Het militaire bewind in Myanmar doet een serieuze poging om de revolutie die daar al enige weken woedt, aan flarden te schieten. Politie schiet allang niet meer ‘alleen’ met waterkanon en traangas. Het dodental loopt snel op. ‘Ordetroepen in Myanmar hebben bij protesten tegen de staatsgreep van het leger zeker zeven demonstranten doodgeschoten’, schreef de NOS met verwijzing naar persbureau Reuters als bron.(1) Aljazeera sprak van ‘minstens zes mensen’ die door de politie zouden zijn omgebracht.(2) De BBC meldt intussen echter al 18 dodelijke slachtoffers van de politieterreur.(3). We mogen aannemen dat het aantal dodelijke slachtoffers verder zal stijgen.
Ook het aantal arrestanten groeit nu snel. Op 26 februari stond de teller bij de Assistence Organistion for Political Prisoners, een organisatie die politieke gevangenen ondersteunt op zeker 748 mensen die opgepakt waren sinds 1 februari, de dag dat het leger haar staatsgreep pleegde.(4) Volgens de Assistence Organisation for Political Prisoners was het aantal mensen die ‘gearresteerd, aangeklaagd of veroordeeld zijn sinds de staatsgreep van 1 februari’, gisteren al 854. ‘De groep wees er echter op dat er op zaterdag “honderden mensen” gearresteerd waren in Yangon en andere plaatsen.’ Het gaat dus hard. ‘Volgens de door de staat gestuurde MRTV televisie werden er tijdens de protesten van zaterdag 470 mensen gearresteerd’.(6) Zaterdag, dat was dus gisteren. Vandaag spreekt de NOS met verwijzing naar persbureau APvan ‘ “massa-arrestaties”, waarbij traangas en waterkanonnen werden ingezet.’ Op Twitter circuleert beeldmateriaal van grof politiegeweld.
Dit is een stevige escalatie van onderdrukking. Opvallend is de relatief lange aanloop hierheen. De staatsgreep vond op 1 februari plaats, en een viertal weken later staat het totale aantal opgepakte mensen iets boven de duizend. Vergelijken we dat met Belarus in augustus, toen duizenden mensen in opstand kwamen toen president Loekasjenko zichzelf een frauduleuze overwinning liet toespelen. Binnen een week had een immense politiemacht enorme aantallen mensen opgepakt. ‘Ordetroepen treden al dagenlang keihard op tegen demonstranten en arresteerden zo’n 6000 mensen’.(8) Dat was op 13 augustus, de vijfde dag na die verkiezingen en het begin van de protestgolf tegen de fraude.
Belarus telt nog geen vijfde van het inwonertal van Myanmar, maar het aantal arrestanten bedroeg al binnen enkele dagen het zesvoudige van het aantal opgepakte mensen in Myanmar na een maand. Het klopt dat de protesten in Belarus vanaf de eerste dag omvangrijk waren. In Myanmar duurde het een week voordat we van massademonstraties konden spreken. Maar ook na die week liep het aantal arrestanten niet heel snel op. 50 mensen oppakken op een dag dat er 500 demonstreren is redelijk angstaanjagend. Vijftig mensen oppakken op een dag dat er 50.000 of 500.000 mensen de straat op zijn, is een stuk minder afschrikwekkend. En op dat soort aantallen demonstranten gaat het, vrijwel dag in dag uit, intussen al weken lang.
Je krijgt de indruk dat de generaals in Myanmar echt enkele weken hebben gedacht dat dreigen, selectieve arrestaties en ad-hoc, nog betrekkelijk incidenteel geweld door veiligheidstroepen, voldoende zouden zijn om de bevolking zo af te schrikken dat ze de protesten zouden staken. In plaats daarvan staken mensen niet hun protest. Integendeel, velen van hen staken uit protest! Als de machthebbers echt gedacht hebben dat beperkte repressie plus dreigementen – machtsuitoefening via bluf, als het ware – afdoende machtsmiddel vormden, dan was dit een enorme miscalculatie van de generaals. Een misrekening die ze nu ‘goed’ denken te maken door op flinke schaal met scherp op demonstranten te laten schieten. Dat het bewind de repressie nu systematisch aan het opvoeren is, is feitelijk een erkenning van de kracht van de opstand. Het regime voelt zich kennelijk ruimschoots voldoende getergd en bedreigd, en is het zat aan het worden.
Hoe effectief die onderdrukking zal zijn is op dit moment nog moeilijk te zeggen. Het verzet vanuit de vrijheidslievende bevolking is heftig, vindingrijk en zeer wijd verbreid. Dat het bewind met scherp laat schieten en naast politie ook militairen de straat op stuurt, wijst er op dat de politie in de problemen raakt. Dat de politie mensen doodschiet, wijst er op dat andere onderdrukkingsmiddelen niet toereikend zijn voor herstel van Rust en Orde. ‘Agenten begonnen onder meer te schieten in Rangoon, de grootste stad van het land’, schrijft Nu.nl, die van Rangoon trouwens nog even het intussen gangbare Yangon moet maken. ‘Daar lukte het niet om betogers met traangas en waarschuwingsschoten te verdrijven. De politie krijgt in de stad versterking van het leger.’ (9) Dat demonstranten zich niet zomaar laten verslaan en ontmoedigen, blijkt uit details. Demonstranten waren voorbereid op repressie: ‘Veel van degenen die de straat op gingen droegen gasmaskers, helmen en stofbrillen ter bescherming, na een toenemend gewelddadige reactie van de politie op zaterdag toen traangas en rubberkogels werden gebruikt om menigten te verspreiden.’(10) Mensen wierpen ook wegblokkades, een soort barricades op, om de opmars van veiligheidstroepen tegen te werken.
Dit ziet er niet uit als een opstand die zich gewonnen geeft na twee dagen dodelijk staatsgeweld. Dat geldt temeer omdat de opstand veel meer is dan een aaneenschakeling van straatprotest. Er zijn tegelijk omvangrijke stakingsacties tegen het militaire bewind gaande. De straten kunnen de machthebbers leeg krijgen door met scherp te laten schieten, Al is ook dat riskant: wat nu als soldaten daar genoeg van krijgen en de geweren op hun officieren beginnen te richten. Maar zelfs al schiet de staat de straten leeg, daarmee hebben ze nog niet al die stakende ambtenaren, mijnwerkers, spoorwegarbeiders , docenten en anderen weer aan het werk. Er zijn zelfs politieagenten die hun werk hebben neergelegd. Helaas nog niet genoeg om de repressie ernstig te ontregelen, maar toch.
Jazeker, de revolutie in Myanmar loopt ernstig gevaar. Maar verslagen is die revolutie geenszins.
Noten:
Opmerking. 28 februari 16.47 uur: nieuwssites werken vaak hun verslaggeving in de loop van de dag bij. Dan sturen dezelfde links je naar intussen gewijzigde info. Zo heeft Aljazeera inmiddels ook melding gemaakt van 18 doden. Ik laat echter de citaten zoals ik ze in eerste instantie aantrof.
De staatsgreep waarmee de militaire top in Myanmar een halfslachtig democratisch bestuur hardhandig opzij schoof, stuit op indrukwekkend stevige en omvangrijke weerstand. Vrij snel al protest door middel van potten en pannen. Een campagne van burgerlijke ongehoorzaamheid. Demonstraties die doorgingen nadat het bewind waterkanonnen, traangas, rubberen en andere kogels inzette. Het aantal mensen dat deelneemt aan protest en verzet, moet inmiddels in de vele honderdduizenden mensen lopen.
Flinke delen van het openbare leven en het overheidsapparaat liggen stil nu mensen het werk op grote schaal hebben neergelegd. Een algemene staking vormt de ruggengraat van een opstandsbewging die inmiddels trekjes van een heuse revolutie begint te krijgen. Repressie ontbreekt niet. Maar juist die repressie versterkt de ‘nu of nooit!’-verzetshouding die de huidige opstand gebracht heeft waar die nu is. Het is tijd voor een hoogst onvolledig overzicht van wat ik nu al een van de belangrijkste gebeurtenissen van 2021 durf te noemen.
1 februari 2021
De militaire leiding grijpt de macht en schuift het zojuist gekozen parlement opzij met als voorwendsel dat er sprake was van verkiezingsfraude. Regeringsleider Aung San Suu Kyi verdwijnt in gevangenschap, net als veel parlementsleden van haar Nationale Liga voor Democratie NLD. Een generaal wordt de nieuwe machthebber.
2 februari
Potten en pannen weerklonken als geluid van protest in de straten van Yangon, de grootste stad van het land, aangevuld door toeterende automobilisten en fietsers die hun bel lieten klinken.(1) Artsen kondigden een staking aan. Een Facebookpagina van een ‘campagne tot burgerlijke ongehoorzaamheid’’ kreeg al 100.000 Likes.(2)
3 februari
Medisch personeel lanceerde daadwerkelijk een staking, het betrof mensen die werkzaam zijn in 70 ziekenhuizen en dergelijke.(3) Wederom een potten-en-pannen-concert in Yangon. ‘In sommige buurten riepen bewoners en zongen ze democratische protestsongs.(4)
4 februari
Het regime blokkeerde Facebook. Protesten kregen intussen vorm. ‘Ondanks de poging van het leger om online protest het zwijgen op te leggen, en haar grimmige staat van dienst van geweldsgebruik tegen demonstranten, begonnen zich kleine geïmproviseerde protesten te vormen op donderdag.’ Allereerst in de stad Mandalay, waar politie betogers snel belaagde. In Yangon lieten mensen rode ballonnen op, ‘ de kleur die geassocieerd wordt met de partij van Aung San Suu Kyi’. Een andere groep riep: ‘Laat de junta vallen!’ En opnieuw de potten en de pannen.(5) Drie arrestaties van demonstranten in Mandalay. En een bizarre beschuldiging tegen Aung San Suu Kyi: ze zou walkie-talkies het land in hebben gesmokkeld.(6)
5 februari
Docenten en studenten van de Yangon University of Education hielden een protestbijeenkomst. Van de as staf van 256 leden waren er 200 in staking gegaan, zo vertelde een staflid. Docent Honey Twin: ‘We willen het administratieve stelsel stopzetten. We houden nu een vreedzame staking’. Ook van elders in Yangon, aan Dagon University, wordt protest gemeld.(7) Onderwijspersoneel had zich dus zich bij het medisch personeel en haar staking aangesloten.
6 februari
De kleinschalige protesten groeiden uit tot grote demonstraties. Vele duizenden mensen waren op de been in Yangon. Betogers t riepen: “We willen geen militaire dictatuur! We willen democratie!’ In Mandalay voerden artsen en studenten, in Mawlamyine hielden honderd motorrijders een ongetwijfeld luidruchtige demonstratie. En, heel belangwekkend: honderden mensen waren samengestroomd bij een politiebureau in Payathonzu. Naar verluidt waren daar NLD-mensen opgepakt.(8)
Hier is de locatie interessant: de stad ligt in de deelstaat Karen, waar een beweging langdurig verzet tegen het centrale gezag heeft gevoerd. Karen is een van de vele deelstaten waar bevolkingsgroepen wonen die zich in het centrale, op de dominante bevolkingsgroep leunende, gezag weinig tot niet herkennen. Veelal zien mensen daar zowel het leger als ook de NLD als stem van dat centrale gezag. Dat ook in een van die deelstaten mensen opkwamen tegen de staatsgreep van de ene vijand tegen die andere, laat zien hoe breed het verzet al aan het worden was. En hoe ver mensen al kijken. Mensen zien of voelen klaarblijkelijk dat een regime dat Aung San Suu Kyi op kan sluiten,voor mensen die met gegronde redenen heel kritisch tegenover haar staan, een dodelijk gevaar is.
Die breedte bleek ook al uit de omvang die de demonstraties inmiddels hadden gekregen: tienduizenden deelnemers in totaal. ‘Toen de protesten voorbij waren, klonk in veel steden voor de vijfde achtereenvolgende avond een potten- en pannenprotest tegen het militaire regime’.(9) Het internet was intussen van hogerhand stilgelegd maar zou later weer open gaan.
7 februari
Wederom omvangrijke betogingen met wederom tienduizenden deelnemers . De burgerlijke ongehoorzaamheidscampagne ging intussen door, de potten-en-pannenconcerten waren een dagelijks verschijnsel geworden. ‘Een revolutionair lied van de pro-democratiebewging van 1988 werd ook in de hele stad gezongen’(10) Die beweging van 1988 was een opstand tegen het toenmalige militaire bewind van generaal Ne Win. Het leger sloeg die opstand destijds zeer bloedig neer. Mensen zijn dat overduidelijk niet helemaal vergeten. Ze weten ongetwijfeld dat de prijs in mensenlevens wel eens zeer hoog kan zijn als de protestbeweging waaraan ze deelnemen op soortgelijke wijze wordt onderdrukt.
Alleen al in Yangon had de beweging ene indrukwekkende omvang bereikt. ‘In Yangon, de grootste stad van Myanmar, zijn voor de tweede opeenvolgende dag tienduizenden mensen de straat op te gaan om te protesteren tegen de militaire staatsgreep van afgelopen maandag. Ze vroegen om de vrijlating van de gekozen leider Aung San Suu Kyi’, aldus de NOS.(11) Ze vroegen feitelijk natuurlijk om veel meer dan dat. Naast ‘Lang leve moeder Suu’ riepen mensen ook ‘Weg met de militaire dictatuur’. Dat het bewind weggekomen zou zijn met louter de vrijlating van Aung San Suu Kyi, viel toen al te betwijfelen.
8 februari
Dag nummer drie van massademonstraties.(12) Ook protest in de hoofdstad Naypiydaw trouwens, en dat is opmerkelijk. Die hoofdstad is nieuw gebouwd onder een iets eerder militaire bewind. In de stad wonen voornamelijk overheidsfunctionarissen. Protest in uitgerekend dat regeringsbolwerk is een teken aan de wand: zo ver verspreid is de opstandigheid intussen al. In die hoofdstad zetten autoriteiten die dag een waterkanon in tegen demonstranten.
Intussen was het in Yangon erg druk. Daar ‘trokken boeddhistische monniken, samen met studenten, leraren en andere betogers in protestmars door de straten. Ze droegen vlaggen met boeddhistische symbolen. Andere demonstranten droegen de rode banieren van de Nationale Liga voor Democratie (NLD) van Suu Kyi’. De grootste oppositiepartij, zij aan zij met de in Myanmar door velen zeer gerespecteerde boeddhistische geestelijken. Dat die laatsten het protest steunen,is ook veelbetekenend: de generaals willen zich ook maar wat graag als vrome boeddhisten profileren. Boeddhistische oppositie raakt hun legitimiteit en verscheurt de façade van nationale eenheid waar machthebbers zich zo graag achter verschuilen.
Intussen waren actievoerders ook bezig om de strijd te verstevigen. ‘Activisten riepen tot eel algemene staking op maandag op’, meldde Aljazeera.(13) ‘Onze boodschap aan het publiek is dat we het dit militaire regime helemaal af willen schaffen en dat we voor onze bestemming moeten vechten’, aldus verplegende Aye Misan, geciteerd door persbureau Reuters. Dat behelst bepaald meer dan enkel het terugdraaien van de staatsgreep en de vrijlating van Aung San Suu Kyi.
