EEN KWADE DAG, EEN GOEDE DAG
Astrid Essed:
HET VERZET TEGEN HET FASCISTENKABINET IS
BEGONNEN
IN WOORD EN IN DAAD!
WEBSITE PETER STORM
Geplaatst op 2 juli 2024 door egel
dinsdag 2 juli 2024
Het was zover: vandaag, op 2 juli 2024, begon in Nederland een extreem-rechts kabinet met regeren, met Dick Schoof aan het hoofd en Geert Wilders in de regiekamer. Een kabinet van halve fascisten, van hele fascisten en van collaborateurs. Een kabinet met macabere voornemens waarvan vluchtelingen, moslims, klimaat en natuur, alles en iedereen dat niet wit, mannelijk, hetero, cis en kapitaalkrachtig is, de dupe van zal worden – als we ze niet tegenhouden.
Er was dan ook alle reden om de dag dat de junta van Schoof op het beruchte bordes bij dat beruchte paleis zou verschijnen, aan te grijpen voor furieus antifascistisch protest. De vraag bleef tot in een laat stadium: komt er daadwerkelijk zoiets? En wie zet het op touw? Als Nederland een flinke en stevige antifascistische beweging kende, zou die beweging de zaak op poten zetten. Maar zo’n beweging is er dus niet, het is zaak dat die er komt. Bij gebrek daaraan kwam de stap om te gaan demonstreren uit heel andere hoek: een ex-Volt Kamerlid, een zekere Nilüfer Gündogan lanceerde een demonstratie(1), om 10 uur in de ochtend op de dag des onheils, Koekamp, dicht bij Centraal Station, Den Haag.
‘Demonstratie voor de rechtstaat’, zo ging die actie heten. Zeer onbevredigend. Het gaat niet om de verdediging van een staatsvorm, en een rechtsstaat gaat ons net zo min redden als welke staat dan. Het gaat om gelijkwaardigheid, om onze rechten, tegenover een regering die de aanval daarop inzet een aanscherpt. Maar hoe bezwaarlijk ik dat rechtsstaat-etiket ook vond, het is helder dat met die leus op een progressief-liberale manier iets wordt uitgedrukt dat ik als anarchist ook zie, voel en vindt: de komende regering gaat op een wezenlijk andere manier politiek bedrijven en asociaal beleid doordrukken, en dat verdient een solidair antwoord.
Ik vond het nuttig om mee te doen, en ik heb bepaald geen spijt. Ik vermoedde dat de oproep om te gaan demonstreren wel eens een snaar kon raken bij veel mensen die verontrust zijn over wat er dreigt aan te komen, die daar uiting aan willen geven en gewoon af komen op welk initiatief dan ook dat de moeite nam om iets te gaan doen. Dat radicaal linkse groepen en netwerken dat initiatief niet al eerder dan Gündogan hadden genomen, is niet de fout van Gündogan en al helemaal niet van al die verontruste mensen die een mogelijkheid zochten om hun zorgen en boosheid te uiten.
Tegelijk vond ik het ook goed dat, toen die rechtsstaat-demonstratie er bleek te zijn, radicale antifascisten – potentiële beginnetjes en ingrediënten van die robuuste antifascistische beweging die we nodig hebben – besloten om daar met een eigen insteek en onder eigen vlag aan deel te nemen, precies omdat we bij die verontruste mensen horen en om de ‘liberal’ rechtsstaat-illusies niet alle ruimte te geven op de demonstratie. Dus sloot ik me aan bij het alsnog uitgeroepen radicale antifascistische blok (2) dat even verderop, bij het Homomonument, zou verzamelen. Zo voorgenomen, zo gedaan.
