[1]

ELECTRONIC INTIFADA

HAMAS FIGHTERS FROM GAZA STORM ISRAEL,CAPTURE AND KILL

SOLDIERS

7 OCTOBER 2023

Hamas launched a surprise operation on an unprecedented scale against Israel early Saturday, which the resistance group’s military chief Muhammad Deif said was codenamed “Al-Aqsa Flood.”

The day marks a tremendous strategic failure and defeat for Israel, even as it bombs Gaza in retaliation.

After hours of public silence, Israeli Prime Minister Benjamin Netanyahu said that Hamas would pay an “unprecedented price” as fighting continued in several locations near Gaza between Palestinian resistance fighters and Israeli forces.

Palestinian fighters infiltrated Israel from Gaza as thousands of rockets were launched from the territory over multiple hours.

Hamas claims to have captured dozens of Israelis.

Palestinian civilians entered Israel from Gaza as well. The vast majority of Gaza’s population of more than two million people are refugees from lands around the periphery of the coastal enclave, which has been under a punishing Israeli siege for 16 years and military occupation for more than a half-century.

Video shows Palestinians bulldozing the militarized border fence along the periphery of Gaza, which is commonly described as an open-air prison due to Israel’s siege:

Videos recorded from Israeli communities near the Gaza boundary showed unprecedented scenes of armed fighters spread out through the streets.

Other videos appeared to show an injured or killed Israeli soldier being pulled out of a vehicle in Gaza. Another graphic video was said to show the body of an Israeli on the back of a truck in Gaza.

Numerous videos show Israeli soldiers and possibly civilians detained by Palestinians.

Additional videos showed Palestinian fighters with what appears to be a captured Israeli military vehicle in Gaza after returning from the surprise attack as an ecstatic crowd gathers around them:

At least one Israeli tank was destroyed and at least one Israeli soldier was shown on video being pulled out of a tank and taken into Gaza.

A man seen in a video standing near the burning weapon claimed that its entire crew was captured by Palestinian fighters:

Palestinian resistance fighters completely took over an Israeli military base. Videos filmed by resistance fighters and broadcast on Al Jazeera and circulated online show dead soldiers, abandoned positions, Israeli armored vehicles and tanks.

Video disseminated by the military wing of Hamas shows the bodies of a dozen Israeli soldiers.

Any surviving Israeli soldiers appear to have fled the base, a substantial installation fortified with concrete walls.

Carrying only light weapons, Palestinian forces riding mopeds appear to have executed an astonishing tactical success against what is described as one of the world’s strongest militaries.

The military wing of Hamas also published a video of its elite “Saqr” squadron deploying using paramotors, a type of light aircraft. The unit is said to have taken part in today’s assault although the video may show a training operation filmed earlier:

Another video shows a captured man, seemingly not seriously harmed, in a vehicle in Gaza.

Palestinian fighters reportedly infiltrated a police station in Israel, where a shootout was underway at around 9 am local time.

Four people were reported killed in rocket strikes in Bedouin villages in southern Israel and one Israeli woman was killed as a result of rocket fire.

The Bedouin villages where people were killed most likely did not have shelters.

Israel declared a state of emergency in the south and center of the country, including Tel Aviv and Israeli media appear to be subject to military censorship.

Resistance decided to act

Muhammad Deif, the Hamas military chief, said that “we have decided to put an end to all of the occupation’s crimes,” including attacks on worshippers and provocations at al-Aqsa mosque in Jerusalem.

Ismail Haniyeh, the head of Hamas’ politburo, said that provocations at al-Aqsa in recent days were the principal reason for the surprise attack.

Deif also said that calls for a prisoner exchange “were met with refusal, and daily violations continue in the West Bank.”

Deif also announced that “starting from today, security coordination ends,” referring to the Palestinian Authority functioning as a policing arm of the Israeli occupation by cracking down on resistance activists in the West Bank.

The Palestinian Authority has engaged with Saudi Arabia to leverage a normalization deal between the Gulf kingdom and Israel pushed by the US, a process rejected by Hamas and the rest of the resistance axis.

Deif urged Palestinians in Jerusalem and in Israel to join the fight and for “Islamic resistance in Lebanon, Iraq, Syria and Yemen” to march towards Palestine.

Some mosques in East Jerusalem reportedly urged Palestinians to mobilize.

Hamas refrained from engaging in direct battle with Israel after it assassinated three Islamic Jihad leaders in surprise airstrikes on Gaza earlier this year.

But Hamas considers Jerusalem, with al-Aqsa at its heart, as a national cause for which it has gone to war with Israel in the past, most recently in May 2021.

Yoav Gallant, Israel’s defense minister, said on Saturday that Israel “will win this war.”

He added that Israeli “soldiers are fighting the enemy at all the infiltration sites,” but residents of Israeli communities infiltrated by Palestinians told media that they had been abandoned by the authorities.

Kobi Shabtai, Israel’s chief of police, said on Saturday morning that “we’re in a state of war. We are under a massive attack from the Gaza Strip” with more than 21 scenes of confrontation in the south of the country.

As Israel’s security cabinet convened on Saturday, Palestinians in Gaza stocked up on provisions in anticipation of yet another major military operation in the territory:

Hundreds of Palestinians living along Gaza’s boundary with Israel fled their homes, fearing Israeli strikes:

Massive failure

Images of Palestinians taking the vaunted Israeli military totally by surprise will be seen in Israel and around the world as a massive strategic failure no matter what Israel does next.

It comes almost 50 years to the day after Egypt inflicted an historic strategic surprise. On 6 October 1973, Egyptian forces executed a massive amphibious assault across the Suez Canal, aiming to liberate the Sinai Peninsula which Israel had occupied along with the Gaza Strip, West Bank and Syria’s Golan Heights in 1967.

Defying expectations, Egypt breached the so-called Bar-Lev Line, military fortifications Israel considered impregnable, but which were overrun by Egyptian forces in a matter of hours.

Although Israel managed – with the help of a huge American military airlift – to turn the tide of the war and re-occupy most of the liberated Egyptian territory, the recriminations and sense of failure ultimately led to the end of Prime Minister Golda Meir’s tenure and political career.

The events of Saturday are already being described as a “colossal failure” by Israeli analysts.

On Saturday morning, Eli Maron, a former Israeli navy chief, said during a television interview: “All of Israel is asking itself: Where is the [Israeli military], where is the police, where is the security?”

“It’s a colossal failure; the hierarchies have simply failed, with vast consequences,” Maron added.

The Palestinian resistance has blown away all expectations of its capabilities, despite being at a massive resource disadvantage compared to Israel.

Even as the military situation unfolds, it is already clear that 7 October 2023 will have profound political implications across the region, especially as Israel and Saudi Arabia appear closer than ever to formalizing their longstanding secret ties.

Netanyahu has been fond of saying that normalization with Riyadh would be a “quantum leap” that would transform the region in Israel’s favor.

Last month, he asserted that a deal with the Saudis would “change the Middle East forever.” It would, he said, bring down “walls of enmity” and create “a corridor of energy pipelines, rail lines, fiber optic cables, between Asia through Saudi Arabia, Jordan, Israel and the United Arab Emirates.”

The shocking and unprecedented scenes unfolding now have dashed that fantasy.

One unmistakable message that Hamas is sending is that whether or not Arab regimes like Saudi Arabia normalize their relations with Israel, the question of Palestine cannot be brushed under the carpet.

The Palestinian people refuse to be buried under Israeli tyranny, out of sight and out of mind forever, while the region’s regimes throw a party.

END

AMNESTY INTERNATIONAL

ISRAEL/OPT:

CIVILIANS ON BOTH SIDES PAYING THE PRICE 

OF UNPRECEDENTED ESCALATION IN HOSTILITIES

BETWEEN ISRAEL AND GAZA AS DEATH TOLLS MOUNT

7 OCTOBER 2023

Israeli security forces and Palestinian armed groups must make every effort to protect the lives of civilians in today’s outbreak of fighting in Israel and the Occupied Palestinian Territories, said Amnesty International amid a mounting civilian death toll.

Today’s escalation in violence began with Hamas firing rockets into Israel and launching an unprecedented operation by its fighters into southern Israel.

“We are deeply alarmed by the mounting civilian death tolls in Gaza, Israel and the occupied West Bank and urgently call on all parties to the conflict to abide by international law and make every effort to avoid further civilian bloodshed. Under international humanitarian law all sides in a conflict have a clear obligation to protect the lives of civilians caught up in the hostilities,” said Agnès Callamard Amnesty International’s Secretary General.