Demonstraties waren er volgens nog steeds hetzelfde Aljazeera-bericht ook in Dawei in het zuiden, en in Myitkyina. Die laatste stad is hoofdstad van de deelstaat Kachen. In die deelstaat woedt een verzetsstrijd tegen het centrale gezag. Mensen hebben daar hele goede reden om n de generaals te verfoeien. Maar mensen zijn er veelal ook niet blij met Suu Kyi, die de generaals in grote lijnen de vrije hand gaf tegenover dit soort verzetsstrijd. Dat mensen nu toch deel nemen aan de protestbeweging, laat zien dat ze verder kijken dan de persoon aan de macht. Ze zien de machtsstructuur, het militaire bewind als zodanig, als vijand. Terecht, uiteraard.
9 februari
Een dag van escalatie. Omvangrijke demonstraties, maar nu ook aanzienlijk staatsgeweld. It Nu.nl: ’Zeker vier mensen zijn dinsdag in Myanmar gewond geraakt tijdens een protest tegen de staatsgreep in het land. Ze zijn in de hoofdstad Nay Pyi Taw neergeschoten door de politie.’ Een van hen is in levensgevaar. In Mandalay arresteerden de autoriteiten dertig mensen. Ook zette politie traangas en waterkanonnen in. Intussen was er ook dat andere, stillere protest: ‘In Myanmar is een grote ongehoorzaamheidactie op gang gekomen. Artsen, verpleegkundigen, docenten en ambtenaren zijn uit onvrede met de coup gestopt met werken. De ambtenaren hopen zo dat het voor de militaire leiding van het land onmogelijk wordt om te regeren’.(14)
Belangrijk, dit begin van algemene staking! Want demonstraties, die kunnen van straat geschoten worden, en we weten dat de het militaire apparaat op dit vlak een tamelijk griezelige staat van dienst heeft. Maar hoe hard je ook schiet, daar krijg je een onwillige bevolking die in staking is gegaan, nog niet gegarandeerd mee aan het werk. Een demonstratiegolf van de huidige omvang kun je een volksopstand noemen. Met een algemene staking erbij kunnen we het over revolutie beginnen te hebben.
Dat straatprotest zelf bleek intussen stevig, zo blijkt uit Aljazeera’s berichtgeving.(15) Betogers gooiden ook met dingen toen ze met waterkanonnen werden belaagd. Interessant is de visie van Soe Aung, mensenrechtenactivist en wonend in Thailand: ‘Ik denk dat zij [de generaals] de demonstranten met verschillende manieren proberen bang te maken, maar de betogers zijn erg vastbesloten. Veel ambtenaren hebben zich bij het protest aangesloten, dus dat is erg bemoedigend.’ Inderdaad! ‘Belangrijker: het zijn niet alleen de studenten en de jonge mensen maar ook de etnische minderheden in meerdere delen van het land. Dus ze gaan niet terugkrabbelen. Ze begrijpen dat, als ze terugkrabbelen, ze voor altijd de slaven van de dictatuur zullen zijn.’ Nu of nooit! Dat is kennelijk een wijdverspreide, en hoogst noodzakelijke, houding in de protestbeweging.
Die protestbeweging trof een grote politiemacht tegenover zich – maar ook die bleek kwetsbaar. ‘OP dinsdag wisselden ongeveer 20 politieagenten van kant op 4 verschillende plekken – in Pathein, Naypyidaw, Myeik en Magway’, aldus berichtgeving in de Guardian.(16) Ook in Naypyidaw, dat regeringsbolwerk, dus!
10 februari
Grote demonstraties, jawel. ‘Naar schatting 100.000 mensen verzamelden zich in de commerciële hoofdstad Yangon, volgens getuigen.’ En opnieuw politiemensen die de kant van de protesten kozen. ‘In Loikaw, de hoofdstad van de staat Kayah, sloten 40 politieagenten zich op woensdag bij betogers aan en hielden een spandoek vast: “Leden van het Myanmar politiekorps (staat Kayah) staan aan de kant van burgers”‘. De protesten groeien, de geüniformeerde staatsmacht blijkt niet overal meer helemaal solide.(17)
Opvallend is de diversiteit van deelnemers, waarover The Guardian bericht.(18) Mensen uit gemarginaliseerde groepen begonnen zich nadrukkelijk te manifesteren. In Yangon was er een groep drag queens onder de demonstranten. Regenboogvlaggen zijn te zien op demonstraties. Dit is extra indrukwekkend als je je realiseert dat nog een anti-sodomie-wet heeft. Die stamt overigens uit de tijd van het koloniale bewind van Groot-Brittannië.
Dan zijn er nog de Rohingya. Dat is een bevolkingsgroep van moslims. Myanmar’s militaire apparaat heeft tegen deze bevolkingsgroep ene campagne van repressie, verdrijving en massamoord gevoerd, en Aung San Suu Kyi hield die militairen de hand boven het hoofd. Veel boeddhistische Myanmarezen gaan helaas mee in het racisme tegen deze mensen, met het idee dat het hier een soort indringers uit Bangladesh betreft, als smoes.
Maar zie! Op een protest in Mawlamyine was een Rohingya-activuist met kameraden aanwezig, voorzien van een eren zichtbare leus: ‘Wij (Rohingya) staan voor democratie’. Hij kreeg ‘geen slechte reacties’, vertelde hij. En hij analyseert: ‘De meerderheid van mensen realiseert zich dat in een nationale crisis deze gemarginaliseerde groepen naar de frontlinie komen… Dat is de geest van de burgers. Ik geloof dat er na de protesten een betere eenheid tussen de meerderheid en de minderheden.’ Hier zien we hoe gezamenlijke strijd tegen onderdrukking solidariteit genereert. Het is een van de inmiddels talloze tekenen dat de situatie revolutionaire trekjes heeft gekregen.
Intussen worden ook de eisen radicaler. ‘De eisen van de betogers gaan nu verder dan het terugdraaien van de staatsgreep. Ze zoeken ook de afschaffing van de grondwet van 2008, opgesteld onder militair toezicht, die de generaals een veto gaf in het parlement en controle over diverse ministeries, en een federale staat in het etnisch diverse Myanmar’. Intussen groeide ook de stakingsbeweging. ‘De staf van de het ministerie van elektriciteit en energie in Naypyidaw, waren onder de laatsten die zich woensdag bij de burgerlijke ongehoorzaamheidsbeweging aansloten’. (19)
De stakingsbeweging breidde zich ook uit buiten overheidsinstellingen. Zeelieden en hun vakbond namen deze dag ook aan de protesten deel en waren in staking gegaan. Dat lees ik in Aljazeera. Daar wordt ook verteld van een groep demonstranten die zich voorbereid hadden op repressie: mensen kwamen ‘met helpen, stofbrillen en gezichtsmaskers in anticipatie op mogelijk traangas en andere methoden. “We moeten voorbereid zijn”, zei een 22-jarige die eenedeel van zijn naam gaf, Aung. “Dis is de revolutie van onze burgers. We denken dat de politie spoedig zou kunnen reageren. Ik hoorde dat er een persoon is neergeschoten in Naypyidaw”’ (20)
11 februari
Weer een dag van demonstraties, maar ook van arrestaties. Het totale aantal was intussen opgelopen, zo maakte AAPW, een organisatie die politieke gevangenen ondersteunt, bekend.‘Een totaal van 220 mensen – van NLD-politici tot activisten, leraren en mensen uit de burgermaatschappij – zijn gearresteerd sinds de militairen de coup pleegden, zei ze [de AAPW, PS], met 200 die zich nog in detentie bevonden.’(21)
‘In de Irrawaddy Delta, het thuisland voor een groot deel van de rijstoogst van Myanmar, bestormde de politie een medische kliniek en hield een arts die de campagne van burgerlijke ongehoorzaamheid steunde aan terwijl die een patiënt aan het behandelen was.’ Zijn vrouw vertelde er over aan persbureau AFP, Aljazeera maakt er 12 februari melding van.(22)
Intussen kregen we ook meer te lezen over wat demonstranten bewoog.(23) Dat gaat om veel meer dan alleen het afzetten van Aung San Suu Kyi. Een jongeman van 23, op 11 februari in Yangon aan het demonstreren met zijn vriendengroep: ‘Ze willen geen budget in het onderwijs steken, en dan sturen ze hun kinderen naar internationale scholen van topniveau’. Sociale ongelijkheid, niet alleen politieke onvrijheid, maakt mensen dus ook boos. De jongeman gaat verder: ‘De militairen ruïneren alles voor iedereen behalve een procent van de bevolking. Ze laten iedereen onopgeleid en arm achter. We zijn bezorgd dat dat onze toekomst is.’
Een demonstrant van 28 jaar, over het gevaar van gewelddadige onderdrukking: ‘Misschien kunnen er 100 of 1000 mensen doodgaan, maar onze hele toekomst hangt van dit moment af. Als we niet winnen, dan zijn we voor altijd slaaf van de militairen.’ Bijna letterlijk wat we eerder lazen van een mensenrechtenactivist.
12 februari
Het regime zegt opeens 23.000 mensen vrij te laten uit haar gevangenissen. Dat gebeurt met de uitgesproken bedoeling dat die vrijgelaten mensen ‘tot fatsoenlijke burgers moeten worden voor de bestwil van het volk en uit menselijkheid en mededogen’, zo staat in een verklaring.(24) Als machthebbers zo beginnen te praten, dan is het zaak om erg goed op te letten. Aljazeera sprak al van een ‘een massale opschoning van de gevangenissen van het land terwijl autoriteiten het onderdrukken van stakende arbeiders opvoeren.’(25) En inderdaad. Al die lege celruimte die ermee vrij komt, daar kun je erg veel demonstranten in wegproppen. Ga er maar van uit dat het regime grootschalige repressie aan het voorbereiden is. Of het die kaart daadwerkelijk uit gaat spelen? En of het er mee weg komt?
Die zelfde dag gingen de protesten volop door, het regime dreigde, het regime arresteerde hier en daar ook mensen.(26) Legerleider/machthebber Min Aung Hlaing vermaande de stakende ambtenaren en dergelijke om weer aan het werk te gaan. ‘Maar honderdduizenden kwamen nog steeds op in over het hele land verspreide manifestaties – de zevende dag van protesten op rij – en eisten dat de generaals van het land de macht opgaven.’
Repressie is er, soms vrij heftige, maar die krijgt soms effectief lik op stuk. ‘Op vrijdag schoot de politie in de havenstad Mawlamyine rubberkogels af op studenten terwijl ze een sit-down protest uit elkaar joeg. Sommige van de demonstranten werden opgenomen in het ziekenhuis, terwijl er negen in hechtenis werden genomen. Ze werden later vrijgelaten nadat een menigte een politiebureau belegerde en hun vrijlating eiste.’
Ik vraag me af hoe het politiebureau er had uitgezien als de arrestanten niet waren vrijgelaten. Dat de politie het daar kennelijk niet op aan liet komen, is tekenend voor de verhoudingen die in Myanmar ontstaan.
13 februari
Aljazeera geeft een soort van tussenstand in een zeer lezenswaardig artikel.(27) Het schetst de kracht die de opstand in Myanmar intussen heeft weten te bereiken, en wijst de stootkracht van het verzet. Het is de moeite waard om er eens flink uit te citeren.
De opening: ‘Een beweging van burgerlijke ongehoorzaamheid begon vrijwel direct en verwierf steun van brede delen van de maatschappij. Treinen zijn tot stilstand gekomen, ziekenhuizen zijn gesloten, en van ministeries in de hoofdstad, Naypyidaw, wordt geloofd dat ze onder spanning sta te midden van massale werkonderbrekingen.’ Dat wijst richting een omvangrijke staking met serieuze effecten. Wie doen er mee? ‘vele duizenden, waaronder verplegenden, dokters, advocaten, ingenieurs, boeren, ambtenaren, fabrieksarbeiders en zelfs sommige politieagenten zijn in staking gegaan of zijn overgelopen in een poging om de nieuwe militaire regering te verlammen.’ Er is een woord voor zoiets. Dat heet een algemene staking. Later in het artikel wordt dat begrip ook gehanteerd.
En de staking raakt de macht en rijkdom van de machthebbers. ‘Ee kopermijn in het noordelijke Sagaing-regio, gezamenlijk eigendom van de militairen en een Chinees bedrijf, heeft haar operaties gestaakt nadat meer dan 2000 arbeiders het werk neerlegden. En honderden ingenieurs en andere leden van de staf die werken voor Mytel, een telecom operator die deels in eigendom is van de militairen, is gestopt met werk.’ Dat is serieus.
Ook fabrieksarbeiders zijn dus gaan staken. ‘Naar schatting 5000 arbeiders in Hlaing Tharyr, een industriele zone in de belangrijke stad Yangon, hebben zich bij de algemene staking aangesloten, zo vertelt een vakbondsorganisator die verzocht om anoniem te blijven aan Aljazeera.’ Dit soort wijdverbreide arbeidersactie is mede mogelijk geworden doordat er in de afgelopen jaren van beperkte democratisering wel degelijk ook enige speelruimte voor vakbonden is gekomen. Die zijn sinds 2011 niet meer verboden, en er is intussen een ‘jonge maar vasthoudende beweging voor arbeidersrechten met jaren van ervaring in het organiseren van stakingen.’ Dat werpt heden ten dage dus vruchten af.
Het artikel wijst ook op boycotactie, en op het overlopen van politiemensen naar de kant van de demonstranten. Die mensen nemen een groot risico. ‘Ik weet dat ik in de gevangenis gestopt wordt met een lange gevangenisstraf als onze strijd voor democratie geen succes behaalt’, aldus politieluitenant Kung Aung Ko Ko, een van deze agenten. Overgelopen politiefunctionarissen zijn dan ook ondergedoken.
Genoemde vakbondsactiviste denkt groot en ambitieus over wat er nu nodig is. Dat past bij de situatie. “Om deze revolutie succesvol te laten zijn is het noodzakelijk dat iedereen meedoet. Arbeiders, studenten, zelfs de politie en de soldaten. Iedereen.’ Dat zij op deze wijze spreekt over revolutie en over een mogelijke overwinning, doet recht aan de situatie die de opstandige bevolking van Myanmar in minder dan twee weken tot stand heeft weten te brengen. De revolutie in Myanmar is nog jong. Ik denk en hoop dat ze haar beste dagen en weken nog voor zich heeft. Er is geen enkele doorslaggevende reden onder de huidige om te denken dat haar overwinning niet mogelijk is.
Een longread. Ik heb overwogen het verhaal op te splitsen en er een serie van te maken, Ik zie daar van af gezien het hoge tempo van de huidige ontwikkelingen De tweede helft van het artikel dreigt anders minstens 36 uur achter de zich snel opeenvolgende feiten aan de hobbelen. Wie de voorgeschiedenis wel best vindt of voor later wil bewaren, kan natuurlijk meteen doorgaan naar het tussenkopje ‘Staatsgreep’, of meteen naar ‘Opstand!’
Februari 2021, de eerste week: militaire top pleegt staatsgreep in Myanmar. Beginnetjes van protest, verzet, burgerlijke ongehoorzaamheid, stakingen. Februari 2021, tweede week: bevolking is opstand tegen het militaire bewind in Myanmar. Omvangrijke demonstraties en stakingsactie, oproerpolitie schiet met waterkanonnen, rubberkogels en met scherp. De opstand is nu al geweldig bemoedigend. En de opstand is bepaald niet kansloos ook. Ook niet nu het bewind intussen met steeds grover geweld reageert op het verzet.
