INZET VOOR VLUCHTELINGEN/WIETSE POTIJK, DE MENS IN ACTIE! LEZERS! Recentelijk heb ik een stuk geschreven, waarin ik een Tribute heb gedaanaan een in mijn ogen Groot Man en ook Goede Vriend, vluchtelingenwerker Wietse Potijk uit het Friese dorp Gorredijk, die zich onvermoeibaar heeftingezet voor de rechten van vluchtelingen. [1]Hij overleed in 2006 [2].Dat is alweer een tijd geleden en ik heb hem na zijn dood direct eenhomage gebracht [3], maar toch kon ik het niet laten het nu, in 2022, 16 jaarlater, opnieuw te doen.Ik stuitte min of meer toevallig op hem en zijn inzet bijeen het schrijven van artikel, dat binnenkort op deze website verschijnten vond en vind, dat hij niet vergeten mag worden.Maar naast die tribute [4] wilde ik er ook een meer persoonlijke noot aangeven.Om de lezer te laten zien, wat voor mens hij was.Daarom laat ik hem hier persoonlijk aan het woord, na gedoken te zijnin mijn archief betr de mailwisseling met Wietse. Zie dus hieronder wat voor mens Wietse Potijk was ASTRID ESSED
DIT IS OM NOG EVEN TE LATEN ZIEN, WAT VOOR MENSWIETSE POTIJK WAS
Astrid Essed To:dpvn23nederland@hotmail.com Sun, Oct 1, 2006 at 8:26 AMBeste Wietse, Hoe gaat het met je?Bij dezen mijn complimenten tav je uitstekende aan premier Balkenende geschreven brief! Hartelijke groeten van vriendschapEveneens de hartelijke groeten aan de andere e-mailadressanten Astrid
MINISTERIE VAN ALGEMENE ZAKEN T.a.v. Minister president dhr. Prof. J. P. Balkenende Den Haag
Onderwerp: Uitspraak Rechtbank ( Chinese jongetje Hui)
Excellentie dhr. Balkenende,
Een groot deel van de Nederlandse samenlaving is geschokt bij de uitspraak van de rechter en zeer zeker de houding van de minister van Vreemdelingenzaken nadien, mevrouw Rita Verdonk.
Ik citeer de minister in haar verklaring na de uitspraak van de rechtbank: Hierin geeft zij aan dat het de keus is van de ouder om met haar kind in de cel te verblijven, er is namelijk genoeg opvang mogelijk bij familie, vrienden of voogd. Voor twee ouders is speciale opvang voorzien voor de ouder met die met kind niet de cel in hoeft.
Excellentie Balkenende, hoe in Gods naam verwacht u dat deze ouder(s), die al zeer getraumatiseerd zijn door het gebeuren, de jaren van onzekerheid en wachten, dat zij hun kind(ren) achter laten aan de zorg van vreemden om zelf in een cel te gaan zitten, wachtend totdat zij het land worden uitgezet? Zij vertrouwen bij nu geen mens en NIEMAND meer.
Was het niet U zelf, CDA Premier van Nederland, die ooit een statement maakte dat het gezin de hoeksteen van de Nederlandse samenleving is? Hoe dan niet voor Hui en zijn moeder, een jongetje die hier n Nederland geboren is en niets anders weet de dit land en cultuur, waarin HIJ opgegreid is. Hoe rijmt u dat met wat hier gebeurd in een Nederlandse gevangenis in Zeist? Erger nog is, dat u als het CDA en toch ,( Christelijke partij), in het nastreven van Gods woord, de geloofsleer en Ideologie héél anders handeld dan dat God zelf dat van u zou verwachten én willen excellentie Balkenende. In andere woorden, in de form van barmhatigheid, humaniteit en liefde voor de medemens, zoals God zelf dat doet, geeft niet waar in de wereld of wie het is. God maakt GEEN onderscheid.
Minister Verdonk, waar weinig goeds meer van te verwachten is anders dan haar eigen Imago verbetering, wat wij bij nu al wel gewend zijn van deze minister van leugens en aduquaat handelen, vergeet of weigerd te erkennen dat deze opgesloten kinderen met hun ouders géén papieren kúnnen krijgen, Abassades niét of weigeren mee te werken, wat lang al een bewezen feit is. Het is té gemakkelijk om dan maar te zeggen, de ouder(s) weigeren mee te werken, dat de ouder(s) hun verantwoordeliijkheid niet nemen, dus sluiten we ze op. Deze mensen hébben geen andere keuze Excellentie Balkenende, wanneer begrijpt het kabinet dat nu eens een keer.
Daarnaast staat minister Verdonk te beweren (liegen) in haar verklaring dat de in gevang gehouden kinderen het volgende krijgen in detentie. Verdonk zei: ,,Vanzelfsprekend proberen we de bewaringsperiode zo kort mogelijk te houden.” Gelogen, velen zitten daar veel en veel langer, het langst tot nu toe, 187 dagen opgesloten.
Verdonk: ,,We zorgen voor onderwijs, leermiddelen, wéér gelogen, luister naar Hui zelf die zei, ik mag niet leren en naar school hier. Anders probeer eens te praten met hulpverleners die dit allemaal van dichtbij mee maken, wanneer ze op bezoek gaan bij deze mensen, kinderen, hen te steunen in deze gevangenissen. Ook Zestienhove Rotterdam, géén verschil.
Verdonk: ,,Ook zorgen we voor spelmateriaal, wéér gelogen, luister naar Hui die zei, mijn speelgoed mocht ik niet mee nemen, ik heb hier niets, alles wordt afgenomen. Ik mag niets doen en we mogen maar twee keer luchten per dag, een kortere en langere, dat begrijp ik niet goed, ik weet het verschil niet.
Mijn eigen ervaring als hulpverlener daarmee. Bij aankomst gevangenis moet je bijna uit je kleren om binnen te komen, alles wordt onderzocht en nagekeken eerst. Op kinderverjaardag bezoek, de taart werd afgenomen en meegenomen en open gesneden, vermengeld teruggekregen, met bedorven smaak, dus aardigheid eraf. Het kadeautje moest ook afgegeven worden en hebben we niet teruggezien. Verteld werd dat het eerst moest worden nagekeken. Ik vroeg me af in wat voor in Nederland helhol wij terecht waren gekomen met rondom ons geblindeerde ramen. Ooit zoiets eerder meegemaakt rijdende door de toen nog, Oost Duitse grens zone geconfronteerd bij de Gestapo, mijn zus in West Berlijn te kunnen bezoeken. En daar dacht ik toe aan. Wat een land leven wij zeg, en dan maar verkondigen, het gaat zo goed allemnaal. Daar moet je dan TROTS op zijn.
Met vriendelijke groet en hoogachting,
Dhr. W. J. Potijk Steunpunt Friesland Vluchtelingenhulp Vluchteling Coördinator Gorredijk
Reacties uitgeschakeld voor Inzet voor vluchtelingen/Wietse Potijk aan premier Balkenende/De mens in actie!
Onderstaand artikel is opgedragen aan een bijzonder mens en groot Vriend, Wietse Potijk, die helaas recentelijk, dd 20-10 is overleden. Hij was een humanitair mens in de ware zin van het Woord, die zich als vluchtelingencoordinator Friesland en zeer gewaardeerd lid van de humanitaire vluchtelingenorganisatie van Harte Pardon op bijzondere wijze inzette voor de belangenbehartiging van vluchtelingen en asielzoekers.
Niet alleen zette hij zich in grote mate in voor praktische hulpverlening, eveneens bestookte hij Tweede Kamerleden en minister Verdonk met brieven, mails en verzoeken tot de zo broodnodige humanitaire inzet tav vluchtelingen en asielzoekers. Eveneens had hij jarenlang in Canada gewoond, waar hij zich actief had ingezet voor de rechten van Indianen. Met grote verontwaardiging kon hij zich bovendien uitlaten over het onrecht, de Palestijnen en de burgerbevolking in Darfoer aangedaan. Maar ook organiseerde hij het opzetten van een speeltuin in zijn woonplaats, het Friese Gorredijk Ik draag dit artikel niet alleen aan hem op, vanwege zijn onvoorstelbare humanitaire inzet, maar tevens, omdat ik weet, dat hij het met vreugde en instemming gelezen zou hebben
En hij zou gezegd hebben ”Goed zo meisje”.
Ik en vele anderen zullen hem node missen. Moge hij rusten in vrede.
”En zij wikkelde hem in een doek en legde hem in de kribbe, omdat voor hen geen plaats was in de herberg” In een aloud verhaal wordt verteld, hoe een arm Joods echtpaar in het door de Romeinen bezette Judea [het huidige Israël en de bezette gebieden], vanwege een door de Romeinse keizer Augustus genomen maatregel tot een volkstelling, terugreisde naar hun geboorteplaats om zich te laten registreren. Aldaar gekomen moest de hoogzwangere vrouw bevallen, maar voor haar en haar verwachte kind was ”geen plaats in de herberg”. Waarschijnlijk heeft zij daarom toestemming gekregen, haar Kind in een voor een bevalling uitgesproken ongeschikte plaats als een onhygiënische stal, ter wereld te brengen.
Meestal wordt dit verhaal ons met Kerstmis gepresenteerd als een zoetelijk, sentimenteel gebeuren, waarmee de harde, nietsontziende werkelijkheid wordt gebagatelliseerd. Anno 2006 is er in Nederland nog steeds sprake van kinderen voor wie geen plaats is in de herberg, ondanks de internationale humanitaire rechtsverdragen in het algemeen en het Kinderrechtenverdrag in het bijzonder.
Situatie asielzoekerskinderen in Nederland:
Het is evident, dat de humanitaire situatie van asielzoekerskinderen in Nederland direct samenhangt met de door de ouders al dan niet succesvol aangespannen procedure ter verkrijging van een verblijfsvergunning of een vluchtelingenstatus. In de praktijk echter is de kans op een succesvolle uitslag van een asielprocedure zeer gering.
a AC-procedures
Een en ander is met name te wijten aan het bestaan van de versnelde procedure, de zogenaamde AC-procedure. Volgens de door de UNHCR [VN-Vluchtelingenorganisatie]] opgestelde criteria, ontwikkeld in de zogenaamde Excom-conclusies, dient een versnelde procedure slechts te worden toegepast in apert-frauduleuze situaties. In de praktijk echter wordt deze procedure, waar slechts na twee gesprekken door de IND wordt vastgesteld of iemand al dan niet wordt toegelaten tot de uitgebreide procedure [het alternatief is uitzetting], in meer dan 60 porcent van de gevallen toegepast Het gevaar is hierbij levensgroot aanwezig, dat ook mensen uit oorlogsgebieden dmv deze versnelde procedure worden afgewezen, waarna zij kunnen worden uitgezet naar een onleefbare situatie, met alle gevolgen van dien. Ook bij reguliere procedures, hebben de door de lange wachttijd ontstane psychische spanningen bij de ouders een directe invloed op de door kinderen opgelopen spanningen ern angststoornissen.
Een zeer belangrijke bijkomende factor waarmee door zowel de IND als minister Verdonk van Vreemdelingenzaken te weinig rekening gehouden wordt is het feit, dat het merendeel van de asielzoekerskinderen in Nederland is geboren en een groot deel van de lagere school en soms ook Middelbare Schoolperiode in Nederland heeft doorgebracht. Hierdoor is, nog afgezien van de al dan niet aanwezige veiligheidssituatie in het herkomstland van de ouders, de aanpassing aldaar voor deze veelal in Nederland opgegroeide kinderen zeer problematisch, aangezien zij vaak noch de taal uit het herkomstland spreken, noch enige sociaal-emotionele affiniteit hebben met de aldaar aanwezige situatie cq culturele gebruiken.
b Het ontbreken van basisvoorzieningen in afwachting van beroep tegen afwijzing
Volgens de Nederlandse asielwetgeving kunnen asielzoekers, die in de AC-procedure zijn afgewezen, evenals trouwens asielzoekers, die een tweede asielprocedure aanspannen op grond van nieuw bewijsmateriaal, tijdens hun beroep tegen de afwijzing geen aanspraak maken op de in Nederland geldende elementaire basisvoorzieningen, waardoor iedere inkomstenbon ontbreekt. Nog afgezien van de evidente inhumaniteit is deze maatregel een flagrante schending van artikel 11 van het Internationaal Verdrag inzake Economische, Sociale en Culturele Rechten, dat uitdrukkelijk het recht van iedereen erkent op ”voldoende voedsel, kleding en adequate behuizing”.
Daarenboven heeft de VN-Commissie voor Sociale, Economische en Culturele Rechten gesteld, dat hiervan geen enkele groepering dient te worden uitgesloten, waarbij zij daarenboven expliciet melding heeft gemaakt van het recht van asielzoekers. Eveneens heeft zij met klem geprotesteerd tegen discriminatie van asielzoekers bij het verkrijgen van een huis
Dit recht op elementaire voorzieningen tijdens nog lopende procedures is eveneens verankerd in de de EU-richtlijn tot vaststelling minimumnormen voor de opvang van asielzoekers, artikelen 2 en 3 en als zodanig goedgekeurd door de Raad van Ministers dd 27-1-2003.
Een andere groep asielzoekers is de geheel uitgeprocedeerde groep, die de zogenaamde vierentwintig dagen brief heeft ontvangen, waarin staat, dat zij ervoor zorg moeten dragen, binnen 24 dagen het land te verlaten en anders eveneens zonder voorzieningen uit het asielzoekerscentrum worden verwijderd.
Nog afgezien echter van het eventueel te lopen humanitair risico in eigen land, staan een aantal diplomatieke vertegenwoordigingen in Nederland [met name o.a. de Afghaanse en de Chinese] erom bekend, dat zij nauwelijks of geheel niet meewerken aan de verstrekking van geldige reispapieren aan de betreffende asielzoekers. Wanneer er sprake is van een gebrek aan medewerking van de betreffende diplomatieke autoriteiten ter verstrekking van geldige reisdocumenten dient aan betrokkenen, op grond van het door minister Verdonk toegezegde ”buitenschuldcriterium”, alsnog een verblijfsvergunning te worden toegekend. In de praktijk echter wordt deze door de minister toegezegde ”buitenschuldcriterium” regeling nauwelijks toegepast.
Het is evident, dat door ouders ondervonden bovenstaande problematiek tot verkrijging van een basisinkomen en een huis, eventueel traumatische gevolgen kan hebben voor zowel de betrokken ouders als asielkinderen. Zo zijn er in de vluchtelingenhulpverlening gevallen bekend, waarbij gezinnen, die geen recht meer hadden op basisvoorzieningen, gedwongen waren, in parken te overnachten en te bedelen
Gelukkig is er een in aantal toenemende, vastberaden groep vluchtelingenbelangenbehartigers, die zich het lot van deze mensen aantrekt en via kerkelijke en individuele circuits zorgdraagt voor een vaak tijdelijke opvang van deze mensen
c Asielkinderen in detentie:
Welhaast het meest schokkende aspect acht ik de aanwezigheid van asielkinderen in detentie en uitzetcentra zoals Zestienhoven en Kamp Zeist, samen met hun ouders respectievelijk moeder, in afwachting van de uitzetting. Onlangs nog heeft de detentie van het 8 jarige Chinese jongetje Hui Chen in de media en onder het publiek veel stof doen opwaaien Aan deze detentie van Hui Chen is niet alleen een bijzondere aandacht besteed door humanitaire en vluchtelingenorganisaties, maar eveneens door een aantal zeer betrokken ouders van zijn voormalige Amsterdamse basisschool Olympia, die een demonstratie voor de vrijlating van Hui in het bijzonder, alsmede tegen de praktijk van de kinderdetentie hebben georganiseerd.
Inmiddels zijn Hui en zijn moeder dd 14-10 in vrijheid gesteld door de IND, aangezien volgens deze dienst de moeder van Hui nieuwe aan het rechtsdossier toe te voegen feitelijkheden naar voren heeft gebracht, waardoor de vreemdelingendetentie niet meer noodzakelijk zou zijn.
Kinderdetentei in sttrijd met het Internationaal Recht:
Wat ook de reden mag zijn van hun vrijlating, nog afgezien van de inhumaniteit in dezen, is de kinderdetentie in strijd met het in 1995 door Nederland geratificeerde Kinderrechtenverdrag, namelijk met de volgende artikelen:
Hierbij wil ik graag een bescheiden overzicht geven van de schending van de voornaamste artikelen:
Preambule:
Schending gelijkheidsprincipe:
In de preambule van het verdrag staat vermeld, dat in dezen geen enkel onderscheid tussen kinderen gemaakt dient te worden, noch naar afkomst, ras, religieuze overtuiging of status.
Artikelen:
1 Schending Artikel 3 betr de vooropstelling belangen van het Kind
In artikel 3, Kinderrechtenverdrag, wordt gesteld, dat de Verdragsstaten in de eerste plaats als verplichting hebben, de belangen van het Kind te realiseren. Betreffende de kinderdetentie is het evident, dat hier sprake is van fundamentele schending van de rechten van het kind.
2 Schending artikel 40,3, lid a betr de minimumleeftijd voor kinderdetentie. Hier is sprake van naar leeftijd willekeurige detentie van kinderen, die in de praktijk varieert van 1 tot 18 jaar. Zeker betreffende de detentie van vaak nog zeer jonge kinderen, is hierop geen aanvulling nodig.
3 Schending van artikel 28 betreffende het recht op onderwijs Aangezien er in de detentiecentra geen sprake van het geven van enig onderwijs, behoeft hierop a evenmin verdere toelichting te worden gegeven.
4 Schending van artikel 31, inhoudende het recht op spel en recreatie, hetgeen in de detentiecentra voor asielkinderen doorgaans praktisch niet aanwezig is. Ook al zijn er wel beperkte spelfaciliteiten aanwezig, is hierbij sprake van de schending van het fundamentele recht van ieder kind tot het in vrijheid spelen met leeftijdsgenootjes
5 Schending van artikel 37 betr het absolute verbod op marteling en een ”wrede en onmenselijke behandeling”. Het is evident, dat kinderen, die bloot staan aan bovengenoemde detentieomstandigheden, behandeld worden in strijd met de volgens het Kinderrechtenverdrag geldende verplichting tot een humane behandeling. Eveneens kunnen zij door een dergelijke behandeling traumata oplopen, waardoor er sprake kan zijn van een ”wrede en onmenselijke behandeling”.
d Uitspraak Raad van State tav het beroep op het Kinderrechtenverdrag:
Eveneens heeft de Raad van State in februari 2002 verklaard, dat het Kinderrechtenverdrag niet van toepassing is op kinderen van ouders, die op grond van de Nederlandse Vreemdelingenwet geen verblijf in Nederland werd toegestaan.
Volgens het Kinderrechtenverdrag echter, dat door Nederland is geratificeerd in 1995, heeft ieder kind recht op speciale zorg en bescherming, in het bijzonder van Staten en hun instellingen en mag daarin geen enkel onderscheid gemaakt worden naar ras, afkomst en status [zie preambule]. Ondanks deze door Nederland aangegane internationale verplichtingen volhardde de Raad van State in bovengesteld standpunt, dat zij zou herhalen in haar uitspraak dd 15-0-2005.
Hierop baseerde de Zutphense rechter zich onder andere, toen hij het hoger beroep tegen de moeder van Hui Chen tegen haar detentie en die van haar zoon afwees, waarin o.a. werd gesteld, dat de bewaring van Chen niet in strijd was met het Kinderrechtenverdrag.
