Het kabinet-Rutte-Verhagen regeerde van 14 oktober 2010 tot 5 november 2012.
Ministers
Minister-president, minister van Algemene Zaken Drs. M. Rutte (VVD)
Viceminister-president, minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Drs. M.J.M. Verhagen (CDA)
Minister van Buitenlandse Zaken Prof. dr. U. Rosenthal (VVD)
Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Mr. J.P.H. Donner (CDA), afgetreden op 16 december 2011 Mr. drs. J.W.E. Spies (CDA), vanaf 16 december 2011
Minister van Immigratie en Asiel Drs. G.B.M. Leers (CDA)
Minister van Veiligheid en Justitie Mr. I.W. Opstelten (VVD)
Minister van Financiën Mr.drs. J.C. de Jager (CDA)
Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap J.M. van Bijsterveldt-Vliegenthart (CDA)
Minister van Defensie Drs. J.S.J. Hillen (CDA)
Minister van Infrastructuur en Milieu Drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus (VVD)
Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid H.G.J. Kamp (VVD)
Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Drs. E.I. Schippers (VVD)
Staatssecretarissen
Staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Dr. H. Bleker (CDA)
Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Prof. dr. H.P.M. Knapen (CDA)
Staatssecretaris van Financiën Mr. drs. F.H.H. Weekers (VVD)
Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Drs. H. Zijlstra (VVD)
Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie Mr. F. Teeven (VVD)
Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu J.J. Atsma (CDA)
Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Drs. P. de Krom (VVD)
Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Drs. M. Veldhuijzen van Zanten-Hyllner (CDA)
Kabinetsformatie
Tweede Kamerverkiezingen: 9 juni 2010 Beëdiging kabinet: 14 oktober 2010 Duur formatie: 125 dagen
Informateurs
Prof. dr. U. Rosenthal 21 dagen (12 tot 26 juni 2010 en 5 tot 21 juli 2010)
Mr. H. Tjeenk Willink 15 dagen (26 juni tot 5 juli en 7 september tot 13 september 2010)
Prof. drs. J. Wallage 7 dagen (5 tot 21 juli 2010)
Dr. R.F.M. Lubbers 13 dagen (21 juli tot 3 augustus 2010)
Mr. I.W. Opstelten 55 dagen (4 augustus tot 4 september en 13 september tot 7 oktober 2010)
Formateur
Drs. M. Rutte 7 dagen
Documenten kabinet-Rutte-Verhagen
De hoofdlijnen van het beleid van het kabinet-Rutte-Verhagen zijn vastgelegd in het regeerakkoord en het gedoogakkoord en in de regeringsverklaring. Het regeerakkoord ‘Vrijheid en verantwoordelijkheid’ van VVD en CDA vormt de basis voor het kabinet. In aanvulling op het regeerakkoord is een gedoogakkoord gesloten met de PVV.
Ontslag
Het kabinet bood op 23 april 2012 ontslag aan, nadat geen overeenstemming was bereikt met gedoogpartner PVV over de overheidsfinanciën.
”Het kabinet-Rutte I was een minderheidskabinet dat alleen in de Tweede Kamer kon rekenen op een geringe meerderheid en dat in de Eerste Kamer informele steun had van de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP). Het kabinet kon in de Tweede Kamer met de gedoogsteun van de PVV oorspronkelijk rekenen op 76 zetels, een meerderheid van één zetel”
WIKIPEDIA
KABINET RUTTE I
https://nl.wikipedia.org/wiki/Kabinet-Rutte_I
[8]
”Een minderheidsregering of minderheidskabinet is een kabinet dat gevormd wordt door een of meer politieke partijen die gezamenlijk geen meerderheid in het parlement hebben van ten minste de helft plus één van het totaal aantal zetels.”
