ANTIFASCISTISCH PROTEST DUITSLAND: BEMOEDIGEND MAAR NIET
PROBLEEMLOOS
WEBSITE PETER STORM
Geplaatst op 21 januari 2024 door egel
zondag 21 januari 2024
Een golf van antifascistische demonstraties spoelt door Duitsland. Een ware massabeweging tegen de AfD, de fascistische partij die de afgelopen jaren gevaarlijk groot en sterk is geworden. Het is goed nieuws! Het verdient aandacht, en dat het goede voorbeeld dat er in steekt, maar gevolgd mag worden in Nederland. De aandacht kan echter beter niet vrij zijn van kritische observaties, want probleemloos is deze protestgolf niet. Maar eerst: die protestgolf zelf.
1 Wat?
Wanneer het precies begon? In ieder geval maakte Nu.nl op 14 januari 2024 melding van protest die zondag in twee steden: ‘Duizenden mensen in Berlijn en Potsdam hebben zondag geprotesteerd tegen extreemrechts’.(1) De NOS noemde naast die twee steden ook Kiel als stad waar zo’n demonstratie plaatsvond. Dat niet alleen: de dag ervoor wewas het al raak. ‘Gisteren waren er ook demonstraties in Duisburg en Hamburg’.(2) Op 16 januari meldt de Guardian dat de betogingen dan al vier dagen bezig zijn. ‘Protesten hebben plaatsgevonden in Leipzig, Essen en Berlijn’.(3)
Dan wordt het vrijdag in Hamburg, met volgens Nu.nl ‘zeker 50.000 mensen’ aan het demonstreren.(4) Het kunnen er ook veel meer geweest zijn, en het is ver boven verwachting van organisatoren, die zelf van 80.000 deelnemers spreken. Zo groot was de demonstratie dat de zaak werd afgebroken: ‘Hulpdiensten zouden mensen die flauwvielen niet meer hebben kunnen bereiken.(5)
Zaterdag, 20 januari was het de beurt aan een hele reeks steden. De NOS noemt Frankfurt en Hannover en spreekt van ‘in totaal meer dan 300.000 mensen’ die aan het demonstreren waren ‘tegen extreemrechts en de rechts-radicale partij Alternative für Deutschland’, die fascistische AfD dus.(6) Al Jazeera noemt Frankfurt met 35.000 demonstranten, Hannover met ‘een dergelijk aantal’, en Dortmund met 30.000 actievoerders. ‘Protesten werden ook gehouden in steden waaronder Braunschweig, Erfurt, Kassel en veel kleinere plaatsen.’(7)
Aardig is een stukje berichtgeving ui het niet als radicaal antifascistisch vbeikend staande beieren. Daar ging het ook goed los.Een demonstratie in Neurenberg bijvoorbeeld, met 15.000 deelnemers. Duizend demonstranten in Ansbach, een paar duizend in Bamberg, 4000 in Erlangen. Mooi waren de “Omas gegen Rechts’ (oma’s tegen rechts), die in Würzburg de straat op gingen met (volgens politiecijfers) 3000 mensen.(8) Dat pluk ik uit een artiikel van een regionale omroep dat ik min of meert toevallig tegenkwam. Alle kans dat er uit andere deelstaten soortgelijke taferelen te melden zijn.
Deutsche Welle vertelt nog dat onder meer in Kalrsruhe en Wuppertal werd gedemonstreerd. Wat aantallen per stad: ‘12.000 in Kassel, 7000 elk in Dortmund en Wuppertal, 20.000 in Karlsruhe, minstens 10.000 in Neurenberg, ongeveer 16.000 en Halle/Saale, 5000 in Koblenz en meerdere duizenden in Erfurt’. Het betreffende artitel spreekt van in totaal ruimschoots 200.000 protesterende mensen. (9) Vandaag, zondag 21 januari, was München aan de beurt, en hoe! Ook hier is de demonstratie stilgelegd wegens overweldigende opkomst. ‘Volgens de politie waren er zo’n 90.000 mensen op de been, de organisator houdt het op 250.000 mensen.’ (10) Een kwart miljoen!