Zowel de Raad van State als de Zutphense rechter hebben niet alleen een gerechtsuitspraak gedaan in strijd met het non-discriminatieprincipe, door onderscheid te maken tussen in Nederland wonende kinderen met of zonder verblijfsvergunning, daarenboven verliezen zij uit het oog, dat de internationale wetten voorrang verdienen op de bestaande Nederlandse wetgeving. Ook is er, noch bij de Zutphense rechter, noch bij de Raad van State, sprake van enige naleving van de belangen van de betreffende kinderen, aangezien Nederland zich in het Kinderrechtenverdrag heeft verplicht tot het centraal stellen van de belangen van het Kind.
e Geen kind in de cel
Het detineren van kinderen in vreemdelingenbewaring heeft in Nederland tot protest geleid, Reeds is genoemd de belangrijke protesten van de ouders van de Olympiaschool waarop Hui Chen gezeten had. Eveneens dient genoemd te worden de organisatie ”Geen kind in de cel”, die een samenwerkingsverband is van verscheidene mensenrechten, kerkelijke en vluchtelingenorganisaties, die aandacht vraagt voor de humanitaire positie van deze kinderen in het byzonder en de positie van vluchtelingen en asielzoekers in het algemeen
Epiloog:
Uit bovenstaande kan mi de conclusie getrokken worden, dat de rechten van asielzoekers in het algemeen, maar met name ook van asielzoekerskinderen, die juist als kinderen, buitengewoon kwetsbaar zijn, op ernstige wijze worden geschonden. Een en ander is eveneens het geval met de zogenaamde AMA’s [Alleenstaande Minderjarige Asielzoekers], die onbegeleid naar Nederland komen. Ook over hun behandeling, met name ook in de asielprocedure, heeft de internationaal-gerenomeerde mensenrechtenorganisatie scherpe kritiek geuit.
Helaas kreeg Human Rights Watch ook van de toenmalige minister van Vreemdelingenzaken, de heer H. Nawijn als reactie, dat het Kinderrechtenverdrag niet van toepassing was op ”bepaalde migrantenkinderen”. Afgezien van het discriminatoire en het apert inhumane karakter van een dergelijke uitspraak is het duidelijk: Nederland heeft het Kinderrechtenverdrag, alsmede andere humanitaire verdragen zoals het Verdrag voor Economische, Culturele en Sociale Rechten geratificeerd en is daaraan gehouden. Wanneer Nederland werkelijk wil waarmaken, respect te hebben voor het Internationaal Recht, dient zij het na te leven.
Een belangrijk aspect daarvan is, naast het Vluchtelingenverdrag, het Anti-Folterverdrag en de Geneefse Conventies, het Kinderrechtenverdrag. Zodat er voor asielzoekerskinderen daadwerkelijk plaats ikomt in de herberg
EU richtlijn tot vaststelling minimumnormen voor de opvang van asielzoekers dd 11-3-2004 [goedgekeurd door de Raad van Ministers dd 27-1 2003: http://www.fedasil.be/home/attachment/i/2524
TRIBUTE AAN WIETSE POTIJK, VLUCHTELINGENWERKER ”Gandalf: Saruman believes it is only great power that can hold evil in check, but that is not what I have found. I found it is the small everyday deeds of ordinary folk that keep the darkness at bay. Small acts of kindness and love.” YOUTUBE.COMTHE HOBBITMITHRANDIR, WHY THE HALFLING?0.18-0.45
LEZERS Al schrijvende aan een artikel, dat binnenkort op deze website verschijnt,stuitte ik op een helaas overleden Goede Vriend en Bondgenoot van mij,de uit Friesland [het dorp Gorredijk precies gezegd] afkomstige vluchtelingenwerker Wietse Potijk, die zich in de tijd, dat minister Verdonk van Vreemdelingenzaken nog met Ijzeren Hand het asielbeleid uitvoerde [1],met hand en tand tegen haar beleid verzette, zich dag en nacht inzettevoor vluchtelingen en daarom een extra tribute verdient.Ik had al in een ouder artikel aandacht aan hem geschonken [2], maar datvind ik niet genoeg.Dus bij dezen de Tribute, die ik op de website ”Buitenlandse Partner” destijds, in 2006 heb geplaatst, het jaar, dat hij helaas, plotseling, overleed. ZIE HIERONDERHij mag niet worden vergeten!
”Voor het slagen van het Kwaad Is niets anders nodig Dan dat goede mensen niets doen
Als goede mensen niets anders doen dan voor hun gezinsleden zorgen, hun sport beoefenen televisie kijken Kunnen Kwade krachte ongestoord hun rampzalige praktijken uitoefenen
De Kwade krachten worden dan niet gehinderd Door de zogenaamde zwijgende meerderheid
Martin Luther King
Geachte lezers van voorvluchtelingen,
Evenals u heb ik gisteren kennisgenomen van het zeer droeve bericht, dat Wietse Potijk, onze trouwe inzender van commentaren, artikelen en aan minister en Kamerleden gerichte brieven tegen het inhumane vreemdelingenbeleid, plotseling aan een acute hartstilstand is overleden
”Onvoorstelbaar” ging het door mij heen, toen ik het bericht las Koud en leeg voelde ik mij ineens van binnen
Wietse is niet meer
De man, die zich zo inzette voor zijn idealen Dag en nacht
Onvermoeibaar
Hoevaak heeft hij mij niet zijn beschouwingen, commentaren en brieven toegestuurd, die getuigden van een krachtige en fundamenteel-diepe woede en verdriet, dat een dergelijk beleid in Nederland mogelijk was
Dat er zo gesold werd met rechteloze mensen, wier enige ”misdaad” was, dat zij wegvluchtten voor een onleefbare en inhumane leefsituatie in eigen land, met in het gunstigse geval grote armoede als toekomstperspectief
Maar Wietse was meer
Niet alleen voor vluchtelingen zette hij zich in
In Canada had hij jarenlang deel uitgemaakt van de Overheid en zich ingezet voor de rechten van Indianen Tav het Midden-Oosten en Darfoer maakte hij zich druk om het onrecht, respectievelijk de Palestijnen en de Soedanese burgerbevolking aangedaan
Het byzondere van Wietse was, dat ieder onrecht hem aangreep, onverschillig tegenover wie en in welke situatie
Daarom kan Wietse mi de ”enkele rechtvaardige” genoemd worden, over wie in de Bijbel gesproken wordt
In het Jiddisch wordt dit zo treffend aangeduid met het simpele ”Mensch”
Ja, Wietse was een ”Mensch”
Ik heb hem leren kennen, toen ik, aarzelend nog, mijn eerste artikel schreef over het vreemdelingenbeleid van minister Verdonk Direct reageerde hij enthousiast en voegde hij mij toe aan zijn zeer waardevolle e-maillijst
Maar hij was voor mij meer dan een zeer bevlogen belangenbehartiger van vluchtelingen en andere rechtelozen Meer dan een ”Mensch”
Voor mij was hij een Vriend Een woord, dat ik niet licht gebruik
”Dear friend” zo noemde hij mij Zo voelde ik het ook
Hoevaak heeft hij mij geen aanmoedigende en waarderende mails gestuurd Of zomaar bewijzen van vriendschap
Hoevaak heeft hij, vanuit zijn grote hart, niet de hulp van mij en anderen ingeroepen in zijn strijd, vanuit zijn grote hart
Geen woorden, maar daden, dat was je, Wietse
Onrecht was onrecht
Daar sprak je niet over Daar deed je iets tegen
Het Friese verzet tegen het onrecht
Zonder anderen te kort te willen doen, heeft het een byzondere plaats in mijn hart en ik mag wel zeggen, dat onder andere Wietse daarvan de spil was
Wietse, ik ga eindigen
Voor mij was je een byzonder mens, een christen in de ware betekenis van het Woord EN een humanist
Wij zouden altijd nog een keer de Indianen in Canada bezoeken, voor wie jij je zo hebt ingezet
Het heeft niet zo mogen zijn Ook heb ik je slechts per e-mail en telefonisch, maar nooit persoonlijk mogen ontmoeten
Maar dat hindert niet
Ik ben God dankbaar, dat ik je tijdens dit leven heb mogen leren kennen
Je bent nu in een andere, betere wereld, waar geen oorlog, onrecht, honger, lijden en mensenrechtenschendingen zijn
Van mensenrechtenactiviste Astrid Essed ontving ik deze bijdrage voor Wietse; Bij dezen mijn ”hommage” en afscheid van Wietse
Hij zal echter blijven voortleven in het hart van mijn gevoel
De ”Mensch” Wietse Potijk
”Voor het slagen van het Kwaad Is niets anders nodig Dan dat goede mensen niets doen
Als goede mensen niets anders doen dan voor hun gezinsleden zorgen, hun sport beoefenen televisie kijken Kunnen Kwade krachte ongestoord hun rampzalige praktijken uitoefenen
De Kwade krachten worden dan niet gehinderd Door de zogenaamde zwijgende meerderheid
Martin Luther King
Geachte lezers van voorvluchtelingen,
Evenals u heb ik gisteren kennisgenomen van het zeer droeve bericht, dat Wietse Potijk, onze trouwe inzender van commentaren, artikelen en aan minister en Kamerleden gerichte brieven tegen het inhumane vreemdelingenbeleid, plotseling aan een acute hartstilstand is overleden
”Onvoorstelbaar” ging het door mij heen, toen ik het bericht las Koud en leeg voelde ik mij ineens van binnen
Wietse is niet meer
De man, die zich zo inzette voor zijn idealen Dag en nacht
Onvermoeibaar
Hoevaak heeft hij mij niet zijn beschouwingen, commentaren en brieven toegestuurd, die getuigden van een krachtige en fundamenteel-diepe woede en verdriet, dat een dergelijk beleid in Nederland mogelijk was
Dat er zo gesold werd met rechteloze mensen, wier enige ”misdaad” was, dat zij wegvluchtten voor een onleefbare en inhumane leefsituatie in eigen land, met in het gunstigse geval grote armoede als toekomstperspectief
Maar Wietse was meer
Niet alleen voor vluchtelingen zette hij zich in
In Canada had hij jarenlang deel uitgemaakt van de Overheid en zich ingezet voor de rechten van Indianen Tav het Midden-Oosten en Darfoer maakte hij zich druk om het onrecht, respectievelijk de Palestijnen en de Soedanese burgerbevolking aangedaan
Het byzondere van Wietse was, dat ieder onrecht hem aangreep, onverschillig tegenover wie en in welke situatie
Daarom kan Wietse mi de ”enkele rechtvaardige” genoemd worden, over wie in de Bijbel gesproken wordt
In het Jiddisch wordt dit zo treffend aangeduid met het simpele ”Mensch”
Ja, Wietse was een ”Mensch”
Ik heb hem leren kennen, toen ik, aarzelend nog, mijn eerste artikel schreef over het vreemdelingenbeleid van minister Verdonk Direct reageerde hij enthousiast en voegde hij mij toe aan zijn zeer waardevolle e-maillijst
Maar hij was voor mij meer dan een zeer bevlogen belangenbehartiger van vluchtelingen en andere rechtelozen Meer dan een ”Mensch”
Voor mij was hij een Vriend Een woord, dat ik niet licht gebruik
”Dear friend” zo noemde hij mij Zo voelde ik het ook
Hoevaak heeft hij mij geen aanmoedigende en waarderende mails gestuurd Of zomaar bewijzen van vriendschap
Hoevaak heeft hij, vanuit zijn grote hart, niet de hulp van mij en anderen ingeroepen in zijn strijd, vanuit zijn grote hart
Geen woorden, maar daden, dat was je, Wietse
Onrecht was onrecht
Daar sprak je niet over Daar deed je iets tegen
Het Friese verzet tegen het onrecht
Zonder anderen te kort te willen doen, heeft het een byzondere plaats in mijn hart en ik mag wel zeggen, dat onder andere Wietse daarvan de spil was
Wietse, ik ga eindigen
Voor mij was je een byzonder mens, een christen in de ware betekenis van het Woord EN een humanist
Wij zouden altijd nog een keer de Indianen in Canada bezoeken, voor wie jij je zo hebt ingezet
Het heeft niet zo mogen zijn Ook heb ik je slechts per e-mail en telefonisch, maar nooit persoonlijk mogen ontmoeten
Maar dat hindert niet
Ik ben God dankbaar, dat ik je tijdens dit leven heb mogen leren kennen
Je bent nu in een andere, betere wereld, waar geen oorlog, onrecht, honger, lijden en mensenrechtenschendingen zijn
Wietse heeft ontzettend veel gedaan voor vluchtelingen. Hij was van alle ontwikkelingen op de hoogte, we deelden over en weer tips en advies uit, en hij had veel contacten in het circuit. Een zeer uitgesproken mening, die hij regelmatig liet horen aan de politici in de Tweede Kamer, ik heb vaak brieven van hem gelezen waarin hij zich richting Den Haag hard maakte voor in zijn ogen onrechtvaardigheden en slechte uitvoer van het beleid, en ook voor persoonlijke zaken van asielzoekers. Ook heeft hij een 4 uur durend gesprek gevoerd met minister Verdonk waarin hij zich fel heeft verzet tegen de kritiek die hij kreeg over zijn aktiviteiten rondom de noodopvang voor uitgeprocedeerden die zonder voorzieningen op straat waren gezet in Friesland.
Gezinnen mochten niet uit elkaar gerukt worden, dat was Wietse met mij eens, hij verzamelde de verhalen van de bij hem bekende gevallen en stuurde deze door naar onze stichting, zodat ook hun verhaal in ons zwartboek “Gezinnen worden niet uit elkaar gerukt” kon worden opgenomen. Ik zal nu deze mensen op de hoogte brengen van het feit dat hij helaas niet meer bij ons is.
De begrafenis zal op 25 oktober in Gorredijk plaatsvinden. In eerste instantie had zijn familie besloten dat het een besloten aangelegenheid zou worden. Maar mensen die vanuit zijn werk voor vluchtelingen ook dicht bij hem stonden zijn ook welkom. Evt. heb ik voor hen meer gegevens over de begrafenis. (via mirjam@buitenlandsepartner.nl)
ARTIKEL 197a, WETBOEK VAN STRAFRECHT MISDRIJVEN TEGEN HET OPENBAAR GEZAGARTIKEL 197a 1 Hij, die een ander behulpzaam is bij het zich verschaffen van toegangtot of doorreis door Nederland, een andere lidstaat van de Europese Unie,IJsland, Noorwegen of een staat, die is toegetreden tot het op 15 november 2000 te New York tot stand gekomen Protocol tegen de smokkel vanmigranten over land, over de zee en in de lucht, tot aanvulling van hetop 15 november 2000 te New York tot stand gekomen Verdrag tegen transnationale georganiseerde misdaad, of hem daartoe gelegenheid, middelen of inlichtingen verschaft, terwijl hij weet of ernstige redenen heeft om tevermoeden, dat die toegang of doorreis wederrechtelijk is, wordt alsschuldig aan mensensmokkel gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogstevier jaren of geldboete van de vijfde categorie.
2 Hij, die een ander uit winstbejag behulpzaam is bij het zich verschaffenvan verblijf in Nederland, een andere lidstaat van de Europese Unie, Ijsland, Noorwegen of een staat, die is toegetreden tot het in het eerste lid genoemdeprotocol, of hem daartoe gelegenheid, middelen of inlichtingen verschaft, terwijlhij weet of ernstige redenen heeft te vermoeden, dat dit verblijf wederrechtelijk is, wordt als schuldig aan mensensmokkel gestraft met een gevangenisstraf vanten hoogste vier jaren of geldboete van de vijfde categorie.
Dat is wat er in het Wetboek van Strafrecht staat over ”mensensmokkel”En dan begrijp ik al direct uit lid 1 de zinsnede ”wederrechtelijkereis” niet.Want ”wederrechtelijk”, betekent ”tegen de wet” [1]En tenzij iemand een ongewenstverklaring [2] aan zijn broekheeft, zie ik het ”wederrechtelijke” karakter van het reizennaar Nederland, een andere lidstaat van de Europese Unie,IJsland, Noorwegen, etc etc, niet in.Want garandeert Schengen niet het ”vrije vervoer van personenen goederen” door EU landen [3], wat natuurlijk ook voor niet EU vluchtelingen geldt, die er recht op hebben, asiel te kunnen aanvragen.Maar wacht even:Er staat meer:Er staat ook in het wetsartikel [achter Noorwegen]”of een staat, die is toegetreden tot het op 15 november 2000 te New York tot stand gekomen Protocol tegen de smokkel vanmigranten over land, over de zee en in de lucht” [4]En daar wringt em de schoen, want zo’n Protocol bestaat inderdaad! [5]Maar het gekke daarvan is weer, dat er dan maar direct vanuit wordt gegaan, dat er bij het ”behulpzaam zijn ”bij het zich verschaffen van toegang tot of doorreis door Nederland etc….” sprake zou zijnvan mensensmokkel.Met andere woorden, zoals hier in lid 1 van artikel 197a opgeschreven, wordt eigenlijk, zoals ik het lees met mijnniet juridische verstand, iedere hulp aan een vluchteling,die Nederland of een ander EU landwil bereiken, al bij voorbaat gecriminaliseerd.Dat dat tot rare dingen kan leiden, zal uit dit artikel blijken.
MENSENSMOKKEL, MENSENSMOKKEL Ik begin weer met een definitie van mensensmokkel:Deze keer die van Amnesty International, de Encyclopedie,onder het kopje ”Mensensmokkel en mensenhandel”: ”Mensensmokkelis het illegaal begeleiden of vervoeren van mensen naar een ander land. Mensenhandel is een bijzondere categorie van mensensmokkel gericht op uitbuiting, vooral in de seksindustrie.” [6] Kijk: Zo gesteld zijn het duidelijk strafbare handelingen, want hetgaat hier om ”handel in mensen”, wat riekt naar slavernij, naar misbruik, naar kwade intenties.Waarvan natuurlijk geen sprake hoeft te zijn, als je slechts iemandbegeleidt van A naar B, zoals in het eerste lid van artikel 197a, Wetboek van Strafrecht, wordt gesuggereerd. Zoals gesteld door Amnesty, dat is ook altijd mijn Beeld van mensensmokkel en mensenhandel geweest.Mensen tegen hun zin of onder valse voorwendsels [allerleivoorspiegelingen van ”goede banen in Europa”] vervoeren,vaak onder slechte omstandigheden, waarbij geen acht wordtgeslagen op hun veiligheid, en hen dan in de val laten lopenvan een of andere schurk van een seksbaas, of uitgebuitin illegale werkplaatsen.OF. en dat komt natuurlijk ook voor:Mensen vervoeren in mensonwaardige omstandigheden, opgoed geluk, tegen grof geld en dan maar wachten, of ze Europa aldan niet halen:Wat dan betekent:Maximale winst voor de Gewetenloze Schurken en alle risico’svoor de vluchtelingen, die op zee kunnen creperen [wat vaak gebeurt] en anders maar moeten zien. Wat dat betreft komt dan lid 2 van Artikel 197a dichter inde buurt:”2 Hij, die een ander uit winstbejag behulpzaam is bij het zich verschaffenvan verblijf in Nederland, een andere lidstaat van de Europese Unie, Ijsland, Noorwegen of een staat, die is toegetreden tot het in het eerste lid genoemdeprotocol, of hem daartoe gelegenheid, middelen of inlichtingen verschaft, terwijlhij weet of ernstige redenen heeft te vermoeden, dat dit verblijf wederrechtelijk is, wordt als schuldig aan mensensmokkel gestraft met een gevangenisstraf vanten hoogste vier jaren of geldboete van de vijfde categorie.” [7] Want hier is sprake van WINSTBEJAG, niet simpel iemandvan A naar B rijden……
DE ECHTE MENSENSMOKKELAARS EN DE ZWARE EUVERANTWOORDELIJKHEID Natuurlijk zijn er gewetenloze Schurken, die vluchtelingenvervoeren in onzeewaardige rubberbootjes, die ergens in betweenop de Middellandse Zee of tussen Calais en de gehoopte bestemming, Groot-Britannie, omkieperen en kapseizen, met alleellendige gevolgen van dien, vaak vele dodelijke slachtoffers tengevolge [8]Ook vervoer in ”koelcellen” kwam en komt voor! [9]Er zijn zelfs door mensensmokkelaarstuig vluchtelingenachtergelaten in de woestijn!9 Doden tot gevolg! [10]
TUIG VERSUS TUIG/EU CRIMINELEN Dat is Een kant van het Verhaal:Gewetenloze mensensmokkelaars.Maar er is nog een andere kantWAAROM moeten mensen vaak, zeker omde Middellandse Zee over te steken, hun toevlucht nementot dergelijk Tuig? Of liever gezegd, wat is hierbij de verantwoordelijkheid van de EU?Want de EU is ook een bijna Criminele Organisatie!Wie daaraan twijfelt, verwijs ik naar de manier waarop isomgegaan met de vluchtelingen, die ten gevolge van de politiekemachtsspelletjes tussen Wit Rusland en de EU, vast kwamente zitten [en voor een deel waarschijnlijk nog zitten], tussen de grensvan Wit Rusland en Polen [11]Het is de EU, die allerlei deals sluit met landen, die hun mensenrechtensituatie niet op orde hebben, Turkije [12], en vooralook Libie, waar vluchtelingen in ”martel”detentiekampen”zitten, waar vluchtelingen als slaaf worden verkocht! [13]Deals met maar een doel:Het weren van vluchtelingen, wat min of meer openlijk wordttoegegeven. [14] Behalve allerlei onfrisse deals die de EU dus sluit, heeft ze eenander Machtig Wapen:FRONTEX!Dat Europees Agentschap, dat de ” buitengrenzen van Europa bewaakt” [15]Klinkt al dubieusWant wat doet Frontex nou eigenlijk?Op hun eigen site lees ik:”Frontex, het Europees Grens- en kustwachtagentschap werd opgericht in 2004 om de EU-lidstaten en de met Schengen geassocieerde landen bij te staan om de buitengrenzen van de ruimte van vrij verkeer van de EU te beschermen” [16]En verderop”In 2016 is het Agentschap uitgebreid en omgevormd tot het Europees Grens- en kustwachtagentschap, waarbij het takenpakket werd verbreed van migratiebeheersing naar grensbeheer en het Agentschap meer verantwoordelijkheden kreeg bij de bestrijding van grensoverschrijdende criminaliteit. ” [17] Lees door die Humbug heen en kom uit bij het werkelijke Doelvan Frontex:Vluchtelingen tegenhouden door hun vluchtroutes te frustreren.En de vernietigende rapportage van mensenrechtenorganisatie HumanRights Watch wil ik de lezer niet onthouden. [18]Want als een Agentschap ”de buitengrenzen bewaakt”[19].is er voor vluchtelingen, die naar Europa willen,maar een Alternatief:Een steeds gevaarlijkere route nemen, waardoor ze de mensensmokkelaarsin de handen vallen!Amnesty International schrijft daarover:”Ongeveer 60 procent van de asielzoekers die zich in Nederland melden blijkt door iemand (een zogenaamde reisagent) tegen betaling geholpen te zijn bij de reis, voorzien van valse papieren, enzovoort. Mensensmokkel wordt door onder anderen het Nederlands ministerie van Justitie hard bestreden. Vluchtelingenorganisaties wijzen erop dat zonder reisagenten de meeste vluchtelingen, ook zij met gegronde vrees voor vervolging, Nederland niet zouden kunnen bereiken.”[20]En dat komt voor een belangrijk deel door dat EU ontmoedigingsbeleid, dat feite ingaat tegen het recht, naareen land af te reizen en daar asiel aan te vragen! Het is duidelijk, wie hier de criminelen zijn:De mensensmokkelaars, die misbruik maken vande onmogelijke situatie waarin vluchtelingen zitten en de EU,die ze hun rechten ontzegt.TUIG ontmoet hier TUIG!