Op 1 februari bleek de legerleiding van het Zuidoost-Aziatische land Myanmar een staatsgreep te hebben gepleegd. Daarmee zette ze het nieuw gekozen parlement opzij en maakte een hardhandig einde aan het toch al halfslachtige democratische bestuur dat de laatste jaren min of meer functioneerde. De legerleiding verschool zich achter verkiezingsfraude. Bewijs daarvoor werd niet geleverd. Het had er vooral veel van weg dat de militaire top niet kon uitstaan dat Aung San Suu Kiy en haar partij de NLD bij de verkiezingen van november 2020 een overwinning had behaald en de aan de legertop verbonden oppositie maar een handjevol zetels had behaald. De militaire leiders ‘vonden Aung San Suu Kyi door haar enorme populariteit misschien toch te machtig worden’, aldus Ole Chavannes, door de NOS ons als ‘Myanmar-kenner’ geïntroduceerd.(1) Het zou best eens kunnen. Maar wellicht is er meer aan de hand. Hoe zit het eigenlijk met die militairen in Myanmar, en met de recente democratische episode waar die militairen nu een gewelddadig eind aan proberen te maken?
Wat geschiedenis
Myanmar kent militaire regimes sinds 1962, toen het leger met een staatsgreep een einde maakte aan een opeenvolging van burgerregeringen die het toen nog Birma geheten land sinds de onafhankelijkheid van 1947 bestuurden. Machthebber werd generaal Ne Win. Zijn bewind verordonneerde de Birmese Weg naar het Socialisme: de staat trok de economie aan zich, officieren bestuurden de staat. Het was een soort stalinisme, maar zo karikaturaal dat min of meer serieuze stalinisten – preciezer: maoïsten – er een guerrilla-oorlog tegen begonnen, die overigens niet geweldig ver is gekomen. Natuurlijk had het met socialisme niets te maken: de officieren vormden feitelijk een ondernemersklasse en zogen de bevolking uit. De economie liep op laat-stalinistische wijze vast op haar eigen inefficiëntie. Het isolement waarin het regime het land had gebracht, hielp ook niet erg mee.
In 1988 was de getergde bevolking het zat. Studenten, en vervolgens ook anderen, begonnen te demonstreren voor politieke en economische hervormingen. De eisen gingen in de richting van een liberaal-democratisch bestel: meer vrijheid, verkiezingen, democratisch bestuur, een rechtsstaat, dat soort zaken. Maar voor die beperkte vormen van vrijheid ontbrandde een hele radicale strijd. Massademonstraties dag na dag, stakingen van overheidspersoneel, vorming van comités die het bestuur hier en daar overnamen. Feitelijk woedde er in 1988 maandenlang een revolutie die hele radicale vormen van bevrijding binnen bereik begon te brengen. Heeft er al eens iemand een mooie kroniek of bruikbare radicale analyse aan deze episode van vrijheidsstrijd gewijd?
Het regime reageerde zoals militaire regimes plegen te regeren op protesten: snoeiharde repressie. Aanvankelijk brak die de weerstand niet. Maar op 18 september richtte het leger een bloedbad aan. “orde’ heerste sindsdien weer in Rangoon, zoals het huidige Yangun toen nog werd aangeduid, in Mandalay en waar ook in Birma. Pardon, in Myanmar, wantrond die tijd veranderde het regime de naam van het land.
Het regime deed nog meer. Ne Win verdween naar de achtergrond in een soort staatsgreep binnen het bewind. En het bewind beloofde vrije verkiezingen! Dat kwam mooi uit, want in 1988 keerde Aung San Suu Kyi terug uit een soort ballingschap. Zij was de dochter van de politicus die mede aan de wieg stond van de Birmese onafhankelijkheid, een man die kort na die onafhankelijkheid was vermoord. Ze werd al snel het gezicht van de oppositie. Maar voor zover Aung San Suu Kyi protesten aanvuurde, waren die van het principieel geweldloze soort. Heel mooi, maar met alleen Gandhi in de hand kom je tegenover soldaten die gericht schieten, en met scherp, niet zo heel erg ver.
Zij en haar partij, de Nationale Liga voor Democratie NLD, zetten vooral in op de verkiezingen. Met dat lokaas leek er voor vrijheidslievende mensen al snel geen reden meer om de straat op te gaan. Waarom nog het risico nemen voor meer democratie als je binnenkort een democratische regering kunt kiezen? De democratische beloftes va het regime, plus de gretigheid waarmee Aung San Suu Kyi er op in ging, zorgden voor rust op de straten en maakten een snelle herleving van de opstand – toch al bloedlink na de repressiegolf – extra onwaarschijnlijk. Rust en orde heersten in de straten, de orde van de militairen, de rust van de vrije verkiezingen in aantocht. De manoeuvre werkte helaas.
In 1990 vonden de verkiezingen plaats. Aung San Suu Kyi en de NLD behalen een grote overwinning. De militaire top legt de uitslag naast zich neer. In plaats van een positie aan het hoofd van een democratische regering kreeg de NLD-leidster huisarrest. De militaire leiding bleef het land besturen als een grote openluchtgevangenis, met militairen als gevangenbewaarders en generaals als gevangenisdirectie. Binnen die openluchtgevangenis ontbrak het aan daadwerkelijke cellencomplexen uiteraard niet.
Protest was er, verzet ook. Protest van NLD-aanhangers in de stad. Verzet vanuit diverse bevolkingsgroepen die een guerrilla voerden tegen het centrale gezag. Myanmar was namelijk een staat met daarbinnen tal van nationaliteiten. De grootste bevolkingsgroep die zich met Birma als natie identificeerde, was boeddhistisch. Maar er waren kleinere bevolkingsgroepen, vaak met een andere godsdienst. De Karen bijvoorbeeld waren christenen. Zij vormden een van de bevolkingsgroepen vanwaaruit verzetsstrijd plaats vond. De Rohingya, die we later nog tegenkomen, zijn moslims.
Noch het protest van bijvoorbeeld de Karen, nog de keurige protesten van de NLD-mensen, vormden voor het bewind een serieuze bedreiging, De generaals heersten, hadden de socialistische pretenties gedumpt, en waren in zaken gegaan. Tegelijk profileerden generaals zich ook graag als vrome boeddhisten. Ze leken hun B.V. Myanmar redelijk op orde te hebben, maar dat was toch niet helemaal het geval.
In de eerste plaats was de reputatie van het bewind erg beroerd, vanwege de onvrijheid en de systematische schendingen van mensenrechten. Aung San Suu Kyi was wereldwijd bekend als vrijheidsicoon. De Nobelprijs voor de Vrede, die ze in 1989 al had gekregen, was daarbij behulpzaam. De slechte reputatie van het bewind hielp niet bepaald om bijvoorbeeld toeristen naar het land te krijgen. Ook Westerse ondernemers aarzelden, niet omdat zij de hardhandig afgedwongen arbeidsrust niet waardeerden, maar wel omdat zij bang waren voor reputatieschade. Een land dat zich van dit soort afwegingen weinig aan trok, was China, dat in 1989 met haar democratische protestbeweging had gedaan wat Myanmar in 1988 had gepresteerd. China en Myanmar ontwikkelden economisch vrij nauwe banden. Maar dat zette de onafhankelijkheid van de Myanmarese staat weer onder druk.
Voordat deze afwegingen tot een koerswijziging leidden, nam de straat haar rol weer op. In augustus 2007 begonnen demonstraties tegen een verhoging van de brandprijzen. Al snel escaleerde die tot een nieuwe volksopstand, met boeddhistische monniken in een symbolische hoofdrol. Die stellingname van monniken raakte de legitimatie van het regime, en raakte tegelijk ook een gevoelige snaar bij de boeddhistische stadsbevolking. Die juichten de optochten van monniken op de straten toe. Maar het deel van de boeddhistische geestelijkheid dat protesteerde, profileerde zichzelf als leiding van de protesten, en de rest van de bevolking eerder als supporters dan als gelijkwaardige deelnemers. Toen de boeddhistische generaals de stap zetten om boeddhistische monniken hardhandig te onderdrukken, stond de rest van de volksbeweging – die veelal huizenhoog tegen de monniken opkeek – feitelijk met lege handen. Wederom kwam het militaire bewind als overwinnaar uit de bus, mede dankzij de geschetste zwakke plekken in de protestbeweging. Opstanden die niet tot het uiterste gaan, die niet de actieve deelname van heel haar sociale basis aanvuurt maar een groot deel ervan als achterban in de achterhoede laat lopen, zulke opstanden leggen het af tegen een vastberaden bewind dat bereid is om het vuur op vreedzame demonstranten te laten openen.
Een beetje democratie
De generaals zullen opgelucht adem hebben gehaald. Tegelijk zaten ze nog steeds in dat isolement. Voor een winstgevende, concurrerende economie hebben zelfs de meest corrupte generaals toch graag investeerders over de vloer. En die bleven nog steeds grotendeels weg. Het bewind besloot tot een heel voorzichtige democratische opening, om te beginnen met een nieuwe grondwet. Die werd er in 2008 met een referendum doorgejast, en garandeerde bij verkiezingen sowieso 25 procent van de zetels in het belangrijkste parlementaire lichaam aan de militairen. Veel stelde dat nog niet voor. Tegelijk werd de repressie gaandeweg minder, en kwamen er ook gesprekken met opstandsbewegingen tegen het centrale gezag. Intussen vonden in de industriële zones her en der stakingen plaats van textielarbeiders. Er rommelde iets. De generaals zullen zich gerealiseerd hebben dat een volgend 1988 of 2007 wel eens iets minder goed voor ze kon aflopen. Waar onderdrukking te riskant wordt, daar wil inkapseling via bescheiden concessies wel eens uitkomst bieden. Ook dat soort afwegingen zal de heersers richting democratisering hebben getrokken.
Doorslaggevend was waarschijnlijk Westerse druk. Die had twee redenen. Enerzijds worden Westerse politici graag gezien als voorstanders van vrijheid en democratie. Mensenrechten zijn dus een propagandawapen. Door Myanmar ermee om de oren te slaan kon een Obama of ene Blair aan kiezers in eigen land dus populariteitspunten scoren. Het kostte niets, want zaken doen met Myanmar deden ze toch al weinig.
De tweede reden is complexer, en wellicht nog cynischer. Westerse mogendheden houden op een bepaalde manier werkelijk van democratie! Dat komt omdat de multinationale ondernemingen waar ze steun aan verlenen, op een zeer specifieke wijze baat hebben bij democratisch bestuur, in vergelijking althans met het soort dictatuur dat Myanmar was. Zo’n dictatuur is corrupt en gesloten. Die corruptie, daar is voor multinationale ondernemers best mee te leven. Het kost iets, maar je krijgt er wat voor terug. Maar in dictaturen neemt corruptie de vorm aan van een zodanig soort vriendjespolitiek, dat de meeste multinationale ondernemers buiten spel staan, De generaals van Myanmar bevoordeelden zichzelf, elkaar en familieleden. General Motors, Philips en hoe ze maar mogen heten, hebben in zo’n structuur het nakijken. Wat zulke ondernemers dus willen, is een eerlijk speelveld waarin ook zij aan de concurrentiestrijd mee kunnen doen. Ze willen niet door corrupte generaals of partijbazen buiten de deur gehouden worden.
Welnu, de ondernemersbehoefte aan een eerlijk speelveld, faire concurrentieverhoudingen, vertaalt zich politiek in de norm van de ‘rechtsstaat’, met electorale democratie en al. Een rechtsstaat, zodat je oneerlijke concurrentie kunt aanvechten. Een meer onafhankelijke media, zodat corruptie en vriendjespolitiek blootgelegd en aangeklaagd kunnen worden. Concurrerende politici en politieke groeperingen – en dus vrije verkiezingen – zodat geen vaste kliek van machthebbers permanent iedere buitenstaander buiten spel blijft zetten. Daarin is de verheven retoriek over rechtsstaat, vrijheid en democratie geworteld. Op een bepaalde manier menen Westerse staatshoofden en regeringsleiders deze retoriek nog ook. Het is een bloemrijke formulering van het soort openheid voor multinationale ondernemingen wiens boodschappers die regeringsleiders in en staatshoofden in zekere zin zijn.
De machthebbers in Myanmar zullen zich gerealiseerd hebben dat ze democratie moesten aanbieden om multinationale ondernemingen binnen te halen, Dus boden ze, heel voorzichtig maar gaandeweg iets voortvarender, democratie aan. Natuurlijk hielden ze hun repressie-apparaat intact. Natuurlijk waakten ze voor hun eigen belangen. Maar er kwamen wel degelijk min of meer vrije verkiezingen, die in 2016 de NLD een grote meerderheid bezorgden, waarna Aung San Suu Kyi regeringsleidster werd in een voor haar gecreëerde positie als Staatsraad. De maatschappij ontdooide. De angst die diep in de vezels van mensen was gaan zitten, werd gaandeweg minder.
Terreur tegen Rohingya
Intussen waren de generaals echter niet alleen kersverse democraten. Het waren altijd ook nog Myanmar-nationalisten. Datzelfde gold voor Aung San Suu Kyi. Aanzienlijke delen van de bevolking voelde zich daar nogal ongemakkelijk bij, met goede reden. Zo waren er de Rohingya in het westen van Myanmar. Geen boeddhisten maar moslims – en dus voor boeddhistische nationalisten bij voorbaat verdacht. Vanuit de Rohingya kwam een activistische, deels gewapende beweging op. Die voerde op vrij kleine schaal verzetsdaden uit, vooral maar niet uitsluitend tegen militaire posten en dergelijke. Dat werd het voorwendsel voor het leger om de Rohingya-bevolking grootschalig aan te vallen, te verdrijven en hier aan daar rechtstreeks uit te moorden. Dat was in 2016-2017. ‘Minstens 6700 Rohingya, waaronder op zijn minst 730 kinderen jonger dan vijf jaar, zijn gedood in de maand nadat het geweld uitbrak. Volgens de medische liefdadigheidsorganisatie Medicins Sans Frontieres (MSF) Amnesty International zegt dat de militairen van Myanmar ook Rohingya vrouwen en kinderen hebben misbruikt en verkracht’. In Rakhine, de provincie waar de Rohingya wonen, zijn nu nog 500.000 van hen. Meer dan 600.000 Rohingya zijn gevlucht naar Bangladesh, al is ‘verdreven’ misschien een beter woord.(2)
De smoes was dat de Rohingya geen ‘echte’ Myanmarezen waren, maar immigranten die eigenlijk niet in Myanmar thuishoorden. Achter de massamoorden en de verdrijving zat een soortgelijke dynamiek als achter de Armeense genocide die de Turkse staat doorvoerde, en de genocide op Tutsi’s in Rwanda in 1995. Ook daar was gewapend verzet vanuit organisaties binnen deze bevolkingsgroep het voorwendsel om de bevolkingsgroep als zodanig van de aardbodem of minstens van het grondgebied van de staat – te doen verdwijnen. De anti-Rohingya-campagne was tegelijk een manier van de machthebbers om zich als echte nationalisten te profileren.
