeft zich minder aan haar eigen bevolking gelegen laten liggen naarmate ze haar kracht minder aan die bevolking en meer aan wapens leverende staten ontleent. Zo krijgen we wellicht een Oekraïne die Rusland weet te verslaan, maar waar van de vrijheid waar Oekraïense mensen nu molotovcocktails voor klaarzetten, weer niets terechtkomt.
Daar komt iets heel wezenlijks bij. Deze oorlog bedreigt ons allemaal steeds nadrukkelijker. Rusland zet maar vast de kernwapens een standje meer op scherp. Dat is doodeng. Wat er aan vooraf ging was dat echter ook, net als wat er op volgde. Duitsland dat 100 miljard euro uittrekt voor het modernisering van het militaire apparaat. Steeds scherpere sancties tegen Rusland. Die wapenleveranties die ik al noemde. Het uitsluiten van Russische deelname aan sport- en culturele evenementen. We worden mentaal gelijkgeschakeld en voorbereid op oorlog tegen Rusland. Nee, ik ben niet vergeten dat Rusland deze escalatie zelf ontketend heeft met haar aanvalsoorlog. Dat maakt het echter nog niet goed om in deze cyclus van escalatie met vol enthousiasme mee te doen en tegen Rusland op te bieden. En in oorlogstijd achter de eigen regeerders aanmarcheren is nooit een verstandig idee.
Wie vandaag populair wil zijn, doet er goed aan zich zo anti-Russisch mogelijk te uiten. Wie dat doet, draagt daarmee echter bij aan een griezelige nationale eenheid, en aan een levensgevaarlijke oorlogsstemming, een oorlogsstemming die het makkelijker maakt voor Westerse machthebbers om de restanten van voorzichtigheid te laten varen en van wapenhulp over te gaan naar een no-flyzone waar Oekraïne om vraagt – en zo daadwerkelijk en rechtstreeks slaags te raken met Russische militaire macht zodra de NAVO zo’n no-fly zone zou gaan afdwingen. Zo wordt men in Oekraïne niet vrij, zo gaan er vooral steeds meer mensen dood. Ik geloof niet dat linkse en radicale mensen – hier ook maar enige medewerking aan dienen te geven. Laten we daarentegen solidair proberen te zijn met de vrijheidsstrijd die in Oekraïne ook woedt.(12)
Vrijheid voor de Oekraïense bevolking is sowieso via escalerende NAVO-steun niet te bereiken. Demonstraties waarin oproepen voor zulke steun domineren zijn geen vredesdemonstraties maar functioneren vooral als een bijdrage aan de oorlog van NAVO-kant, en aan de grensoverschrijdende escalatie van die oorlog. En als we denken te weten dat dit zo is, dan horen we daarover in gesprek te gaan, juist ook met mensen die zich vastklampen aan schadelijke illusies in precies die Westerse steun. Dat is niet leuk, maar het is niet anders.
Noten:
1 Over de tegenstrijdigheden in de Maidan-protesten, het fascten er munt uit weten te slaan, en de moeilijke keuzes die dit voor anarchisten opleverde, zie: ‘The Ukrainian Revolution & The Future of Social Movements’., CrimethInc.,een datum vermeld bij het artikel, maar uit de link leid ik af: 17 maart 2014, https://nl.crimethinc.com/2014/03/17/feature-the-ukrainian-revolution-the-future-of-social-movements
12 Een zinnig project is bijvoorbeeld Solidarity International, https://operation-solidarity.org/ Zie de toelichting op de website van Doorbraak: Ilija Andrić,
‘Steun Operation Silidarity, een oekraiens initiatief van onderop’, Doorbraak, 26 februari 2022. De zinnen helemaal aan het einde van deze verklaring deden mijn wenkbroauwen wel fronsen. Ik citeer: ‘Wij walgen van de hypocrisie van onze machthebbers die met bloed aan hun handen andere imperialisten veroordelen. Tegelijkertijd beseffen we dat whataboutism een beproefd propagandamiddel is dat de aandacht afleidt van wat nu het belangrijkste is: en dat is solidariteit met de getroffen bevolking in Oekraïne en met degenen die strijden tegen deze imperialistische agressie.’
Mijn bovenstaande lange tekst is ontstaan als een nogal uit de hand gelopen poging tot commentaar op deze zinnen wilde leveren. Ik hoop te hebben laten zien dat wijzen op de gevaren die van de NAVO-rol uitgaan, geenszins in strijd hoeven te zijn met de noodzakelijke solidariteit met mensen die in Oekraïne, Rusland en Belarus Poetins dreigende bezettingsoorlog proberen te weerstaan en te verslaan.Eerder het tegendeel.
Peter Storm
Reacties uitgeschakeld voor [Artikel Peter Storm]/Oorlog in en om Oekraine: een drieluik
”Twee van zijn neven zijn vermist, twee jaar geleden opgepakt bij een van de vele controleposten van het Russische leger. ‘Bijna iedere Tsjetsjeen heeft zoiets wel meegemaakt. Het Russische leger vecht niet tegen de rebellen, maar tegen de gewone mensen. Op die manier creëren ze kamikaze-commando’s.’
Op maandag 29-3 hadden in Moskou twee zelfmoordaanslagen plaats, een op het metrostation Loebjanka en de tweede op metrostation Park Koeltoeri.
Hierbij kwamen 40 mensen om het leven.
Evident is, dat dergelijke gerichte aanvallen op burgers de ultieme schending van het fundamentele recht op leven van ieder mens zijn.
Inmiddels is bekend geworden, dat de verantwoordelijkheid is opgeeist door de Tsjetsjeense verzetsleider Dokoe Oemarov, de zogenoemde Emir van de Kaukasus. [1]
De aanslagen zouden een vergelding zijn voor een in het dorp Archty [Ingoesjetie] door Russische troepen veroorzaakt bloedbad onder Tsjetsjeense en Ingoestjeetse burgers. [2]
Ook in het recente verleden hebben aanslagen [3] plaatsgevonden, die te herleiden waren naar het Tsjetsjeense verzet. [4]
Hoewel vanuit humanitair en internationaalrechtelijk oogpunt geen enkele rechtvaardiging bestaat voor het plegen van aanslagen, is het opvallend, dat door de media weinig tot geen aandacht wordt besteed aan het jarenlange Russische militaire optreden in de Noord-Kaukasus [Tsjetsjenië en buurlanden], dat inmiddels tienduizenden burgerslachtoffers heeft geëist.
Een vuile oorlog, die tot vandaag de dag voortgang vindt
DE RUSSISCHE VUILE OORLOG IN TSJETSJENIË
ACHTERGRONDINFORMATIE:
De Tsjetsjeense bevolking is grotendeels islamitisch. Na eeuwenlange Russische overheersing, religieuze vervolging [5], degradatie tot tweederangsburgers en tijdens de Tweede Wereldoorlog aangedaan onrecht [6] was het Tsjetsjeense nationale gevoel alleen maar sterker geworden. Dit werd nog gestimuleerd tijdens de perestrojka onder president Gorbatsjov, die veel meer religievrijheid toestond, waardoor Moskeen herbouwd konden worden.
Al gauw ontstond dan ook de roep om onafhankelijkheid en het zal geen verbazing wekken, dat de daarop volgende strijd sterke religieus-islamitische componenten vertoonde, gezien de onderdrukking van de religieuze beleving in het verleden.
In de strijd in de negentiger jaren zou daarbij de orthodoxe Islam [de Tsjetsjenen waren door de eeuwen heen voornamelijk soefistisch], een steeds grotere rol gaan spelen [7]
TWEE TSJETSJEENSE OORLOGEN:
Nadat de voormalige Tsjetsjeense luchtmacht generaal, Doedajev [veteraan uit het Russische Rode Leger] in 1991 de onafhankelijkheid van Tsjetsjenië had uitgeroepen en drie Russische couppogingen tegen zijn bewind waren mislukt, viel de toenmalige Russische president Jelstin in 1994 Tsjetsjenië binnen.
Om propagandistische redenen werd genoemd de toenemende uiteraard verwerpelijke discriminatie en achterstelling van de etnisch-Russische inwoners, die tegen onafhankelijkheid waren en uiteindelijk grotendeels wegvluchtten tijdens de oorlog. [8]
Hiermee begon het eerste Russische militaire ingrijpen, dat tot 1996 zou duren
Rusland slaagde er niet in Tsjetsjenië te onderwerpen en in 1996 werd een staakt het vuren getekend. [9]
Uiteraard accepteerde Rusland de onafhankelijkheid van Tsjetsjenië niet en na veel onderlinge Tsjetsjeense twisten [tussen de niet-islamitische president Maschadov en de islamitische vice-president Basajev] viel Rusland in 1999 opnieuw Tsjetsjenië binnen
Directe aanleiding vormt de inval van Basajev en aanhangers in Dagestan. [10]
Ook deze in 2002 officieel beëindigde tweede Tsjetsjeense oorlog onder de toenmalige Russische president Poetin,werd gekenmerkt door grootschalige Russische mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden, die grotendeels gericht waren tegen de Tsjetsjeense burgerbevolking. Het Tsjetsjeense verzet was eveneens debet aan oorlogsmisdaden als bomaanslagen op Russische burgerdoelen [11] en foltering en executie van krijgsgevangenen.
Hoewel de oorlog officieel is beëindigd, gaan de mensenrechtenschendingen tegen de burgerbevolking echter tot de dag van vandaag door, waaraan naast Russische troepen ook regeringsgezinde Veiligheidsdiensten aan schuldig maken. [12] Als reactie daarop worden de aanslagen van het Tsjetsjeense verzet op Russische burgerdoelen voortgezet, zoals de recente dd 29-3. Honderdduizenden Tsjetsjenen zijn inmiddels het land ontvlucht, grotendeels naar buurland Ingoesjetië. [13]
Vanaf de Tweede Tsjetsjeense oorlog werd door de Russische autoriteiten steeds meer een ”tsjetsjenisering” van het gezag gepromoted. Dit hield in de benoeming van pro-Russische Tsjetsjeense leiders in Staatsfuncties. Ook werd de verantwoordelijkheid voor het neerslaan van het verzet steeds meer bij Tsjetsjeense Veiligheidstroepen gelegd. [14]
In 2003 werd als president, Akhmat Kadyrov aangesteld. Nadat hij in 2004 om het leven kwam bij een bomaanslag, werd aanvankelijk Aloe Alchanov president, waarna deze in 2007 vervangen werd door de zoon van Akhmat Kadyrov, Ramza Kadyrov, tevens leider van de beruchte Veiligheidstroepen. [15]
DE RUSSISCHE VUILE OORLOGEN IN TSJETSJENIË
INTERNATIONALE RECHTSPRINCIPES BIJ GEWAPENDE CONFLICTEN
Verplichting tot humane behandeling van gevangenen
1 – Persons hors de combat and those who do not take a direct part in hostilities are entitled to respect for their lives and their moral and physical integrity. They shall in all circumstances be protected and treated humanely without any adverse distinction.
”5 – Everyone shall be entitled to benefit from fundamental judicial guarantees. No one shall be held responsible for an act he has not committed. No one shall be subjected to physical or mental torture, corporal punishment or cruel or degrading treatment.”
Verbod militaire aanvallen op burgers en het verplichte onderscheid tussen combatanten [militairen en strijders] en non-combatanten [burgers].
”7 – Parties to a conflict shall at all times distinguish between the civilian population and combatants in order to spare civilian population and property. Neither the civilian population as such nor civilian persons shall be the object of attack. Attacks shall be directed solely against military objectives.
Deze principes zijn eerder bekrachtigd in de Conventies van Genève en door andere Internationale Rechtsverdragen zoals het Anti-folterverdrag en de Verdragen betr de behandeling van gevangenen. Zij dienen door alle conflictpartijen te worden nageleefd
In de oorlogen in Tsjetsjenië zijn zij echter op grote schaal geschonden door de Russische troepen, met tienduizenden Tsjetsjeense en andere burgerslachtoffers ten gevolge
Ook het Tsjetsjeense verzet heeft zich aan ernstige mensenrechtenschendingen schuldig gemaakt.
A EERSTE TSETSJEENSE OORLOG:
BOMBARDEMENTEN OP GROZNY
In de Eerste Tsjetsjeense oorlog [1994-1996] vonden grootschalige Russische bombardementen op de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny plaats, waarbij geen sprake was van het internationaalrechtelijk verplichte onderscheid tussen combatanten [militairen en strijders] en non-combatanten. Het gevolg was, dat er duizenden Tsjetsjeense burgers om het leven kwamen. Driehonderdduizend Tsjetsjenen sloegen op de vlucht. [16]
HET RUSSISCHE WILDE WESTEN
NIETS IS ONS TE DOL
”SCHOONMAAKOPERATIES” IN TSJETSJEENSE DORPEN
Berucht waren ook de zogenaamde zatjistiki [schoonmaakoperaties], waarbij dorpen werden uitgekamd op zoek naar verzetsstrijders. Hierbij maakten zowel het ”reguliere” Russische leger als Veiligheidstroepen zich schuldig aan mishandelingen, folteringen, buitengerechtelijke executies [executies zonder vorm van proces], plundering en brandstichting. [17]
WILLEKEURIGE ARRESTATIES EN MISHANDELINGEN IN KAMPEN
DE ”STRIJDERSLEEFTIJD”
Ook kwam het regelmatig voor, dat jongens en mannen tussen 15 en 60 jaar louter en alleen vanwege hun leeftijd ‘[‘strijdersleeftijd’]’ werden gearresteerd en weggevoerd naar zogenaamde ”filtratiekampen”, waar mishandelingen, folteringen, buitengerechtelijke executies en ”verdwijningen” [18] aan de orde van de dag waren. Aangezien er geen sprake was van enige bewijsbare arrestatiegrond, was hier sprake van ”collectieve straffen”, die in strijd zijn met artikel 33, 4e Conventie van Genève. [19]
B TWEEDE TSJETSJEENSE OORLOG
HET TREURSPEL HERHAALT ZICH
Ook bij de Tweede Tsjetsjeense oorlog maakte het Russische leger en Veiligheidstroepen zich schuldig aan een groot aantal mensenrechtenschendingen tegen de burgerbevolking
Intensieve bombardementen en artilleriebeschietingen in steden en dorpen eisten duizenden levens onder de burgerbevolking. Ook weer hier vonden de beruchte ”schoonmaakacties” in dorpen plaats en werden grote aantallen Tsjetsjeense burgers willekeurig gevangengenomen en overgebracht naar ”filtratiekampen, waar martelingen, buitengerechtelijke executies en verdwijningen plaatsvonden. Een berucht kamp, dat samen met andere kampen in een Human Rights Watch rapport beschreven wordt heette kamp Chernokozovo. [20]
Wat betreft die verdwijningen en andere mensenrechtenschendingen, die anno 2010 nog steeds aan de orde zijn in Tsjetsjenië, is Rusland een groot aantal keren gekapitteld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. [21]
HUISVERBRANDINGEN ALS COLLECTIEVE STRAF
Als collectieve straffen waren reeds genoemd de willekeurige arrestaties in dorpen.
Genoemd dient echter ook de huisverbrandingen van mensen, van wie verondersteld wordt, dat hun familieleden wellicht behoren tot het Tsjetsjeens verzet. Deze praktijken hebben al een groot aantal Tsjetsjeense families dakloos gemaakt. [22]
C INGOESJETIE
Ook in Ingoesjetië, waar eenzelfde strijd woedt tussen het Russische leger/ Veiligheidstroepen en aan de andere kant het verzet, worden door Rusland dezelfde praktijken toegepast: Willekeurige arrestaties, verdwijningen, folteringen, buitengerechtelijke executies. [23]
D MENSENRECHTENSCHENDINGEN EN OORLOGSMISDADEN TSJETSJEENS VERZET
Zoals reeds bekend en door mij opgemerkt, heeft het Tsjetsjeens verzet zich in de loop der jaren eveneens schuldig gemaakt aan mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden. Er is sprake van aanslagen op Russische burgerdoelen, foltering en executies van krijgsgevangenen, aanslagen op en ontvoeringen van bestuursfunctionarissen in dienst van de Tsjetsjeense regering en ontvoeringen. [24]
Hoewel dit grotendeels reactie is op de grootschalige Russische mensenrechtenschendingen, is het, afgezien van de inhumaniteit, geen rechtvaardiging.
Burgers dienen in een conflict te allen tijde te worden ontzien en krijgsgevangenen humaan behandeld. Bovendien is het volgens het Internationaal Recht niet toegestaan, het ene onrecht te beantwoorden met het andere.
EPILOOG:
Het is evident, dat de recente aanslagen op de metro in Rusland in alle opzichten verwerpelijk zijn. Echter dient nadrukkelijk gesteld te worden, dat een en ander, hoe verwerpelijk ook, de resultante is van jarenlange Russische onderdrukking en ernstige oorlogsmisdaden, die slechts als vuile oorlog tegen de Tsjetsjeense burgerbevolking en die van haar buurlanden kan worden aangeduid.
Hiervoor is helaas veel te weinig media-aandacht.
Zolang het grootschalige Russische geweld doorgaat, zal het verzet, naast de volgens Internationaal Recht gerechtvaardigde militaire aanvallen op het Russische leger, de aanslagen op Russische burgerdoelen continueren. Het is aan de EU, op Rusland politieke druk uit te oefenen, deze vuile oorlog te beëindigen.
Nadrukkelijk dient gesteld te worden, dat van aanslagen alleen sprake is bij militaire aanvallen op burgers, die verboden zijn door het Internationaal Recht
Militaire aanvallen echter op combatanten [militairen en strijders], in casu hier het Russische leger, zijn internationaalrechtelijk gelegitimeerd.
Zie ook Principe 7, Internationaal Humanitair Oorlogsrecht
”…………………………Attacks shall be directed solely against military objectives.”
Vernietiging van Moskeen en het doden van spirituele leiders tijdens de Sovjet-Unie
” In de tijden van de Sovjet-Unie, waar religie tegen de grondbeginselen van het socialisme inging, werd de islamitische cultuur met grof geweld bestreden. Moskeeën werden vernietigd en de spirituele leiders werden vermoord. ”
Hun huizen en bezittingen waren echter grotendeels ingenomen door naar Tsjetsjenië verhuisde Russen en de gerepatrieerden werden slachtoffer van grove discriminatie, hetgeen leidde tot grote spanningen tussen de Russen en de autochtone Tsjetsjenen
”Yet the Russian authorities were not worried at all about the plight of the Russian-speakers, which was included on the list of reasons for the military operation only at the last moment, in the form of a propaganda trick. For years and years no one remembered the Russians, and only when the tanks needed to be rolled in did Moscow start talking about how bad things must be for the “compatriots” in Chechnya. ”
”Als Rusland in de zomer al zijn aandacht stort op de verkiezingen, zien de rebellen hun kans. Op de avond van de inauguratie van Jeltsin, na zijn verkiezingsoverwinning, voor zijn tweede ambtstermijn, verslaan de rebellen de federale troepen bij Grozny. Met het verlies van Grozny, stuurt Jeltsin de populaire generaal Aleksandr Lebed voor onderhandeling naar Chasavjoert, hier wordt een staakt-het-vuren getekend, waarmee de eerste Tsjetsjeense oorlog ten einde komt. Wat echter niet wil zeggen dat Rusland de onafhankelijkheid van Tsjetsjenië accepteert. Toch werd Tsjetsjenië de facto onafhankelijk.”
”Aangezien Basajev de rechtstreekse confrontatie met Maschadov niet aandurft, besluit hij eerst de islamitische revolutie te ontketenen in de aangrenzende republiek Dagestan, waarna hij hoopt in Tsjetsjenië te worden ontvangen als ware volksheld. Alles loopt echter anders; Basajev en zijn aanhangers worden bij hun invasie van Dagestan in augustus 1999 genadeloos verslagen door de Russen. Niet alleen de islamitische revolutie is hiermee mislukt, maar de gevolgen blijken van grotere aard als voor de tweede keer de Russische troepen naar Tsjetsjenië worden gestuurd.”
”Op 23 october 2002 viel een groep van zwaar bewapende Tsjetsjeense mannen en vrouwen net na de pauze van de Russische musical Nord Ost de zaal van het theater binnen. De aanwezigen dachten aanvankelijk nog dat het in de lucht schieten bij de show hoorde, maar ze werden daarop gedwongen op de grond te gaan liggen. De gijzelnemers van die Theatergijzeling in Moskou eisten de terugtrekking van de Russische troepen.”
De zogenaamde Kadyrovstsy, die officieel zijn opgeheven in 2006, maar de facto nog het land controleren en verantwoordelijk zijn voor het leeuwedeel aan mensenrechtenschendingen
After more than a decade of war and lawlessness, hundreds of thousands of Chechens have left Chechnya and moved to other parts of Russia, the former Soviet Union and other countries. Spontaneous outmigration peaked, not surprisingly, during the bloodiest phases of the two wars, but the overwhelming majority of these internally displaced persons or IDPs went to Ingushetia, other parts of Russia or simply safer locations within Chechnya”
”Art. 33. No protected person may be punished for an offence he or she has not personally committed. Collective penalties and likewise all measures of intimidation or of terrorism are prohibited.
”In almost all of the 115 rulings, the court concluded that Russia was responsible for extrajudicial executions, torture, and enforced disappearances, and that it had failed to investigate these crimes.”
POETIN, DE EU EN DE OEKRAINE/VAN CRIMINELEN, DIE CRIMINELEN BESTRIJDEN LEZERS! Zie onder noot 1 mijn aan een aantal Nederlandse kranten toegezondenIngezonden Stuk over de Russische aanval op de Oekraine, de EU/VS reactieen vooral de hypocrisie van de EU!Let erop, hoe de EU goochelt met begrippen als ”in strijd met hetInternationaal Recht”, ze toepast naar eigen goeddunken EN het verschilin behandeling tussen de Oekraiense vluchtelingen en de Midden-Oostenvluchtelingen, die vorig jaar zijn gestrand in het Niemandsland tussenPolen en Belarus! [1] ”Wie durft” jaWant de mening van uw Wreker van het Onrecht gaat in tegenhet gebruikelijke mainstream gebazel van de reguliere mediaover de Oekraine Tragedie, die niet verder durft te gaan dan -terechte- fellekritiek op de Russissche aanval en weigert kritisch naar de EU en de VSte kijken.Ik wel Omdat het mij onwaarschijnlijk lijkt, dat mijn stuk ook daadswerkelijkdoor kranteredacties wordt gepubliceerd, dit hier met u gedeeld ENJOYEN LEZERS:Durf kritisch te zijn, Dat is het Begin van Wijsheid
INGEZONDEN STUKTitel:DE RUSSISCHE AANVAL OP DE OEKRAINE EN DEHYPOCRISIE VAN DE EU Ingezonden Stuk
Geachte Redactie, De meeste weldenkende mensen zullen het erover eens zijn,dat de Russische aanval op Oekraine een grove schending van desoevereiniteit is en daarmee in strijd met het Internationaal Recht.Internationale veroordelingen, vooral van de kant van deEU en de Verenigde Staten, maar ook van bevriende landen [o.a. Japan, Zuid Korea] zijn dan ook op zijn plaats. Er is echter ook een andere kant aan deze zaak. In de eerste plaats de door de EU genomen economische sancties, die, hoebegrijpelijk ook, mij te ver gaan, omdat, naar is gebleken, nu reeds de gewoneRussische bevolking, die part noch deel heeft aan het oorlogsbesluit vanRusland’s president Poetin, hiervan de dupe dreigt te worden. Nog gevaarlijker is het door EU landen naar de Oekraine toegezondenwapentuig van allerlei soort, omdat dit alleen maar escalerend werkt inde richting van Rusland en we zo een oorlog in gerommelddreigen te worden, met alle desastreuze gevolgen van dien. Want de eerste reactie van Rusland op de sancties-het activeren door Poetin van de nucleaire troepen- liegt er niet om. Verder kan Poetin ook besluiten de gaskraan dicht te draaien, waardoorde gasprijzen de lucht in zullen schieten en schaarste dreigt..De EU zou dan ook moeten stoppen met dergelijke uitdagingen richting Rusland. Maar er is meer: Want met alle sympathiek lijkende EU acties uit verklaarde solidariteitmet de Oekraieners, is de EU uiterst hypocriet bezig. Want als de EU/VS zo begaan zijn met het Internationaal Recht en soevereiniteit,hoe verklaart zich dan het feit, dat dergelijke sancties nooit genomen zijntegen Israel, dat met zijn bezetting van de Palestijnse gebieden en zijnillegale nederzettingenpolitiek al jaren het Internationaal Recht schendt? En om nog dichter bij de EU/VS te blijven: Hoe zit het met de eigen schendingen van het Internationaal Recht,zoals destijds de door de EU gesteunde Brits-Amerikaanse aanval opIrak, die ook in strijd was met het Internationaal Recht? Bitter is ook de vluchtelingenkwestie: Want terwijl de EU landen de Oekraiense vluchtelingen uit allemacht helpen en van harte welkom heten [wat ook terecht is], werdenhet afgelopen jaar uit Irak en Afghanistan afkomstige vluchtelingen[ook vaak op de vlucht voor oorlog], grof door Poolse grenswachtenbij de grens tegengehouden of teruggestuurd, met de zegen van de EU,die Polen’s ”verdediging van de grenzen” toejuichte en bouwt hetzelfdePolen, dat nu de loper uitlegt voor de Oekraiense vluchtelingen, eenMuur op de grens met Belarus [Wit-Rusland] om Irakese, Afghaanse enandere Midden Oosten vluchtelingen tegen te houden.Wrang, inhumaan en ook in strijd met het Internationaal Recht.Dus prima, dat de EU/VS combinatie [verenigd in de NAVO] Oekrainesteunt en de Russische aanval veroordeelt, maar niet escaleren graagen dezelfde mensen in dezelfde omstandigheden [Oekraiense vluchtelingenversus vluchtelingen uit het Midden Oosten] gelijk behandelen.Anders zondigt de EU tegen de eigen EU Verdragen. Astrid EssedAmsterdam
Reacties uitgeschakeld voor Poetin, de EU en de Oekraine/Van Criminelen, die Criminelen bestrijden
Opinie, gepost door: Joke Kaviaar op 27/02/2022 02:11:45
De manier waarop met vluchtelingen uit Oekraïne wordt omgegaan bewijst nogmaals dat het Europese, dus ook het Nederlandse, ‘asiel’beleid racistisch is. Dat geldt ook voor de berichtgeving.
Om te beginnen dit: aan de grens tussen Polen en Belarus wordt op dit moment een 180 kilometer lange muur gebouwd, vijfenhalf meter hoog, om vluchtelingen tegen te houden [1]. Aegon en Nationale Nederlanden profiteren daarvan door te beleggen in de bouwbedrijven die dat onding neerzetten [2]. Tegen die vluchtelingen wordt ook geweld gebruikt. Er zijn al veel vluchtelingen omgekomen aan de grens Polen – Belarus. Ze komen uit landen ver hiervandaan. Ze komen niet uit Europa en dat is toch wel het minimale vereiste waaraan een vluchteling moet voldoen als het aan de Europese politiek ligt. Want ze lijken niet op ons. Ze hebben een andere huidskleur, heel eng: ze zijn niet zo bleek als wij. Empathie: nul. Berichtgeving: Mwah.. Meeleven? Stuur ze toch terug naar Afrika of het Midden-Oosten, ze horen hier niet.
De ene oorlog is de andere niet. Het ene geweld is het andere niet. Zo is geweld tegen mensen uit islamitische landen bij voorbaat toegestaan. Sommige mensenlevens zijn meer waard dan andere. Voor al die politici met kilo’s boter op hun hoofd: ga het maar eens uitleggen aan de veertienjarige Tiba uit Irak, die vastzit aan de grens Polen-Belarus, die de kapotgeschoten lijken van twee schoolvriendinnetjes zag na een bombardement [3].
Hoe anders is de omgang met (potentiële) vluchtelingen uit Oekraïne! Hoe anders reageert nu Polen, en andere omringende landen, zelfs Orban van Hongarije die vluchtelingen eerder ‘gif’ heeft genoemd, op de komst van vluchtelingen uit buurland Oekraïne: van harte welkom! [4]. U kunt nog wel ergens de grens over waar we geen muur aan het neerzetten zijn. En dat geldt voor meer lidstaten van de EU. Overigens geldt dan wel: alleen mensen uit Oekraïne! Studenten uit Afrikaanse landen komen het door oorlog getroffen Oekraïne niet uit [5]. Dat begint al als Oekraïners hen ervan weerhouden om op de trein te stappen [6]. Een student die samen met anderen, roepend “We are students!” probeert de grens over te steken vanuit Oekraïne naar Polen, filmde hoe het er aan toe gaat. “They threatened to shoot us!” TW: Heftige beelden. [7]
Hier in het veilige Neederland, ver van al het oorlogsgeweld (zolang Poetin niet daadwerkelijk met atoombommen begint te gooien [8] ) , wierp ik vanmorgen een korte blik op een TV zender waar een praatprogramma gaande was van een van die rechtse omroepen waar we mee opgezadeld zijn. Er werd gesproken over het helpen van vluchtelingen uit Oekraïne. Wat dapper en wat goed! Veel sympathie was er voor burgerinitiatieven om mensen eigenhandig op te halen. Dubbele moraal? Nogal. Ik roep even in herinnering het initiatief ‘We gaan ze halen’ die mensen van Lesbos uit Griekenland op wilden halen na de brand in kamp Moria [9]. Daarvan kon natuurlijk geen sprake zijn! Het initiatief werd ronduit neergesabeld en bespot in diezelfde media die nu zoveel waardering tonen voor al wie mensen uit Oekraïne wil bevrijden. Je raadt het al: die mensen op Lesbos in die kampen komen niet uit Europa, het centrum van de wereld, het heiligdom van de Euro. Onze veilige haven, waar nu ineens een oorlog woedt!
Op diezelfde TV, en ook op internet trouwens, wordt je gebombardeerd met oorlogsbeelden, uit Oekraïne dus. Huilende mensen die hun huis hebben moeten verlaten. Kapotgeschoten gebouwen. Mensen die langs de weg lopen, ontredderd. Snel een camera en een microfoon erbij om een reportage te maken. Natuurlijk moet er aandacht zijn voor zulke ellende van mensen in oorlog. Maar net zo natuurlijk kun je met je cameraploeg in Palestina gaan filmen hoe de Israëlische bezetter hetzelfde doet, of hoe Erdogan de Koerden aanvalt. Je kunt ook in Jemen de ellende van mensen gaan filmen. In Irak. Misschien was gaan filmen toen de VS tijdens al die imperialistische oorlogen huizen van mensen plat bombardeerde ook een goed idee geweest, al is het alleen maar om te laten zien dat oorlogsgeweld niet uitsluitend het domein van Poetin is. Ik roep maar wat hoor…
Maar de slachtoffers van al die andere oorlogen zijn geen mensen waarvoor de media al te veel sympathie willen wekken: stel je voor dat de ‘eigen’ bevolking de vluchtelingen die daarvandaan komen ook bereid is te verwelkomen en zich massaal gaat verzetten tegen militarisering van de grenzen, mensonterende opvang, opsluiting en deportaties. Nee, het privilege van de empathie is er alleen voor door ‘ons’ uitgekozen, liefst witte westers ogende vluchtelingen. De media doen er met graagte aan mee de geschikte vluchtelingen uit te kiezen voor mededogen. Een BBC analist wist zijn racisme als volgt te verwoorden: “It’s very emotional for me because I see European people with blue eyes and blonde hair being killed.” [10]
En dan waren er nog de Afghaanse vluchtelingen. Nou vooruit, wie voor ‘ons’ het leven in de waagschaal heeft gesteld, mag hier komen. We maken alleen geen haast en de opvang hier is om te janken. Dat wordt goed onder de pet gehouden maar sijpelt toch naar buiten via twitter [11], waar te lezen valt: “Afghaanse families die in 1 kamp zijn gezet met grote groep alleenstaande mannen, zonder privacy, zonder basisvoorzieningen. (…) De psychische problemen nemen toe bij zowel de kinderen als de ouders. (…) Opvang in een in onbruik geraakte test/prik-tent langs de afrit van de snelweg. (…) Een Afghaanse tolk is naar een ander land vertrokken, waar hij ook voor had gewerkt, omdat hij zo teleurgesteld was over hoe hij in Nederland behandeld werd: “There so many times I was insulted by COA staff”. En dit zijn dan nog vluchtelingen waar tenminste nog naar omgekeken werd, uit schuldgevoel of plichtsbesef weliswaar. Dit zijn mensen die hierheen gehaald zijn. Het gros van de vluchtelingen die proberen Europa te bereiken verdrinkt echter in de Middellandse Zee, zit in nog veel ergere kampen aan de buitengrenzen van Europa of is een ander akelig lot beschoren. Verschil moet er zijn, zo oordelen Mark ‘Wat-zijn-we-toch-een-gaaf-land’ Rutte en zijn Europese medeplichtigen die maar blijven investeren in grensagentschap (lees: leger) Frontex en alleen mondjesmaat vluchtelingen verwelkomen als ze verwachten dat het uit te leggen valt. Tenslotte moet er rekening gehouden worden met het ‘draagvlak’ onder de bevolking die aldus het racisme met de paplepel ingegoten krijgt.
We wisten al dat ‘asielbeleid’ geen asielbeleid is. Maar het is nog erger: het is de tactiek van verdeel en heers ook nog eens toepassen op vluchtelingen onderling. Het is racisme van het allerzuiverste water. Had ik al gezegd dat al die muren en hekken en grenzen weg moeten? Overal, en voor iedereen. En ga maar rustig slapen hoor. Indien witte, westerse Neederlanders op de vlucht moeten omdat de oorlog ook hier komt, kunnen we gerust zijn. Wij hoeven het kanaal naar Engeland in elk geval niet in rubber bootjes over te steken. Ze sturen vast wel een cruiseschip om ons op te halen…
Perhaps I’ll write more about the Ukrain Tragedy, but I don’t promise anything
Although it was to be expected, yet I was shocked by that pure act ofagression, the Russian attack on the sovereign State of Ukraine.I am certainly no supporter of president Putin [1], committer of serioushuman rights violations in Russia and still worse, in Chechnya [2]like his predecessors, but that being said:The ones that condemn Putin most for his unlawful attack, namely the USA and the EU, are birds of the same feather:What about the US led attack on Afghanistan, Iraq and Libya? [3]Was the attack on Iraq in contrary to International Law or not! [4]Were not those countries sovereign States, like Ukraine?Are warcrimes not committed on large scale in those US led wars? [5] Certainly I am NOT a supporter of Putin at all and I am a fervent opponentof the division of the world into international Power Blocs, as if the world werea sort of mighty Cake [Ukraine for the Ukrainian people!].
But seen from a geopolitical point of view [not mine], I do understand, thatPutin is furious about the disturbed Game of Power since the late eightiesof the 20th century, called ”Perestroika” [6] and the fall of the Sovjet Empire,from which Western Europe took advantage by practically incorporate the Eastern European countries by the EU, countries, that back in the days belonged to the Warsaw Pact, the great enemy of the US led Western European NATO [7]
Granted, membership of the EU [8] was the own will of the new European governments and their people and the former Russian occupation and oppression of Eastern Europe was not right at all, but here I am talking, not about Eastern European rights, but the INTENTION of Western Europe.And that was:To weaken what was left of the Russian Empire…..