WIKIPEDIA
MINDERHEIDSREGERING
https://nl.wikipedia.org/wiki/Minderheidsregering
[9]
”Het kabinet-Rutte I was een minderheidskabinet dat alleen in de Tweede Kamer kon rekenen op een geringe meerderheid en dat in de Eerste Kamer informele steun had van de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP). Het kabinet kon in de Tweede Kamer met de gedoogsteun van de PVV oorspronkelijk rekenen op 76 zetels, een meerderheid van één zetel”
Een niet de versmaden Ingredient voor de Fascistensoep is ook
het Law en Order Element, onder andere in de keuze voor Dick Schoof als
[nu nog] beoogd premier. [29]
Dit Heerschap heeft een interessante carriere doorlopen.
Huidig Topman bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid [30] en als
zodanig een goede bekende van VVD leider Yesilgoz [demissionair Minister
van Justitie en Veiligheid] [31], is hij geweest Nationaal Coordinator Terrorismebestrijding en Veiligheid , Directeur Generaal van de AIVD,[Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst] en Directeur van de IND [Immigratie en Naturalisatiedienst]
Zie zijn ”indrukwekkende” Wikipedia onder noot 32
Law and Order banen, Stuk voor Stuk!
Echt een man, die bij PVV Leider Wilders in de smaak valt!
Er waren in die carriere minder ”fraaie” zaken naar boven gekomen:
Zo zou hij als Nationaal Coordinator Terrorismebestrijding
burgers hebben laten volgen met online nepaccounts, terwijl juristen hem meermaals waarschuwden dat dit juridisch waarschijnlijk niet toegestaan was [33]
Ik citeer Wikipedia:
”Tegenover NRC bevestigden meerdere bronnen dat Schoof over de kwestie tegen een medewerker gezegd zou hebben dat “wie nog een keer over die grondslag begint, zijn spullen [kan] pakken”.[9] Het ging hierbij om het heimelijk volgen van onder meer “politieke campagneleiders, religieuze leiders, linkse en rechtse activisten” [34]
Dan was er nog die kwestie met de Actiegroep Kick Out Zwarte Piet, die volledig geweldloos opereerde in haar anti-Zwarte Piet
protesten [35]Ik citeer Wikipedia”
In een uitzending van WNL op Zondag noemde Schoof Kick Out Zwarte Piet (KOZP) een beweging “die mogelijk extremistisch wordt en dan ook geweld kan gaan gebruiken”, waardoor het in 2017 in het jaarlijkse Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland werd opgenomen.[10] Na een klacht van KOZP kwam de NCTV hier in 2019 op terug, en noemde het nu een “activistische organisatie” die “de politieke besluitvorming tracht te beïnvloeden binnen de grenzen van de wet”.[11]”
[36]
En dan zou Schoof ook nog, zijdelings of niet, betrokken zijn
geweest bij een schimmige Zaak waarbij nu demissionnair
minister Yesilgoz en huidig VVD leider, samen met vertrouweling
Kees Loef en anderen, de grenzen van de Wet zou hebben opgezocht, tot etnische profilering aan toe, bij de aanpak
van overlastgevende asielzoekers, meestal de ”Veiligelanders” [37]
Opt-Out clausule voor het Europees asiel- en migratiebeleid
Afschaffing asielvergunning voor onbepaalde Tijd [geen permanente
Verblijfsvergunning dus meer]
[Nog meer] versobering en verkorting asielprocedures,
waarop al zoveel is ingeleverd
Zie noot 11
Maar het Engste vind ik nog, naast die intrekking
van een permanente verblijfsvergunning, die
asielcrisisnoodwet
Dat zou de mogelijkheid moeten bieden om met vergaande maatregelen, zoals een tijdelijke aanvraagstop, ”het asielprobleem beheersbaar te krijgen.” [12]
Niet alleen gevaarlijk, die noodwetgeving, maar
volgens deskundigen juridisch niet eens haalbaar [13]
Maar de dreiging, de verregaandheid, is al gevaarlijk
Het gaat nu snel, de vorming van die junta van Dick Schoof. Het nieuwe kabinet, vergeven van fascisten, dreigt nu binnen enkele weken daadwerkelijk de regeringsmacht uit te gaan oefenen. De vooruitzichten zijn grimmig, het noodzakelijke verzet is intussen zo goed als afwezig. De stemming in linkse en radicale kringen schommelt, maar belooft vooralsnog weinig goeds. Laten we dat helpen veranderen, en snel!