Wat deed intussen de winnares van de Nobelprijs van de vrede. Aung San Suu Kyi? Zij praatte de repressie in grote lijnen goed, en steunde daarmee de generaals. Ook zij had een reputatie te verliezen als Myanmar-nationalist. Ze koos ervoor om op dit thema geen ruzie met de generaals te zoeken. Ze maakte zich daarmee feitelijk medeplichtig aan de genocidale politiek van die generaals. Dat kostte haar een groot deel van haar reputatie bij mensenrechtensupporters buiten Myanmar.
Maar in Myanmar zelf waren nogal wat mensen het met de vijandige politiek jegens de Rohinya niet zo oneens. Nationalisme verbond een groot deel van de bevolking met zowel Aung San Suu Kyi als met de generaals, die achter de schermen nog steeds machtig waren. De vrijheidsliefde van deze bevolking strekte zich bepaald niet automatisch uit tot erkenning van de rechten en vrijheden van alle, ook niet-boeddhistische, bevolkingsgroepen. Rohingya vonden te weinig gehoor in Myanmar buiten hun eigen vervolgde gemeenschap.
Relatieve uitzondering: de punk-gemeenschap die ook Myanmar rijk is. ‘“Deze is voor Wirathu – kijk eens wat je hebt gedaan”, schreeuwt de leadzanger, verwijzend naar een van Myanmar’s meest prominente nationalisten, voordat hij zich stort in een song over religieus geweld’, zo lezen we al op 2015 op Aljazeera, in een reportage over hoe punks tegen de opgeklopte anti-moslim-haat stelling namen.(3) Wirathu, een boeddhistische monnik en een felle anti-Rohingya, nationalist, was gangmaker van die haat. In 2015 nam de regering wetgeving aan die moslims – en dus Rohingya ook – onder druk zette en in een soort uitzonderingspositie plaatste. Wirathu en zijn organisatie hadden deze wetgeving bepleit. Helemaal onweersproken bleef het anti-Rohingya-chauvinisme gelukkig niet, en van de meer extreme uitingen distantieerde het regime zich soms ook. Wirathu viel in ongenade en werd uiteindelijk gearresteerd, maar dat was vooral omdat hij de militairen aanmoedigde om Aung San Suu Kyi af te zetten.(4) Aan de repressieve houding die staat, militairen en Aung San Suu Kyi tegenover de Rohingya innamen, veranderde weinig.
Staatsgreep
Er gonsde meer in de maatschappij dan een kritische punkscene in Yangon, de belangrijkste stad. Er was een vrij radicale studentenbeweging. Nu en dan waren er ook stakingen van fabrieksarbeiders. In 2019 was er zelfs een serieuze stakingsgolf(5). Het was allemaal redelijk pril. Maar wat begon als een opportunistische democratische wending van bovenaf, werd van onderop wel degelijk benut om meer ruimte te zoeken voor een rechtstreekse strijd, voor lotsverbetering en meer vrijheid, en hier en daar ook tegen giftig nationalisme. Of ‘democratie’ het passende woord is, mag je je afvragen. De militaire leiding oefende nog steeds veel invloed uit, en had ook nogal wat economische belangen. Maar vrijere maatschappelijke verhoudingen en stemmingen hadden wortel geschoten. De angst was niet meer als vanouds, en dat was wel degelijk een verbetering. Al snel zou blijken hoe bedreigd die vrijheid nog altijd was.
In november 2020 waren er verkiezingen in Myanmar. Er was een oppositie die aan de militairen was gelieerd. En er was de nog steeds populaire NLD, met Aung San Suu Kyi als aanvoerster. Als de militairen gedacht hadden dat de meeste mensen genoeg op haar en haar regeringspartij waren uitgekeken om hun stem eens aan de pro-militaire oppositie te geven, vergisten die militairen zich. De NLD won tamelijk overweldigend. De legerleiding riep ‘Fraude!’ maar kwam niet met bewijs. Eind januari hintte Zaw Min Tun, generaal en militair woordvoerder: ‘We zeggen niet dat de Tatmadaw de macht zal grijpen; maar we sluiten het ook niet uit.’. Die Tatmadaw, dat was dus het militaire apparaat in Myanmar, dat duidelijk genoeg had van een rol als door breed gesteunde burgerpolitici enigszins opzij geduwde indirecte machthebber. De Tatmadaw zocht kennelijk zekerheid en ongebreidelde macht. Overigens kwamen na deze griezelige hint geruststellende woorden. De hint bleek echter vooruit te wijzen naar de realiteit: enkele dagen later was de militaire staatsgreep een feit.
Nervositeit vanwege de kracht en populariteit van de NLD en haar aanvoerster speelde als motief voor de staatsgreep een rol. Ik denk dat er nog een factor was. De militaire machthebbers hadden de democratische opening gelanceerd om economische redenen, om onder Westerse druk uit te komen zodat bedrijven in Myanmar wilden investeren en de economie tot bloei zou komen. Dat was maar matig gelukt, en de verontwaardiging over de vervolging van de Rohingya dreigde opnieuw tot Westerse druk op Myanmar te leiden. Daarmee werd de democratie, bezien vanuit de machthebbers, enigszins overbodig. Aangezien Democratie draagt ook het gevaar in zich draagt uit de hand te lopen – als de de bevolking democratische beloftes op haar eigen manier serieus gaat nemen en zelfstandige vrijheidsdrang gaat ontplooien. Een riskante democratie, die ook nog eens niet de door de machthebbers beoogde economische voordelen oplevert waarom ze was ingevoerd, die kun je net zo goed weer afdanken, of minstens drastisch in staatsveiliger richting verbouwen.
De staatsgreep werd beklonken met arrestaties van veel NLD-politici, waaronder Aung San Suu Kyi zelf. De president werd afgezet, de vicepresident werd president en droeg de macht meteen over aan legerleider Min Aung Hlaing (7). Kort na de staatsgreep maakte de nieuwe/oude machthebbers hun plannen bekend: een jaar noodtoestand, gevolgd door nieuwe verkiezingen. Je mag aannemen dat de militaire top de zaak wel zo zou organiseren dat die verkiezingen een militair wenselijke uitslag zouden krijgen. Anders hadden ze zich net zo goed bij de huidige verkiezingsuitslag neer kunnen leggen.
Opstand!
De eerste 24 uur na de staatsgreep gebeurde er vrij weinig spectaculairs. Zou er een grootschalige repressiegolf op touw worden gezet, met massa-arrestaties? Zou er protest komen? En hoe zouden de kersverse dictatuur daar op reageren? Wie zich ook maar een beetje verdiept heeft in de opstanden van 1988 en 2007 en het staatsgeweld dat machthebbers ontketenden, realiseerde zich hoe griezelig de situatie was en nog kon worden. De bevolking va Myanmar had gegronde reden voor grote bezorgdheid en angst. Al snel bleek dat heel veel mensen zich niet door die angst lieten verlammen. De bereidheid om voor vrijheid te vechten en aanzienlijke risico’s te nemen, brak door de angst heen en bracht mensen in beweging.
Al binnen 48 uur weerklonk er protestgeluid: mensen in de grootste stad Yangun maakten lawaai met potten, pannen, ratels en dergelijke, tien minuten lang. Al snel gebeurde er meer. ‘Een docentenfederatie riep op tot de vrijlating van vastgezette politici en studentenleiders. Yangon Youth Network kondigde een campagne voor burgerlijke ongehoorzaamheid aan, en artsen in Mandalay weigerden te werken onder de militaire junta’.(8) Dat meldde de Guardian op 2 februari. De BBC voegde toe: ‘Jeugd- en studentengroepen riepen ook op tot een campagne van burgerlijke ongehoorzaamheid, en een Facebook-groep voor de campagne verwierf 100.000 Likes. Artsen die werkten in regeringsziekenhuizen zeiden dat ze het werk vanaf woensdag neer zouden leggen om te pushen voor de vrijlating van mevrouw Suu Kyi.’ Een anestesiologist had zelfs uit protest ontslag genomen.(9) Andrew Nachemson, op 3 februari in Aljazeera: ‘Frontline gezondheidswerkers van meer dan 70 medische eenheden en ziekenhuizen in het land kondigden een staking aan vanaf woensdag en weigerden om om te werken voor het militaire bewind’. Een arts keek verder dan de eigen beroepsgroep: ‘Hoewel wij, de medische werkers, de beweging op gang hebben gebracht, willen we dat andere departementen van de overheid ook meedoen. Als meer departementen betrokken worden bij de burgerlijke ongehoorzaamheidscampagne, dan hebben we het gevoel dat het regeringsapparaat ophoudt te bewegen.’(10)
Op donderdag 4 februari vonden er al kleine straatprotesten plaats in Mandalay en in Yangun. In Mandalay verdreef de politie de betogers en arresteerde vier mensen, In Yangon riepen mensen ‘Laat de junta vallen!’ ‘Ze hieven hun hand in het drievingerige groet, het gebaar dat gebruikt wordt door Thaise pro-democratie-betogers’.(11) Op 5 februari namen docenten deel aan de strijd: ‘honderden docenten en studenten verzamelden zich voor campusgebouwen van de Yangon University of Education in Yangun’, aldus Aljazeera op die dag.(12) ‘Een lid van de staf schatte dat 200 van de staf van 246 op de univeriteit zich bij het protest aansloten.’ Deelnemers maakten hun positie glashelder: ‘We willen deze militaire staatsgreep die op onwettige wijze onze gekozen regering de macht greep uit handen van onze gekozen regering.’ Dat is nog keurig rechtsstatelijk democratisch. Maar kijk hoe strijdbaar ze zich opstellen: ‘We gaan niet langer met ze werken. We willen dat de staatsgreep mislukt.’ Deze mensen zijn het stadium van protesteren en vragen voorbij en hebben het terrein van de directe actie welbewust betreden. Het bewind sloot intussen de toegang tot allerlei sociale media maar af, het standaardrecept van regimes die nerveus worden van protesterende mensen.
Op 6 februari bleek de protestgolf aanzienlijk gegroeid, met duizenden demonstranten in Yangun. “het zou gaan om het grootste protest sinds de militairen de controle in het land overnamen’, aldus Nu.nl bij een illustratief videofilmpje(13). De NOS: ‘In Myanmar hebben tienduizenden gedemonstreerd tegen de staatsgreep van het leger, begin deze week.’ Het bericht gaf mooie details: In de grootste stad Yangun riepen demonstranten leuzen tegen de militaire dictatuur en voor democratie. Van de mensen langs de kant kregen ze water en eten aangereikt. Automobilisten gaven blijk van hun steun door op hu claxon te drukken en de betogers met drie vingers te begroeten.’ Het bericht meldde ook demonstraties in Mandalay, en in de hoofdstad Naypyidaw.(14) Dat laatste is best opmerkelijk: die hoofdstad is nieuw gebouwd in opdracht van militaire machthebbers. Er wonen vooral regeringsbureaucraten. Dat ook daar mensen protesteren, is geen gunstig teken voor het staatsgezag.
Zondag 7 februari, soortgelijke taferelen.(15) Yangun, wederom vele duizenden mensen. Elders: honderd betogers Mawlamyine aan de kust, en ook een protestbijeenkomst in Mandalay. Maar ook dit: ‘Een andere menigte van honderden mensen bracht de nacht door buiten een politiebureau in de stad Payathonzu in de staat Karen in het zuidoosten, waar gedacht werd dat plaatselijke NLD-wetgevers waren gearresteerd.’ Actie in Karen: dat betekent dat ook buiten de steden en regio waar de grootste bevolkingsgroep woont, protest op gang komt. Ook dat is gunstig: zo blijft de volksopstand, want daarvan was intussen sprake, staatspogingen tot verdeel en heers makkelijker voor.
Ajjazeera heeft ook interessante informatie over de protesten van 7 februari.(16) In Yangon zijn maar liefst drie demonstraties geweest. Over een ervan lezen we: ‘duizenden mensen – waaronder fabrieksarbeiders en studenten prominent aanwezig waren – marcheerden op zaterdag een hoofdstraat door terwijl ze riepen: “Military dictator. fail, fail. Democracy, win, win” ‘ Die leus vertaal ik niet, die is duidelijk zat. Verder: ‘Nog eens duizenden waren de straat op gegaan in de tweede stad van Myanmar, Mandalay, en in haar door de militairen gebouwde hoofdstad Naypyidaw, thuis voor de overheidsbureaucraten van het land, waar demonstranten anti-staatsgreepleuzen scandeerden en om de vrijlating van Aung San Suu Kyi riepen.’ In Myawaddy vielen politieagenten demonstranten aan en namen ze onder vuur, het is niet duidelijk waarmee precies.
Zo ging het maar verder. Maandag 8 februari: de NOS sprak van ‘vele duizenden demonstranten’ in het land.(17) Het militaire bewind voerde intussen de repressie op. ‘In de hoofdstad Naypyidaw is korte tijd een waterkanon ingezet tegen demonstranten.’ Veel demonstranten weer in Yangun. Daar ‘ trokken boeddhistische monniken samen met studenten, leraren en andere betogers in protestmars door de straten.’ Een oproep tot algemene staking vond verspreiding. ‘Tot de staking is opgeroepen door onder anderen de bekende activist Min Ko Naing, een van de leiders van de protestbeweging tegen de toenmalige dictatuur die in 1988 begon.’ Een stem vanuit een eerdere protestgeneratie dus. Zo worden vonken en vlammen doorgegeven. En dat de regering nu al een waterkanon in de hoofdstad, dat gloednieuwe regeringsbolwerk, meende nodig te hebben was een erkenning van de kracht die de opstand intussen heeft bereikt.
Aljazeera berichtte tevens over protesten elders, niet alleen in Yangun en Naypyidaw. In Dawei bijvoorbeeld, maar ook in Myitkyina.(8) Dat is de hoofdstad van Kachin, ook een deelstaat waar een van de minderheidsgroepen woont die met gegronde reden het centrale gezag – van de generaals, maar toen ze regeerde ook van Aung San Suu Kyi – wantrouwden. Dat wantrouwen zal niet weg zijn, maar hoe ze ook tegen de NLD-aanvoerster aan kijken, de afwijzing van de dictatuur hebben ze gemeen met haar aanhang. Dit is geen NLD-protest op zich, al is duidelijk dat die NLD en Aung San Suu Kyi nog altijd veel steun genieten onder de bevolking. Dit is veel meer. Dit is een opstand van de bevolking van Myanmar in haar veelvormigheid tegen haar militaire onderdrukkers. Bij het bericht van Aljazeera staat trouwens een landkaartje met stippen op plaatsen waar op 7 februari protest heeft plaatsgevonden. Ik tel minstens 70 van die stippen, van het uiterste zuiden tot ver in het noorden van het land.
Op dindag 9 februari escaleerde de onderdrukking, het bewind had intussen een samenscholingsverbod afgekondigd: samen komen met meer dan vijf personen was verboden. Mensen gingen evengoed de straat op en demonstreerden. In de hoofdstad Naypyidaw zette de politie eerst een waterkanon in, en opende vervolgens het vuur nadat demonstranten terug waren gaan vechten. ‘Ze vuurden eerst twee keer waarschuwingsschoten in de lucht, toen vuurden ze [op betogers] met rubber kogels”, aldus citeert persbureau AFP een bewoner. Aljazeera, waaruit ik hier put, meldt ook de arrestatie van twee actievoerders in Mandalay en de inzet van een waterkanon in Bago.(19) Intussen spreekt de NOS van politie die in Mandalay ‘wild om zich heen slaat’ en van ‘ waarschuwingsschoten’. ‘Er zouden meer dan twintig mensen gearresteerd zijn’. Het bericht spreekt over gewonden . ‘Online circuleren berichten over schietpartijen en doden onder demonstranten, maar die zijn onbevestigd.’