And we’ve witnessed the desastrous consequences of a world, ruled byone Super Power, the USA.Look at the bloody wars in Afghanistan, Iraq, Libya etc! [9]
EU, TWO FACED LIAR! And the EU is a two faced liar anyway!Now, when they can use it against Russia and for their own propaganda,they welcome Ukrainian refugees ‘[10] and don’t get me wrong:I am pleased with the saving of those war-refugees!But when desperate Syrian and Iraqi refugees [in both wars US and the EU took partand committed warcrimes] fled to Poland, via Belarus, EU member Polandbuilt a Wall and pushed the refugees back, letting them freeze and starvein the wintercold…….[11]
With the ”blessing” of the EU…….[12]
HELP ME, PLEASE I will never forget the sight of an old Ukrainian Lady,who seemed to have nobody to support here, bursting out in tearsand begging to the camera, begging to us:”HELP ME, PLEASE” That touched me deeply: I have no sympathy for and nothing to do with leaders of State, whether Russianor US/Western European and their deadly and sick game powers.NO, my sympathy lies with common Ukrainian people, who are thereal victims of the military adventures of powerseeking countriesand rulers:
”When Elephants fight, it is the grass that suffers”
DE RUSSISCHE PRESIDENT POETIN EN DE OEKRAINSEPRESIDENT ZELENSKY
DE OEKRAINE TRAGEDIE/POETIN EN HET WESTEN/EEN MOOISTEL VOOR DE BOKKENWAGEN! [Ongecensureerd en voor de vuist weg]
”Als Olifanten vechten, wordt het gras vertrapt”
Afrikaans spreekwoord
POETIN EN HET WESTEN/TWEE VOOR DE BOKKEWAGEN!
[Misschien schrijf ik hier nog meer over, dat merken jullie dan nog wel…..]
Hoewel het er zat aan te komen, ben ik toch wel geschrokkenvan die pure daad van agressie, de Russische aanval op de soevereine StaatOekraine.Ik ben bepaald geen aanhanger van Poetin, die zich in Ruslandaan ernstige mensenrechtenschendingen heeft schuldig gemaakten en in Tsjetsjenie nog erger tekeer gegaan is, net zoals zijn voorgangers
Dat gezegd hebbende echter zijn de VS/NAVO geen haar beter:What about de aanval op Afghanistan, en vooral die op Irak, diein strijd was met het Internationaal Recht?Waren dat dan soms geen soevereine Staten?Zijn daar niet op grote schaal oorlogsmisdaden gepleegd? Ik steun Poetin zeker niet en ben tegen de verdeling van werelddelenin machtsblokken [Oekraiene voor de Oekraieners], maar vanuit geopoliitiekstandpunt bekeken [niet het mijne natuurlijk] kan ik mij indenken,dat Poetin razend is over het sinds 1989 verstoorde machtsevenwicht inEuropa:Niet vanwege het feit, dat de Russische bezettingstroepen eninvloedssfeer teloor ging in de Oost-Europese landen-dat was volledig terecht-maar omdat de EU/Westen van de gelegenheid gebruik maakte, die landenmassaal in te lijven bij de EU [uiteraard, dat wilden die regeringen zelf ook],ondanks hun beroerde mensenrechtensituatie [toch een voorwaarde voorEU lidmaatschap, een zogenaamd correcte mensenrechtensituatie endemocratie?], waardoor de EU haar invloed ten koste van Ruslandvergrootte, wat de Russissche leiders natuurlijk in het verkeerdekeelgat schoot En we hebben de rampzalige gevolgen gezien [Irak,Afghanistan, etc] [2] van hetfeit, dat de wereld nog maar door een Supermacht werd geregeerd Maar goed, dat is een kwestie tussen twee machtsblokken [VS/EU en Ruslandmet in kielzog China] waarvoor ik geen van beiden sympathie heb MIJN sympathie gaat uit naar de VOLKEREN, die de dupe zijnvan die walgelijke machtsspelletjes, die slechts over gas en olie enterritoriumdrift gaan Hierin gaat mijn sympathie volledig uit naar het Oekraiense volk, dat lijdt enslachtoffer is van dat steekspel tussen Rusland en de EURusland is de agresssor ja, maar de EU, met het bloed van neo kolonialeoorlogen aan haar handen en de nare opstelling jegens vluchtelingen zijn wel de laatsten om naar Poetin als boosdoener te wijzen,want zelf zijn ze geen haar beter! [3]
Ik zat ooit bij een progressieve organisatie, dieals leuze voerde in dat verzet tegen de kruisraketten: ”Geen nieuwe raketten, Geen oorlog, maar vrede, Weg met de NAVO enhet Warschau pact” Ook huldig ik een oud Afrikaans spreekwoord: ”Als Olifanten vechten, wordt het gras vertrapt”
Op mijn netvlies was vandaag het beeld van een oude Oekraiense vrouw,die huilend op straat liep, met niemand aan haar zijde, dieuitriep:”Wie helpt mij!” DAT raakte mij Met die machthebbers heb ik niets te maken, noch met Poetin, nochde EU en hun vuile spelletjes Maar met gewone mensen, die van hun oorlogshitserij enmilitaire avonturen slachtoffer worden ””Als Olifanten vechten, wordt het gras vertrapt”
Hoe waar is dat.
Astrid Essed
NOTEN ONDER I, II EN III I NOOT 1 RUSLAND EN TSJETJENIE II
”Twee van zijn neven zijn vermist, twee jaar geleden opgepakt bij een van de vele controleposten van het Russische leger. ‘Bijna iedere Tsjetsjeen heeft zoiets wel meegemaakt. Het Russische leger vecht niet tegen de rebellen, maar tegen de gewone mensen. Op die manier creëren ze kamikaze-commando’s.’
Op maandag 29-3 hadden in Moskou twee zelfmoordaanslagen plaats, een op het metrostation Loebjanka en de tweede op metrostation Park Koeltoeri.
Hierbij kwamen 40 mensen om het leven.
Evident is, dat dergelijke gerichte aanvallen op burgers de ultieme schending van het fundamentele recht op leven van ieder mens zijn.
Inmiddels is bekend geworden, dat de verantwoordelijkheid is opgeeist door de Tsjetsjeense verzetsleider Dokoe Oemarov, de zogenoemde Emir van de Kaukasus. [1]
De aanslagen zouden een vergelding zijn voor een in het dorp Archty [Ingoesjetie] door Russische troepen veroorzaakt bloedbad onder Tsjetsjeense en Ingoestjeetse burgers. [2]
Ook in het recente verleden hebben aanslagen [3] plaatsgevonden, die te herleiden waren naar het Tsjetsjeense verzet. [4]
Hoewel vanuit humanitair en internationaalrechtelijk oogpunt geen enkele rechtvaardiging bestaat voor het plegen van aanslagen, is het opvallend, dat door de media weinig tot geen aandacht wordt besteed aan het jarenlange Russische militaire optreden in de Noord-Kaukasus [Tsjetsjenië en buurlanden], dat inmiddels tienduizenden burgerslachtoffers heeft geëist.
Een vuile oorlog, die tot vandaag de dag voortgang vindt
DE RUSSISCHE VUILE OORLOG IN TSJETSJENIË
ACHTERGRONDINFORMATIE:
De Tsjetsjeense bevolking is grotendeels islamitisch. Na eeuwenlange Russische overheersing, religieuze vervolging [5], degradatie tot tweederangsburgers en tijdens de Tweede Wereldoorlog aangedaan onrecht [6] was het Tsjetsjeense nationale gevoel alleen maar sterker geworden. Dit werd nog gestimuleerd tijdens de perestrojka onder president Gorbatsjov, die veel meer religievrijheid toestond, waardoor Moskeen herbouwd konden worden.
Al gauw ontstond dan ook de roep om onafhankelijkheid en het zal geen verbazing wekken, dat de daarop volgende strijd sterke religieus-islamitische componenten vertoonde, gezien de onderdrukking van de religieuze beleving in het verleden.
In de strijd in de negentiger jaren zou daarbij de orthodoxe Islam [de Tsjetsjenen waren door de eeuwen heen voornamelijk soefistisch], een steeds grotere rol gaan spelen [7]
TWEE TSJETSJEENSE OORLOGEN:
Nadat de voormalige Tsjetsjeense luchtmacht generaal, Doedajev [veteraan uit het Russische Rode Leger] in 1991 de onafhankelijkheid van Tsjetsjenië had uitgeroepen en drie Russische couppogingen tegen zijn bewind waren mislukt, viel de toenmalige Russische president Jelstin in 1994 Tsjetsjenië binnen.
Om propagandistische redenen werd genoemd de toenemende uiteraard verwerpelijke discriminatie en achterstelling van de etnisch-Russische inwoners, die tegen onafhankelijkheid waren en uiteindelijk grotendeels wegvluchtten tijdens de oorlog. [8]
Hiermee begon het eerste Russische militaire ingrijpen, dat tot 1996 zou duren
Rusland slaagde er niet in Tsjetsjenië te onderwerpen en in 1996 werd een staakt het vuren getekend. [9]
Uiteraard accepteerde Rusland de onafhankelijkheid van Tsjetsjenië niet en na veel onderlinge Tsjetsjeense twisten [tussen de niet-islamitische president Maschadov en de islamitische vice-president Basajev] viel Rusland in 1999 opnieuw Tsjetsjenië binnen
Directe aanleiding vormt de inval van Basajev en aanhangers in Dagestan. [10]
Ook deze in 2002 officieel beëindigde tweede Tsjetsjeense oorlog onder de toenmalige Russische president Poetin,werd gekenmerkt door grootschalige Russische mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden, die grotendeels gericht waren tegen de Tsjetsjeense burgerbevolking. Het Tsjetsjeense verzet was eveneens debet aan oorlogsmisdaden als bomaanslagen op Russische burgerdoelen [11] en foltering en executie van krijgsgevangenen.
Hoewel de oorlog officieel is beëindigd, gaan de mensenrechtenschendingen tegen de burgerbevolking echter tot de dag van vandaag door, waaraan naast Russische troepen ook regeringsgezinde Veiligheidsdiensten aan schuldig maken. [12] Als reactie daarop worden de aanslagen van het Tsjetsjeense verzet op Russische burgerdoelen voortgezet, zoals de recente dd 29-3. Honderdduizenden Tsjetsjenen zijn inmiddels het land ontvlucht, grotendeels naar buurland Ingoesjetië. [13]
Vanaf de Tweede Tsjetsjeense oorlog werd door de Russische autoriteiten steeds meer een ”tsjetsjenisering” van het gezag gepromoted. Dit hield in de benoeming van pro-Russische Tsjetsjeense leiders in Staatsfuncties. Ook werd de verantwoordelijkheid voor het neerslaan van het verzet steeds meer bij Tsjetsjeense Veiligheidstroepen gelegd. [14]
In 2003 werd als president, Akhmat Kadyrov aangesteld. Nadat hij in 2004 om het leven kwam bij een bomaanslag, werd aanvankelijk Aloe Alchanov president, waarna deze in 2007 vervangen werd door de zoon van Akhmat Kadyrov, Ramza Kadyrov, tevens leider van de beruchte Veiligheidstroepen. [15]
DE RUSSISCHE VUILE OORLOGEN IN TSJETSJENIË
INTERNATIONALE RECHTSPRINCIPES BIJ GEWAPENDE CONFLICTEN
Verplichting tot humane behandeling van gevangenen
1 – Persons hors de combat and those who do not take a direct part in hostilities are entitled to respect for their lives and their moral and physical integrity. They shall in all circumstances be protected and treated humanely without any adverse distinction.
”5 – Everyone shall be entitled to benefit from fundamental judicial guarantees. No one shall be held responsible for an act he has not committed. No one shall be subjected to physical or mental torture, corporal punishment or cruel or degrading treatment.”
Verbod militaire aanvallen op burgers en het verplichte onderscheid tussen combatanten [militairen en strijders] en non-combatanten [burgers].
”7 – Parties to a conflict shall at all times distinguish between the civilian population and combatants in order to spare civilian population and property. Neither the civilian population as such nor civilian persons shall be the object of attack. Attacks shall be directed solely against military objectives.
Deze principes zijn eerder bekrachtigd in de Conventies van Genève en door andere Internationale Rechtsverdragen zoals het Anti-folterverdrag en de Verdragen betr de behandeling van gevangenen. Zij dienen door alle conflictpartijen te worden nageleefd
In de oorlogen in Tsjetsjenië zijn zij echter op grote schaal geschonden door de Russische troepen, met tienduizenden Tsjetsjeense en andere burgerslachtoffers ten gevolge
Ook het Tsjetsjeense verzet heeft zich aan ernstige mensenrechtenschendingen schuldig gemaakt.
A EERSTE TSETSJEENSE OORLOG:
BOMBARDEMENTEN OP GROZNY
In de Eerste Tsjetsjeense oorlog [1994-1996] vonden grootschalige Russische bombardementen op de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny plaats, waarbij geen sprake was van het internationaalrechtelijk verplichte onderscheid tussen combatanten [militairen en strijders] en non-combatanten. Het gevolg was, dat er duizenden Tsjetsjeense burgers om het leven kwamen. Driehonderdduizend Tsjetsjenen sloegen op de vlucht. [16]
HET RUSSISCHE WILDE WESTEN
NIETS IS ONS TE DOL
”SCHOONMAAKOPERATIES” IN TSJETSJEENSE DORPEN
Berucht waren ook de zogenaamde zatjistiki [schoonmaakoperaties], waarbij dorpen werden uitgekamd op zoek naar verzetsstrijders. Hierbij maakten zowel het ”reguliere” Russische leger als Veiligheidstroepen zich schuldig aan mishandelingen, folteringen, buitengerechtelijke executies [executies zonder vorm van proces], plundering en brandstichting. [17]
WILLEKEURIGE ARRESTATIES EN MISHANDELINGEN IN KAMPEN
DE ”STRIJDERSLEEFTIJD”
Ook kwam het regelmatig voor, dat jongens en mannen tussen 15 en 60 jaar louter en alleen vanwege hun leeftijd ‘[‘strijdersleeftijd’]’ werden gearresteerd en weggevoerd naar zogenaamde ”filtratiekampen”, waar mishandelingen, folteringen, buitengerechtelijke executies en ”verdwijningen” [18] aan de orde van de dag waren. Aangezien er geen sprake was van enige bewijsbare arrestatiegrond, was hier sprake van ”collectieve straffen”, die in strijd zijn met artikel 33, 4e Conventie van Genève. [19]
B TWEEDE TSJETSJEENSE OORLOG
HET TREURSPEL HERHAALT ZICH
Ook bij de Tweede Tsjetsjeense oorlog maakte het Russische leger en Veiligheidstroepen zich schuldig aan een groot aantal mensenrechtenschendingen tegen de burgerbevolking
Intensieve bombardementen en artilleriebeschietingen in steden en dorpen eisten duizenden levens onder de burgerbevolking. Ook weer hier vonden de beruchte ”schoonmaakacties” in dorpen plaats en werden grote aantallen Tsjetsjeense burgers willekeurig gevangengenomen en overgebracht naar ”filtratiekampen, waar martelingen, buitengerechtelijke executies en verdwijningen plaatsvonden. Een berucht kamp, dat samen met andere kampen in een Human Rights Watch rapport beschreven wordt heette kamp Chernokozovo. [20]
Wat betreft die verdwijningen en andere mensenrechtenschendingen, die anno 2010 nog steeds aan de orde zijn in Tsjetsjenië, is Rusland een groot aantal keren gekapitteld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. [21]
HUISVERBRANDINGEN ALS COLLECTIEVE STRAF
Als collectieve straffen waren reeds genoemd de willekeurige arrestaties in dorpen.
Genoemd dient echter ook de huisverbrandingen van mensen, van wie verondersteld wordt, dat hun familieleden wellicht behoren tot het Tsjetsjeens verzet. Deze praktijken hebben al een groot aantal Tsjetsjeense families dakloos gemaakt. [22]
C INGOESJETIE
Ook in Ingoesjetië, waar eenzelfde strijd woedt tussen het Russische leger/ Veiligheidstroepen en aan de andere kant het verzet, worden door Rusland dezelfde praktijken toegepast: Willekeurige arrestaties, verdwijningen, folteringen, buitengerechtelijke executies. [23]
D MENSENRECHTENSCHENDINGEN EN OORLOGSMISDADEN TSJETSJEENS VERZET
Zoals reeds bekend en door mij opgemerkt, heeft het Tsjetsjeens verzet zich in de loop der jaren eveneens schuldig gemaakt aan mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden. Er is sprake van aanslagen op Russische burgerdoelen, foltering en executies van krijgsgevangenen, aanslagen op en ontvoeringen van bestuursfunctionarissen in dienst van de Tsjetsjeense regering en ontvoeringen. [24]
Hoewel dit grotendeels reactie is op de grootschalige Russische mensenrechtenschendingen, is het, afgezien van de inhumaniteit, geen rechtvaardiging.
Burgers dienen in een conflict te allen tijde te worden ontzien en krijgsgevangenen humaan behandeld. Bovendien is het volgens het Internationaal Recht niet toegestaan, het ene onrecht te beantwoorden met het andere.
EPILOOG:
Het is evident, dat de recente aanslagen op de metro in Rusland in alle opzichten verwerpelijk zijn. Echter dient nadrukkelijk gesteld te worden, dat een en ander, hoe verwerpelijk ook, de resultante is van jarenlange Russische onderdrukking en ernstige oorlogsmisdaden, die slechts als vuile oorlog tegen de Tsjetsjeense burgerbevolking en die van haar buurlanden kan worden aangeduid.
Hiervoor is helaas veel te weinig media-aandacht.
Zolang het grootschalige Russische geweld doorgaat, zal het verzet, naast de volgens Internationaal Recht gerechtvaardigde militaire aanvallen op het Russische leger, de aanslagen op Russische burgerdoelen continueren. Het is aan de EU, op Rusland politieke druk uit te oefenen, deze vuile oorlog te beëindigen.
Nadrukkelijk dient gesteld te worden, dat van aanslagen alleen sprake is bij militaire aanvallen op burgers, die verboden zijn door het Internationaal Recht
Militaire aanvallen echter op combatanten [militairen en strijders], in casu hier het Russische leger, zijn internationaalrechtelijk gelegitimeerd.
Zie ook Principe 7, Internationaal Humanitair Oorlogsrecht
”…………………………Attacks shall be directed solely against military objectives.”
Vernietiging van Moskeen en het doden van spirituele leiders tijdens de Sovjet-Unie
” In de tijden van de Sovjet-Unie, waar religie tegen de grondbeginselen van het socialisme inging, werd de islamitische cultuur met grof geweld bestreden. Moskeeën werden vernietigd en de spirituele leiders werden vermoord. ”
Hun huizen en bezittingen waren echter grotendeels ingenomen door naar Tsjetsjenië verhuisde Russen en de gerepatrieerden werden slachtoffer van grove discriminatie, hetgeen leidde tot grote spanningen tussen de Russen en de autochtone Tsjetsjenen
”Yet the Russian authorities were not worried at all about the plight of the Russian-speakers, which was included on the list of reasons for the military operation only at the last moment, in the form of a propaganda trick. For years and years no one remembered the Russians, and only when the tanks needed to be rolled in did Moscow start talking about how bad things must be for the “compatriots” in Chechnya. ”
”Als Rusland in de zomer al zijn aandacht stort op de verkiezingen, zien de rebellen hun kans. Op de avond van de inauguratie van Jeltsin, na zijn verkiezingsoverwinning, voor zijn tweede ambtstermijn, verslaan de rebellen de federale troepen bij Grozny. Met het verlies van Grozny, stuurt Jeltsin de populaire generaal Aleksandr Lebed voor onderhandeling naar Chasavjoert, hier wordt een staakt-het-vuren getekend, waarmee de eerste Tsjetsjeense oorlog ten einde komt. Wat echter niet wil zeggen dat Rusland de onafhankelijkheid van Tsjetsjenië accepteert. Toch werd Tsjetsjenië de facto onafhankelijk.”
”Aangezien Basajev de rechtstreekse confrontatie met Maschadov niet aandurft, besluit hij eerst de islamitische revolutie te ontketenen in de aangrenzende republiek Dagestan, waarna hij hoopt in Tsjetsjenië te worden ontvangen als ware volksheld. Alles loopt echter anders; Basajev en zijn aanhangers worden bij hun invasie van Dagestan in augustus 1999 genadeloos verslagen door de Russen. Niet alleen de islamitische revolutie is hiermee mislukt, maar de gevolgen blijken van grotere aard als voor de tweede keer de Russische troepen naar Tsjetsjenië worden gestuurd.”
”Op 23 october 2002 viel een groep van zwaar bewapende Tsjetsjeense mannen en vrouwen net na de pauze van de Russische musical Nord Ost de zaal van het theater binnen. De aanwezigen dachten aanvankelijk nog dat het in de lucht schieten bij de show hoorde, maar ze werden daarop gedwongen op de grond te gaan liggen. De gijzelnemers van die Theatergijzeling in Moskou eisten de terugtrekking van de Russische troepen.”
De zogenaamde Kadyrovstsy, die officieel zijn opgeheven in 2006, maar de facto nog het land controleren en verantwoordelijk zijn voor het leeuwedeel aan mensenrechtenschendingen
After more than a decade of war and lawlessness, hundreds of thousands of Chechens have left Chechnya and moved to other parts of Russia, the former Soviet Union and other countries. Spontaneous outmigration peaked, not surprisingly, during the bloodiest phases of the two wars, but the overwhelming majority of these internally displaced persons or IDPs went to Ingushetia, other parts of Russia or simply safer locations within Chechnya”
”Art. 33. No protected person may be punished for an offence he or she has not personally committed. Collective penalties and likewise all measures of intimidation or of terrorism are prohibited.
”In almost all of the 115 rulings, the court concluded that Russia was responsible for extrajudicial executions, torture, and enforced disappearances, and that it had failed to investigate these crimes.”
“De beschaving van een land valt af te meten aan de wijze, waarop met de tegenstanders wordt omgegaan”.
De eenzijdige morele verontwaardiging bij de 11 septemberherdenkingen is zeer stuitend. Wel een herdenking voor 11 september, terwijl alle door Amerikaanse, Britse en andere troepen gepleegde oorlogsmisdaden in Afghanistan en Irak, waarbij duizenden burgerslachtoffers zijn gevallen, buiten schot blijven .
Om bovendien een verklaring te vinden voor de uiteraard zeer verwerpelijke 11 september aanslagen, moet gekeken worden naar de historische achtergronden van het Amerikaanse politiek-militaire optreden en het decennialang door de VS gepleegde onrecht. Dat wekt de indruk, alsof Afghaanse en Iraakse burgerslachtoffers minder worden gewogen.
COMMENTAAR:
Dit jaar, op 11 september, heeft opnieuw de jaarlijkse Amerikaanse herdenking van de 11 septemberaanslagen plaatsgevonden. Het inhumane karakter van deze aanslagen op burgerdoelen [hierbij refereer ik aan de Twin Towers] is zonder meer evident. Opvallend is echter, dat er zelden wordt ingegaan op de oorzaken, die hiertoe geleid hebben, noch zijn er tot op heden geen harde bewijzen voor de betrokkenheid van de militante organisatie Al Qaeda bij 11 september. Ook wordt er geen onderscheid gemaakt tussen het inhumane karakter van de aanslagen als zodanig en het alleszins legitieme karakter van de doelstellingen van een organisatie als Al Qaeda
ONDERSCHEID TUSSEN GEPLEEGDE DAAD EN DOELSTELLINGEN:
Wanneer er sprake is van betrokkenheid van Al Qaeda, waarvan tot nu toe nog steeds de harde bewijzen ontbreken [1], dient te worden gesteld, dat haar doelstellingen niet alleen alleszins redelijk zijn, maar bovendien legitiem. Zo heeft Al Qaeda grote bezwaren tegen de Amerikaanse steun aan de op dat moment 34 jaar durende Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden [2] met daaraan inherent [zoals bij alle bezettingen ter wereld], onderdrukking, vernederingen en ongestraft gepleegde Israëlische schendingen van het Internationaal Humanitair Oorlogsrecht. [3]
Oorlogsmisdrijven dus.
Verder richt[te] Al Qaeda haar pijlen op de aanwezigheid van de Amerikaanse troepen in Saudi-Arabie en de Golfstaten, waardoor de respectievelijke repressieve regimes intact werden en worden gehouden.
In het verlengde van Al Qaeda worden verzetsorganisaties als Hamas, Hezbollah, Tsjetsjeense militanten en anderen [4] ongenuanceerd als ”terroristisch” aangeduid, met voorbijgaan aan het feit, dat zij volgens het Internationaal Recht het recht hebben, zich te verzetten tegen de legers van de respectievelijke bezettingsmachten. Uiteraard is daarbij iedere aanval op burgers en/of burgerdoelen illegaal en inhumaan. Zelden echter maken de Westerse media er melding van, dat deze organisaties ook regelmatig militaire aanvallen richten tegen het Israëlische of Russische leger.
ACHTERGRONDEN 11 SEPTEMBER:
Om licht te werpen op de aanslagen van 11 september, zonder ze uiteraard op enige wijze, te vergoelijken, dienen achtergronden bekeken te worden. En die achtergronden zijn vooral gelegen in het politiek-militaire optreden van de VS als Supermacht, vanaf het eind van de Tweede Wereldoorlog.
Inherent aan de positie van iedere Supermacht [of deze nu de VS, de Sovjet Unie of wellicht in de toekomst China heet] is het op grote schaal domineren van de wereld, op zowel politiek, economisch als militair gebied. Gezien deze machtige positie is het echter voor de slachtoffers van een dergelijke politiek, vrijwel onmogelijk, recht te verkrijgen, wanneer er sprake is van gepleegd onrecht.
Niet alleen roept dat terecht grote woede op, bovendien heeft iedere bevrijdingsbeweging of organisatie het recht, zich te verdedigen tegen het keer op keer straffeloos begaan onrecht.
Criterium is uiteraard, dat burgers en burgerdoelen onder geen enkele onstandigheid doelwit mogen worden van een militaire aanval. Volgens het Internationaal Humanitair Oorlogsrecht is dat immers verboden en daaraan dienen alle partijen zich aan te houden, zowel [bezettings]legers als militante verzetsorganisaties [5].
Aan de andere kant kan die Supermacht [of over het algemeen het machtige Westen] vrijwel straffeloos [oorlogs] misdrijven plegen, zonder daarvoor daadwerkelijk ter verantwoording te worden geroepen.
Een greep uit de geschiedenis van ongestrafte Amerikaanse oorlogsmisdaden: de atoombombardementen op Hiroshima en Nagasaki, die gezamenlijk aan meer dan 300.000 burgers het leven gekost hebben. Pijnlijk is, dat de Japanse oorlogsmisdadigers wel zijn berecht voor het Tokyo Tribunaal [6] en terecht, maar de Amerikanen [als overwinnaars] buiten schot bleven.
Andere voorbeelden [de rij is lang, dus hieruit ”een keur”] zijn de massale bombardementen op Cambodja en de napalm en Agent Orange bombardementen op Vietnam, de clusterbombardementen op Irak in de Eerste Golfoorlog en de clusterbombardementen tijdens de Kosovo oorlog. Duizenden en nog eens duizenden burgerslachtoffers waren het gevolg.
Ook moet genoemd worden de militaire en politieke steun aan militaire dictaturen zoals in Zuid-Amerika [Chili, Argentinie], de Filippijnen en de steun aan repressieve regimes in de Derde Wereld en het Midden-Oosten [7].
Veel kwaad bloed heeft terecht bij de militanten in het Midden-Oosten gezet de jarenlange steun aan bezettingsmacht Israël. Hiermee zijn de VS in grote mate verantwoordelijk geworden voor het aan de bezette Palestijnse burgerbevolking aangedane leed.
TERRORISME
NIET HET KWAAD, MAAR DE REACTIE OP HET KWAAD
Uit de geschiedenis van het decennialang door de VS gepleegd onrecht, dat zich in het bijzonder toespitste op militaire betrokkenheid in het Midden-Oosten [Eerste Golfoorlog, politieke en militaire steun aan bezettingsmacht Israel, etc], valt dan ook 11 september te verklaren, zonder het in enigerlei opzicht te vergoelijken .
Het ”terrorisme” [militaire aanvallen op burgers dus!] is dan ook niet ”het Kwaad” op zich, maar de reactie op ”het Kwaad”. In casu het politiek-militaire Amerikaanse optreden. Het feit, dat de 11 september aanslagen afkomstig zijn van een of meerdere organisaties uit het Midden-Oosten, hangt uiteraard direct samen met de reeds genoemde VS betrokkenheid aldaar.
Overigens dient bij door Supermachten gepleegde oorlogsmisdrijven en mensenrechtenschendingen, de even kwalijke rol van de voormalige Sovjet Unie niet vergeten te worden. Een rol, die door erfgenaam en opvolger de Russische Federatie wordt voortgezet in o.a. de vuile oorlog in Tsjetjsenie en buurlanden [8].
WAR ON TERROR
Gesteld kan worden, dat bij het voeren van de zogenaamde ”war on terror’ mensenrechten op grote schaal zijn geschonden, zowel met betrekking tot de door de VS gevoerde oorlogen in Afghanistan en Irak, als betreffende de behandeling van echte of vermeende terreurverdachten
Amnesty International en Human Rights Watch hebben vooral over de behandeling van terreurverdachten, de foltermethodes van de CIA, de geheime CIA gevangenissen en kampen zoals Guantanamo Bay en anderen uitgebreid gedocumenteerd [9].
AANVALLEN OP AFGHANISTAN EN IN DIENS VERLENGDE, OP IRAK:
Bij zowel de aanvallen op Afghanistan en Irak en gedurende de daarop volgende bezettingen, is er sprake geweest van ernstige mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden. Ik noem de grootschalige bombardementen met clusterbommen, die duizenden burgerslachtoffers hebben gekost. Verder de liquidaties van Taliban en Al Qaeda leiders of activisten, die illegaal zijn volgens het Internationaal Recht. Het gedogen door de VS van door de Noordelijke Alliantie gepleegde oorlogsmisdaden in Afghanistan.
BEHANDELING ECHTE OF VERMEENDE TERREURVERDACHTEN
Berucht is het kamp Guantanamo Bay, waar tot op de dag van vandaag 226 gevangenen vastzitten zonder vorm van proces. Hun ”overbrenging” naar Guantanamo Bay was inhumaan en vernederend [geketend, met kappen over het gezicht], hun ”verblijf” eveneens inhumaan [in kooien en geketend, zodra zij uit hun ”kooi” kwamen]. Nu is komen vast te staan, dat de CIA zich schuldig gemaakt heeft aan een vorm van foltering, waterboarding, waarvoor officieel permissie was gegeven door de voormalige president Bush. Behalve Guantanamo Bay is ook Baghram [in Afghanistan] een berucht kamp.
ANTI-TERREURMAATREGELEN WERELDWIJD
Onder dekking van 11 september zijn onder het mom van ”terrorisme” door een groot aantal landen anti-terreurmaatregelen genomen, die op zeer gespannen voet met de mensenrechten staan
Niet in de laatste plaats, doordat het begrip ”terroristische misdrijven” zodanig is verruimd, dat daaronder eveneens vreedzaam verzet zou kunnen ressorteren. Zie voor Nederland o.a. de tussen 2004 en de eerste helft van 2007 genomen anti-terreurmaatregelen [10]. Bij deze anti-terreurmaatregelen [zowel in Nederland als internationaal] is er sprake van ernstige beperkingen en schendingen van de rechten van de verdachte [11]. Dit kan leiden tot oneerlijke processen [12].
Daarnaast is er in de loop der tijden sprake geweest van zowel door de VS als West-Europa verrichte uitzettingen van terreurverdachten naar landen en gebieden, waar sprake is van een gerede kans op foltering [13]. Dit is verboden volgens het Anti-folterverdrag, nog los van de aperte inhumaniteit [14].
EPILOOG
Samenvattend kan gesteld worden, dat om een verklaring te vinden voor 11 september, de historische achtergronden van het Amerikaanse politiek-militaire optreden en het door de VS gepleegde onrecht, nadrukkelijk moeten worden meegenomen .
Ook de selectieve verontwaardiging is zeer stuitend. Wel een herdenking voor 11 september, terwijl alle door Amerikaanse, Britse en andere troepen gepleegde oorlogsmisdaden in Afghanistan en Irak, waarbij in het geheel duizenden burgerslachtoffers zijn gevallen, buiten schot blijven. Dat wekt, afgezien van de morele ongeloofwaardigheid, de indruk, alsof Afghaanse en Iraakse burgerslachtoffers minder worden gewogen.
Terecht zet dat kwaad bloed en verscherpt dat de tegenstellingen in deze wereld, al weet president Obama er een schoonklinkende, maar in feite niet fundamenteel andere, draai aan te geven [15]. De enige weg naar vrede is het herstel van de gerechtigheid. Naast de onmiddellijke beëindiging van de Israëlische bezetting in de Palestijnse gebieden, die nog expliciet door de VS en impliciet door de EU wordt gesteund, dient er een eind gemaakt te worden aan de Amerikaanse bezettingen in Afghanistan en Irak.
Daarnaast dienen door de VS, Groot-Brittannië en andere landen gepleegde oorlogsmisdrijven [en uiteraard ook die van militanten als de Taliban] vervolgd en berecht te worden. Problemen als uitbuiting en armoede, waarvan het Westen en de in het Midden-Oosten aanwezige elites profiteren, dienen te worden aangepakt. Uiteraard geldt dit mondiaal [voor de gehele Derde Wereld]. Gebeurt dat niet en laat men het onrecht in stand, dan zal de zaak verder escaleren en is een tweede 11 september niet uitgesloten
(Uitpers nr. 124, 12de jg., oktober 2010)
Voetnoten:
[1] ”Als directe aanleiding tot de aanval is aangevoerd de echte of vermeende betrokkenheid van Osama bin Laden bij de WTC aanslagen en de mede-betrokkenheid van de Taliban-regering in Afghanistan. Opvallend echter is het feit, dat er tot op heden geen op harde feiten gebaseerd aantoonbaar bewijs is geleverd is voor een eventuele betrokkenheid van Osama bin Laden, laat staan de Taliban-regering. …….. ………
Deze indruk werd nog bevestigd door de stelselmatige weigering van de toenmalige Nederlandse premier Kok, zowel aan het Parlement als de fractievoorzitters van de grote partijen inzage te geven in het aan de NAVO-ministers overhandigde Amerikaanse bewijsmateriaal.”
BRON UITPERS ASTRID ESSED MAART 2008 NEDERLANDSE MILITAIRE DEELNAME IN AFGHANISTAN/WEDEROPBOUWMISSIE OF BEZETTINGSMACHT
[2] ISRAELISCHE BEZETTING VAN DE PALESTIJNSE GEBIEDEN:
”Zoals bekend is er nu reeds sprake van een bijna 42 jaar durende bezetting van de Palestijnse gebieden [de Westelijke Jordaanoever, Oost-Jeruzalem en Gaza [5], ondanks de in 1967 aangenomen VN Veiligheidsraadsresolutie 242, die Israël opriep, zich terug te trekken uit de in de juni-oorlog veroverde gebieden, waaronder de Palestijnse.
Iedere bezetting ter wereld [dus ook de Israëlische] kent onderdrukking, vernederingen, mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden. Daarop is terecht Palestijns verzet gekomen, in de vorm van internatioaalrechtelijk gelegitimeerde militaire aanvallen op het Israëlische bezettingsleger en illegale en illegale militaire [zelfmoord] aanvallen op Israëlische burgers en burgerdoelen [6].
UITPERS JUNI 2009 ASTRID ESSED DURBAN II/COMMENTAAR OP WESTERSE HOUDING NAV REDEVOERING PRESIDENT AHMADINEJAD
[3] ”7 – Parties to a conflict shall at all times distinguish between the civilian population and combatants in order to spare civilian population and property. Neither the civilian population as such nor civilian persons shall be the object of attack. Attacks shall be directed solely against military objectives.
BASIC RULES OF INTERNATIONAL HUMANITARIAN LAW IN ARMED CONFLICTS
”7 – Parties to a conflict shall at all times distinguish between the civilian population and combatants in order to spare civilian population and property. Neither the civilian population as such nor civilian persons shall be the object of attack. Attacks shall be directed solely against military objectives.