2 Waarom?
Waar komt dit zo opeens vandaan, deze aanstekelijke en zeer welkome uitbraak van antifascistisch straatprotest? De aanleiding is het bekend worden van een geheime bijeenkomst in november 2023 waar AfD-figuren, fascisten van andere achtergronden waaronder uit Oostenrijk een woordvoerder van de Identitairen, en zelf enkele mensen van de christendemocratische CDU, praatten over het uitzetten van immigranten uit Duitsland. Over het deporteren van mensen dus. Over een stukje etnische zuivering. Ze bespraken soort van een plan in die richting.
Correktiv, een soort onderzoeksjournalistiek project, deed er verslag van, en het nieuws sloeg nogal in. Dat de AfJ extreem-rechts en anti-immigranten was, wisten veel mensen al. Hoe ver die partij daarin ging, en in wat voor gezelschap AfD-kopstukken verkeerden, werd met het bekend worden van deze enge samenkomst extra duidelijk. De Duitse publicatie van het Correktiv-verslag dateert van 10 januari 2024.(11) Kort erna, 13 en 14 januari, kwamen de protesten op gang, zoals we hierboven zagen.
Natuurlijk speelt er meer. Later dit jaar zijn er verkiezingen in drie deelstaten, en het kan zomaar zijn dat de AfD langs die weg een boel extra invloed en macht vergaart. Ook in Duitsland werkt de fascistentruc: bestaande onvrede bespelen en aanjagen, en stelselmatig naar migranten, vluchtelingen wijzen als ‘probleem, terwijl links en ‘woke’ neergezet wordt wegkijkers en vijand van alles wat veilig en vaderlandslievend is. Economische misère en ene dure oorlog in Oekraïne worden aangegrepen door deze fascisten. Maar dat werkt alleen maar zo sterk omdat een serieus links-en-van-onderop verhaal over deze kwesties zo immens weinig invloed en uitstraling heeft is zodat de onvrede makkelijk van een rechts verhaal en fascistische stootrichting wordt voorzien.
Er is al met al sprake van een serieus fascistisch gevaar in Duitsland, en de onthullingen van Correctiv over de AfD en de genoemde deportatie-bespreking waar AfD-ers aan deelnamen, was kennelijk een druppel waar de emmer vol antifascistische bezorgdheid door overliep. Van bezorgdheid naar wijdverbreid straatprotest: het is een stap die de affgelopen weken in Dyuitsland op grote schaal is gezet. Het is een grote stap vooruit, een stap die we in Nederland na de grote PVV-overwinning maar niet weten door te zetten, ook niet na veelbelovende beginnetjes in de eerste twee weken na verkiezingsdag. Hopelijk moedigen de protesten in Duitsland mensen in Nederland weer een beetje aan. De nadering van ween Wilders-regering passief en moppertwitterend blijven afwachten is een recept voor een ramp.
3 (Nog?) wel beperkt, (nog?) wel nalatig
Bij alle vreugde die we – terecht! – aan de antifascistische demonstraties in Duitsland weten te ontlenen, horen enkele kritische kanttekeningen echter niet te ontbreken. Allereerst: de demonstraties zijn dus zeer wijdverbreid en opvallend groot ook. Dat is een kracht: om het fascisme te stuiten hebben we inderdaad menigten nodig, niet slechts handjesvol. Maar de breedte van het protest omvat tegelijk een zwakte: de invloed die de politieke mainstream er in en ermee tot uiting brengt. Bondskanselier Scholz deed in Potsdam op 14 januari mee aan een demonstratie! Hij prees de demonstranten ook, en wees op het gevaar van de ‘etno-nationalistische ideologie van van de Nationaal-Socialisten’, waarmee hij het deportatieplan en de AfD dus in verband bracht.(12) Dat verband is er natuurlijk ook. En Scholz was niet het enige politieke en bestuurlijke kopstuk dat lof had voor de demonstraties en de AfD de wacht aanzegde. ‘CDU-leider Friedrich Merz noemde de landelijke protesten bemoedigend”, lees ik op de NOS in een bericht van gisteren. ‘ “De zwijgende meerderheid verheft haar stem en laat zien dat zij in een land wil leven dat kosmopolitisch en vrij is”, zei hij vanochtend tegen DPA’.(13)
Zoveel lof uit deze hoek verdient argwaan. Het verband dat Scholz aanduiddee – tussen de AfD-politiek en datgene waar de nazi’s destijds voor stonden – is er natuurlijk. Maar Scholz en zijn collega’s zijn niet bepaald geloofwaardig als antifascist, ook niet als ze iets zeggen dat op zichzelf klopt. Het zijn immers politici uit een bestel dat zelf niet te beroerd is om op racistische sentimenten in te spelen. Het betreft kopstukken van een staat die zij aan zij met andere Europese staten een menselijke opvang van vluchtelingen steeds verder frustreert, daartoe grensbewakingsinstantie Frontex overeind houdt, zonder blikken of blozen mensen in de Middellandse Zee laat verzuipen en akkoorden met autocraten sluit om vluchtelingen uit Europa weg te houden.