Dat doet inmiddels denken aan de 2007, en zelfs aan het bloedbad dat het militaire regime in 1988 aanrichtte om de revolutie neer te slaan. Gaat die tragedie zich herhalen? De repressie begint in die richting te wijzen. Maar er staan zaken tegenover die een minder ongunstige afloop minstens denkbaar maken.
Allereerst reist het nieuws nu nog sneller, en kunnen ook actievoerders veel vlugger communiceren. Het is minder eenvoudig om een opstand in bloedbad te verzuipen zonder dat daar onmiddellijk reacties op komen waar het bewind echt last van kan hebben, en vooral zonder dat de opstand verder wordt aangewakkerd. In 1988 hoefde het bewind geen internet stil te leggen en geen sociale media te blokkeren. Nu wel, en dat laat zwakte zien, geen kracht. In de tweede plaats kennen mensen hun vijand: precies de soort repressie waarmee het bewind in 1988 optrad, is een extra motief om alles op alles te zetten om de militaire dictatuur te verslaan. In de derde plaats zijn er in de nu abrupt afgebroken tijd van halfslachtige democratisering sociale netwerken en bewegingen opgekomen die niet zo heel makkelijk meer opgerold kunnen worden.
In de vierde en niet bepaald laatste plaats: er zijn inmiddels beginnetjes van een arbeidersbeweging die haar laatste woord tegenover haar onderdrukkers bepaald nog niet heeft gesproken. Demonstranten kan het leger van de straat schieten. Maar als de oproepen tot een algemene staking werkelijk aanslaan, is het bewind met lege straten nog steeds niet uit de problemen. Die algemene staking is er nog niet, maar er zijn wel degelijk mensen die deze kant op bewegen. De BBC schrijft over het protest van maandag 7 februari:(20) ‘Tienduizenden kwamen maandag bijeen in de hoofdstad Naypyitaw voor de staking, met andere steden zoals Mandalay en Yangun die ook melding maken van aanzienlijke aantallen, aldus BBC Burmese. De betogers omvatten leraren, advocaten, bankpersoneelsleden en overheidsarbeiders’. Dat is het slag betogers dat we de eerste dagen al zagen.
Maar dan dit: ‘Online zijn er oproepen geweest aan arbeiders om niet naar het werk te gaan. “Dit is een werkdag maar we gaan niet naar het werk, al worden onze salarissen gekort”, zei een betoger, de 28-jarige Hnin Thazin, arbeider in een kledingfabriek, tegen persbureau AFP’. ‘We’ gaan niet naar het werk. Dat is al meer dan ‘ik ga niet naar het werk’. Zoiets wijst op iets van collectieve stakingsactie, en dat is een hoopvol teken. Het is veel en veel te vroeg om de opstand in Myanmar als verloren te beschouwen. Het is intussen wel de hoogste tijd om tot concrete daden van solidariteit met de dappere demonstranten in dat door dictatuur getergde land te komen.
2 ‘Myanmar Rohingya: What you need to know about the ctrisis’, BBC, 23 januari 2020, https://www.bbc.com/news/world-asia-41566561 De genocidale vervolging van de Rohingya is een afzonderlijk artikel meer dan waard.
Kritiek: Onvolledige en daardoor tendentieuze berichtgeving
Aung San Suu Kyi’s onverdedigbare bagatellisering van
de misdaden tegen de Rohingya’s en haar eigen verantwoordelijkheid als
regeringsleider.
Geachte Redactie,
[Mocht u geen tijd hebben, de hele brief te lezen, spring dan over
naar de Epiloog]
In het recente en eerdere verleden heb ik u vaak gewezen op het belang
van evenwichtige en volledige berichtgeving en aangegeven waarin u,
mijns inziens, de fout inging. [1]
Mijn meest recente commentaar op uw berichtgeving dateert dd 11 januari anno Domini 2021 en het betrof het Midden-Oostenconflict.
Zie de volledige mail geheel onderin.
Of zie mijn website, noot 2
Vandaag richt ik mijn pijlen op uw berichtgeving dd 1 fenruari
”Aung San Suu Kyi vast in Myanmar”
Het betreft huidig regeringsleider en Nobelprijswinnares Aung San
Suu Kyi [3]
U schrijft in uw berichtgeving
”In Myanmar zijn regeringsleider Aung San Suu Kyi en een aantalkabinetsleden opgepakt, zegt de partijwoordvoerder.In meerdere steden ligt internet en telefonie plat. Het leger dreigde vorige week met een mogelijke staatsgreep.De legertop stelt, dat er verkiezingsfraude is gepleegd in november,toen de partij van Aung San Suu Kyi wederom de absolute meerderheidbehaalde.Volgens waarnemers zijn de verkiezingen eerlijk verlopen.
De winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede werd in 2016 na tientallenjaren militair bewind, de eerste democratisch gekozen regeringsleider vanhet land.”Zie ook uw berichtgeving weergegeven, direct onder het notenapparaat. ONVOLLEDIG EN DAARDOOR TENDENTIEUS: Wat mij stoort aan uw berichtgeving is het volgende:Na de trieste gebeurtenissen over de vastzetting van Aung San Suu Kyi eneen aantal kabinetsleden en de toen waarschijnlijke [en nu bevestigde] [4] legercoup vermeld te hebben, schrijft u in uw laatste alinea:”De winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede werd in 2016 na tientallenjaren militair bewind, de eerste democratisch gekozen regeringsleider vanhet land.” KLOPT DAT DAN NIET, DAMES EN HEREN VAN DE REDACTIE?Jawel, het klopt wel degelijk, maar het is onvolledig, omdat het eenonjuist beeld geeft van regeringsleider Aung San Suu Kyi:Wel degelijk is haar de Nobelprijs voor de Vrede toegekend, waarbij het Nobelcomite o.a. heeft opgemerkt [zie Wikipedia]:”… Suu Kyi’s struggle is one of the most extraordinary examples of civil courage in Asia in recent decades. She has become an important symbol in the struggle against oppression …
… In awarding the Nobel Peace Prize for 1991 to Aung San Suu Kyi, the Norwegian Nobel Committee wishes to honour this woman for her unflagging efforts and to show its support for the many people throughout the world who are striving to attain democracy, human rights and ethnic conciliation by peaceful means.” [5]
Daar wil ik niets aan af doen.
Zij HEEFT zich jarenlang geweldloos ingezet in de strijd tegen
een militaire junta en dat blijft overeind staan.
MAAR……
Er kleeft een ernstige schaduwkant aan de Handel en Wandel van
Aung San Suu Kyi en daaraan had u aandacht dienen te besteden:
AUNG SAN SUU KYI EN DE ROHINGYA’S
Al enige jaren ligt Aung San Suu Kyi onder vuur vanwege haar
houding tegenover de in Myanmar ernstig vervolgde moslim-
minderheid, de Royingya’s:
Van de kant van het Myanmaarse leger zijn oorlogsmisdaden,
misdaden tegen de menselijkheid, genocide en etnische zuiveringen hun
deel.
Lees maar, wat mensenrechtenorganisaties Amnesty International en Human Rights
Watch daarover melden. [6]
ROL VAN AUNG SAN SUU KYI
Welnu, de rol, die Nobeprijswinnares Aung San Suu Kyi hierin
gespeeld heeft, is bepaald niet fraai te noemen:
Want een van de redenen, waarom zij die Nobelprijs
ontvangen heeft, is vanwege haar inzet voor de mensenrechten:
Welnu, Geachte Redactie, over die mensenrechten heeft
Aung San Suu Kyi een geheel eigen opvatting, want uit alles blijkt, dat zij
vindt, dat deze niet op Rohingya’s van toepassing is:
Want Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi heeft lang na haar vrijlating in 2010 het zwijgen bewaard over de stelselmatige misdaden
tegen de Rohingya’s [7]
En voor zover ze WEL sprak, was het al helemaal rampzalig:
Zo vroeg ze zich af, of de Rohingya wel beschouwd konden worden
als burgers van Myanmar [8], ze zo van hun burgerrechten berovend,
en ontkende in een BBC interview in 2013, dat er sprake was van etnische zuiveringen tegen de Rohingya’s [9], ondanks duidelijke bewijzen. [10]
Haar stilte en onverschilligheid werden zo oorverdovend, dat er
consequenties volgden:
Zo werd ze stevig aangesproken door vijf ”collega” Nobelprijswinnaressen voor de vrede in een gezamenlijk ondertekende brief [11]
De dames
Mairead Maguire [Nobelprijswinnares in 1976, Noord-Ierland]
Uiteindelijk trok ook Amnesty International de stekker eruit,
door Aung San Suu Kyi de haar toegekende Ambassador
of Conscience Award te ontnemen, die haar in 2009 was
toegekend. [13]
HOOFDVERANTWOORDELIJK
Erger nog dan haar ontkenning van overduidelijke
oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid
en genocide tegen de Rohingya’s [14] vind ik haar eigen
mede-verantwoordelijkheid, want vanaf het moment,
dat zij regeringsverantwoordelijkheid droeg, was zij
mede-verantwoordelijk voor alle aan de Rohingya’s gepleegde misdaden. [15]
Vanaf dat moment had/heeft zij bloed aan haar handen.
En zeker vanaf het moment, dat het Internationaal
Strafhof in Den Haag Myanmar heeft opgedragen, de Rohingya moslim minderheid te beschermen, waarmee zij
de facto de misdaden tegen de Rohingya heeft erkend! [16]
Met lof aan het Afrikaanse land Gambia, dat de zaak ten behoeve van de Rohingya aanhangig gemaakt heeft! [17]
Wat helemaal een moreel dieptepunt was, dat Aung San Suu Kyi naar het Internationaal Gerechtshof in Den Haag is
gekomen om voor de regering te getuigen en expiciet
en impliciet het leger in bescherming te nemen, door
de misdaden tegen de Rohingya glashard te ontkennen
en ze ”incompleet en misleidend” te noemen. [18]
EPILOOG
Het is dus duidelijk.
Zoals al opgemerkt, hebt u in uw berichtgeving
dd 1 februari het volgende over de nu vastgezette
regeringsleider Aung San Suu Kyi opgemerkt:
””In Myanmar zijn regeringsleider Aung San Suu Kyi en een aantalkabinetsleden opgepakt, zegt de partijwoordvoerder.In meerdere steden ligt internet en telefonie plat.EN”De winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede werd in 2016 na tientallenjaren militair bewind, de eerste democratisch gekozen regeringsleider vanhet land.”Hoewel die berichtgeving op zich klopt, hebt u nagelaten te vermelden, dat regeringsleider en voormalig politiek gevangene Aung San Suu Kyi vanafhaar vrijlating zeer omstreden is geweest vanwege haar ontkenning van enonverschilligheid voor de misdaden tegen de moslim Rohingya minderheidin Myamnar, ondanks de overweldigende bewijzen daartegen.Zie daarvoor noot 6Daarbij heeft zij als regerinsleider verantwoordelijkheidgedragen voor de gecontinueerde misdaden tegen de Rohingyabevolking.Zie daarvoor noot 6Door dit niet te vermelden, wordt ten onrechte een veel te gunstig beeldvan Aung San Suu Kyi geschapen, die solidariteit verdient, omdat zij nudoor de militairen is vastgezet, maar afkeuring vanwege haar aandeelin de misdaden tegen de Rohingya bevolking.Uw taak is het, om een compleet beeld van de situatie tegeven.Doe dat dan ook, zoals uw collegae van Nu.nl wel gedaan hebben. [19] Bedankt voor het lezen van deze brief. Vriendelijke groeten Astrid EssedAmsterdam NOTEN [1]
Aung San Suu Kyi, de regeringsleider van Myanmar, is in de nacht van zondag op maandag opgepakt door het leger, meldt een woordvoerder van haar partij de Nationale Liga voor Democratie (NLD). Ook meerdere andere prominente leden van de NLD zijn gearresteerd.
Het leger van Myanmar heeft maandag een noodtoestand afgekondigd. Via een videoboodschap op de militaire televisie werd bekendgemaakt dat de macht is overgedragen aan de opperbevelhebber van de strijdkrachten, generaal Min Aung Hlaing.
De afgelopen dagen liep de spanning tussen de regering en het leger van Myanmar op in de nasleep van de verkiezingen in het land. Volgens het leger heeft er bij de verkiezingen fraude plaatsgevonden. Hierdoor werd gevreesd voor een staatsgreep.
Volgens een woordvoerder van Suu Kyi is zij in de vroege ochtend “meegenomen”. Ook president Win Myint zou vastzitten. “Ik wil mensen vragen niet te gehaast te reageren en zich aan de wet te houden”, aldus de woordvoerder, die zegt te verwachten zelf ook aangehouden te worden.
De staatstelevisie van Myanmar laat via Facebook weten dat het niet kan uitzenden vanwege technische problemen. Ook zouden alle telefonische verbindingen met de hoofdstad Naypidaw zijn verbroken. Volgens een BBC-correspondent zijn er veel soldaten op straat in delen van het land.
De woordvoerder van de NLD zei tegen persbureau AFP dat “met de situatie die we nu zien, we kunnen aannemen dat het leger een coup pleegt”.
Australië en VS eisen onmiddellijke vrijlating
Australië waarschuwt dat het leger van Myanmar “probeert de controle te krijgen” in het land en zegt erg bezorgd te zijn over de berichtgeving rondom de situatie. “We roepen het leger op de wet te volgen, geschillen op een wettige manier op te lossen en iedereen die onrechtmatig is opgepakt onmiddellijk vrij te laten”, zegt de Australische minister van Buitenlandse Zaken Marise Payne in een verklaring.
Ook de Amerikaanse president Joe Biden is over de arrestaties ingelicht. De Amerikaanse regering zegt actie te ondernemen als de arrestanten niet worden vrijgelaten. “De VS zal actie ondernemen als de verantwoordelijken deze stappen niet terugdraaien”, staat in een verklaring van het Witte Huis.
Australië en de Verenigde Staten roepen op de verkiezingsuitslag te waarborgen. Japan laat weten nog niet van plan te zijn Japanners uit Myanmar weg te halen. Wel zegt de regering de situatie in de gaten te houden. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties komt deze week bijeen om de “problematische” situatie in Myanmar te bespreken.
Internationale kritiek vanwege genocide Rohingya
Suu Kyi krijgt internationaal veel kritiek vanwege beschuldigingen over genocide op de Rohingya-minderheid, maar blijft in eigen land onverminderd populair. De Rohingya in Myanmar hebben al tientallen jaren te lijden onder de repressie van de overheid en het leger.
De huidige regeringsleider stond bekend om haar geweldloze strijd tegen de onderdrukking door de Myanmarese Junta. Ze won daarvoor meerdere mensenrechtenprijzen, waaronder de Nobelprijs voor de Vrede en de Sacharovprijs. Het Europees Parlement besloot Suu Kyi in september vorig jaar uit het gezelschap van winnaars van de Sacharovprijs te zetten.
EINDE NU BERICHT
[5]
”The decision of the Nobel Committee mentions:[54]
The Norwegian Nobel Committee has decided to award the Nobel Peace Prize for 1991 to Aung San Suu Kyi of Myanmar (Burma) for her non-violent struggle for democracy and human rights.