BASIC RULES OF INTERNATIONAL HUMANITARIAN LAW IN ARMED CONFLICTS
”The defense argued that Allied Powers’ violations of international law, including the atomic bombings of Japan, should be examined. The tribunal ignored this argument and thus left the door open for later criticism that the trials had merely carried out “victors’ justice.”
[7] 11 september/Oorzaken ”In die positie heeft de VS evenals de voormalige Sovjet-Unie zich schuldig gemaakt aan ernstige mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden, o.a. in de Korea- en Vietnam-oorlog, de massale bombardementen op Cambodja in 1970, de bombardementen op Servië dd 1999 en de twee Golfoorlogen en de oorlog met Afghanistan, met als gevolg tienduizenden burgerdoden. [3]
Een ander ernstig aan de VS te verwijten aspect is de structurele voormalige steun aan Zuid-Amerikaanse dictaturen zoals o.a. het voormalige Cuba onder dictator Batista, het Argentijnse regime onder Videla, gekenmerkt door de vele verdwijningen, en Nicaragua onder dictator Somoza. Ook heeft de VS reeds voor WO II een reputatie opgebouwd in militaire interventies ten gunste van plaatselijke dictatoren in Zuid-Amerika. ”
UITPERS JULI-AUGUSTUS 2009 ASTRID ESSED OBAMA REDEVOERING IN CAIRO/SCHOONKLINKEND, MAAR GEBREK AAN FUNDAMENTEEL RESPECT VOOR HET INTERNATIONAAL RECHT EN HUMANITAIRE WAARDEN
Article 3 1. No State Party shall expel, return (“refouler”) or extradite a person to another State where there are substantial grounds for believing that he would be in danger of being subjected to torture.
[15] UITPERS JULI-AUGUSTUS 2009 ASTRID ESSED OBAMA REDEVOERING IN CAIRO/SCHOONKLINKEND, MAAR GEBREK AAN FUNDAMENTEEL RESPECT VOOR HET INTERNATIONAAL RECHT EN HUMANITAIRE WAARDEN
Het is duidelijk: de Russische president Poetin heeft een aanvalsoorlog gelanceerd tegen Oekraïne. Hij verpakt het als een militaire operatie in Donbass, het gebied waarin de twee eerder deze week door Rusland erkende republieken Donets en Loekansk liggen. Explosies in Kiev en Kharkov suggereren iets voor omvangrijkers. Komende uren zal meer duidelijk worden. Maar met enkele observaties, in haast ingetikt, wil ik niet langer meer wachten.
Dit is een agressie-oorlog, een aanval die totaal, volledig en zonder voorbehoud dient te worden afgewezen. Wat ook de context is, Poetin, zijn militaire apparaat en zijn veiligheidsfunctionarissen kozen hiervoor. Er zijn verklaringen voor zijn keus. Maar er is geen enkele rechtvaardiging of excuus voor. Hoezeer ik als anarchist de Oekraïense staat, het Westerse NAVO-bondgenootschap en de VS als imperialistische chef van dat bondgenootschap en de Nederlandse rol als lid van dat bondgenootschap en als wapenleverancier ook net zozeer afwijs als de Russische staat, het verandert niets aan deze zaak. Rusland lanceert een aanvalsoorlog, en dat is een misdaad. Die hoort niet onbeantwoord te blijven. De vraag is alleen hoe, en door wie.
Officiële Westerse kritiek op die aanvalsoorlog is natuurlijk hypocrisie. De VS als kampioen aanvalsoorlogen – Libië, tweemaal Irak, Afghanistan, om een paar recente te noemen – heeft geen enkel recht van spreken. Als VS-president Biden klaagt over Poetin die zomaar grenzen in Europa wijzigt, foet toch, dan grinnik ik cynisch. VS-luchtaanvallen dwongen in 1999 een grenswijziging af toen Kosovo zich onafhankelijk verklaarde van Joegoslavië en daarmee een landgrens trok waar die niet bestond. De huidige kritiek op Poetins misdaden is uit monden van vergelijkbare criminelen op geen enkele manier geloofwaardig.
Poetin rechtvaardigt zijn agressie door te wijzen op de uitbreiding van de NAVO tot dicht bij de Russische grenzen. En inderdaad. In 1990 liep de grens van het bondgenootschap dwars door Duitsland. Inmiddels zijn Polen, Roemenië, Bulgarije, Tsjechië, Slowakije, Litouwen, Letland en Estland – allemaal landen die aan de vroegere Sovjet-Unie grensden of er zelfs deel van uitmaakten – NAVO lid. Daarmee is niet de vrede en de democratie gediend, maar vooral de machtspositie van de VS, en tevens de Amerikaanse wapenindustrie, want die nieuwe NAVO-landen werden vervolgens kersverse klanten van die industrie. De uitbreiding van de NAVO was en is een verwerpelijk imperialistisch project.
Maar voordat we Poetin op dit punt gelijk geven, even een vraag. Waarom waren al deze landen zo bereid om NAVO-lid te worden? Waarom dromen mensen in Oekraïne – en zeker niet alleen cynische generaals en rechts-liberale politici en zakenlieden in dat land – ervan dat ook dat land ooit NAVO-lid te worden? Zou dat misschien te maken hebben met een door Russische overheersing vele decennia lang aangewakkerde angst voor Rusland, en behoefte aan bescherming tegen die imperialistische mogendheid? Ik wijs het imperialistische project van NAVO-uitbreiding, geregisseerd door vooral de presidentschappen van Clinton en Obama,volledig af. Maar ik snap wel heel goed dat NAVO-lidmaatschap er, in de ogen van regeringen maar vooral ook bevolkingen van Oost-Europese landen, uitzag als een bescherming tegen een Rusland dat haar hegemonie over die landen met tegenzin had prijsgegeven en in die landen helemaal niet werd vertrouwd.
Ook is de timing een beetje merkwaardig. Polen werd al in 1999 NAVO-lid, net als Tsjechië en Hongarije. Roemenië, Bulgarije, Slowakije en de Baltische staten volgden in 2004.(1) Dat waren de laatste aan Rusland of de vroegere Sovjet-Unie grenzende landen die toetraden. Oekraïne zou wel willen, maar voor dat land is lidmaatschap op korte termijn niet aan de orde. Het oprukken van de NAVO-omvang in Oostwaartse richting ligt sinds 2004 zo goed als stil. Die NAVO-uitbreiding zelf – verwerpelijk als die is – is een excuus voor Russische agressie. Niet de reden, en al helemaal niet de actuele aanleiding. Anders had Poetin niet 18 jaar gewacht.
Poetin presenteert Oekraïne als een kunstmatig land dat eigenlijk gewoon bij Rusland hoort, maar waar nu Oekraïense nationalisten waaronder neonazi’s de dienst uit maken, de samenleving terroriseren en een extreem anti-Russische houding propageren en praktiseren. Het Oekraïense nationalisme is een feit, en dat nationalisme kent een nare, gewapende en vreeswekkend invloedrijke nazi-vleugel. Dat klopt. Maar voor we Poetin gelijk geven in zijn kruistocht tegen dit nationalisme en fascisme, eventjes een historische observatie, geformuleerd als vraag.
Waarom zou het zijn dat mensen in Oekraïne een zo fel nationaal zelfbewustzijn hebben ontwikkeld dat zich tegen Rusland – en helaas ook vaak tegen Russen – keert? Zou dat misschien in de hand gewerkt zijn door het feit dat Oekraïne in het Russische Tsarenrijk voor 1917 als kolonie werd behandeld en zeer scherp werd onderdrukt? Zou het misschien te maken kunnen hebben met het feit dat die koloniale onderdrukking door het als Sovjet-Unie gereïncarneerde Russische rijk is hervat, waarbij de Stalinistische orde met terreur en met kunstmatig opgewekte hongersnood in de jaren dertig, bekend geworden als de Holomodor, is afgedwongen? Kernmotivatie achter het Oekraïense nationalisme is anti-koloniaal besef! Dat mensen in Oekraïne Russische heerschappij afwezen en afwijzen, was en is volstrekt legitiem, ook als we datgene wat er na de ondergang van de Sovjet-Unie in 1991 voor in de plaats kwam – een Oekraïense staat gedomineerd door corrupte zakenlieden, geregeerd door hard rechtse politici en met een griezelige invloed van gewapende fascisten – terecht verafschuwen.
Dat dit Oekraïne nationalisme vaak zo’n extreem-rechtse draai kreeg, heeft te maken met het feit dat de koloniale onderdrukker zich als links, als communistisch, presenteerde. Wie tegen dat imperialisme in roodgevlagde hamer-en-sikkel-verpakking opkwam, zal des te makkelijker bij anticommunistisch rechts uitkomen – tenzij er een authentiek links te vinden is dat voor zelfbeschikking en tegen kolonialisme – het Westerse en het Russische – opkwam. De stalinistische machthebbers en hun voorlopers Lenin en Trotski hadden aan dat soort links hardhandig een eind gemaakt, al ontbraken in de begintijd van de revolutie welluidende frasen over zelfbeschikking niet in de retoriek van vooral Lenin. Die meende hij vast, maar de opbouw van de centrale staat had wel voorrang, en daarvoor moest bij hem wel alles wijken.
Dat sommige Oekraïense nationalisten in de jaren veertig van de twintigste eeuw zelfs Hitler als bondgenoot begroetten tegen Stalin – andere bondgenoten vielen vooral op door onzichtbaarheid – , is een misdadige keus, maar is tegen deze achtergrond verklaarbaar. Het Oekraïense nationalisme en haar vaak extreem-rechtse uitdrukking verdient geen enkele erkenning of steun. De er onder liggende drang om vrij te zijn van Russische koloniale overheersing verdient die steun wel degelijk. Alleen wie die aandrang erkent als legitiem, maakt enige kans om mensen ervan te overtuigen dat er betere wegen zijn richting antikoloniale vrijheid dan het pad naar nationale haat van Oekraïners tegen Russen. Een nationale haat die nu, met de Russische invasie, weer hoger zal oplaaien, maar dat heeft Poetin dan vooral aan zichzelf te wijten.
Als Poetin zijn huidige agressie presenteert als antifascistische strijd, dan berust dat op manipulatie van de geschiedenis waarvan ik hierboven enkele kernpunten schetste. Als Poetin zijn huidige aanval presenteert als antwoord op NAVO-agressie, dan manipuleert hij de boel dus ook. Maar achter al die manipulatie gaat zijn echte angst schuil: de angst voor machtsverlies. Poetin is bang de macht kwijt te raken, niet aan een oprukkend Westers bondgenootschap en ook niet aan nazi-horden in Kiev. Hij vreest boven alles de Russische bevolking zelf. De reden dat hij de greep over aan Rusland grenzende landen terug wil – en de NAVO er dus uit – ligt vooral daar. In veel van die landen heerst een stuk meer vrijheid dan in Rusland. Veel van die vrijheid is tot stand gekomen via protestbewegingen, opstanden en – in beperkte zijn – zelfs revoluties. In Oekraïne zelf verdreef een maandenlange protestbeweging in 2013-2014 ene pro-Russische en autoritair besturende president. In Belarus ging het in 2020 maandenlang diezelfde kant op nadat Loekasjenko de presidentsverkiezingen via bedrog en repressie naar zich toetrok. In Rusland zelf vonden in 2011 grote protesten plaats tegen Poetin en diens frauduleuze verkiezingswinst.
Russische heersers zijn als de dood voor dit soort bewegingen. Ze schrijven die toe aan Westerse geheime diensten en noemen het ‘kleurenrevoluties’ of doodgewoon staatsgrepen. Ze kunnen en willen niet erkennen dat die opstanden gedragen worden door authentiek boze mensen die geen corruptie willen, meer vrijheid en een dagelijks leven waarin boodschappen een beetje te betalen zijn. En ja, veel van deze mensen kijken naar het Westen en hebben de indruk dat het leven daar minder akelig is, en vrijer. Of die indruk klopt, doet er hier niet toe: het is wat mensen geloven, en wat hun pro-Westerse sympathieën in de hand werkt. Zo ontstonden dus revoluties van mensen maar al te vaak – en ten onrechte! – die Westerse regeringen, EU en zelfs NAVO als vrienden beschouwden. Dit type van omwentelingen was aanstekelijk, en Poetin zag de bui hangen dat de besmetting over zou slaan naar Rusland zelf. Ja, de Oekraïense staat is corrupt en biedt fascisten veel te veel speelruimte. De Oekraïense staat is echter ook liberaal-democratisch van opzet, en bestuurt een maatschappij met veel ruimere politieke en culturele vrijheden dan de Russische staat tolereert. Die vrijheden zijn overigens niet aan die staat te danken, maar bevochten door mensen zelf. Voor veel andere Oost-Europese landen geldt iets dergelijks: ze steken qua vrijheid bepaald gunstig af bij het Rusland van Poetin. De Russische president heeft goede reden om van die vrijheid niets goeds te verwachten, vooral niet als de drang naar die vrijheid in Rusland zelf weer eens op zich heen grijpt.
De oorlog die Poetin nu tegen Oekraïne lanceert is, naast een rancuneuze strafexpeditie tegen een land dat gene orders uit Moskou aanvaardt, ook een strijd tegen precies dat soort vrijheid, een preventieve contrarevolutionaire oorlog dus. Mensen in Oekraïne die zich van een wapen voorzien en zich op de strijd tegen de Russische invasie voorbereiden, doen dat deels uit verwerpelijk nationalisme en uit loyaliteit aan Oekraïne als staat en natie. Zo’n loyaliteit is inherent contrarevolutionair en verkeerd: staat en natie zijn vijand van vrijheid en van grensdoorbrekende solidariteit. Maar deze mensen vechten tegelijk ook tegen Rusland omdat ze weten dat een succesvolle bezetting door Poetins gewapende macht, het beetje vrijheid dat er in Oekraïne bestaat gewelddadig dreigt af te schaffen. Oekraïens verzet tegen de Russische invasie heeft dan ook een dimensie van een werkelijke vrijheidsstrijd.
De tragiek is dat dit niet de enige dimensie is. Waar de strijd tegen de Russische inval geleid en aangestuurd wordt door de Oekraïense staat, daar is de vrijheidsstrijd bij voorbaat ingekapseld in een nationalistisch en autoritair project. Elk succes van de strijd komt dan niet de vrijheid, maar die staat en haar heersers ten goede. En we weten hoe staten zich gedragen als ze oorlogen voeren: die behandelen kritiek als verraad, treffen zelfstandige geluiden met censuur, disciplineren de bevolking en militariseren de maatschappij, in dienst van de staat en de machthebbers. Zelfs als ze de Russische inval dan afslaat, dan zal er van de vrijheid al snel zo goed als niets meer over zijn. Een werkelijk vrijheidslievend gewapend verzet tegen de Russische invasie heeft slechts perspectief als partizanenstrijd, niet ondergeschikt aan het Oekraïense militaire apparaat maar autonoom, en in verbondenheid met andere strijdvormen, van staking tot en met sabotage. Je kunt de Russische inval bestrijden zonder tegelijk automatisch de Oekraïense staat te versterken en te verdedigen. Het gaat dan niet om Oekraïne. Het gaat om vrijheid en vrijheid en een solidariteit die van geen enkele staat iets goeds heeft te verwachten.
In de vrijheidsstrijd is Rusland de directe tegenstander, maar de Oekraïense staat dus geen bondgenoot. Evenmin bondgenoten zijn de NAVO-staten, de VS voorop. Elke bemoeienis met de Oekraïense oorlog uit die hoek is funest. Oorlogsdeelname zal het bloedvergieten eerder uitbreiden dan stoppen. En zelfs als Oekraïne met NAVO-hulp Rusland zou weten te verslaan, dan nog zou daar niet de bevolking, maar de Oekraïense machthebbers daar de vruchten van plukken – en de Westerse multinationals die van een door de NAVO uitgebreide Westerse invloedssfeer maar wat graag zullen willen profiteren. Oekraïne via een NAVO-oorlog overhevelen naar Westerse invloedssferen, betekent Oekraïne behandelen als wingewest en leverancier van goedkope arbeid. Elk pleidooi aan Westerse regeringen om ‘iets te doen’ tegen de Russische agressie, is een bijdrage aan precies dit koloniale project, waarmee Oekraïense mensen in feite gewoon van de ene opperheer verlost worden om aan een andere opperheer te worden uitgeleverd.
Voor vrijheidslievende mensen in Oekraïne, voor anarchisten aldaar, is de situatie nu beklemmend en complex. Strijden tegen de Russische invasie, maar zonder daarbij zich te verbinden tegen nationalisten en een staatsmacht die ook tegen die invasie vecht maar waar anarchisten tegelijk maar beter maximale afstand van kunnen houden, want het zijn net zo goed vijanden van de vrijheid als de Russische bezetters in aantocht. Voor anarchisten in Rusland zelf ligt het minder ingewikkeld, maar niet perse minder riskant. Daar is de keus helder: tegen de agressie die door ‘eigen’ land wordt bedreven.(2) Iets dergelijks geldt in Belarus, een staat vanwaar Russische troepen, met goedvinden van de Belarussische heersers, klaarstaan om Oekraïne aan te vallen: nee tegen die Russische troepen, en tegend e medewerking die Belarus aan de agressie verleent!(3)
En wat is de rol van vrijheidslievende mensen, van anarchisten, in een land als Nederland? In de eerste plaats: steun betuigen en ruchtbaarheid geven aan mensen in Rusland, Oekraïne, Belarus die tegen de stroom van oorlog en nationalisme in gaan en een strijd tegen oorlog en bezetting proberen te voeren zonder zich daarbij op nationalisme, militarisme en staatsmacht te beroepen. In de tweede plaats: de hypocrisie hekelen van de ‘eigen’ regering met haar praatjes over non-agressie en democratie. In de derde plaats: elke stap naar verdere escalatie, elke oorlogsdeelname, zo hinderlijk mogelijk voor de voeten lopen. Als Nederland aan de oorlog zou deelnemen, doet het dat voor geldelijk gewin, om haar plekje in de imperialistische rangorde te bewaken, uit prestige-overwegingen, en altijd in dienst van kapitaal en staat, en daarmee van de vijand die dagelijks tegenover ons staat. De vrijheid van mensen daar in Oekraïne is niet gediend met oorlogsdeelname door een Nederlandse regering die onder vrijheid vooral ondernemersvrijheid verstaat en over de grenzen heen vooral als zaakwaarnemer voor die ondernemers optreedt. Een echte vrijheidsstrijd ziet ook Nederlandse regeerders en ondernemers als de vijanden van werkelijke vrijheid in solidariteit die het zijn.
Protest en vrijheidsstrijd tegen Russische bezetters? Ja! Oorlog onder het mom van zo’n vrijheidsstrijd? Nee. De enige oorlog die het verdient om gevochten te worden, is de strijd tegen staat en kapitaal, antinationaal en universeel. Als onderdeel van die oorlog heeft de Oekraïense vrijheidsstrijd perspectief. Als onderdeel van een imperialistische strijd tussen kapitalistische machtsblokken en imperialistische mogendheden is die vrijheidsstrijd een kansloos bloedig aanhangsel. Weg met de Russische inval en bezetting! Maar ook: weg met de roep op een Westers militair of anderszins machtspolitiek antwoord! Oorlog tegen de oorlogen van staat en kapitaal! En: laten we ons voorbereiden om de vluchtelingen te verwelkomen die voor deze oorlog de wijk nemen. Dat is de solidariteit die we nu nodig hebben.
Maand na maand, week na week, dag na dag, hittegolf na hittegolf, bosbrand na bosbrand, overstroming na overstroming. Canada, Oregon, Siberië, India, China, Duitsland, België en Nederland, Californië, Griekenland, Italië, Turkije… Het gaat maar door, het gaat maar door.
Er spelen hier twee factoren, twee dimensies van dezelfde rampzaligheden.
Gemeenschappelijke factor nummer een: klimaatverandering, die temperaturen doet stijgen, met extreme weersverschijnselen van hittegolf en droogtes tot plensbuien als gevolg. Die klimaatverandering heeft een oorzaak: uitstoot van broeikasgas, vooral vanwege productie, voedsel- en energievoorziening en vervoer. Die oorzaak is te bestrijden, en dat gebeurt volstrekt onvoldoende.
Gemeenschappelijke factor nummer twee: beroerde bestrijding van de veelal catastrofale gevolgen van droogte, hitte en overstroming. Niet overal is de nalatigheid even erg, niet overal even hard verwijtbaar: er gebeuren ook echt dingen die nauwelijks waren te voorzien en waartegen je je ook maar moeilijk kunt beschermen. Maar adequaat is de rampenbestrijding vaak bepaald niet, en dat geld maar al te vaak ook voor de zorg voor slachtoffers.
1
Laten we eens wat specifieker worden. In Jakoetië, in het noordoosten van Siberië, woedden in juli gigantische branden. Die komen na vijf jaren met zomerse snoeihitte, en in een zomer die volgens de Guardian door functionarissen beschreven worden als ‘de droogste in 150 jaar’.(1) De verschrikkingen doen zich voor in wat de NOS aanduidt als ‘Ruslands koudste regio’. Weinig kou dus.’Volgens lokale functionarissen is daar sprake van de droogste en heetste zomer in meer dan 100 jaar. Temperaturen van boven de 38 graden sloegen alle hitterecords.’(2)
Gevolg is een smerige smog die de gezondheid van bewoners bedreigt. Bewoners beschrijven de branden als uitzonderlijk groot. En ze noemen oorzaken: ‘van de klimaatcrisis tot slechte paraatheid van de regering, tot een verbod op het verwijderen van droog gras, bezuinigingen op bosbouwdiensten, beweerde brandstichting en vooral de hete zomers’.(3) Daar zie je de twee factoren. Het klimaat is op hol. Het bestuur is niet adequaat voorbereid op de gevolgen. Die gevolgen zelf dragen weer bij aan de klimaatcatastrofe: ‘Niet alleen worden er door de branden enorme hoeveelheden broeikasgassen de lucht in gepompt, ook de Siberische permafrost smelt, de ondergrond die eigenlijk nooit helemaal ontdooit’.(4) Door dat smelten komt steeds meer methaan vrij. Dat methaan, je raadt het al, is zelf weer een broeikasgas. Zo voedt de klimaatramp zichzelf.
Dit soort rampen krijgen ene paar nieuwsberichten, maar ze worden al snel door soortgelijke ellende elders uit de publiciteit geduwd. Vaak zijn er zelfs meerdere rampen tegelijk gaande. Terwijl Jakoetië brandde, sloegen ook in het zuiden van de Amerikaanse staat Oregon de vlammen om zich heen een hele grote vuurzee, in wat de Bootleg Fire genoemd werd. Het is de op twee na grootste brand in de geschiedenis van de staat. De geproduceerde hitte is zo groot dat de brand zelf heftige weersverschijnselen op gang brengt. ‘De intensiteit en extreme hitte kan de wind dwingen om er om heen te gaan, wolken te creëren en soms zelfs zogeheten vuurtornado’s op te wekken – kolkende kolommen van hitte, rook en sterke wind’, zo wordt in Common Dreams de New York Times geciteerd. Common Dreams schrijf er doodleuk bij: ‘De Bootleg Fire is een van de minstens 83 grote branden die woeden in 13 staten”, alleen al in de Verenigde Staten dus.(5)
Ook waar de boel niet brandt heeft droogte rampzalige gevolgen. Een enkel voorbeeld, uit Californië. In die staat werd een waterkrachtcentrale stilgelegd.(6) De reden: het water in Lake Oroville staat te laag, vanwege de langdurige droogte. Het waterpeil in dat meer daalde al twee jaar gestaag, en nu dreigt te laag te worden om turbines goed aan te drijven. Daarom ligt de Hyatt-centrale, een stroomleverancier die 800.000 huishoudens kan voorzien, stil. Stroom van elders halen kan wel, maar dan moeten leidingen natuurlijk niet beschadigd raken door bijvoorbeeld bosbranden elders.
Intussen trekken branden elders aandacht. Nu.nl op 32 juli 2021: ‘Griekenland, Italië en Turkije kampen nog altijd met hevige bosbranden. Dat leidde zaterdag tot nieuwe evacuaties.’(7) Op 5 augustus bleek Athene door de naderende vlammen gevaar te lopen.(8) Op 7 augustus konden we lezen dat mensen van het Griekse eiland Evia geëvacueerd zijn wegens het vuur. In Athene kwam as van brand elders omlaag. ‘Griekenland maakt de zwaarste hittegolf in dertig jaar mee. Ook kampt het land met droogte’, aldus Nu.nl dat ook bericht dat bestuurders zeggen dat er te weinig materiaal is om de branden te bestrijden.(9) Weer de twee factoren: het klimaat zorgt voor hitte en droogte. Het bestuur zorgt voor tekorten om de gevolgen te helpen op vangen. Het zelfde kapitalisme dat de rampen veroorzaakt via broeikasuitstoot, ondermijnt tegelijk de bestrijding van de gevolgen via bezuinigingen. Double fun, maar dan omgekeerd.
2
Het is zaak om die beide factoren te benoemen. Alleen wijzen op gebrekkige rampenbestrijding laat de diepere oorzaak – en daarmee de mogelijke lange termijn-oplossing, die intussen steeds onmogelijker wordt – onbenoemd, evenals de verantwoordelijke machten voor die klimaatramp. Maar alleen wijzen op de klimaatramp en de noodzaak om fossiele brand- en grondstoffen en voeding op dierlijke basis uit te bannen en zo meer, ziet over het hoofd dat mensen nu in de ellende zitten, en dat zelfs het ogenblikkelijk stopzetten van iedere broeikasuitstoot de huidige branden, droogte en overstromingen niet stillegt. Mensen hebben nu hulp en bescherming nodig, en waar regeringen die niet bieden, worden mensen logischerwijs heel boos.
Dit is een punt dat Kaveh Madani in een iets ander verband maakt met betrekking tot de watertekorten in de Iraanse provincie Khuzestan en de protesten daartegen. Ja, daar speelt klimaatverandering een rol: daar wordt de droogte door in de hand gewerkt. Maar dat is geen reden om Iraanse bestuurders en het bewind waar zij deel van uitmaken, vrij te pleiten. Hun besluiten, hun keuzes, hun prioriteiten hebben ervoor gezorgd dat dat het beschikbare water zo ongeveer overal terecht kwam, behalve daar waar bewoners er iets aan hebben. Alles aan het klimaat toeschrijven laat die bestuurders vrijuit gaan, en dat is niet goed. Dus: ‘maast die wereldwijde strijd (tegen klimaatverandering, PS) moeten we onthouden dat plaatselijke beslissers aansprakelijk zijn voor vermijdbare mislukkingen van milieubeheer die resulteren in de degradatie en het lijden dat we nu zien’, zo sluit Madani – zelf als voormalig plaatsvervangend vicepresident in Iran een d van die beslissers – diens artikel af.
Dat punt houden we beter even in gedachten als we het over Turkije gaan hebben. Ook dat land beleeft een ramp van verschroeiende hitte en vlammenzeeën. Die nam amper verantwoordelijkheid ‘Sommige politici en regeringsgezinde media suggereren dat de Koerdische organisatie PKK achter de natuurbranden zit, al is hier geen bewijs voor’.(11) Natuurlijk, geef de schuld maar aan Koerdische verzetsstrijders!De geloofwaardigheid van dat verhaal was meteen al minimaal. In buurlanden Griekenland, Italië en ook in Albanië en Noord-Macedonië, woedden soortgelijke branden. Daar hebben ze helemaal geen PKK om de schuld aan te geven.
Het is goed om de houding onder de Turkse bevolking te zien. Mensen waren niet tevreden over de aanpak van de ramp, en soms rechtstreeks boos op de autoriteiten. Bijvoorbeeld Kemal Deniz, een Turkse nederlandeer met een huis in in de Turkse stad Antalya. ‘“Mensen zijn hier geschrokken en verdrietig. Ze voelen zich machteloos en niet goed geholpen door de Turkse overheid” , zegt hij. Velen zijn boos omdat er alleen wordt geblust met helikopters en niet met blusvliegtuigen.’ Dat laatste is intussen veranderd – klaarblijkelijk door buitenlandse hulp – maar dat neemt de eerdere indruk niet weg. EN dan is er de zelfgenoegzame regeringstoon. Deniz nogmaals: ‘Erdogan (de Turkse president, PS) sprak op televisie geen medeleven uit, hij zei alleen dat Turkije goed bezig was met blussen.’(12) Het lijkt Rutte wel, over COVID-19.
Meer onvrede, meer contrast. Can Turan, wonend in Leiden maar met Marmaris als plaats van herkomst, beschrijft de evacuatie van toeristen. Die ‘is niet goed gegaan. Sommige zijn in transportboten naar Marmaris gebracht, maar die boten raakten heel snel vol en over de weg kon je niet gaan. Gelukkig is er veel Turkse gastvrijheid. Er kwamen veel vissersbootjes die allemaal meehielpen om mensen in veiligheid te brengen.’(13) Geen adequate overheidsaanpak. Wel de hulpvaardigheid van doodgewone mensen waar het uiteindelijk op aan komt. Can Turan spreekt ook van ‘mismanagement door de overheid. We hebben veel te weinig voorzieningen om bosbranden te bestrijden.’ Geldtekort kan zoiets trouwens niet zijn, want voor bommenwerpers, tanks, pantserwagens en heel veel traangas is merkwaardigerwijs ruimschoots budget. De Koerdistan Unie van Gemeenschappen KCK maakte al een soortgelijk punt, in een verklaring waarin het presidentschap ervan de beschuldiging dat de PKK achter de branden zit, nadrukkelijk weerspreekt.(14) Beetje overbodig wellicht dat laatste, gezien de minimale geloofwaardigheid die de regering intussen rond de branden nog heeft.
Hier en daar is de woede al behoorlijk fel. The Guardian besteedt er uitgebreid aandacht aan(15) en laat bijvoorbeeld een bewoner uit de omgeving van Marmaris aan het woord. ‘Ik sterf en smeek al vijf dagen [de autoriteiten om te helpen]’, zegt die. ‘Ze zeiden dat ze zouden helpen als het vuur bij huizen komt. Welnu, hier ga je, het is bij de huizen. Hoe ter wereld kan zo’n regering, zo’n management bestaan?’ En hij voegt toe: “God verdoeme ze allemaal. Als ze ook maar enige vrees van God hebben, of een geweten, dan zouden ze af moeten treden.’
Er is reden voor zulke woede. Die is losgekomen ‘nadat de regering toegaf dat het land geen bruikbare blusvliegtuigen had’. Aan waterkanonnen heeft het land minder tekort – die worden intussen als blusmateriaal ingezet. Erdogan maakt zich intussen enigszins belachelijk door naar rampgebied te reizen, theezakjes naar mensen te gooien en te beweren dat er zoveel steun komt bij wederopbouw ‘dat “anderen wiens huizen niet zijn afgebrand zouden willen dat die van hun ook afgebrand zouden zijn”’.
The Guardian citeert ook nog deskundige wat betreft bosbeheer, Erdogan Atmis. Die zegt: ‘het budget voor bosbrandpreventie is gereduceerd, en managers op het directoraat-generaal voor bosbeheer die werkelijk deskundig en ervaren zijn wat het bestrijden van branden betreft, zijn uit hun baan gezet en vervangen door pro-regeringsmensen.’ Intussen waarschuwden autoriteiten TV-stations dreigend: ‘Voortdurende live verslaggeving over de branden “demoraliseert de mensen” en kan bestraft worden’. Van de beschuldigingen richting PKK horen we intussen vrij weinig meer.
Het is duidelijk: de regering van Turkije heeft een blusprobleem maar ook een geloofwaardigheidsprobleem. Dat komt er van als de prioriteit van de overheid ligt bij repressie van andersdenkenden, oorlog tegen Koerden en lucratieve prestigeprojecten. Dus ja, die branden worden in de hand gewekt door klimaatverandering. Maar al die boze mensen die nu hulp nodig hebben, en die naar boven wijzen, naar bestuurders en regering als verantwoordelijk voor wanbeleid en asociale prioriteiten, die mensen hebben groot, heel groot gelijk. Dat geldt in Turkije, maar feitelijk overal waar klimaatverandering soortgelijke rampen helpt ontketenen en de overheid mensen goeddeels laat barsten. Mensen zijn wel wegens kleinere aanleidingen aan een revolutie begonnen.