Er is angstige afwachting: hoe erg gaat het worden? Wat gaan ze ons, en vooral mensen die toch al onder vuur liggen, allemaal aan doen? Hier worden nuttige dingen over geschreven. Bo Salomons belicht keer in keer hoe weinig bescherming rechtsstaat, rechtspraak en grondrechten ons beschermen tegen de aanslagen op onze rechten en vrijheden die vanuit een Wilders-kabinet dreigen.(1) Maarten Steenhagen schrijft waarschuwend over de ondergraving van het demonstratierecht die al gaande is.(2) Martijn de Koning belicht wat voor kwaadaardige rol de beoogde premier zelf, Dick Schoof, de afgelopen jaren al heeft gespeeld in het als criminelen bejegenen van moslims.(3) Stroomversnellers heeft een nuttig stuk over de schade die het komende kabinet al maatschappelijke organisaties en bewegingen dreigt toe te brengen.(4) Dat belooft inderdaad allemaal veel akeligs, en het is goed dat dit in kaart is en wordt gebracht.
Maar veel concreet initiatief om al deze narigheid, en vooral het kabinet zelf, de voet dwars te zetten, zie ik niet. En er is echter niet alleen doordachte en volstrekt verstandige bezorgdheid, gecombineerd met de nuttige inspanning om het gevaar goed in kaart te brengen. Er zijn ook veel minder verstandige reacties.
Er is nog altijd een schadelijke schamperheid: hoe snel valt dit stel griezels ruziemakend en door de mand gevallen uit elkaar? Alsof onze taak louter bestaat uit plaatsnemen op de publieke tribune en het ene na het andere popcorn-moment te zien passeren, al dan niet onderbroken door ‘had ik het niet gezegd?’ In tegenstelling tot veel speculaties is het de vier partijen gelukt om een coalitie te sluiten. Ja, ook Omtzigt heeft gewoon geslikt en vervolgens getekend bij het kruisje na wat gemompel over rechtstaat en dergelijke. Nee, de boel is niet onderweg naar de regeringsgebouwen al ruziemakend uit elkaar gevallen. En waar we nog wat lacherig konden doen bij het vooruitzicht van Plasterk als premier, is het lachen ons bij het vooruitzicht van Schoof toch echt wel vergaan, mag ik hopen. Wat deze man allemaal ook is, incompetentie is niet wat hem kenmerkt. Zijn staat van dienst als chef van spionnendienst AIVD, top terreurbestrijder als NCTV-baas, als baas van de IND een beroepsvijand van vluchtelingen, maakt hem een doodenge figuur die achter zijn partijloosheid een keiharde rechts-repressieve en racistische houding verbergt. Nee, de lacherigheid hoort ons bij de nadering van zijn junta allang verdampt te zijn. Maar is die misplaatste schamperheid, dat idee dat het komende kabinet door knulligheid dan door kwaadaardigheid wordt gekenmerkt, echt weg?
Er is dat mengsel van radicale scherpte en schromelijke onderschatting van wat dreigt, een mengsel van waaruit mensen stellen dat het fascisme er allang is, dat er niets nieuws onder de zon is met de komende junta. Die scherpte is terecht, maar die onderschatting is misplaatst en gevaarlijk. Ja, het leven voor vluchtelingen is allang een hel. Ja, de repressie is aanzienlijk, het politiegeweld neemt schokkende vormen aan. Vijf jaar geleden dacht ik bij ‘bokkenpootje’ nog aan een soort gebak. Dat is, met dank aan de geüniformeerde en bewapende ADO-Expres, beter bekend als het Haagse politiekorps, inmiddels veranderd. Ja, transgender mensen kunnen fluiten naar de zorg die ze nodig hebben en zien niet alleen hun vrijheid maar hun pure bestaansrecht openlijk in twijfel getrokken worden, door columnisten en door politici. Ja, allerlei rechtse, repressieve en racistische beleidsplannen zijn mainstream, op de rails gezet of al ingevoerd. In die zin kun je, wat losjes maar niet zonder reden, zeggen: het fascisme is er allang.