Het begon wat onduidelijk. Ik was ruim op tijd, zag een flinke groep demonstranten al verzameld op de daartoe bestemde plek, liep door naar de verzamelplek van het antifa-blok eventjes verderop, maar daar was slechts een enkeling, ook zoekende naar een blok dat er niet was. Al snel vroeg een agent wat ik zocht. Vervolgens een tweede ‘toenaderingspoging’ vanuit de staatsknokploeg. Ik zag de politie en dacht: straks verzamelt zich hier een groepje antifascisten en houdt de ruim aanwezige politiemacht dat groepje weg van de demonstratie zelf. No way, weg hier, en samen met de andere enkeling naar de demonstratie zelf. Daar vond ik andere kameraden. We vormden alsnog een radicaal blokje, met spandoek en een paar vlaggen. Op het spandoek: Ontmasker De Fascisten.
De menigte bestond uit een paar honderd mensen. Eerst verzamelen dus, en al wat leuzen roepen. Verderop hoorde ik Hoe Laat Is Het? Solidariteit! en ‘Geef Haat Geen Macht!’ Ik vermoed dat dara mensen van het platform Stop Racisme en Fascisme stonden.. Zelf begon ik ook te roepen: ‘Schuif Schoof Onder Het Tapijt – Leve, Leve de Solidariteit! Wat mensen namen dat over.
Er was niet echt een programma met sprekers, en alleen al dat vond ik een pluspunt. We waren meteen deelnemer, geen toeschouwer, het hing van ons allemaal af wat er gebeurde. En wat er gebeurde was: we gingen lopen en leuzen roepen. Langs en al snel door het Haagse Bos. We waren best luid. 1 2 3 4, We willen geen fascisten hier! 5 6 7 8, Gooi die Wilders in de gracht! Racisme? Nee! Fascisme? Nee! PVV? Nee Nee Nee! Toen Niet, Nu Niet, Nooit Meer Fascisme! Say It Loud, Say It Clear, Refugees Are Welcome Here! Alerta Alerta, Antifascista! Siamo Tutti Antifascisti! en ook weer Hoe Laat Is Het? Solidariteit! En jawel hoor, Schuif Schoof Onder het tapijt – Leve, Leve de Solidariteit! Soms ingezet door mij en de mensen om me heen. Maar ik hoorde die leus ook een keer vanuit andere delen van de demonstratie ingezet worden. De leus sloeg echt aan, dat was wel leuk om te merken.
Ik vond de sfeer levendig en goed. Ik zag wat XR-symbolen, ik zag een Bij1-vlag, en een zwart-rode anarcho vlag was er natuurlijk ook. De aanwezigheid uit anarchistische hoek hield trouwens niet echt over, voor zover ik kon waarnemen. Ik zag ook allerlei linkse groepen niet zichtbaar aanwezig. Wat mensen met FNV-vlaggen was blijkbaar ook te veel gevraagd. Maar ik had de indruk dat heel veel mensen niet vanuit of via een organisatie of groep waren op komen dagen maar op een of andere manier lucht van de demonstratie hadden gekregen en gewoon besloten hadden: daar ga ik heen! Een goede zaak, dit type opkomst, hoe spijtig de afwezigheid van dat andere type opkomst – zichtbaar via organisaties en groepen – ook mag zijn. Ik vermoed dat een flink deel van de demonstranten zoiets voor het eerst deed, of het maar heel af en toe eerder had gedaan. Wat ik voelde om me heen was oprechte zorg en woede, en een bereidheid om die te uiten en daarvoor bijvoorbeeld ook leuzen die ze nog niet kenden op te pikken en over te nemen.
Vrij opeens stonden we aan het begin van de oprijlaan naar het paleis. Daar bleven we leuzen roepen. Verderop, een stuk op de oprijlaan zelf, zag ik ook nog een groepje mensen met Amnestie-borden. Die hadden, zo begreep ik achteraf, kennelijk ook iets van de demonstratieve actie op touw gezet,(3) en af en toe was er een klein toespraakje door de megafoon. Wederom geen officieel programma, gelukkig. Wel klonken nu de rechtsstaat-illusies verwoord in leuzen. Wij zijn de rechtsstaat! riepen mensen, en ook iets over Artikel 1 van de grondwet, alsof wetsteksten ons gaan redden van het zich vestigende fascisme. Het radicale groepje waar ik deel van uitmaakte stond meer opzij, en riep leuzen zoals ik die heb genoemd. Politie er voor, het leek er even op alsof ze onze groep los wilde wrikken van de demo als geheel, wat ons in gevaar zou hebben kunnen brengen. We wisten aansluiting bij de rest van de demonstratie te houden, maar de politie drong ons gaandeweg wel terug.