HETZE TEGEN HET HAGA LYCEUM/INDOCTRINATIE?/WHAT ABOUT DE ”VADERLANDSE” GESCHIEDENIS? ASTRID ESSED ATTACK, WREKER VAN HET ONRECHT, KLAAGT AAN! De Islamofobie, is een ziekte, die sinds 2001 in hevige mate heeft toegeslagenin de Nederlanden en een aantal Calamiteiten heeft opgeleverd, zoalsFascistische partijen en ander extreem-rechts Geboefte [1]Dubieuze ”terreurprocessen” en anti-terreurwetgeving [2]Aanvallen op moslims [3]Debatoproepen tot etnische zuiveringen [4] Verdachte pakketjes-hysterie [5]Daarnaast wordt van moslims de idiootste dingen verlangd, zoalsafstand nemen van aanslagen, die zij niet hebben gepleegd [6] [ze zijn gek, dat ze het doen!] [7]Maar daarbij blijft het niet!Opnieuw heeft deze zieke vorm van xenofobie [want die Islamofobie”pakt” met name niet-westerse moslims] een Target gevonden, Deze Islamofobie heeft weer eens een nieuw Target gevonden, in de vorm van het Cornelius Haga Lyceum te Amsterdam. WAT IS HIER AAN DE HAND? Het ging los naar aanleiding van een Geheim Ambtsbericht van de AIVD en een Brief, die de NCTV [Nationaal Coordinator Terreurbestrijding en Veiligheid] aan burgemeester Femke Halsema heeft geschreven, waarin over het Haga Lyceum het volgende te lezen was:” Op 15 januari 2019 heeft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) zorgelijke signalen overgebracht over antidemocratische en anti-integratieve gedragingen van een onderwijsinstelling in uw stad, te weten het Cornelius Haga Lyceum. Deze signalen hielden in dat bepaalde richtinggevende personen binnen de school de helft van het curriculum aan de salafistische geloofsleer willen wijden en van plan zijn om ook buiten de reguliere lestijden scholieren onder hun invloedssfeer te brengen.”EN ” Daarnaast hielden de signalen ook in dat die richtinggevende personen sinds 2000 in een salafistische en radicale omgeving verkeerden. Het is bekend dat zij in de periode 2009-2012 contact zouden hebben onderhouden met de terroristische groepering “het Kaukasus Emiraat”. Het Emiraat was met name actief in de periode 2007 tot en met 2015, waarna een deel van de strijders zich aan heeft gesloten bij IS. Het Kaukasus Emiraat is onder meer verantwoordelijk voor aanslagen zoals die in de metro in Moskou in 2010.” [8] In gewone ”mensentaal”Het Haga Lyceum zou een broedplaats zijn voor extreme ideeen, waarbij[for the record], het gehele salafisme op een lijn wordt gesteld met gewelddadigradicalisme/terrorisme, wat sowieso ONZIN is, omdat de werkelijkheid veel genuanceerder ligt [9].Maar goed, de NCTV versie van het salafisme zou de factoleerlingen worden ”opgedrongen” Ik citeer weer uit die NCTV brief” Deze signalen hielden in dat bepaalde richtinggevende personen binnen de school de helft van het curriculum aan de salafistische geloofsleer willen wijden en van plan zijn om ook buiten de reguliere lestijden scholieren onder hun invloedssfeer te brengen.” [10]EN daarnaast zouden ”richtinggevende personen binnen de school”, bandenonderhouden met het mysterieuze ”Kaukasus Emiraat” [11], een Tsjetsjeensestrijdgroep of ”terreurgroep”, die tot 2015 actief was geweest en waarvan strijders zich tot het nu ook opgedoekte IS zouden hebben aangesloten. [12]Nou even off the record:Of al die Verhalen rond het ”terrorisme” van het inmiddels [waarschijnlijk]opgeheven ”Kaukasus Emiraat” waar zijn, is niet zo eenvoudig na te gaan, maar wat er in Westerse media vaak NIET bijverteld wordt is de tegen barbarieaangrenzende onderdrukking van de Tsjetsjeense door de Russische Staat,waarbij de meest huiveringwekkende mensenrechtenschendingen/oorlogsmisdaden voorkwamen en nog komen.Lees er Human Rights Watch maar op na! [13] Tot zover dat Emiraat: AANTIJGINGEN HAGA LYCEUM Nou is het probleem met dergelijke rapportages van AIVD en NCTV, dat zevaak op geen enkele manier zijn na te trekken, omdat bronnen ontbreken, maar wel hoogst serieus worden genomen door Overheid en andere autoriteiten, vooral als ze in hun straatje passen.En dat was met burgemeester Femke Halsema [alias Hemke Falsema] [14] zeker het geval.Falsema, oh pardon, Halsema, was immers degene, die actie wilde ondernemen tegen ”radicale” imams, die de strafrechtelijke grens net niet over gaan, maar wel onwenselijk zijn. [15]Dus onwettige maatregelen, want ze hebben, in normaal Nederlands, immers niets gedaan.Sowieso is Falsema [Halsema dus] vooringenomen tegen de Islam,die ze in haar TV documentaire ”Seks en de Zonde” een ”hardvochtige godsdienst” noemde. [16]
HAGA LYCEUM TARGET VAN POLITIEK Al met al werd de ”Haga Lyceum” affaire een onverkwikkelijke zaak, zwaar opgeblazen door de politiek.Zowel de Tweede Kamer, PvdA fractievoorzitter Lodewijk Asscher en zelfs premier Rutte meenden zich tegen deze kwestie aan te bemoeien. [17]De school werd van alle kanten aangevallen, maar weerde zich stevig. [18]Op een ”sommatie” van Halsema, naar het Stadhuis te komen, ging de directeur [op welke planeet leeft Halsema eigenlijk?] terecht,niet in. [19]Ook de ouders waren terecht boos!Ze eisten van Halsema bewijzen voor haar aantijgingen tegen deschool [20], maar zij stelde zelf, die niet te kunnen geven……[21]
Overigens, en dat bevestigt het beeld van politieke vooringenomenheid, probeerde de Gemeente van meet af aan alde oprichting van de school tegen te houden, waartegen de oprichters -uiteraard- in het geweer gingen.En juridisch moest de Gemeente keer op keer bakzeil halen…..[22] Rechtsgeleerden vonden het maar een rare zaak en spraken zelfs vaneen ”bestuurlijke guerilla” tegen de school……[23] Maar hoe het ook zij:Al die Overheids en Gemeentelijke commotie, waarbij zij -want datblijkt toch wel steeds duidelijker uit de berichtgeving – willens enwetens het Haga Lyceum te grazen willen nemen, omdat zij eenislamitische richting aanhangen, die de Staat der Nederlanden niet zint [24] en de directeur een strijdbare man blijkt [25], lijkt eenStorm in een Glas Water.Want bewijzen voor de associatie van de school met hetmysterieuze ”Kaukasus Emiraat” lijken maar niet geleverd te kunnenworden…..[26]Het feit, dat zij op reis gaan naar Tjsetjenie? [27]KOM nou toch.De directeur is nota bene met een Tsjetsjeense vrouw getrouwd.[28]Natuurlijk heel ”verdacht”, zo’n familiebezoek… Zouden Nederlanders, die met een Israelische vrouw getrouwd zijnen naar Israel op vakantie gaan, er ook van worden verdacht,agenten van de Mossad [Israelische Veiligheidsdienst] te zijn?Ik denk toch echt van niet…. Maar ja, als het moslims zijn….. Meten met twee maten lijkt hier aan de orde. GEEN BEWIJZEN, WEL DEMONISERING Burgemeester Halsema [oh pardon, FALSEMA [29] moet dus toegeven,dat er geen bewijzen voor die zogenaamde ”salafistische radicalisering”voorhanden zijn [30], uit een door de Volkskrant opgezet onderzoek blijkt het zelfde [31]Ook premier Rutte draait eromheen [wat waarschijnlijk betekent, dat hijgeen kaarten heeft om mee te spelen], al probeert hij dat te compenserendoor interessantdoenerij [”Maar hier is het laatste woord nog niet over gesproken.”] [32]En de zogenaamde ”Salafistische aanjagers”, van wie zulke drukte gemaakt werd en die de school zouden hebben belaagd, hebben, zo blijkt, helemaal geen contact met de leerlingen gehad! [33]Terecht spreekt ”Frontaal Naakt” [Peter Breedveld] schande van deze demonisering, zonder enig concreet bewijs, van het Haga Lyceum. [34]Ik ook.En laten we de juridische pesterijen van de Gemeente niet vergeten, nog voordat die school er zelfs was. [35]Dit wijst op een bewust plan, een Islamitische School van een signatuur, die de Staat niet zint, van meet af aan tegen te werken.Dit is xenofobie, stalking, karaktermoord en Islamofobie BAH! KIJK ”ONS” EENS SUPERIEUR ZIJN.DE ENE INDOCTRINATIE IS DE ANDERE NIET…… ‘Antidemocratisch onderwijs’ , ‘richtinggevende personen’, die zoudenverkeren in een ”salafistische en radicale omgeving” en die banden zouden hebben met ”de terroristische groepering “het Kaukasus Emiraat”, van wie een aantal leden zich later bij IS hebben aangesloten. [36] ”Zorgelijke ontwikkelingen binnen onze ”democratische rechtsstaat. [37] Ze zitten ZO hoog te paard, de hypocriete politici, dat ze een van de grofstevormen van indoctrinatie vergeten: Het eigen Nederlandse onderwijs
HET NEDERLANDSE ONDERWIJS EN INDOCTRINATIE: MICHIEL DE RUYTERPIET HEINZWARTE PIET
Wie zo hoog te paard zit, dat hij/zij spreekt over indoctrinatiedoor anderen [die niet eens bewezen is], moet wel een blaamloos verleden hebben. QUOD NON! [Latijn voor: hetgeen niet het geval is] [38] Nu is het aan het veranderen, maar gedurende de 20 ste eeuw [en eendeel van de negentiende, voor zover kinderen naar school gingen] WAS erin het Nederlandse onderwijs niets dan door raciale superioriteit gevoedeindoctrinatie! Zo werd de zetbaas van de Nederlandse slavenhandel, Michiel de Ruyter,ten onrechte als een ”zeeheld” voorgesteld. [39]Over de hele misdadige periode van de transatlantische slavenhandelen slavernij werd met name op de ”Lagere School” [nu de Basisschool]gedurende het grootste deel van de 20 ste eeuw gezwegen.Alsof het nooit had plaatsgehad.Het enige feit, dat er werd gememoreerd was, dat ”wij” [De slavenhoudende Republiek der Verenigde Nederlanden] tijdens deTweede Engelse Oorlog [handelsoorlog met Engeland om de dominantieop zee in Europa en de slavernij en specerijenroofhandel elders],Nieuw Amsterdam [het latere New York] ”ruilden” voor Surinamedat werd overheerst door de Engelsen] [40]Dat was het imperiale en pre kolonialistische denken in de 17e eeuw,maar werd het in de 20ste eeuw niet eens tijd, om de Roofstaat,die de Republiek der Verenigde Nederlanden was, tegen een kritisch daglichtte plaatsen.Om duidelijk te maken, dat ”wij” geen enkel recht konden doen geldenbuiten die ”Republiek”?Pas de laatste decennia van de 20ste eeuw kwam er eindelijk een kentering in deze gevaarlijke ONZIN. Piet Hein, een andere koloniale schurk [41] werd eveneens als een held vereerd, net zoals de rest van dat Gezelschap FROM HELL, zoals massamoordenaar Jan Pieterszoon Coen, een van de grondleggers vande Roofmaatschappij de Vereenigde OostIndische Compagnie [VOC] [42] En dan de Goedheiligman zijn knecht, Zwarte Piet.Ook zo’n racistisch stereotype, voortgekomen uit de uit transatlantischeslavenhandel en slavernij ontstane racistische beelden van zwarte mensen.Hij lijkt [voor velen gelukkig, leek] zo goedmoedig, ”onze” Zwarte Piet,maar ondertussen geeft hij het Beeld weer van de zwarte als dom, lichtelijkkwaadaardig, maar ook weer grappig en koddig, het dansende nehertje,WEL ondergeschikt aan de blanke man……[43]Niet alleen de afbeeldingen en het kromme taaltje, dat hij vaak nog uitslaat, bewijzen dat, maar als het niets met racisme te maken heeft,waarom dan die racistische scheldkannonades tegen zwarte mensenals Sylvana Simons, die zich verzetten tegen dit stereotype? [44] Diegenen, die denken, dat de heldenverering van slavenhandel zetbazenals Michiel de Ruyter, zeeschurken als Piet Hein, massamoordenaars alsJan Pieterszoon Coen en het aanhangen van de ”ludieke” Zwarte Piet[die vroeger steevast onderdeel was van de Sinterklaasviering opde Lagere School, geen invloed heeft gehad op de manier, waarop inNederland tegen zwarte mensen werd aangekeken, is een dwaas ofontkent bewust een [Nederlands] verleden van Bloed, Uitbuiting enMensenroof.
RIJN KOMT BIJ LOBITH ”ONS” LAND BINNEN Maar die Onderwijsindoctrinatie neemt nog bizarder vormen aan.Weinig [blanke] lezers weten dat, maar het onderwijs in Suriname ende Antillen [dan spreek ik wel van redelijk diep in de 20 ste eeuw]nam de meest bizarre vormen aan:Over het eigen land werd nauwelijks iets geleerd.Over het koloniale ”Moeder” land des te meer.Want de schoolboekjes warenNEDERLANDSE SCHOOLBOEKJES Wie met de oudere Generatie Surinamers, Indonesiers of Antillianenpraat, weet, dat er geleerd werd:”De Rijn komt bij Lobith ONS land binnen”Terwijl het over Nederland ging, niet over Suriname, de Antillen, Indonesie.Voormalig nieuwsverslaggeefster Noraly Beyer zei daarover o.a.:”Vroeger, als kind op Curaçao, leerde ik op school het lied In Holland staat een huis. Ik zong uit volle borst mee, al had ik geen idee wat en waar Holland was. Alle boekjes op school kwamen uit Holland en refereerden natuurlijk allemaal ook aan het Hollandse leven. Ik kon de provincies en hun hoofdsteden opdreunen en leerde ook dat de Rijn bij Lobith ons land binnenkwam. Ons land.” [45] Ook werden de kinderen in de toenmalige kolonieeenin de schoolboekjes getracteerd op het fenomeen ”Ijspret”, terwijl ze nog nooit sneeuw gezien hadden en er geen enkele voorstelling van konden maken. Pas in de vijftiger jaren begonnen schoolboekjes tecirculeren, die aansloot bij het echte land en belevingswereld van kinderen uit de [voormalige] kolonieeen. Bizar, nietwaar?De beste manier om mensen te kleineren en eenlaag zelfbeeld mee te geven, is de eigen cultuurwegvagen en de cultuur van de overheerser prijzen enophemelen. Over indoctrinatie gesproken……
EPILOOG Was het nou mijn bedoeling, beste lezers, om langseen omweg over het Nederlandse kolonialeverleden te beginnen?Absoluut niet.Over dat koloniale verleden en de misdaad der slavenhandel en slavernij valt veel te zeggen [46],maar dat kan ik op een andere plek ook doen. Neen, waar het mij hier om gaat is de Nederlandsehypocrisie.De Nederlandse politiek, de NCTV en AIVD hebben demond vol over ”de democratische rechtsstaat”, die ingevaar zou komen door ”salafistische aanjagers”,die het Haga Lyceum bezochten en leerlingenzouden indoctrineren. [47]Niet alleen blijkt hiervoor geen enkel concreet bewijs [48] en is wel aangetoond, dat er sprake is van eensystematische hetze tegen de school [49], door het Salafisme [dat alsreligieuze stroming als zodanig in de meeste gevallen helemaal niet aanjaagt tot terrorisme! [50] te demoniseren, doet de politiek voorkomen, alsof het Nederlandse onderwijs zijnzaakjes zo goed voor elkaar heeft.Terwijl nog geen vijftig jaar geleden [en dat is recentin de menselijke geschiedenis], massamoordenaars eneen misdadig stelsel van slavernij, hetzij werden verheerlijkt, hetzij uit de geschiedenis werden geschreven. Voordat het beschuldigende vingertje een andere richting wordt uitgestoken, dunkt het mij, dat deNederlandse Staat weleens verantwoording magafleggen van deze decennialange indoctrinatie, dietot gevolg heeft gehad, dat het institutioneel racismein deze samenleving nog springlevend is.En nog steeds zijn bittere vruchten afwerpt. [51] Astrid Essed
TWEEDE KAMER.NLBINNENHOF WEER OPEN NA VONDST VERDACHT PAKKETJE https://www.tweedekamer.nl/nieuws/kamernieuws/binnenhof-weer-open-na-vondst-verdacht-pakketje In verband met de vondst van een verdacht pakketje bij het Eerste Kamergebouw was het Binnenhof woensdagmiddag 20 september korte tijd afgesloten door de politie en de Koninklijke Marechausse. Na onderzoek door experts zijn de ingangen van het Binnenhof weer vrijgegeven.De Eerste Kamer is tijdelijk ontruimd geweest. Ook werd het Binnenhof compleet afgesloten. Van de Tweede Kamer waren alleen de toegangen naar het Binnenhof afgesloten. Het Tweede Kamergebouw zelf is niet ontruimd geweest.
‘Moslims nemen nooit afstand van terreur’ klinkt het steeds weer.
Degenen die dat blijven beweren, lijken of last te hebben van hun ogen of oren, of ze nemen selectief waar of ze zijn kwaadaardig.
Want los van de vraag of het geen volstrekt achterhaalde wijze van groepsdenken is om individuele moslims collectief aan te spreken op het wangedrag van extremisten elders, ….er wordt WEL massaal afstand genomen.
Zo heeft vandaag het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) waarbij de meeste islamitische koepels zijn aangesloten – opnieuw – een verklaring uitgegeven waarin het samenwerkingsverband van koepelorganisaties in duidelijke taal afstand neemt van de “onmenselijke praktijken van ISIS”.
Het CMO schrijft onder andere: “We veroordelen deze terreurdaden. De moslimgemeenschap voelt zich absoluut niet verbonden met dit soort praktijken.(..) Het is tevens beschamend om te zien dat sommige moslimjongeren in verschillende demonstraties en optochten in Nederland sympathiseren met ISIS. Wij interpreteren deze rebelse uitingen in het licht van maatschappelijke ontevredenheid over de eigen positie. Deze jongeren zijn zich veelal niet bewust van het kwaad waarmee zij zich associëren. De Nederlandse moslimgemeenschap moet als eerste haar verantwoordelijkheid nemen, waakzaam en alert zijn op jongeren die dreigen af te glijden. Tevens moeten wij met zijn allen de krachten bundelen om tot een integrale en preventieve aanpak te komen om radicalisering onder moslimjongeren tegen te gaan.”
Het is niet de eerste keer dat een moslim, een islamitische organisatie of organisatie van etnische minderheden afstand neemt van extremisme. Eerder verscheen, bijvoorbeeld, op dit blog::
Aan burgemeester van Amsterdam Drs. F. Halsema Postbus 202 1000 AE Amsterdam Datum 7 maart 2019 Onderwerp Zorgen ten aanzien van onderwijsinstelling in Amsterdam Geachte burgemeester Halsema, Zoals u weet is onlangs de Taskforce Problematisch Gedrag en Ongewenste Buitenlandse Financiering opgericht, bestaande uit afgevaardigden van het ministerie van SZW, BZK (incl. de AIVD) en J&V (incl. de NCTV). Deze Taskforce heeft tot doel om het mogelijk te maken uitwassen tegen te gaan die op basis van ideologische of religieuze overtuigingen leiden tot actieve onverdraagzaamheid en/of het belemmeren van anderen in het uitoefenen van hun grondwettelijke rechten en vrijheden. Dit doet de Taskforce door de verschillende inspanningen binnen de Rijksoverheid op het gebied van informatievergaring, duiding en het ontwikkelen van handelingsperspectief beter bijeen te brengen en door daarover onder andere gemeenten gevraagd en ongevraagd van advies te voorzien. Naar aanleiding van uw verzoek om gezamenlijk handelingsperspectief en de door u uitgesproken zorg, en gelet op het feit dat de inschrijvingsperiode voor middelbare scholen in Amsterdam op 15 maart as. sluit, informeer ik u als volgt. Op 26 februari jongstleden heeft de NCTV het nieuwe Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (49) gepubliceerd. Daarin wordt de onderstaande zorgelijke ontwikkeling gesignaleerd. “Salafistische voormannen of ‘aanjagers’ zetten voortdurend nieuwe educatieve en vormende initiatieven op en domineren mede hierdoor het niet reguliere islamitisch onderwijs. Met succes zamelen zij in binnen- en buitenland gelden in waarmee zij deze nieuwe projecten financieren.” Tevens wordt helder omschreven waarom de Rijksoverheid dit zorgelijk vindt. In het DTN staat daarover: “Ten eerste kunnen de centrale beginselen van het salafisme leiden tot radicalisering en extremisme en ook tot isolement en vervreemding van de rest van de samenleving. Ten tweede zijn er salafistische ‘aanjagers’ die off- en online onverdraagzaamheid, intolerantie of haat prediken en daarmee uiteindelijk kunnen aanzetten tot radicalisering en extremisme. Deze predikers BLADZIJDE 2 worden daarom beschouwd als een potentiële bedreiging voor de nationale veiligheid. Nederland kent tientallen salafistische ‘aanjagers’, die veelal verbonden zijn aan salafistische centra in hun woonomgeving, maar daarnaast prediken op allerlei plaatsen in het land. De meesten hebben een sterke online presentie. Een deel van deze ‘aanjagers’ heeft, ten derde, een rol binnen of een relatie met de Nederlandse jihadistische beweging. Deze groep ‘aanjagers’ draagt daarmee bij aan de instandhouding van de Nederlandse jihadistische beweging.” Op 15 januari 2019 heeft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) zorgelijke signalen overgebracht over antidemocratische en anti-integratieve gedragingen van een onderwijsinstelling in uw stad, te weten het Cornelius Haga Lyceum. Deze signalen hielden in dat bepaalde richtinggevende personen binnen de school de helft van het curriculum aan de salafistische geloofsleer willen wijden en van plan zijn om ook buiten de reguliere lestijden scholieren onder hun invloedssfeer te brengen. Voorts stellen sleutelfiguren binnen de school onderling vast dat zij in strijd handelen met de antiradicaliseringsstrategie, ontwikkeld door de overheid. Tevens komt uit inlichtingen naar voren dat er ten minste een godsdienstles bewust is geannuleerd op het moment dat de Onderwijsinspectie kwam controleren. Daarnaast hielden de signalen ook in dat die richtinggevende personen sinds 2000 in een salafistische en radicale omgeving verkeerden. Het is bekend dat zij in de periode 2009-2012 contact zouden hebben onderhouden met de terroristische groepering “het Kaukasus Emiraat”. Het Emiraat was met name actief in de periode 2007 tot en met 2015, waarna een deel van de strijders zich aan heeft gesloten bij IS. Het Kaukasus Emiraat is onder meer verantwoordelijk voor aanslagen zoals die in de metro in Moskou in 2010. De signalen geven ook aan dat zij zich omringen met salafistische aanjagers. De door de AIVD beschreven situatie past in het bredere beeld dat in het DTN 49 is geschetst. De genoemde gedragingen zijn niet in lijn met het gezicht dat het schoolbestuur naar buiten toe toont. De Onderwijsinspectie heeft aangekondigd een lopend onderzoek van oktober 2018 voort te zetten. Het inspectierapport van dit onderzoek is niet vastgesteld vanwege de hiervoor genoemde signalen. Woensdag 6 maart jl. heeft de inspectie onaangekondigd de school bezocht. Helaas heeft de inspectie moeten vaststellen dat er door de opstelling van de schoolleiding op dat moment geen klimaat in de school aanwezig was dat effectief onderzoek op de school mogelijk maakt. Het onderzoek zal uiteraard wel op zeer korte termijn worden voortgezet. Naar verwachting wordt de rapportage in juni afgerond. De school heeft aangekondigd te overwegen om via een kort geding te willen afdwingen dat het onderzoek niet wordt voortgezet, en dat een concept-rapport van het onderzoek dat de inspectie uitvoerde in oktober 2018, vastgesteld zou moeten worden. Om een weerwoord te bieden aan dergelijke (in het licht van onze democratische rechtsstaat zorgelijke) ontwikkelingen is de Taskforce bijeengekomen. Samen met onder andere het ministerie van OCW en vertegenwoordigers van het lokaal bestuur hebben zij gesproken over hoe ze deze ontwikkeling kunnen adresseren, en daarbij handelingsperspectieven te formuleren. BLADZIJDE 3 Iedereen heeft het recht op vrijheid van religie of levensbeschouwing. Het kabinet acht het niet de rol van de overheid om zich te mengen in religieuze of levensbeschouwelijke discussies. Het kabinet ziet wel een rol voor zichzelf om de verspreiding van onverdraagzaamheid en antidemocratisch gedachtengoed tegen te gaan en groepen in de samenleving hiertegen weerbaarder te maken. De overheid wil actief kunnen ingrijpen bij signalen dat er in onderwijs antidemocratische opvattingen en een actieve afkeer van de Nederlandse samenleving worden verspreid of een parallelle samenleving wordt aangeprezen die haaks staat op de waarden van de Nederlandse samenleving. Dat het kabinet hier actief werk van maakt blijkt ook uit het bij het ministerie van OCW in voorbereiding zijnde wetsvoorstel ‘Verduidelijking van de burgerschapsopdracht aan scholen in het funderend onderwijs’. In gezamenlijkheid is de conclusie getrokken dat het in ieder geval wenselijk is om de bovenstaande informatie openbaar te maken voor het einde van de inschrijvingsperiode. Door de informatie in deze brief openbaar te maken kunnen toekomstige middelbare scholieren en hun ouders/verzorgers er kennis van nemen en goed geïnformeerd een schoolkeuze maken. Via deze brief wil ik u daarom inzicht geven in de gezamenlijke zorgen, en u in staat stellen deze informatie aan te wenden in het belang van alle schoolgaande kinderen in Amsterdam. In de tussentijd blijft de Taskforce zeer gemotiveerd antidemocratisch en antiintegratief gedrag tegen te gaan binnen de mogelijkheden die de rechtsstaat ons biedt. Stap voor stap wordt gewerkt aan handelingsperspectieven om dergelijk gedrag aan te pakken en concrete maatregelen te (kunnen) nemen. Pieter Jaap Aalbersberg Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid
In het salafisme kunnen drie substromingen worden onderscheiden.[4]
Puristen streven naar het leven volgens de Koran en de soenna. Zij zijn niet politiek actief, omdat zij vinden dat leiding geven aan de mensheid de taak van God is. Geweld wordt principieel verworpen, en ze zijn voornamelijk bezig met het inrichten van hun eigen leven naar de Koran en de soenna.
Politieke salafisten komen overeen met puristen, maar verwerpen politieke deelname niet. Deze dient echter het doel een islamitische samenleving te verwezenlijken. Geweld wordt ook door hen in principe afgekeurd, tenzij ter verdediging, bijvoorbeeld tegen de Amerikaanse aanwezigheid in Irak of tegen ‘onislamitische’ dictators in het Midden-Oosten.
Jihadistische salafisten ten slotte zijn de meest geradicaliseerde substroming en stellen de (innerlijke en uiterlijke) jihad direct als tweede plicht na de sjahada. Verdediging tegen aanvallen van ongelovigen wordt gezien als een heilige plicht waarvoor een ware moslim zelfs het eigen leven ter beschikking moet stellen. In de meest radicale versie worden beledigingen tegen de islam (bijvoorbeeld spotprenten) ook als ‘aanval’ gezien, of is zelfs geweld om de islam te verspreiden geoorloofd.
‘Richtinggevende personen’ op het Cornelius Haga Lyceum verkeren volgens de AIVD in een radicale omgeving. Tussen 2009 en 2012 hadden zij banden met de terroristische organisatie Kaukasus Emiraat. Die beweging was in veel opzichten een voorloper van het latere IS.
Kaukasus Emiraat streefde sinds 2007 naar een islamitische staat op Zuid-Russische bodem. De Noordelijke Kaukasus was het beoogde gebied: dat strekt zich uit van Dagestan aan de Kaspische Zee tot voorbij Novorossisk aan de Zwarte Zee. Niet overal zijn ook daadwerkelijk strijdgroepen actief geweest. Zij keerden zich met geruchtmakende terreurdaden tegen de Russische autoriteiten.
De Tsjetsjeen Dokoe Oemarov, riep in 2007 deze islamitische staat uit. Later eiste hij de verantwoordelijkheid op voor de zelfmoordaanslagen in de Moskouse metro in 2010 en op het Moskouse vliegveld Domodedovo het jaar daarop. In 2014 kwam Oemarov om. Zijn opvolger, Aliaschab Kebekov, werd een jaar later gedood bij een bestorming door de Russische politie.
De dood van de leiders heeft de beweging verzwakt. Ook verloor het Kaukasus Emiraat aantrekkingskracht toen IS gebieden in Syrië en Irak in 2014 tot kalifaat uitriep. Dit zorgde voor tweespalt. Jongere en radicalere leden sloten zich bij IS aan.
Onderzoeker Danis Garaev promoveerde vorig jaar aan de Universiteit van Amsterdam op jihadistische groepen in de voormalige SovjetUnie. Volgens Garaev trok IS zoveel strijders aan uit deze regio omdat hun staat ‘veel ambitieuzer’ was. “Hun territorium was veel groter vergeleken met het gebied in de Noord-Kaukasus. Maar ook is er een verschil tussen een emiraat en een kalifaat. Een emiraat is niet echt een rijk: het is een deel van een rijk. De leiders zagen hun emiraat als eerste stap naar een kalifaat in Rusland. Ze geloofden dat alle Russen zich zouden bekeren tot de islam.”Van oudsher wonen er veel moslims in de Noord-Kaukasus. In de zevende eeuw was het onderdeel van verschillende Arabische kalifaten. Tot de 19de eeuw maakte het gebied geen deel uit van het Russische rijk.
[12]
ZIE NOOT 11, ARTIKEL TROUW, ZIE OOK NOOT 10
[13]
HUMAN RIGHTS WATCHWELCOME TO HELL: ARBITRARY DETENTION, TORTURE AND EXTORTION IN CHECHNYA
Burgemeester Femke Halsema stopt de toenadering tot salafistische organisaties die door haar voorganger Jozias van Aartsen was ingezet.
Daarnaast wil Halsema actie ondernemen tegen radicale imams die de strafrechtelijke grens net niet over gaan, maar wel onwenselijk zijn. Ook moet de financiering uit het Midden-Oosten, bedoeld om moslims te bekeren tot radicale stromingen, stoppen, vindt Halsema. “Het is niet acceptabel als Amsterdamse burgers door een buitenlandse overheid met financiële en politieke middelen worden overreed of gedwongen om geloofsopvattingen aan te hangen of uit te dragen.”
Dat schrijft de burgemeester woensdag in een brief aan de gemeenteraad. Hierin geeft ze voor het eerst sinds haar aantreden een beeld van hoe de gemeente wat haar betreft met het beladen onderwerp radicalisering zou moeten omgaan.
Vorig jaar raakte de werkwijze van Eberhard van der Laan in opspraak, door het strafontslag van een hooggeplaatste adviseur op dit gebied wegens vermeende factuurfraude. Hierna kwam naar voren dat de betreffende afdeling te veel leunde op het persoonlijk netwerk en te weinig openstond voor contra-expertise van buitenaf.
Halsema wil dat meer ambtenaren op dit soort afdelingen aan het begin van hun dienstverband gescreend worden door de AIVD. Ook de gemeente zelf scherpt de screening van dit personeel aan.
Anti-radicaliseringsprogramma Momenteel heeft de stad 59 personen in een speciaal anti-radicaliseringsprogramma opgenomen. 20 procent daarvan is vrouw. Dit aantal is al een tijdlang stabiel. Ook werkt de stad al heel lang met een uitgebreid netwerk van sleutelpersonen die het stadhuis een beeld moeten geven van wat er speelt in, voornamelijk, de islamitische gemeenschap. Halsema wil de rol van die sleutelpersonen heroverwegen, omdat nu niet altijd even duidelijk is of deze mensen professionals, of vrijwilligers zijn.
Ook de aandacht voor het Meldpunt Radicalisering moet verbeterd worden, de burgemeester laat onderzoeken hoe meer mensen van het bestaan van dit orgaan op de hoogte kunnen worden gebracht.
Polarisatie Daarnaast neemt Halsema afstand van het gebruik om radicalisering in één zin te noemen met polarisatie, alsof beide fenomenen onwenselijk zijn. Het tegengaan van polarisatie, bekend geworden door de beroemde metafoor van Cohen die ‘de boel bij elkaar wilde houden’ was sinds de moord op Van Gogh in 2004 staand beleid in Amsterdam.
Halsema ziet dat anders. “Heftig en soms onverzoenlijk meningsverschil hoort echter thuis in onze democratische rechtsstaat en in onze vrije stad, verrijkt deze ook en is nadrukkelijk geen voorwerp van radicaliseringsbeleid”, schrijft Halsema. “Beter lijkt het mij te spreken van radicalisering en extremisme.”
Op voorspraak van waarnemend burgemeester Van Aartsen werd toenadering gezocht tot salafistische organisaties, met oog voor de scheiding tussen kerk en staat, om zo een beter beeld te krijgen van de spanningen in de moslimgemeenschap.
Denktank Onder leiding van UvA-docent Floris Vermeulen zou vanaf september onderzochtworden hoe Amsterdam structurele samenwerkingen aan kan gaan met orthodoxe organisaties in de stad. Halsema stopt die toenadering nu, nog voor men er mee is begonnen. In plaats daarvan pleit de burgemeester voor de oprichting van een denktank met vooraanstaande experts, die de gemeente gevraagd en ongevraagd van advies kunnen dienen op het gebied van de radicalisering.
Ook de invloed van buitenlands geld en in het buitenland geschoolde predikers die in Amsterdam hun, veelal radicaal islamitsche, boodschap willen verkondigen legt Halsema onder de loep. Momenteel kan de gemeente al een pittig gesprek aangaan met de organisatoren, of politie in de zaal zetten om te checken of er strafbare uitingen worden gedaan. Dat is wat de burgemeester betreft niet genoeg.
Maatregelen Het gaat om maatregelen in de grijze zone voor uitlatingen die niet strafrechtelijk vervolgd kunnen worden, maar de gemeente wel onwenselijk vindt. “Het bestuurlijk instrumentarium is aan beperkingen gebonden bij anti-integratieve, antidemocratische uitingen.”
Halsema wil die beperkingen op een rijtje zetten, en met wijzigingsvoorstellen in de tas naar Den Haag. Daar moeten maatregelen worden gemaakt waarmee radicalisme van buiten de stad beter kan worden bestreden.
Hoe haar voorstellen er praktisch uit zullen zien zien, wordt dit najaar duidelijk, schrijft Halsema. De gemeenteraad zal de koerswijziging begin september bespreken.
[16]” De overkoepelende vraag waarmee ze op reis gaat, is wat vrouwen beweegt om trouw te zijn aan een geloof dat dikwijls zo hardvochtig voor hen is.”FEMKE HALSEMA/SEKS EN DE ZONDEhttps://www.femkehalsema.nl/seks-en-de-zonde/ TEKST ”islamitische vrouwen zijn een populair gespreksonderwerp. Hun sluier, het gescheiden zwemmen, de omgang met mannen, hun vrijheid. Zelden komen ze zelf aan het woord, ze gaan over tafel als illustratiemateriaal voor de gruwelijkheid, of juist de superioriteit van de islam.
In zes afleveringen van 50 minuten reist Femke Halsema door de islamitische wereld en praat met zeven islamitische vrouwen over hun geloof, hun leven en strijd. In elke aflevering staat telkens één bijzondere vrouw centraal (in de vijfde aflevering komen twee vrouwen aan bod). De afleveringen zijn opgebouwd rond de islamitische regels over zedelijkheid, de Sharia, de seksuele en politieke beperkingen voor vrouwen, het oprukkende Islamisme en de vrouwenstrijd.
Heikele onderwerpen worden niet gemeden. Halsema is een ongelovige buitenstaander. Ze is nieuwsgierig naar de verhalen van de vrouwen maar ook bewapend met haar eigen vrijzinnige opvattingen, en zet haar persoonlijke levenservaringen af tegen die van de islamitische vrouwen. De overkoepelende vraag waarmee ze op reis gaat, is wat vrouwen beweegt om trouw te zijn aan een geloof dat dikwijls zo hardvochtig voor hen is. Ze probeert te achterhalen of er een plek is voor vrije en dwarse vrouwen in de islam. ”De overkoepelende vraag waarmee ze op reis gaat, is wat vrouwen beweegt om trouw te zijn aan een geloof dat dikwijls zo hardvochtig voor hen is. ”DOC.2”SEKS EN DE ZONDE” https://www.2doc.nl/documentaires/s/seks-en-de-zonde.html
In zes afleveringen van 50 minuten reist Femke Halsema door de islamitische wereld en praat met zeven islamitische vrouwen over hun geloof, hun leven en strijd. In elke aflevering staat telkens één bijzondere vrouw centraal (in de vijfde aflevering komen twee vrouwen aan bod). De afleveringen zijn opgebouwd rond de islamitische regels over zedelijkheid, de sharia, de seksuele en politieke beperkingen voor vrouwen, het oprukkende islamisme en de vrouwenstrijd.
Heikele onderwerpen worden niet gemeden. Halsema is een ongelovige buitenstaander. Ze is nieuwsgierig naar de verhalen van de vrouwen maar ook bewapend met haar eigen vrijzinnige opvattingen, en zet haar persoonlijke levenservaringen af tegen die van de islamitische vrouwen. De overkoepelende vraag waarmee ze op reis gaat, is wat vrouwen beweegt om trouw te zijn aan een geloof dat dikwijls zo hardvochtig voor hen is. Ze probeert te achterhalen of er een plek is voor vrije en dwarse vrouwen in de islam.
Aflevering 1: De islam in de polder
Vertrekpunt van de serie is het islamdebat in Nederland, het beeld dat er van islamitische vrouwen bestaat en de persoonlijke ervaringen van de Nederlands-Marokkaanse Fadwa Kartoubi, maatschappelijk werkster, blogster en alleenstaande moeder.
Aflevering 2: De bikini als wapen
De Pakistaanse Veena Malik wordt verafgood door miljoenen en gehaat door even zovelen. De sexy Bollywoodster werd uit haar land verjaagd omdat ze zoende op de Indiase televisie. Halsema praat met haar in Bombay over haar roem en de prijs die ze betaalt voor dwarsheid en seksuele vrijheid.
Aflevering 3: Twee zielen in de borst
De islamitische wereld kent gespletenheid. Geestelijken prediken preutsheid, ondertussen zie je op tv en in films alles wat Allah verboden heeft. Halsema spreekt de gevluchte Syrische geestelijke Rufaida Al Habash in Qatar, consumentenmekka en islamitische staat. Wanneer ben je als vrouw een ‘goede’ gelovige? Wat mag wel? Waarom mogen meisjes niet zoenen voor het huwelijk? En waarom richten de beperkingen zich altijd op vrouwen, en zelden op mannen?