Maar tegelijk geldt: het idee dat Nederland al volledig fascistisch geregeerd en bestuurd wordt is een zware onderschatting van wat een echt fascistisch bestuur kan betekenen. In een fascistisch regime kunnen mensen niet vrijwel ongestoord Anarchistische Pinkster Landdagen in Appelscha houden, geen bovengronds en openlijk aangekondigd Marxisme Festival en geen 2.Dh5-festival ook. In een fascistisch regime is het niet aannemelijk dat bladen als One World, de Socialist en Buiten de Orde – en trouwens ook de Groene Amsterdammer – geheel legaal gemaakt, ongecensureerd uitgegeven en vrijwel ongehinderd verspreid kunnen worden. In een fascistische staat komt de politie niet langs bij een kraakpand om huisvrede vast te stellen in afwachting van verdere stappen door de eigenaar, maar louter om krakers er uit te slaan. In een fascistisch Nederland ligt het niet voor de hand dat we binnen acht maanden in Tilburg vier demonstraties hebben kunnen houden, geen van vieren zelfs maar aangemeld bij de gemeente, alle vier openlijk aangekondigd, en zonder dat demonstranten door politie of handhavers een strobreed in de weg is gelegd. In een fascistisch Nederland kondigen anarchisten niet openlijk een congres aan, zoals de Vrije Bond alweer maanden blijmoedig doet.(5) En de eerste fascistische staat die tentenkampen op universiteitsterreinen uit protest tegen een door die staat ondersteunde genocide langer dan een minuut tolereert, moet ik nog zien.
Nee, Nederland is geen fascistische staat, en doen alsof Nederland wel een fascistische staat is, helpt niet om te voorkomen dat Nederland inderdaad zo’n fascistische staat wordt. Het is een zware onderschatting van hoe erg het allemaal dreigt te worden als de junta van Schoof eenmaal de baas is. Ja, het is allemaal al heel erg gesteld in Nederland. Er zijn zeker fascistische aspecten in het bestuur en in het politieke klimaat. Het dreigt echter allemaal veel en veel erger te worden, het het vergt grote inspanningen om dat gevaar terug te slaan.
Wat er intussen vrijwel niet is: een houding die zegt: De fascisten komen? De fascisten gaan regeren?! Dat zullen we nog wel eens zien! Zo’n zo noodzakelijke No Pasaran-houding, een houding die zegt dat we het fascistenkabinet de weg naar de regeringsmacht gaan versperren, hoe dan ook, heeft de afgelopen maanden vrijwel ontbroken. Een hoognodige houding dat we dat kabinet, nu het er vrijwel is, het leven zo zuur gaan maken dat ze niet aan regeren toe komen en de druk van protest en verzet bezwijken, ligt in het verlengde van die No Pasaran-houding. En die is dan ook vrijwel net zo afwezig.
Die afwezigheid is deels verklaarbaar. Veel van de mensen, groepen en te werken van waaruit je zulke weerstand zou verwachten, zijn in beslag genomen door acties tegen de genocide in Gaza en de Nederlandse medeplichtigheid daaraan. Die acties zijn nodig, het is terecht dat die prioriteit krijgen, en ze dragen indirect ook bij aan de strijd tegen een fascisme-in-opkomst dat zich expliciet als supporters en sponsors van de zionistische genocideplegers neerzet. Schoof en Wilders zeker niet minder dan Rutte, eerder het tegendeel. Maar de bijdrage van het pro-Palestina-protest aan de strijd tegen de komende fascistenregering zou wat minder indirect mogen, wat explicieter en een stuk meer rechtstreeks. Die fascistenregering dreigt het j immers juist ook solidariteitsactie tegen Israëls genocide verder te criminaliseren en te onderdrukken. Expliciet antifascisme is vanuit de Palestina-solidariteitsbeweging dan ook geen extraatje, maar in het strategisch belang van die beweging. Het is een kwestie van zelfverdediging. Nee, we kunnen niet alles tegelijk. Ja, dus moeten we leren om dingen goed te combineren.