… Suu Kyi’s struggle is one of the most extraordinary examples of civil courage in Asia in recent decades. She has become an important symbol in the struggle against oppression …
… In awarding the Nobel Peace Prize for 1991 to Aung San Suu Kyi, the Norwegian Nobel Committee wishes to honour this woman for her unflagging efforts and to show its support for the many people throughout the world who are striving to attain democracy, human rights and ethnic conciliation by peaceful means.
WIKIPEDIA
AUNG SAN SUU KYI/1990 GENERAL ELECTION AND NOBEL PEACE PRIZE
” A United Nations-mandated Fact-Finding Mission (FFM) found sufficient evidence to call for the investigation of senior military officials for crimes against humanity and genocide against ethnic Rohingya Muslims. The government has been unwilling to address the root causes of the crises, including systematic persecution and violence, statelessness, and continued military impunity.” HUMAN RIGHTS WATCHWORLD REPORT 2020MYANMAREVENTS OF 2019 https://www.hrw.org/world-report/2020/country-chapters/myanmar-burma#
In a 2013 interview with the BBC’s Mishal Husain, Aung San Suu Kyi did not condemn violence against the Rohingya and denied that Muslims in Myanmar have been subject to ethnic cleansing, insisting that the tensions were due to a “climate of fear” caused by “a worldwide perception that global Muslim power is ‘very great'”
Dear State Counsellor and sister Laureate Daw Aung San Suu Kyi,In the years leading to your final release in 2010, your struggle for democracy was ours. Your defiant activism and unimaginable sacrifices profoundly inspired us, and like the rest of the world, we held you as a beacon of hope for Burma and for our human family. Along with other fellow laureates, we worked tirelessly and diligently for your personal freedom.It is thus with deep shock, sadness and alarm that we witness your indifference to the cruelty inflicted upon the Rohingya minority today. Nearly 270,000 people have sought refuge into neighbouring Bangladesh these past two weeks, and a recent UN report has highlighted an all too familiar story: extrajudicial executions; enforced disappearance and arbitrary detention; rape, including gang rape, and other forms of sexual violence. Arson attacks are being launched on civilians and entire villages burnt, leading to what the UN High Commissioner for Human Rights calls “a textbook example of ethnic cleansing”. This is an assault on our humanity as a whole.As Nobel Laureates working under the banner of the Nobel Women’s Initiative, we have supported the groundbreaking work and courage of women activists inside and along the borders of Burma for a decade. Their tireless activism consistently highlights abuses committed by the Burmese military. Just last November the Women’s League of Burma denounced the ferocious militarism that plagues Burma: “[…] we are gravely concerned for the security of women in conflict areas. It is urgently needed for the government to end impunity for state-sponsored sexual violence, and bring the military under civilian control”.As a fellow Nobel Laureate, a worldwide icon for the universal freedom and human rights, and now State Counsellor and de-facto Prime Minister of Burma, you have a personal and moral responsibility to uphold and defend the rights of your citizens.How many Rohingya have to die; how many Rohingya women will be raped; how many communities will be razed before you raise your voice in defense of those who have no voice? Your silence is not in line with the vision of “democracy” for your country that you outlined to us, and for which we all supported you over the years.As women committed to peace, as your sisters and fellow Laureates, we urge you to take a firm stand on this unfolding crisis: recognize Rohingyas as citizens with full rights and take all expedited measures possible to end the persecution of innocent civilians by the Myanmar authorities.In the words of fellow Laureate Archbishop Desmond Tutu: “If the political price of your ascension to the highest office in Myanmar is your silence, the price is surely too steep.” The time is now for you to stand for the rights of Rohingya people, with the same vigour and conviction so many around the world stood for yours.Sincerely,Mairead Maguire, Nobel Peace Laureate, (1976) – Northern IrelandJody Williams, Nobel Peace Laureate (1997) – United StatesShirin Ebadi, Nobel Peace Laureate (2003) – IranLeymah Gbowee, Nobel Peace Laureate (2011) – LiberiaTawakkol Karman, Nobel Peace Laureate (2011) – Yemen ZIE OOK https://www.astridessed.nl/open-letter-from-5-nobel-women-laureates-to-aung-san-suu-kyistop-the-persecution-of-rohingyas/
Amnesty International heeft Aung San Suu Kyi haar hoogste onderscheiding ontnomen, omdat de regeringsleider van Myanmar op schaamteloze wijze verraad heeft gepleegd aan de waarden waarvoor ze eens stond. Amnesty kende Aung San Suu Kyi de Ambassador of Conscience Award in 2009 toe, toen ze nog in huisarrest zat vanwege haar strijd voor democratie en mensenrechten.
Afgelopen weekend ontving Aung San Suu Kyi een brief van Amnesty’s secretaris-generaal Kumi Naidoo, waarin haar het intrekken van de prijs werd medegedeeld. Naidoo geeft in de brief uitdrukking aan Amnesty’s teleurstelling over het feit dat Aung San Suu Kyi haar politieke en morele gezag niet heeft gebruikt om de mensenrechten, gerechtigheid en gelijkheid in Myanmar te beschermen, maar zich in plaats daarvan onverschillig heeft getoond over de wreedheden waaraan het leger van Myanmar zich schuldig maakt, en de toenemende onderdrukking van de vrije meningsuiting.
Amnesty’s secretaris-generaal schrijft in zijn brief: ‘Wij zijn verbijsterd en geschokt over het feit dat u niet langer een symbool van hoop, moed en de voortdurende strijd voor mensenrechten bent.’
Strijd gaat door
Amnesty ontneemt Aung San Suu Kyi haar onderscheiding precies acht jaar nadat haar jarenlange huisarrest werd opgeheven. Amnesty steunde haar vreedzame en geweldloze strijd voor democratie en mensenrechten en zette zich in voor haar vrijlating. Toen Aung San Suu Kyi in 2012 eindelijk in de gelegenheid was om de Ambassador of Conscience Award in ontvangst te nemen, vroeg ze Amnesty om ‘aan ons te blijven denken en ons te helpen om een land te worden waar hoop en geschiedenis één worden.’
‘Amnesty nam die dag het verzoek van Aung San Suu Kyi uiterst serieus, reden waarom we nooit zullen wegkijken van mensenrechtenschendingen in Myanmar,’ zegt Naidoo. ‘We gaan door met onze strijd voor gerechtigheid en mensenrechten in Myanmar – met of zonder haar steun.’
Genocide
Amnesty voert diverse redenen aan voor het terugtrekken van de Ambassador of Conscience Award van Aung San Suu Kyi. Sinds zij in april 2016 aantrad als de de facto leider van de regering van Myanmar, is de overheid actief betrokken geweest bij vele mensenrechtenschendingen. In de militaire campagne tegen de Rohingya-minderheid hebben veiligheidstroepen duizenden mensen vermoord, vrouwen en meisjes verkracht, mannen en jongens gevangengezet en gemarteld, en honderden huizen en dorpen platgebrand. Meer dan 720.000 Rohingya zijn naar Bangladesh gevlucht. Een VN-rapport over deze kwestie roept op tot vervolging van hogere militairen wegens genocide.
Mensenrechtenschendingen ontkend
Hoewel de burgerregering geen zeggenschap heeft over het leger, hebben Aung San Suu Kyi en haar medewerkers verhinderd dat de veiligheidstroepen verantwoording moeten afleggen over hun daden, door mensenrechtenschendingen te ontkennen of te bagatelliseren, en door internationaal onderzoek naar de misstanden te dwarsbomen. Aung San Suu Kyi’s regering heeft de vijandigheid tegen de Rohingya alleen maar aangewakkerd, door ze als “terroristen” te bestempelen; de overheid beweerde ook dat de Rohingya hun eigen huizen in brand staken en valse verklaringen aflegden over “verkrachtingen”.
Vrije meningsuiting beknot
In de twee jaar dat Aung San Suu Kyi aan de macht is, zijn onderdrukkende wetten niet gewijzigd, waaronder dezelfde wetten die gebruikt werden om haar en andere mensenrechtenverdedigers gevangen te zetten. Sterker, ze heeft het gebruik van die wetten juist verdedigd, met name het besluit om twee journalisten van Reuters gevangen te zetten voor hun onthullingen over een massaslachting door het leger van Myanmar. Diverse andere mensenrechtenverdedigers en journalisten troffen in de afgelopen twee jaar hetzelfde lot. EINDE BERICHT AMNESTY
Amnesty International announced today that it has withdrawn its highest honour, the Ambassador of Conscience Award, from Aung San Suu Kyi, in light of the Myanmar leader’s shameful betrayal of the values she once stood for.
On 11 November, Amnesty International’s Secretary General Kumi Naidoo wrote to Aung San Suu Kyi to inform her the organization is revoking the 2009 award. Half way through her term in office, and eight years after her release from house arrest, Naidoo expressed the organization’s disappointment that she had not used her political and moral authority to safeguard human rights, justice or equality in Myanmar,citing her apparent indifference to atrocities committed by the Myanmar military and increasing intolerance of freedom of expression.
“As an Amnesty International Ambassador of Conscience, our expectation was that you would continue to use your moral authority to speak out against injustice wherever you saw it, not least within Myanmar itself,” wrote Kumi Naidoo.
“Today, we are profoundly dismayed that you no longer represent a symbol of hope, courage, and the undying defence of human rights. Amnesty International cannot justify your continued status as a recipient of the Ambassador of Conscience award and so with great sadness we are hereby withdrawing it from you.”
Perpetuating human rights violations
Since Aung San Suu Kyi became the de facto leader of Myanmar’s civilian-led government in April 2016, her administration has been actively involved in the commission or perpetuation of multiple human rights violations.
Amnesty International has repeatedly criticized the failure of Aung San Suu Kyi and her government to speak out about military atrocities against the Rohingya population in Rakhine State, who have lived for years under a system of segregation and discrimination amounting to apartheid. During the campaign of violence unleashed against the Rohingya last year the Myanmar security forces killed thousands, raped women and girls, detained and tortured men and boys, and burned hundreds of homes and villages to the ground. More than 720,000 Rohingya fled to Bangladesh. A UN report has called for senior military officials to be investigated and prosecuted for the crime of genocide.
Although the civilian government does not have control over the military, Aung San Suu Kyi and her office have shielded the security forces from accountability by dismissing, downplaying or denying allegations of human rights violations and by obstructing international investigations into abuses. Her administration has actively stirred up hostility against the Rohingya, labelling them as “terrorists”, accusing them of burning their own homes and decrying “faking rape”. Meanwhile state media has published inflammatory and dehumanizing articles alluding to the Rohingya as “detestable human fleas” and “thorns” which must be pulled out.
“Aung San Suu Kyi’s failure to speak out for the Rohingya is one reason why we can no longer justify her status as an Ambassador of Conscience,” said Kumi Naidoo.
“Her denial of the gravity and scale of the atrocities means there is little prospect of the situation improving for the hundreds of thousands of Rohingya living in limbo in Bangladesh or for the hundreds of thousands of Rohingya who remain in Rakhine State. Without acknowledgement of the horrific crimes against the community, it is hard to see how the government can take steps to protect them from future atrocities.”
Amnesty International also highlighted the situation in Kachin and northern Shan States, where Aung San Suu Kyi has failed to use her influence and moral authority to condemn military abuses, to push for accountability for war crimes or to speak out for ethnic minority civilians who bear the brunt of the conflicts. To make matters worse, her civilian-led administration has imposed harsh restrictions on humanitarian access, exacerbating the suffering of more than 100,000 people displaced by the fighting.
Attacks on freedom of speech
Despite the power wielded by the military, there are areas where the civilian-led government has considerable authority to enact reforms to better protect human rights, especially those relating to freedom of expression, association and peaceful assembly. But in the two years since Aung San Suu Kyi’s administration assumed power, human rights defenders, peaceful activists and journalists have been arrested and imprisoned while others face threats, harassment and intimidation for their work.
Aung San Suu Kyi’s administration has failed to repeal repressive laws – including some of the same laws which were used to detain her and others campaigning for democracy and human rights. Instead, she has actively defended the use of such laws, in particular the decision to prosecute and imprison two Reuters journalists for their work documenting a Myanmar military massacre.
Aung San Suu Kyi was named as Amnesty International’s Ambassador of Conscience in 2009, in recognition of her peaceful and non-violent struggle for democracy and human rights. At the time she was held under house arrest, which she was eventually released from exactly eight years ago today. When she was finally able to accept the award in 2012, Aung San Suu Kyi asked Amnesty International to “not take either your eyes or your mind off us and help us to be the country where hope and history merges.”
“Amnesty International took Aung San Suu Kyi’s request that day very seriously, which is why we will never look away from human rights violations in Myanmar,” said Kumi Naidoo.
“We will continue to fight for justice and human rights in Myanmar – with or without her support.”
Responding to the statement made by Aung San Suu Kyi at the International Court of Justice in The Hague today, Nicholas Bequelin, Amnesty International’s Regional Director, said:
“Aung San Suu Kyi tried to downplay the severity of the crimes committed against the Rohingya population. In fact, she wouldn’t even refer to them by name or acknowledge the scale of the abuses. Such denials are deliberate, deceitful and dangerous.
The exodus of more than three quarters of a million people from their homes and country was nothing but the result of an orchestrated campaign of murder, rape and terror. To suggest that the military ‘did not distinguish clearly enough between fighters and civilians’ defies belief. Likewise, the suggestion that Myanmar authorities can currently and independently investigate and prosecute those suspected of crimes under international law is nothing but a fantasy, in particular in the case of senior military perpetrators who have enjoyed decades of total impunity.
“While attention is focussed on Aung San Suu Kyi today, let’s recall that this case is really about justice for the Rohingya community, including the 600,000 still in Rakhine State who are at risk of further crimes and urgently need protection. It’s also about the hundreds of thousands of refugees who can’t return to Myanmar. Despite what Suu Kyi has said today, it is not safe to do so.
“The Court and international community should move swiftly to protect Rohingya and prevent further atrocities. This includes ordering Myanmar to lift discriminatory restrictions, ensure humanitarian access, and cooperate fully with any international investigation.”
Background
Aung San Suu Kyi, Myanmar’s State Counsellor and de facto head of state, is leading Myanmar’s delegation to the International Court of Justice (ICJ) in The Hague, Netherlands, to respond to a case alleging that Myanmar has breached its obligations under the 1948 Genocide Convention. The case was filed by The Gambia on 11 November 2019.
Today, Myanmar responded to The Gambia’s allegations in court for the first time. The Gambia has asked the ICJ to order Myanmar to take ‘provisional measures’ ‘to protect the rights of the Rohingya group’ and prevent all acts that may amount to or contribute to the crime of genocide against the community, pending formal hearings on the case.
Amnesty International’s own investigation has identified 13 senior officials – including Commander-in-Chief of the Myanmar military Senior General Min Aung Hlaing – as warranting investigation and prosecution for crimes against the Rohingya.
On January 23, 2020, the International Court of Justice (ICJ) in The Hague ordered Myanmar to take all necessary measures to protect Rohingya Muslims from genocide. In late 2017, Myanmar’s military massacred tens of thousands of Rohingya, committed widespread rape, and torched dozens of villages. The campaign of ethnic cleansing forced 740,000 Rohingya to flee to Bangladesh, but 600,000 remained in Myanmar, where they “may face a greater threat of genocide than ever,” a United Nations-backed fact-finding mission said. The associate director of Human Rights Watch’s international justice program, Param-Preet Singh, tells Amy Braunschweiger how this court order is a first – but huge – step to hold Myanmar accountable for its atrocities against the Rohingya.