Aflevering 4: De vrouw aan het stuur
Als vrouw in Saoedi Arabië mag je niets: niet stemmen, vrij over straat lopen of autorijden. Activiste Souad Al Shammary eist, met grote risico’s, het recht op om als vrouw haar eigen keuzes te mogen maken. In Cairo, toneel van demonstraties, revolutie en intimidatie van vrouwen, spreekt Halsema met haar over haar land en leven.
Aflevering 5: De oprukkende islam
In Birmingham heeft Shalina Litt zich bekeerd tot de pure islam: sinds enkele jaren draagt ze een niqaab en maakt ze deel uit van de snel groeiende ultraconservatieve islamitische gemeenschap in de Engelse stad. In Istanbul schrijft en vecht de Koerdisch-Alevitische dichteres Bejan Matur tegen de zich verspreidende islamitische dwang van premier Erdogan en zijn aanhangers. Is de ene vrouw het probleem? En de andere deel van de oplossing?
Aflevering 6: Tussen hoop en vrees
De Marokkaanse feministe Latifa Jbabdi kijkt terug op een leven van strijd, gevangenschap en marteling en idealisme. Inmiddels vecht ze niet meer tegen de staat maar heeft ze als leider van de Marokkaanse vrouwenbeweging geholpen het familierecht te herschrijven. Zij is hoopvol over haar land, maar minder over de positie van vrouwen wereldwijd.SCHRIJFSTER ASTRID ESSED STAAT NIET NOODZAKELIJKERWIJSACHTER DE INHOUD VAN ONDERSTAAND STUKFRONTAAL NAAKTDUS FEMKE NOEMT DE ISLAM HARDVOCHTIG.ET ALORS?HASSNAE BOUAZZA EN NADIA BOURRAS19 JUNI 2014http://www.frontaalnaakt.nl/archives/dus-femke-noemt-de-islam-hardvochtig-et-alors.htmlA
[17]
HET PAROOLKAMER STEMT IN MET AANPAK CORNELIUS HAGA LYCEUM19 MAART 2019
Dinsdag stemde een meerderheid van het parlement voor vrijwel alle plannen om een herhaling van een situatie als die op het Cornelius Haga Lyceum te voorkomen.
De Tweede Kamer wil leerlingen beter beschermen tegen extremistische denkbeelden. Bestaande wetten, over bijvoorbeeld de aanpak van georganiseerde criminaliteit, uitbreiden om ook radicale schoolbestuurders aan te kunnen pakken. En meer bevoegdheden voor de onderwijsministers.
Minister Arie Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs) zegde vorige week toe de meeste voorstellen serieus te zullen bestuderen.
De verontwaardiging in de Kamer was fors tijdens het debat van vorige week. Vooral dat de minister door de reikwijdte van de vrijheid van onderwijs, eigenlijk heel weinig bewegingsruimte heeft om een schoolbestuur aan te pakken, is velen een doorn in het oog.
Terreurbeweging Kaukasus Emiraat De islamitische school raakte begin deze maand in opspraak. Volgens de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst lopen er mensen op de school rond die de helft van het leerplan aan de salafistische geloofsleer willen wijden.
Ook zouden mensen in het verleden in contact hebben gestaan met het Kaukasus Emiraat, een terreurbeweging die onder meer achter de aanslag op de Moskouse metro in 2010 zat.
Op basis van de inlichtingen waarschuwde de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid het stadsbestuur. Dat besloot de informatie openbaar te maken.VOLKSKRANTLODEWIJK ASSCHER PLEIT VOOR SLUITING HAGA LYCEUM:”VOOR WELZIJN VAN LEERLINGEN ZOEK IK DE RANDEN OP”12 MAART 2019
Het wetsartikel dat iedereen recht geeft een eigen school te stichten, moet op de schop, meent PvdA-leider Asscher. Het Haga Lyceum moet dicht. ”Een café gaat dicht als er drugs worden aangetroffen. Maar als een school gif verspreidt staat de overheid met lege handen.’ Lodewijk Asscher is er stellig over. De PvdA-leider vindt dat het Cornelius Haga Lyceum, waar volgens de AIVD sprake is van antidemocratische en anti-integratieve gedragingen, direct de deuren moet sluiten. Ook meent hij dat de overheid meer mogelijkheden moet krijgen om dergelijke scholen in de toekomst te weren. En daartoe moet Artikel 23 van de Grondwet op de schop. Asscher weet waar hij over spreekt. In 2010 was hij onderwijswethouder in Amsterdam toen het Islamitisch College Amsterdam (ICA) wegens teruglopende leerlingenaantallen en aanhoudende problemen met de onderwijskwaliteit dicht ging.
U was daar toen niet bepaald rouwig om.
‘Het gebrek aan kwaliteit was evident. Maar dat was niet alles. Sommige mensen op die school waren bezig de leerlingen in te prenten dat ze er niet bij hoorden in de samenleving, dat ze op andere scholen niet veilig waren met een hoofddoek. Leerlingen werden daar niet voorbereid op onze maatschappij.’
Had u toen ook signalen dat leerlingen radicale ideeën kregen bijgebracht?
‘Ik weet dat er banden waren met een moskee die als radicaal bekendstond. Een godsdienstleraar van ICA was in die moskee actief. Maar dat was niet voldoende om te zeggen dat er iets mis was met die school. Signalen van de AIVD? Daar kan ik niets over zeggen.’
Een paar maanden na de sluiting van het ICA richtten oud-medewerkers van de school de Stichting Islamitisch Onderwijs (SIO) op. Die kreeg van het ministerie toestemming om een nieuwe middelbare school te starten. Wethouder Asscher reageerde destijds fel. Hij had geen trek in zo’n school, die hij als een doorstart van het ICA beschouwde – iets wat de initiatiefnemers overigens ontkenden.
‘Als het loopt, zwemt en kwaakt als een eend’, zegt Asscher, ‘dan is het meestal een eend. Ja, het waren andere mensen. Maar iedereen wist dat het om een doorstart ging.’
De gemeente zocht de randen van de wet op om de school tegen te houden. Bijvoorbeeld door geen gebouw beschikbaar te stellen. Heeft u ooit morele bezwaren gekend?
‘Formeel gaat de stad alleen over de stenen, de huisvesting. Toen ik als wethouder begon hadden tientallen basisscholen het heel moeilijk. Ik ben met geld van de stad de kwaliteit gaan verbeteren. Mensen zeiden dat dat niet mocht. Maar mijn stelling was altijd: het zijn onze kinderen, dus wij zijn verantwoordelijk. Dat gold ook bij de besluitvorming rond de nieuwe islamitische school. Als het welzijn van de leerlingen in het geding komt, zoek ik de randen op.’
En gaat u er overheen. De rechter floot de gemeente telkens terug.
‘Dat speelt ook nu weer. De gemeente dreigt de subsidies in te trekken en de school kan naar de rechter. Het is niet uit te sluiten dat de school gelijk krijgt. Tegelijkertijd steun ik de gemeente Amsterdam nu voor honderd procent. En let op: een groot deel van de islamitische gemeenschap doet dat ook.’
Is het niet pijnlijk dat de overheid deze school verwijt de leerlingen geen respect voor de rechtsstaat bij te brengen, terwijl de overheid steeds maatregelen tegen de school neemt die geen stand hielden bij de rechter?
‘Nee. Wij moeten de belangen van kinderen verdedigen. Dat we daarmee de rechtsstaat zouden schenden, vind ik vergezocht. Het is een retorisch handige omkering die past bij het discours van: wij krijgen niet dezelfde rechten, wij krijgen geen gelijkheid, wij krijgen geen vrijheid.’‘Draai het eens om. Stel dat een school niet goed is. Wil je dan een wethouder die zegt dat de bevoegdheid in Den Haag ligt en de inspectie over twee jaar wel weer eens komt kijken? Nee, je wil dat het gemeentebestuur soms activistisch optreedt.’
Al bij de sluiting van ICA suggereerde Asscher dat Artikel 23 van de Grondwet, die iedere burger de vrijheid biedt een eigen school te stichten, aan vervanging toe was. Hij vroeg zich af of het artikel geen ‘vrijbrief voor slecht onderwijs’ was. Dat herhaalt hij nu.
‘Het is mooi dat scholen een eigen identiteit hebben, maar als we scholen willen tegenhouden die kinderen niet goed voorbereiden op het leven in deze maatschappij, dan zwaaien ze altijd met Artikel 23. Dat is bizar.’
Binnenkort komt de PvdA-fractie daarom met een voorstel voor een nieuwe wettekst. Daarin ligt de nadruk op gelijke kansen voor alle kinderen, maar Asscher meent er ook de oprichting van ondemocratische scholen mee te kunnen stoppen.
‘We willen in de Grondwet vastleggen dat er wetten moeten komen die scholen verplichten eerbied voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden bij te brengen.’
En hoe voorkomt u daarmee een nieuw Haga Lyceum?
‘Voordat een school geld krijgt, moet er onderzoek gedaan worden naar de statuten, de missie, de bestuurders en de initiatiefnemers van een school. Slob stelt nu iets soortgelijks voor, maar hij verankert niet in de Grondwet dat burgerschap, democratie en mensenrechten voor de vrijheid van het schoolbestuur gaan.
‘Daarnaast moet de gemeente kunnen ingrijpen als een school de wet overtreedt. Een burgemeester moet kunnen afdwingen dat een bestuur opstapt. Nu kan dat niet.’
Zo’n toetsing vooraf is lastig, zeggen critici. Scholen kunnen stromannen in hun bestuur zetten of hun visie laten schrijven door een adviesbureau.
‘Handige mensen vinden altijd een manier om de regels te omzeilen. Maar als wetgever moeten we op z’n minst duidelijk opschrijven wat we wel en niet willen. En dit willen we niet.’
Een bijeenkomst tussen burgemeester Femke Halsema en boze ouders van leerlingen op het Cornelis Haga Lyceum liep dinsdag wegens te grote belangstelling uit op een fiasco.
Volgens burgemeester Femke Halsema en onderwijswethouder Marjolein Moorman is geen sprake van een ‘veilige en democratische vorming van de leerlingen’ op het Cornelius Haga Lyceum, een islamitische middelbare school in Amsterdam. In een brief aan de gemeenteraad schreven de twee dat de pupillen onder invloed staan van ‘richtinggevende personen’ die banden zouden hebben onderhouden met een aan IS gelieerde Tsjetsjeense terreurorganisatie, het Kaukasus Emiraat.
Voorafgaand aan de oprichting van de school, anderhalf jaar geleden, stelde de gemeente alles in het werk om te voorkomen dat zij er überhaupt kwam. Maar keer op keer gaf de rechter de oprichters gelijk. Uiteindelijk besliste de Raad van State in de zomer van 2017 dat de school er gewoon mocht komen, mét financiering van de overheid. Een groot deel van de Tweede Kamer wil de school onmiddellijk sluiten, maar de vraag is hoe, daar de vrijheid van onderwijs in Nederland een grondrecht is.Het is nog niet eenvoudig om de oprichting van scholen waar extreme ideeën verspreid worden te voorkomen of er in te grijpen. Dit zijn de mogelijkheden.
YOUTUBE.COMRUTTE OVER ”SALAFISTENSCHOOL”: STUUR MIJN KINDERENNIET NAAR CORNELIUS HAGA LYCEUMNU.NL
TEKST [PREMIER RUTTE]”Ik zou het niet doen.. Als ik kinderen had, zou ik ze er niet heen sturen.Nou, er is grote bezorgdheid over deze school. Er is op dit moment onvoldoende grond om de school te sluiten….”[VERSLAGGEVER]”Er zijn geen strafbare feiten gepleegd.”[PREMIER RUTTE]”Ja, daar kan ik nooit iets over zeggen, want dat is altijd dan een zaak,die elders wordt onderzocht en zelfs dat kan ik nooit zeggen in het openbaar.Maar hier is het laatste woord nog niet over gesproken.”
[18]
VOLKSKRANT
BIBOB TOETS VOOR OMSTREDEN ISLAMITISCHE SCHOOL: ”BESTUURLIJKE GUERILLA TEGEN HAGA LYCEUM”
Het ministerie van Onderwijs wil een Bibob-toets voor het islamitische Cornelius Haga Lyceum. Rechtsgeleerden laten geen spaan heel van de manier waarop de overheid de omstreden school de voet probeert dwars te zetten. ‘Buitengewoon kwalijke stap’.
In de strijd tegen het bestuur van het islamitische Cornelius Haga Lyceum zet het ministerie van Onderwijs een onorthodox wapen in: de Wet Bibob, die is bedoeld om zakelijke activiteiten van criminelen in de bovenwereld te dwarsbomen. Rechtsgeleerden spreken van een ‘buitengewoon kwalijke stap’ van de overheid, en zelfs van een ‘bestuurlijke guerrillatactiek’.
Het ministerie heeft op 5 april een brief geschreven aan de bestuurder van het Amsterdamse Haga Lyceum, Söner Atasoy. In de brief, die in handen is van de Volkskrant, zegt de directeur Voortgezet Onderwijs dat zij wil uitsluiten dat ‘onderwijsgeld wordt gebruikt voor het plegen van strafbare feiten’. Atasoy had daarom vóór vrijdag 19 april een vragenformulier in het kader van de Wet Bibob moeten invullen. Het ministerie dreigt nu de bekostiging van de school stop te zetten.
Atasoy heeft om principiële en praktische redenen besloten het formulier niet in te vullen. Daardoor heeft de school mogelijk volgende week al een serieus financieel probleem. Als onderwijsminister Arie Slob (CU) het dreigement gestand doet, zal Atasoy dan een beroep moeten doen op de reserves van de school om volgende week de salarissen te betalen.
De zeven jaar durende relatie tussen het Cornelius Haga Lyceum en de overheid is geplaveid met juridische vonnissen. De school opende na vele gewonnen rechtszaken in de zomer van 2017 haar deuren, en kwam begin maart in opspraak.
Alarmerende signalen
De gemeente Amsterdam en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding maakten bekend dat zij alarmerende signalen over de school hadden ontvangen van de inlichtingendienst AIVD. In een ambtsbericht van de dienst staat dat Söner Atasoy en zijn broer Son Tekin ‘banden zouden hebben onderhouden’ met het aan IS gerelateerde Kaukasus Emiraat.
Datzelfde ambtsbericht rechtvaardigt volgens het ministerie dat Atasoy moet meewerken aan een Bibob-onderzoek. Maar dat is Atasoy dus niet van plan . ‘Onderwijs valt niet onder de Bibob, dus dit is een onrechtmatige eis’, stelt hij.
Hij beschouwt de brief als een valkuil van het ministerie. ‘Ik heb geen banden gehad met het Kaukasus Emiraat. Maar hoe kan ik dat bewijzen als er geen enkel bewijs van het tegendeel op tafel ligt.’ Als hij nu meewerkt aan een check via de Bibob zal hij er vanwege datzelfde bericht waarschijnlijk niet doorheen komen, vermoedt hij.
Daarom kiest de omstreden directeur er voor om de brief onbeantwoord te laten en een rechtszaak af te wachten. Via een spoedprocedure hoopt hij het ministerie vervolgens alsnog te dwingen om met het geld over de brug te komen.
Rechtsgeleerden zijn kritisch over de manier waarop het ministerie Atasoy op de knieën probeert te krijgen. Volgens de Tilburgse hoogleraar Paul Zoontjens, die het gevecht rondom het Cornelius Haga Lyceum al lang volgt, begint het optreden van de overheid ‘op een soort guerrilla te lijken’.
De inzet van de Wet Bibob om vervolgens de geldkraan dicht te kunnen draaien is volgens Zoontjens onwettig. ‘De bekostiging van onderwijs kun je alleen maar stopzetten als de inspectie vaststelt dat de kwaliteit van het onderwijs niet op orde is of als er te weinig leerlingen zijn. De Wet Bibob past totaal niet in het onderwijs.’
Tom Zwart, hoogleraar crosscultureel recht bij Universiteit Utrecht, spreekt van ‘bestuurlijke stalking’. Hij stelt dat de overheid in deze casus continu probeert reputatieschade te veroorzaken bij de school, zonder dat er harde bewijzen liggen.
Zo heeft hij zijn twijfels bij het AIVD-bericht over de school. ‘Als ze iets zouden hebben gevonden, dan was het Openbaar Ministerie in actie gekomen, en dat is niet gebeurd.’ De hoogleraar noemt de werkwijze kwalijk. ‘Als je een school verwijt antirechtsstatelijk en antidemocratisch te zijn, moet je als overheid zelf het goede voorbeeld geven. Dat gebeurt niet.’
Het ministerie van Onderwijs stelde vrijdagmiddag in een reactie dat de Wet Bibob wel degelijk van toepassing is op het voortgezet onderwijs. Op de vraag of het Cornelius Haga Lyceum volgende week geen geld meer krijgt als Söner Atasoy niet meewerkt aan het Bibob-onderzoek, wil de woordvoerder van minister Slob niet vooruitlopen.
Nader beraden
‘We wachten de reactie van het bestuur van het Cornelius Haga Lyceum af. Als we geen ingevuld formulier krijgen, dan zullen we ons nader beraden en naar bevind van zaken handelen.’
‘Ik heb deze kwestie met twee collega’s van mijn universiteit en van de VU besproken en wij vinden dat dit absoluut niet kan’, zegt ook de Groningse hoogleraar algemene rechtswetenschap Jan Brouwer. Het ingrijpen met de Wet Bibob is in zijn ogen niet alleen juridisch onjuist maar ook politiek onverstandig als het doel van het kabinet is om polarisatie in de samenleving tegen te gaan.
‘Door in paniek naar dit soort noodmaatregelen te grijpen, stigmatiseer je moslimkinderen op islamitische scholen en geef je de polarisatie in de samenleving juist een flinke zet.’ VOLKSKRANTBESTUURDER HAGA LYCEUM GAAT IN DE TEGENAANVAL: JA, IK NOEM BURGEMEESTER HALSEMA EEN DOMME GANS https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/bestuurder-haga-lyceum-gaat-in-de-tegenaanval-ja-ik-noem-burgemeester-halsema-een-domme-gans~b8d22867/ ‘Ja, ik noem burgemeester Halsema een domme gans’, zegt Soner Atasoy, directeur-bestuurder van het Haga Lyceum, ‘zolang zij mij een terrorist noemt.’ Nu zijn school van alle kanten wordt belaagd, gaat hij in de tegenaanval. Soner Atasoy is geen schoolbestuurder als de anderen. Neem vorige week, toen een chauffeur van het stadhuis bij het Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam-West arriveerde. Hij bracht een brief van burgemeester Halsema, die hem sommeerde naar het stadhuis te komen. Atasoy krabbelde iets op de brief en gaf die mee terug aan de chauffeur.
‘Een opgestoken middelvinger’, schreef Het Parool een paar dagen later. Er stond een foto van de tekening bij.
Was het een middelvinger? De tekening liet ruimte voor twijfel. En Atasoy zelf wenst geen duidelijkheid te verschaffen. ‘Ik heb besloten die foto hier op school op te hangen’, zegt hij, ‘om leerlingen te laten stemmen wat het is. Ik hoor dat een meerderheid denkt dat het een kaketoe is.’ Hij lacht.
Het is tekenend voor de ongrijpbaarheid van de directeur-bestuurder van het Cornelius Haga Lyceum, de school die op het moment zo onder druk staat. Er wordt extremistisch gedachtengoed verspreid, stelde de NCTV vorige week. ‘Richtinggevende figuren’ hebben banden met terroristische organisaties, beweerde burgemeester Femke Halsema. De Onderwijsinspectie brak een onaangekondigd bezoek aan de school af, omdat het gezien de stemming in het gebouw ‘onverantwoord’ zou zijn. De Tweede Kamer en de gemeenteraad toonden zich verbijsterd dat de school niet onmiddellijk gesloten kon worden. En toch is hier nog tijd voor grappen.
Atasoy neemt plaats in een chesterfield-fauteuil in de lerarenkamer. Een gedrongen man van nog geen veertig met een jongensachtig uiterlijk, in zijn baard heeft hij een paar grijze haren. Zijn gedachten stromen op deze donderdagmiddag in ronkende volzinnen zijn mond uit, met een licht accent dat zijn Turks-Albanese achtergrond verraadt. Soms slaat Atasoy boos op de leuningen van zijn stoel, regelmatig strooit hij met verwijzingen naar relevante wet- en regelgeving. Tegenstanders zet hij weg als ‘domme gans’ (Halsema) of ‘incompetente randdebiel’ (voormalig staatssecretaris van Onderwijs Sander Dekker).
Om hem gaat het dus, bevestigen twee bronnen onafhankelijk van elkaar tegenover de Volkskrant. Hij is een van de richtinggevende persoon waarover de autoriteiten het hebben, samen met zijn oudere broer Son Tekin, die op de school beleidsmedewerker is. Son Tekin luistert vanuit een hoek van de lerarenkamer mee tijdens een deel van het gesprek. Af en toe maakt hij een opmerking. Of een grap.
In de media was Atasoy nooit erg spraakzaam. Rond de opening van zijn school, in de zomer van 2017, waren journalisten niet welkom. Nu wel. Al wil hij om veiligheidsredenen niet op de foto en mogen er ook geen geluidsfragmenten van hem worden gemaakt. ‘Begrijp je waarom’, zegt hij een dag later, nadat in Nieuw-Zeeland een terroristische aanslag is gepleegd op twee moskeeën.
Terwijl hij de Volkskrant te woord staat, zit een vrouwelijke journalist van de NOS aan de mannentafel in de lerarenkamer een conceptrapport van de Onderwijsinspectie over te pennen. Op de achtergrond maken leraren cappuccino met een apparaat waarop een gemiddeld café jaloers zou zijn.
Aanvankelijk vond Atasoy het niet netjes te zwaaien met het conceptrapport, dat de inspectie niet openbaar wilde maken omdat de NCTV verontrustende signalen over de school had binnengekregen. Maar hij is om. De NCTV, de burgemeester, het kabinet – ze roeren zich allemaal via de media. Daarom gooit ook hij de deuren open.
‘Zij willen governance by media’, zegt hij. ‘Daarbij zijn jullie, journalisten, de griffiers. En het volk is de rechter waarvoor ik mij moet verdedigen. Zij hebben ervoor gekozen om die arena in te stappen. Nou, de challenge is accepted. Ik heb informatie om tien maanden door te gaan om de media ter beschikking te stellen. En zij gaan verliezen. Maar ik zeg er wel één ding bij: dit is heel slecht voor de Nederlandse rechtsstaat.’
De eerste tegenzet is dus dat alle media mogen lezen hoe lyrisch dat rapport is. De inspectie complimenteert de school omdat ze ‘slechts een jaar na de start van de school alle onderzochte standaarden op voldoende niveau hebben weten te krijgen’. Het bestuur is ‘ambitieus’ en ‘functioneert transparant en integer’, staat er. Uit een enquête blijkt dat de leerlingen ‘zich meer dan gemiddeld veilig voelen op school’.
‘Het is toch te gek voor woorden!’, zegt Atasoy. ‘Ze sturen een onafhankelijke inspectie op ons af. Er komt een perfect rapport. Dat staat ze niet aan, want de hele gemeenteraad, alle ambtenaren, de hele staat – allemaal hebben ze gezegd dat Atasoy een cowboy is, een idioot. Dit zou een slechte school worden. En dan komt er zo’n rapport. Tja, dan moeten ze iets anders verzinnen. Dan gaan ze maar karaktermoord plegen.’
Want dat is hoe hij erover denkt. Alle beschuldigingen aan zijn adres zijn onwaar, overtrokken en belangrijker nog: niet door bewijzen ondersteund. Het past in een patroon, zegt hij. Want de overheid probeert de school al vanaf het allereerste begin te dwarsbomen – vaak met oneigenlijke middelen.
Daar heeft Atasoy een punt. Nadat de Stichting Islamitisch Onderwijs Amsterdam en Omstreken (SIO) in 2011 van het ministerie toestemming had gekregen om een school te beginnen, grepen de gemeente Amsterdam en het ministerie van Onderwijs elke kans om de komst van de school te voorkomen of te vertragen. Zelfs Lodewijk Asscher, voormalig wethouder in Amsterdam, stelde deze week in de krant dat de gemeente ‘activistisch’ is opgetreden tegen het Haga Lyceum.
Atasoy werd alleen maar sterker van die weerstand. Talloze rechtszaken spande hij aan. Vaak verdedigde hij zichzelf, terwijl de overheid drie landsadvocaten in stelling bracht. Steeds won Atasoy. Uiteindelijk kreeg hij in de zomer van 2017 een gebouw. Binnen twee weken moest hij zijn school uit de grond stampen.
Inmiddels lopen in dit haastig opgetrokken pand in de buurt van station Amsterdam Sloterdijk 178 leerlingen rond. Hoeveel er volgend jaar bijkomen wil hij nog niet prijsgeven. Eerder voorspelde Atasoy dat het er zo’n tweehonderd zullen zijn. Het is de vraag of dat nog realistisch is, nu de gemeente vlak voordat de inschrijftermijn voor middelbare scholen is verstreken naar buiten bracht dat de AIVD beschikt over zorgwekkende informatie.
‘De burgemeester ontbood me op het stadhuis’, zegt Atasoy. ‘Ze zaten daar met z’n dertienen op me te wachten. Een wethouder, iemand van veiligheid, een stadsdeelvoorzitter en nog wat andere pipo’s. Luister, zei de burgemeester, we krijgen ernstige signalen van de AIVD. Jij moet opstappen. Ik antwoordde: als u een half bewijs levert dat ik iets misdaan heb, stap ik op. Dan loop ik het stadhuis uit en ben ik geen directeur-bestuurder meer. En dat hoef ik zo niet te doen, hè? In een rechtsstaat hoort het anders te gaan. De volgorde is dat je bewijs levert aan een rechter, die rechter gaat mij vragen stellen, ik huur een advocaat om me te verdedigen en misschien krijg ik gewoon gelijk.’
Atasoy is verbijsterd over die gang van zaken. Het is volgens hem een een-tweetje tussen de gemeente Amsterdam en Pieter-Jaap Aalbersberg, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding. ‘Die man was commissaris van de politie in Amsterdam’, zegt Atasoy. ‘Twintig jaar trouwe dienst. En wat is het eerste wat hij doet op de dag dat hij wordt geïnstalleerd? Hij brengt inlichtingen over Atasoy naar buiten. En nu moet ik overal gaan verklaren wie ik in het verleden allemaal een hand heb gegeven! Laatst belde een journalist. Of ik Abu Weetikwat kende. Ik zou hem in 2003 ontmoet hebben. Later was hij veroordeeld. Waar heb je het over, man!’
Toch even over die signalen. U bent getrouwd met een Tsjetsjeense vrouw, heeft dat er iets mee te maken?
‘Luister. Ik kan wel dertig pagina’s schrijven over hoe ik denk dat deze verdachtmakingen de wereld in komen. Allemaal plausibele verklaringen. Maar dan gaan we meedoen met speculeren, terwijl ik bezig moet zijn met het onderwijs en de veiligheid op school. Ik heb niets met terrorisme te maken!’
Dan is er ook het verwijt dat u vorige week woensdag de Onderwijsinspectie hier hebt bedreigd.
‘Het ging als volgt. We hadden dat conceptrapport al weken binnen, maar de inspectie wilde het maar niet publiceren. Toen zijn we met alle leerlingen naar Utrecht gegaan om te protesteren. Vijf weken lang hoorden we niets. Tot vorige week. Toen stonden ze ineens voor de deur. Ouders, leraren en leerlingen waren daar boos over. Ze wilden een ludieke actie houden om hun ongenoegen te laten blijken. Ik zei tegen die inspecteurs: dit zijn geen machines die ik met een druk op de knop kan laten doen wat ik zeg. Toen heeft de inspectie besloten dat het beter was om later terug te komen.
‘Ik heb die dag ook aan Halsema – die domme gans – proberen duidelijk te maken dat er achter de schermen overleg is tussen de inspectie en de bestuurder van de school. Maar Halsema is een politica. Die denkt: ik heb nieuws, ik gooi het naar buiten. Maar zo werkt bestuurlijk Nederland niet, zo maak je dingen kapot.’
Dit wil Atasoy wel zeggen over alle aantijgingen: ‘Wij zijn geen terroristen en hebben ook geen sympathie voor terroristen. We zijn ook niet orthodox of liberaal, we zijn gewoon moslims.’
Ook niet salafistisch? Uw school zou de leerlingen volgens de NCTV salafistisch gedachtengoed willen bijbrengen.
‘Ook niet salafistisch. Absoluut niet.’
Mannen en vrouwen zitten hier aan gescheiden tafels in de lerarenkamer. Er wordt geen muziekonderwijs gegeven. Is dat niet orthodox?
‘Dat is een theologische discussie.’
Dan mengt Huseyin Önal zich in het gesprek. Hij is imam en godsdienstleraar. ‘Deze school is heel divers’, zegt hij. ‘We hebben Turkse en Marokkaanse leerlingen, aanhangers van het soefisme en het salafisme. Het is de kaart van Amsterdam.’
Zelf is Önal een soefistische moslim. En dat kan dus gewoon op deze school, zegt hij half grappend. Later vertelt hij dat hij een van de drie ‘polderimams’ is, opgeleid bij de in 2013 opgeheven opleiding bij hogeschool InHolland. ‘Ik heb mijn eigen perspectief op de islam. Dat mag ik uiten, maar dat dring ik niet op aan de organisatie. Als leraar volg ik het curriculum.’
Is het ook islamitisch om jongens en meisjes gescheiden onderwijs te geven?
Atasoy: ‘Als ik de mogelijkheid had, zou ik het liefst gescheiden onderwijs geven. Dat is ook de wens van de ouders. Maar we kunnen het niet betalen. Gescheiden klassen kost ons 10.000 euro. We hebben er nu voor gekozen om dat geld te besteden aan kleine klassen, met maximaal twintig leerlingen. Ook hebben we extra lessen Nederlands en wiskunde.’
Muziek en dans staat niet op het programma?
‘Inderdaad. De inspectie heeft ons daar op aangesproken. Ik zei: volgens mij begrijpt u het niet. In de wet staat dat er vier dingen onder ckv vallen: muziek, dans, drama en handvaardigheid. Je mag er twee kiezen. Wij geven die laatste twee hier op school. Dat hebben alle ouders unaniem besloten.’
Heeft u een principieel bezwaar tegen zang?
Atasoy, ontwijkend: ‘Dat staat niet op onze website.’
Önal: ‘Sommige ouders vinden muziek prima, andere niet. Een vergelijking: sommige mensen willen vegetarisch eten, andere graag halal. Wat doe je dan? Dan serveer je groente. Dat is voor allebei acceptabel. En zo gaat het hier dus ook. Er zijn ouders die muziek haram vinden. Daarom maken wij het mogelijk muziek te vermijden. We houden er rekening mee. Dat is respect, dat is integratie.’
En wat doet de school als ouders wel muziek zouden willen?
Atasoy: ‘Dan gaan we dat in de ouderraad bespreken. Als zij zeggen dat muziek nodig is, dan kunnen we het invoeren.’
Önal: ‘Deze school is een perfecte weergave van post-modernistische filosofie. Hier hebben we echte integratie bereikt.’
Binnen de school misschien, maar de integratie met de wereld daarbuiten gaat nog niet echt soepel.
Önal: ‘Dat komt door Femke Halsema. Als zij zulke verdachtmakingen naar buiten brengt, hoe kan ik dan contact leggen met een rabbijn? Of een project organiseren samen met een joodse of christelijke school? Persoonlijk heb ik daar contacten. We zouden graag iets samen organiseren.’’
Atasoy: ‘Wij brengen onze leerlingen respect bij. Kijk eens op de sociale media. Daar zul je ze niet zien schelden, terwijl er zo veel over hen gezegd wordt.’
Ondertussen noemt u de burgemeester consequent ‘een domme gans’.
‘De politiek verhardt. Politici mogen alles zeggen. Ze mogen ons terroristen noemen, ze roepen maar wat. Ik moet deze kinderen opvoeden voor het klimaat dat hen te wachten staat. Incompetente randdebiel en domme gans, dat is niet je moeder beledigen ofzo.’
In de gemeenteraad werd gezegd: iemand die zich zo uitlaat en gedraagt, is ongeschikt als schoolbestuurder.
‘Zij maken mij uit voor terrorist. Dan zeg ik ‘domme gans’, omdat ik vind dat Halsema zich niet als een bestuurder opstelt. Maar stel, ik geef je gelijk. Ik zeg: het was fout. Mag ik ook fouten maken? Zij maken honderd fouten.’
Stel het bewijs komt nooit op tafel. Hoe kan deze situatie volgens u opgelost worden?
‘Heel simpel.’ Atasoy wijst naar zijn rechterwang. ‘Halsema moet me gewoon hier een kusje geven. En dan zeg ik misschien wel sorry, omdat ik haar voor domme gans heb uitgemaakt.’
De spanning rondom het Amsterdamse Cornelius Haga Lyceum blijft verder oplopen. Terwijl minister Slob de islamitische middelbare school volledig laat doorlichten, blijven leerlingen zich aanmelden. Een bijeenkomst tussen burgemeester Femke Halsema en boze ouders liep dinsdag wegens te grote belangstelling uit op een fiasco.
In de Tweede Kamer zei onderwijsminister Arie Slob (CU) dinsdag dat de inspectie niet alleen zal onderzoeken of de kwaliteit van het onderwijs op het Haga Lyceum in orde is. Ook de financiering van het de school wordt uitgeplozen en er wordt gekeken in hoeverre de bestuursstructuur zoals die op papier staat overeenkomt met de dagelijkse praktijk op het Haga Lyceum.
Het kabinet en de gemeente Amsterdam traden vorige week naar buiten met het bericht dat de inlichtingendienst AIVD serieuze aanwijzingen heeft dat op de school antidemocratisch onderwijs wordt gegeven. ‘Richtinggevende personen’ op de school zouden banden hebben gehad met het aan IS gerelateerde Kaukasus Emiraat. Die bekendmaking, zonder dat er sprake is van het sluiten van de school of strafrechtelijke vervolging, was een ‘uitzonderlijke stap’, zei Slob dinsdag in de Kamer, ‘om Amsterdamse ouders en kinderen die eind deze week hun schoolkeus moeten bepalen op de hoogte te brengen.’
Uit een rondgang van de Volkskrant langs acht grote scholen in Amsterdam West lijkt dit vooralsnog niet het door de autoriteiten beoogde effect te sorteren. Op de administratieafdelingen van de scholen zijn de afgelopen dagen geen aanmeldingen binnengekomen van ouders die hun kind eerst bij het Cornelius Haga Lyceum hadden aangemeld. Twee ouders kozen wel voor de omgekeerde route: nadat de school vrijdag onder vuur kwam te liggen, zetten ze het Haga Lyceum bovenaan op hun voorkeurslijst. Aanvankelijk hadden ze een andere Amsterdamse school als eerste optie doorgegeven.
Boos
Dat veel ouders vooral boos zijn op de manier waarop de autoriteiten het Haga Lyceum aanpakken, bleek dinsdagavond in Amsterdam West. Daar zou burgemeester Femke Halsema een toelichting geven maar er was onvoldoende plek voor alle belangstellenden. Er waren tweehonderdvijftig plekken maar dat bleek niet genoeg voor de ouders en sympathisanten van de 176 kinderen die op de school zitten. Toen bleek dat niet iedereen in de zaal kon, vertrokken de ouders.
Halsema wil woensdag een nieuwe bijeenkomst beleggen in een grotere zaal. Maar dat kon de woede van veel ouders over de slechte organisatie van de avond niet wegnemen. Die zien zij als exemplarisch voor de gang van zaken de afgelopen dagen. Op de stoep lazen vertegenwoordigers van de ouderraad de vragen voor die zij voor de burgemeester hadden voorbereid. Zij blijven de school steunen en nemen het Halsema kwalijk dat zij door haar uitlating hun kinderen in een onveilige situatie heeft gebracht. ‘Weet u wat het betekent als je anno 2019 in verband wordt gebracht met terreur?’ De ouders geloven niets van de verhalen die afgelopen dagen over hun school en bestuur verschenen. ‘We willen bewijs zien!’