“Deliberately targeting civilians, carrying out disproportionate attacks, and indiscriminate attacks which kill or injure civilians are war crimes. Israel has a horrific track record of committing war crimes with impunity in previous wars on Gaza. Palestinian armed groups from Gaza, must refrain from targeting civilians and using indiscriminate weapons, as they have done in the past, and most intensively in this event, acts amounting to war crimes.”

Israel’s retaliatory attack on Gaza has killed at least 232 people and injured nearly 1,700, according to the Palestinian Ministry of Health.

Israeli media have reported at least 250 deaths and Israel’s health ministry reported over 1,500 injured in attacks by Palestinian armed groups.

Israeli military confirmed to media that Israeli civilians, as well as soldiers have been abducted by Palestinian armed groups and taken hostage. The abduction of civilians and hostage-taking are prohibited by international law and can constitute war crimes. All civilians held hostage must be released immediately, unconditionally, and unharmed. All those held captive must be treated humanely, in accordance with international law and granted medical treatment.

The root causes of these repeated cycles of violence must be addressed as a matter of urgency. This requires upholding international law and ending Israel’s 16-year-long illegal blockade on Gaza, and all other aspects of Israel’s system of apartheid imposed on all Palestinians. The Israeli government must refrain from inciting violence and tensions in the occupied West Bank, including East Jerusalem, especially around religious sites. Amnesty International calls on the international community to urgently intervene to protect civilians and prevent further suffering.

In 2021, the International Criminal Court opened an investigation into the situation in the State of Palestine. Its mandate includes crimes under international law committed by all parties in the current fighting, as well as the crime against humanity of apartheid against Palestinians.

Background

Since 2007, Israel has imposed an air, land and sea blockade on the Gaza Strip collectively punishing its entire population.

In June, Amnesty International published its investigation into the May 2023 offensive on the Gaza strip, finding that Israel had unlawfully destroyed Palestinian homes, often without military necessity in what amounts to a form of collective punishment against the civilian population.

In its February 2022 report, Amnesty International set out how Israeli forces have committed in Gaza (as well as in West Bank and Israel) acts prohibited by the Rome Statute and Apartheid Convention, as part of a widespread and systematic attack against the civilian population with aim of maintaining a system of oppression and domination over Palestinians, thereby constituting the crime against humanity of apartheid.

END

[2]

”Het hoofdkwartier van de Europese Commissie in Brussel is een van die gebouwen waar de Israëlische vlag te zien is. Ursula von der Leyen liet eerder op X al weten dat Israël „altijd het recht heeft zichzelf te verdedigen”, en dat de EU achter Israël staat.”

DE TELEGRAAF

STEUNBETUIGINGEN VOOR ISRAEL VANUIT DE HELE

WERELD

10 OCTOBER 2023

AMSTERDAM – Overal ter wereld betuigen landen hun steun aan Israël. Op sociale media stromen de steunbetuigingen binnen en in verschillende landen is de Israëlische vlag of het Israëlische blauw-wit-blauw op gebouwen te zien.

Het hoofdkwartier van de Europese Commissie in Brussel is een van die gebouwen waar de Israëlische vlag te zien is. Ursula von der Leyen liet eerder op X al weten dat Israël „altijd het recht heeft zichzelf te verdedigen”, en dat de EU achter Israël staat.

Ook de stad New York laat weten achter Israël te staan. Het Empire State Building is verlicht in de kleuren van het land. De VS is een van Israëls belangrijkste bondgenoten. President Biden zei eerder in een verklaring al „nooit te zullen stoppen met het helpen van Israël.”

In Berlijn wordt de Israëlische vlag geprojecteerd op de beroemde Brandenburg Gate. Het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken deelt de beelden op X en bedankt het Duitse volk voor de steun.

Palestijnen

Waar veel mensen en landen hun steun uitspreken voor Israël, komen er ook beelden uit verschillende landen binnen van supporters van de Palestijnen.

Zo zijn op sociale media beelden te zien van de Azadi Tower in de Iraanse hoofdstad Teheran. Op deze toren werd de Palestijnse vlag geprojecteerd. Dat Iran achter de Palestijnen staat is geen geheim. De ayatollahs, die Hamas en andere Palestijnse militanten financieren, spraken hun steun uit voor de aanval. Eerder doken er beelden op van Iraanse parlementariërs die ’dood aan Israël’ scandeerden.

Ook uit andere landen komen steunbetuigingen binnen. Op X zijn beelden te zien uit onder andere Canada en enkele Afrikaanse landen van mensen die op straat hun steun betuigen.

EINDE BERICHT

TROUW

IN AMSTERDAM WAPPERT DE ISRAELISCHE VLAG,

IN ROTTERDAM NIET

9 OCTOBER 2023

Wel of niet de Israëlische vlag hijsen? Nederlandse gemeenten nemen uiteenlopende standpunten in.

Dit weekend vielen Hamas-strijders Israël binnen, met honderden doden en duizenden gewonden als gevolg. Om steun te betuigen aan de slachtoffers in Israël, kiezen sommige Nederlandse gemeenten ervoor de Israëlische vlag te hijsen. Het staat gemeenten vrij om die keuze zelf te maken. Opvallend is dat het ‘vlaggenbeleid’ nogal uiteenloopt.

Zo kiest de gemeente Utrecht ervoor de Utrechtse vlag halfstok te hangen, waar Amsterdam wél de Israëlische vlag hijst. In Den Haag was er dit weekend gesteggel over de vlag: hijsen ze de vlag nou wel of niet? In eerste instantie liet de woordvoerder van burgemeester van Zanen weten dat het niet ‘opportuun’ was om dit te doen. De gebeurtenissen waren volgens de zegsman van de burgemeester te recent om die keuze te maken.

Dat was zaterdag. Inmiddels heeft de actualiteit dat statement ingehaald en is bekend dat er honderden doden zijn gevallen. Daarom besloot het ministerie van algemene zaken, het departement waar demissionair premier Mark Rutte onderdeel van is, om de Israëlische vlag op het Binnenhof te hijsen.

‘Vlaggenprotocol’

Maar dat betekent niet dat de gemeente Den Haag in lijn met het ministerie opereert. Burgemeester Jan van Zanen besloot om wel de Haagse vlag halfstok te hangen, maar weigert de Israëlische vlag op te trekken. Dit tot teleurstelling van de PVV, Hart voor Den Haag/Groep de Mos, VVD, CDA en de ChristenUnie. De reden achter dit besluit? Het is niet gebruikelijk om vlaggen van andere landen op te trekken, aldus de woordvoerder.

De gemeente Utrecht geeft een vergelijkbare verklaring. De woordvoerder zegt dat de gemeente ‘conform het vlaggenprotocol’ heeft gehandeld. Daarin staat dat de gemeente geen vlaggen van andere landen hijst. Ook trekt de gemeente de gebeurtenissen van dit weekend breder. De vlag hangt halfstok “voor alle burgerslachtoffers die zijn gevallen bij het hevige geweld van afgelopen weekend.” Daarmee refereren ze ook aan het natuurgeweld in Afghanistan.

Ook in de gemeente Amersfoort hangt de lokale vlag halfstok. In Den Bosch, Deventer en Enschede hangt dan weer de Nederlandse vlag halfstok. En in Katwijk kleurt het gemeentehuis de komende dagen blauw en wit.

Wel in Amsterdam, niet in Rotterdam

De gemeente Amsterdam maakte zondag de keuze wél de Israëlische vlag te hijsen op het stadhuis. “De vlag is een steunbetuiging aan de Israëlische bevolking en aan Amsterdammers met vrienden en familie in Israël die in angst en onzekerheid verkeren”, aldus de gemeente in een verklaring. Maar “het college leeft ook zeer mee met onschuldige slachtoffers aan Palestijnse zijde”, reageert de woordvoerder.

En Rotterdam? Daar wappert geen Israëlische vlag, omdat burgemeester Ahmed Aboutaleb dit weigerde. Aan het AD liet zijn woordvoerder weten dat het om een conflict gaat “dat al decennia gaande is”. Uiteindelijk koos Aboutaleb er na veel kritiek voor om toch een vlag halfstok te hangen, namelijk de Rotterdamse. De vlag wordt gehesen “voor alle burgerslachtoffers van de recente explosie van geweld tussen Palestijnen en Israëli”, aldus de burgemeester.

Het blijft opvallend dat Aboutaleb de Israëlische vlag weigert, omdat die vlag in 2017 wél op het Rotterdamse stadhuis wapperde, na een terroristische daad met een vrachtwagen door een Palestijnse dader. Aboutaleb was destijds ook burgemeester.