CRIMINALISERING VAN VLUCHTELINGENHELPERS Alsof dat nog niet genoeg is, worden stelselmatig vluchtelingenhelpers gecriminaliseerd! [21]Ik heb al eerder genoemd kapiteins, die vluchtelingenuit de Middellandse Zee redden, een Franse berggids, PierreMumber, die vluchtelingen wat thee en warme kleren had aangeboden:Zij werden vervolgd! [22]En zoals zo vaak in de wereld, gaat het werkelijke Tuig vrijuit.Neen sterker nog, de organen van dat Tuig timmert wettenin elkaar [23], die medemenselijken tot crimineel kan maken!
MENSENSMOKKELAARS?VEROORDEELD TOT DRIE MAANDEN VOORWAARDELIJKEGEVANGENISSTRAF VOOR HULP AAN EEN MENS IN NOOD Het Werkelijke Tuig blijft onbestraft en juist diegenen,die willen helpen, met warme thee, vluchtelingen uit de Middellandse Zee redden, riskeren vervolging, worden bestraftvoor hun menselijkheid. [24]Het laatste Treurspel, dat ik hierover gelezen heb is de zaak vaneen 72 jarige Arnhemse vrouw, die zich al jaren inzette voor vluchtelingen en die een vluchteling vanuit Frankrijk naar Aanmeld Centrum Ter Apel bracht.Niet in een rubberbootje, niet in een koelcel,niet in een overvolle vrachtwagen, maar gewoon in eennormale gezinsauto.En niet tegen een abnormaal bedrag.Maar voor nietsUit menselijkheid [25]Zij werd vervolgd [26], jaja, wegens ”mensenmokkel” [27]en gebaseerd op eerder genoemd artikel 197a, Wetboekvan Strafrecht [28], kreeg ze drie maanden voorwaardelijkegevangenisstraf.Ziehier het idiote rechtbankvonnis [29]Ik ga het hier niet analyseren.Iedereen, die solidair is met vluchtelingen en hetrecht op asiel hoog houdt, op de hoogte is van demensonwaardige omstandigheden in het vluchtelingenkamp in Duinkerken, van waaruit de vluchteling kwam [30] zal het na lezing met mij eenszijn, dat dit vonnis bureaucratisch, bot en vooral gespeend isvan iedere elementaire zin voor menselijke waarden. [31]Want wat heeft deze vrouw anders misdaan dan iemand,die in dit die overvolle vluchtelingenkamp zat, perspectief te bieden en…..naar aanmeldingscentrum Ter Apel te brengen, waar zijn asielaanvraag uiteindelijk al dan niet zou worden toegewezen! [32]DAT was de misdaad van deze vrouw!Als dat mensensmokkel is, dan breekt mijn Klomp!Toch een greep uit de idiotie EN onmenselijkheid van dat rechtbankvonnis”Verdachte heeft zichzelf evenwel in een situatie gebracht waarin zij geconfronteerd werd met de ellende in het vluchtelingenkamp in Duinkerken (verder: het kamp), maar de situatie waarin [betrokkene] , die in het kamp verbleef en voor haar een speciaal persoon was geworden, terecht was gekomen, is haar uiteindelijk toch teveel geworden.” [33]
Wat wil de rechtbank daarmee zeggen:””Dan had je maar niet naar dat vluchtelingenkamp moetengaan. Want als je je ervan had afgewend, die vluchtelingendaar had laten stikken in hun ellende, had je je het ookniet hoeven aan te trekken en had je nu geen vonnis aande broek?” EIGEN SCHULD, DIKKE BULT?
SIFRA EN PUA Ik heb ooit een Bijbelverhaal gelezen, waarin twee dapperevroedvrouwen, Sifra en Pua genaamd, weigerdeneen onmenselijk bevel van een Egyptische Farao uit te voeren.[34]Ze waren dus ongehoorzaam aan de Wet Aan hen doet deze Arnhemse vrouw mij wat denken.Aan hen doen al die vluchtelingenhelpers mij denken, dievluchtelingen even een lift geven, voorzien van thee enwarme dekens, uit de zee redden, of gewoon wat menselijkheidgeven, zonder er iets voor terug te vragen. Tegen idiote wetgevingen in, die de Wet zo hebben opgerekt,dat menselijkheid strafbaar is geworden, dat wie asielzoekt, bij voorbaat al een crimineel is. Ze wisten, dat ze een zeker risico liepen, al kenden ze die idiote strafmaat niet [35] De Vraag is maar:Wat doen wij, als ons wordt gevraagd iemand, die innood is, die gewone Dienst van Menselijkheid te bewijzen? ASTRID ESSED NOTEN
Een Koerdische familie uit Irak wacht met zestien leden uit drie generaties op de grenswachten. Al acht keer werden ze teruggestuurd naar Wit-Rusland, waarbij ze klappen kregen en door honden gebeten werden. Foto Wojtek Radwanski / AFP
Voertuigen die zich nabij de grens begeven worden streng gecontroleerd. Foto Marko Djurica / Reuters
Achtergebleven spullen van migranten in de bossen. Velen van hen krijgen met geweld en intimidatie te maken. Foto Marko Djurica / Reuters
Ondertussen proberen hulporganisaties de migranten waar mogelijk te helpen. Hier sorteert een Poolse vrijwilligster gedoneerde kleding in een brandweerkazerne. Foto Kacper Pempel / Reuters
Activisten van de Poolse ngo Grupa Granica houden foto’s omhoog van gestrande migranten, met de oproep hen hulp te bieden. Foto Marko Djurica / Reuters
Oekraïense nationalisten houden borden en flares omhoog in protest tegen de komst van migranten voor de Poolse ambassade in Kiev. Foto Sergei Supinsky / AFP
Medici verzorgen een gewonde migrant, terwijl anderen verderop door de Poolse politie worden ingerekend. De Poolse premier Mateusz sprak onlangs van „een brute schending van onze oostelijke grens (…) de ergste in dertig jaar”. Foto Woitek Radwanski / AFP
Migranten drommen samen om noodpakketten te ontvangen van de Wit-Russische krijgsmacht. Foto Stringer / EPA
Een migrant draagt zijn ontvangen noodrantsoen weg van het uitdeelpunt van het Wit-Russische leger. Veel migranten verblijven in het grensgebied onder erbarmelijke omstandigheden. Foto Stringer / EPA
Poolse militairen en politieagenten staan rechts paraat langs de grens met Wit-Rusland, terwijl links migranten te zien zijn in hun geïmproviseerde kampementen.
POLAND-BELARUS BORDER CRISIS/LETTER TO THE EU/”EU’S HUMAN OBLIGATIONS AGAINST THE REFUGEES, WHO ARE TRAPPED BETWEENTHE POLAND-BELARUS BORDER”
TO MRS Y JOHANSSONEU COMMISSIONER FOR HOME AFFAIRSRelating her responsibility for Migration and Asylum Subject:The Poland Belarus crisis on migrants:Eu’s obligations regarding universal human rights
Dear Mrs Johansson,[When you are pressed with time, just read the last piece”EU’s obligations”]
I am greatly concerned about EU’s recent attitude against refugees, who are trapped in the border between Poland and BelarusFirstly the EU waited months after months and allowing Poland to close andmilitarize its borders against those refugees, thus violating their right on asylum,violating their universal human rights by letting them try to survive in the freezingcold and, to add insult to injury, pushing them back from the border, fully knowing that push-backs are against International Law. [1]As a consequence, at least thirteen refugees died. [2]Instead of immediately demanding of Poland, to refrain from violatinghuman rights and giving those refugees entrance to Poland, all the EUdid was express solidarity with Poland and also denying the refugees their right to asylum:I quote from the statement from EU president, mrs von der Leyen, from 8th november 2021:”Finally, the Commission will explore with the UN and its specialised agencies how to prevent a humanitarian crisis from unfolding and to ensure that migrants can be safely returned to their country of origin, with the support of their national authorities.” [3] That’s inhuman. In her report ”Die Here or Go to Poland”, Human Rights Watch wrote among else:”Polish authorities should immediately halt all summary returns and collective expulsions to Belarus and stop all abuse by Polish officials of migrants. The government of Poland should also immediately allow humanitarian and other civil society organizations access to the area currently restricted under the state of emergency order for the purposes of saving lives. Journalists and other monitors should also be permitted access.” [4]Poland is a EU member and should apply toEU rules, among else consolidated in the Charter’for Fundamental Rights of the EU Union [5],in which the right to asylum is granted [article 18] [6] and pushbacks are forbidden [article 18, article 19,EU Charter of Fundamental Rights] [7] As long as Poland is an EU member, Poland has to conduct according toEU rules!And it is the EU task to remember Poland of its obligations. PROPOSAL OF THE EU COMMISSION FROM1 DECEMBER 2021 Not only that has not happened, now the EU Commission did proposals in the favour of Poland.Latva and Lithuania taking ”exceptional measures”I refer to the recent Statement from 1 december 2021, calling for measures of an ”of an extraordinary and exceptional nature” [8] According to my information from Amnesty International,EU Commission proposals ”normalize dehumanisationof asylum seekers” [9] Amnesty International writes among else: ”“The arrival of people at the EU’s borders with Belarus is entirely manageable with the rules as they stand. Today’s proposals will further punish people for political gain, weaken asylum protections, and undermine the EU’s standing at home and abroad. If the EU can allow a minority of member states to throw out the rule book due to the presence of a few thousand people at its border, it throws out any authority it has on human rights and the rule of law.
“The current situation at the EU’s borders with Belarus is being used by some countries as an excuse to weaken protections of asylum-seekers and push their anti-migrant agenda. Holding asylum seekers in detention for four months, without the protection standards required by international law, is normalising de facto unlawful detention at the EU’s external borders.” [10]
That’s clear language and I have nothing to add to this
EU’S OBLIGATION
Summarizing:
During the Poland-Belarus crisis on migrants,
all the EU really did was to express solidarity
with Poland, thus encouraging Poland in it’s
unlawful policy of denying the right to asylum and
practising illegal pushbacks and, to add insult
to injury, letting vulnerable refugee freezing in the cold,
without adequate provisions.
With this the EU has violated her own rules of
humanity, right to asylum and the prohibition
of pushbacks.
So it’s time, the EU acts again in accordance with it’s own Charter and Laws and not proposing ”extraordinary
measures” [11] which violate it’s own rules.
So I call the EU to require from Poland to admit the
refugees and give them a proper asylum procedure,
according to human rights and stop pushing them back.
Of course Belarus bears responsibility too for the
existing situation [12], but that doesn’t excuse
the EU from practising their own rules of
humanitarian protection of refugees, which is formally established in the EU Law.
Return to your own Laws and Charters, EU and stop
dehumanizing refugees.
That’s all I ask.
Kind regards
Astrid Essed
Amsterdam
The Netherlands
NOTES[1]
HUMAN RIGHTSHUMAN RIGHTS WATCH REPORT”DIE HERE OR GO TO POLAND”BELARUS’ AND POLAND’S SHARED RESPONSIBILITY FORBORDER ABUSES
”I have spoken to Polish Prime Minister Mateusz Morawiecki, Lithuanian Prime Minister Ingrida Šimonytė and Latvian Prime Minister Arturs Krišjānis Kariņš to express the EU’s solidarity and discuss with them the measures the EU can take to support them in their efforts to deal with this crisis.”
”’Finally, the Commission will explore with the UN and its specialised agencies how to prevent a humanitarian crisis from unfolding and to ensure that migrants can be safely returned to their country of origin, with the support of their national authorities.”
The instrumentalisation of migrants for political purposes by Belarus is unacceptable.
The Belarusian authorities must understand that pressuring the European Union in this way through a cynical instrumentalisation of migrants will not help them succeed in their purposes.
I have spoken to Polish Prime Minister Mateusz Morawiecki, Lithuanian Prime Minister Ingrida Šimonytė and Latvian Prime Minister Arturs Krišjānis Kariņš to express the EU’s solidarity and discuss with them the measures the EU can take to support them in their efforts to deal with this crisis.
I am calling on Member States to finally approve the extended sanctions regime on the Belarusian authorities responsible for this hybrid attack.
Vice-President Schinas, in coordination with High Representative/Vice-President Borrell, will travel in the coming days to the main countries of origin and of transit to ensure that they act to prevent their own nationals from falling into the trap set by the Belarusian authorities.
The EU will in particular explore how to sanction, including through blacklisting, third country airlines that are active in human trafficking.
Finally, the Commission will explore with the UN and its specialised agencies how to prevent a humanitarian crisis from unfolding and to ensure that migrants can be safely returned to their country of origin, with the support of their national authorities.
[4]HUMAN RIGHTSHUMAN RIGHTS WATCH REPORTSUMMARY”DIE HERE OR GO TO POLAND”BELARUS’ AND POLAND’S SHARED RESPONSIBILITY FORBORDER ABUSES
Article 18 Right to asylum The right to asylum shall be guaranteed with due respect for the rules of the Geneva Convention of 28 July 1951 and the Protocol of 31 January 1967 relating to the status of refugees and in accordance with the Treaty establishing the European Community. CHARTER OF FUNDAMENTAL RIGHTS OF THE EUROPEAN UNION https://www.europarl.europa.eu/charter/pdf/text_en.pdf
[7] Article 18 Right to asylum The right to asylum shall be guaranteed with due respect for the rules of the Geneva Convention of 28 July 1951 and the Protocol of 31 January 1967 relating to the status of refugees and in accordance with the Treaty establishing the European Community. CHARTER OF FUNDAMENTAL RIGHTS OF THE EUROPEAN UNION https://www.europarl.europa.eu/charter/pdf/text_en.pdf
Article 19 Protection in the event of removal, expulsion or extradition 1. Collective expulsions are prohibited. 2. No one may be removed, expelled or extradited to a State where there is a serious risk that he or she would be subjected to the death penalty, torture or other inhuman or degrading treatment or punishment. CHARTER OF FUNDAMENTAL RIGHTS OF THE EUROPEAN UNION https://www.europarl.europa.eu/charter/pdf/text_en.pdf
”Notwithstanding any changes to Polish law, Poland’s pushbacks without due process violate EU law including the Charter of Fundamental Rights.[25] The Charter guarantees the right to asylum and standard international refugee law practice, under which any expression of intent to seek asylum should promptly be forwarded to the competent authorities for assessment based on the person’s individual grounds for seeking asylum.[26]”
Polish pushback practices are also in violation of article 19 of the Charter and Protocol 4 of the ECHR, which both state unequivocally that collective or mass expulsions of aliens are prohibited.[28]
The Commission is today putting forward a set of temporary asylum and return measures to assist Latvia, Lithuania and Poland in addressing the emergency situation at the EU’s external border with Belarus. The measures will allow these Member States to set up swift and orderly processes to manage the situation, in full respect of fundamental rights and international obligations, including the principle of non-refoulement. The proposal follows the invitation by the European Council for the Commission to propose any necessary changes to the EU’s legal framework and concrete measures underpinned by adequate financial support to ensure an immediate and appropriate response in line with EU law and international obligations, including the respect of fundamental rights. The measures, based on Article 78(3) of the Treaty on the Functioning of the European Union, will enter into force after their adoption by the Council. The European Parliament will be consulted. The measures will remain in force for a period of 6 months.
Vice-President for Promoting our European Way of Life, Margaritis Schinas, said: “In the past weeks, we have managed to bring the EU’s collective weight to bear in face of the hybrid attack directed at our Union. Collectively, the EU made clear that attempts to undermine our Union will only solidify our solidarity with one another. Today we are giving living manifestation to that solidarity: in the form of a set of temporary and exceptional measures that will equip Latvia, Lithuania and Poland with the means needed to respond to these extraordinary circumstances in a controlled and swift manner and to operate in conditions of legal certainty.”
Commissioner for Home Affairs, Ylva Johansson, said: “Although the EU’s intense efforts have brought rapid results, the situation remains delicate. Today, to protect our borders, and to protect people, we are giving flexibility and support to Member States to manage this emergency situation, without compromising on human rights. This should allow the Member States in question to fully uphold the right to asylum and align legislation with EU acquis. It’s also time limited and targeted. To make our response to hybrid threats future-proof, we activate the EU’s formidable diplomatic and legal capacity, to apply sanctions and persuade third countries to stop flights. We will soon propose a reform of the Schengen rules. Making progress now on the Pact on Migration and Asylum is essential.”
Provisional measures proposed
The measures included in this proposal are of an extraordinary and exceptional nature. They will apply for a period of 6 months, unless extended or repealed, and will apply to non-EU nationals who have irregularly entered the EU from Belarus and are at the vicinity of the border or those who present themselves at border crossing points. The main elements of the proposal are:
Emergency migration and asylum management procedure at the external borders:
The 3 Member States will have the possibility to extend the registration period for asylum applications to 4 weeks, instead of the current 3 to 10 days. The Member States may also apply the asylum procedure at the border to process all asylum claims, including the appeal, within a maximum of 16 weeks – except where adequate support for applicants with particular health issues cannot be provided. In doing so, well-founded claims and those of families and children should be prioritised.
Material reception conditions: Member States focus reception conditions on the covering of basic needs, including temporary shelter adapted to the seasonal weather conditions, food, water, clothing, adequate medical care, and assistance to vulnerable persons, in full respect of human dignity. It is important that Member States ensure close cooperation with UNHCR and relevant partner organisations to support individuals in this emergency situation.