Waar opperfascist Wilders op weg naar zijn kabinet – want dat wordt het, Schoof of geen Schoof… – ook allemaal last van mag hebben gehad, niet van wijdverspreide weerstand tegen de komst van dat kabinet. Dat is geen leuke constatering. Maar we komen niet veel verder als we dat akelige feit niet onder ogen zien. Aan dat akelige feit kunnen we zelf een einde maken – door ons schrap te zetten, door niet alleen op Twitter/X ‘No Pasaran’ te zeggen maar door dat vooral ook te doen. Laten we die junta van Schoof een gepaste ontvangst bereiden.
Noten:
(1) Bijvoorbeeld: Bo Salomons’ ‘Wilders en het “Gesundes Volksempfinden”’, Doorbraak, 27 mei 2024, https://www.doorbraak.eu/wilders-en-het-gesundes-volksempfinden/ Maar Salomons heeft inmiddels een hele reeks uiterst nuttige artikelen gemaakt rond deze thematiek.
Het aanstormende fascistenkabinet dient zich aan, met de daarbij behorende
grimmige maatregelen, waarover ik al een en ander heb gezegd [1], maar
nog lang niet genoeg.
Want naast de verwachte aanvallen op vluchtelingen en ”niet-werkende”
armen en de steun aan de Israelische fascistenBende, die zich ”regering” noemt [2] is er Iets, dat we niet uit het oog moeten verliezen”
De Vrije Pers!
Want onderschat dat niet!
Achter een van de Eerste Zaken, waar een Fascistisch Regime, kabinet of
hoe je het ook wilt noemen, aangaat, naast de obligate zondebokkenronde [3] , is die Vrije Pers!
Dat is in het Verleden zo geweest [4] en trouwens niet alleen met
fascistische Regimes, maar ook diep autoritaire! [5]
EN JA HOOR!
Ook het aanstormende kabinet van de Wilders/Yesilgoz/van der Plas
en Omtzigt Bende maakt hierop geen uitzondering!
BTW VERHOGING
We lezen op de site EY Fiscaal onder ”Fiscale punten uit het Hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB” [6] het volgende:
”
Het huidige lage btw-tarief voor culturele goederen en diensten wordt met ingang van 2026 grotendeels afgeschaft. Het btw-tarief gaat dan van 9% naar 21%. Het huidige lage btw-tarief voor dagrecreatie en bioscopen blijft behouden en is uitgezonderd van de verhoging.” [7]
Zie ook de Bron hiervoor:
Budgettaire Bijlage Hoofdlijnenakkoord [8]
In gewone Mensentaal:
Deze Fascistencoalitie wil de BTW op de meeste culturele goederen verhogen van 9 tot 21 procent! [9]
Het gaat hier o.a. om boeken, podiumkunsten, kranten en tijdschriften [10]
Dat dit een slag is voor de journalistieke branche en dus voor de nog
in Nederland aanwezige Vrije Pers, hoef ik niet nader uit te leggen.
En uiteraard zijn hiertegen protesten.
Kranten, nieuwsmedia en in een latere advertentie meer
algemeen een grote groep organisaties uit cultuur, sport,
horeca en media doen in een paginagrote advertentie een oproep om de voorgenomen btw-verhoging op kranten te stoppen. [11]
Nu.nl vermeldt het volgende:
”Volgens de hoofdredacties dreigt de nieuwsvoorziening “bedoeld of onbedoeld” te worden geraakt door het plan van de formerende partijen om de btw op gedrukte en digitale media te verhogen van 9 naar 21 procent.” [12]
Een interessante observatie dat ”bedoeld of
onbedoeld” [13]
Ik kom er nog op terug
INDOCTRINATIE ONDERWIJS/AANVAL OP VRIJE GEDACHTENWISSELING
Maar er is meer!
Bij fascisten en hun fellow travellers IS er altijd meer.
Want waar hebben fascisten een Broertje aan Dood?
Juist ja:
Kritische geluiden en denkers.
En als het goed is, wordt kritisch denken gestimuleerd in het Onderwijs.
En om dat te kunnen doen is het nodig, problemen of
maatschappelijke vraagstukken van verschillende kanten te
kunnen belichten.