EINDE

[3]

NOORDHOLLANDS DAGBLAD

ISRAEL SLUIT GAZASTROOK OOK AF VAN WATER

9 OCTOBER 2023

Israël heeft de Gazastrook ook afgesloten van de watervoorziening. Eerder kondigde Israël al een totale blokkade aan van het gebied, wat betekent dat er geen voedsel, brandstof of elektriciteit naar de Gazastrook gaat.

De dichtbevolkte Gazastrook ligt ingesloten tussen Egypte en Israël en is voor veel voorzieningen afhankelijk van Israël. Nu Hamas zaterdag een grootschalige aanval tegen Israël is begonnen, lijkt Israël het hele gebied met twee miljoen inwoners te willen straffen. De minister van Infrastructuur zegt daarover bijvoorbeeld: “wat in het verleden zo was, zal niet zo zijn in de toekomst.”

EINDE

[4]

”Het hoofdkwartier van de Europese Commissie in Brussel is een van die gebouwen waar de Israëlische vlag te zien is. Ursula von der Leyen liet eerder op X al weten dat Israël „altijd het recht heeft zichzelf te verdedigen”, en dat de EU achter Israël staat.”

DE TELEGRAAF

STEUNBETUIGINGEN VOOR ISRAEL VANUIT DE HELE

WERELD

10 OCTOBER 2023

ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 2

V/1

VOLKSKRANT

TROONREDE IN TEKEN VAN VERKIEZINGEN EN

BESTAANSZEKERHEID, TERWIJL OVERHEIDSFINANCIEN VRAGEN OM KEUZES

19 SEPTEMBER 2023

Nieuw beleid kon koning Willem-Alexander in zijn Troonrede niet aankondigen, wel gaf het staatshoofd een inkijkje in de uitdagingen waar de formerende partijen na de verkiezingen voor staan. Er moet werk gemaakt worden van bestaanszekerheid, uitgerekend in tijden dat de hand bij de overheid weer op de knip moet.

Met voor het eerst een leesbril op de neus, maar alweer voor de elfde keer sprak de koning de Staten-Generaal toe in wat de geschiedenisboeken ingaat als de laatste troonrede in het tijdperk-Rutte.

Waar het demissionair kabinet vorig jaar nog 17 miljard euro uittrok om de koopkracht over de volle breedte van de samenleving overeind te houden, is dit jaar niet meer dan 2 miljard euro vrijgespeeld voor de laagste inkomens. Voor deze groep trekt het kabinet de portemonnee om de huurtoeslag en het kindgebonden budget te verhogen. Mensen die in de knel komen met hun energierekening kunnen ook volgend jaar een beroep blijven doen op het Noodfonds Energie. Ook de arbeidskorting gaat omhoog, zodat werkenden een plusje op de salarisstrook terugzien. Met het pakket voorkomt het kabinet dat de armoede verder stijgt, maar het dringt de bestaande armoede niet verder terug.

Terughoudendheid

Meer zat er dit jaar niet in. Niet verwonderlijk nu politiek Den Haag zich na de val van het kabinet warmloopt voor nieuwe verkiezingen. ‘De demissionaire status van het kabinet betekent onvermijdelijk terughoudendheid in het doen van nieuwe voorstellen’, aldus de koning.

Maar er is meer aan de hand. Na lange tijd moet dit kabinet, maar ook het volgende kabinet, weer opletten wat er binnenkomt en wat het kan uitgeven. ‘De stand van de overheidsfinanciën en oplopende rentelasten dwingen tot grotere financiële voorzichtigheid dan in de achter ons liggende jaren’, luidde de waarschuwing van de koning, die daarmee vooruitliep op de komende verkiezingen en de kabinetsformatie die daarna volgt. Voor de aanpak van de uitdagingen waar de politiek voor staat moet weer gekozen worden uit schaarste.

Die uitdagingen zijn er zeker. Niet iedereen in Nederland kan genieten van dezelfde kansen in het onderwijs of de woningmarkt, waarschuwde de Troonrede. ‘Wie van buiten naar de Nederlandse samenleving kijkt, ziet op het eerste gezicht een aantrekkelijk land met goede voorzieningen en een sterke economie, ingebed in krachtige internationale structuren die beschermen en welvaart brengen’, aldus de koning. ‘Maar achter dat positieve beeld gaat de permanente opdracht schuil om te blijven werken aan kansengelijkheid, bestaanszekerheid en perspectief. Voor lang niet iedereen zijn een fatsoenlijk huis, een goede gezondheid en een veilige thuissituatie vanzelfsprekend. Niet elk kind krijgt dezelfde kansen op een goede toekomst en niet iedere inwoner van ons land voelt zich gehoord en gezien.’

Maatschappelijk weefsel

Met een blik op ontwikkelingen in het buitenland, met een invasieoorlog op het Europese continent, stond de koning nadrukkelijk stil bij de eigen democratie en wat hij omschreef als ‘het maatschappelijk weefsel dat ons als samenleving bij elkaar houdt’. ‘Onderhoud van de democratie is niet iets van de overheid alleen’, zei de koning. ‘Democratie is veel meer dan je stem uitbrengen. Het is een houding. Het is de bereidheid te luisteren, begrip op te brengen voor andere standpunten en een zorgvuldige afweging van belangen te maken. Als verschillen van opvatting verharden tot onoverbrugbare tegenstellingen, tast dat onvermijdelijk het vertrouwen in onze democratische instituties aan.’

Sprekend tegenover de zaal gevuld met vertrekkende politici en nieuwe uitdagers van de zittende macht als Pieter Omtzigt (Nieuw Sociaal Contract) en Caroline van der Plas (BBB) sprak hij de hoop uit dat de nieuwe lichting na de verkiezingen zal blijven bouwen aan het maatschappelijk weefsel. ‘Er ligt een grote opdracht voor iedereen die politieke of bestuurlijke verantwoordelijkheid draagt om mensen houvast en hoop te bieden in een tijd van grote veranderingen.’

EINDE BERICHTGEVING

V/2

KONINKLIJK HUIS.NL

BEEDIGING EN INHULDIGING

Beëdiging en inhuldiging

In het Koninkrijk der Nederlanden wordt een nieuwe Koning niet gekroond, maar beëdigd en ingehuldigd. De nieuwe Koning is in functie vanaf het moment dat zijn voorganger overlijdt of troonsafstand doet. Volgens de Grondwet moet de Koning zo snel mogelijk daarna worden beëdigd en ingehuldigd.

De Grondwet schrijft voor dat de beëdiging en inhuldiging moet plaatsvinden in de hoofdstad Amsterdam tijdens een openbare Verenigde Vergadering van de Staten-Generaal (de Eerste en Tweede Kamer). De Koning zweert of belooft trouw aan het Statuut voor het Koninkrijk en de Grondwet en een getrouwe vervulling van zijn ambt.

Inhuldigingsceremonie

De huidige inhuldigingsceremonie is voor het eerst uitgevoerd in 1814 bij de inhuldiging van Koning Willem I, toen nog als soeverein vorst. Sindsdien is de Nieuwe Kerk in Amsterdam de locatie voor deze plechtigheid. De ceremonie kreeg haar definitieve vorm bij de beëdiging en inhuldiging van Koning Willem II in 1840.

Hoewel de plechtigheid in een kerk plaatsvindt, heeft de huldiging geen godsdienstig karakter. De betekenis ervan is puur staatsrechtelijk. Omdat de Koning in Nederland niet gekroond wordt, is de kroon bij beëdiging en inhuldiging alleen te zien samen met de andere regalia op de credenstafel.

De formulering van de eed of belofte van de Koning is vastgelegd in de Wet beëdiging en inhuldiging van de Koning, en luidt als volgt:

“Ik zweer (beloof) aan de volkeren van het Koninkrijk dat Ik het Statuut voor het Koninkrijk en de Grondwet steeds zal onderhouden en handhaven.

Ik zweer (beloof) dat Ik de onafhankelijkheid en het grondgebied van het Koninkrijk met al Mijn vermogen zal verdedigen en bewaren; dat Ik de vrijheid en de rechten van alle Nederlanders en alle ingezetenen zal beschermen, en tot instandhouding en bevordering van de welvaart alle middelen zal aanwenden welke de wetten Mij ter beschikking stellen, zoals een goed en getrouw Koning schuldig is te doen.

Zo waarlijk helpe Mij God almachtig! (Dat beloof Ik!)”