Return procedure: Member States concerned will be able to apply simplified and quicker national procedures including for the return of people whose applications for international protection have been rejected in this context.
All procedures carried out in line with this proposal must respect fundamental rights and specific guarantees provided for by EU law, including the best interests of the child, emergency health care and needs of vulnerable people, the use of coercive measures and detention conditions.
Practical support and cooperation:
Support from EU agencies: EU agencies stand ready to help the Member States on request. The European Asylum Support Office (EASO) can help register and process applications, ensure screening of vulnerable people and support the management, design and putting in place of adequate reception. Further Frontex support is available for border control activities, including screening and return operations. Support from Europol is also available to provide intelligence to counter smuggling.
Continued cooperation: The Commission, the Member States and EU Agencies will continue their cooperation, including an obligation on the Member States to continue reporting relevant data and statistics via the EU Migration Preparedness and Crisis Management Network.
The Commission will regularly reassess the situation and may propose to the Council to prolong or repeal these provisional measures.
Next steps
Article 78(3) of the Treaty on the Functioning of the EU states that after consulting the European Parliament, the Council may adopt provisional measures for the benefit of the Member States concerned. This happens by qualified majority vote. Once agreed by the Council, in view of the urgency of the situation, this Decision should enter into force the day after its publication in the Official Journal of the EU.
Background
Since the summer, the Lukashenko regime and its supporters have initiated a hybrid attack on the EU, especially Lithuania, Poland and Latvia, which have experienced an insidious new threat in the form of the instrumentalisation of desperate people.
In October 2021, the European Council invited the Commission to propose any necessary changes to the EU’s legal framework to respond to the state-sponsored instrumentalisation of people at the EU’s external border with Belarus. Article 78(3) of the Treaty on the Functioning of the European Union (TFEU) provides for the adoption of provisional measures in emergency migratory situations at the EU’s external borders.
Today’s proposal is the latest in a series of coordinated EU actions that include: targeted measures for transport operators that facilitate or engage in smuggling; diplomatic and external action; stepping up humanitarian assistance and support for border and migration management.
This proposal is in line with the comprehensive approach set out in the New Pact on Migration and Asylum. It complements the Schengen Borders Code and the upcoming Schengen reform, in which the Commission intends to propose a permanent framework for addressing possible situations of instrumentalisation that may still confront the Union in the future.
Financing of this proposal will be accommodated within the budget of the existing EU funding instruments under the period 2014-2020 and 2021-2027 in the field of migration, asylum and border management. Where exceptionally necessary, if the situation aggravates further, the flexibility mechanisms within the Multiannual Financial Framework 2021-2027 could be used.
In response to today’s proposals from the European Commission which would allow Latvia, Lithuania and Poland to derogate from EU rules, including by holding asylum-seekers and migrants at the border for 16 weeks with minimal safeguards, Eve Geddie, Director of Amnesty International’s European Office said:
“The arrival of people at the EU’s borders with Belarus is entirely manageable with the rules as they stand. Today’s proposals will further punish people for political gain, weaken asylum protections, and undermine the EU’s standing at home and abroad. If the EU can allow a minority of member states to throw out the rule book due to the presence of a few thousand people at its border, it throws out any authority it has on human rights and the rule of law.
“The current situation at the EU’s borders with Belarus is being used by some countries as an excuse to weaken protections of asylum-seekers and push their anti-migrant agenda. Holding asylum seekers in detention for four months, without the protection standards required by international law, is normalising de facto unlawful detention at the EU’s external borders.
“Asylum rules should be upheld, not allowed to be side-stepped by countries via so-called exceptional measures. Amnesty International is alarmed that the proposal will violate people’s rights, and exacerbate the humanitarian crisis at borders while continuing to expose the EU to further internal and external manipulation and blackmailing.
“While Lukashenka’s mistreatment and instrumentalization of migrants and asylum seekers is deplorable, he is exploiting the EU’s own tendency to treat people at their borders as a threat.
“At least 10 people, including a one-year-old child, have died at the EU’s Eastern borders in recent weeks. Today the European Commission is bringing in measures which undermine rights and normalize the dehumanization and suffering of people at the EU’s borders.”
‘ Als mensen van buiten komen-en niemand in Nederland is e r misschien op die meneer met dat gekke programma na-is er op tegen, dat je vluchtelingen opvangt, mits die aantallen beheersbaar zijn-…..””3.55-4.04
Velen zullen het onderwerp ”vluchtelingen” juist nu weer actueel vinden, vanwege de evacuatie van Afghaanse vluchtelingen naar Nederland, nu de Taliban het eigen land weer heeft heroverd opde neo-koloniale bezetter, die er twintig jaar heeft geheersd.En wat mij daarbij dan zo treft is de hypocrisie van de Nederlandseen andere Westerse regeringen. [1]Nu wel ”ach en wee” roepen over het bittere lot van Afghaanse vluchtelingen [die by the way ook alleen maar worden geevacueerdomdat zij hand en spandiensten hebben verleend aan de Westersebezetter, die daar bepaald geen peach is geweest] [2], maar ondertussen WEL al die jaren Afghanen terugsturen naar eengevaarlijke situatie [3], waarbij dat terugsturen zelfs aantoonbaarmensen het leven gekost heeft! [4]In ieder geval heeft de Nederlandse Staat nu de ”decency” ”in principe” asiel toe te kennen aan hen, die voor ”De Nederlanders’[ambassade of militairen[ gewerkt hebben en, niet geheel ten onrechte, door de Taliban en waarschijnlijk ook andere Afghanen, alslandverraders worden beschouwd. [5]Hand en spandiensten verlenen aan een bezetter, weet u nog, lezers!Maar HOHO, ZO decent is de Nederlandse Staat nu ook weer niet tenaanzien van de geevacueerden.Want krijgen de direct aan Nederland verbonden betrokkenen, zoalstolken, voor wie misschien anders Bijltjesdag dreigt, hoogstwaarschijnlijk welzeker asiel [6], dat geldt minder voor een groep,die niet direct voor Nederland werkte, maar daar ook niet zonder risico is, bijvoorbeeld journalisten en mensenrechtenactivisten.Want zij moeten alsnog nog door een lastige asielprocedure [7]Getuigt een dergelijke houding tegenover mensen in nood, nietvan een keiharde mentaliteit?Dat wisten we al, maar toch……. En natuurlijk [bijna hoe kan het ook anders] kon [ik wachtte daar al op!] verzet tegen de komst van de Afghaanse evacuees niet uitblijven, waarbij xenofobie zijn lelijke kop weer opstak!steekt hierbij xenofobie weer zijnLelijke Kop op [Harskamp] [8]Xenofobie, al jarenlang aangewakkerd door politieke partijen alsde PVV en Forum voor Democratie, vooral de PVV [9], maar ook door VVD demissonairpremier Rutte, want wie had het ook alweer over ”beheersbare getallen”[10] zo een gevoel van onveiligheid creerend?Toch is het dubbel:Want enerzijds de xenofobie en die is verontrustendAnderzijds is het niet helemaal onzin, wat een Harskamp’s stel beweerdebij een anti-vluchtelingen demonstratie, die [al nuanceerden zij het niet zoalsik nu en kwam er veel xenobobisch getier uit] een deel van die Afghaanse vluchtelingen neerzetten als ”landverraders” [11]Want face it:Een deel heeft ook de buitenlandse bezetter geholpen [12] wat overigensniet betekent, dat mensen [ook ”landverraders”] die in gevaar zijn, nietmoeten worden gered en dan hier [terecht] door diezelfde bezetter voor wie ze hebben gewerkt….. MAAR WE DWALEN AFWant ik wilde het hebben over de de manier waarop vluchtelingen worden behandeld en gezien:Als armoedzaaiers, beheersbare getallen, wegwerpartikelen. VLUCHTELINGEN, IARMOEDZAAIERS Dat vluchtelingen in de loop der jaren bepaald niet met open armenontvangen zijn, behoeft, denk ik, geen betoog.Genoeg grote en kleine Bloggers, die daaraan aandacht schenken, zoalsde activisten en schrijvers Joke Kaviaar en Peter Storm, uw ondergetekende. maar ook andere strijders tegen het onrecht [aantal neemt af, maar er zijn ernog over] [13]Wij schrijven over de be en mishandeling, het naargeestige beleid[daarop kom ik nog terug] de dehumanisering, overgoten door degiftige dampen van racisme en vooral ook Islamofobie, waarvan hetlaatste vooral pijnlijk naar voren is gekomen sinds de aanslagenvan 11 september 2001 [14]Toch geloof ik niet, dat racisme, uitsluiting en xenofobie [hoe belangrijk dieook zijn in de nare anti vluchtelingenhouding van zowel Overheid, politiekepartijen en grote delen van de bevolking] de belangrijkste factoren zijn, die het vluchtelingen in Nederland en andere Europese landen [maar ook de VS en andere delen van de wereld, ik beperk mij hier tot het Europa van de EU}, moeilijk maakt en hun toegang tot een vaak veiliger situatie probeert te frustreren.Het is de armoede.En dat sentiment is ouder dan menigeen denkt! Want toen Joodse vluchtelingen na de Kristallnacht in 1938 massaal uit Nazi Duitsland trachtten te ontvluchten [en de nood echt heel hoog was],gingen alle Europese en Amerikaanse deuren dicht.! [15]Potdicht!Ik citeer een artikel uit de Groene, die de motivatie van de ongastvrijelanden beschrijft:”‘Het ging om een verpauperde groep vluchtelingen, ze kwamen met duizenden tegelijk. Ook vreesde men voor een aanzuigende werking op joden in Polen en Hongarije’ [16] En let op de redenering ”aanzuigende werking” [17]Hoe vaak gebruiken hedendaagse politici die term niet.Hoe vaak is dat niet een argument om het vluchtelingenbeleidzo restrictief mogelijk te maken! [18] Hoewel bij het weren van Joodse vluchtelingen [met zulk dramatisch gevolg] anti-semitisme zeker ook een rol gespeeld zal hebben, was de hoofdzaak toch:Die armoedzaaiers willen we hier niet.Want wie, die hals over kop moet vluchten kan [als hij/zij dat al zou hebben] een zak goud meenemen, tenzij je ”dictator” heet [19] en die zijn wel welkom,omdat ze met [gestolen] rijkdom aan komen zetten…… VLUCHTELINGEN IIBEHEERSBARE GETALLEN Ik gaf het al aan:ECHTE[en wat ”echt” is, kan erg beperkt worden…..] vluchtelingen zijn wel welkom, mits de getallen beheersbaar zijnOns premier Rutte heeft dat duidelijk gezegd [20] en met hem zo veel anderepolitici.Daarmee laten ze zich leiden door de mantra:”We kunnen niet de hele wereld naar Nederland [Europa] halen.”Alsof alle vluchtelingen naar Europa komen!De meesten worden al opgevangen in de eigen regio [21].Wat Afghaanse vluchtelingen betreft:Pakistan en Iran zittenal vol met Afghaanse vluchtelingen en toch wil de EU, tegen betaling van eenleuk Bedrag, ervoor zorgen, dat de huidige Afghaanse vluchtelingenstroom,na de terugkeer van de Taliban, eindigt in de buurlanden. [22]Zie ook het gezamenlijke EU Statement [23]Wat daarbij opvalt is dat, zoals altijd, de menselijke maat totaaluit het oog wordt verloren, het recht op asiel is niets meer waard dan een vodje papier.Maar was dat niet allang zo?Remember de Turkije deal [24]Vluchtelingen worden niet gezien als mensen, die recht hebben op veiligheid,maar als een Ergernis, een Last, die je ergens moet dumpen.Wegwerpartikelen, rijp voor de Koehandel.Het recht op asiel is niet alleen uitgehold, het wordt steeds meer een Lachertje!REMEMBER DENMARK!Denemarken heeft een Wet aangenomen, die het mogelijk maakt, asielzoekers buiten Europa op te vangen! [25]Dat houdt in [ik citeer de NOS]”Migranten die zich melden aan de grens kunnen straks naar een locatie buiten Europa worden gevlogen. Als hun asielaanvraag daar wordt goedgekeurd, krijgen ze het recht om in dat gastland te blijven, maar een verblijf in Denemarken behoort niet tot de mogelijkheden.” [26]Ik weet niet, of de volgende ”gastlanden” uiteindelijkrealiteit geworden zijn, maar [niet lachen] het gingom landen als Egypte, Eritrea en Ethiopie. [27]Landen, die bepaald geen Paradijs zijn op het gebied van mensenrechten, to put it mildly [28]Het zal, mark my words, een kwestie van tijd zijn, voordat andere landen dit Deense idee overnemen.De Deense Staat ging nog een stukje verder:Zij is van plan, vluchtelingen terug te sturen naar het door oorlog verscheurde Syrie [29]”Gewetenloos” noemt Amnesty International deze beslissing [30] en zij hebbengelijk.Maar regeringen luisteren zelden naar het Geweten…… VLUCHTELINGEN IIIKOEHANDEL IN MENSEN DE KINDERPARDON DEAL Vluchtelingen worden niet beter behandeld dan dieren, die wordenop de koeien of paardenmarkt worden verhandeld.Herinneren jullie je nog het Kinderpardon?De regeringscoalitie in de Nederlanden was weer eens ”ruimhartig”Ontroerend, toch?Deze ”menslievende” regering met de hoog te houden ”Onze Waarden” [31],besloot dus tot een Kinderpardon.Maar eigenlijk was het een Lachertje!Want het Kinderpardon, dat werd ”verruimd” met enkele tientallen, misschienhonderden kinderen [32], werd daarna direct definitief opgeheven! [33]Het was dus het laatste kinderpardon!Daarbij werd de discretionnaire bevoegdheid van de toen Staatssecretaris Harbers [weet u wel, die leuke man, die een vluchteling naar gevangenschapterugstuurde] [34], ook per direct opgeheven. [35]En raad eens, wie NU die ”discretionnaire bevoegdheid” kreeg…..De IND! [36]Dezelfde instantie dus, die de vluchteling al eerder had beoordeeld enafgewezen. [37]Ik noem het niet voor niets ”een Koehandel”Het gemeenste vond ik nog, dat met dat ontroerende ”Kinderpardon”het aantal door de VN Vluchtelingengeselecteerde ”uitgenodigde vluchtelingen” van wieNederland er jaarlijks 750 opnam, teruggebracht werdtot 500. [38]DIT ZIJN KWETSBARE MENSEN, DIE KOMEN UIT OORLOGSGEBIEDEN! [39]Zijn dat ”Onze Waarden?” [40] DE MORIA DEAL Dezelfde Vuile Streek haalde de Nederlandse Staat uit bij deMoria deal”Weten jullie nog, die mensonwaardige toestanden in dat Moriavluchtelingenkamp op Lesbos? [41]Na een hoop druk en heen en weer getrek, onder andere door ondergetekende[als een van de velen] [42], kwam de regering dan met The Offer you can’t refuseDE MORIA DEAL!En wat hield die in?Heel veel en nog wat, maar het vuilste was WEER een Koehandel inkwetsbare mensen:In ruil voor het ophalen van honderd kwetsbare mensen uit vluchtelingenkampMoria, worden er volgend jaar honderd kwetsbare mensen MINDER opgehaald. [43]:”In praktijk betekent het namelijk dat honderd andere vluchtelingen die vaak al jaren wachten in troosteloze vluchtelingenkampen in Turkije, Niger, Bangladesh of Libanon nog langer moeten wachten tot ze aan hun nieuwe leven kunnen beginnen.” [44]Gewetenloze vluchtelingenmeppers! En zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan, wantde misdaden tegen de vluchtelingen zijn talrijk en teveel om op te noemen.Aan ondergetekende om er enkele uit te lichten VLUCHTELINGEN IVDE LIBIE DEAL Net als je denkt, dat EU, dar monsterverbond van Europese landen, moreel niet dieperkan zinken, wordt je verrast.Onaangenaam, vandaar die morele diepteJA HOOR!Deugde die Turkije deal al van geen meter [45] nogerger is die EU-Libie deal:Die houdt in, dat vluchtelingen en migranten, dievia Libie de oversteek naar Europa proberen tewagen, worden tegengehouden door de Libische kustwacht.In ruil daarvoor ondersteunen en financieren de EU landen de Libische kustwacht en nemen ze kwetsbare vluchtelingen van Libie over. [46]Wat deugt daar niet aan?Nou, in de eerste plaats weer die schending van hetrecht op asiel, gecombineerd met de schending vanhet recht op vrijheid van beweging.Dat was zo bij die EU Turkije deal, dat is zo bij die EU Libie deal.Erger nog:Libie is een onveilig tot zeer onveilig land!Er woedt een aanhoudende burgeroorlog, centraalgezag, ho maar en migranten, die daar in detentiecentra zitten worden slecht tot zeer slecht behandeld. [47]En welkom in de 21 ste eeuw:Er zijn SLAVENMARKTEN! [48]Logisch, dat Libie dan ook niet op de lijst ”veilige landen” van de Nederlandse Overheid staat [49]En toch heeft de EU de guts, met een dergelijkland, waar mensenrechten minder waard zijn daneen oude krant, die in de kattenbak gelegen heeft, een deal te sluiten? [50]Gewetenloos wordt hierdoor bijna spreekwoordelijkvoor het migratiebeleid!War on migrants, DAT is het! VLUCHTELINGEN VFRONTEX, PUSHBACKS EN SLAVEN En dan FrontexDat Europees Agentschap, dat de ” buitengrenzen van Europa bewaakt” [50]Klinkt al dubieusWant wat doet Frontex nou eigenlijk?Op hun eigen site lees ik:”Frontex, het Europees Grens- en kustwachtagentschap werd opgericht in 2004 om de EU-lidstaten en de met Schengen geassocieerde landen bij te staan om de buitengrenzen van de ruimte van vrij verkeer van de EU te beschermen” [51]En verderop”In 2016 is het Agentschap uitgebreid en omgevormd tot het Europees Grens- en kustwachtagentschap, waarbij het takenpakket werd verbreed van migratiebeheersing naar grensbeheer en het Agentschap meer verantwoordelijkheden kreeg bij de bestrijding van grensoverschrijdende criminaliteit. ” [52]AHA!MIGRATIEBEHEERSING! NU komt de Aap uit de Mouw!Bedoeling is, vluchtelingen [en nu laat ik even in het middenof het economische, oorlogs of politieke zijn, kan soms samengaan]bij de buitengrenzen van Europa tegen te houden.Welk vuile rol Frontex daarbij speelt, komt aanstonds aan het licht. Zie onder noot 53 meer informatie over deze Club Frontex is trouwens ook impliciet verantwoordelijk voor hetgrote aantal Middellandse Zee doden, omdat vele vluchtelingen opzoek gaan naar gevaarlijkere routes om Europa te bereiken, vanwegealles wat ze ontvluchten [kan divers zijn, vervolging, oorlog, de LibischeHel van detentiekampen, etc] [54]Dat de ontvangst in Europa bepaald niet hartelijk is, de kans opeen verblijfsvergunning etc ongeveer nihil en dat door het Gevaar van het oprukkende fascisme [55] Europa steeds meer een unfriendly place wordt, wordtof onderschat of de omstandigheden zijn zo slecht, dat men het er dan toch maar op waagtMaar verstandig of niet om Europa als bestemming te kiezen doet ereigenlijk niet veel toe Wel, dat mensen verdrinken, die slachtoffer zijn van gewetenloze bootjeseigenaren, die hen op gammele bootjes plaatsen en een even gewetenloze EU/Frontex, die voor de mensen iedere hoop afsnijdt. [56]Dat is MIJN War met criminele Clubs [want dat blijkt uit wat ik verderschrijf] als Frontex! PUSHBACKSDefinitie van Pushbacks:”Push-backs are a set of state measures by which refugees and migrants are forced back over a border – generally immediately after they crossed it – without consideration of their individual circumstances and without any possibility to apply for asylum or to put forward arguments against the measures taken. Push-backs violate – among other laws – the prohibition of collective expulsions stipulated in the European Convention on Human Rights.” [57] In ”begrijpelijk” Nederlands:Het terugsturen [letterlijk: terugduwen] van vluchtelingen enmigranten naar het gebied waar ze vandaan gekomen zijn, zonderrekening te houden met hun veiligheid en uiteraard zonder de gelegenheid, asiel aan te vragen in het gebied waar ze naartoe willen gaanGrove schendingen dus van hun recht op asiel en veiligheid. Officieel zal de EU die pushbacks niet goedkeuren, in depraktijk werken ze er vrolijk aan mee, wat leidde tot de doodvan vele vluchtelingen.De Britse krant The Guardian [die er onderzoek naar gedaan heeft]schrijft:”EU member states have used illegal operations to push back at least 40,000 asylum seekers from Europe’s borders during the pandemic, methods being linked to the death of more than 2,000 people, the Guardian can reveal.” [58]EU Schurken waren onder andere:Italie, Malta, Griekenland, Croatie en Spanje [59]Het ergste van die pushbacks is, dat het mensenlevens gekost heeft en soms gewoon verzoeken om hulp werden genegeerd.Hieraan waren Italie en Libie schuldig. [60]Vluchtelingen worden mishandeld [61] en een Afghaanse vrouw zou het slachtoffer geweest zijn van sexueel geweld. [62]Dat is de manier waarop vluchtelingen ontvangen worden in Europa.Leuk voorland….Wat zeg ik:Ontvangen?Welnee!Ze worden immers gepushbacked! Het zal de lezer inmiddels niet heeel erg verbazen, datGrensAgentschap Frontex was betrokken bij deze illegalepushbacks! [63] Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch verwoordt het als volgt:”Human Rights Watch has examined in detail the situation in three countries where Frontex has major operations and where it failed to act promptly or at all in the face of credible evidence of abuse. On June 8, 2021, Human Rights Watch wrote to Frontex with its findings with the intention of including its response in the report but has yet to receive a response.
