Straffeloosheidsproject Sandew Hira en de Stichting 8 December/Wie hoort er eigenlijk thuis op de vuilnisbelt van de geschiedenis?

Politicide, het vermoorden van mensen vanwege hun politieke overtuigingen (zoals in het geval van de decembermoorden, die in vredestijd plaatsvonden) en oorlogsmisdrijven (zoals de massaslachting te Moiwana) zijn internationale misdrijven omdat zij vanwege aard, ernst en context, schendingen zijn van het internationaal strafrecht. Professor John Dugard, Zuid-Afrikaans en internationaal rechtsgeleerde en vooraanstaand criticus van de apartheid, heeft op basis van uitgebreid onderzoek geconcludeerd dat de decembermoorden en –folteringen, kwalificeren als misdrijven tegen de menselijkheid. Ten aanzien van de massaslachting te Moiwana, het meest grootschalige oorlogsmisdrijf tijdens de Binnenlandse Oorlog, waarbij ook ouderen, vrouwen en kinderen door een eenheid van het Nationaal Leger werden vermoord, kwam de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Mensenrechten van de OAS tot dezelfde delictsomschrijving: misdrijven tegen de menselijkheid.

De verantwoordelijken voor oorlogsmisdrijven van alle oorlogvoerende partijen in de onrechtvaardige Binnenlandse Oorlog, van het Nationaal Leger tot Junglecommando en Tukayana Amazonas, komen dan ook in aanmerking voor de jus cogens* plicht tot rechtsvervolging. Echter, vanwege de cultuur van de straffeloosheid, tijdens en na de militaire dictatuur, werd niet alleen het 8 Decemberstrafproces door de verantwoordelijken voor die misdrijven, met misbruik van de staatsmacht, geobstrueerd, ook de vervolging van andere misdrijven, zoals die in de Binnenlandse Oorlog, werd tegengehouden of gefrustreerd. Zo werd inspecteur Herman Gooding nabij het Kabinet van de toenmalige bevelhebber Bouterse, die Gooding op zijn politiek podium had bedreigd, in koele bloede doodgeschoten en stuitte het onderzoek naar de lafhartige moord op ‘blinde muren’. Gooding deed onderzoek naar de massaslachting onder de Marron bevolking van het dorp Moiwana van 29 november 1986, dit jaar 30 jaar geleden.

Tweede Zelfamnetiewet? 
Sandew Hira, de door de regering van president-hoofdverdachte Bouterse ‘in natura’ gefaciliteerde trekker van de pro-straffeloosheid ‘waarheidsvinding’. Hij werpt zich nu, nog voordat zijn onderzoek is afgerond, op als pleitbezorger van vervanging van de huidige, omstreden amnestiewetgeving door een ‘algemene amnestiewet’. In de tweede zelfamnestiewet (want weer onder presidentschap van de hoofdverdachte), zouden de slachtoffers en nabestaanden centraal worden gesteld in de vorm van financiële compensatie. Maar hoe stel je slachtoffers en nabestaanden centraal als je hen van hun internationaal erkend mensenrecht op een eerlijk proces berooft? Als je de grondwet en internationale mensenrechten verdragen schendt?! Als je amnestie voor internationale misdrijven, waaronder misdrijven tegen de menselijkheid, bepleit?!

Bovendien, er is helemaal geen amnestiewet nodig om te voorzien in reparatie (compensatie) voor slachtoffers en nabestaanden, dat kan ook zonder amnestiewet wettelijk en/of bestuurlijk worden geregeld. Maar de tweede zelfamnestiewet is om een heel andere, verzwegen reden noodzakelijk. In de eerste zelfamnestiewet van 2012 zijn grote juridische blunders geslopen, zowel in de delictsomschrijvingen als tijdlijnen, waardoor formeel juridisch de verdachten van de decembermoorden buiten de toepassing van de amnestiewet vallen. Dat hebben de nabestaanden en hun gemachtigde advocaten in hun verzoekschrift van 13 augustus 2012 aan het Hof van Justitie, haarfijn uitgelegd. In de tweede zelfamnestiewet kunnen de juridische blunders van de eerste zelfamnestiewet worden gerepareerd en de strafvervolging van de hoofdverdachte effectiever worden geobstrueerd.

Uitgangspunt en einddoel van heel de anti-8 Decemberstrafproces propaganda offensief, is duurzame straffeloosheid van de verdachten. De zelfamnestiewet is wetgeving ad hominum (persoonsgerichte wetgeving), wet versus recht, rechtsongelijkheid, een flagrante schending van het beginsel dat iedereen gelijk is voor de wet, zeker als het internationale misdrijven betreft. De ‘waarheidsvinding‘ met de partijdige naam ‘De Getuigenis van President Bouterse’ (in hoofdletters), heeft slechts de functie van moreel rookgordijn.

Is straffeloosheid goed genoeg voor Surinamers? 
De Stichting 8 december 1982 ziet de recente aanvallen op het strafrecht en de verdedigers van een onafhankelijke rechtsgang – met gebruikmaking van politieke demagogie en intimidatie van de rechterlijke macht, inclusief het Openbaar Ministerie, als een regelrechte bedreiging van de democratische rechtsstaat en daarmee van de grondslag van nationale verzoening en sociale vooruitgang. Zij zal dan ook niet deelnemen aan een door het regime van de straffeloosheid gedicteerde ‘Dag van Nationale Rouw’, die fungeert als mantel der liefde voor de straffeloosheid en waar op de van boven opgelegde ceremonie het slachtoffers en nabestaanden is verboden de verwerpelijke aanmatiging van de verantwoordelijken voor ernstige mensenrechtenschendingen en misdrijven tegen de menselijkheid, om te beslissen over leven en dood van de Surinamers, publiekelijk aan te klagen.