Regalia

De regalia zijn in 1840 in opdracht van Koning Willem II door verschillende edelsmeden gemaakt. Ze symboliseren de macht en waardigheid van de Koning. De regalia bestaan uit de kroon, de scepter, de rijksappel, het rijkszwaard en de rijksstandaard.

De kroon symboliseert de soevereiniteit van het Koninkrijk der Nederlanden en verbeeldt de waardigheid van het staatshoofd. De scepter staat symbool voor het gezag van de Koning. De rijksappel staat symbool voor het grondgebied van de Koning. Het rijkszwaard staat symbool voor de macht van de Koning. Op de rijksstandaard of -banier staat het Nederlandse wapen.

Nederland kent alleen een inhuldiging, geen kroning. Dit betekent dat de Koning(in) de kroon nooit op zijn of haar hoofd draagt. Bij een inhuldiging liggen de regalia, ook wel rijksinsigniën genoemd, op de zogeheten credenstafel. Op de tafel ligt ook een exemplaar van de Nederlandse Grondwet en een exemplaar van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden.

Zie ook

• Wet beëdiging en inhuldiging van de Koning

[2]

TROONREDE 2023

RIJKSOVERHEID

TROONREDE 2023

Op 19 september 2023 opent Koning Willem-Alexander het nieuwe werkjaar van het parlement in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag met het uitspreken van de Troonrede.

Leden van de Staten-Generaal,

10 jaar geleden mocht ik voor het eerst in uw midden de Troonrede uitspreken. 10 jaar waarop ik dankbaar terugkijk. Sommige gebeurtenissen waren indringend en rauw van verdriet, zoals de aanslag op vlucht MH17. Op andere momenten ging emotie hand in hand met heling en verbondenheid, zoals dit jaar op 1 juli, tijdens de herdenking van de afschaffing van de slavernij. Natuurlijk denk ik aan de coronaperiode, die zo diep ingreep in ieders persoonlijk leven. En uiteraard denk ik aan de oorlog in Oekraïne. Het zijn dit soort momenten en gebeurtenissen die voor altijd deel uit zullen blijven maken van onze geschiedenis en die in uw en mijn geheugen staan gegrift.

Daarnaast waren er de honderden hartverwarmende bezoeken die ik in deze eerste tien jaar in het hele Koninkrijk mocht afleggen, met duizenden inspirerende ontmoetingen. Die hebben een onvergetelijke indruk op mij gemaakt. Nederland blijkt keer op keer een land van ondernemende en initiatiefrijke mensen die voor en met elkaar het goede willen doen, in verbondenheid met hun buren, dorp, stad, vereniging of regio.

Het is dezelfde diepe verbondenheid die ik ook weer voelde bij mijn laatste bezoek aan het Caribisch deel van het Koninkrijk. Ik ontleen er de vaste overtuiging aan dat het maatschappelijk weefsel van onze samenleving bescherming verdient. Er schuilt een grote samenbindende kracht in alles wat mensen met elkaar bereiken in het kleine, het dagelijkse, het gewone. Verbinding ontstaat waar mensen bij elkaar komen. Dat is niet vanzelfsprekend, maar vraagt blijvende aandacht en inzet van ons allemaal.

Wie van buiten naar de Nederlandse samenleving kijkt, ziet op het 1e gezicht een aantrekkelijk land met goede voorzieningen en een sterke economie, ingebed in krachtige internationale structuren die beschermen en welvaart brengen.

Maar achter dat positieve beeld gaat de permanente opdracht schuil om te blijven werken aan kansengelijkheid, bestaanszekerheid en perspectief. Voor lang niet iedereen zijn een fatsoenlijk huis, een goede gezondheid en een veilige thuissituatie vanzelfsprekend. Niet elk kind krijgt dezelfde kansen op een goede toekomst en niet iedere inwoner van ons land voelt zich gehoord en gezien. Er is nog altijd discriminatie en racistische uitsluiting in de samenleving.

Ook daarom blijft de verwerking van het slavernijverleden juist na dit herdenkingsjaar in het hele Koninkrijk hoog op de agenda staan. Zodat we na erkenning en excuses samen mogen werken aan heling, verzoening en herstel.

De demissionaire status van het kabinet betekent onvermijdelijk terughoudendheid in het doen van nieuwe voorstellen. De stand van de overheidsfinanciën en oplopende rentelasten dwingen bovendien tot grotere financiële voorzichtigheid dan in de achter ons liggende jaren. Er zijn onderwerpen die hoe dan ook om daadkracht vragen: het armoedevraagstuk, het herstel voor de toeslagenouders, de afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen, MH17 en de steun aan Oekraïne.

Daarnaast delen het demissionaire kabinet en de volksvertegenwoordiging de verantwoordelijkheid om door te werken aan de overige beleidsterreinen die ons allen raken, zoals de bouw van voldoende woningen en goed onderwijs. U mag erop rekenen dat het kabinet bereid is te doen wat in het landsbelang is, uiteraard in goed overleg en nauwe afstemming met u.

Dat betekent in de 1e plaats dat het kabinet ongeveer 2 miljard euro aan koopkrachtmaatregelen neemt, zodat de armoede niet toeneemt. Om te voorkomen dat gezinnen met de laagste inkomens in 2024 achterblijven in koopkracht, gaat de huurtoeslag omhoog. Om kinderarmoede tegen te gaan wordt het kindgebonden budget verhoogd. Ook wordt het Noodfonds Energie verlengd, zodat mensen die hun energierekening niet meer kunnen betalen een vangnet hebben. Daarnaast wordt volgend jaar de arbeidskorting verhoogd, zodat werken meer loont. Voor Caribisch Nederland komt extra geld beschikbaar om armoede te bestrijden.

Ook bij de afhandeling van de toeslagenaffaire en de aardbevingsschade in Groningen mag de demissionaire status van het kabinet geen vertraging opleveren. Het kabinet zet alles op alles om het leed dat mensen en gezinnen is aangedaan zo goed en zo snel mogelijk te herstellen. In het toeslagendossier krijgen ouders meer regie en meer keuzes, zodat zij sneller verder kunnen met hun leven. De inwoners van het aardbevingsgebied kunnen erop rekenen dat de agenda van schadeherstel en versterking, sociale maatregelen en economisch perspectief in goed overleg wordt uitgevoerd.

Het brute geweld van Rusland tegen het Oekraïense volk in de illegale aanvalsoorlog tegen een soeverein buurland laat zien dat verworvenheden die voor ons decennialang zeker leken, dat niet zijn. Aan de oostgrens van Europa woedt een strijd om fundamentele democratische en rechtsstatelijke waarden.

Deze strijd raakt ook onze eigen veiligheid en toekomst. Veel Nederlanders voelen en tonen zich betrokken bij de Oekraïners. Het draagvlak voor steun aan Oekraïne is onverminderd groot. En dat is belangrijk, want hoe langer deze oorlog duurt, des te dringender humanitaire, militaire en financiële bijstand aan Oekraïne nodig is. De Nederlandse regering blijft, in nauwe samenwerking met EU- en NAVO-bondgenoten, al het mogelijke doen om te zorgen dat de Russische agressie stopt en de Oekraïners weer in vrede en vrijheid kunnen leven. Nederland is de thuisbasis van het Internationaal Strafhof en voelt daarom een speciale verantwoordelijkheid voor de voorbereiding op de berechting van oorlogsmisdaden. Vanwege het grote belang van een sterke NAVO en een sterk defensieapparaat gaat het kabinet door met de voorgenomen extra investeringen in de krijgsmacht. Onze steun en dank gaan uit naar onze militairen die wereldwijd werken aan vrede en veiligheid.

De Europese Unie heeft na de Russische inval in Oekraïne laten zien dat eensgezindheid en geopolitieke invloed in elkaars verlengde liggen. In een wereld van toenemende dreiging en machtspolitiek is versterkte internationale samenwerking van groot belang, zowel binnen de EU als met andere gelijkgestemde landen, zoals de Verenigde Staten. Nederland steunt het uitgangspunt van ‘open strategische autonomie’. Europa moet minder afhankelijk worden van Rusland, China en andere landen. Dit geldt onder meer voor energie, grondstoffen en medicijnen. Dat is net zo goed een veiligheidsvraagstuk als een economisch vraagstuk.

Ook in het internationale handelsbeleid werkt het kabinet aan economische weerbaarheid en het verlagen van ongewenste strategische afhankelijkheden. Op het gebied van ontwikkelingssamenwerking richten we ons op de grondoorzaken van armoede, terreur, irreguliere migratie en klimaatverandering. Dat draagt niet alleen bij aan het bereiken van de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties, maar ook aan de stabiliteit en welvaart in de wereld.