It was a year ago that you started pursuing the unique approach to holding Myanmar accountable in the ICJ. How did that come about?
The idea of a country without any connection to the crimes bringing a case to the International Court of Justice had never been done before, even though, technically, any member state of the 1948 Genocide Convention could do so. The fact that it was Gambia – a small African country recovering from 20-plus years of dictatorship – and not a big, rich country makes its leadership even more inspiring.
It’s now more than two years since Myanmar’s latest ethnic cleansing campaign began, and military atrocities against the Rohingya go back years. Why have there been no consequences until now?
Myanmar’s longstanding brutal treatment of ethnic Rohingya is exactly the kind of crisis that the International Criminal Court (ICC) was created to address. The ICC tries individuals for grave international crimes, while the ICJ adjudicates disputes between countries. But since Myanmar isn’t a member of the ICC, only the UN Security Council could refer the situation to the ICC. That hasn’t happened because China has acted as Myanmar’s ally and protector, and as permanent member of the Security Council, can veto any resolution. The implied threat of a Chinese veto has managed to stifle criticism of Myanmar’s egregious human rights record and kept the situation from being referred to the ICC.
You needed to find a country to bring the case before the ICJ. How did that work?
When we first started raising this, at the UN in New York and in Canada and with other countries that had spoken out on genocide against the Rohingya, they said, what a creative, interesting idea – it’s not going to happen. We reached out to countries that had ratified the Genocide Convention in Europe, Africa, Asia and the Americas.
Then, out of nowhere, the West African nation of Gambia made public their intention to move ahead. I wish we could claim credit! Gambian Minister of Justice Abubaccar Tambadou’s vision, moral courage and leadership in seeking justice for the Rohingya is truly inspirational. Gambia demonstrated to the world that there was a state brave enough to take on Myanmar’s brutal ethnic cleansing campaign and risk China’s wrath in doing so.
Gambia’s decision to step forward gave new life to our efforts to reach out to countries around the globe, because now we were asking them to support Gambia in moving forward.
Gambia is just emerging from two decades of brutal dictatorship. Why did it take this on?
Gambian Justice Minister Tambadou had worked as a prosecutor at the International Criminal Tribunal for Rwanda, prosecuting cases from the 1994 Rwandan genocide. When he unexpectedly found himself in Bangladesh, sent at the last minute to represent his country at the annual conference of the Organisation of Islamic Cooperation, he met with Rohingya refugees at Bangladesh’s Cox Bazar camp. He says that after listening to story after story, it was clear that they had experienced genocide. And he felt morally compelled to do something about it.
What was it like being in The Hague for the ICJ hearing in December?
We brought a couple of Rohingya activists to The Hague and experiencing the moment with them was really moving. They felt they were finally being recognized by the world court because their government tried to erase them, which brought heartbreak but also power.
Outside the court building, there were demonstrations, a lot of shouting and chanting by both Rohingya and Myanmar government supporters. The decision of de facto Myanmar leader and Nobel Peace Prize winner Aung San Suu Kyi to defend the military in person before the court brought an extra level of scrutiny – as well as more demonstrators and media.
The Rohingya activists said they felt betrayed by Suu Kyi, who had spent many years under house arrest by the then-military government for her pro-democracy activism. They told me that they once hoped she would be their protector, but she was protecting the military instead.
What’s the significance of Aung San Suu Kyi defending Myanmar’s military in court?
The fact that she went to The Hague and personally spoke in defense of the military’s actions against a minority community means she has owned the military’s atrocities in court before the entire world. She has aligned herself with the perpetrators rather than the victims.
What does the court’s order mean for the Rohingya? For international justice?
The ICJ directed Myanmar to prevent genocide, and this could have a real impact in protecting the 600,000 Rohingya who remain in the country. Additionally, the ICJ process means Rohingya survivors and activists have a platform for their experiences to be recognized.
The ICJ order is a powerful reminder that Myanmar should not rely on powerful countries – notably China – to escape its responsibilities under the Genocide Convention and other international treaties. It also brings hope that so long as countries like Gambia are willing to step up, international justice can prevail.
Can the court’s order be enforced?
The ICJ has made a legally binding ruling, but enforcing it, given Myanmar’s track record, could prove difficult. The world needs to raise the political cost of non-compliance for Myanmar and show them countries are watching. Human Rights Watch will be urging governments to use their diplomatic leverage with Myanmar to improve the Rohingya’s situation. We will also promote resolutions at the UN Human Rights Council and the UN General Assembly to send a strong message to Myanmar to abide by the court’s order. The Security Council, too, could play an important role in enforcing the order, but because of China’s veto power I’m not holding my breath. In that regard, UN Secretary-General Antonio Guterres, who issued a strong statement in support of the ICJ ruling and has urged the Security Council to act on the Rohingya crisis in the past, could be a key player.
What’s next?
Now the ICJ will hear submissions from both sides about the merits of the case, that is, whether or not Myanmar committed genocide against the Rohingya. It’s a pretty long road and will take years to unfold, and no outcome is certain. But this court order, and the court requirement that Myanmar report regularly on its implementation of the order – every six months — makes clear that the court is taking the matter very seriously and its scrutiny isn’t going away. And that could go a long way to helping protect the Rohingya remaining in Myanmar.
You woke up at 3:30 a.m. in New York to hear the ruling and finalize Human Rights Watch’s response. Was it what you expected?
It all feels surreal. I had a feeling the court would hand down a favorable ruling, but that the 17 judges ruled unanimously is simply incredible. It adds to the weight of the order. There was a moment of panic before everything starts, and I started thinking, what if they rule against Gambia? What would we tell our Rohingya partners? And there’s also the logistics – getting our news release out quickly, answering media calls, and commenting on social media to explain to the world this important victory for the Rohingya, Gambia and international justice.
When, at the end of the ruling, the chief judge said “unanimously,” then hearing him say it four times over – that really drove the point home.
If you had told me a year ago that we would be in this place, I’d have said you were crazy. But that’s our job, right? To do our part to make things happen and help survivors get the justice they deserve.
EINDE BERICHT HUMAN RIGHTS WATCH
[16]
”On January 23, 2020, the International Court of Justice (ICJ) in The Hague ordered Myanmar to take all necessary measures to protect Rohingya Muslims from genocide. In late 2017, Myanmar’s military massacred tens of thousands of Rohingya, committed widespread rape, and torched dozens of villages. The campaign of ethnic cleansing forced 740,000 Rohingya to flee to Bangladesh, but 600,000 remained in Myanmar, where they “may face a greater threat of genocide than ever,” a United Nations-backed fact-finding mission said. The associate director of Human Rights Watch’s international justice program, Param-Preet Singh, tells Amy Braunschweiger how this court order is a first – but huge – step to hold Myanmar accountable for its atrocities against the Rohingya.”
Burma’s de facto leader Aung San Suu Kyi has asked the U.N. International Court of Justice to drop the genocide case against Myanmar, formerly Burma. Suu Kyi is a Nobel Peace Prize winner who spent over a decade fighting against the Burmese military, which she is now defending. Last week, Suu Kyi appeared in person at the court to dispute the charges and called the allegations of genocide against Rohingya Muslims “incomplete and misleading.” The Burmese military killed and raped thousands of Rohingya and forced more than 700,000 to flee into neighboring Bangladesh in a brutal army crackdown in 2017. Gambia brought the genocide case to the International Court, accusing Burma of trying to “destroy the Rohingya as a group, in whole or in part, by the use of mass murder, rape and other forms of sexual violence.” In Barcelona, Spain, we speak with Reed Brody, a counsel and spokesperson for Human Rights Watch. He is also helping Gambian victims seeking to prosecute the former dictator Yahya Jammeh.
Het is een unicum, wat Aung San Suu Kyi vandaag gaat doen. Als leider van de burgerregering van Myanmar verdedigt zij haar land in de genocidezaak over de Rohingya. Ze komt aan het woord in het Vredespaleis in Den Haag, waar de zaak dient. Het Afrikaanse land Gambia spande de zaak tegen Myanmar aan bij het Internationaal Gerechtshof.
Suu Kyi is sinds de gewelddadigheden van het Myanmarese leger tegen de Rohingya-moslims in de zomer van 2017 in de internationale gemeenschap van haar voetstuk gevallen. Ze ligt onder vuur omdat ze niets zou hebben gedaan om de misdaden tegen te houden.
Het gaat volgens onderzoekers van de Verenigde Naties om brandstichting, moord en verkrachting op grote schaal. Suu Kyi heeft de grove misdaden, de VN sprak van ‘genocidale intenties’, altijd ontkend.
Suu Kyi stond, vooral in de westerse wereld, altijd bekend als voorvechter van democratie en mensenrechten. Daar ontving ze ook allerlei prijzen voor. De bekendste is de Nobelprijs voor de Vrede, die kreeg ze in 1991. Dat was tijdens haar jaren in huisarrest. Als oppositiepoliticus vocht ze toen tegen het militaire regime dat al tientallen jaren aan de macht was in Myanmar.
Suu Kyi als verdediger mensenrechten?
Dat verheven, edelmoedige beeld dat in het Westen van haar bestond, klopte nooit helemaal. Suu Kyi had ten onrechte een soort cultstatus gekregen, stellen kenners van Myanmar vast. Zelf heeft ze ook geprobeerd om dat beeld bij te stellen. Zo zei ze herhaaldelijk in interviews dat ze een politiek leider is en geen “verdediger van mensenrechten of humanitair hulpverlener”.
In 2015 won haar partij, de Nationale Liga voor Democratie, de verkiezingen en veel westerse landen zagen dat als het moment waarop de democratie in Myanmar echt van de grond zou komen. De Europese Unie en de Verenigde Staten hieven hun sancties tegen Myanmar snel op.
Maar in de werkelijkheid hield het leger veel macht. De militairen hebben nog steeds zeggenschap over drie cruciale ministeries: die van Defensie, Binnenlandse Zaken en Grenszaken. Precies die departementen, en dan vooral Defensie, dragen de verantwoordelijkheid voor het geweld tegen de Rohingya-minderheid. Het leger heeft Suu Kyi niet om toestemming hoeven vragen om gewelddadig op treden.
Leger nog altijd machtig
Suu Kyi beloofde in verkiezingstijd dat ze de democratie verder zou ontwikkelen, maar daar is sinds 2016 nog weinig van terecht gekomen, mede doordat het leger nog zoveel te zeggen heeft. Zo heeft het leger ook nog een kwart van de zetels in het parlement. Praktisch gezien betekent dat zij het vetorecht hebben op aanpassingen van de grondwet.
De politieke steun van het leger zou zelfs één van de redenen zijn geweest dat Suu Kyi er voor heeft gekozen om Myanmar nu persoonlijk in Den Haag te komen verdedigen. Volgend jaar houdt Myanmar verkiezingen en als ze er nog wetswijzigingen doorheen wil krijgen, heeft ze hun steun nodig. Bijvoorbeeld voor de aanpassing van de wet die er nu nog voor zorgt dat zij officieel geen president kan zijn. Ze heeft namelijk kinderen van Britse nationaliteit en de wet staat niet toe dat Myanmarezen met buitenlandse familie president worden. Daarom is ze alleen de facto leider van de burgerregering en minister van Buitenlandse Zaken.
Wat de zaak van de Rohingya betreft is niet de verwachting dat Aung San Suu Kyi berouw zal tonen. Ze heeft altijd dezelfde lijn aangehouden als de legertop: de Rohingya-moslims noemt ze Bengali, daarmee wil ze zeggen dat het migranten uit Bangladesh zouden zijn. In werkelijkheid wonen de Rohingya al generaties lang in Myanmar.
Bovendien zegt ze dat de legeracties bedoeld waren als bestrijding van terrorisme. In de zomer van 2017 viel een groepje Rohingya-rebellen enkele veiligheidsposten aan, waarna het leger hard en volgens internationale onderzoekers buiten proportie terugsloeg. Daarna vluchtten ruim 740.000 Rohingya de grens over, naar buurland Bangladesh.
Internationaal is ze van haar voetstuk gevallen, in eigen land is Suu Kyi nog steeds populair. De publieke opinie in Myanmar is sterk anti-Rohingya. Critici vinden dat zij haar aanzien en invloed had kunnen gebruiken om de opvattingen over Rohingya in haar land te veranderen. Dat heeft ze eerder niet gedaan. De kans is klein dat het vandaag wel gebeurt. EINDE NOS BERICHT
[19] ”
Internationale kritiek vanwege genocide Rohingya
Suu Kyi krijgt internationaal veel kritiek vanwege beschuldigingen over genocide op de Rohingya-minderheid, maar blijft in eigen land onverminderd populair. De Rohingya in Myanmar hebben al tientallen jaren te lijden onder de repressie van de overheid en het leger.
De huidige regeringsleider stond bekend om haar geweldloze strijd tegen de onderdrukking door de Myanmarese Junta. Ze won daarvoor meerdere mensenrechtenprijzen, waaronder de Nobelprijs voor de Vrede en de Sacharovprijs. Het Europees Parlement besloot Suu Kyi in september vorig jaar uit het gezelschap van winnaars van de Sacharovprijs te zetten.”
NU.NLLEGER MYANMAR PLEEGT STAATSGREEP, OMSTREDENAUNG SAN SUU KYI OPGEPAKT1 FEBRUARI 2021
Aung San Suu Kyi, de regeringsleider van Myanmar, is in de nacht van zondag op maandag opgepakt door het leger, meldt een woordvoerder van haar partij de Nationale Liga voor Democratie (NLD). Ook meerdere andere prominente leden van de NLD zijn gearresteerd.
Het leger van Myanmar heeft maandag een noodtoestand afgekondigd. Via een videoboodschap op de militaire televisie werd bekendgemaakt dat de macht is overgedragen aan de opperbevelhebber van de strijdkrachten, generaal Min Aung Hlaing.
De afgelopen dagen liep de spanning tussen de regering en het leger van Myanmar op in de nasleep van de verkiezingen in het land. Volgens het leger heeft er bij de verkiezingen fraude plaatsgevonden. Hierdoor werd gevreesd voor een staatsgreep.
Volgens een woordvoerder van Suu Kyi is zij in de vroege ochtend “meegenomen”. Ook president Win Myint zou vastzitten. “Ik wil mensen vragen niet te gehaast te reageren en zich aan de wet te houden”, aldus de woordvoerder, die zegt te verwachten zelf ook aangehouden te worden.
De staatstelevisie van Myanmar laat via Facebook weten dat het niet kan uitzenden vanwege technische problemen. Ook zouden alle telefonische verbindingen met de hoofdstad Naypidaw zijn verbroken. Volgens een BBC-correspondent zijn er veel soldaten op straat in delen van het land.
De woordvoerder van de NLD zei tegen persbureau AFP dat “met de situatie die we nu zien, we kunnen aannemen dat het leger een coup pleegt”.
Australië en VS eisen onmiddellijke vrijlating
Australië waarschuwt dat het leger van Myanmar “probeert de controle te krijgen” in het land en zegt erg bezorgd te zijn over de berichtgeving rondom de situatie. “We roepen het leger op de wet te volgen, geschillen op een wettige manier op te lossen en iedereen die onrechtmatig is opgepakt onmiddellijk vrij te laten”, zegt de Australische minister van Buitenlandse Zaken Marise Payne in een verklaring.