Het zijn ook kopstukken van een politiek bestel die opkomst van het fascisme ervaart als dreiging ervaren voor hun machtspositie. Het antifascistisch protest geeft ze de kans om zich progressiever en humaner voor te doen dan ze zijn. Zulk protest biedt ze een welkom tegenwicht tegen hun extreem-rechtse concurrenten. Maar het zou funest zijn als de demonstranten zich zouden beperken tot wat de gevestigde politici verwelkomen. Een serieuze antifascistische strijd betekent: opkomen voor vluchtelingen, voor verblijfsrecht voor iedereen, voor vrijheid van migratie. Alleen zo snijden we de weg naar verdeel-en-heers, dat fasco-trucje, effectief af. Waar antifascisten zich matigen uit angst om die aardige meneer Scholz niet weg te jagen, ondermijnen ze de noodzakelijke inhoudelijke scherpte die de antifascistische strijd nodig heeft.
Vroeg of laat zullen we meer nodig hebben dan keurige protesten. De AfD is met alleen d keurige demonstraties niet terug te slaan. Ze zal, waar ze samenkomt en congresseert, stevig gedwarsboomd dienen te worden. Gaan al die politici die nu de antifascisten prijzen, dan ook meehelpen? Of stuurt burgemeester Schubert van Potsdam, die nota bene ‘had opgeroepen tot die demonstratie’ – die van vorige week zondag aldaar(14) – in zo’n geval toch de oproerpolitie op antifascisten af? Ik zou als antifascist zeer serieus rekening houden met dat laatste. In laatste instantie verdedigen bestuurders een orde waarmee effectieve antifascistische strijd vroeg of laatst openlijk mee botst. Die noodzakelijke confrontatie kunnen we maar beter on der ogen zien, niet ontwijken.
En er is nog iets. De AfD laat zich in met openlijke deportatiepolitiek, in nazi-stijl. Mensen van die partij gaan daarover in gesprek met mede-fascisten, alsof zoiets serieus aanvaardbaar regeringsbeleid kan zijn. Dat antifascisten daartegen protesteren, in grote aantallen en met grote felheid, is goed en mooi en nodig. Maar intussen worden er daadwerkelijk deportaties … niet besproken, maar uitgevoerd, met actieve Duitse regeringssteun. Die deportaties, die omvangrijke etnische zuiveringen, vinden plaats in Gaza, met Palestijnen als doelwit, het Israëlische leger als dader, en onverkorte support van bondskanselier Scholz en zijn regering.
Het AfD-gepraat over etnische zuivering aanvallen en een daadwerkelijke, met Duitse regeringssteun plaatsvindende etnische zuivering onbesproken laten, is meer dan een beetje nalatig. Te meer daar de Duitse staat en regering mensen die zich wel actief tegen de genocide uitspreken, zo ongeveer als criminelen bejegent en een vrijwel absolute loyaliteit aan Israël eist. Tegen racisme protesteren en tegelijk een racistische apartheidsstaat de hand boven het hoofd houden kan gewoon niet goed gaan als je een serieuze en geloofwaardige antifascistische beweging op gang wilt krijgen.
Ter afsluiting. Ja, ik ben blij met de anti-AfD-protesten in Duitsland. We kunnen daar een voorbeeld aan nemen. Tegelijk: waar zien we in dat protest de solidariteit met de door etnische zuivering en genocidaal racisme bedreigde Palestijnse bevolking? Een genocidaal doorgevoerde etnische zuivering door een Israëlische staat die met grote steun vanuit de Joods-Israëlische bevolking steeds openlijker in fascistische stijl opereert en kan rekenen op onverholen officiële Duitse steun door dik en dun?