Wereldwijd staan democratie, vrijheid en de rechtsstaat onder druk. Niet alleen ver weg, maar ook op ons eigen continent. Des te belangrijker is het dat wij onze eigen democratische rechtsstaat koesteren, beschermen en versterken. Het is onacceptabel dat de georganiseerde misdaad onze samenleving ondermijnt en doordringt in onze straten, buurten en bedrijven. Bedreiging van journalisten, advocaten, politici en andere hoeders van de democratische rechtsstaat, vanuit welke hoek dan ook, is onaanvaardbaar. Dat vergt een continue inzet op veiligheid. Bijvoorbeeld door strenger toezicht te houden op personen in detentie.

Onderhoud van de democratie is niet iets van de overheid alleen. Het vraagt iets van ons allemaal. Democratie is veel meer dan je stem uitbrengen – het is een houding. Het is de bereidheid te luisteren, begrip op te brengen voor andere standpunten en een zorgvuldige afweging van belangen te maken. Als verschillen van opvatting verharden tot onoverbrugbare tegenstellingen, tast dat onvermijdelijk het vertrouwen in onze democratische instituties aan, en daarmee het maatschappelijk weefsel dat ons als samenleving bij elkaar houdt. En juist in het gewone dagelijkse leven – op scholen, in bedrijven, in kerken en moskeeën, in sportverenigingen en in gezinsverband – worden verschillen overbrugd en ontstaat onderling vertrouwen en een gezamenlijk toekomstperspectief.

Een goed voorbeeld van de manier waarop de regering die kracht van onderop wil stimuleren, is via cultuur. Cultuur confronteert, inspireert en overbrugt tegenstellingen. Van festivalterrein tot concertgebouw, en van museum tot muziekschool. Daarom blijft het kabinet bevorderen dat mensen kunnen genieten van cultuur, bijvoorbeeld met de Cultuurkaart voor jongeren. Ook wil het kabinet de openbare bibliotheek op zoveel mogelijk plaatsen terugbrengen, als plek waar mensen kunnen lezen, leren en elkaar ontmoeten.

Kansengelijkheid, bestaanszekerheid en perspectief bieden aan mensen, vormen de kern van de ambitie waarmee dit kabinet aan de slag is gegaan – in goede samenwerking met gemeenten, provincies en waterschappen. De publieke dienstverlening is de plek waar mensen de overheid vaak voor het eerst tegenkomen. Daar, bij het overheidsloket, moet vertrouwen ontstaan.

Daarom is het cruciaal om uitvoeringsorganisaties eerder te betrekken bij het maken van nieuw beleid, ruimte te geven aan de professionals in de uitvoering, en meer oog te hebben voor de uitvoerbaarheid en gevolgen van wet- en regelgeving.

Op veel beleidsterreinen gaat het werk door, ook nu het kabinet demissionair is. Zo moeten er op het gebied van migratie en inburgering en de effecten daarvan op onze samenleving belangrijke keuzes worden gemaakt, bijvoorbeeld over werk- en studiemigratie.

Wat betreft asiel is in de komende periode voldoende opvang nodig. Bovendien liggen de onderhandelingen over het gemeenschappelijk Europees asielstelsel niet stil, net zomin als de gesprekken in EU-verband over het beheersbaar maken van de instroom.

Een zeker bestaan met gelijke kansen valt of staat met goed onderwijs. In het onderwijsbeleid is er veel aandacht voor taal en rekenen en voor een grotere waardering van het middelbaar beroepsonderwijs, waar de vakmensen van de toekomst worden opgeleid. De herinvoering van de basisbeurs is een feit. De meest kwetsbare leerlingen krijgen een steuntje in de rug, met extra activiteiten buiten het klaslokaal en een gratis gezonde maaltijd op school. Het kabinet blijft inzetten op de aanpak van het lerarentekort, onder andere door regionaal de samenwerking tussen scholen, lerarenopleidingen en gemeenten te bevorderen. Het kabinet ondersteunt jonge onderzoekers en docenten, en stimuleert zowel praktijkgericht als wetenschappelijk onderzoek aan hogescholen en universiteiten.

Digitalisering en kunstmatige intelligentie leiden tot nieuwe kansen en risico’s op het gebied van werk, gezondheidszorg, onderwijs en economie. Het kabinet zet stappen om ervoor te zorgen dat iedereen veilig en vertrouwd kan meedoen, onder meer door mensen te helpen digitale vaardigheden op te doen.

Extremere weersomstandigheden en hoge energieprijzen onderstrepen het belang van een ambitieus klimaatbeleid dat steunt op een breed maatschappelijk draagvlak. In deze kabinetsperiode is een verandering in gang gezet, met subsidieregelingen voor isolatie, zonnepanelen, warmtepompen en andere maatregelen om burgers en bedrijven te helpen bij het maken van duurzame keuzes. Speciaal met het oog op het bedrijfsleven zetten we stappen om de capaciteit van het elektriciteitsnet in hoog tempo te vergroten en de overgang naar meer flexibel en gespreid gebruik te stimuleren.

Van meet af aan is duidelijk dat het stikstof- en natuurbeleid samen moet gaan met toekomstperspectief en duidelijkheid voor de landbouw. Zeker voor jonge boeren die willen bouwen aan een duurzame toekomst. Voor hen maakt het kabinet volgend jaar geld vrij voor steun bij bedrijfsopvolging. Ook de biologische sector krijgt extra ondersteuning. Het kabinet blijft zich inzetten voor voortgang op het stikstofdossier, in de wetenschap dat het probleem anders alleen maar groter wordt, met alle gevolgen van dien voor de natuur, maar ook voor de woningbouw en de aanleg van wegen. Daarom is het positief dat de provincies hun gebiedsplannen voor de reductie van stikstof hebben gepresenteerd, en dat enkele honderden bedrijven die veel stikstof uitstoten nabij kwetsbare natuur nadenken over meedoen aan een uitkoopregeling.

Op het gebied van de volkshuisvesting en ruimtelijke ordening neemt het kabinet de regie om met overheden, bouwers en corporaties meer betaalbare woningen te bouwen. Door in iedere regio bouwafspraken te maken, extra locaties aan te wijzen en financiële steun te geven.

Ook werkt het kabinet aan betere bescherming van huurders, door de regulering van de middenhuur. Voor al die politieagenten, leraren, verpleegkundigen en anderen met een salaris rond modaal is dat van groot belang. Een goede, betaalbare woning – in koop- of huursector – is immers een van de basisvoorwaarden voor bestaanszekerheid.

Het kabinet werkt aan een nieuwe Nota Ruimte, waarin de toekomstige inrichting van ons land centraal staat. Daarin gaat het onder meer om de balans tussen landbouw, visserij en natuur, ruimte voor een duurzame energievoorziening, circulaire economie, nieuwe stedelijke ontwikkeling en vitaal platteland. Ruimtelijke vraagstukken zijn in ons land ook altijd verbonden met water en mobiliteit. Onderwerpen die de komende periode dringend aandacht blijven vragen, zijn onder andere duidelijkheid over de toekomst van Schiphol, het onderhoud van onze infrastructuur en verbetering van de waterkwaliteit.

Voor de arbeidsmarkt is samen met werkgevers en werknemers een uitgebreid pakket maatregelen ontwikkeld dat nu wordt uitgevoerd. Het is belangrijk dat zoveel mogelijk mensen de kans krijgen op een baan, voor hun persoonlijke ontwikkeling, maar ook omdat ons land iedereen nodig heeft. Meer vaste banen, tegengaan van discriminatie en betere werkomstandigheden voor arbeidsmigranten geven meer zekerheid aan kwetsbare werknemers.

Omdat de arbeidsmarkt verandert, is het belangrijk dat werkenden zich tijdens hun loopbaan blijven ontwikkelen. Het kabinet ondersteunt dit via het Nationaal Groeifonds en met regelingen die bijvoorbeeld gericht zijn op leren en ontwikkelen in het mkb. Met de Wet toekomst pensioenen, die op 1 juli jongstleden in werking is getreden, is een grote stap gezet naar een toekomstbestendiger pensioen. Pensioenuitvoerders, werkgevers en werknemers werken hard aan de overstap naar het nieuwe stelsel.