Ook de Amerikaanse president Joe Biden is over de arrestaties ingelicht. De Amerikaanse regering zegt actie te ondernemen als de arrestanten niet worden vrijgelaten. “De VS zal actie ondernemen als de verantwoordelijken deze stappen niet terugdraaien”, staat in een verklaring van het Witte Huis.
Australië en de Verenigde Staten roepen op de verkiezingsuitslag te waarborgen. Japan laat weten nog niet van plan te zijn Japanners uit Myanmar weg te halen. Wel zegt de regering de situatie in de gaten te houden. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties komt deze week bijeen om de “problematische” situatie in Myanmar te bespreken.
Internationale kritiek vanwege genocide Rohingya
Suu Kyi krijgt internationaal veel kritiek vanwege beschuldigingen over genocide op de Rohingya-minderheid, maar blijft in eigen land onverminderd populair. De Rohingya in Myanmar hebben al tientallen jaren te lijden onder de repressie van de overheid en het leger.
De huidige regeringsleider stond bekend om haar geweldloze strijd tegen de onderdrukking door de Myanmarese Junta. Ze won daarvoor meerdere mensenrechtenprijzen, waaronder de Nobelprijs voor de Vrede en de Sacharovprijs. Het Europees Parlement besloot Suu Kyi in september vorig jaar uit het gezelschap van winnaars van de Sacharovprijs te zetten.
EINDE NU BERICHT
EINDE NOTENAPPARAAT
NOS TELETEKSTBERICHT OVER REGERINGSLEIDER AUNG
SAN SUU KYINOS TELETEKSTAUNG SAN SUU KYI VAST IN MYANMAR1 FEBRUARI 2021 In Myanmar zijn regeringsleider Aung San Suu Kyi en een aantalkabinetsleden opgepakt, zegt de partijwoordvoerder.In meerdere steden ligt internet en telefonie plat. Het leger dreigde vorige week met een mogelijke staatsgreep.De legertop stelt, dat er verkiezingsfraude is gepleegd in november,toen de partij van Aung San Suu Kyi wederom de absolute meerderheidbehaalde.Volgens waarnemers zijn de verkiezingen eerlijk verlopen.
De winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede werd in 2016 na tientallenjaren militair bewind, de eerste democratisch gekozen regeringsleider vanhet land. EINDE NOS TELETEKSTBERICHT
NOS Teletekst 128
'Aung San Suu Kyi vast in Myanmar'
In Myanmar zijn regeringsleider Aung
San Suu Kyi en een aantal kabinetsleden
opgepakt,zegt de partijwoordvoerder.
In meerdere steden ligt internet en
telefonie plat.
Het leger dreigde vorige week met een
mogelijke staatsgreep.De legertop stelt
dat er verkiezingsfraude is gepleegd in
november,toen de partij van Aung San
Suu Kyi wederom de absolute meerderheid
behaalde.Volgens waarnemers zijn de
verkiezingen eerlijk verlopen.
De winnaar van de Nobelprijs voor de
Vrede werd in 2016,na tientallen jaren
militair bewind,de eerste democratisch
gekozen regeringsleider van het land.
”Premier Netanyahu heeft opdracht gegeven voor de bouw van 800 nieuwe woningen in het gebied.” Uw derde alinea: ”Biden geldt als tegenstander van de nederzettingenpolitiek,in tegenstelling tot Donald Trump.”VERVOLGENS”Als vice president had hij er conflicten over met Netanyahu.”TENSLOTTE”De Palestijnen denken, dat Israel snel wil handelen, nu Trump nogpresident is.” Ik begin bij het laatste citaat, met een mager compliment aan uw adres, maar nochthans een complimentU schrijft ””De Palestijnen denken, dat Israel snel wil handelen, nu Trump nogpresident is.” Niet alleen denk ik, dat deze Palestijnse observatie op zich juist is [dat was ook mijn gedachte], maar waardeer ik het, dat u nu eenseindelijk in uw berichtgeving aandacht schenkt aan de Palestijnse kant van het Verhaal,, opvattingen aan Palestijnse kant, waarnemingen aan Palestijnse kant.Zowaar een stap in de goede richting, waarvoor ik [al is het onbescheiden] ookmijzelf een compliment maak, want ik denk, dat het o.a. aan mijn inzet en die van vele anderen, die u keer op keer op de Palestijnse kant en standpunten hebben gewezen, te danken is, dat u eindelijk [zo nu en dan] de Palestijnsekant in uw berichtgeving laat meespelen.Dat is dus een Pluspunt.Maar daar stopt mijn waardering. NEDERZETTINGEN Wat ik u in deze berichtgeving het meest aanreken is het feit,dat u wederom de destructieve positie van de nederzettingen negeert.Zo schrijft u immers:””Premier Netanyahu heeft opdracht gegeven voor de bouw van 800 nieuwe woningen in het gebied.”Geachte dames en heren van de redactie, hiermee doet u, alsof het omde bouw van normale woonhuizen gaat, hetgeen, voor de zoveelste keer,NIET het geval is. IN STRIJD MET HET INTERNATIONAAL RECHT De sinds eind zestiger jaren in bezet Palestijns gebied gebouwde nederzettingen, zijn in strijd met het Internationaal Recht!Volgens artikel 49, 4e Conventie van Geneve en het Haags Verdrag van1907! [2]Behalve uiteraard Israel en nu ook de VS [daarover zometeen meer] [3] een algemeenerkend internationaalrechtelijk principe, ook door de EU, diede illegaliteit van de nederzettingen keer op keer heeft bekrachtigd. [4] Maar laat ik het, naast internationaalrechtelijke bepalingen, ingewone mensentaal zeggen.Die nederzettingen zijn aan de Palestijnen ontstolen gebied.Want in bezet Palestijns gebied wordt dagelijks land onteigend,de bewoners eraf gegooid ten behoeve van kolonisten uit Israel,die er niet alleen wonen, maar ook niet zelden de plaatselijke bezettebevolking terroriseren, vaak ook nog eens gesteund door het Israelische leger, zoals u in de berichtgeving van de Israelische mensenrechtenorganisatieBtselem kunt lezen! [5]Ordinaire landdiefstal en terreur dus! Het wordt dan ook hoog tijd, dat u stopt met het betitelen van nederzettingenmet ”woningen” en doet alsof het om een uitbreiding van een normale woonwijk gaatNoem het kind nu eens eindelijk bij de naam en vermeld, dat die nederzettingenillegaal zijn, in strijd met het Internationaal Recht!Ik heb u gezaghebbende bronnen overlegd [zie noot 2] anderen hebben dat tenovervloede gedaan en sowieso hoort u dit als nieuwsredactie te weten! TENSLOTTE NOG DIT In uw derde alinea schrijft u ””Biden geldt als tegenstander van de nederzettingenpolitiek,in tegenstelling tot Donald Trump.”Zo’n zinnetje volstaat niet.U behoort aan te geven, dat onder president Trump, de VS de nederzettingenlegaliseerde [6], omdat het voor de lezer, die niet op de hoogte is, andersvolledig onduidelijk blijkt, dat het Amerikaanse beleid ten opzichtevan die nederzettingen drastisch is veranderd.En als laatste opmerking wil ik vermelden, dat u dient aan te geven, wanneerBiden vice president geweest is, namelijk onder Trump’s voorganger, presidentObama. [7]
EPILOOG Dat was het weer, Geachte RedactieOpnieuw heb ik u de oren gewassen over uw tekortschietende en onvolledigeberichtgeving.Ernstig tekortschietend zelfs, want cruciaal is, dat u vermeldt, dat de Palestijnse gebieden bezet zijn [dat hebt u dan wel weer gedaan] endat de nederzettingen in strijd zijn met het Internationaal Recht. Ik reken erop, dat u bij een volgende berichtgeving, wellicht voor uvoor het eerst, melding maakt van het illegale karakter van dienederzettingen in bezet Palestijns gebied. Anders vindt u mij weer op uw Pad. Vriendelijke groeten Astrid Essed Amsterdam P/S
P/S NOS TELETEKSTISRAEL WIL WEER BOUWEN OP WESTOEVER De nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever mogen vande Israelische regering opnieuw verder groeien.Premier Netanyahu heeft opdracht gegeven voor de bouw van 800 nieuwe woningen in het gebied. De bouwplannen voor bezet Palestijns gebied komen opeen gevoelig moment, kort voor het aantreden van Joe Bidenals nieuwe president van de VS. Biden geldt als tegenstander van de nederzettingenpolitiek,in tegenstelling tot Donald Trump.Als vice president had hij er conflicten over met Netanyahu.De Palestijnen denken, dat Israel snel wil handelen, nu Trump nogpresident is.
De nederzettingen op de Westelijke
Jordaanoever mogen van de Israëlische
regering opnieuw verder groeien.Premier
Netanyahu heeft opdracht gegeven voor
de bouw van 800 nieuwe woningen in het
gebied.
De bouwplannen voor bezet Palestijns
gebied komen op een gevoelig moment,
kort voor het aantreden van Joe Biden
als nieuwe president van de VS.
Biden geldt als tegenstander van de
nederzettingenpolitiek,in tegenstelling
tot Donald Trump.Als vicepresident had
hij er conflicten over met Netanyahu.De
Palestijnen denken dat Israël snel wil
handelen nu Trump nog president is.
EINDE TEKST TELETEKST
NOTEN
[1] COMMENTAREN [ER ZIJN ER NOG VEEL MEER, HIER NIET VERMELD] OP NOS BERICHTGEVING BETREFFENDE HET MIDDEN=OOSTENCONFLICT
The establishment of the settlements contravenes international humanitarian law (IHL), which states that an occupying power may not relocate its own citizens to the occupied territory or make permanent changes to that territory, unless these are needed for imperative military needs, in the narrow sense of the term, or undertaken for the benefit of the local population.
Individual or mass forcible transfers, as well as deportations of protected persons from occupied territory to the territory of the Occupying Power or to that of any other country, occupied or not, are prohibited, regardless of their motive.”
ARTICLE 49, FOURTH GENEVA CONVENTIONhttps://www.icrc.org/applic/ih l/ihl.nsf/Article.xsp?action=o penDocument&documentId=77068F1 2B8857C4DC12563CD0051BDB0 ”De Staat, die een gebied bezet heeft, mag zich slechts beschouwen als beheerder en vruchtgebruiker der openbare gebouwen, onroerende eigendommen, bosschen en landbouwondernemingen, welke aan den vijandelijken Staat behooren en zich in de bezette landstreek bevinden. Hij moet het grondkapitaal dier eigendommen in zijn geheel laten en die overeenkomstig de regelen van het vruchtgebruik beheeren.”
IN HET ENGELS Art. 55. The occupying State shall be regarded only as administrator and usufructuary of public buildings, real estate, forests, and agricultural estates belonging to the hostile State, and situated in the occupied country. It must safeguard the capital of these properties, and administer them in accordance with the rules of usufruct.
De Verenigde Staten beschouwen Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever niet langer als strijdig met het internationaal recht. Minister van Buitenlandse Zaken Pompeo heeft de koerswijziging bekendgemaakt.
De stap volgt in een reeks pro-Israëlische beslissingen van de regering van president Trump. Eerder besloot de Amerikaanse president om Jeruzalem te erkennen als de ongedeelde hoofdstad van Israël en de Amerikaanse ambassade erheen te verplaatsen. Daarna heeft hij de financiële steun aan de Palestijnen stopgezet. In maart erkende de president de annexatie van de Golanhoogten, die Israël in 1967 veroverde op Syrië.
Hindernis
De Israëlische premier Netanyahu spreekt zijn waardering uit voor de Amerikaanse stap. Hij noemt het “een belangrijke maatregel die een historische fout corrigeert”. Israël blijft bereid tot vredesonderhandelingen met de Palestijnen, maar zal blijven afwijzen dat sprake is van illegale nederzettingen, aldus Netanyahu.
De Palestijnse president Abbas zegt in reactie dat de VS zijn geloofwaardigheid om een rol te spelen in het vredesproces heeft verloren.
Ook de Palestijnse politica Hanan Ashrawi veroordeelt de Amerikaanse koerswijziging. Volgens haar is het “een nieuwe klap voor het internationale recht, gerechtigheid en vrede”.
De Europese Unie en de meerderheid van de internationale gemeenschap achten de nederzettingen volgens internationaal recht illegaal. En dat blijft zo, liet EU-buitenlandchef Mogherini weten in een verklaring.
Vorige week oordeelde het Europees Hof voor Justitie nog dat levensmiddelen uit Israëlische nederzettingen niet langer het label ‘made in Israel’ mogen dragen.
Tweestatenoplossing
De EU ziet de Israëlische nederzettingen net als internationale organisaties als de Verenigde Naties als een grote hindernis voor een oplossing van het conflict met de Palestijnen. Zij beschouwen de bezette Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem als essentiële onderdelen van een toekomstige Palestijnse staat.
In de verklaring roept Mogherini Israël op om te stoppen met de uitbreiding van nederzettingen.
In 2016 nam de VN-Veiligheidsraad een resolutie aan waarin van Israël wordt geëist dat het stopt met bouwen in nederzettingen, “een flagrante schending” van het internationaal recht. De VS, onder president Obama, koos toen voor een koerswijziging en blokkeerde de resolutie niet maar onthield zich van stemming. De Amerikaanse VN-ambassadeur van destijds zei dat de nederzettingen een tweestatenoplossing in de weg staan.
Israël bezette de gebieden in 1967. Sindsdien groeide het aantal Israëlische kolonisten er tot meer dan 600.000. EINDE BERICHT
Het besluit van de Amerikaanse regering om Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever niet meer als illegaal te beschouwen, heeft geleid tot internationale kritiek. De Palestijnse Autoriteit wil de kwestie voorleggen aan de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties.
De Amerikaanse minister Mike Pompeo (Buitenlandse Zaken) zei maandag dat nederzettingen in bezette gebieden “niet per se strijdig zijn met internationale wetgeving”. Dat is volgens hem vooral een kwestie voor Israëlische rechtbanken. Pompeo wil Israël en de Palestijnen zo meer ruimte geven om te onderhandelen over de status van dergelijke gebieden.
Het besluit leidde tot verheugde reacties in Israël, maar Pompeo kreeg vanuit de internationale gemeenschap weinig bijval. Rusland stelde dinsdag dat het besluit de spanningen tussen Israël en de Palestijnen verder zal doen oplopen. De Arabische Liga sprak over een “zeer negatieve ontwikkeling”. De Europese Unie liet weten vast te houden aan het standpunt dat nederzettingen illegaal zijn en schadelijk voor het vredesproces.
Reacties uitgeschakeld voor Aung San Suu Kyi vast in Myanmar/NOS teletekstredactie, vermeld Aung San Suu Kyi’s kwalijke rol in de Rohingya humanitaire crisis!
“The Burmese authorities need to promptly and transparently investigate this deadly violence, prosecute those responsible, and ensure aid gets to those in need. Official discrimination against the Rohingya population and impunity for past abuses has created a fertile ground for new atrocities to take place.”
Rohingya-vluchtelingen op de grens tussen Maleisië en Thailand, afgelopen voorjaar. AFP
EMAIL