European and international nongovernmental groups, including Human Rights Watch, and media outlets have consistently reported abuses— by officials from EU member states against people arriving at EU borders where Frontex is operating. These include violence, illegal pushbacks, and denial of access to asylum by countries including Bulgaria, Croatia, Cyprus, Greece, Hungary, and Malta. ” [64]
HET VERENIGD KONINKRIJK!
Pushbacks nemen steeds openlijker vormen aan!
De Britse minister van Binnenlandse Zaken, Priti Patel, heeft de kustwacht opdracht gegeven om boten met vluchtelingen die Het Kanaal oversteken terug te brengen naar Franse wateren, ”als dat op een veilige manier kan.”
[65]
Frankrijk moet niets van dat plan hebben [onder het mom
van het scheppen van gevaarlijke situaties voor vluchtelingen, wat ook zo is, maar ik verdenk Frankrijk ervan, dat ze allang blij zijn, als ze van die vluchtelingen af zijn en daarom dwars liggen], waardoor het nu een
competitiestrijd wordt tussen Engeland en Frankrijk. [66]
Over de ruggen van de vluchtelingen!
VLUCHTELINGEN VI
DE WERELD OP ZIJN KOP/MENSEN REDDEN
STRAFBAAR!
De walrus sprak:
De tijd is daar Om over allerlei te praten”
Een schoen, een schip, een kandelaar,
Of koningen ook liegen
En of de zee soms koken kan
En een biggetje kan vliegen. Uit het Engels vertaald uit:
Ongerijmd, deze Passage uit het wereldberoemde Alice in Wonderland? [67]
Niet ongerijmder dan de misdadige Omkering van de Werkelijkheid
door EU landen, de Omkering der Waarden.
Met Shakespeare’s Macbeth te spreken:
Fair is Foul and Foul is Fair. [68]
Goed is Slecht en Slecht is Goed…….[69]
Want wie zou denken, dat het nobel is, mensenplicht, om
drenkelingen in nood te redden, vergist zich, a la Logica van Europese
vluchtelingenwerende landen.
Want in een aantal gevallen [Amnesty International beschrijft dat]
worden hulpverleners, NGO en kapiteins, die [Middellandse Zee] vluchtelingen, die dreigen te
verdrinken, redden, of die gewoon een beetje medemenselijkheid tegenover vluchtelingen tonen, vervolgd! [70]
Wat hadden ze dan moeten doen?
Ze laten verzuipen?
Zo moest Franse berggids Pierre Mumber voor de rechter komen,
omdat hij thee en warme kleren had aangeboden aan vier West-Afrikaanse
asielzoekers!
Hij werd in eerste instantie veroordeeld tot drie maanden voorwaardelijke
gevangenisstraf, maar in Hoger Beroep vrijgesproken. [71]
Aanklacht?
” ‘het faciliteren van illegale binnenkomst’ [72]
Nee, dat is geen Grap!
Amnesty International heeft er een heel rapport aan gewijd! [73]
Daarin worden een aantal landen genoemd waarin moedige mensenredders werden
vervolgd, namelijk Kroatië, Frankrijk, Griekenland, Italië, Malta, Spanje, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk. [74]
Ook de Helden Carola Rackete en Tommaso Stella, beiden
actief in het redden van Middellandse Zee vluchtelingen,
werden lastiggevallen door de Italiaanse ”Justitie” [75]
Om hen te eren, heb ik destijds een stuk geschreven [76]
Ze verdienen het ruimschoots.
En in Nederland hebben we de Held Anne Paul Lancel,
die Middellandse Zee vluchtelingen redde en ook zo
het nodige over zich heen kreeg.
Zie mijn artikel [77]
Ik hecht eraan, hem hier te citeren, omdat hij de
essentie weergeeft
”Maar het doet pijn om te horen dat wij het probleem zijn, al ben ik de eerste om te erkennen dat wij niet de oplossing zijn. Ik heb de antwoorden ook niet. Alles wordt nu teruggebracht tot een paar schepen. Ik ben niet in Afrika aan het flyeren: kom alsjeblieft naar Europa. Het lijkt mij stug dat iemand voor zijn hut in Mali zit en denkt: Sea Watch is er, laten we het maar gaan doen. Als ze op een zeewaardige boot zouden varen, zou je mij daar ook niet zien. Maar het zijn geen vrachtwagens waar boeken uit vallen, het gaat om mensenlevens. Het zou kunnen dat smokkelaars misbruik van ons maken. Als iedereen dood gaat op zee ligt hun business op z’n gat. Maar mensen aan hun lot overlaten, omdat dit op langere termijn wellicht beter is, kan ik simpelweg niet. Uiteindelijk hoop ik aan de goede kant van de geschiedenis te staan.” [78]
En daar staat hij.
Aan de Goede Kant van de Geschiedenis [79]
In tegenstelling tot de EU Schurken!
DE LAAT ZE VERZUIPEN MOTIE
Op 11 november werd in de Tweede Kamer een motie aangenomen die de regering oproept zich te verzetten tegen een bepaling in het nieuwe EU-migratiepact. In de bepaling staat dat het tegen internationaal recht in gaat om ngo’s strafbaar te stellen die zoek- en reddingsoperaties op zee uitvoeren. [80]
Die bepaling in dat nieuwe EU migratiepact [81] is natuurlijk juist.
Volgens het Zeerecht immers is een kapitein verplicht een schip in nood te helpen. [82]
Het werd natuurlijk niet zo gezegd, maar in feite wordt met de aanname van de motie uitgestraald:
”Laat ze maar verzuipen”
Inhumaan, misdadig, barbaars.
Als het alleen Forum voor Democratie was, de motie indiener, die met zulke bizarre ideeen rondliep, was dat Een Ding.
We kennen het fascistische en anti vluchteling gedachtegoed van Forum voor Democratie wel zo’n beetje
[83]
Maar deze motie is aangenomen en voorstemmers
waren VVD, PVV, CDA en SGP [84]
Dat zegt wel iets over het griezelige politieke
klimaat in Nederland.
Maar niet alleen Nederland!
Ik had het over de pushbacks, die de Britse
regering wil uitvoeren [85], het uitbesteden van
het asiel door Denemarken, aan Afrikaanse landen [86]
En zo gaat het door.
VLUCHTELINGEN VII
WE ARE HERE AMSTERDAM/EVIL GAMES
Ik kan zo nog lang doorgaan, over die misdaden tegen vluchtelingen
door de EU/Nederland.
Want de lijst is lang.
Over de We Are Here vluchtelingen, die al sinds 2012 door Amsterdam
zwerven en nu over de stad verspreid en versplinterd zijn.
Mensen, die niet uitgezet kunnen worden, maar toch vrijwel
geen basale rechten hebben [behalve spoedeisende medische hulp dan].
Mensen, die uit oorlogsgebieden gevlucht zijn, niet terug kunnen [87], maar
toch heen aanspraak kunnen maken op het buitenschuldcriterium,
waardoor je alsnog in Nederland kan blijven. [88]
Maar zoals Stichting Vluchtelingenwerk terecht opmerkt:
De Overheid past dit veel te strict toe, waardoor in de
praktijk maar weinig mensen er gebruik van kunnen maken. [89]
Al jarenlang speelden de nu overleden burgemeester van der Laan
en huidig burgemeester Halsema een bizar spelletje met en ten
koste van deze mensen. [90]
True, een verblijfsvergunning konden/kunnen de burgemeesteren hen niet
geven, maar what about een fatsoenlijk onderdak in de stad?
Nu zijn ze gedwongen in vervallen lokaliteiten en garages te bivakkeren. [91]
Gaat een zich beschaafd noemend land, waarvan de premier te pas
en te onpas leutert over ”Onze Waarden” [92] zo met mensen om?
Beschamend is niet het woord, dat ik zou kiezen.
Eerder misdadig!
TEGENOVER HET GROTERE KWAAD: HET KLEINERE GOED’Gandalf: Saruman believes it is only great power that can hold evil in check, but that is not what I have found. I found it is the small everyday deeds of ordinary folk that keep the darkness at bay. Small acts of kindness and love.” [93] [TOVENAAR GANDALF IN DE FILM ”THE HOBBIT] Tot nu toe heb ik geschreven over misdaden tegen de vluchtelingen, van EU landen, waaronder Nederland.Over de pushbacks, mensen uitzetten naar gevaarlijkesituaties, deals met Schurkenstaten als Libie, de meer dan twintig duizend vluchtelingen, die zijn verdronken in de Middellandse Zee tussen 2014 en 2020 [94], de horribele omstandigheden in Kamp Moria (Lesbos) [95] en ga zo maar door. Maar tegenover dat grotere Kwaad en het wrede spel van grootmachten staan de gewone mensen, die vluchtelingen helpen!Gewone mensen, die vaak niet bekend zijn, maar het verdienenom genoemd te worden. Ik noem er een paar om te laten zien, dat solidariteit weldegelijk bestaat:[In willekeurige volgorde en natuurlijk is deze lijst nietcompleet, dus excuses aan alle Helden en Heldinnen, dieik niet genoemd heb, maar door mij hogelijk gewaardeerd] WIETSE POTIJK, Strijdbare Fries [helaas overleden in 2006], die zich jarenlang, met veel persoonlijke offers en dapperheid, heeftingezet voor vluchtelingen [96]Goede vriend van ondergetekende:Hij bestormde toenmalig minister Verdonk van Vreemdelingenzaken met mails [daarvan heeft ondergetekendevoorbeelden gezien[, hielp vluchtelingen onderduiken en had zelfs een systeem om uitgezette vluchtelingen terug te halen!Bij zijn dood heb ik een eulogie [97] geschreven op een site,die zich inzet voor vluchtelingen.Ook dichteres, schrijfster en activiste Joke Kaviaar liet zichniet onbetuigd en schreef een prachtig gedicht voor Wietse. [98]HULDE WIETSE POTIJK!
SIENIE MEERING UIT OUDE PEKELA [GRONINGEN]Haar ken ik niet persoonlijk, maar groot respect voor haar inzet voor vluchtelingen! [99]HULDE, SIENIE MEERING! EELKE EN ZWANNY VISSER UIT MUSSELKANAAL [GRONINGEN] Eelke en Zwanny Visser ken ik persoonlijk.Ook zij hebben zich jarenlang ingezet voor vluchtelingen,vooral kinderen.Zij namen ze in huis, bezochten ze in vreemdelingendetentie.Mensen uit een stuk [100]HULDE, EELKE EN ZWANNY! SIEPY ZIJLSTRA DE ROOS [UIT FRIESLAND] Ook weer een dappere vluchtelingenwerkster, die ondergetekende het genoegen heeft, te hebben gekend.Zij en haar man hebben zich jarenlang belangeloos ingezetvoor vluchtelingen! [101]HULDE, SPIEPY DE ROOS EN ECHTGENOOT! JOOST BROUWER, ONVERMOEIBARE VLUCHTELINGENACTIVIST Ook mag de mij bekende jurist Joost Brouwer niet ontbreken,die zich sinds jaar en dag voor vluchtelingen inzet!Hij was het, die mij inspireerde, mij in te zetten om de uitleveringvan Rwandese genocideverdachte Venant R tegen te gaan, omdat hem in Rwanda geen eerlijk proces wachtte. [102]Hij is helaas toch uitgeleverd [103], maar de strijd gaatonverminderd door!HULDE, JOOST BROUWER! ANDEREN Genoemd had ik al Anne Paul Lancel, de Sea Watch held [104]Nog niet genoemd de mensen van de site ”Voorvluchtelingen”die zich sinds jaar en dag inzetten voor vluchtelingen, de mensenvan No Borders, die ook hulde verdienen voor hun inzet.Ik noem de mooie Solidariteitsactie in Glasgow [Schotland], waarbij enkele honderden mensen een deportatie voorkwamen [105], en nog veel, veel meer.In dit Verhaal mag dichteres, schrijfster en activiste Joke Kaviaarniet ontbreken, die gevangenisstraf over had voor haar inzetvoor vluchtelingen. [106]En de helaas in 2020 overleden activiste Dhjana Samshuijzen,die zich heeft ingezet voor gelijkheid, rechtvaardigheid, vluchtelingen. [107] Laten we ook werk en acties van schrijver en activist Peter Storm niet vergeten [108] VAN GOEDEN WIL Aan de lijst is nog lang geen einde:Gelukkig maarSommigen ken ik persoonlijk of via de mediaNog veel meer ken ik niet. Toch-ik kan het niet laten- nog enkelen genoemd:Zoals het echtpaar Jumelet uit Yerseke [Zeeland], dat zich inzettevoor de komst van vluchtelingen naar hun dorp. [109]En dan de actievoerders, de Kerken, mensen, diebloemen schenken aan een bedreigd vluchtelingengezin, de velevrijwilligers, die hulp boden en nog bieden…..[110] Goede Tegenkrachten, mensen van Goeden Wille, zijn meer dan aanwezig
EPILOOG Ik heb jullie meegenomen op een reis door Vluchtelingenland,over drijfveren van vluchtelingen, die niet zelden worden misverstaan, naar de Onwil van Bastion Europa, de partijen, die vreemdelingenhaat aanhitsen ende werkelijke, geopolitieke redenen van vluchtelingenafkeer.Het kost gewoon geld en het zijn armoedzaaiers.Want niemand vlucht met een dikke zak met Goud.En natuurlijk steken racisme en xenofobie ook hun Lelijke Kopop, zoals al geschrevenMaar vooral ook:Het kost geld…….. Deze gevaarlijke redenering is vele Joden fataal geworden [111], door deze redenering zijn vele vluchtelingen in de Middellandse Zee verdronken. [112] WAT TE DOEN? Doorgaan met protesteren tegen onmenselijkheid, aanklagen van deportaties enpushbacks, blijven vechten voor het elementaire recht van iedereen opveiligheid. Ik eindig met de treffendste woorden, die ik nu kan bedenken en ze zijn van een Joodse geleerde, die eens moest vluchten voor de rassenwaan van het nazi regime ”
“The world will not be destroyed by those who do evil, but by those who watch them without doing anything.” [113]
Aan iedereen de oproep om uit de Comfort zone te komen en daarnaar te handelen ASTRID ESSED NOTEN
Opinie, gepost door: Joke Kaviaar op 06/09/2021 09:11:00
De afgelopen weken werden gedomineerd door berichten over evacuaties uit Afghanistan. Het ging enerzijds over Westerlingen die nog in het land waren, anderzijds over mensen die voor die Westerlingen gewerkt hadden en daardoor nu gevaar lopen. Tolken bijvoorbeeld, of koks, chauffeurs. De vraag luidde en luidt nog altijd: wie van al die Afghaanse mensen vinden de Westerse regeringen het waard om te redden?
In 2006 reed ik naar Maastricht om het afscheid bij te wonen van de Afghaanse Nezamuddin Azimi. Zijn asielverzoek was afgewezen. Op arrestatie en deportatie wilde hij het niet aan laten komen. Dan loop je nog meer gevaar als je daar aankomt, zichtbaar als gedeporteerde met marechaussee aan je zijde. Dus stapte hij zelf op het vliegtuig. Zo kon hij ook doorreizen naar zijn gezin in Pakistan. Voordat hij naar Neederland vluchtte, had hij daar namelijk zijn vrouw en kinderen in veiligheid gebracht. Eenmaal hier hoopte hij asiel te krijgen, waarna hij hen veilig kon laten overkomen. Maar daar kwam dankzij het misdadige beleid van al die opeenvolgende kabinetten en staatssecretarissen en ministers van ‘veiligheid en justitie’ niets van. En zo is het dus gekomen dat ik als dichter gevraagd werd deze laatste bijeenkomst met vrienden van poëzie te voorzien. Te midden van het emotioneel afscheid van zijn vrienden – en zoals later zou blijken: vaarwel – sprak ik hem even. Een moedige man was het.
Afghanistan heette altijd veilig naar de maatstaven van Fort Europa, ook al werd en wordt het reizen erheen al decennialang sterk afgeraden, ook al werd er moord en brand geschreeuwd in de Tweede Kamer toen er weer eens een ‘missie’ naar het land ging. Want militairen, bewapend en al, zouden er niet veilig zijn. Maar voor afgewezen vluchtelingen is zo’n land natuurlijk wel veilig. Het maakte dan ook niet uit dat Nezam in Afghanistan de strijd voor vrouwenrechten had gesteund en dat daardoor zijn leven gevaar liep. Daar had de Neederlandse staat letterlijk een broertje dood aan. Voor zover de Westerse landen zich bemoeien met Afghanistan gaat het er ook bepaald niet om vrouwenrechten voorop te stellen, zoals wordt voorgewend. Maar belangrijker: dat kunnen Afghaanse vrouwen prima zelf. Dat hoef je niet van deze witte Westerse feminist aan te nemen overigens, maar wel van de vrouwen van RAWA (Revolutionary Association of the Women of Afghanistan) [1].
In de jaren die volgden lieten de vrienden van Nezam me af en toe weten hoe het met hem ging. Hij was er in geslaagd door te reizen naar Pakistan, maar was ook daar niet veilig. Hij ging dus terug naar Kabul. In 2010 is hij daar vermoord door de Taliban. Maar ook door de Neederlandse staat die hem willens en wetens in hun handen speelde. Volgens de opeenvolgende regeringen die Afghaanse vluchtelingen willen tegenhouden en deporteren is namelijk de mate waarin de Taliban zo vreselijk gevaarlijk is afhankelijk van de eigen bereidheid om vluchtelingen op te vangen. Daarmee zijn die regeringen net zulke misdadigers als de Taliban, alleen hanteert men zelf het moordwapen niet maar laat dat doen. Deportaties naar Afghanistan waren en zijn ten enen malen een schandaal en zelfs toen de Taliban op het punt stond om Kabul in te nemen waren er nog landen in de EU die erop stonden om door te gaan met deportaties. Deportaties zoals die van Nezam, maar ook van vele gezinnen met kinderen. Hazara families bijvoorbeeld, die per definitie gevaar lopen in Afghanistan omdat ze tot een minderheidsgroep behoren. Gezinnen met kinderen ja. Meisjes en jonge vrouwen. Hier in Neederland werden en worden gezinnen in de vroege morgen tijdens razzia’s uit de gezinslocaties gesleurd en naar deportatiegevangenis Kamp Zeist gebracht. Lopende band werk is het en er zijn talloze verhalen over gepubliceerd, zoals bijvoorbeeld van de familie Zarifi [2], of de kinderen Zoha en Sajat [3].