De basis voor onze welvaart wordt iedere dag opnieuw gelegd door het innovatieve Nederlandse bedrijfsleven, van familiebedrijf tot multinational en van boerenerf tot Brainport Eindhoven. Verdienen komt altijd vóór verdelen. Het zijn de ondernemers die zorgen voor de financiële mogelijkheden om de grote maatschappelijke kwesties te kunnen aanpakken. Het kabinet blijft streven naar een zo aantrekkelijk mogelijk ondernemingsklimaat, met oog voor de problemen waar ondernemers mee kampen, zoals de krappe arbeidsmarkt.

Daarnaast blijft het kabinet werken aan versterking van onze innovatiekracht en concurrentiepositie, en aan een voorspelbaar en stabiel fiscaal beleid. Met de autonome landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten bouwt het kabinet samen aan een toekomstbestendige economie en kwalitatief hoogwaardig bestuur.

Met de recent gesloten zorgakkoorden is de basis gelegd om de zorg goed, toegankelijk en betaalbaar te houden voor komende generaties. Hiermee worden curatieve zorg en langdurige zorg beter met elkaar verbonden. Met bijzondere aandacht voor meer regionale samenwerking tussen huisartsen, wijkverpleging, ziekenhuizen, gemeenten en andere partijen.

Voor ouderen werkt het kabinet aan meer zelfstandige woonvoorzieningen en goede zorg dichtbij. Mantelzorgers zijn van onschatbare waarde en daarom moeten zij worden ondersteund, bijvoorbeeld door de samenwerking en kennisoverdracht met de professionele zorgverleners te verbeteren. Het Nationaal Preventieakkoord draagt eraan bij dat Nederlanders gezonder kunnen leven, met als een van de belangrijke doelen een rookvrije generatie in 2040.

Ook werkt het kabinet met betrokken partijen verder aan hervormingen in de jeugdzorg, zodat kwetsbare kinderen en gezinnen sneller en beter geholpen kunnen worden. We zien dat jongeren steeds vaker kampen met mentale problemen, zoals somberheid en eenzaamheid. Samen met jongeren werkt het kabinet daarom aan oplossingen om hiermee om te kunnen gaan, bijvoorbeeld door het onderwerp beter bespreekbaar te maken en aandacht te hebben voor prestatiedruk op scholen en universiteiten. Een jonge generatie die gezond en gelukkig kan opgroeien, is een sterk fundament voor de samenleving van morgen.

Leden van de Staten-Generaal,

De komende maanden kiest Nederland opnieuw richting voor de toekomst. Er ligt een grote opdracht voor iedereen die politieke of bestuurlijke verantwoordelijkheid draagt om mensen houvast en hoop te bieden in een tijd van grote veranderingen. Zo kunnen we blijven bouwen aan het maatschappelijk weefsel van ons land. De regering zal, in samenwerking met u, al het mogelijke doen om te werken aan de oplossing van problemen waar ons land voor staat. U mag zich in uw belangrijke werk gesteund weten door het besef dat velen u wijsheid toewensen en met mij om kracht en Gods zegen voor u bidden.

Zie ook

• Prinsjesdag: traditie en ceremonieOnderwerp
• Prinsjesdag: Miljoenennota en Rijksbegroting

V/3

RIJKSOVERHEID

TROONREDE 2023

Toespraak | 19-09-2023

Op 19 september 2023 opent Koning Willem-Alexander het nieuwe werkjaar van het parlement in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag met het uitspreken van de Troonrede.

Leden van de Staten-Generaal,

10 jaar geleden mocht ik voor het eerst in uw midden de Troonrede uitspreken. 10 jaar waarop ik dankbaar terugkijk. Sommige gebeurtenissen waren indringend en rauw van verdriet, zoals de aanslag op vlucht MH17. Op andere momenten ging emotie hand in hand met heling en verbondenheid, zoals dit jaar op 1 juli, tijdens de herdenking van de afschaffing van de slavernij. Natuurlijk denk ik aan de coronaperiode, die zo diep ingreep in ieders persoonlijk leven. En uiteraard denk ik aan de oorlog in Oekraïne. Het zijn dit soort momenten en gebeurtenissen die voor altijd deel uit zullen blijven maken van onze geschiedenis en die in uw en mijn geheugen staan gegrift.

Daarnaast waren er de honderden hartverwarmende bezoeken die ik in deze eerste tien jaar in het hele Koninkrijk mocht afleggen, met duizenden inspirerende ontmoetingen. Die hebben een onvergetelijke indruk op mij gemaakt. Nederland blijkt keer op keer een land van ondernemende en initiatiefrijke mensen die voor en met elkaar het goede willen doen, in verbondenheid met hun buren, dorp, stad, vereniging of regio.

Het is dezelfde diepe verbondenheid die ik ook weer voelde bij mijn laatste bezoek aan het Caribisch deel van het Koninkrijk. Ik ontleen er de vaste overtuiging aan dat het maatschappelijk weefsel van onze samenleving bescherming verdient. Er schuilt een grote samenbindende kracht in alles wat mensen met elkaar bereiken in het kleine, het dagelijkse, het gewone. Verbinding ontstaat waar mensen bij elkaar komen. Dat is niet vanzelfsprekend, maar vraagt blijvende aandacht en inzet van ons allemaal.

Wie van buiten naar de Nederlandse samenleving kijkt, ziet op het 1e gezicht een aantrekkelijk land met goede voorzieningen en een sterke economie, ingebed in krachtige internationale structuren die beschermen en welvaart brengen.

Maar achter dat positieve beeld gaat de permanente opdracht schuil om te blijven werken aan kansengelijkheid, bestaanszekerheid en perspectief. Voor lang niet iedereen zijn een fatsoenlijk huis, een goede gezondheid en een veilige thuissituatie vanzelfsprekend. Niet elk kind krijgt dezelfde kansen op een goede toekomst en niet iedere inwoner van ons land voelt zich gehoord en gezien. Er is nog altijd discriminatie en racistische uitsluiting in de samenleving.

Ook daarom blijft de verwerking van het slavernijverleden juist na dit herdenkingsjaar in het hele Koninkrijk hoog op de agenda staan. Zodat we na erkenning en excuses samen mogen werken aan heling, verzoening en herstel.

De demissionaire status van het kabinet betekent onvermijdelijk terughoudendheid in het doen van nieuwe voorstellen. De stand van de overheidsfinanciën en oplopende rentelasten dwingen bovendien tot grotere financiële voorzichtigheid dan in de achter ons liggende jaren. Er zijn onderwerpen die hoe dan ook om daadkracht vragen: het armoedevraagstuk, het herstel voor de toeslagenouders, de afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen, MH17 en de steun aan Oekraïne.

Daarnaast delen het demissionaire kabinet en de volksvertegenwoordiging de verantwoordelijkheid om door te werken aan de overige beleidsterreinen die ons allen raken, zoals de bouw van voldoende woningen en goed onderwijs. U mag erop rekenen dat het kabinet bereid is te doen wat in het landsbelang is, uiteraard in goed overleg en nauwe afstemming met u.

Dat betekent in de 1e plaats dat het kabinet ongeveer 2 miljard euro aan koopkrachtmaatregelen neemt, zodat de armoede niet toeneemt. Om te voorkomen dat gezinnen met de laagste inkomens in 2024 achterblijven in koopkracht, gaat de huurtoeslag omhoog. Om kinderarmoede tegen te gaan wordt het kindgebonden budget verhoogd. Ook wordt het Noodfonds Energie verlengd, zodat mensen die hun energierekening niet meer kunnen betalen een vangnet hebben. Daarnaast wordt volgend jaar de arbeidskorting verhoogd, zodat werken meer loont. Voor Caribisch Nederland komt extra geld beschikbaar om armoede te bestrijden.

Ook bij de afhandeling van de toeslagenaffaire en de aardbevingsschade in Groningen mag de demissionaire status van het kabinet geen vertraging opleveren. Het kabinet zet alles op alles om het leed dat mensen en gezinnen is aangedaan zo goed en zo snel mogelijk te herstellen. In het toeslagendossier krijgen ouders meer regie en meer keuzes, zodat zij sneller verder kunnen met hun leven. De inwoners van het aardbevingsgebied kunnen erop rekenen dat de agenda van schadeherstel en versterking, sociale maatregelen en economisch perspectief in goed overleg wordt uitgevoerd.

Het brute geweld van Rusland tegen het Oekraïense volk in de illegale aanvalsoorlog tegen een soeverein buurland laat zien dat verworvenheden die voor ons decennialang zeker leken, dat niet zijn. Aan de oostgrens van Europa woedt een strijd om fundamentele democratische en rechtsstatelijke waarden.