En toen was het voorbij. Mensen verlieten in kleine groepjes de demonstratieplek. En daar zag je dat het organisatoren aan ervaring – en radicale demonstranten in ons groepje aan alertheid en anticipatie! – had ontbroken. We stonden daar met tweehonderd tegenstanders van het fascisme in het bos. Met die tweehonderd samen zijn we relatief sterk. In losse kleine groepjes in een bois waar omstanders en voorbijgangers op straat je niet zien, zijn we dat niet. Het is niet wijs om een demonstratie zo uiteen te laten vallen. Je weet niet wat de politie na afloop gaat doen, met radicale demonstranten in hun vizier bijvoorbeeld. En dan heb ik het nog niet eens over PVV-aanhangers die de demonstratie als geheel geen, maar kleine groepjes demonstranten mogelijk wel, durven aan te vallen. Er had als gezamenlijke groep teruggelopen moeten worden, minstens tot buiten het bos. Voor ieders veiligheid. Ook voor diat soort solidariteit is het hoog tijd. Zoiets kan zeer verkeerd aflopen anders.
Wij verzamelden onze groep plus wat mensen er omheen, en vertrokken, Richting Tweede Kamer, althans het tijdelijke vergadergebouw daarvan. Maar eens kijken of daar nog iets was. Toen we het park uit kwamen zag ik dat er een politiebusje achter ons aan was gereden. Rechtsaf, langs de Bezuidenhoutseweg, eind doorlopen. Op een gegeven moment wat onrust: politie hield iemand staande, wij liepen terug om te kijken wat er gaande was. Wat bleek? Een team van Pownews, een drietal inclusief vervaarlijke bodyguard – had die persoon zeer opdringerig gevolgd, die persoon maakte duidelijk dat hij daar niet van was gediend. Dus nu wilde de politie precies van die persoon het ID zien! Dat deed die, luid protesterend, uiteindelijk, en we gingen weer verder.
Even later sloegen we linksaf en kwamen op een stuk weg dat me bekend was: de weg vanwaaraf je neer kunt kijken op de A12. Aan beide kanten van die A12 stonden mensen, en even later zagen we het: beneden, op de A12 zat een groep demonstranten de A12 weer eens te blokkeren! Ter gelegenheid van het aantreden van datzelfde kabinet waartegen wij zojuist hadden gedemonstreerd, een kabinet dat immers ook op klimaatgebied extra ellende uitstraalt. Enkele tientallen mensen. Een aantal van ons zijn die daar uren bleven supporten, tot de laatste vastgeplakte demonstrant was losgemaakt en de actievoerder die hoog in een tripod zat, met een hoogwerker was weggehaald. ‘You are not alone’ riepen we keer op keer’, en we kregen terug: ‘Supporters bedankt!’. Verder een anatal bij XR-acties gangbare klimaatleuzen en dergelijke. Een zeer vrolijk-strijdbaar sfeertje, beneden maar ook langs de weg boven.
De politie – met tientallen agenten, busjes en alles aanwezig beneden – liet zich ook boven niet onbetuigd. Enkele malen kwamen agenten mensen dwingend ‘vragen’ om een ID. In een geval was het excuus een vlag die iemand boven de A12 liet wapperen! Ik kreeg de vraag ook, en ben zelfs gevorderd om mijn ID te tonen, anders zou ik worden aangehouden. Ik heb gezegd dat ze me konden fouilleren maar dat ik het ding zelf niet te voorschijn zou halen. Kameraden om me heen maakten ook duidelijk dat ze de politievraag om ID verwerpelijke onzin vonden. Dat hielp, no doubt. Agenten zagen er uiteindelijk van af om hun vordering aan mij daadwerkelijk in een aanhouding om te zetten of me alsnog tot het tonen van mijn ID te bewegen.