Dat bewijs heeft Halsema ook niet, zei ze na afloop van de mislukte bijeenkomst. ‘Het is heel uitzonderlijk dat de AIVD dit soort mededelingen doet, dat moet ik als burgemeester serieus nemen.’ Ze benadrukt nogmaals dat de bestuursvoorzitter van de school, Söner Atasoy, wat haar betreft moet opstappen.
Nieuwe scholen
Atasoy is dat totaal niet van plan. Hij heeft zelf procedures lopen om in Utrecht, Den Haag en Rotterdam scholen op te richten. Hierover toonden de burgemeesters van de vier steden zich dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer zeer bezorgd. Zij roepen de Kamer op om alle aanvragen voor vergunningen of financiering van de ‘richtinggevende personen’ voorlopig op te schorten. Atasoy noemt dergelijke oproepen ‘staatsterreur’ en laat zich niet ontmoedigen door het vooruitzicht dat de financiering voor zijn scholen zal wegvallen. ‘Dan worden we een privéschool. Met geld vanuit het buitenland en de Nederlandse moslimgemeenschap moet dat zeker mogelijk zijn.’
”Hun doel: een goede school opzetten. Een excellente school zelfs, zoals de protestants-christelijken en de katholieken ook hun eigen scholen hebben. Een school waarop moslims volgens de grondwettelijke vrijheid van onderwijs ook recht hebben. ‘Maar de overheid’, zeggen ze, ‘doet er alles aan om ons kapot te maken.’
Wat dat laatste betreft, lijken ze een punt te hebben. Al jaren proberen de gemeente Amsterdam en het ministerie van Onderwijs de school te dwarsbomen. Door te treuzelen bij het toewijzen van een gebouw. Door onwettige aanvullende eisen te stellen. En door juridische procedures te beginnen die gedoemd lijken te mislukken, maar die de school wel een hoop werk bezorgen.”[21] ”De ouders geloven niets van de verhalen die afgelopen dagen over hun school en bestuur verschenen. ‘We willen bewijs zien!’
”Hun doel: een goede school opzetten. Een excellente school zelfs, zoals de protestants-christelijken en de katholieken ook hun eigen scholen hebben. Een school waarop moslims volgens de grondwettelijke vrijheid van onderwijs ook recht hebben. ‘Maar de overheid’, zeggen ze, ‘doet er alles aan om ons kapot te maken.’
Wat dat laatste betreft, lijken ze een punt te hebben. Al jaren proberen de gemeente Amsterdam en het ministerie van Onderwijs de school te dwarsbomen. Door te treuzelen bij het toewijzen van een gebouw. Door onwettige aanvullende eisen te stellen. En door juridische procedures te beginnen die gedoemd lijken te mislukken, maar die de school wel een hoop werk bezorgen.”
Een bolwerk van salafistische indoctrinatie? Antidemocratisch onderwijs? Niets daarvan, zeggen ze bij het Cornelius Haga Lyceum. De overheid speelt een ‘vuil spelletje’ met de islamitische school. Het kan niet allebei waar zijn, maar hoe zit het dan? Een verwarrende zoektocht naar bewijs.
De galgenhumor van Soner Atasoy. Direct bij ons eerste bezoek aan het Cornelius Haga Lyceum maken we ermee kennis. De directeur verschuift een van de kolossale chesterfields in de lerarenkamer en kijkt in het rond. ‘Hé’, roept hij tegen niemand in het bijzonder, ‘wie heeft die kalasjnikov hier neergelegd? Ik zei toch dat je die beter moest verstoppen!’Advertentie van SamsungSamsung QLED 8K: een nieuwe wereld in 33 miljoen pixels
Een volgend bezoek aan de omstreden islamitische school in Amsterdam-West. Atasoy slingert de deur van een klaslokaal open, waar een geschiedenisles aan de gang is. Twintig paar jonge ogen kijken hem aan. ‘Zo’, zegt hij met een grijns, ‘worden jullie weer lekker salafistisch geïndoctrineerd?’
Weer een andere keer. Een vrouw van de Onderwijsinspectie wil toegang tot het kantoortje dat wordt gebruikt voor gesprekken met docenten en leerlingen. ‘Daar ligt de koevoet’, zegt
Atasoy tegen een collega. ‘En niet per ongeluk de wapenkamer openmaken, hè?’
De verwarring verdwijnt nooit. En dat ligt niet alleen aan die grappen. Wie zich grondig verdiept in de kwestie rond het Cornelius Haga Lyceum krijgt uiteindelijk kortsluiting in zijn hoofd. Te veel tegenstrijdigheden. Niet alles kan waar zijn.
Enerzijds zijn er de waarschuwingen van de inlichtingendiensten, die stellen dat kinderen op deze school worden geïndoctrineerd met salafistisch gedachtengoed en dat de schoolleiding banden onderhield met terroristen.
Anderzijds is er wat je ziet, hoort en voelt wanneer je er binnenstapt. Ja, jongens en meisjes zitten aan verschillende kanten van het klaslokaal, zoals vaker gebeurt op islamitische scholen. Ja, de mannelijke docenten dragen hier baarden. En ja, midden in de aula ligt zacht tapijt waarop leerlingen en medewerkers dagelijks samen bidden.
Maar concrete aanwijzingen voor salafistische indoctrinatie of antidemocratisch onderwijs? De Onderwijsinspectie heeft ze niet aangetroffen, zo blijkt uit een nog niet gepubliceerd rapport waaruit de advocaat van het Haga Lyceum onlangs citeerde. Ook de Volkskrant kwam ze tijdens meer dan tien bezoeken en na tientallen gesprekken met de schoolleiding, docenten, medewerkers, ouders, vrijwilligers en externen niet tegen – wat uiteraard geen sluitend bewijs is.
Wat is er aan de hand? Speelt de overheid een ‘vies spelletje’, zoals ze bij het Cornelius Haga Lyceum suggereren? Of spreekt Soner Atasoy met een gespleten tong?
Ze nemen de tijd. Urenlang vertellen Soner Atasoy (38) en zijn broer Son Tekin Atasoy (43), die als beleidsmedewerker op de school werkt, over hun soms kafkaëske strijd tegen de overheid.
Ze zijn fel, scherp, luid. Op alle kritische vragen hebben ze een antwoord, tegen elke beschuldiging een verweer. Vaak onderbouwen ze hun beweringen met documenten of al dan niet heimelijk gemaakte opnamen van gesprekken. Ook los van elkaar vertellen de twee dezelfde verhalen. Soms maken ze een pas op de plaats. Dan willen ze bepaalde informatie voor zichzelf houden – om mensen te beschermen of nog iets achter de hand te houden wat ze later naar buiten kunnen brengen.
Hun doel: een goede school opzetten. Een excellente school zelfs, zoals de protestants-christelijken en de katholieken ook hun eigen scholen hebben. Een school waarop moslims volgens de grondwettelijke vrijheid van onderwijs ook recht hebben. ‘Maar de overheid’, zeggen ze, ‘doet er alles aan om ons kapot te maken.’
En de Atasoys? Die weten van geen wijken. De Turks-Albanese broers werken dag en nacht om de school te behouden. Daarbij doen ze hun namen eer aan. Soner betekent ‘laatste soldaat’, Son Tekin ‘laatste sterke’. Ze geven niet op. Nooit.
***
De recente commotie begon op 15 januari 2019. Toen kreeg de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema een ambtsbericht van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). De Onderwijsinspectie ontving dezelfde informatie.
Zulke berichten verstuurt de dienst zelden aan gemeenten. In 2018 maar twee keer, vermeldt het jaarverslag. AIVD-baas Dick Schoof was hoogstpersoonlijk naar Amsterdam gekomen om de brief met ‘alarmerende signalen’ aan Halsema te overhandigen.
Als burgemeester heeft zij het recht de onderliggende bewijsstukken in te zien. Of zij daarvan gebruikgemaakt heeft, wil Halsema achteraf niet tegen de Volkskrant zeggen. Het doet er volgens haar ook niet toe. Haar principiële opvatting is dat ze moet kunnen vertrouwen op de informatie die zij van de diensten krijgt. Bovendien ondervroeg ze Schoof uitgebreid over de achtergrond van de signalen.
Halsema zat met het ambtsbericht in haar maag, zei ze in maart in de gemeenteraad. Ze vond dat ouders die overwogen een kind bij de school in te schrijven op de hoogte gesteld moesten worden. Maar tegelijkertijd wilden Halsema en onderwijswethouder Marjolein Moorman (PvdA) de informatie niet op eigen houtje naar buiten brengen. Na overleg werd besloten dat de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en de burgemeester van Amsterdam op dezelfde dag per brief alarm zouden slaan.
De inhoud van die brieven was explosief. Volgens de burgemeester en de NCTV vertoont het Cornelius Haga Lyceum ‘antidemocratische en anti-integratieve gedragingen’. De broers Atasoy zouden de helft van het curriculum aan de salafistische geloofsleer willen wijden en van plan zijn om leerlingen ook buiten schooltijd ‘onder hun invloedssfeer’ te brengen. Ze omringen zich met ‘salafistische aanjagers’ en zouden contact hebben gehad met het Kaukasus Emiraat, een terroristische club die onder meer verantwoordelijk was voor aanslagen in de metro van Moskou in 2010.
Zo’n georkestreerde aanval past in een patroon. De overheid kiest er de laatste jaren voor het politiek salafisme actief te bestrijden. Volgens de inlichtingendiensten verspreiden aanhangers ‘antidemocratische, polariserende en onverdraagzame’ boodschappen. Ook probeert de stroming via een uitgekiende strategie meer invloed te verwerven. Dit staat bekend als tamkin, krachtsopbouw.
Tegenwoordig drinken bestuurders en ambtenaren dus minder vaak thee met radicale moskeebestuurders en imams. Het idee is om vroeg te verstoren, zand in de machine te strooien, zodat tamkin in de kiem wordt gesmoord. Omdat het strafrecht geen uitkomst biedt – er zijn vaak geen bewijzen voor strafbare feiten – grijpt de overheid naar andere middelen. Ze brengt bijvoorbeeld belastende informatie naar buiten, zoals nu bij het Haga Lyceum. De hoop is de initiatiefnemers daarmee zo te besmeuren dat zij ook in hun eigen gemeenschap ter discussie komen te staan.
***
Na de brieven koos Soner Atasoy op tamelijk eigenzinnige wijze de tegenaanval. Zo trakteerde de directeur, die alle beschuldigingen ontkent, burgemeester Halsema op een getekende middelvinger toen hij op het stadhuis werd ontboden, al beweerde hij zelf dat het ‘ook een tekening van een kaketoe’ kon zijn. Bovendien maakte hij haar een tijd lang publiekelijk uit voor ‘domme gans’.
En tussendoor was er nog de ontregelende 1-aprilgrap over de tot moslim bekeerde ex-PVV’er Arnoud van Doorn, die directeur van de school zou worden.
In dit absurdistische theater, waarin bestuurders, politici en opiniemakers om het hardst riepen dat de school snel moest sluiten, bleef één vraag onderbelicht: wat is de waarheid? En hoe kom je daarachter als de geheime diensten en andere betrokken instanties wel beschuldigingen op tafel leggen, maar niet zeggen waarop ze zich baseren?
We gaan dus op zoek. Op zoek naar die ‘tyfusbewijzen’.
1. De salafistische en radicale omgeving
De gebroeders Atasoy verkeren, zo schreef de NCTV, sinds 2000 ‘in een salafistische en radicale omgeving’. Maar al bij het eerste gesprek doen ze een opvallende uitspraak: ze zijn helemaal geen aanhangers van het salafisme.
Ook qua uiterlijk lijken ze geen typische salafisten. Ze dragen weliswaar allebei een baard, maar geen lange gewaden of broeken die de enkels vrijlaten. De Atasoys gaan doorgaans gekleed in overhemd en spijkerbroek, met instappers eronder.
Ja, ze hebben even aan het salafisme gesnuffeld, zegt Son Tekin, maar volgens Soner zijn die bewoordingen te sterk. Ze vertellen over hun jeugd in Den Haag, waar ze zich druk maakten over de ontspoorde moslimjongeren in de buurt. De geestelijk leiders – ‘van die oude mannen die de islam uitleggen’ – zaten machteloos in de moskee.
Soner: ‘Ze kwamen vaak uit het buitenland, spraken slecht Nederlands en hadden geen idee hoe de samenleving in elkaar stak. Ze wilden vooral veel volgelingen.’
De broers gingen op zoek naar een alternatief, vertelt hij. ‘We waren bezig onszelf te vinden. Hoe moet dat, moslim zijn in Nederland?’
Zo kwamen ze rond 1998 in contact met een jonge imam die vloeiend Nederlands sprak. Zijn naam willen ze niet noemen, omdat hij dan misschien in de problemen komt. Wel zeggen ze dat het ging om een bekeerling die zijn opleiding in Saoedi-Arabië genoot.
‘Op een gegeven moment hadden we honderd tot honderdvijftig jongeren bij elkaar’, zegt Soner. ‘We spraken over de islam. En toen zei die imam opeens: je moet je salafi noemen. Wij vroegen: waarom zouden we dat doen? We zijn gewoon moslim. Maar hij vond dat je je moest onderscheiden. Dat werd een strijd.’
‘We zeggen niet dat er iets mis is met het salafisme’, zegt Son Tekin. ‘Maar het maakt alles heel zwart-wit.’
‘Ze sluiten mensen buiten’, zegt Soner. ‘Wij zijn tegen buitensluiten. Daarom zie je hier op het Haga Lyceum ook ouders die heel strikt zijn en ouders die minder strikt zijn. Iedereen voelt zich hier thuis.’
***
‘Mijn broer is dwars en pratend geboren’, zegt de oudere, rustigere Son Tekin op een gegeven moment over zijn heethoofdige baas en broertje. Het is een treffende typering voor de man die zich de afgelopen zeven jaar ontpopte tot een van de grootste ontregelaars van het Nederlandse onderwijssysteem.
De betrokkenheid van de Atasoys bij het onderwijs begon ongeveer vijftien jaar geleden, in de tijd dat ze samen met hun oudste broer Luan een aantal bakkerijtjes opzetten in onder meer Den Haag en Rotterdam. In 2005 begon Son Tekin, die zijn studie personeel en organisatie niet afmaakte, als bestuurslid bij het Islamitisch College Amsterdam (ICA). Later ging Soner daar stage lopen. Voor zijn eveneens nooit voltooide hbo-studie bestuurskunde liep hij mee met de directie van het ICA.
Het bestuur had destijds ferme regels vastgesteld, vertelt oud-directeur Hendrik Verweel. Zo mochten er geen realistische afbeeldingen van mensen of dieren op school worden opgehangen. ‘Muziek was westers, dus verboden’, zegt hij. ‘Ernaar luisteren zou maar tot wellust leiden. Jongens en meisjes werden niet geacht elkaar aan te spreken.’
De Atasoys vonden dat allemaal prima, zegt Verweel. ‘Ze zijn heel streng in de leer. Moslims die een verkeerde stroming aanhangen, noemen ze ongelovigen. Als je niet van het ware geloof was, dan was je een tegenstander.’
Hij herinnert zich dat de broers veel contacten hadden in de ‘conservatieve salafistische hoek’, ook internationaal. ‘Hoe ik dat wist? Ze vertelden wat ze in het weekend deden. Dan waren ze weer naar Londen, Berlijn, Antwerpen of Brussel geweest om met geestverwanten in conclaaf te gaan over de positie van moslims in West-Europa.’
Verweel vermoedt dat ze bezig waren ‘greep te krijgen op de islamitische gemeenschap in Nederland, onder andere via het onderwijs.’ Harde bewijzen daarvoor heeft hij niet.
De broers verwijzen de verhalen van Verweel desgevraagd naar het rijk der fabelen. Soner: ‘Zouden we dan niet naar het buitenland mogen? En niet met andere moslims mogen praten?’
Dat ze zo streng in de leer waren, noemt Son Tekin ook onzin. ‘Ik ben geen steek veranderd. Zoals je ons nu ziet, zo waren we toen ook.’
***
Het ICA moest dicht. De school kreeg slechte inspectierapporten, het onderwijs was niet goed genoeg, leerlingen liepen weg. Vanwege dat laatste besloot het ministerie van Onderwijs in het voorjaar van 2010 de bekostiging stop te zetten.
Nog datzelfde jaar waren de gebroeders Atasoy betrokken bij de oprichting van de Stichting Islamitisch Onderwijs (SIO). Zelf namen ze ‘uit strategische overwegingen’ geen plaats in het bestuur van de stichting, ‘omdat we mensen wilden die absoluut geen geschiedenis hadden’, zegt Soner.
Wel was een aantal nieuwe bestuursleden werkzaam geweest op het ICA, maar daar hadden ze geen bestuursfunctie gehad. Soner nam in de zomer van 2011 alsnog zitting in het bestuur van SIO. Kort daarna kreeg de stichting van het ministerie toestemming een school op te richten.
De toenmalige wethouder Lodewijk Asscher ontplofte zowat. Na de sluiting van het ICA had de gemeente veel energie gestoken in het herverdelen van de leerlingen over andere Amsterdamse scholen. In een nieuw initiatief, dat wel erg op het oude leek, had hij weinig trek.
‘Het gebrek aan kwaliteit was evident’, zei Asscher eerder dit jaar in de Volkskrant over het ICA. ‘Maar dat was niet alles. Sommige mensen op die school waren bezig de leerlingen in te prenten dat ze er niet bij hoorden in de samenleving, dat ze op andere scholen niet veilig waren met een hoofddoek. Leerlingen werden daar niet voorbereid op onze maatschappij.’
***
In de jaren daarop ontwikkelde zich een felle juridische strijd tussen SIO, de gemeente en het ministerie. Soner Atasoy was de drijvende kracht. In bijna alle rechtszaken voerde hij, zonder advocaat, het woord.
Tussendoor kwam de stichting enkele malen in het nieuws met kwesties waaruit je zou kunnen concluderen dat de Atasoys zich in kringen van orthodoxen en extremisten bevinden. Zo schreef bestuurslid Abdou Khoulani in 2014 op Facebook dat hij IS steunde bij de kruistocht richting Bagdad. Later kwam hij daar publiekelijk op terug – volgens Soner na een stevig gesprek waarin hij Khoulani ervan zou hebben overtuigd dat Islamitische Staat geen beschaafde beweging was. Khoulani stapte op.
Een half jaar daarna verscheen een persbericht van islamitische organisaties en prominenten die zich uitspraken tegen het gebiedsverbod van diezelfde Fawaz Jneid, die intolerantie en radicalisering in de hand zou werken. Opnieuw stond de naam van de Stichting Islamitisch Onderwijs tussen die van organisaties die over het algemeen als salafistisch worden bestempeld.
Soner Atasoy ontkent desgevraagd die berichten te hebben ondertekend. ‘Ze hebben geen toestemming gevraagd onze naam eronder te zetten.’ Persoonlijk kan hij zich wel vinden in beide berichten. ‘Ik ben tegen elke inperking van de vrijheid. Maar ik zou nooit politieke petities ondertekenen namens SIO. Die stichting is er om onderwijs aan te bieden. Niets anders.’
2. De banden met het Kaukasus Emiraat
Dan de banden die de broers zouden hebben gehad met terroristen van het Kaukasus Emiraat, een organisatie die een islamitische staat wilde beginnen in de door Rusland gedomineerde Kaukasus.
Wat opvalt in de NCTV-brief is de voorzichtige formulering. ‘Het is bekend’, staat er over de gebroeders Atasoy, ‘dat zij in de periode 2009-2012 contact zouden hebben onderhouden met de terroristische groepering ‘het Kaukasus Emiraat’.’ Houdt men een slag om de arm?
Een bron rond het ambtsbericht ontkent dit en spreekt van ‘typische inlichtingentaal’. Bij de diensten draait het ‘eerder om waarschijnlijkheden dan om bewijzen’, zegt hij. We moeten erop vertrouwen ‘dat het echt gebaseerd is op broninformatie als de dienst zoiets naar buiten brengt’.
Volgens NRC Handelsblad, dat het geheime ambtsbericht van de AIVD inzag, zouden de broers Atasoy contact hebben gehad met Belgische leden van het Emiraat. Ook zouden ze de organisatie financieren en de aanvoerder van die club, Dokka Umarov, als ‘hun leider’ zien.
Het zijn beschuldigingen die ernstig genoeg lijken om de broers strafrechtelijk te vervolgen, maar dat is nooit gebeurd. In maart zei minister Ferdinand Grapperhaus van Justitie en Veiligheid er het volgende over in de Tweede Kamer: ‘De signalen die worden genoemd, zijn helemaal geen signalen die een beschrijving zijn van strafbare feiten.’
Meerdere bronnen rond het ambtsbericht zeggen later tegen de Volkskrant dat de informatie van de AIVD over contacten met terroristen oud is en bovendien niet het urgentste onderdeel van de waarschuwing vormt.
***
Volgens de Atasoys is er sprake van een misverstand. Ze zijn nooit betrokken geweest bij het Emiraat, zeggen ze. Ze hebben het nooit gesteund en zagen Umarov nooit als hun leider. Wel gaan ze al bijna twintig jaar veel om met Tsjetsjenen.
De eerste die ze leerden kennen, was ene Ali uit Rotterdam, een bewoner van het asielzoekerscentrum waar de broers het onverkochte brood van hun Rotterdamse bakkerij naartoe brachten. Samen met Ali ontfermden de Atasoys zich in 2001 over de leden van de inmiddels beroemde Tsjetsjeense kinderdansgroep Daymohk (‘Mijn land’), die een bezoek aan Nederland bracht. Ze regelden slaapplaatsen en eten. Andere Tsjetsjenen in Nederland hielpen ze ook.
Een van hen wandelde twee jaar later toevallig langs het pand in de Haarlemmerstraat in Leiden, waar de Atasoys stonden te klussen aan een nieuwe bakkerij. Ze boden hem een baan aan. Later kwamen er meer Tsjetsjenen voor ze werken.
Hadden die banden met dubieuze figuren? De Atasoys vertellen dat een van die medewerkers de neef was van Zelimchan Jandarbijev, die in 1996 president was van onafhankelijk Tsjetsjenië. Later werd deze Jandarbijev – op verzoek van de Russen – door de Verenigde Naties op een lijst gezet van personen die banden hadden met Al Qaida.
Soner: ‘Die oom is later in Qatar opgeblazen door de Russen. Zijn dat banden? Hij was zijn oom! Maar waar het om gaat, is dat die hele club Tsjetsjenen die bij ons werkte goed is terechtgekomen. De een heeft een fietsenzaak, de ander een eigen bakkerij. Ze betalen allemaal belasting!’
Via de Tsjetsjenen uit de bakkerij leerde Soner ook zijn Tsjetsjeense vrouw kennen. Sinds zijn huwelijk in 2004 heeft hij Tsjetsjenië naar eigen zeggen drie keer bezocht met zijn gezin. Smakelijk vertelt hij over zijn Tsjetsjeense schoonmoeder, die hem op een dag opdroeg de koeien naar het weiland te brengen. ‘Ze zagen een veld vol meloenen en gingen ervandoor’, zegt hij. ‘Dat is de enige keer dat ik door de Kaukasische bossen heb gerend. Niet met een kalasjnikov, maar achter een stel koeien aan.’
Later laat hij een filmpje zien van die dag. ‘Je hebt erg en je hebt erg’, hoor je hem zeggen. ‘Ik zit achter die tyfuskoeien aan.’
Zulke reizen wekten de interesse van de inlichtingendiensten, denkt Soner. Want wie naar Tsjetsjenië gaat, valt op. Hij benadrukt meerdere malen dat hij er nooit geheimzinnig over heeft gedaan. ‘Ik had mijn telefoon gewoon aanstaan. Ze konden me overal traceren.’
Omdat hij ze niet in gevaar wil brengen, wil hij verder niets kwijt over zijn Tsjetsjeense schoonfamilie.
***
Hoe kwamen de Atasoys op de radar bij de inlichtingendiensten? Na een aantal gesprekken vertellen ze hoe het volgens hen allemaal begon. ‘Een zakenpartner heeft ons openlijk bedreigd’, zegt Soner. ‘Als hij zijn geld niet kreeg, zou hij een melding doen bij de AIVD. Zo word je dus genaaid.’
Son Tekin, later: ‘Hij zou vertellen dat we Tsjetsjenen helpen. We gingen om met veel Tsjetsjenen, kwamen op hun bruiloften. Daar komen ook mensen die hebben gevochten. Maar daarmee hebben wij niets te maken. Je kunt er niet door een Nederlandse bril naar kijken. Soms steunt de ene helft van een Tsjetsjeense familie de Russen en de andere helft het verzet.’
Meer willen de broers niet over het zakelijke conflict vertellen. De naam van de voormalige partner noemen ze niet. Wel zeggen ze dat na dat dreigement voor het eerst een AIVD-medewerker bij ze aanklopte met vragen over het Kaukasus Emiraat. Ze vermoeden dat de dienst hen tussen 2009 en 2012 nauwlettend in de gaten heeft gehouden.
Er zijn ook bekenden onder druk gezet, zegt Soner. ‘Toen de man van mijn zusje naar de Verenigde Staten reisde, is hij daar door vier Amerikaanse kleerkasten opgewacht en zeven uur lang verhoord. Of hij iets belastends kon zeggen over Atasoy, want die was bezig met een school. Ik geloofde mijn oren niet toen ik dat hoorde!’
De broers zeggen te beschikken over bandopnamen van enkele van hun gesprekken met de AIVD. Die tapes willen ze nu nog niet laten horen. Naar een ander gesprek, tussen een vriend en een man die zich voorstelt als AIVD-medewerker, mogen we wel luisteren. De naam van de vriend willen de broers niet noemen – we kunnen de authenticiteit van de opname daardoor niet checken. Op de computer is te zien dat het bestand is aangemaakt in mei 2011.
De broers laten enkele lange fragmenten horen, waar ze vervolgens opgewonden doorheen tetteren.
‘Wij hebben de indruk’, zegt de AIVD-medewerker, ‘dat de broers Atasoy contacten hebben met een organisatie waarvan wij zeggen, en niet alleen wij maar Europa, de VN, de Verenigde Staten, die zeggen, nou ja, dat is een terroristische organisatie. En dan hebben we het over het Emiraat van de Kaukasus. Ooit van gehoord?’
‘Ja tuurlijk’, zegt de vriend.
‘Wij hebben de indruk dat ze daar iets mee te maken hebben. Ik weet niet precies wat, maar ze hebben daar op de een of andere manier iets mee te maken.’
Voor de broers is deze opname cruciaal, omdat die voor hen niet alleen bewijst dat de AIVD inderdaad onderzoek naar ze heeft gedaan, maar indirect ook dat de diensten niets gevonden hebben, ‘want dan hadden ze een arrestatieteam gestuurd’.
De AIVD wil niet ingaan op vragen over het onderzoek en de opnamen. Wel noemt een woordvoerder zulke gesprekken ‘een logische start van een onderzoek’.
Op de tape is ook nog te horen hoe de vriend zijn ondervrager waarschuwt voor de gevolgen die een AIVD-onderzoek voor de broers kan hebben: ‘Wij komen uit een gemeenschap, in een moskee… En als je daar bestempeld wordt, dan gaat het natuurlijk heel hard. Dan ben je binnen de kortste keren geïsoleerd, en dat is echt zo. Als dat gebeurt met die jongens, dan heb je ze echt kapotgemaakt.’
De AIVD-medewerker: ‘Ga er maar van uit dat die dingen niet gaan gebeuren.’
Soner Atasoy stopt het fragment, schreeuwt naar de computer: ‘Nééé! Dat gaat niet gebeuren!’
Son Tekin, ook opgewonden: ‘Bananenrepubliek!’
Soner, nog steeds op hoge toon, tegen de AIVD-ambtenaar uit het fragment: ‘Je was alleen vergeten dat jouw woorden maar acht jaar houdbaar waren! Ha! En daarna worden we gewoon genaaid!’
3. De salafistische aanjagers
Welbespraakte en charismatische figuren die vloeiend Nederlands spreken, veel met religie bezig zijn en voortdurend inspelen op de identiteitsproblemen die vooral jonge moslims ervaren. Volgens de diensten zouden de Atasoys zich omringen met zulke ‘salafistische aanjagers’.
Om wie het hier gaat, is aanvankelijk onduidelijk. Totdat NRC Handelsblad op 22 maart de krant opent met de kop ‘Britse prediker heimelijk op Haga’. De krant komt met de namen die in de brieven van Halsema en de NCTV nog onbenoemd blijven. De meest omstreden figuur is de Brits-Palestijnse shariageleerde Haitham al-Haddad, die volgens de krant ‘heimelijk les heeft gegeven’. Al snel na publicatie past NRC de formulering aan. Het gaat niet om lessen maar om ‘bijeenkomsten’.
Hoe dan ook: Haitham al-Haddad is een extreem type. In 2012 kwam hij in het nieuws na een optreden in het Amsterdamse debatcentrum De Balie, waar hij had gezegd dat overspelige moslimvrouwen in het Westen dolgraag naar een islamitische staat zouden reizen om daar gestenigd te worden – wat een passende straf voor overspel zou zijn.
Soner Atasoy erkent dat de prediker op school is geweest. Al-Haddad zou het lyceum begin 2018 op eigen verzoek hebben bezocht met een groep mensen uit Almere. Het was na schooltijd, zegt Atasoy, die even met hem door het gebouw heeft gelopen. ‘Had ik die man dan buiten moeten laten staan?’ Contact met leerlingen zou hij niet hebben gehad. De prediker zelf bevestigt dat desgevraagd in een e-mail aan de Volkskrant.
Een andere ‘aanjager’ uit het ambtsbericht heeft evenmin contacten met leerlingen gehad. Fouad el Bouch – beter bekend als de activistische internetprediker Abou Hafs – is volgens Soner Atasoy twee keer in de school geweest. Eén keer om te kijken of hij zijn dochter er wilde inschrijven, één keer voor een sollicitatie naar een baan als docent Arabisch. Hij werd niet aangenomen.
El Bouch bevestigt dat verhaal. ‘Indien er meer was, dan had ik het zeker niet achtergehouden. Ik ben heel trots op de school en schaam me er niet voor ermee geassocieerd te worden.’
***
Kasim Tekin heeft als enige ‘aanjager’ wel dagelijks contact met leerlingen. Hij werkt sinds september 2017 op het Cornelius Haga Lyceum als leraar geschiedenis. In zijn lokaal op de eerste verdieping staat een vitrine met een harnas, op een kast prijkt een schaalmodel van het 17de-eeuwse oorlogsschip De Zeven Provinciën. Als we hem bezoeken, wijst hij met een schalks lachje op ‘het radicaalste document’ in het lokaal: het Communistisch manifest.
Dat de 27-jarige Tekin, die eerder geschiedenis gaf op een christelijke middelbare school in Almere, door de AIVD als aanjager wordt bestempeld, heeft waarschijnlijk te maken met de mede door hem opgerichte stichting Dar al-Fahm.
Dat Almeerse ‘centrum voor islamitisch onderwijs’ is onder meer omstreden vanwege de als salafist bekendstaande docent Umair Bantvawala. Het was ook deze groep waarmee Haitham al-Haddad in 2018 het Haga Lyceum bezocht. De prediker was al eerder op bezoek geweest bij de stichting. Er is een groepsfoto waarop een jonge Tekin naast de grijnzende Brits-Palestijnse imam staat.
Tekin erkent dat hij betrokken is bij de stichting. Op ‘mensen met wie ik op de foto sta’, wil hij niet reageren. ‘Dan ga je meedoen aan een soort tribunaal en dat staat me tegen.’
De leraar is zeer geïnteresseerd in de geschiedenis van de islam in Europa en publiceert erover op een site en op Facebook. Concrete uitspraken of geschriften die erop wijzen dat hij er zelf radicale gedachten op nahoudt, zijn daar niet te vinden. Het wildste citaat van zijn hand dateert uit 2015. Toen schreef Tekin volgensGeenStijl het volgende in een blog over het Ottomanen-kalifaat (beter bekend als het Ottomaanse Rijk):
‘Wie had er (…), in de laatste honderd jaar van het kalifaat, ooit nog durven dromen dat de machtscentra van ‘grote vijanden’ van het moslimrijk, hoofdsteden als Amsterdam, Londen, Parijs en Berlijn zouden worden versierd met de honderden, al dan niet duizenden moskeeën, gebedshuizen, scholen en stichtingen waar Allah wordt aanbeden en van waaruit wordt opgeroepen tot Zijn religie?’
De Leidse hoogleraar Maurits Berger, die met Tekin lesprogramma’s ontwikkelt over Europa en de islamitische wereld, was ‘verbaasd en geschrokken’ toen hij hoorde dat Tekin door de AIVD als salafistische aanjager wordt gezien. ‘Ik heb hem leren kennen als een degelijke geschiedenisleraar’, zegt hij. ‘Hij spreekt met lol en liefde over Nederland, geeft de indruk van een open geest met brede interesse. Ik ben benieuwd naar de precieze inhoud van de verdenking. Tot die tijd krijgt hij van mij het voordeel van de twijfel.’
Zelf noemt Kasim Tekin het ‘absurd’ dat hij aanjager wordt genoemd. ‘Dat is onterecht en ongefundeerd. In mijn lessen probeer ik leerlingen een breed geschiedeniscurriculum aan te bieden en ze actief burgerschap bij te brengen.’
***
Waarom laat directeur Soner Atasoy die omstreden mannen eigenlijk binnen? Het antwoord: hij wil mensen niet zomaar verstoten. Eerst wil hij zelf onderzoeken of beschuldigingen kloppen. En zelfs als dat zo blijkt te zijn, probeert hij ze liever te overtuigen. ‘Door mensen af te wijzen, wakker je extremisme alleen maar aan’, zegt hij. ‘Dat lees je in elk rapport over radicalisering.’
Als voorbeeld noemt hij Arnoud van Doorn, die niet in het ambtsbericht staat, maar door bronnen rond het bericht wel geregeld wordt genoemd. De ex-PVV’er, die een strafblad heeft omdat hij drugs aan minderjarigen verkocht, regelt als vrijwilliger ‘de bussen voor de uitjes’, al is hij voor die relatief bescheiden taak erg vaak op school. Van Doorn zit namens de islamitische Partij van de Eenheid in de gemeenteraad van Den Haag.
‘Ik kan hem wel zeggen dat hij hier niet meer mag komen’, zegt Soner, ‘maar dan maak ik een statement tegenover hem en zijn achterban. Dat wil ik niet. Ik wil dat de verschillen minder worden, dat de scherpe randjes eraf gaan.’
Ze hebben hem wel opgedragen een stuk of tien opruiende berichten van zijn Facebookpagina te verwijderen.
***
En dan is er nog een andere ‘aanjager’. Abdullah Özütürk, een Amsterdamse prediker die Syriëgangers zou hebben geronseld, heeft een kind op het Haga Lyceum en gaf er af en toe de vrijdagpreek. Ook nadat NRC in de zomer van 2018 de beschuldigingen tegen hem naar buiten had gebracht, ging hij daarmee door.
Dat betekent niet dat de school geen actie ondernam. Özütürk, die zijn geld verdient als godsdienstleraar op een islamitische basisschool, vertelde Atasoy al voor publicatie over het verhaal dat NRC zou brengen. Daarop besloot de directeur hem direct op non-actief te stellen.