Deze strijd raakt ook onze eigen veiligheid en toekomst. Veel Nederlanders voelen en tonen zich betrokken bij de Oekraïners. Het draagvlak voor steun aan Oekraïne is onverminderd groot. En dat is belangrijk, want hoe langer deze oorlog duurt, des te dringender humanitaire, militaire en financiële bijstand aan Oekraïne nodig is. De Nederlandse regering blijft, in nauwe samenwerking met EU- en NAVO-bondgenoten, al het mogelijke doen om te zorgen dat de Russische agressie stopt en de Oekraïners weer in vrede en vrijheid kunnen leven. Nederland is de thuisbasis van het Internationaal Strafhof en voelt daarom een speciale verantwoordelijkheid voor de voorbereiding op de berechting van oorlogsmisdaden. Vanwege het grote belang van een sterke NAVO en een sterk defensieapparaat gaat het kabinet door met de voorgenomen extra investeringen in de krijgsmacht. Onze steun en dank gaan uit naar onze militairen die wereldwijd werken aan vrede en veiligheid.

De Europese Unie heeft na de Russische inval in Oekraïne laten zien dat eensgezindheid en geopolitieke invloed in elkaars verlengde liggen. In een wereld van toenemende dreiging en machtspolitiek is versterkte internationale samenwerking van groot belang, zowel binnen de EU als met andere gelijkgestemde landen, zoals de Verenigde Staten. Nederland steunt het uitgangspunt van ‘open strategische autonomie’. Europa moet minder afhankelijk worden van Rusland, China en andere landen. Dit geldt onder meer voor energie, grondstoffen en medicijnen. Dat is net zo goed een veiligheidsvraagstuk als een economisch vraagstuk.

Ook in het internationale handelsbeleid werkt het kabinet aan economische weerbaarheid en het verlagen van ongewenste strategische afhankelijkheden. Op het gebied van ontwikkelingssamenwerking richten we ons op de grondoorzaken van armoede, terreur, irreguliere migratie en klimaatverandering. Dat draagt niet alleen bij aan het bereiken van de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties, maar ook aan de stabiliteit en welvaart in de wereld.

Wereldwijd staan democratie, vrijheid en de rechtsstaat onder druk. Niet alleen ver weg, maar ook op ons eigen continent. Des te belangrijker is het dat wij onze eigen democratische rechtsstaat koesteren, beschermen en versterken. Het is onacceptabel dat de georganiseerde misdaad onze samenleving ondermijnt en doordringt in onze straten, buurten en bedrijven. Bedreiging van journalisten, advocaten, politici en andere hoeders van de democratische rechtsstaat, vanuit welke hoek dan ook, is onaanvaardbaar. Dat vergt een continue inzet op veiligheid. Bijvoorbeeld door strenger toezicht te houden op personen in detentie.

Onderhoud van de democratie is niet iets van de overheid alleen. Het vraagt iets van ons allemaal. Democratie is veel meer dan je stem uitbrengen – het is een houding. Het is de bereidheid te luisteren, begrip op te brengen voor andere standpunten en een zorgvuldige afweging van belangen te maken. Als verschillen van opvatting verharden tot onoverbrugbare tegenstellingen, tast dat onvermijdelijk het vertrouwen in onze democratische instituties aan, en daarmee het maatschappelijk weefsel dat ons als samenleving bij elkaar houdt. En juist in het gewone dagelijkse leven – op scholen, in bedrijven, in kerken en moskeeën, in sportverenigingen en in gezinsverband – worden verschillen overbrugd en ontstaat onderling vertrouwen en een gezamenlijk toekomstperspectief.

Een goed voorbeeld van de manier waarop de regering die kracht van onderop wil stimuleren, is via cultuur. Cultuur confronteert, inspireert en overbrugt tegenstellingen. Van festivalterrein tot concertgebouw, en van museum tot muziekschool. Daarom blijft het kabinet bevorderen dat mensen kunnen genieten van cultuur, bijvoorbeeld met de Cultuurkaart voor jongeren. Ook wil het kabinet de openbare bibliotheek op zoveel mogelijk plaatsen terugbrengen, als plek waar mensen kunnen lezen, leren en elkaar ontmoeten.

Kansengelijkheid, bestaanszekerheid en perspectief bieden aan mensen, vormen de kern van de ambitie waarmee dit kabinet aan de slag is gegaan – in goede samenwerking met gemeenten, provincies en waterschappen. De publieke dienstverlening is de plek waar mensen de overheid vaak voor het eerst tegenkomen. Daar, bij het overheidsloket, moet vertrouwen ontstaan.

Daarom is het cruciaal om uitvoeringsorganisaties eerder te betrekken bij het maken van nieuw beleid, ruimte te geven aan de professionals in de uitvoering, en meer oog te hebben voor de uitvoerbaarheid en gevolgen van wet- en regelgeving.

Op veel beleidsterreinen gaat het werk door, ook nu het kabinet demissionair is. Zo moeten er op het gebied van migratie en inburgering en de effecten daarvan op onze samenleving belangrijke keuzes worden gemaakt, bijvoorbeeld over werk- en studiemigratie.

Wat betreft asiel is in de komende periode voldoende opvang nodig. Bovendien liggen de onderhandelingen over het gemeenschappelijk Europees asielstelsel niet stil, net zomin als de gesprekken in EU-verband over het beheersbaar maken van de instroom.

Een zeker bestaan met gelijke kansen valt of staat met goed onderwijs. In het onderwijsbeleid is er veel aandacht voor taal en rekenen en voor een grotere waardering van het middelbaar beroepsonderwijs, waar de vakmensen van de toekomst worden opgeleid. De herinvoering van de basisbeurs is een feit. De meest kwetsbare leerlingen krijgen een steuntje in de rug, met extra activiteiten buiten het klaslokaal en een gratis gezonde maaltijd op school. Het kabinet blijft inzetten op de aanpak van het lerarentekort, onder andere door regionaal de samenwerking tussen scholen, lerarenopleidingen en gemeenten te bevorderen. Het kabinet ondersteunt jonge onderzoekers en docenten, en stimuleert zowel praktijkgericht als wetenschappelijk onderzoek aan hogescholen en universiteiten.

Digitalisering en kunstmatige intelligentie leiden tot nieuwe kansen en risico’s op het gebied van werk, gezondheidszorg, onderwijs en economie. Het kabinet zet stappen om ervoor te zorgen dat iedereen veilig en vertrouwd kan meedoen, onder meer door mensen te helpen digitale vaardigheden op te doen.

Extremere weersomstandigheden en hoge energieprijzen onderstrepen het belang van een ambitieus klimaatbeleid dat steunt op een breed maatschappelijk draagvlak. In deze kabinetsperiode is een verandering in gang gezet, met subsidieregelingen voor isolatie, zonnepanelen, warmtepompen en andere maatregelen om burgers en bedrijven te helpen bij het maken van duurzame keuzes. Speciaal met het oog op het bedrijfsleven zetten we stappen om de capaciteit van het elektriciteitsnet in hoog tempo te vergroten en de overgang naar meer flexibel en gespreid gebruik te stimuleren.

Van meet af aan is duidelijk dat het stikstof- en natuurbeleid samen moet gaan met toekomstperspectief en duidelijkheid voor de landbouw. Zeker voor jonge boeren die willen bouwen aan een duurzame toekomst. Voor hen maakt het kabinet volgend jaar geld vrij voor steun bij bedrijfsopvolging. Ook de biologische sector krijgt extra ondersteuning. Het kabinet blijft zich inzetten voor voortgang op het stikstofdossier, in de wetenschap dat het probleem anders alleen maar groter wordt, met alle gevolgen van dien voor de natuur, maar ook voor de woningbouw en de aanleg van wegen. Daarom is het positief dat de provincies hun gebiedsplannen voor de reductie van stikstof hebben gepresenteerd, en dat enkele honderden bedrijven die veel stikstof uitstoten nabij kwetsbare natuur nadenken over meedoen aan een uitkoopregeling.

Op het gebied van de volkshuisvesting en ruimtelijke ordening neemt het kabinet de regie om met overheden, bouwers en corporaties meer betaalbare woningen te bouwen. Door in iedere regio bouwafspraken te maken, extra locaties aan te wijzen en financiële steun te geven.

Ook werkt het kabinet aan betere bescherming van huurders, door de regulering van de middenhuur. Voor al die politieagenten, leraren, verpleegkundigen en anderen met een salaris rond modaal is dat van groot belang. Een goede, betaalbare woning – in koop- of huursector – is immers een van de basisvoorwaarden voor bestaanszekerheid.