Op dit moment zijn in een aantal Europese landen, waaronder in elk geval Neederland, Duitsland en Frankrijk, de deportaties naar Afghanistan opgeschort. [4] ‘Opgeschort’, dat is tijdelijk en ook niet overal. Immers, “massa-immigratie” dreigt en dat moet koste wat het kost worden voorkomen. Het opschorten van deportaties is dan ook verre van vanzelfsprekend. Op 9 augustus stuurden Duitsland, Oostenrijk, Denemarken, Griekenland, België en Nederland onder aanvoering van de Belgische staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi nog een brief naar de Europese commissie met het dringende verzoek “om de gedwongen terugkeer van afgewezen asielzoekers naar Afghanistan te blijven verzekeren”. [5] Mensen moeten vooral weer eens “in de regio” worden opgevangen en er wordt gesproken over zoiets als de Turkije deal. Een van de landen die stug vasthoudt aan het doorgaan met deporteren is Oostenrijk. [6] “We moeten zo lang mogelijk deporteren” zei daar op 15 augustus de minister van binnenlandse zaken Karl Nehammer. Dat op 11 augustus twee dagen na die brief aan de Europese commissie een paar landen alsnog om gingen verandert daar niets aan. Al met al hoeven we bepaald niet de regeringen te prijzen die nu wel tijdelijk van deportaties afzien. Ze doen dat met grote tegenzin. En je hoeft geen glazen bol te bezitten om te voorzien dat als het na een tijdje weer stil wordt rond de Taliban en Afghanistan en diplomatie moet suggereren dat het allemaal wel goed gaat daar, de deportaties in alle stilte zullen worden hervat.
Verbaasd? Vraag het Abdul Ghafoor. Hij heeft in Afghanistan jarenlang gedeporteerden proberen zoveel mogelijk te helpen. Nu is hij zelf het land ontvlucht en doet er alles aan de situatie van al die mensen onder de aandacht te brengen. [7] Zij zijn niet degenen die in de haast worden geëvacueerd. “Those deported to Afghanistan are at a higher risk of being targetted by the Taliban.” waarschuwt hij, en hij kan het weten. Intussen heeft Griekenland een veertig kilometer lange muur aan de grens met Turkije neergezet om te voorkomen dat ‘illegale Afghanen’ het land binnen komen. [8] Een slordige 13 kilometer stond er al en kennelijk kan er sneller een muur worden (af)gebouwd dan een asielverzoek van een enkel persoon worden afgehandeld. Dit is hoe erg Westerse landen, Fort Europa voorop, het vinden wat er in Afghanistan gebeurd met mensen, vrouwen voorop: niet, nada, nul-komma-nul. Intussen paraderen de fascisten alweer door de straten in de buurt van een van de opvanglocaties en dreigen ze met geweld. Immers, “onze” vrouwen lopen gevaar. Een herhaling van 2015 dreigt, toen datzelfde tuig naar een voorstandster van een opvanglocatie zong: “Daar moet een piemel in”. Vrouwenrechten? My ass… Het antwoord van de staat is om de fascisten te voeden en vervolgens in hun gelijk te bevestigen door vluchtelingen zoveel mogelijk tegen te houden.
Niet alleen horen al die grenzen en muren en hekken per direct te worden gesloopt, zodat mensen asiel aan kunnen vragen, hetgeen een ‘recht’ schijnt te zijn maar niet een vanzelfsprekendheid. Ook moeten de deportaties per direct worden gestopt, tegengehouden, gesaboteerd indien nodig. Want vliegtuigen kunnen weliswaar in de haast worden volgeladen met al wie hier gebruikt kan worden, meer en vaker nog worden vliegtuigen volgeladen met te deporteren mensen, de ongewensten, onbruikbaren, de afgedankten. En andermaal wordt een internationaal ‘recht’ geschonden, dat van ‘non refoulement’ ofwel dat je niet wordt teruggestuurd naar een plek waar je gevaar loopt.
Reken maar dat je er niet van gaat horen als de deportaties worden hervat en vluchtelingen met gevaar voor eigen leven proberen hier te geraken. Totdat een dood kind op het strand aanspoelt. Totdat er iemand in een gevangenis zichzelf ophangt. Of totdat activisten een vliegtuig aan de grond houden of vluchtelingen zelf een push-back op zee voorkomen. Dan horen we ineens dat er iets aan de hand is. Dan worden er mensen aangeklaagd wegens terrorisme, piraterij, mensensmokkel, het in gevaar brengen van de luchtvaart en wat er verder zoal verzonnen wordt door staten die zelf de dood van ontelbare vluchtelingen op hun geweten hebben. En dan komt het erop aan net zoveel moed te hebben als de vrouwen van RAWA, of Nezamuddin Azimi, of Abdul Ghafoor. Geen mens vlucht vrijwillig. En er is meer moed voor nodig om je te verzetten of om te vluchten en daarvoor een gevaarlijke tocht te ondernemen dan voor het droppen van bommen vanuit een drone.
Afghanistan beleefde de afgelopen dagen de overgang naar een volgende fase in een reeks oorlogen. De bezetting van het land door de VS en haar bondgenoten is voorbij, maar heeft het land in nieuwe ontreddering achtergelaten.
Hoe het verder gaat? De VS is overgegaan tot oorlog-op-afstandsbediening, met high-tech wapens maar zonder soldaten die kunnen omkomen. Drones hebben immers geen vrienden en familieleden die kunnen rouwen en boos kunnen worden op degenen die ze de oorlog in hebben gestuurd. In die oorlog staan VS en de nieuwe Taliban-machthebbers voor de verandering weer eens aan de zelfde kant: tegen ISKP, de plaatselijke IS-franchise.
De Taliban zelf laten intussen zien dat hun toezeggingen – we willen geen wraakacties, gaat u toch rustig weer aan het werk, u wordt geen haar gekrenkt, dat taaltje – minder waard zijn dan de kogels waarmee ze intussen her en der mensen om het leven brengen wegens ‘collaboratie’. Zo’n lot trof intussen plaatselijke politiecommissarissen van het vorige bewind (1) – met wie een al te groot medeleven trouwens een beetje misplaatst is. Het betrof hier immers een bewind van corrupte afpersers, een bewind dat zonder grootschalige Westerse militaire en financiële steun als een kaartenhuis ineen zakte zodra iemand er een duw tegen gaf. Politiecommissarissen van dat bewind waren vaak gevreesd en gehaat, en dat was maar al te vaak niet ten onrechte. Dit slag mensen aanduiden als ‘collaborateurs’ met een wel degelijk gehaat en koloniaal bewind, is geen onzin.
Dat rechtvaardigt nog geen Taliban-moord op zulke functionarissen. Maar we moeten niet doen alsof het Taliban-geweld tegen zulke mensen volledig gratuit was en volstrekt geen logica of context had. En dat overwinnaars wraak nemen op verliezers past in burgeroorlogen en is geen uitvinding van de Taliban. Ja, het is een schande om functionarissen en medewerkers van het vorige bewind zomaar af te maken. Dat dit honderd zo sterk geldt waar het familieleden van tegenstanders betreft, is evident. Maar laten we niet doen alsof de Taliban volstrekt uniek zijn op dit punt.
En nu we toch bezig zijn, al die tolken in nood, dat wil ik ook even genoemd hebben. Die lopen levensgevaar voor zover ze niet tijdig hebben kunnen vluchten. Laat ik beginnen met zeggen dat het terecht is dat deze mensen geholpen werden (en worden) om weg te komen met hun familie, dat het een schande is als ze noodgedwongen zich achtergebleven omdat Nederland weer eens te laat begon met maatregelen te nemen richting evacuatie, en dat Nederland nog steeds een stuk verantwoordelijkheid voor de veiligheid van deze mensen heeft. Als we morgen horen dat sommigen van zulke achterblijvers door Taliban-strijders zijn afgemaakt, dan kleeft hun bloed ook aan de handen van Rutte en zijn kabinet, dat intussen een staat van dienst heeft waar het gaat om mensen de dood in jagen. Maar ik heb wel een paar vragen.
Wat is de rol van vertalers in en voor een bezettingsregime? Hoeveel daarvan assisteerden bezettingstroepen en het door die troepen overeind gehouden corrupte gezag bij opsporingsacties in dorpen, bij het verhoren van opgepakte dorpelingen in streken waar de Taliban actief was? En hoe denk je dat zulke verhoren verliepen? Ook als het bij tolkenwerk geen verhoorsassistentie betrof: wat doet een tolk voor een bezettingsleger? De bezettingsmacht – die in Afghanistan helemaal niets te zoeken had – helpen om effectiever te functioneren, een functioneren dat geen enkele legitimiteit had. Allemaal absoluut geen reden waarom deze mensen nu zouden mogen worden opgeofferd en door de Taliban afgeslacht. Veel van deze mensen zullen hun helemaal niet geweldig betaalde rol hebben vervuld uit economische noodzaak, niet zozeer uit overtuiging. Maar laten we ervoor waken om deze mensen enkel en alleen als slachtoffers te zien. Aan hun huidige slachtofferschap ging immers een geschiedenis vooraf. Die geschiedenis bestaat nu eenmaal niet alleen uit Taliban-schurken tegenover onkreukbare helden.
Slachtoffers zijn deze tolken nu: van de Taliban, en van hun vroegere bazen door wie ze nu in de steek zijn – of dreigen te worden – gelaten. Eergisteren hielpen ze echter nog die vroegere bazen, en die bazen waren geen slachtoffers maar koloniale daders. Dat die koloniale daders er vroeg of laat de brui aan zouden geven en zich maar al te vaak niet al te zeer zouden bekommeren om hun plaatselijke personeel, dat kon je dus twintig jaar lang aan zien komen. Dit is hoe koloniale bezettingsoorlogen immers plegen te eindigen. Ex-KNIL-soldaten van Zuid-Molukse herkomst en hun nakomelingen, Nepalese Gurkha’s, Papoea’s die zich allerlei Nederlandse beloften maar al te goed voor de geest kunnen halen, ze kunnen er allemaal over meepraten. Wie zich verbindt aan een koloniaal, corrupt en gediscrediteerd bewind en daarop vertrouwt, komt vrijwel altijd bedrogen uit. Dat geldt dus ook voor die Afghanen die, soms met grote loyaliteit en doorgaans tegen een slechts matig inkomen, jarenlang het koloniale gezag trouw hebben gediend. Hun lot is wrang en tragisch. Maar hun lot kan nauwelijks verrassend worden genoemd.
Geen misverstand overigens, ik gaf het al aan: deze mensen, tolken, leden van het ambassadepersoneel en hun familieleden, noem maar op, allemaal hebben ze nu gewoon recht op een veilig heenkomen. Waar Nederland deze mensen in dienst had, is Nederland het land waar ze heen horen te kunnen gaan, zonder verdere mitsen en maren. Geen terughoudendheid, geen benepenheid! Maar dat veilig heenkomen komt ze toe vanwege hun mens-zijn, vanwege het feit dat ze in levensgevaar zijn bovendien. Niet vanwege hun verdiensten voor het koloniale gezag, al kunnen we dat gezag natuurlijk wel aanrekenen dat ze zelfs hun eigen personeel zo laat stikken. Maar de kern is: niemand verdient het lot dat de Taliban voor deze mensen in petto heeft. Niemand. Voor mensen die gevaar lopen vanwege journalistiek werk of inzet voor mensenrechten, is de noodzaak om ze een veilige plek te helpen vinden makkelijk te zien. Maar het geldt ook voor al die anderen die in groot Taliban-gevaar zijn beland, ook als ze een flink stuk minder waardering voor hun werkzaamheden verdienen. Solidariteit en zorgzaamheid dient hier categorisch en universeel te zijn.
De terreur van de nieuwe machthebbers is intussen veel breder en treft bepaald niet alleen mensen die het oude bewind actief assisteerden. Ik lees op Countervortex dat dichtbij de Panjshir-vallei een zekere Fawad Andarabi door de Taliban is vermoord.(2) Dat vond plaats op 29 augustus 2021. Andarabi was folkzanger. Volgens een minister van het oude regime zou hij ‘recent gezongen hebben dat “onze mooie vallei, land van onze voorvaderen” zich niet zou onderwerpen aan Taliban-bestuur’. Hier gaat het gewoon om moord van een kritische muzikant, een moord die ook nog eens past in het streven van de Taliban om muziek uit te bannen. Je mag aannemen dat er zich veel meer van dit soort verschrikkingen afspelen – vooralsnog vooral buiten de hoofdstad Kaboel, zolang uit Kaboel zelf nog vrij eenvoudig nieuws naar buiten komt.
De bezettingsoorlog is voorbij. Maar de oorlog van gewelddadige autoritaire machten tegen de bevolking gaat dus in volle scherpte en iets gewijzigde verhoudingen verder. Het is goed om te zien dat de verschrikkingen mensen iets kunnen schelen, zoals op de opvallend grote en levendige demonstratie ‘Elke Afghaan een veilig bestaan’ op 28 augustus (3) duidelijk bleek.
Het is verleidelijk om te proberen om de actualiteit in Afghanistan op de voet te volgen. Ik bezwijk voor die verleiding, voor zover ik het nieuws uit het geterroriseerde land tot me blijf nemen. Ik weersta de verleiding, waar het gaat om het vervolg van mijn Afghanistan-reeks. Het wordt tijd om een grote snoekduik te nemen in de recente, maar ook de niet zo heel recente geschiedenis van Afghanistan.
We kunnen heel ver terug als we willen: waar nu Afghanistan ligt, wonen al heel lang mensen. De regio heeft een indrukwekkende geschiedenis. In recente eeuwen was het vooral een gebied aan de rand van diverse strijdende imperia, terrein aan de marges van de regio waar ‘het’ voornamelijk gebeurde. Dat was echter lang niet altijd het geval. De diverse Perzische rijken uit de oudheid omvatten veelal wat nu Afghanistan is, en dan niet als randzone maar deels als kerngebied. De Macedonische veroveraar Alexander de Grote is ook op bezoek geweest in het land. Zijn rijk viel uiteen, en uit een van de opvolgersrijken in de regio waar nu Afghanistan ligt, kwam een Helleense cultuur voort in wat als het Grieks-Bactriche rijk bekend is geworden. Dat was rond de tijd toen het Boeddhisme ingang en wijde verspreiding vond, een Boeddhisme waarvan de door het eerdere bewind van de Taliban in 2000 verwoeste beelden getuigden. In het begin van de Westerse jaartelling domineerde het Kushan-rijk, waarin het Boeddhisme gesponsord werd door de heersers. Iets later, in de eerste eeuwen van de Westerse jaartelling, viel Afghanistan onder een groot voor-Indisch rijk, onder het Maurya-vorstenhuis. In wat in Europa de Middeleeuwen heet, won de Islam terrein in de regio.
In de dertiende eeuw waren er de bloedige veldtochten van Dzjengiz Khan. Een van diens opvolgers, Timoer Lenk, vestigde een rijk in het huidige Afghanistan, met als hoofdstad Herat, dat ‘onder de Timoeriden een van de belangrijkste steden van de wereld zou worden’, zo leren we op het onvolprezen Wikipedia.(1) . Men sprak wel van de Timoeridische renaissance, vergelijkbaar met haar naamgenoot in Italië, om de culturele bloei van het gebied in die tijd tot uitdrukking te brengen.(2) Het is slechts een hele kleine selectie van rijken, dynastieën en culturen die ik noem om te laten zien dat het gebied niet altijd alleen maar grensgebied in de verte was, maar een regio met een hoofdrol. Echte hoofdrolspelers blijven ook in dat overzicht natuurlijk buiten beeld: de mensen die de paleizen moesten bouwen, de mensen die het voedsel moesten verbouwen en maar een fractie van de oogst in eigen magen zagen verdwijnen.
Belangwekkend als meer rechtstreekse achtergrond van de huidige ellende wordt de geschiedenis vanaf de achttiende eeuw. In 1747 veroverde Ahmad Khan, officier in de Perzische legermacht die de baas was destijds, de macht en begon voor zichzelf. Daarmee begon de recente Afghaanse staat vorm aan te nemen. Van die staat dienen we ons geen al te grootse voorstelling te vormen trouwens. Buiten de steden was de macht ervan hoogst beperkt, en de overgrote meerderheid van de bevolking woonde op het platteland.
De sociale verhoudingen in het gebied zou je kunnen typeren als feodaal, en dat zou tot laat in de twintigste eeuw zo blijven.(3) De bazen op het platteland waren de grootgrondbezitters, landeigenaren voor wie de straatarme bevolking moest werken. Die bevolking bestond uit deelpachters, mensen die de grond mochten gebruiken, maar bepaald niet voor niets. Ze verbouwden graan of weidden het vee, en waren verplicht om een flink deel van de opbrengst aan de landeigenaar af te staan. De uitbuiting ging dus niet via loonarbeid, zoals in het moderne kapitalisme. De uitbuiting ging via deze deelpacht. Tussen landheren en deelpachters in stonden de kleine zelfstandige boeren. Ook bepaald niet rijk, maar iets minder beroerd af dan de geknevelde deelpachters. Voor zover er een overheid was waar de plattelandsbevolking iets van merkte, was die – surprise, surprise – op de hand van de landheren.
Centrale economische eenheid was de boerenfamilie, bijeengehouden in uiterst hiërarchisch en patriarchaal verband, met het familiehoofd als de baas met verregaande zeggenschap overde anderen, veel sterker over vrouwen en dochters dan op mannelijke familieleden. Vrouwen waren nog net geen bezit, maar het scheelde weinig. De hele zaak werd ideologisch gerechtvaardigd met de godsdienst, en dat was in deze tijd ook al de islam. Een patriarchaal wereldbeeld hield alles op zijn plek. Het is overigens sterk de vraag of dit zich zo scherp aftekende en zo rigide was als in de twintigste eeuw. De traditionele islam van Afghanistan was doortrokken van mystieke elementen van Soefi-achtergrond, en dat is geen recept voor al te starre orthodoxie. Gaandeweg zou dat veranderen.
Je had dus – waar eigenlijk niet – de klassenverhoudingen, de tegenstelling tussen arm en rijk, vormgegeven langs feodale lijnen. Daarnaast en ermee verweven was het patriarchale en vrouwenonderdrukkende familieverband. Hoe zat het met dat derde thema waar in recenter tijd zo veel om te doen is, de etnische samenstelling? Welnu, aan diversiteit geen gebrek op dat punt. Wat wil je, met die opeenvolging van rijken, culturen en dergelijke waarvan ik iets heb geschetst? Het was niet de scheidslijn die het later zou worden, maar het speelde wel mee. De bevolking bestond en bestaat uit Pashtuns, de grootste minderheid, vooral in het zuiden en oosten; uit Tadzjieken en Oezbeken, vooral in het noorden; uit Hazara’s in het westen van het land, en uit nog tal van andere kleinere groepen. Pashtuns domineerden vaak: de koningen vanaf 1747 waren van Pashtun-herkomst, latere politieke leiders veelal ook, en dat bleef zo toen een Communistische partij het land in 1978 overnam maar zich zonder Russisch leger niet wisten te handhaven. De huidige Taliban zijn ook een Pashtun-beweging.
Heersers uit niet-Pashtun-kringen zijn uitzonderingen. En ja, onder Pashtuns en anderen was er een neiging op Afghanistan op te vatten als land van de Pashtuns. Maar je kunt niet zeggen dat niet-Pashtuns per definitie onder de heerschappij van ‘de Pashtuns’ vielen. Oezbeken en Tadzjieken waren geen ‘onderdrukte naties’ die zuchtten onder een ‘Pashtun-juk’. En natuurlijk waren ook de meeste Pashtuns gewoon straatarm en onderworpen, destijds en nog steeds. Wat wel relevant was, is de godsdienst: de islam. Ja, vrijwel alle Afghanen waren dus moslims. Maar waar de grote meerderheid een Soennitische islam aanhing, waren de Hazara’s Sjiiten.