Soner Atasoy toont het dossier dat het Haga Lyceum aanlegde over deze kwestie. In een gespreksverslag, opgesteld door de school, valt te lezen dat Özütürk Atasoy beloofde e-mails te overleggen waaruit zou blijken dat hij jongeren juist heeft afgeraden naar Syrië te reizen, ‘omdat dat niet juist is/in overeenstemming met de islam is’. Op basis van die e-mails concludeerde Atasoy dat Özütürk onschuldig was. Hij kreeg dat naar eigen zeggen ook bevestigd door ouders van twee afgereisde jongens. Daarnaast vroeg Atasoy Özütürk een nieuwe verklaring omtrent gedrag te overleggen.
Dat laatste illustreert de principiële houding van de Atasoys in zulke kwesties: zolang iemand een verklaring omtrent gedrag krijgt, zien ze geen bezwaar om met diegene in zee te gaan. ‘Özütürk kreeg de verklaring. Blijkbaar had de minister geen bezwaar’, zegt Atasoy. ‘Dus ik heb toen gezegd: ik geloof jou. Je kunt weer op school komen.’
4. De helft van de onderwijstijd aan salafisme
Het Haga Lyceum zou plannen hebben om de helft van de onderwijstijd aan het salafisme te wijden, stelde de AIVD. Maar de Onderwijsinspectie vond daarvoor vervolgens geen bewijs. Waar komt dat verhaal dan vandaan?
Allereerst dit: de Atasoys ontkennen dat het Haga een ‘salafistenschool’ is. Dat blijkt volgens hen uit het feit dat de docenten verschillende varianten van de islam aanhangen. Neem godsdienstdocent Hüseyin Önal, die als Turkse Koerd naar Nederland vluchtte. Hij is een aanhanger van een mystieke stroming binnen de islam en noemt zich ‘soefi’.
Ook onder de ouders zijn diverse stromingen vertegenwoordigd. Zo zijn de twee leden van de ouderraad hoogopgeleide werkende vrouwen. Een van hen werkt bij een grote Nederlandse bank, de andere is tandarts. Beide vrouwen zijn opgemaakt en geven de mannelijke journalisten een hand – iets wat een vrouwelijke medewerker van de school later beleefd zal weigeren. De moeders spreken geanimeerd over de interne discussies tussen ‘fundi’s’ en ouders die minder streng in de leer zijn.
Een andere moeder met Marokkaanse wortels vertelt liefdevol over haar jeugd in Nederland en over de Joodse leraar die ze had. Een van haar dochters zit op de school, zij komt elke dag vanuit Den Haag naar Amsterdam. ‘Omdat het een goede school is, klassen hebben maximaal twintig leerlingen. En je hoeft als jonge moslima niet de hele tijd je geloof te verdedigen.’
Ja, de berichten over alle ‘aanjagers’ hebben de moeder wel aan het schrikken gemaakt. ‘Als het waar was dat mijn dochter hier antidemocratisch onderwijs kreeg, zou ik haar direct van school halen. Maar ik vind wel dat er dan bewijzen moeten komen. Die zie ik nu niet. Ik vroeg mijn dochter of ze weleens van die Abou Hafs had gehoord. Ze dacht dat hij een modevlogger was.’
***
Ook bij de vrijdagpreek klinkt geen onvertogen woord, zweren de Atasoys. Ze wijzen erop dat de gemeente Amsterdam daarvan vermoedelijk tot in detail op de hoogte is, omdat er wekelijks een ouder-kindadviseur bij de preken aanschoof. Ouders en leerlingen kunnen bij zo’n adviseur, die op elke middelbare school in Amsterdam rondloopt, terecht met vragen over opvoeden, opgroeien en gezondheid.
Bestuurder Marleen Beumer van de Stichting Ouder- en Kindteams Amsterdam ontkent desgevraagd dat haar medewerker informatie doorsluisde naar de gemeente. ‘Onze adviseur was daar op vrijdag en dan ontkom je er niet aan naar de preek te luisteren, omdat die door de hele school galmt. Ze is erbij gaan zitten, maar heeft niet de expertise om de inhoud ervan te beoordelen. Daarvoor zitten we ook niet op scholen.’
Ook Jeroen Goutier bezocht ‘meerdere keren’ de vrijdagpreek. Hij was als medewerker passend onderwijs ingehuurd door de school. Ook is hij ‘aandachtsfunctionaris radicalisering en polarisering’. ‘Die preken worden gegeven door externen’, zegt hij. ‘Ze gaan vooral over burgerschap en over hoe je als puber in deze maatschappij kunt functioneren. Helemaal niets spannends.’
Dan is er nog de Onderwijsinspectie. De afgelopen maanden liepen er bijna dagelijks inspecteurs op de school rond, die spraken met alle betrokkenen. Hun bevindingen zijn nog niet bekend, maar de advocaat van de school onthulde al wel dat salafisme geen rol speelt in het onderwijs. ‘Evenmin heeft de inspectie aanwijzingen aangetroffen dat sprake zou zijn van een klimaat gericht op afzijdigheid van de Nederlandse samenleving of het tegengaan van integratie’, citeerde hij het rapport.
***
Waar dan het idee vandaan komt dat de helft van het onderwijs aan salafisme zou worden besteed, weten de broers ook niet. Er is de afgelopen anderhalf jaar zelfs helemaal geen godsdienstonderwijs geweest, omdat er geen docent en geen curriculum was. Daar werkt soefi-imam Hüseyin Önal nu hard aan.
Het zou kunnen, zeggen de Atasoys, dat de AIVD over informatie beschikt uit brainstorms over het godsdienstcurriculum. ‘Er was een idee om elke dag een uur uit de Koran te lezen. Ik heb tegen de roostermaker gezegd dat hij dat moest inplannen’, zegt Soner. ‘Die zei: dan moeten de extra uren voor Nederlands en wiskunde er weer af. Dat wilde ik niet. We willen ons profileren met kwaliteit.’
Later suggereert Soner Atasoy dat het sollicitatiegesprek met Fouad el Bouch (Abou Hafs) mogelijk is afgeluisterd. Daarin spraken ze, zegt hij, over het plan om in de toekomst wellicht ook een avond- en weekendprogramma te verzorgen.
Dat hulpprogramma, zoals de broers het noemen, is niet bedoeld om leerlingen te indoctrineren, maar om ze van de straat te houden. Son Tekin verwijst naar het grote aantal Amsterdamse criminele jongeren met een moslimachtergrond. ‘Die groep vraagt broertjes en neefjes om hand-en-spandiensten te verrichten. Daarom is het goed die kinderen in het weekend hier te houden. Met sport. Met bijlessen. En met een beetje islam.’
‘In het eerste jaar dat de school open was’, zegt Soner, ‘wilden de kinderen helemaal niet naar huis. Ze bleven tafelvoetballen, deden klusjes. En gingen pas weg als wij vertrokken.’
Epiloog
Kunnen we de Atasoys vertrouwen? Draait het allemaal om goed islamitisch onderwijs, zoals ze zeggen? Meerdere bronnen rond het ambtsbericht wijzen ons op een recent interview ‘in jullie eigen krant’, waarin de Syrisch-Duitse politicoloog en islamgeleerde Bassam Tibi salafisten en aanhangers van andere ultra-orthodoxe stromingen in de islam ‘meesters in de misleiding’ noemt. ‘Publiekelijk zeggen ze andere dingen dan achter gesloten deuren.’
Ook Hendrik Verweel, die met de Atasoys werkte op het ICA, spreekt over de ‘meerdere gezichten die de mannen hebben’ en hun ‘twee tongen’. Tegenover de buitenwereld geven ze maatschappelijk gewenste antwoorden, zegt Verweel. ‘Maar het doel is hun beweging meer macht en invloed te geven.’
En dan zijn er de waarschuwingen van Jan Beenen, de voormalige interim-rector van de islamitische scholengemeenschap Ibn Ghaldoun in Rotterdam. Want hoe zit het op het Haga Lyceum met alles wat niet is vastgelegd in officiële documenten? ‘Op papier wordt de Holocaust misschien uitgebreid behandeld’, zei hij eerder in de Volkskrant. ‘Maar wat zegt een docent als een paar kinderen op de gang ‘Hamas, Hamas, Joden aan het gas’ zingen? Roept hij ze terloops tot de orde of stelt hij het onderwerp stevig aan de kaak?’
Zulke opmerkingen blijven nagalmen. Want ondanks de urenlange gesprekken en de overtuigende verhalen kan het natuurlijk zijn dat de Atasoys ‘de schone schijn’ ophouden, dat er sprake is van ‘façadepolitiek’ en dat de broers hun school op termijn willen gebruiken om zieltjes te winnen voor de politieke islam.
Als we ze dit voorleggen, reageren de broers fel. Al die verwijten zijn gestoeld op één ding, zeggen ze: wantrouwen. Ze wijzen erop dat de inspectie de afgelopen maanden met alle leerlingen heeft gesproken, en met heel wat ouders. ‘Geen enkel kind heeft iets gezegd over indoctrinatie’, zegt Soner.
‘Stel nou, hè’, zegt Son Tekin, ‘dat we de schone schijn zouden willen ophouden. Dan hadden we al die ‘aanjagers’ toch meteen weggestuurd? Zodat we niet zouden opvallen! En dan zou hij toch geen tyfus zeggen! En de burgemeester toch geen domme gans noemen!’
***
Zitten de AIVD en de NCTV ernaast? Je zou verwachten dat er een stevig dossier ligt voordat ze zware beschuldigingen naar buiten brengen, maar controleren kunnen we dat niet. Feit is dat ook de diensten fouten maken. In 2014 gaf de AIVD een familie uit Huizen bijvoorbeeld ten onrechte het stempel ‘jihadgezin’. Ze zouden op het punt staan naar het kalifaat te vertrekken, maar dat bleek niet waar.
Of er ook nu iets is misgegaan, zal misschien nooit boven tafel komen. Wat wel vaststaat, is dat de overheid is gaan verstoren op basis van signalen van de diensten. De gemeente stopte elke vorm van subsidie en vergunningverlening aan de school. Via brieven en voorlichtingsavonden probeerde wethouder Moorman kinderen naar andere scholen te lokken. Toen dat niet lukte, maakten de bestuurders in gesprekken met de ouderraad duidelijk dat Amsterdam de school wil steunen als de Atasoys het veld ruimen.
Veel succes heeft dat allemaal niet gehad. Voor het nieuwe schooljaar hebben zich volgens de broers inmiddels 172 achtstegroepers aangemeld. Zowel ouders, docenten als schoolbestuur lijken vierkant achter de Atasoys te staan.
En er is nog iets gebeurd. De verhoudingen tussen de overheid en een deel van de Amsterdamse moslimgemeenschap zijn beschadigd. Want terwijl in de Tweede Kamer en de gemeenteraad om het hardst wordt geroepen dat de school per direct dicht moet, leeft onder veel moslims een ander gevoel: dat hun school er niet mag zijn. De polarisatie lijkt te zijn aangewakkerd.
‘Dat is precies wat ik ook hoor bij het grootste gedeelte van mijn achterban’, zegt Mourad Taimounti, de Amsterdamse voorman van Denk. ‘Zeker sinds duidelijk is geworden dat de Onderwijsinspectie geen aanwijzingen heeft gevonden voor antidemocratisch onderwijs, is de verontwaardiging ook bij veel gematigde moslims groot. Het vertrouwen in de overheid heeft een flinke knauw gekregen.’
Tom Zwart waarschuwt dat dat verstrekkende gevolgen kan hebben. De Utrechtse hoogleraar cross-cultureel recht zegt dat moslims de religieuze plicht hebben zich aan te passen als ze een minderheid vormen – iets wat de meeste Nederlandse moslims volgens hem serieus nemen.
Er is wel een voorwaarde, stelt Zwart: dat ze vrijheid van godsdienst genieten. En juist die is de laatste jaren in de knel gekomen. Zo staat ritueel slachten ter discussie. Er is een boerkaverbod gekomen. En nu proberen bestuur en politiek ‘hun’ school te sluiten. ‘Daardoor vervalt langzaam de voorwaarde die moslims stellen aan participatie en integratie’, zegt Zwart. ‘De overheid is actief bezig een deel van de moslimgemeenschap van de samenleving te vervreemden.’
Ook oud-directeur Verweel van het ICA is vernietigend over het optreden van de overheid. ‘De burgemeester en de wethouder roepen dingen die ze niet kunnen waarmaken’, zegt hij. ‘Daarmee maken ze zichzelf belachelijk. En Atasoy is daar natuurlijk blij mee. Die speelt dat uit.’
‘Als het resultaat van ons ambtsbericht is dat mensen zich gestigmatiseerd voelen en de polarisatie vergroot, dan is dat het tegenovergestelde van wat wij beoogd hebben’, zegt de woordvoerder van de AIVD in een reactie op die kritiek. Hij benadrukt dat de dienst ambtsberichten juist verstuurt aan partners om hun ‘handelingsperspectieven te bieden’ die ‘er juist aan moeten bijdragen dat we in Nederland in harmonie samenleven’. Op de vraag of die ‘partners’ dan verkeerd hebben gehandeld gaat hij niet concreet in. ‘In zo’n zaak als deze doe je dat in alle nauwkeurigheid en goede afstemming’, is het enige wat hij erover kwijt wil.
***
Het kan nog slechter aflopen, als we de broers mogen geloven. Meer dan eens wijzen ze erop dat burgemeester Halsema en de NCTV mensenlevens in gevaar hebben gebracht door hun optreden.
Son Tekin: ‘In de eerste plaats de levens van de kinderen hier, want we ontvangen bedreigingen. We hebben een dreigbrief en verdachte pakketjes gekregen, waarmee we naar de politie zijn gestapt. En in de tweede plaats de levens van zijn schoonfamilie in Tsjetsjenië.’
Soner: ‘Ik ga deze zomer weer naar Tsjetsjenië, hè?’
Son Tekin: ‘Ze zullen hem ondervragen. Maar omdat er niets is, zal hij vrijkomen.’
Soner: ‘Ik krijg wat strijkijzers op mijn rug. Ik zeg het lachend, maar daar krijg je klappen, hè?’
Son Tekin: ‘En dat hebben Halsema en de NCTV op hun geweten. Zo ga je niet met je burgers om. Wij zijn Nederlanders, hier geboren. Dit is ons land.’
Want dat is hoe hij erover denkt. Alle beschuldigingen aan zijn adres zijn onwaar, overtrokken en belangrijker nog: niet door bewijzen ondersteund. Het past in een patroon, zegt hij. Want de overheid probeert de school al vanaf het allereerste begin te dwarsbomen – vaak met oneigenlijke middelen.
Daar heeft Atasoy een punt. Nadat de Stichting Islamitisch Onderwijs Amsterdam en Omstreken (SIO) in 2011 van het ministerie toestemming had gekregen om een school te beginnen, grepen de gemeente Amsterdam en het ministerie van Onderwijs elke kans om de komst van de school te voorkomen of te vertragen. Zelfs Lodewijk Asscher, voormalig wethouder in Amsterdam, stelde deze week in de krant dat de gemeente ‘activistisch’ is opgetreden tegen het Haga Lyceum. VOLKSKRANTBESTUURDER HAGA LYCEUM GAAT IN DE TEGENAANVAL: JA, IK NOEM BURGEMEESTER HALSEMA EEN DOMME GANS https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/bestuurder-haga-lyceum-gaat-in-de-tegenaanval-ja-ik-noem-burgemeester-halsema-een-domme-gans~b8d22867/
”Nu de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) waarschuwt voor radicale invloeden op het Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam, klinkt de roep om makkelijker te kunnen ingrijpen op scholen. Daarvoor moet wel de wet op de schop. Ze waren altijd al tegen. Zowel het ministerie van Onderwijs als de gemeente Amsterdam had vanaf het begin weinig trek in een orthodoxe islamitische school. Alleen: blokkeren kon niet. En dus gingen de deuren van het Cornelius Haga Lyceum vorig jaar – na een jarenlange juridische strijd – gewoon open.
Ook nu de school is begonnen en de NCTV waarschuwt voor extremisme, blijkt het lastig om in te grijpen. ‘Frustrerend, maar dat is de situatie’, zei minister Slob vrijdag. ‘We leven in een rechtsstaat, dus we zullen een wettelijke grondslag moeten hebben.’VOLKSKRANTZELFS MET NIEUWE WETGEVING IS HET NIET MAKKELIJK, EENTWEEDE HAGA LYCEUM TE VOORKOMEN8 MAART 2019 https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/zelfs-met-nieuwe-wetgeving-is-het-niet-makkelijk-om-een-tweede-haga-lyceum-te-voorkomen~bc70dc35/ Nu de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) waarschuwt voor radicale invloeden op het Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam, klinkt de roep om makkelijker te kunnen ingrijpen op scholen. Daarvoor moet wel de wet op de schop.
Ze waren altijd al tegen. Zowel het ministerie van Onderwijs als de gemeente Amsterdam had vanaf het begin weinig trek in een orthodoxe islamitische school. Alleen: blokkeren kon niet. En dus gingen de deuren van het Cornelius Haga Lyceum vorig jaar – na een jarenlange juridische strijd – gewoon open.
Ook nu de school is begonnen en de NCTV waarschuwt voor extremisme, blijkt het lastig om in te grijpen. ‘Frustrerend, maar dat is de situatie’, zei minister Slob vrijdag. ‘We leven in een rechtsstaat, dus we zullen een wettelijke grondslag moeten hebben.’
Ook de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema opperde dat de wet moet worden gewijzigd om het onderwijs beter te kunnen beschermen tegen extremistische invloeden. Welke mogelijkheden zijn er?
1. Schrap de vrijheid van onderwijs
In Nederland mag iedereen een school oprichten. Dat ligt vast in artikel 23 van de Grondwet. Wie kan aantonen dat er voldoende animo is voor zijn initiatief, krijgt van de overheid jaarlijks een zak met geld. Dit systeem zorgt dat Nederland een pluriform onderwijsstelsel heeft met voor ieder wat wils, in tegenstelling tot landen als Frankrijk, waar het overgrote deel van de scholen openbaar is.
Dat Franse systeem houdt wel extreme invloeden buiten het onderwijs. Moet de vrijheid daarom ook hier worden ingeperkt? De kans dat een Kamermeerderheid daarvoor stemt, is nihil, zegt hoogleraar onderwijsrecht Paul Zoontjens van de Universiteit van Tilburg. ‘Het zal veel weerstand opleveren.’
Zo zullen regeringspartijen CDA en ChristenUnie het recht verdedigen dat hun kiezers de kinderen naar christelijke scholen kunnen sturen. En bovendien: zo’n Grondwetswijziging is wel een heel zware maatregel om enkele scholen aan te kunnen pakken.
2. Laat de inspectie scholen beoordelen voordat ze van start gaan
Op dit moment komt de Onderwijsinspectie pas op een school langs als die al open is. De inspectie controleert dan alleen de onderwijskwaliteit. Is die niet op orde, dan kan het nog een paar jaar duren voordat de geldkraan daadwerkelijk dichtgaat. Dat moet anders, vindt het kabinet. Er ligt daarom een wetsvoorstel om plannen van een school voortaan te toetsen voordat de eerste les gegeven is.
Waterdicht is zo’n systeem niet, zegt de Rotterdamse hoogleraar onderwijsrecht Pieter Huisman. ‘Het is een papieren toets. Uiteindelijk moet toch in de praktijk blijken wat voor onderwijs er wordt gegeven.’
Daarnaast zal de inspectie volgens de nieuwe wet moeten kijken of er bestuurders betrokken zijn die er eerder een potje van hebben gemaakt. Nuttig, vindt Huisman, maar geen garantie voor succes. Kwaadwillenden kunnen de boel belazeren. ‘Door stromannen in het bestuur te zetten, bijvoorbeeld.’
3. Geef de minister meer mogelijkheden om bestuurders af te zetten
Ja, de minister van Onderwijs kan bestuurders van scholen in sommige gevallen dwingen plaats te maken. Blijven ze toch, dan mag de minister de geldkraan dichtdraaien, wat meestal het einde van een school betekent.
Het probleem is dat hij zo’n zware maatregel alleen kan inzetten wanneer sprake is van wanbeleid of wanneer de onderwijskwaliteit ernstig in het geding is. En dat is bij een school als het Cornelius Haga Lyceum niet het geval.
Volgens hoogleraar Zoontjens zou er een bepaling aan de wet kunnen worden toegevoegd om de bevoegdheid van de minister te verruimen. ‘Zodat hij een bestuurder ook kan wegsturen als de school geen veilige leeromgeving biedt of een beleid voert dat niet overeen komt met de mensenrechten.’
4. Leg de burgerschapsopdracht duidelijker vast
Scholen zijn verplicht om kinderen burgerschapsonderwijs te bieden. Alleen ligt nergens vast waaraan precies dat onderwijs dan moet voldoen. Om meer duidelijkheid te scheppen, wil minister Slob de wet aanpassen.
In het wetsvoorstel staat onder meer dat scholen leerlingen ‘respect voor en kennis van de basiswaarden van de democratische rechtsstaat – zoals verankerd in de Grondwet – en de universeel geldende fundamentele rechten en vrijheden van de mens’ moeten bijbrengen.
Door de wet te wijzigen, kan de inspectie scholen ook op het burgerschapsonderwijs aanspreken en mogelijk zelfs de geldkraan dichtdraaien. Nu kan dat alleen als er helemaal geen burgerschapslessen op het programma staan.
Volgens hoogleraar Huisman is dat overigens niet eenvoudig. ‘De inspectie moet dan vaststellen dat er geen respect voor de rechtsstaat wordt bijgebracht op een school. Hoe toon je dat aan?’
5. Stel strengere eisen aan de bekwaamheid van leerkrachten
Jan Beenen herinnert het zich nog goed. Als interim-rector van de islamitische middelbare school Ibn Ghaldoun in Rotterdam zag hij leerkrachten voor de klas staan met weinig didactische vaardigheden en een slechte beheersing van de Nederlandse taal.
‘Veel van hen hadden diploma’s van Turkse of Marokkaanse instituten’, zegt hij. ‘Die waren goedgekeurd, zodat ze ook hier les mochten geven. Ze waren bevoegd, maar niet bekwaam.’
Of dat voor het Cornelius Haga Lyceum ook geldt, durft Beenen niet met zekerheid te zeggen, maar hij vermoedt van wel.
Misschien, zegt hij, kunnen extremisten buiten de deur worden gehouden door beter vast te leggen aan welke bekwaamheidseisen leerkrachten moeten voldoen. En door minder makkelijk buitenlandse diploma’s goed te keuren.
[23]
VOLKSKRANT
BIBOB TOETS VOOR OMSTREDEN ISLAMITISCHE SCHOOL: ”BESTUURLIJKE GUERILLA TEGEN HAGA LYCEUM”
Het ministerie van Onderwijs wil een Bibob-toets voor het islamitische Cornelius Haga Lyceum. Rechtsgeleerden laten geen spaan heel van de manier waarop de overheid de omstreden school de voet probeert dwars te zetten. ‘Buitengewoon kwalijke stap’.
In de strijd tegen het bestuur van het islamitische Cornelius Haga Lyceum zet het ministerie van Onderwijs een onorthodox wapen in: de Wet Bibob, die is bedoeld om zakelijke activiteiten van criminelen in de bovenwereld te dwarsbomen. Rechtsgeleerden spreken van een ‘buitengewoon kwalijke stap’ van de overheid, en zelfs van een ‘bestuurlijke guerrillatactiek’.
Het ministerie heeft op 5 april een brief geschreven aan de bestuurder van het Amsterdamse Haga Lyceum, Söner Atasoy. In de brief, die in handen is van de Volkskrant, zegt de directeur Voortgezet Onderwijs dat zij wil uitsluiten dat ‘onderwijsgeld wordt gebruikt voor het plegen van strafbare feiten’. Atasoy had daarom vóór vrijdag 19 april een vragenformulier in het kader van de Wet Bibob moeten invullen. Het ministerie dreigt nu de bekostiging van de school stop te zetten.
Atasoy heeft om principiële en praktische redenen besloten het formulier niet in te vullen. Daardoor heeft de school mogelijk volgende week al een serieus financieel probleem. Als onderwijsminister Arie Slob (CU) het dreigement gestand doet, zal Atasoy dan een beroep moeten doen op de reserves van de school om volgende week de salarissen te betalen.
De zeven jaar durende relatie tussen het Cornelius Haga Lyceum en de overheid is geplaveid met juridische vonnissen. De school opende na vele gewonnen rechtszaken in de zomer van 2017 haar deuren, en kwam begin maart in opspraak.
Alarmerende signalen
De gemeente Amsterdam en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding maakten bekend dat zij alarmerende signalen over de school hadden ontvangen van de inlichtingendienst AIVD. In een ambtsbericht van de dienst staat dat Söner Atasoy en zijn broer Son Tekin ‘banden zouden hebben onderhouden’ met het aan IS gerelateerde Kaukasus Emiraat.
Datzelfde ambtsbericht rechtvaardigt volgens het ministerie dat Atasoy moet meewerken aan een Bibob-onderzoek. Maar dat is Atasoy dus niet van plan . ‘Onderwijs valt niet onder de Bibob, dus dit is een onrechtmatige eis’, stelt hij.
Hij beschouwt de brief als een valkuil van het ministerie. ‘Ik heb geen banden gehad met het Kaukasus Emiraat. Maar hoe kan ik dat bewijzen als er geen enkel bewijs van het tegendeel op tafel ligt.’ Als hij nu meewerkt aan een check via de Bibob zal hij er vanwege datzelfde bericht waarschijnlijk niet doorheen komen, vermoedt hij.
Daarom kiest de omstreden directeur er voor om de brief onbeantwoord te laten en een rechtszaak af te wachten. Via een spoedprocedure hoopt hij het ministerie vervolgens alsnog te dwingen om met het geld over de brug te komen.
Rechtsgeleerden zijn kritisch over de manier waarop het ministerie Atasoy op de knieën probeert te krijgen. Volgens de Tilburgse hoogleraar Paul Zoontjens, die het gevecht rondom het Cornelius Haga Lyceum al lang volgt, begint het optreden van de overheid ‘op een soort guerrilla te lijken’.
De inzet van de Wet Bibob om vervolgens de geldkraan dicht te kunnen draaien is volgens Zoontjens onwettig. ‘De bekostiging van onderwijs kun je alleen maar stopzetten als de inspectie vaststelt dat de kwaliteit van het onderwijs niet op orde is of als er te weinig leerlingen zijn. De Wet Bibob past totaal niet in het onderwijs.’
Tom Zwart, hoogleraar crosscultureel recht bij Universiteit Utrecht, spreekt van ‘bestuurlijke stalking’. Hij stelt dat de overheid in deze casus continu probeert reputatieschade te veroorzaken bij de school, zonder dat er harde bewijzen liggen.
Zo heeft hij zijn twijfels bij het AIVD-bericht over de school. ‘Als ze iets zouden hebben gevonden, dan was het Openbaar Ministerie in actie gekomen, en dat is niet gebeurd.’ De hoogleraar noemt de werkwijze kwalijk. ‘Als je een school verwijt antirechtsstatelijk en antidemocratisch te zijn, moet je als overheid zelf het goede voorbeeld geven. Dat gebeurt niet.’
Het ministerie van Onderwijs stelde vrijdagmiddag in een reactie dat de Wet Bibob wel degelijk van toepassing is op het voortgezet onderwijs. Op de vraag of het Cornelius Haga Lyceum volgende week geen geld meer krijgt als Söner Atasoy niet meewerkt aan het Bibob-onderzoek, wil de woordvoerder van minister Slob niet vooruitlopen.
Nader beraden
‘We wachten de reactie van het bestuur van het Cornelius Haga Lyceum af. Als we geen ingevuld formulier krijgen, dan zullen we ons nader beraden en naar bevind van zaken handelen.’
‘Ik heb deze kwestie met twee collega’s van mijn universiteit en van de VU besproken en wij vinden dat dit absoluut niet kan’, zegt ook de Groningse hoogleraar algemene rechtswetenschap Jan Brouwer. Het ingrijpen met de Wet Bibob is in zijn ogen niet alleen juridisch onjuist maar ook politiek onverstandig als het doel van het kabinet is om polarisatie in de samenleving tegen te gaan.
‘Door in paniek naar dit soort noodmaatregelen te grijpen, stigmatiseer je moslimkinderen op islamitische scholen en geef je de polarisatie in de samenleving juist een flinke zet.’ [24] ”Anderzijds is er wat je ziet, hoort en voelt wanneer je er binnenstapt. Ja, jongens en meisjes zitten aan verschillende kanten van het klaslokaal, zoals vaker gebeurt op islamitische scholen. Ja, de mannelijke docenten dragen hier baarden. En ja, midden in de aula ligt zacht tapijt waarop leerlingen en medewerkers dagelijks samen bidden.”…………..
”Zo’n georkestreerde aanval past in een patroon. De overheid kiest er de laatste jaren voor het politiek salafisme actief te bestrijden. Volgens de inlichtingendiensten verspreiden aanhangers ‘antidemocratische, polariserende en onverdraagzame’ boodschappen”
In het salafisme kunnen drie substromingen worden onderscheiden.[4]
Puristen streven naar het leven volgens de Koran en de soenna. Zij zijn niet politiek actief, omdat zij vinden dat leiding geven aan de mensheid de taak van God is. Geweld wordt principieel verworpen, en ze zijn voornamelijk bezig met het inrichten van hun eigen leven naar de Koran en de soenna.
Politieke salafisten komen overeen met puristen, maar verwerpen politieke deelname niet. Deze dient echter het doel een islamitische samenleving te verwezenlijken. Geweld wordt ook door hen in principe afgekeurd, tenzij ter verdediging, bijvoorbeeld tegen de Amerikaanse aanwezigheid in Irak of tegen ‘onislamitische’ dictators in het Midden-Oosten.
Jihadistische salafisten ten slotte zijn de meest geradicaliseerde substroming en stellen de (innerlijke en uiterlijke) jihad direct als tweede plicht na de sjahada. Verdediging tegen aanvallen van ongelovigen wordt gezien als een heilige plicht waarvoor een ware moslim zelfs het eigen leven ter beschikking moet stellen. In de meest radicale versie worden beledigingen tegen de islam (bijvoorbeeld spotprenten) ook als ‘aanval’ gezien, of is zelfs geweld om de islam te verspreiden geoorloofd.
[25] Na een weekend praten is de strijd om het islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam Nieuw-West in een impasse geraakt. Bestuurder Söner Atasoy weigert te vertrekken en de gemeente staat met lege handen.
Na een weekend praten is de strijd om het islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam Nieuw-West in een impasse geraakt. Bestuurder Söner Atasoy weigert te vertrekken en de gemeente staat met lege handen. Over het Cornelius Haga Lyceum zijn ernstige zorgen. Volgens terrorismebestrijder NCTV zorgen ‘richtinggevende personen binnen de school’ voor een onveilige leeromgeving. De AIVD brengt bestuurder Söner Atasoy en zijn broer Son Tekin, ook actief op de school, in verband met de terroristische organisatie Kaukasus Emiraat.
Vrijdagavond sprak Söner Atasoy de ouders van de school toe. Uit een geluidsopname daarvan blijkt dat hij de schuld legt bij ‘een kartel’ van schoolbesturen, ondersteund door burgemeester Femke Halsema en NCTV-baas en oud-hoofdcommissaris Pieter-Jaap Aalbersberg. Dat kartel zou zijn school kapot willen concurreren zodat zij zelf hun tekort aan leerlingen aan kunnen vullen.Arresteren
“Wij wisten niet dat het kartel zulke goede vrienden had,” zegt hij. “Wat doen ze? Ze hebben geen wetgeving, dus gaan ze met modder gooien. De oproep is niet: politie doe iets, maar: kunt u uw kind ergens anders inschrijven?”Volgens Atasoy moet de gemeente hem maar laten arresteren als er iets mis is. “Een minder bewijs dan dat je Atasoy verkleed als Rambo in Syrië ziet vechten accepteren wij niet. Als er maar één procent waar zou zijn van wat wordt gezegd, zou ik vanuit de gevangenis in Vught met jullie praten.”
Vrees voor tonnen verlies
Op een bijeenkomst met islamitische organisaties, zaterdagavond op de ambtswoning, werd Halsema gevraagd of er een strafrechtelijk onderzoek komt. Zij moest daarop het antwoord schuldig blijven. Op een bijeenkomst in De Balie zondag zei ze dat de zaak niet concreet genoeg was, maar dat het initiatief ligt bij het Openbaar Ministerie. Ondertussen kan zij niet veel meer doen dan de broers Atasoy verzoeken te vertrekken.
Over die broers wordt ondertussen steeds meer bekend. Zij zijn geboren in Albanië en groeiden op in Den Haag. Daar verdienden zij hun geld met snackbars en de verkoop van shoarma. Ook in België zouden zij een snackbar hebben gehad. Volgens een bron, die de mannen nog kent uit Den Haag, hebben zij hun zaken verkocht om de school op te kunnen richten en de 42 (!) rechtszaken te bekostigen die zij inmiddels hebben gevoerd om de school draaiende te houden. Het verlies van ’tonnen’ eigen geld zou voor hen ook een belangrijke reden zijn om te weigeren op te stappen.
Bronnen rond de Turks-islamitische organisatie Milli Görüs bevestigen dat de broers Atasoy in hun jonge jaren in Den Haag Koranlessen volgden bij Milli Görüs Zuid-Nederland, maar daar buiten de deur zijn gezet wegens al te strikte opvattingen en hun uitdagende gedrag.
Een derde broer, Luan Atasoy, stond in 2014 op plek drie van de lijst van de Partij van de Eenheid voor de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam. Hij was op die lijst terechtgekomen op verzoek van de bekeerde PVV’er Arnoud van Doorn, ook een groot pleitbezorger van het Cornelius Haga Lyceum.
In Den Haag voert Abderazak Khoulani de partij aan, de man die in 2014 als secretaris van de Stichting Islamitisch Onderwijs Onderwijs Amsterdam en Omstreken moest vertrekken nadat hij ‘leve ISIS!’ had getwitterd.
‘Indianenverhalen’ Onder volgers van de school doet hardnekkig de naam van de radicale prediker Fouad el Bouch (Abu Hafs) de ronde. Hij zou op het Cornelius Haga Lyceum gastlessen hebben verzorgd. In Hilversum exploiteert hij het succesvolle YouTubekanaal ‘Bewust Moslim’. Bekend werd hij met zijn lied Blanke tirannie, waar hij zingt over ‘de soldaten van onze religie’.
El Bouch ontkent desgevraagd elke betrokkenheid bij de school. Dat hij de afgelopen dagen tientallen tweets de wereld in heeft gestuurd over het Cornelius Haga Lyceum komt doordat hij ‘een bezorgde burger’ zou zijn. Ook Söner Atasoy ontkent dat hij contact heeft met El Bouch: “Idiote indianenverhalen.”
Wel is zeker dat Arnoud van Doorn in april 2018 op het Cornelius Haga Lyceum was, ondanks ontkenningen van de school. Op sociale media liet hij weten: ‘Leuke gastles gegeven aan onze jongeren. Belangrijk om je islamitische identiteit vast te houden.’
De aantijging dat vier salafisten op het islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam contact hebben gehad met leerlingen, klopt niet, zegt een bron die betrokken was bij een waarschuwing van de AIVD over de school tegen de Volkskrant. De twee meest omstreden fundamentalisten zijn wel op het Haga geweest, maar zouden niets te maken hebben gehad met de scholieren.
In januari kregen de gemeente Amsterdam en de onderwijsinspectie een geheim ambtsbericht van de AIVD toegestuurd, waarin stond dat de directeur van de school, en zijn broer die er beleidsmedewerker is, zich omringen met salafistische voormannen.
Toen de gemeente en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid in maart de waarschuwingen over de school bekendmaakten en maatregelen aankondigden, was de ophef groot. NRC wist in maart ook nog te melden dat een omstreden sharia-geleerde heimelijke bijeenkomsten hield op de school.