Het kabinet werkt aan een nieuwe Nota Ruimte, waarin de toekomstige inrichting van ons land centraal staat. Daarin gaat het onder meer om de balans tussen landbouw, visserij en natuur, ruimte voor een duurzame energievoorziening, circulaire economie, nieuwe stedelijke ontwikkeling en vitaal platteland. Ruimtelijke vraagstukken zijn in ons land ook altijd verbonden met water en mobiliteit. Onderwerpen die de komende periode dringend aandacht blijven vragen, zijn onder andere duidelijkheid over de toekomst van Schiphol, het onderhoud van onze infrastructuur en verbetering van de waterkwaliteit.

Voor de arbeidsmarkt is samen met werkgevers en werknemers een uitgebreid pakket maatregelen ontwikkeld dat nu wordt uitgevoerd. Het is belangrijk dat zoveel mogelijk mensen de kans krijgen op een baan, voor hun persoonlijke ontwikkeling, maar ook omdat ons land iedereen nodig heeft. Meer vaste banen, tegengaan van discriminatie en betere werkomstandigheden voor arbeidsmigranten geven meer zekerheid aan kwetsbare werknemers.

Omdat de arbeidsmarkt verandert, is het belangrijk dat werkenden zich tijdens hun loopbaan blijven ontwikkelen. Het kabinet ondersteunt dit via het Nationaal Groeifonds en met regelingen die bijvoorbeeld gericht zijn op leren en ontwikkelen in het mkb. Met de Wet toekomst pensioenen, die op 1 juli jongstleden in werking is getreden, is een grote stap gezet naar een toekomstbestendiger pensioen. Pensioenuitvoerders, werkgevers en werknemers werken hard aan de overstap naar het nieuwe stelsel.

De basis voor onze welvaart wordt iedere dag opnieuw gelegd door het innovatieve Nederlandse bedrijfsleven, van familiebedrijf tot multinational en van boerenerf tot Brainport Eindhoven. Verdienen komt altijd vóór verdelen. Het zijn de ondernemers die zorgen voor de financiële mogelijkheden om de grote maatschappelijke kwesties te kunnen aanpakken. Het kabinet blijft streven naar een zo aantrekkelijk mogelijk ondernemingsklimaat, met oog voor de problemen waar ondernemers mee kampen, zoals de krappe arbeidsmarkt.

Daarnaast blijft het kabinet werken aan versterking van onze innovatiekracht en concurrentiepositie, en aan een voorspelbaar en stabiel fiscaal beleid. Met de autonome landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten bouwt het kabinet samen aan een toekomstbestendige economie en kwalitatief hoogwaardig bestuur.

Met de recent gesloten zorgakkoorden is de basis gelegd om de zorg goed, toegankelijk en betaalbaar te houden voor komende generaties. Hiermee worden curatieve zorg en langdurige zorg beter met elkaar verbonden. Met bijzondere aandacht voor meer regionale samenwerking tussen huisartsen, wijkverpleging, ziekenhuizen, gemeenten en andere partijen.

Voor ouderen werkt het kabinet aan meer zelfstandige woonvoorzieningen en goede zorg dichtbij. Mantelzorgers zijn van onschatbare waarde en daarom moeten zij worden ondersteund, bijvoorbeeld door de samenwerking en kennisoverdracht met de professionele zorgverleners te verbeteren. Het Nationaal Preventieakkoord draagt eraan bij dat Nederlanders gezonder kunnen leven, met als een van de belangrijke doelen een rookvrije generatie in 2040.

Ook werkt het kabinet met betrokken partijen verder aan hervormingen in de jeugdzorg, zodat kwetsbare kinderen en gezinnen sneller en beter geholpen kunnen worden. We zien dat jongeren steeds vaker kampen met mentale problemen, zoals somberheid en eenzaamheid. Samen met jongeren werkt het kabinet daarom aan oplossingen om hiermee om te kunnen gaan, bijvoorbeeld door het onderwerp beter bespreekbaar te maken en aandacht te hebben voor prestatiedruk op scholen en universiteiten. Een jonge generatie die gezond en gelukkig kan opgroeien, is een sterk fundament voor de samenleving van morgen.

Leden van de Staten-Generaal,

De komende maanden kiest Nederland opnieuw richting voor de toekomst. Er ligt een grote opdracht voor iedereen die politieke of bestuurlijke verantwoordelijkheid draagt om mensen houvast en hoop te bieden in een tijd van grote veranderingen. Zo kunnen we blijven bouwen aan het maatschappelijk weefsel van ons land. De regering zal, in samenwerking met u, al het mogelijke doen om te werken aan de oplossing van problemen waar ons land voor staat. U mag zich in uw belangrijke werk gesteund weten door het besef dat velen u wijsheid toewensen en met mij om kracht en Gods zegen voor u bidden.

Zie ook

• Prinsjesdag: traditie en ceremonieOnderwerp
• Prinsjesdag: Miljoenennota en RijksbegrotingOnderwerp

1]

”Prinsjesdag valt elk jaar op de derde dinsdag in september. De Koning gaat met de Glazen Koets naar de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Daar spreekt hij de Troonrede uit. Zo opent hij het nieuwe werkjaar van de Eerste Kamer en de Tweede Kamer. 

Daarna gaat de minister van Financiën met het koffertje naar de Tweede Kamer. Daar biedt de minister de Miljoenennota en de Rijksbegroting aan.”

RIJKSOVERHEID.NL

WAT IS PRINSJESDAG?

Wat is Prinsjesdag?

Prinsjesdag valt elk jaar op de derde dinsdag in september. De Koning gaat met de Glazen Koets naar de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Daar spreekt hij de Troonrede uit. Zo opent hij het nieuwe werkjaar van de Eerste Kamer en de Tweede Kamer. 

Daarna gaat de minister van Financiën met het koffertje naar de Tweede Kamer. Daar biedt de minister de Miljoenennota en de Rijksbegroting aan.

Troonrede

Koning Willem-Alexander spreekt op Prinsjesdag 2023 de Troonrede uit in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. In de Troonrede staan de belangrijkste plannen van de regering voor het komende jaar. 

Lees en bekijk de Troonrede 2022.

Tekst van de Troonrede

De minister-president legt de voorlopige tekst van de Troonrede eind augustus voor aan de ministerraad. De minister-president bespreekt de tekst ook met de Koning. Tijdens de laatste ministerraad voor Prinsjesdag wordt de Troonrede definitief vastgesteld. Zo kan de Troonrede op tijd in de Staatscourant worden opgenomen, zodat de tekst op Prinsjesdag ook officieel beschikbaar is.

Aanbieden Miljoenennota en Rijksbegroting

De minister van Financiën overhandigt om 15.30 uur, na het uitspreken van de Troonrede, een koffertje aan de Tweede Kamer. Hierin zitten de Rijksbegroting en de Miljoenennota. Hierin staat hoeveel geld de regering het komende jaar voor de verschillende plannen beschikbaar stelt en waar dat geld vandaan komt.

De traditie van het koffertje op Prinsjesdag begon in 1947.

Waarom 3e dinsdag van september

Vroeger viel Prinsjesdag op de 1e maandag in november. Later op de 3e maandag in oktober. Maar er bleef niet genoeg tijd over om de begrotingsplannen voor 1 januari af te handelen. Daarom werd Prinsjesdag in 1848 vervroegd naar de 3e maandag in september.

In 1887 werd Prinsjesdag verplaatst naar de 3e dinsdag van september. Voor veel Kamerleden was de reistijd naar Den Haag lang. Om op tijd in de Kamer te zijn voor Prinsjesdag, moesten zij al op zondag van huis vertrekken. Vooral leden van christelijke partijen vonden dat een bezwaar.

Troon

Tussen 1815 en 1904 sprak de Koning (of de Koningin) de Troonrede uit in de vergaderzaal van de Tweede Kamer. Vanaf 1904 is gekozen voor de Ridderzaal op het Binnenhof in Den Haag. In 2020 en 2021 stonden de tronen tijdelijk in de Grote Kerk. Vanwege de verbouwing van het Binnenhof stonden de tronen in 2022 op Prinsjesdag in de Koninklijke Schouwburg. Ook in 2023 staan de tronen in de Koninklijke Schouwburg. Tijdens de Troonrede zit koningin Máxima naast de Koning op een neventroon.

[2]

GOUDEN KOETS/SYMBOOL VAN KOLONIALISME

EN SLAVERNIJVERLEDEN NEDERLAND

ASTRID ESSED

8 SEPTEMBER 2015