Noten:
(1) ‘Duizenden mensen bij demonstraties tegen extreemrechts in Duitsland’, Nu.nl, 14 januari 2024, https://www.nu.nl/buitenland/6297804/duizenden-mensen-bij-demonstraties-tegen-extreemrechts-in-duitsland.html
(2) ‘Duizenden mensen bij anti-extreemrechtse demonstraties in Duitsland’, NOS, 14 januari 2024, https://nos.nl/artikel/2504924-duizenden-mensen-bij-anti-extreemrechtse-demonstraties-in-duitsland
(3) Kate Connoly & Ashifa Kassam,’Germans take to the streets adter AfD meeting on mass deportation plan’, The Guardian, 16 januari 2024, https://www.theguardian.com/world/2024/jan/16/germans-take-to-streets-to-oppose-far-right-afds-mass-deportation-plan
(4) ‘Groot protest in Hamburg tegen extreem-rechts en racisme’, Nu.nl, 19 januari 2024, https://www.nu.nl/buitenland/6298457/groot-protest-in-hamburg-tegen-extreemrechts-en-racisme.html
(5) ‘Tienduizenden bij demonstratie tegen AfD in Hamburg, roep om partijverbod’, NOS, 19 januari 2024, https://nos.nl/artikel/2505522-tienduizenden-bij-demonstratie-tegen-afd-in-hamburg-roep-om-partijverbod
(6) ‘Opnieuw demonstraties tegen AfD, ruim 300.000 mensen op de been’, NOS, 20 januari 2024, https://nos.nl/artikel/2505619-opnieuw-demonstraties-tegen-afd-ruim-300-000-mensen-op-de-been
(7) ‘Tens of thousands protest in germany against the far right’, Al jazeera, 20 januari 2024, https://www.aljazeera.com/news/2024/1/20/tens-of-thousands-protest-in-germany-against-far-right-party
(8) ‘Rund 300000 Menschen demonstrierten Bubndesweit gegen Rechts’, BR24, 20 januari 2024, https://www.br.de/nachrichten/meldung/rund-300000-menschen-demonstrieren-bundesweit-gegen-rechts,300628d96
(9) ‘Germany: Marches against the far right draw over 200000’, Deutsche Welle, 20 januari 2024, https://www.dw.com/en/germany-marches-against-the-far-right-draw-over-200000/a-68043524
(10) ‘Weer demonstratie tegen AfD afgebroken, nu in Munchen’, NOS, 21 januari 2024, https://nos.nl/artikel/2505711-weer-demonstratie-tegen-afd-afgebroken-vanwege-drukte-nu-in-munchen
(11) Marcus Bensmann, Justus von Daniels, Anette Dowideit, Jean Peters, Gabriela Keller, ‘Geheimplan gegen Deutschand’, Correctiv, 10 januari 2024, https://correctiv.org/aktuelles/neue-rechte/2024/01/10/geheimplan-remigration-vertreibung-afd-rechtsextreme-november-treffen/ , Engelstalige versie, zelfde auteurs, ‘Secret Plan against Germany’, Correctiv,15 januari 2024, https://correctiv.org/en/top-stories/2024/01/15/secret-plan-against-germany/
Zie ook: Philip Oltermann en Kate Connoly, ‘ “Everyone, together, aga8inst fascism”: protests sweep germany after expose of AfD party’s deportation “masterplan”’, https://www.theguardian.com/world/2024/jan/21/germany-afd-party-deportation-masterplan-protests
Hat tip trouwens voor @GrauweGrutjes. Een thread van deze twitteraar wees al op dat Correctiv-rapport voor ik het elders was tegengekomen, en besprak de inhoud. Hier: https://twitter.com/GrauweGrutjes/status/1748741305943892222
(12) ‘Germany: Scholz welcomes protests against far right’, Deutsche Welle, 19 januari 2024, https://www.dw.com/en/germany-scholz-welcomes-protests-against-far-right/a-68038065
(13) ‘Opnieuw demonstraties tegen AfD, ruim 300.000 mensen op de been’, NOS, 20 januari 2024, https://nos.nl/artikel/2505619-opnieuw-demonstraties-tegen-afd-ruim-300-000-mensen-op-de-been
(14) ‘Duizenden mensen bij anti-extreemrechtse demonstraties in Duitsland’, NOS, 14 januari 2024, https://nos.nl/artikel/2504924-duizenden-mensen-bij-anti-extreemrechtse-demonstraties-in-duitsland
Peter Storm
De Duitse politie in Karlsruhe escorteert een verdachte van deelname aan de coupplannen naar een helikopter