Daar zijn fascisten natuurlijk niet van, omdat zij immers
kritische geluiden de kop willen indrukken.
Dat in het algemeen over fascisme.
Dit Geluid vind ik terug in het Hoofdlijnenaccoord
Lees mee:
Hoofdstuk 6/Hoofdlijnenakkoord:
Toegankelijke publieke voorzieningen; zorg en onderwijs
….
…..
”’ Het grondrecht van de vrijheid van onderwijs moet worden beschermd. Er mag geen ruimte zijn voor het overdragen van antidemocratische en anti-rechtstatelijke opvattingen door leraren of in lesmateriaal. De Inspectie van het Onderwijs houdt daartoe in het funderend onderwijs en in het mbo-toezicht op de wettelijke burgerschapsopdracht. De burgerschapsopdracht wordt aangescherpt om radicalisering te voorkomen. Bestuurders worden sneller ontslagen als de burgersopdracht niet wordt uitgevoerd. Artikel 23 van de Grondwet blijft ongewijzigd, maar binnen de juridische kaders van artikel 23 worden de mogelijke stappen gezet om onwenselijke en excessieve elementen als antidemocratisch en anti-rechtstatelijk onderwijs verder in te perken. Het toezicht op informeel en formeel onderwijs wordt wettelijk geregeld zodat signalen van haat en geweld gevolgen krijgen. ” [14]
Lezers, ik weet niet van u, maar mij klinkt dit in de oren als het de kop in
drukken van kritische geluiden
Want wie of wat bepaalt wat ”ondemocratisch” is?
Wat zijn ”onwenselijke en excessieve elementen? [15]
Niet alleen is dat byzonder vaag en onduidelijk en kan dat naar believen
voor iedere impopulaire mening worden ingevuld, maar heeft het onderwijs
niet als taak, leerlingen te VORMEN en in contact te brengen met
allerhande meningen, juist om zelf keuzes te maken, voor en
nadelen af te wegen en daarna zelfstandig tot een oordeel te komen,
zonder dwang van bovenaf?
Moet de Overheid, of liever gezegd dit Fascistenkabinet, nu ook
al bepalen, wat voor meningen leerlingen al dan niet mogen hebben?
VOORBEELD:
Hoe zit het met de in het Hoofdlijnenakkoord genoemde maatregel [onder
Hoofdstuk 2, Grip op Asiel en Migratie]
” Het na definitieve afwijzing of verlies van een verblijfstitel niet-meewerken aan uitzetting wordt strafbaar.” [pagina 5, Hoofdlijnenakkoord] [16]
Stel nou dat een leerkracht dat ter discussie stelt:
Valt hij/zij dan ook onder een ”onwenselijk en excessief element? [17]
U vat het al Lezers
Een Gevaarlijke, Glijdende Schaal en volgens mij in strijd met artikel 23,
Vrijheid van Onderwijs! [18]
VOORBEELD:
Dit Fascistenkabinet is behoorlijk pro Israel [19]
Dat is ook te zien aan het stemgedrag/standpunten van de vier
regeringspartijen to be, PVV,VVD,NSC en BBB [20]
Wat nu als een leerkracht ”het bestaansrecht van de Staat Israel” [21]
ter discussie stelt, iets waar zeker is op af te dingen, met name door
de manier waarop deze Staat tot stand is gekomen [22]Valt hij/zij dan ook onder een ”onwenselijk en excessief element? [23] I REST MY CASE ! [24]
WAT BIJ EEN FASCISTENKABINET TER TAFEL KOMT………
Het beknotten van onwelgevallige meningen [door bovengenoemde
Aanval op de Vrijheid van Meningsuiting binnen het Onderwijs] [25]
en de Aanval op de Vrije Pers door die BTW verhoging op o.a.
boeken en kranten [26], dat zijn ”mooie” Ingredienten voor de Fascistensoep.
Let wel:
Ik kan niet bewijzen, dat die BTW verhogingsmaatregel met die fascistische INTENTIE is genomen, maar het komt WEL goed uit.