Voor de zekerheid zijn we nadat de hele zaak afgelopen was, niet langs die agenten gegaan om naar het station te komen. Wel zagen we, toen we dat laatste deden, een groepje van vier agenten achter ons aan rijden. Je kunt maar niet weten wat die raddraaiers allemaal nog meer gaan doen, nietwaar? Maar we verdwenen in het station om elders rad te gaan draaien – koffiedrinken, uitrusten… – en dat was dat. Ik had intussen een paar XR-kameraden uit de Brabo-regio getroffen die op de A12 hadden gezeten, door de politionele ADO-express waren afgevoerd maar alweer vrij waren. In de trein, en naar huis wat mij betreft.
Enkele afsluitende opmerkingen. Het was een kwade dag: de junta van Schoof is geïnstalleerd. Het was een goede dag: we hebben de komst van die junta niet onbeantwoord gelaten. De demonstratie was nuttig en goed! Levendig, luidruchtig, strijdlustig. Tegelijk: de demonstratie had veel en veel groter kunnen zijn. Ik zag nogal wat mensen waarvan ik de indruk had dat ze van ver buiten de gangbare linkse en radicale netwerken kwamen. En die waren gewoon net zo bezorgd en boos als de standaardradicalen, de usual suspects waar ik er eentje van ben. En dit waren dan enkel de mensen die tijdig van de demonstratie hadden gehoord en op een doordeweekse dag tijd en gelegenheid hadden om mee te doen. Dit waren nadrukkelijk niet allemaal tamme ingekapselde liberals (‘libs’) die keurig op de automatische piloot doen wat vakbond of linksige politieke partij hun voorschrijft.
Hier liepen radicalen-in-de-dop – en soms al een flink eind uit het ei gekropen – rond, op een doordeweekse druilerige werkdag. Hoeveel van zulke mensen waren weliswaar elders, maar zouden gekomen zijn als ze het tijdig hadden geweten? Dan zouden ze – daar ben ik van overtuigd – een goede ervaring hebben opgedaan, zoals aanwezigen een goede ervaring opdeden. Als er dan ook een daadwerkelijk tijdig georganiseerd radicaal antifascistisch blok was geweest, en niet enkel een late oproep daartoe: nog beter! En wat als mensen in zo’n blok volgende keer weer eens flyers meenemen om uit te delen aan mededemonstranten, bijvoorbeeld over zin en noodzaak van militant antifascisme? Jazeker, ik had ook meer kunnen doen in die richting, en ik trek me dat aan.
Hoe dan ook! Wat de dag liet zien? Er is een potentieel van antifascistische strijd. Van dat potentieel is maar een fractie op de been gekomen op de demonstratie. Aan wie dat ook ligt, aan al die mensen die er niet waren omdat niemand ze vertelde dat deze demo er was ligt het in ieder geval niet. Korter gezegd: aan de slag!
Noten:
(1) ‘Nilüfer Gündogan organiseert protest tegen PVV-kabinet op dag van bordesfoto’, Hart van Nederland, 18 juni 2024, https://www.hartvannederland.nl/politiek/artikelen/niluefer-guendogan-organiseert-protest-tegen-pvv-kabinet-dag-bordesfoto
(2) ‘Oproep tot een radicaal antifascistisch blok 2 juli’, Indymedia, 27 juni 2024, https://www.indymedia.nl/node/54893
(3) Dat viel op te maken uit: ‘Honderden mensen demonstreren tegen nieuw kabinet: “Waar is de zon dan, Geert?’. Hart van Nederland, 2 juli 2024, https://www.hartvannederland.nl/politiek/demonstratie/artikelen/honderden-mensen-demonstreren-tegen-nieuw-kabinet-waar-is-de-zon-dan-geert
Peter Storm