Na schooltijd
De Volkskrant meldt nu dat een van de twee salafisten, een sharia-geleerde, de school een keer na schooltijd heeft bezocht en daar een kort gesprek had met de directeur. Dat zei Haga-directeur Soner Atasoy overigens in maart ook al. “Hij is hier een keer geweest voor een kop koffie, net als vele andere moslims die ik hier weleens heb ontvangen.”
De andere salafist zou naar een open dag zijn gegaan met zijn kind en hebben gesolliciteerd op een baan als leraar Arabisch. Hij werd niet aangenomen, schrijft de Volkskrant.
Kort geding
Vorige maand zei de advocaat van het Haga Lyceum al dat de Onderwijsinspectie geen bewijs heeft gevonden dat er sprake was van antidemocratisch onderwijs op de school. Dat zou staan in een conceptrapport van de inspectie.
Donderdag dient er een kort geding dat de school tegen de Onderwijsinspectie heeft aangespannen vanwege negatieve conclusies in het inspectierapport die op onjuiste gronden zouden zijn gebaseerd.
Na gebrek aan bewijs voor antidemocratisch onderwijs op het Haga Lyceum in Amsterdam blijkt het nu ook met de salafistische invloeden wel mee te vallen.
Nadat al bekend werd dat de Onderwijsinspectie geen bewijs heeft gevonden dat er op de school sprake is of was van antidemocratisch onderwijs, blijkt nu ook dat twee van de vier ‘salafistische aanjagers’, die zich volgens inlichtingendienst AIVD zouden ophouden rond het Haga Lyceum, geen contact hebben gehad met leerlingen binnen de school. Dit bevestigt een bron rondom het ambtsbericht van de AIVD aan de Volkskrant.
De aanjagers in kwestie zijn de Brits-Palestijnse shariageleerde Haitham al-Haddad en internetprediker Fouad el Bouch, beter bekend als Abou Hafs. Hun namen lekten in maart uit via NRC Handelsblad, dat inzage had in het geheime ambtsbericht. Toen al zei directeur Soner Atasoy dat de twee mannen, die van de vier vermeende aanjagers de meest omstreden zijn, op geen enkele manier met leerlingen in contact zijn geweest. Zowel Al-Haddad, El Bouch als de bron bevestigen dit nu tegenover de Volkskrant.
De Onderwijsinspectie deed naar aanleiding van het ambtsbericht uitgebreid onderzoek naar het Haga Lyceum. De advocaat van de school maakte drie weken geleden bekend dat de inspecteurs stevige kritiek hebben op de financiën en het bestuur van de school. De school heeft de Onderwijsinspectie inmiddels gedagvaard wegens de negatieve onderdelen van het rapport. Die zijn volgens de school onjuist. Donderdag dient daarover een kort geding in Den Haag.
Geen aanwijzingen
Intussen ontkracht het rapport dus wel de aantijgingen waarmee alle ophef begon. Voor ‘antidemocratisch onderwijs’ of ‘salafistische invloeden’ is geen bewijs gevonden. Er zijn ook geen aanwijzingen dat er sprake zou zijn ‘van een klimaat gericht op afzijdigheid van de Nederlandse samenleving of het tegengaan van integratie’.
Nu blijkt dus ook nog dat AIVD-informatie over de ‘aanjagers’ – die de gemeente Amsterdam en de Nationaal Coördinator Terrismebestrijding en Veiligheid (NCTV) openbaar maakten – veel minder stellig is dan die begin maart werd gebracht.
De woordvoerder van de AIVD laat in een reactie weten dat de dienst in het belang van de nationale veiligheid en van ieders privacy nooit ingaat op namen. ‘Maar als het resultaat van ons ambtsbericht is dat mensen zich gestigmatiseerd voelen en de polarisatie is vergroot, dan is dat het tegenovergestelde van wat wij beoogd hebben.’
Op de vraag of Amsterdam of de NCTV verkeerd met de informatie is omgesprongen, wil hij niet inhoudelijk reageren. ‘In zo’n zaak als deze doe je dat in alle nauwkeurigheid en goede afstemming’, is het enige wat hij erover kwijt wil.
Shariageleerde Al-Haddad bezocht het Haga Lyceum één keer. Dat was begin 2018 op eigen initiatief toen hij op uitnodiging van een groep Almeerse moslims in Nederland was. Hij kwam na schooltijd, sprak kort met directeur Atasoy, liep door de school en vertrok weer. El Bouch bezocht dit schooljaar een open dag met zijn kind. Ook solliciteerde hij naar een baan als leraar Arabisch. Hij werd niet aangenomen.
De twee Atasoy-broers worden door de overheid aangemerkt als ‘richtinggevende personen’ die zich ‘inlaten met jihadistisch extremisme’ en een ‘parallelle samenleving’ bevorderen. Zolang de Atasoys, die dat ten stelligste ontkennen, niet opstappen, weigert de gemeente Amsterdam de school subsidies of vergunningen te verlenen.[27]
”Via de Tsjetsjenen uit de bakkerij leerde Soner ook zijn Tsjetsjeense vrouw kennen. Sinds zijn huwelijk in 2004 heeft hij Tsjetsjenië naar eigen zeggen drie keer bezocht met zijn gezin.”……..”Zulke reizen wekten de interesse van de inlichtingendiensten, denkt Soner. Want wie naar Tsjetsjenië gaat, valt op. Hij benadrukt meerdere malen dat hij er nooit geheimzinnig over heeft gedaan. ‘Ik had mijn telefoon gewoon aanstaan. Ze konden me overal traceren.’
” Maar concrete aanwijzingen voor salafistische indoctrinatie of antidemocratisch onderwijs? De Onderwijsinspectie heeft ze niet aangetroffen, zo blijkt uit een nog niet gepubliceerd rapport waaruit de advocaat van het Haga Lyceum onlangs citeerde. Ook de Volkskrant kwam ze tijdens meer dan tien bezoeken en na tientallen gesprekken met de schoolleiding, docenten, medewerkers, ouders, vrijwilligers en externen niet tegen – wat uiteraard geen sluitend bewijs is. ”
[32] ”Maar hier is het laatste woord nog niet over gesproken.” YOUTUBE.COMRUTTE OVER ”SALAFISTENSCHOOL”: STUUR MIJN KINDERENNIET NAAR CORNELIUS HAGA LYCEUMNU.NL
TEKST [PREMIER RUTTE]”Ik zou het niet doen.. Als ik kinderen had, zou ik ze er niet heen sturen.Nou, er is grote bezorgdheid over deze school. Er is op dit moment onvoldoende grond om de school te sluiten….”[VERSLAGGEVER]”Er zijn geen strafbare feiten gepleegd.”[PREMIER RUTTE]”Ja, daar kan ik nooit iets over zeggen, want dat is altijd dan een zaak,die elders wordt onderzocht en zelfs dat kan ik nooit zeggen in het openbaar.Maar hier is het laatste woord nog niet over gesproken.”
Eén van de intrigerendste actuele kwesties vind ik die van het Islamitische Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam. Burgemeester Halsema wil maatregelen tegen de school omdat de AIVD zegt dat er ‘antidemocratisch onderwijs’ wordt gegeven en dat ‘richtinggevende personen’ op die school banden hebben met het aan ISIS gerelateerde Kaukasus Emiraat.
Nu heeft ze het aan de stok met een massa boze ouders die bewijzen willen zien, en haar erop wijzen dat het in dit tijdsgewricht nogal grote gevolgen heeft als je in verband wordt gebracht met terreur. Niet voor Halsema, natuurlijk, maar voor de kinderen die naar die school gaan.
Bewijzen overleggen gaat niet, zegt Halsema. En ze weet al dat de roep om sluiting (van onder andere de VVD en Annabel ‘mooie ovens van Hitler’ Nanninga) ‘luchtfietserij’ is, want er is geen enkele wettelijke grond. Het gaat haar dus alleen maar om stemmingmakerij tegen een islamitische school.
Nare moslims
De AIVD zegt weleens vaker wat en er is alle redenen om te twijfelen aan het waarheidsgehalte. Toen ze in oktober bijvoorbeeld een rapport over extreemrechts uitbracht, waarin wordt beweerd dat extreemrechts bestaat uit wat los rond elkaar cirkelende vage clubjes die eigenlijk alleen maar een beetje schreeuwen, en die niet zouden hebben bestaan als die nare moslims ook niet zou hebben bestaan, en als de vluchtelingen lekker thuis waren gebleven.
Bij de AIVD houden ze niet zo van moslims. Ook niet van bruinen en zwarten, trouwens. En wat is ‘antidemocratisch onderwijs’ anyway? Wordt de kinderen op dat lyceum bijgebracht dat democratie des duivels is, of wordt hen verteld de één zijn democratie de ander zijn door drones aan stukken gereten kinderen zijn? Is het trouwens verplicht om de democratische beginselen toe te juichen, en strookt dat dan niet met onze grondwettelijk gegarandeerde vrijheid van meningsuiting?
Radicale ideeën
Lodewijk Asscher, die de laatste tijd driftig campagne aan het voeren is voor de wederopbouw van de zorgstaat die hij als minister zelf zo kort geleden nog heeft ontmanteld, blijkt qua moslimhaat nog net zo fanatiek als toen. In de Volkskrantpleit hij gepassioneerd voor sluiting van het Haga Lyceum. Als onderwijswethouder sloot hij zelf al eens een islamitische school, vanwege de slechte onderwijskwaliteit, maar hij was er naar eigen zeggen vooral blij mee omdat leerlingen op die school ‘radicale ideeën’ kregen bijgebracht.
Welke radicale ideeën dan? Asscher: ‘Sommige mensen op die school waren bezig leerlingen in te prenten dat ze er niet bij hoorden in de samenleving, dat ze op andere scholen niet veilig waren met een hoofddoek. Leerlingen werden daar niet voorbereid op onze maatschappij.’
Pardon, wat?! Wat is daar radicaal aan? Het is gewoon waar! Moslims horen er niet bij en dat krijgen ze 24/7 overal te horen: in de Tweede Kamer, op de televisie, in de kwaliteitskranten. Het wordt ze ingewreven als bij toerbeurt Wilders en Baudet worden gekozen tot politicus van het jaar en bijvoorbeeld ook als Asscher met overslaande stem en zwaaiend met een ondeugdelijk rapport schreeuwt dat het allemaal terroristenvriendjes zijn.
Dus hoezo werden die leerlingen niet goed voorbereid op de maatschappij? Ze werden perfect voorbereid! Je kunt ze natuurlijk wijsmaken dat Nederland een pradijs van tolerantie en ruimdenkendheid is, maar dat zou een grove leugen zijn. Zie Urk, zie de reacties op Urk.
Sadistische spel
Types als Asscher geven altijd anderen overal de schuld van. Aan introspectie doen ze nooit. Asscher heeft waarschijnlijk nooit de minste wroeging gehad over zijn stunt met dat Motivaction-rapport, waarmee hij 90 procent van alle Nederlandse Turken beschuldigde van ISIS-sympathieën. Halsema is ook al zo gewetenloos. Ze zal met grote poppenogen van verbazing hebben gekeken naar die vrouw die haar vroeg of ze beseft wat het betekent om in 2019 in verband te worden gebracht met terreur.
Ze sluiten je uit en verwijten je dan dat je niet gezellig meedoet. Ze stigmatiseren je en straffen je dan omdat je je kinderen vertelt dat je gestigmatiseerd wordt.
Het is een sadistisch spel dat ze met minderheden spelen, een vorm van gaslighting. Doen ze het om die groep onder controle te krijgen, of komen ze met deze machtsspelletjes aan hun eigen gerief?
Ik weet het niet zeker. Wat ik wel zeker weet, is dat Asscher en Halsema samen voor meer ontwrichting in de samenleving hebben gezorgd dan welke islamitische school ook.
[35]
VOLKSKRANT
BIBOB TOETS VOOR OMSTREDEN ISLAMITISCHE SCHOOL: ”BESTUURLIJKE GUERILLA TEGEN HAGA LYCEUM”
BRIEF VAN MINISTERIE VAN JUSTITIE AAN BURGEMEESTERHALSEMA
file:///C:/Users/Essed/Downloads/tk-bijlage-zorgen-ten-aanzien-van-onderwijsinstelling-in-amsterdam%20(4).p ZIE VOOR TEKST BRIEF NTCV, NOOT 8
[37]
” De school heeft aangekondigd te overwegen om via een kort geding te willen afdwingen dat het onderzoek niet wordt voortgezet, en dat een concept-rapport van het onderzoek dat de inspectie uitvoerde in oktober 2018, vastgesteld zou moeten worden. Om een weerwoord te bieden aan dergelijke (in het licht van onze democratische rechtsstaat zorgelijke) ontwikkelingen is de Taskforce bijeengekomen. Samen met onder andere het ministerie van OCW en vertegenwoordigers van het lokaal bestuur hebben zij gesproken over hoe ze deze ontwikkeling kunnen adresseren, en daarbij handelingsperspectieven te formuleren. ” BRIEF VAN MINISTERIE VAN JUSTITIE AAN BURGEMEESTERHALSEMA
file:///C:/Users/Essed/Downloads/tk-bijlage-zorgen-ten-aanzien-van-onderwijsinstelling-in-amsterdam%20(4).p ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 8
”De Tweede Engelse Oorlog zou uiteindelijk na de Tocht naar Chatham op 31 juli 1667 met de Vrede van Breda worden besloten, een vrede die in die tijd als gunstig voor de Republiek werd gezien. Besloten werd namelijk dat de Engelse Scheepvaartwetten zouden worden versoepeld – alle Duitse landen zouden beschouwd worden als het natuurlijke achterland van de Republiek – en dat (het Nederlandse) Nieuw Amsterdam (het hedendaagse New York) voorlopig in Engelse handen zou blijven en het meer renderende Suriname Nederlands bezit zou zijn: de status quo bleef bij deze gebieden dus gehandhaafd, hoewel er nog geen definitieve beslissing over werd genomen.” WIKIPEDIATWEEDE ENGELS-NEDERLANDSE OORLOG https://nl.wikipedia.org/wiki/Tweede_Engels-Nederlandse_Oorlog
[41]
”In 1621 werd de West Indische Compagnie (WIC) opgericht. “Evenals bij de VOC berustte de macht van de WIC op een monopolie: de compagnie verwierf van de Staten-Generaal in ruil voor een aandeel in de winst het recht van alleenvaart op de westkust van Afrika, uitgezonderd Kaap de Goede Hoop (al vroeg een bunkerplaats voor VOC-schepen), plus heel Amerika.” De WIC-kapiteins waren evenals de VOC-kapiteins zeerovers. Een van hen was Piet Hein, die in 1628 de Spaanse zilvervloot jatte.” DOORBRAAK.EU”ROOFSTAAT”; HET SMERIGE KOLONIALE VERLEDENVAN NEDERLAND4 MEI 2016 https://www.doorbraak.eu/roofstaat-smerige-koloniale-verleden-nederland/
[42]
”De VOC dwong monopolieverdragen af met de inheemse bevolking van de landen waar ze producten vandaan haalden. In die verdragen werd vastgelegd dat de Nederlandse kolonisatoren het alleenrecht hadden op de inkoop van muskaatnoten en foelie. De bevolking van de Banda-eilanden, een deel van de Molukken, moest zich aan die wurgcontracten houden. Het werd hen verboden om de producten te verkopen aan de Europese koloniale concurrenten van Nederland. In 1609 wees admiraal Verhoeff de Bandanezen erop dat ze het wurgcontract hadden overtreden door producten aan de Engelsen te leveren. De Nederlanders eisten daarom dat ze een militaire vesting mochten bouwen op een van de eilanden, maar daar gingen de Bandanezen uiteraard niet mee akkoord. Daarop vertrok Verhoeff met zevenhonderd man naar de eilanden. De bevolking was naar de bergen gevlucht en het VOC-personeel begon, tegen de zin van de Bandanezen in, met de bouw van een versterking. Twee weken later zouden de Bandanezen en de Nederlanders weer onderhandelen, maar dat bleek een hinderlaag te zijn: de Bandanezen vermoordden Verhoeff en 42 bemanningsleden. Vanvugt schrijft over het motief van de Bandanezen: “De moord op Verhoeff en de anderen was voor de Bandanezen een wanhoopsdaad geweest: hoe konden zij de bouw van het VOC-fort verhinderen?”.
Genocide
Vice-admiraal Hoen nam het opperbevel over. Onder Hoens bemanningsleden behoorden ook Coen en Hein, die tien jaar later tot leidende figuren in de West en de Oost zouden behoren. Er volgde een “strafexpeditie” naar Banda, waar de Nederlanders in een massale slachtpartij veel Bandanezen ombrachten. “Rond de plaats van het geplande fort was alles over een afstand van een uur lopen omvergehaald of stond in brand, en langs de kust waren alle inheemse vaartuigen kapotgeslagen.” Hoen zorgde ervoor dat het fort alsnog werd gebouwd, en in juni van dat jaar konden tweehonderd man Fort Nassau betrekken. In juli vond er nog een moordpartij plaats, toen VOC-ers de noordwestkant van Banda verkenden. “Volgens ooggetuige Verken zetten ze het ‘op een groot wurgen, waarbij men geen mens ontzag, maar allen met vrouw en kind, jong en oud tegelijk heeft neergeschoten en neergestoken’. Allen op het strand maakten zij af. Ze doorzochten de huizen, namen alle potten en pannen mee en staken tot slot de nederzetting in brand.”
Coen werd in 1619 benoemd tot algemeen bevelhebber. Zijn droom: een omvangrijk handelsrijk in Azië. Om dat te bereiken regeerde hij met harde hand. In 1621 was hij verantwoordelijk voor genocide op de Banda-eilanden. Ondanks de “strafexpeditie” van Hoen bleven sommige inheemse boeren bij Engelse handelaren muskaatnoten ruilen voor kruit en kanonnen. Evenals Verhoeff in 1609, wees Coen de Bandanezen op contractbreuk en eiste hij de bouw van forten op de eilanden. De Bandanezen weigerden dat opnieuw, wat leidde tot een massamoord en slavenhandel: “De VOC-bedienden omsingelden het dorp, zetten het in brand en namen de vluchtende mensen gevangen. Op precies deze simpele gewelddaden zou de Nederlandse macht in Indonesië meer dan 330 jaar steunen. Vanaf Banda verscheepte hij na de overwinning achthonderd gevangenen als verse arbeidskrachten naar Batavia.”DOORBRAAK.EU”ROOFSTAAT”; HET SMERIGE KOLONIALE VERLEDENVAN NEDERLAND4 MEI 2016 https://www.doorbraak.eu/roofstaat-smerige-koloniale-verleden-nederland/
URK WIL J.P. COENSTRAAT/MASSAMOORDENAARS OPVOETSTUKASTRID ESSED27 FEBRUARI 2018
Vroeger, als kind op Curaçao, leerde ik op school het lied In Holland staat een huis. Ik zong uit volle borst mee, al had ik geen idee wat en waar Holland was. Alle boekjes op school kwamen uit Holland en refereerden natuurlijk allemaal ook aan het Hollandse leven. Ik kon de provincies en hun hoofdsteden opdreunen en leerde ook dat de Rijn bij Lobith ons land binnenkwam. Ons land.
TEKST Wat doet mijn familienaam op de gevel van een Amsterdams grachtenpand, vroeg Noraly Beyer-Oostvriesland zich af. Het was het begin van een speurtocht.
Het moet ergens in de jaren zestig zijn geweest dat ik met twee broers in Amsterdam was. Bij het Damrak stond mijn jongere broer opeens stil en zei: “Kijk!” Hij wees naar de gevel van een huis. “Onze naam.”
We wisten niet zo gauw waarnaar we moesten kijken en wat we moesten zien. “Kijk,” zei hij weer, “onze naam.” En inderdaad, op de top van de gevel onder een rijkversierde lijst met twee zeemeerminnen en een groot wijnvat stond: ‘Oost Vries Lant’.
Als mensen onze naam schreven, moesten we er altijd bij zeggen: “Oostvriesland met een v, niet met een f.” En hier stond het zomaar goed. Midden in Amsterdam. Gebeiteld in de gevel van een huis met het jaartal 1740. We rekenden ons direct rijk, want hoopten dat we na dik 200 jaar eindelijk ons deel konden gaan opeisen van… ja van wie en van wat eigenlijk?advertentie
De speurtocht die we daarna inzetten, heeft niet veel opgeleverd. Pas vorig jaar ontdekte ik dat Egbert van Emden, een Asjkenazische Jood uit Amsterdam, met roots in Oost-Friesland, naar Suriname was gegaan om zijn geluk te beproeven. Door te trouwen met Gracia de la Parra, dochter van een van de rijkste Sefardisch-Joodse families in Paramaribo, werd hij een aanzienlijk man met plantages en de bijbehorende slaven.
Koloniale geschiedenis Toen Gracia een jaar later in het kraambed overleed, werd het jongetje, Evert, gezoogd door de slavin Sophietje. Zij werd later vrijgekocht door Van Emden, waarna hij haar de achternaam Oostvriesland gaf. Ziedaar de oorsprong van mijn meisjesnaam. En ziedaar het bewijs dat onze familienaam is terug te voeren op de koloniale geschiedenis van Nederland.
Blijft de vraag: hoe komt deze naam nu terecht op de achtergevel van het pand Warmoesstraat 16, dat doorloopt naar het Damrak? Bekend is dat het huis in 1735 gekocht is door wijnkoper Christiaan Lankhorst en vijf jaar later, in 1740, door hem is gerestaureerd. Het wijnvat in de gevelversiering verwijst naar zijn beroep.
Aardappelen en draadjesvlees Vroeger, als kind op Curaçao, leerde ik op school het lied In Holland staat een huis. Ik zong uit volle borst mee, al had ik geen idee wat en waar Holland was. Alle boekjes op school kwamen uit Holland en refereerden natuurlijk allemaal ook aan het Hollandse leven. Ik kon de provincies en hun hoofdsteden opdreunen en leerde ook dat de Rijn bij Lobith ons land binnenkwam. Ons land.
Op mijn twaalfde kwam ik naar Holland. Ik moest wennen aan het koude weer en aardappelen met draadjesvlees. Ik had me erbij neergelegd dat mensen me wilden aanraken. Mensen noemden me moorkop. Ik noemde hen kaaskop.
Soms zeiden ze dat ik een missiekind was. Dan dacht ik terug aan de collectebus op de lessenaar van mijn juf op Curaçao voor de missiekindjes in Afrika. Nu bleek ik zelf een missiekind te zijn. Ik sloofde me uit om andere kinderen uit te leggen dat mijn ouders in Suriname waren geboren, dat Curaçao een eiland in de Caribische Zee was en niet de hoofdstad van Suriname en dat je dus niet kon rijden van Curaçao naar Suriname. Lang niet iedereen vond het normaal dat ik Nederlands sprak en dat ik kon meepraten over Pietje Bell, Dik Trom, Flipje, Afke’s tiental, Michiel de Ruyter en Piet Hein. Ik deed wat ik kon en stortte me vol overgave in dit omgekeerde missiewerk.
De beschikbare bronnen over de geschiedenis, de topografie, de mensen en de cultuur van de overzeese gebiedsdelen van het Koninkrijk waren zo summier dat ik afhankelijk werd van mijn fantasie om mezelf te duiden. Tot ik op mijn veertiende Zuid-Zuid-West las, het debuut van Albert Helman, een lofzang op Suriname, ‘een land dat schittert in de zon en toch bezwijkt onder de verwaarlozing en uitbuiting en vooral de liefdeloosheid van de Nederlandse kolonisator’.
Niet eerder had een boek zo’n groot verlangen bij mij opgeroepen naar iets wat mij vreemd is en ook weer niet. Ik leerde van Helman dat de geschiedenis je helpt om het heden te begrijpen, en dat je altijd op moet komen voor gerechtigheid en vrede.
Achterdocht en xenofobie Nog even terug naar het Damrak. Eigenlijk deert het ons niet dat we niet weten waarom onze naam er op een huis staat. Het feit alleen dat onze familienaam in steen gebeiteld is in de hoofdstad van Nederland is een onmiskenbare aanwijzing dat Nederland en Suriname een geschiedenis met elkaar delen. Het is voor mij een goed wapen tegen onwetendheid, achterdocht en xenofobie, vermomd in vragen als: wat doe je hier, wanneer ga je terug naar je land, hoe komt dat je zo goed Nederlands spreekt?
Sinds dat moment dat mijn broers en ik stonden te dagdromen bij het Damrak staat het voor mij vast dat Nederland, met name Amsterdam, en ik een geschiedenis delen en dat wij bij elkaar horen.”
Burgemeester Femke Halsema maakt zich zorgen dat de leerlingen van het islamitische Cornelius Haga Lyceum opgroeien in een ‘parallelle samenleving,’ met een ‘afkeer van hun omgeving’.
Dit zei ze zondagmiddag in een interviewprogramma in De Balie.
In een vraaggesprek met de Amsterdamse imam Yassin Elforkani reageerde ze op het nieuws dat een deel van de leiding van de islamische school Cornelius Haga Lyceum, waarop 174 leerlingen zitten, banden hebben of hadden met terroristische organisatiesen dat de leerlingen antidemocratisch onderwijs krijgen, met een, zoals ze dat omschreef, ‘afkeer van de democratische rechtsorde.’
Aftreden Halsema en wethouder Marjolein Moorman van Onderwijs eisen dat het bestuur van de school aftreedt en dat de inspectie toegang krijgt op de school. “Het is erg belangrijk wat de komende weken gebeurt.”
Dat de AIVD en de NCTV met deze signalen naar buiten kwamen, is volgens Halsema ‘heel uitzonderlijk’. De zaak is nog niet concreet genoeg voor een strafrechtelijk onderzoek, waarover het Openbaar Ministerie uiteindelijk beslist en ook de openbare orde is niet in gevaar. De gemeente staat hierdoor tamelijk machteloos.
Dilemma “Voor ons is dit een groot dilemma. We hebben alleen zeggenschap over de huisvesting. De minister gaat over de inhoud van het onderwijs.”
Elforkani heeft de afgelopen dagen met ouders gesproken en hoort dat een aantal denkt dat dit nieuws past in een anti-islamcampagne. Halsema hoopt dat de ouders zich realiseren dat de gemeente de moslimgemeenschap probeert te beschermen tegen populisme, rechts-extremisme, maar ook tegen antidemocratisch onderwijs. “Het is belangrijk dat de islamitische gemeenschap hierachter staat.”
[47] RIJKSOVERHEIDAFSCHRIFT BRIEF NCTV OVER ZORGEN TEN AANZIEN VANONDERWIJSINSTELLING IN AMSTERDAM
Aan burgemeester van Amsterdam Drs. F. Halsema Postbus 202 1000 AE Amsterdam Datum 7 maart 2019 Onderwerp Zorgen ten aanzien van onderwijsinstelling in Amsterdam Geachte burgemeester Halsema, Zoals u weet is onlangs de Taskforce Problematisch Gedrag en Ongewenste Buitenlandse Financiering opgericht, bestaande uit afgevaardigden van het ministerie van SZW, BZK (incl. de AIVD) en J&V (incl. de NCTV). Deze Taskforce heeft tot doel om het mogelijk te maken uitwassen tegen te gaan die op basis van ideologische of religieuze overtuigingen leiden tot actieve onverdraagzaamheid en/of het belemmeren van anderen in het uitoefenen van hun grondwettelijke rechten en vrijheden. Dit doet de Taskforce door de verschillende inspanningen binnen de Rijksoverheid op het gebied van informatievergaring, duiding en het ontwikkelen van handelingsperspectief beter bijeen te brengen en door daarover onder andere gemeenten gevraagd en ongevraagd van advies te voorzien. Naar aanleiding van uw verzoek om gezamenlijk handelingsperspectief en de door u uitgesproken zorg, en gelet op het feit dat de inschrijvingsperiode voor middelbare scholen in Amsterdam op 15 maart as. sluit, informeer ik u als volgt. Op 26 februari jongstleden heeft de NCTV het nieuwe Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (49) gepubliceerd. Daarin wordt de onderstaande zorgelijke ontwikkeling gesignaleerd. “Salafistische voormannen of ‘aanjagers’ zetten voortdurend nieuwe educatieve en vormende initiatieven op en domineren mede hierdoor het niet reguliere islamitisch onderwijs. Met succes zamelen zij in binnen- en buitenland gelden in waarmee zij deze nieuwe projecten financieren.” Tevens wordt helder omschreven waarom de Rijksoverheid dit zorgelijk vindt. In het DTN staat daarover: “Ten eerste kunnen de centrale beginselen van het salafisme leiden tot radicalisering en extremisme en ook tot isolement en vervreemding van de rest van de samenleving. Ten tweede zijn er salafistische ‘aanjagers’ die off- en online onverdraagzaamheid, intolerantie of haat prediken en daarmee uiteindelijk kunnen aanzetten tot radicalisering en extremisme. Deze predikers BLADZIJDE 2 worden daarom beschouwd als een potentiële bedreiging voor de nationale veiligheid. Nederland kent tientallen salafistische ‘aanjagers’, die veelal verbonden zijn aan salafistische centra in hun woonomgeving, maar daarnaast prediken op allerlei plaatsen in het land. De meesten hebben een sterke online presentie. Een deel van deze ‘aanjagers’ heeft, ten derde, een rol binnen of een relatie met de Nederlandse jihadistische beweging. Deze groep ‘aanjagers’ draagt daarmee bij aan de instandhouding van de Nederlandse jihadistische beweging.” Op 15 januari 2019 heeft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) zorgelijke signalen overgebracht over antidemocratische en anti-integratieve gedragingen van een onderwijsinstelling in uw stad, te weten het Cornelius Haga Lyceum. Deze signalen hielden in dat bepaalde richtinggevende personen binnen de school de helft van het curriculum aan de salafistische geloofsleer willen wijden en van plan zijn om ook buiten de reguliere lestijden scholieren onder hun invloedssfeer te brengen. Voorts stellen sleutelfiguren binnen de school onderling vast dat zij in strijd handelen met de antiradicaliseringsstrategie, ontwikkeld door de overheid. Tevens komt uit inlichtingen naar voren dat er ten minste een godsdienstles bewust is geannuleerd op het moment dat de Onderwijsinspectie kwam controleren. Daarnaast hielden de signalen ook in dat die richtinggevende personen sinds 2000 in een salafistische en radicale omgeving verkeerden. Het is bekend dat zij in de periode 2009-2012 contact zouden hebben onderhouden met de terroristische groepering “het Kaukasus Emiraat”. Het Emiraat was met name actief in de periode 2007 tot en met 2015, waarna een deel van de strijders zich aan heeft gesloten bij IS. Het Kaukasus Emiraat is onder meer verantwoordelijk voor aanslagen zoals die in de metro in Moskou in 2010. De signalen geven ook aan dat zij zich omringen met salafistische aanjagers. De door de AIVD beschreven situatie past in het bredere beeld dat in het DTN 49 is geschetst. De genoemde gedragingen zijn niet in lijn met het gezicht dat het schoolbestuur naar buiten toe toont. De Onderwijsinspectie heeft aangekondigd een lopend onderzoek van oktober 2018 voort te zetten. Het inspectierapport van dit onderzoek is niet vastgesteld vanwege de hiervoor genoemde signalen. Woensdag 6 maart jl. heeft de inspectie onaangekondigd de school bezocht. Helaas heeft de inspectie moeten vaststellen dat er door de opstelling van de schoolleiding op dat moment geen klimaat in de school aanwezig was dat effectief onderzoek op de school mogelijk maakt. Het onderzoek zal uiteraard wel op zeer korte termijn worden voortgezet. Naar verwachting wordt de rapportage in juni afgerond. De school heeft aangekondigd te overwegen om via een kort geding te willen afdwingen dat het onderzoek niet wordt voortgezet, en dat een concept-rapport van het onderzoek dat de inspectie uitvoerde in oktober 2018, vastgesteld zou moeten worden. Om een weerwoord te bieden aan dergelijke (in het licht van onze democratische rechtsstaat zorgelijke) ontwikkelingen is de Taskforce bijeengekomen. Samen met onder andere het ministerie van OCW en vertegenwoordigers van het lokaal bestuur hebben zij gesproken over hoe ze deze ontwikkeling kunnen adresseren, en daarbij handelingsperspectieven te formuleren. BLADZIJDE 3 Iedereen heeft het recht op vrijheid van religie of levensbeschouwing. Het kabinet acht het niet de rol van de overheid om zich te mengen in religieuze of levensbeschouwelijke discussies. Het kabinet ziet wel een rol voor zichzelf om de verspreiding van onverdraagzaamheid en antidemocratisch gedachtengoed tegen te gaan en groepen in de samenleving hiertegen weerbaarder te maken. De overheid wil actief kunnen ingrijpen bij signalen dat er in onderwijs antidemocratische opvattingen en een actieve afkeer van de Nederlandse samenleving worden verspreid of een parallelle samenleving wordt aangeprezen die haaks staat op de waarden van de Nederlandse samenleving. Dat het kabinet hier actief werk van maakt blijkt ook uit het bij het ministerie van OCW in voorbereiding zijnde wetsvoorstel ‘Verduidelijking van de burgerschapsopdracht aan scholen in het funderend onderwijs’. In gezamenlijkheid is de conclusie getrokken dat het in ieder geval wenselijk is om de bovenstaande informatie openbaar te maken voor het einde van de inschrijvingsperiode. Door de informatie in deze brief openbaar te maken kunnen toekomstige middelbare scholieren en hun ouders/verzorgers er kennis van nemen en goed geïnformeerd een schoolkeuze maken. Via deze brief wil ik u daarom inzicht geven in de gezamenlijke zorgen, en u in staat stellen deze informatie aan te wenden in het belang van alle schoolgaande kinderen in Amsterdam. In de tussentijd blijft de Taskforce zeer gemotiveerd antidemocratisch en antiintegratief gedrag tegen te gaan binnen de mogelijkheden die de rechtsstaat ons biedt. Stap voor stap wordt gewerkt aan handelingsperspectieven om dergelijk gedrag aan te pakken en concrete maatregelen te (kunnen) nemen. Pieter Jaap Aalbersberg Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid
In het salafisme kunnen drie substromingen worden onderscheiden.[4]
Puristen streven naar het leven volgens de Koran en de soenna. Zij zijn niet politiek actief, omdat zij vinden dat leiding geven aan de mensheid de taak van God is. Geweld wordt principieel verworpen, en ze zijn voornamelijk bezig met het inrichten van hun eigen leven naar de Koran en de soenna.
Politieke salafisten komen overeen met puristen, maar verwerpen politieke deelname niet. Deze dient echter het doel een islamitische samenleving te verwezenlijken. Geweld wordt ook door hen in principe afgekeurd, tenzij ter verdediging, bijvoorbeeld tegen de Amerikaanse aanwezigheid in Irak of tegen ‘onislamitische’ dictators in het Midden-Oosten.
Jihadistische salafisten ten slotte zijn de meest geradicaliseerde substroming en stellen de (innerlijke en uiterlijke) jihad direct als tweede plicht na de sjahada. Verdediging tegen aanvallen van ongelovigen wordt gezien als een heilige plicht waarvoor een ware moslim zelfs het eigen leven ter beschikking moet stellen. In de meest radicale versie worden beledigingen tegen de islam (bijvoorbeeld spotprenten) ook als ‘aanval’ gezien, of is zelfs geweld om de islam te verspreiden geoorloofd.
Niemand zal erg verbaasd zijn geweest dat Trump en zijn gelegenheidspartners Macron en May een lading kruisraketten op doelen in Syrië hebben afgevuurd. Niemand in kringen van vredesbeweging, niemand in linkse en radicale kringen was echter blijkbaar ook erg voorbereid. Het bleef overwegend stil op straat. Dat duidt op een vrijwel compleet politiek onvermogen ter linker- en radicale zijde. Daar kunnen we maar beter weer eens iets aan gaan doen.