Vandaar dat ik met de in de paginagrote protetestadvertentie uitroep:
”Bedoeld of onbedoeld” [27]
En is het -eerlijk gezegd” niet wel heeeeel toevallig, dat dit aanstormende Fascistenkabinet deze destructieve BTW maatregel neemt-is er helemaal geen
verband met de destijds door PVV Leider Wilders gemaakte opmerking,
dat journalisten ”Tuig van de Richel” zouden zijn? [28]
I WONDER…….
DICK SCHOOF, BEOOGD PREMIER
Een niet de versmaden Ingredient voor de Fascistensoep is ook
het Law en Order Element, onder andere in de keuze voor Dick Schoof als
[nu nog] beoogd premier. [29]
Dit Heerschap heeft een interessante carriere doorlopen.
Huidig Topman bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid [30] en als
zodanig een goede bekende van VVD leider Yesilgoz [demissionair Minister
van Justitie en Veiligheid] [31], is hij geweest Nationaal Coordinator Terrorismebestrijding en Veiligheid , Directeur Generaal van de AIVD,[Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst] en Directeur van de IND [Immigratie en Naturalisatiedienst]
Zie zijn ”indrukwekkende” Wikipedia onder noot 32
Law and Order banen, Stuk voor Stuk!
Echt een man, die bij PVV Leider Wilders in de smaak valt!
Er waren in die carriere minder ”fraaie” zaken naar boven gekomen:
Zo zou hij als Nationaal Coordinator Terrorismebestrijding
burgers hebben laten volgen met online nepaccounts, terwijl juristen hem meermaals waarschuwden dat dit juridisch waarschijnlijk niet toegestaan was [33]
Ik citeer Wikipedia:
”Tegenover NRC bevestigden meerdere bronnen dat Schoof over de kwestie tegen een medewerker gezegd zou hebben dat “wie nog een keer over die grondslag begint, zijn spullen [kan] pakken”.[9] Het ging hierbij om het heimelijk volgen van onder meer “politieke campagneleiders, religieuze leiders, linkse en rechtse activisten” [34]
Dan was er nog die kwestie met de Actiegroep Kick Out Zwarte Piet, die volledig geweldloos opereerde in haar anti-Zwarte Piet
protesten [35]Ik citeer Wikipedia”
In een uitzending van WNL op Zondag noemde Schoof Kick Out Zwarte Piet (KOZP) een beweging “die mogelijk extremistisch wordt en dan ook geweld kan gaan gebruiken”, waardoor het in 2017 in het jaarlijkse Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland werd opgenomen.[10] Na een klacht van KOZP kwam de NCTV hier in 2019 op terug, en noemde het nu een “activistische organisatie” die “de politieke besluitvorming tracht te beïnvloeden binnen de grenzen van de wet”.[11]”
[36]
En dan zou Schoof ook nog, zijdelings of niet, betrokken zijn
geweest bij een schimmige Zaak waarbij nu demissionnair
minister Yesilgoz en huidig VVD leider, samen met vertrouweling
Kees Loef en anderen, de grenzen van de Wet zou hebben opgezocht, tot etnische profilering aan toe, bij de aanpak
van overlastgevende asielzoekers, meestal de ”Veiligelanders” [37]
Fraai Heerschap!
Onbegrijpelijk, dat media en politici zich nog positief/lovend
uitlaten over Monsieur Schoof [38]
Laat wel zien, hoever Politiek Nederland is afgezakt
En bevestigt mijn reeds geuite Mening, dat we Duistere Tijden
tegemoet gaan [39]
Met de Aanval op de Vrije Pers, op de Vrijheid van Meningsuiting
in het Onderwijs, een Law and order Man als Dick Schoof als premier….
Asielbeleid Demissionair minister van justitie Dilan Yesilgöz (VVD) heeft vorig jaar een controversiële aanpak van asielzoekers doorgevoerd via een vertrouweling – buiten haar ministerie om. Hierdoor worden asielzoekers nu op onduidelijke gronden in een soort gevangenis geplaatst.
Een vertrouweling van minister Yesilgöz zette ambtenaren onder druk mee te werken aan een aanpak voor overlastgevers. Daarin werd bewust vaag gelaten wat overlast is, zodat zoveel mogelijk asielzoekers kunnen worden aangepakt. De politietop weigerde medewerking vanwege risico’s op ‘etnisch profileren’, blijkt uit onderzoek van NRC.