De Stichting 8 december 1982 reikt de hand aan alle slachtoffers en nabestaanden van politicide, oorlogsmisdrijven en oorlogsgeweld, aan alle vaderlandslievende, democratische en vredelievende landgenoten, die met respect voor de grondwet, de internationale mensenrechtenverdragen en de onafhankelijke rechtsgang, willen samenwerken voor waarheid, gerechtigheid, reparatie en nationale verzoening. Zij zal de koloniale opvatting dat straffeloosheid goed genoeg is voor de Surinamers, blijven verwerpen. Gelijk de volkeren aller landen, inclusief die van Nederland en andere westerse landen, hebben de Surinamers recht op de bescherming van de internationale mensenrechten verdragen en het internationaal strafrecht. Amnestie voor internationale misdrijven is een ernstige schending van de mensenrechten en het internationaal strafrecht en een miskenning van de menselijke (gelijk)waardigheid van de slachtoffers en nabestaanden.

*Jus cogens (of ius cogens = Latijn: ‘dwingend recht’) is een term uit het internationaal recht die verwijst naar regels die door (bijna) alle staten aanvaard worden en voor de internationale gemeenschap van fundamenteel belang zijn. Jus cogens is dwingend recht: rechten en verdragen die altijd gelden, ook al heeft een staat daar niet expliciet mee ingestemd.

De Stichting 8 December heeft in Starnieuws gereageerd op mijn voorstel voor de intrekking van de twee amnestiewetten en het indienen van een nieuwe amnestiewet die de slachtoffers centraal stelt. Ook geeft de stichting haar mening over mijn voorstel om een Dag van Nationale Rouw in te stellen. De argumentatie is een combinatie van persoonlijke aanvallen op mijn karakter en een manipulatie van feiten. De persoonlijke aanvallen op mijn karakter ga ik niet beantwoorden. Ik wil ingaan op de manipulatie van de feiten.

De stichting spreekt over de tweede zelfamnestie wet. Maar hoe noem je de eerste wet die het Jungle Commando vrijpleitte voor de misdaden waar de stichting over zwijgt en die intussen algemeen bekend zijn? Waarom niet gewoon bij de feiten blijven, namelijk dat er twee amnestiewetten zijn geweest en niet één, zoals de stichting suggereert door de derde wet die ik voorstel als tweede wet aan te duiden.
De stichting spreekt over straffeloosheid die door de derde wet zou worden ingesteld. Waarom spreekt de stichting niet over straffeloosheid die de eerste wet heeft ingesteld en die betrekking heeft op de slachtoffers van de Binnenlandse Oorlog. Waarom worden alleen de 39 slachtoffers van Moiwana en de 15 slachtoffers van 8 december als slachtoffer erkend en het slachtofferschap van de honderden anderen die zijn omgekomen, ontkend? Juist als je slachtoffer bent van politiek geweld zoals 8 december zou je toch meer inlevingsvermogen moeten hebben voor andere nabestaanden?

Door deze houding is de stichting bezig met politiek en niet met rechtvaardigheid en moraliteit. Op basis van haar politieke standpunten wijst ze de Dag van Nationale Rouw af. Dit is een initiatief vanuit slachtoffers, maar de stichting presenteert het als een van boven opgelegd voorstel. Waarom deze bewuste verdraaiing van de feiten? Waarom is het onmogelijk dat slachtoffers zelf op het idee kunnen komen dat er een Dag van Nationale Rouw moet worden georganiseerd? Het is niet alleen een volledig gebrek aan respect voor de andere nabestaanden, het is ook nog eens een verdraaiing van de feiten.

De stichting zegt een hand te willen reiken aan alle slachtoffers maar stelt vervolgens voorwaarden aan die handreiking, namelijk dat de gesprekspartner vooraf haar politieke opvattingen moet onderschrijven. Waarom die voorwaarde? Waarom gaan we niet zonder enige voorwaarde als slachtoffers met elkaar om de tafel zitten en een conversatie starten? Ik hoop dat de stichting de voorwaarde voor een gesprek laat vallen en alsnog een oprechte handreiking doet door een gesprek te starten zonder enige conditie vooraf.

In het 35-jaar durende conflict in Suriname dat uitgemond is in processen van geweld is de tijd aangebroken om te erkennen dat er minimaal twee partijen waren in dit conflict en slachtoffers zijn gevallen aan alle kanten. De feiten over de misdaden van alle betrokken partijen zijn intussen algemeen bekend. Die erkenning is cruciaal om verder te gaan met elkaar. Die erkenning is nu meer dan ooit aanwezig. Het is jammer dat de Stichting 8 December niet wil deelnemen aan een rouwbijeenkomst waarin ook van de slachtoffers van 8 december zullen worden herdacht. Hun namen zullen ook voorgelezen worden tijdens de herdenking. We zullen één minuut stilte vragen en ook hen daarbij gedenken.
Door de weigering om deel te nemen aan de Dag van Nationale Rouw laat ze zien dat het hen niet gaat om de verwerking van verdriet en om rouw, maar om politiek. De stichting wil op 8 december alleen de slachtoffers van 8 december en Moiwana herdenken. Waarom ook niet de andere slachtoffers herdenken? Dat zou toch heel menselijk zijn geweest?
Met deze houding is de Stichting 8 December hard op weg een plaats te vinden op de vuilnisbelt van de geschiedenis.

Sandew Hira