Er waren natuurlijk ook nog de steden. Daar woonden ambachtslieden en handelaars, plus de bestuurders van het land, de koning of emir en diens entourage. Van industrialisatie was pas in de twintigste eeuw sprake, en ook toen kreeg die bepaald geen vleugels. Verstedelijking kwam er wel, maar eigenlijk kreeg ook dat pas vaart in de afgelopen decennia. En mensen werden in die latere tijd eerder naar de stad gedreven door de uitzichtloosheid en de oorlogen op het platteland dan door de aantrekkingskracht die de steden op zichzelf hadden. Kaboel werd een miljoenenstad, vooral omdat en in zoverre het platteland alsmaar onleefbaarder werd vanwege terreur en afpersing, luchtaanvallen en beschietingen. Maar wel lopen nogal op de zaken vooruit, we gaan terug naar de achttiende eeuw, en snel door naar de negentiende.
Aanvankelijk had de zich vormende Afghaanse staat ook greep op flinke delen van wat nu Pakistan is, met name in de Punjab. Die raakte Afghanistan gaandeweg kwijt, waarmee een gebied met flinke landbouw- en dus belastingopbrengsten wegviel. De ambitie om die terug te winnen was een van de thema’s van de politiek van de Afghaanse monarchie. In de negentiende eeuw droeg dat bij aan spanning met een van de grote mogendheden: Groot-Brittannië dat in het voor-Indisch schiereiland – de regio die nu India en Pakistan omvat – zich als koloniale machthebber had gevestigd. Tegelijk was er een ander koloniaal rijk in opkomst, aan de noordgrens van Afghanistan: Rusland. Het Britse en het Russische rijk waren rivalen. Ze zochten allebei invloed in Centraal- en Zuid-Azië. De strijd om invloed tussen deze mogendheden in de regio kwam bekend te staan als The Great Game. Ze wilden dan ook allebei invloed in Afghanistan, dat in een soort vuurlinie kwam te liggen. De angst dat Afghanistan, met Perzische hulp, haar eerder kwijtgeraakte territoria terug wil, plus de angst dat Afghanistan onder Russische invloed zou komen, dreef de Britse heersers tot oorlog in Afghanistan. Dat werd een koloniale afgang. Britse soldaten bezetten steden en versloegen Afghanen. Maar toen een Brits leger een vrije doortocht had bedongen van Kaboel naar Jalalabad, bleken heel veel gewapende Afghanen daar anders over te denken. Van een leger van ruim 16.000 mensen – soldaten en ondersteunend personeel – kwam volgens overlevering slechts een enkeling, de daardoor in de geschiedenisboeken belande Dr. Bryant – levend en op vrije voeten in Jalalabad aan. Helemaal kloppen deed dat niet, maar het Britse debacle was onmiskenbaar. De Eerste Anglo-Afghaanse oorlog (1839-1842) was daarmee nog niet voorbij, maar van een doorslaand koloniaal succes was hoe dan ook geen sprake.(4)
Je zou misschien denken: die Britse koloniale machthebbers hadden hun lesje geleerd en doe geen moeite verder. Nee dus, koloniale heersers zijn hardleers… In 1878 begon een tweede Anglo-Afghaanse oorlog. Die duurde tot 1880, en kende dezelfde dynamiek als de eerste. Nu bereikte het Britse rijk iets meer: Afghanistan werd een Brits protectoraat. In de binnenlandse verhoudingen veranderde vrij weinig, het Britse gezag was daar hooguit indirect merkbaar. Maar haar onafhankelijkheid was de Afghaanse staat wel kwijt. De binnenlandse macht kwam in handen van emir Abdul Rahman. Die verwierf zich een bijnaam: de ijzeren emir. Een keihard binnenlands bestuur was van die bijnaam de achtergrond, een bestuur dat tegelijk wel hele bescheiden moderniseringen doorvoerde, van het leger en het bestuur. Ook daarvan zal de overgrote meerderheid van de bevolking weinig hebben gemerkt, of het moest zijn dat ordehandhavers iets modernere wapens inzetten tegen opstandige mensen.
Belangrijke gebeurtenis uit deze periode werd het vaststellen van een grens tussen Brits-Indië en Afghanistan. Dat gebeurde in 1893 door een zekere Mortimer Durand, en de grens ging dus de Durand-lijn heten. Relevant voor het vervolg was dat Pashtuns aan beide kanten van die Durand-lijn woonden. Pashtuns vormden dus grootste bevolkingsgroep van Afghanistan, maar er waren ook hele veel Pashtuns die in Brits-Indië, en na het vertrek van het Britse gezag dus in Pakistan, woonden. Dat had consequenties. Die waren er trouwens al eerder, want bij het afbakenen van de grens kwamen Pashtuns in verzet. Dat mondde een jaar of vier uit in opstand, neergeslagen door 60.000 Britse soldaten.(5) Dat Britse koloniale gezag stelde helaas toch wel wat voor, maar de waardering ervoor zal er logischerwijs niet groter op zijn geworden.
Opvallend was bij herhaling waarvoor die strijdlustige Afghanen vochten in die Anglo-Afghaanse oorlogen. Niet voor ‘de natie’ of zoiets. Het vaandel van de strijd was de islam. De strijd tegen vreemde overheersing vond plaats in de vorm van een heilige oorlog tegen de ongelovigen. Op deze wijze werden de koloniale indringers het land uit getrapt. Maar op deze wijze verstevigden de landheren en de geestelijke leiders, de moellahs, tegelijk hun ideologische greep op de arme bevolking die veel van de bloedige strijd mocht uitvechten. We zien dat in latere oorlogen en conflicten keer op keer terugkomen. Wat we hier zien is niet zomaar een stokoude islamitische traditie tegen moderne indringers. We zien een traditie die precies in de strijd tegen die indringers haar vorm en haar scherpte kreeg. Uit een traditionalisme vol tegenstrijdigheden zou gaandeweg een scherp orthodox fundamentalisme worden gebrouwen.
IJzeren emir Abdul Rahman had een zoon die tot 1919 regeerde. Na diens gewelddadige dood was het de beurt aan een andere zoon van die emir, Amanoellah. Die brak met de Britse invloed, er kwam een Derde Anglo-Afghaanse oorlog in 1919, maar het Britse gezag hield het snel voor gezien. Afghanistan was vanaf dat jaar een onafhankelijke staat. De diplomatieke koers werd pro-Russisch – een Rusland waar na de revolutie van 1917 de Bolsjevieken aan de macht waren gekomen. Amanoellah voerde hervormingen door in de richting van een moderne, seculiere staat, ook met meer rechten voor vrouwen. Ataturk, grondlegger van het moderne seculiere Turkije, was een soort rolmodel. Wel liet emir Amanoellah zich in 1926, ietsje minder modern, tot koning uitroepen. Zijn hervormingen riepen hetzelfde soort weerstand op als de koloniale Britse indringers: traditionalistisch en godsdienstig verwoord verzet maakte dat het hervormingsprogramma al snel van scherpe kanten werd ontdaan en zelfs deels teruggedraaid. De dynamiek die Britse indringers had helpen verdrijven, keerde zich nu ook tegen binnenlandse moderniseerders. In 1927 volgde een nieuwe hervormingsronde, met zelfs algemeen kiesrecht en dienstplicht in de aanbieding. Nu volgde er opstand vanuit de traditionele kant, en Amanoellah ruimde het veld. De macht kwam voor de verandering in handen van een Tadzjiek, van de hervormingen bleef amper iets over. Van de macht van de nieuwe machthebber evenmin, want al in 1929 maakte Pashtun-verzet er een einde aan.
Nadir Shah werd koning, maar ook niet erg lang want hij werd in 1933 omgebracht en gevolgd door zoonlief Zamir Shah. Die bleef koning tot in 1973. Familieleden van de koning bekleedden de belangrijkste posities in de staat. In de hoofdstad Kaboel was sprake van een politiek leven in de moderne zin van het woord, met soms zelfs verkiezingen en dergelijke. Ook bleven er op bescheiden schaal hervormingen plaats vinden, richting een iets moderner bestuur, ene infrastructuur en dergelijke. Op het platteland heersten echter als vanouds de landheren over de pachters, geassisteerd door de moellahs die een passende van gezagsgetrouwheid, onderworpenheid en familie-eer predikten die paste bij de verhoudingen zoals die landheren het graag zagen.
Afghanistan bleef buiten de Tweede Wereldoorlog, maar niet buiten de Koude Oorlog tussen de Sovjet-Unie en de VS die daarop volgde. Het land hoorde bij gene van beide machtsblokken en ontving steun uit beide kampen, al won de Sovjet-Unie het met straatlengten afstand. Maar van Russische overheersing was vooralsnog geen sprake. In 1953 werd een neef van de koning, Mohammed Daoed, de premier van het land en feitelijk de sterke man. Hij moderniseerde op de inmiddels bekende manier, maar omdat de economische hulp binnenstroomde was daar nu ook meer geld voor beschikbaar. Dat ging in wat elke moderne machthebber beoogt: een stevig militair apparaat, flink wat ambtenaren in de overheid, en een snelgroeiend onderwijsstelsel. In de steden veranderden er nu echt dingen, als je door Kaboel liep, liep je in een vrij open, Westers aan doende stad. Noot voor degenen die pas tijdens de macht van de PVDP, de Communistische partij, vanaf 1978 een meer open en ook vrouwvriendelijker sfeer in de steden weten waar te nemen: nee dus. Dat gebeurde ook al onder de autoritaire moderniseringen in de tijd van Daoed. Vooral met Russisch geld, die moderniseringen, dat dan weer wel. En nog steeds deed het platteland niet bepaald mee. We zagen trouwens al dat in de jaren twintig serieuze stappen in deze richting werden geprobeerd.
Daoed zocht vrij nauwe samenwerking met de Sovjet-Unie. Tegelijk vocht Afghanistan onder zijn leiding een conflict uit met buurland Pakistan. We weten inmiddels dat veel heersers van Afghanistan Pashtuns zijn, ook de vorst en ook neef Daoed. We weten ook dat het gebied waar Pashtuns woonden, doorsneden werd door de Durand-lijn die Afghaanse en Pakistaanse Pashtuns van elkaar scheidde. In Afghaanse Pashtun-kringen cirkuleerde dan ook het concept Pashtunistan, het idee dat de Pakistaanse Pashtun-gebieden bij Afghanistan hoorden. Dat streefde Daoed dan ook na, en dat leidde soms tot gewapende Afghaanse acties in Pakistan. Dat laatste land was pro-Westers, een loyaal Amerikaans bondgenoot, wat weer te kaken had met de rivaliteit met buurland India dat op vrij goede voet met de Sovjet-Unie stond. Een pro-Amerikaans Pakistan, een pro-Russisch Afghanistan, en een potentieel gewapend conflict over door Pashtuns bewoond gebied. Dat was de situatie in de jaren vijftig van de twintigste eeuw. Voluit oorlog werd het niet. Van belang voor wat volgt was het wel. De rol van Pakistan in latere conflicten binnen Afghanistan vinden in dit conflict een soort voorbode en aanloop.
Belangrijk was bovendien dat er ook toen al fundamentalistische groepen actief waren in Afghanistan. Waar vluchtten leden van die groepen heen als de repressie – door een regime dat aan het moderniseren was en enigszins pro-Russisch bovendien – toesloeg? Inderdaad. Naar Pakistan. Dat speelde vooral later in de jaren 1970. Maar al eerder was er spanning.. ‘Pakistan was al sinds de jaren 1950 islamistische groeperingen zoals de Jamaat-e-Islami aan het gebruiken om Afghaanse zaken te beïnvloeden. In die tijd had Pakistan legitieme zorgen: Afghanistan wees Pakistans legitimiteit en postkoloniale grenzen af, koesterde Pashtun-nationalisme en voerde zelfs invasies uit in Baloechistan en diverse Tribale Gebieden’, lezen we in een informatief artikel van het mainstream magazine Foreign Policy.(6) Dat Pshtun-nationalisme slaat op het concept ‘Pashtunistan’. De poskoloniale grens is natuurlijk die eerder besproken Durand-lijn. De rol van Pakistan, veel later, als uitvalsbasis voor gewapende fundamentalisten tegen het Communistische bewind en de latere bezetting van Afghanistan door de Sovjet-Unie, hier in deze conflictstof een aanloop en achtergrond.
Tot oorlog met Pakistan kwam het destijds niet. In 1963 moest Daoed het veld ruimen en was het tijdelijk gedaan met de pro-Russische koers. In de steden was intussen spreke van beginnetjes van partijpolitiek leven. Dat bracht vooral studenten in beweging. Die waren er in steeds grotere aantallen, en een aanzienlijk deel van hen had relatief arme ouders en kwam van het platteland. Onder hen was een sterk bewustzijn van de noodzaak tot drastische hervormingen en moderniseringen. Voor een deel van hen werd de Sovjet-Unie het lichtend voorbeeld. Uit discussiekringen van zulke studenten en intellectuelen kwam in 1965 de Democratische Volkspartij van Afghanistan, DVPA, feitelijk een Communistische Partij, al heette het niet zo.
De partij oriënteerde zich op de Sovjet-Unie, maar veel van haar leden stonden vooral ook positief tegenover de hervormingen van kort daarvoor afgezette premier Daoed en hoopten op een doortastender versie van diens programma. Men streefde, zo luidde de partijdoctrine, naar democratische veranderingen. Daarmee werd niet zozeer een stelsel van zeggenschap van de bevolking, bijvoorbeeld via vrije verkiezingen en bijbehorende vrijheden bedoeld, maar een programma van hervormingen die ten gunste van de bevolking kwamen, of geacht werden te komen. Wat die bevolking daar zelf van vond, werd aanzienlijk minder belangrijk gevonden. De visie omvatte bijvoorbeeld landhervormingen, onderwijs voor vrouwen net zo goed als voor mannen, een doorbreking van de verstikkende patriarchale en traditionele verhoudingen. Nobele idealen! Maar de strategie om ze door te voeren was top-down: een elite van verlichte mensen moest het bestuur overnemen en de nobele idealen gaan doorvoeren. Daar kwam de politiek van de DVPA op neer.
De zaak werd nog aanzienlijk lastiger doordat de klasse waar communistische partijen graag hun achterban vinden – een industriële arbeidersklasse – zo goed als ontbrak. Naar de arme boeren dan, naar het voorbeeld van Mao Zedong in China? Dat zou niet wezenlijk minder autoritair zijn uitgepakt, want boeren waren bij Mao weliswaar de bewapende achterban, maar niet de beoogde nieuwe machthebbers. Maar er zou dan wel een bredere basis van strijd zijn geweest, een bredere basis ook van een eventueel nieuw regime. Gezien de intense greep die landheren en moellahs op het platteland hadden, maar ook gezien het ongeduld van radicale studenten en hun diepe minachting voor het plattelandsleven waarvoor ze juist richting stad en universiteit waren gevlucht, trok die optie echter weinigen aan.
Er werden weliswaar Maoïsten actief in Afghanistan. Maar de dominante kracht ter linkerzijde was toch de DVPA. En die DVPA concentreerde zich op studenten en aanverwante delen van de middenklasse, al domineerde ze ook het beetje arbeidersbeweging dat er ontstond. De DVPA richtte zich op een piepkleine, stedelijke minderheid dus. Zo vormde zich in Afghanistan een door en door stedelijk, door en door elitair, door en door autoritair soort van links, dat tegenover een overwegend aartsconservatief platteland kwam te staan in een bittere confrontatie. Het gevolg was intens tragisch. Hoe tragisch? Dat is stof voor een volgend artikel.
”Winning hearts and minds by pulverizing bodies and souls, daar kwam de bezettingsoorlog op neer. Er mag bij alle – in beginsel terechte – woede over de huidige wreedheden van de nieuwe Taliban-heersers trouwens wel iets meer oog zijn voor deze geschiedenis. Het is een nogal naar de achtergrond geduwd feit dat er aan die wreedheden andere gewelddadigheid vooraf is gegaan, Westerse gewelddadigheid, met een Nederlandse bedrage bovendien. Irrelevant is die geschiedenis bepaald niet. Al het Westerse gewauwel over mensenrechten en democratie, al het geweeklaag over Taliban-wandaden, het komt toch in een wat schrijnend daglicht te staan als we de Westerse koloniale wandaden, en die van hun plaatselijke filiaalchefs, eerlijk onder ogen zien. Voor zover de Taliban door wraaklust wordt gedreven, moet eerlijk worden erkend dat er wel iets te wreken valt voor wie in wraak gelooft. Het rechtvaardigt niets. Maar het helpt wel om iets te verklaren.”UIT: AFGHANISTAN (DEEL 2): KOLONIALE AFGANG, STRIJD NIET GESTREDEN WEBSITE PETER STORM https://www.peterstormt.nl/2021/08/21/afghanistan-deel-2-koloniale-afgang-strijd-niet-gestreden/
De machtsovername in Afghanistan door de Taliban ging uiteindelijk bliksemsnel – in de slotfase althans. De wijze waarop het ging, is veelzeggend over de aard van de strijd. Intussen blijkt steeds duidelijker dat de strijd in Afghanistan helemaal niet gestreden is. Uit minstens vier hoeken komt initiatief of minstens dreiging om de Taliban de macht te betwisten, soms voordat die goed en wel is geconsolideerd. Wie denkt dat de Taliban-victorie naast wrede onderdrukking tenminste een eind aan de oorlog brengt, zou zich wel eens heel akelig kunnen vergissen. Maar eerst: de koloniale afgang.
Ineenstorting in ijltempo
Herinneren we ons de toestand een paar weken terug? De opmars van de Taliban was in volle gang. Maar Nu.nl schreef op 9 augustus nog:(1) ‘Dat de Taliban momenteel veel steden en regio’s veroveren, wil overigens niet zeggen dat de terreurgroep die ook weet te behouden. Daarvoor zou de groep de steun van de plaatselijke bevolking nodig hebben, en die ontbreekt vaak.’ Daar had de zittende regering vrij weinig aan, want de steun die de Taliban niet had, had die regering al evenmin. Ook heel geruststellend: ‘De Afghaanse regering, die vanuit de hoofdstad Kaboel opereert, stelt dat de Taliban de mankracht en vuurkracht ontberen om hun invloed uit te breiden naar grote steden.’ Dat is dus minder dan twee weken geleden.
Op 9 augustus meldde Aljazeera: ‘De Taliban heeft een zesde provinciehoofdstad in Afghanistan veroverd in vier dagen tijd’.(2) Op 12 augustus meldde de NOS dat de Taliban nu ook Herat veroverd hadden, in ieder geval voor een deel. Ook Ghazni was in Taliban-handen. ‘Met de veroveringen van vandaag hebben de Taliban nu 11 van de 34 provinciehoofdsteden in handen gekregen in slechts een week.’(3) Op 12 augustus was ook Kandahar aan de beurt, de grootste stad op de hoofdstad Kaboel na.(4) Enkele dagen later, op 15 augustus, was Kaboel tenslotte zelf aan de beurt en kon de Taliban de overwinning uit roepen.
We roepen nog even even in herinnering dat volgens bronnen in Amerikaanse inlichtingendiensten datzelfde Kaboel ‘binnen negentig dagen’ – pakweg drie maanden dus – door de Taliban zouden kunnen worden veroverd. Die prognose werd op 11 augustus bekend.(5) Ja, het klopt, binnen vijf dagen is strikt genomen ook ‘binnen 90 dagen’. Maar ik geloof niet dat de prognose zo was bedoeld. Overigens weten we intussen ook dat diplomaten via een intern memo al op 13 juli vanuit de ambassade van de VS een waarschuwing hebben gestuurd aan het ministerie van Buitenlandse zaken in Washington. Nu.nl vat samen: ‘Na de geplande terugtrekking van de Amerikaanse troepen op 31 augustus zouden de Afghaanse strijdkrachten “ineenstorten”. Daarna zouden de Taliban de macht kunnen grijpen.’(6) De regering in Washington was dus op de hoogte. Alleen wachtten de Afghaanse troepen niet met ineenstorten tot na die 31ste augustus.
Waarom ging het zo vliegensvlug? Wat verklaart die snelle ineenstorting van de Afghaanse regeringsmacht? Eerst maar eventjes: waar lag het in ieder geval niet aan? Het militaire overwicht van de Taliban? Dat bestond niet. Het Afghaanse leger kon bogen op 300.000 militairen en op hypermodern wapentuig. En niet alle Amerikaanse troepen waren al verdwenen. Het klopt op zichzelf dat ‘de Taliban de mankracht en vuurkracht’ miet hadden om de steden in te nemen, zoals Nu.nl schreef. ‘De schattingen over de omvang van de Talibanstrijdgroepen lopen uiteen van enkele tienduizenden tot 85.000 strijders’, aldus de NOS.(7) Waarom bezweek die overmacht aan regeringszijde zo snel?
Was het de populariteit van de Taliban? Niet echt. Nergens zie je grote juichende menigten op straat in zojuist door de Taliban overgenomen steden. Mensen zitten bezorgd thuis. Sommige opgelucht dat er tenminste niet langdurig en straat voor straat is gevochten. Anderen bang om naar buiten te gaan, zeker als ze vrouw zijn en/of kledij dragen die volgens de kledingvoorschriften van de nieuwe machthebbers niet kan, of bekend staan als criticus van de Taliban en haar wereldbeeld. En je zal maar queer zijn, vandaag de dag in Afghanistan! Je bent in acuut levensgevaar.(8) Angst is wijdverbreid. Het idee dat ‘het Afghaanse vol in grote dankbaarheid haar bevrijders verwelkomt’ kunnen we dus naar het rijk der fabelen verwijzen. De mensen zien de aflossing van de ene groep gewapende machthebbers door de andere groep gewapende machthebbers. Heel veel mensen zien dat met zeer goede redenen bepaald niet als een verbetering. De Taliban hebben steun, maar bepaald niet van een overweldigende meerderheid, en vooral in bepaalde provincies, en dan meer op het platteland dan in de meeste steden. Van hun populariteit moeten ze het niet hebben. Ze regeren door angst.
Corruptie en koloniale afgang
De verklaring voor hun snelle overwinning ligt niet bij de Taliban zelf, maar bij hun tegenstanders. Het is niet dat mensen de Taliban zo steunden. Het is vooral dat mensen hun steun aan de regering en haar gewapende macht onthielden. Het is vooral ook dat het bestuursapparaat en die gewapende macht van de regering door en door verrot was. Het hing van een alomtegenwoordige corruptie aan elkaar.(9)
Officieren incasseerden bijvoorbeeld op grote schaal de soldij van soldaten die helemaal niet bestonden, zogeheten spooksoldaten. Dat cijfer van 300.000 regeringssoldaten is precies dat: een cijfer. Het echte aantal lag hoogstwaarschijnlijk flink lager. Militairen persten mensen af bij controleposten en dergelijke. Dat is niet de manier om populariteit bij de bevolking te verwerven. En al dat hightech wapentuig werkte omdat, voor zover en zolang er Amerikaanse adviseurs waren om de zaak te onderhouden en adequaat te gebruiken.
Van het opleiden van Afghaanse militairen kwam weinig terecht. Nogal eens vertrokken de kersverse soldaten met geweer en al naar huis – of naar de Taliban. Wellicht hoopten ze bij de Taliban op iets waar de regering niet toe in staat of bereid: betaling, inkomen. Maar al te vaak moesten regeringssoldaten maandenlang wachten op hun soldij. Iets soortgelijks gold voor de Afghaanse politie. Ann Rogers schreef in 2009 al een tamelijk onthutsend artikel over hoe het bij de opleiding van Afghaanse regeringstroepen en agenten toe ging.(10) Het mag duidelijk zijn dat een leger dat bestaat uit soldaten die deels niet bestonden, deels niet werden betaald, deels bewapend waren met spul dat niet werkte, niet opgewassen is tegen een tegenstander die gemotiveerd was en haar zaakjes organisatorisch in ieder geval redelijk op orde had.
Nu weet de Taliban-top ongetwijfeld ook wat graaien is. Ze haalt een aanzienlijk deel van haar inkomsten uit opiumteelt en de bijbehorende handel en mogelijk ook productie. Dat gold overigens ook voor haar tegenstanders, heel Afghanistan is vergeven van de papavervelden.(11) Het is simplistisch maar ook niet helemaal onzinnig om de Taliban te kenschetsen als een soort drugskartel in een religieus-politiek jasje. Corruptie pleegt met zoiets gepaard te gaan: een narco-staat is een staat van omkoping, chantage en intimidatie, zoals inmiddels in Nederland ook steeds duidelijker wordt.
Maar die corruptie was bij de Taliban eerder aanvullend, een soort smeerolie in een redelijk efficiënt militair apparaat. Aan regeringszijde had de corruptie zodanige vormen aangenomen dat ze de voornaamste bestaansreden bleek voor heel veel militairen en functionarissen, vooral in de hogere kringen waar het geld naar toe ging. Strijdgroepen waren voor de Taliban een manier om de macht te veroveren. Militaire eenheden waren voor regeringsfunctionarissen en officieren vooral een verdienmodel. De Taliban hadden ook een strijkstok waar wat aan bleef hangen. Het regeringsleger was zelf de strijkstok. Zo win je geen oorlog, hoeveel soldaten je als regering op papier ook tot je beschikking hebt.
Die corruptie, die afpersingspraktijken en de bijbehorende inefficiëntie aan regeringszijde: ze bestonden al sinds die regering en de bijbehorende gewapende instanties op poten gezet werden, na het verdrijven van de Taliban in 2001 door Amerikaanse luchtaanvallen en een invasie van commandotroepen en dergelijke. Zo bezien is het niet de vraag waarom de regeringstroepen zo snel hun verzet prijs gaven. De vraag is eerder waarom dat allemaal bijna 20 jaar heeft moeten duren voor het zo ver was? Het antwoord ligt natuurlijk in de Westerse militaire bezetting. Het Afghaanse leger, eigenlijk de hele Afghaanse staat, was afhankelijk van het Amerikaanse en Britse leger, van Westerse luchtsteun, adviseurs, wapens, van opleiding en Westers geld. Dat hield de boel overeind. Als Afghaanse soldaten in moeilijkheden kwamen door Taliban-tegenstand, konden ze Amerikaanse bommenwerpers te hulp vragen die dan drie naburige dorpen verpulverden. Probleem opgelost, maar wel weer een heleboel mensen zo boos dat ze zich bij de Taliban voegden. Die vochten tenminste tegen de bezetter, zo was de niet onlogische perceptie. De Westerse militaire macht hield de Afghaanse regering en militaire macht overeind. Maar de Westerse oorlogvoering droeg ook enorm bij aan de steun die de Taliban in ieder geval op delen van het platteland gaandeweg na 2001 weer herwon.
Het hielp ook niet echt dat het nogal eens voorkwam dat dorpshoofden en plaatselijke notabelen onderlinge ruzies beslechten via Amerikaanse steun. Dan hoefde zo’n iemand de VS maar wijs te maken dat de rivaal een Taliban-strijder was. Maar al te vaak volgde er dan een aanval. Soms een inval door een bruut optredend peloton soldaten. Soms ook een luchtaanval. Ook pro-regeringsmilities lieten zich op deze manier gebruiken, en speelden maar al te vaak hun eigen spel.(12)
Winning hearts and minds by pulverizing bodies and souls, daar kwam de bezettingsoorlog op neer. Er mag bij alle – in beginsel terechte – woede over de huidige wreedheden van de nieuwe Taliban-heersers trouwens wel iets meer oog zijn voor deze geschiedenis. Het is een nogal naar de achtergrond geduwd feit dat er aan die wreedheden andere gewelddadigheid vooraf is gegaan, Westerse gewelddadigheid, met een Nederlandse bedrage bovendien. Irrelevant is die geschiedenis bepaald niet. Al het Westerse gewauwel over mensenrechten en democratie, al het geweeklaag over Taliban-wandaden, het komt toch in een wat schrijnend daglicht te staan als we de Westerse koloniale wandaden, en die van hun plaatselijke filiaalchefs, eerlijk onder ogen zien. Voor zover de Taliban door wraaklust wordt gedreven, moet eerlijk worden erkend dat er wel iets te wreken valt voor wie in wraak gelooft. Het rechtvaardigt niets. Maar het helpt wel om iets te verklaren.
Populair werd de Afghaanse regering en haar militaire apparaat op deze manier dus niet echt. Maar ze hield zich met grof geweld en heel veel geld wel staande tegenover de Taliban. Dat grove geweld kwam echter in beslissende mate van Amerikaans wapentuig en luchtaanvallen, en van Amerikaanse financiële steun, precies daar kwam in 2021 een einde aan, nadat eerst president Trump en vervolgens president Biden aankondigde dat de VS haar troepen terug ging trekken.
Weg was het grote geld om de carrousel van corruptie mee draaiende te houden. Weg was ruggensteun die de hele corrupte boel nog enigszins overeind hield. De koloniale filiaalchefs en hun personeel moesten het opeens zonder steun van de hoofddirectie in Washington stellen. Weg was nu nog het beetje motivatie in het regeringsleger. Soldaten legden in grote aantallen de wapens neer, liepen over naar de Taliban. Officieren en overheidsfunctionarissen gooiden het snel op een akkoordje toen ze de nederlaag van de Afghaanse regering snel zagen naderen.(13) Zo ging die nederlaag nog in de versnelling ook. Van langdurige gevechten tot het bittere eind in en om Kandahar en Kaboel was geen sprake. Het zootje zakte in elkaar, de Taliban hoefden nog nauwelijks te duwen.
VS-president Joe Biden kon Afghaanse soldaten oproepen om ‘voor hun natie te vechten’, zoals hij ook deed (14) terwijl de Amerikaanse aftocht in volle gang was en de Taliban stad na stad veroverde.. Maar het Afghaanse regeringsleger was geen instrument van een Afghaanse natie. Het was het instrument van Amerikaanse koloniale macht. Waarom zouden Afghaanse soldaten daarvoor vechten, als de Afghaanse regering niet eens de moeite nam ze behoorlijk te betalen? Om vervolgens te zien of vermoeden dat hoge functionarissen met zakken vol geld de benen namen naar Dubai, een angstige bevolking achter latend? Een afgang was het. Een koloniale afgang van een koloniale staat en van haar imperiale sponsors bovendien.
Strijd gaat door, op meerdere fronten
Intussen beginnen zich de contouren van een bloedig vervolg af te tekenen. Geruststellende taal vanuit de Taliban-top blijkt weinig tot niets waard, en ik ben niet verbaasd. We lezen al tamelijk enge verhalen. In VN-kring is een rapport beschikbaar waarin gesproken wordt van gerichte zoekacties en intimidatie.(15) ‘Volgens het rapport zijn er meerdere berichten over lijsten die de Taliban hebben opgesteld met namen en verblijfsplaatsen van mensen die ze willen ondervragen en straffen. Ook zouden de nieuwe machthebbers om sommige plaatsen al ‘van deur tot deur zijn gegaan om “collaborateurs” te arresteren, Wie zich niet overgeeft aan de Taliban, dreigt te worden gedood. Ook familieleden worden bedreigd.’
Over wie gaat het dan? ‘Vooral voormalige militairen van het Afghaanse regeringsleger, politieagenten en medewerkers van inlichtingendiensten zouden gevaar lopen’. Leden van dat zojuist aan eigen verrotting tot ontbinding overgegane Afghaanse gewapende apparaat dus. Daar zitten ongetwijfeld echt enge mensen tussen – ook de zojuist verdreven Afghaanse regering deed aan mensenrechtenschending – maar het zijn voor het overgrote deel arme mensen die slecht betaald werk deden voor de overheid die er nu eenmaal was. En om hun familieleden… De strijd tegen ‘collaborateurs’ is voor nieuwe machthebbers maar al te vaak het handvat om grootschalige repressie te rechtvaardigen. Die kant gaat het – geheel voorspelbaar overigens – in Afghanistan heel duidelijk op. Er zal niet heel veel voor nodig zijn om als ‘collaborateur’ te worden aangemerkt.
Overigens moeten we bij berichtgeving over repressie wel opletten. Veel ervan komt tot ons via kanalen die aan de repressie onder het vorige bewind amper aandacht gaven. Dat maakt ze niet bij voorbaat onwaar, maar wel een beetje ongeloofwaardig. Veel ervan dient ook als rechtvaardiging-met-terugwerkende-kracht voor de koloniale bezettingsoorlog tegen Afghanistan: kijk eens hoe erg het is nu we er weg gaan! Veel ervan dient ongetwijfeld ook om druk uit te oefenen om die oorlog een volgende ronde in te sturen. Je leest al pleidooien die kant op, pleidooien dus voor weer een koloniale expeditie die met kracht van de hand dienen te worden gewezen. Maar die afwijzing geldt ook voor de Taliban-staatsterreur zelf. Het een rechtvaardigt niet het ander, noch ook andersom.
Het Taliban-bewind wordt intussen van meerdere kanten uitgedaagd. In de eerste plaats zijn er nog steeds zesduizend Amerikaanse soldaten om het vliegveld bij Kaboel. Ga er ook maar van uit dat de Amerikaanse luchtmacht klaar staat om haar ding te doen als ze in Witte Huis en Pentagon vinden dat de Taliban zich ernstig misdragen. Ik geloof niet dat de VS veel zin hebben in voortzetting van hun koloniale oorlog ter plekke. Maar ik geloof wel dat ze ertoe bereid zijn, onder bepaalde omstandigheden. Gewapende acties, van wie dan ook (beter bekend als ‘Al Qaeda’) tegen Amerikaanse militairen en/of objecten kunnen een reden zijn. Ik denk niet dat de Taliban op zoiets aansturen. Maar hebben ze er volledige controle op?
Daarmee zijn we bij een tweede mogelijke uitdaging van het nieuwe bewind: andere fundamentalistische strijdgroepen, zoals Al Qaeda en IS/Daesh. Die zijn al aanwezig in Afghanistan, en met name tussen Taliban en IS botert het helemaal niet. Het is aannemelijk dat extreme groepen als IS zelfs de niet bepaald gematigde Taliban te plooibaar vinden, te meegaand jegens de VS, te diplomatiek. En wat doe je met verraders? Precies. Op haar beurt heeft de Taliban er belang bij om groepen die vanaf Afghanistan aanvallen op Amerikaanse doelen gaan doen, erg kort te houden omdat precies zulke aanvallen voor de VS aanleiding kunnen zijn om de Taliban weer aan te vallen. Pogingen van de Taliban om Al Qaeda en/of IS te dwarsbomen, zullen door die laatste groepen dan weer worden gehekeld als verraad aan de goede zaak. Het mag duidelijk zijn dat het hier om tactische verschillen – ongetwijfeld theologisch ingekleed en beargumenteerd – tussen volslagen reactionaire gewapende groepen gaat, eentje aan de macht, een of meerdere in oppositie. Hopen dat de Taliban beetje gelicht wordt door een van haar fundamentalistische rivalen is onzin, hopen dat de Taliban ze de baas blijft overigens ook. Het allemaal net zo relevant als de ruzies tussen Baudet, Eerdmans, Haga, Otten, Hiddema, en hoe die nare clowns ook maar mogen heten.
Een derde groep uitdagers zit in de Panjshir-vallei, zo’n beetje het enige gebied waar de Taliban het nog niet voor het zeggen heeft. Daar vormt zich gewapend verzet, onder meer van de restanten van het oude bewind. Daar zit Ahmed Massoud, zoon van een guerrillaleider die het voor 2001 tegen de Taliban opnam en vlak voor 11 september 2001 waarschijnlijk door Al Qaeda-mensen is vermoord. Ahmed Massoud voert nu iets aan dat Nationaal Verzets Front heet, en vraagt alweer om Westerse steun, in de vorm van ‘meer wapens, meer munitie en meer voorraden’.(16) Intussen heeft Amrullah Saleh, vicepresident van de voormalige Afghaanse regering, zich ook naar die vallei begeven en roept op tot voortgezette strijd tegen het nieuwe bewind. Bismillah Mohammadi, de minister van defensie van het oude bewind is ook al present. (17)
Hier tekenen zich de contouren af van een herleving van de oude Noordelijke Alliantie, de coalitie van militieleiders die voor 2001 weerstand bood tegen de toenmalige Taliban-machthebbers, en die meehielp bij de VS-interventie waarmee in 2001 de Taliban werden verdreven. We hebben het hier tegelijk over een poging om het oude regime weer overeind te krijgen, want tussen Noordelijke Alliantie en dat bewind zit slechts een poreus stippellijntje. Het lonken naar Amerikaanse steun is tekenend. Of de VS er op ingaat? Ik sluit niet uit dat de CIA precies genoeg steun die kant op sluist om ze overeind te houden, als pion die ze later altijd nog kunnen inzetten mocht de VS de Taliban willen verdrijven. Hoe dan ook gaat het niet om een verschijnsel waar hoop uit valt te putten. Meer oorlog, een restauratie van het oude regime? Het is geen van beide bemoedigend.
Een vierde groep uitdagers, als je het zo kunt noemen, wordt gevormd door de deelnemers aan diverse demonstraties tegen de taliban. Mensen gingen, op de Afghaanse onafhankelijkheidsdag en ook al een dag eerder, de straat op met de Afghaanse vlag, een rood-groen-zwart doek. De Taliban hanteren een eigen vaandel, wit met teksten erop, en vervangen daarmee de oude vlag. Het wapperen met de vroegere regeringsvlag is een uiting van protest tegen de nieuwe machthebbers, en zo behandelen die machthebbers het ook. Zulk protest was er woensdag in Jalalabad. Bij het neerslaan ervan vielen slachtoffers, waarschijnlijk drie. Volgens een verslaggever voor Aljazeera namen er ‘honderden, zo niet duizenden’ mensen deel,(18) maar videobeelden laten eerder tientallen tot honderden mensen zien. Evengoed waren dit tientallen tot honderden hele moedige mensen! Op donderdag 19 augustus, onafhankelijkheidsdag zelf, was er soortgelijk protest in Asadabad. Taliban-strijders openden het vuur, mensen kwamen om. ‘Het is niet duidelijk of de slachtoffers zijn gevallen door kogels of dat ze onder de voet zijn gelopen in de paniek die ontstond’, aldus de NOS.(19) Ook in Kaboel was er zo’n vlaggenprotest.(20)
Wat is de betekenis van dit protest? Dat mensen wapperen met de vlag die onder het vorige regime het staatssymbool was, is op zich geen pluspunt: dat oude regime verdient ook met terugwerkende kracht geen steun. De overduidelijke afwijzing van het Taliban-vaandel, in de praktijk gebracht door kennelijk ongewapende groepen mensen, getuigt wat mij betreft echter wel van een welkome weerspannigheid tegen de nieuwe machthebbers. Het lijkt me unfair om dit protest af te doen als alleen maar nostalgie voor het vorige staatsgezag. En wat een moed van deze mensen! Menigten op straat die een zo repressief staatsgezag zo gezamenlijk en openlijk trotseren – ik vind het mooi en toch een heel klein beetje moedgevend. Honderd keren minder onaangenaam dan zowel het Taliban-bewind zelf als de diverse gewapende uitdagers die ik heb genoemd.
Opmerking, 21 augustus 2021, 3.11 uur: ietsje bijgeschaafd.
13 Een gangbaar procedé bij machtswisselingen in Afghanistan. Is eenmaal duidelijk wie de strijd wint, dan gaat de overgang vaak opmerkelijk ‘vreedzaam’, door een swictch van loyaliteit van gewapende groepen en militaire eenheden. Zie Anatol Lieven, ‘Why Afghan Forces So Quickly Laid Down Their Arms’, Politico, 16 augustus 2021, https://www.politico.com/news/magazine/2021/08/16/afghanistan-history-taliban-collapse-504977
/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2021/11/1211inbmigrantenpowr27.jpg)
/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2021/11/1211inbmigrantenpowr16.jpg)
/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2021/11/1211inbmigrantenpowr18.jpg)
/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2021/11/1211inbmigrantenpowr11.jpg)
/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2021/11/1211inbmigrantenpowr.jpg)
/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2021/11/1211inbmigrantenpowr26.jpg)
/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2021/11/1211inbmigrantenpowr9.jpg)
/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2021/11/1211inbmigrantenpowr28.jpg)
/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2021/11/1211inbmigrantenpowr3.jpg)
/s3/static.nrc.nl/inbeeld/files/2021/11/1211inbmigrantenpowr29.jpg)