Officieren van justitie beklagen zich ook over politieke druk bij de aanpak van overlastgevers. Officieren zijn vorig jaar geïnstrueerd asielzoekers zoveel mogelijk te vervolgen bij lichte vergrijpen. Volgens deskundigen komt de aanpak neer op discriminatie.
‘Ik heb een bloedig gevecht gevoerd”, zegt Kees Loef, terwijl hij een flinke schep suiker door zijn espresso roert. Een paar maanden geleden zwaaide hij af als ‘nationaal coördinator overlastgevende asielzoekers’. In die hoedanigheid kreeg hij de vrije hand van minister Dilan Yesilgöz (Justitie en Veiligheid) en staatssecretaris Eric van der Burg (Asielzaken, beiden VVD) om onorthodoxe maatregelen te verzinnen om asielzoekers die overlast veroorzaken, versneld uit de asielprocedure te werken. Daarbij werden bewust de randen van de wet opgezocht, zo blijkt uit onderzoek van NRC.
Asielzoekers kunnen nu naar een omheinde opvanglocatie worden gestuurd die volgens onderzoekers neerkomt op detentie. Criteria om daarin te belanden zijn met opzet niet precies gedefinieerd, blijkt uit interne documenten, opdat zo veel mogelijk asielzoekers kunnen worden aangepakt. Het Openbaar Ministerie kreeg instructies om asielzoekers – anders dan bij Nederlandse burgers – voor ieder gering misdrijf te vervolgen, waardoor hun asielverzoek gemakkelijker is af te wijzen.
De meeste van zijn voorstellen zijn uiteindelijk realiteit geworden, zegt Kees Loef. „Tot grote ergernis van heel wat ambtenaren. Zij hebben zich te pletter geknokt om dit tegen te houden.” De politie vreesde voor etnisch profileren, officieren van justitie beklaagden zich over politieke inmenging. Maar wie niet wilde meewerken, kreeg van Loef te horen: dit is wat de minister wil.
Zakkenrollen en nepdrugs
In de zomer van 2022 zijn overlast-gevende asielzoekers prominent in het nieuws. Het zijn vooral jonge mannen uit Marokko en Algerije – ‘veiligelanders’ worden ze genoemd. Ze maken nauwelijks kans op een verblijfsvergunning omdat ze uit een veilig land komen. Maar tot immigratiedienst IND hun asielverzoek heeft behandeld, hebben ze recht op opvang. Vooral rond grote asielzoekerscentra als Ter Apel, Budel en Hardenberg zorgen ze voor problemen. Ze stelen uit winkels, vallen vrouwen lastig, vechten. Ook in grote steden duiken ze op. Als zakkenrollers in Utrecht, als dealers van nepdrugs in Amsterdam. Over de groep, zo’n 3 procent van alle asielzoekers die naar Nederland komen, wordt vaak gezegd dat ze het ‘voor de rest verpesten’.
In augustus 2022 krijgt Kees Loef een telefoontje van Dick Schoof, secretaris-generaal van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Of hij ‘coördinator overlast’ wil worden. Daar had minister Yesilgöz om gevraagd. Loef en Yesilgöz kennen elkaar van de gemeente Amsterdam, waar ze ruim tien jaar geleden als bestuursadviseurs veiligheid onder meer samen aan de Top-600-aanpak (van veelplegers) werkten. „Ze hadden mij nodig omdat ze er met het ministerie niet uitkwamen. Niemand deed wat”, zegt Loef. „De opdracht aan mij was: dóé iets, los het op.”
Wie niet meewerkte kreeg te horen: dit is wat de minister wil
Op het ministerie wordt hij niet met open armen ontvangen, vertelt hij. „Er kwam opeens iemand die niet onder het ministerie viel, maar die hun wel kwam vertellen wat ze moesten gaan doen. Iemand die bovendien in direct contact stond met de minister en de staatssecretaris.”
Loef mag gebruikmaken van het overlastbudget van 15 miljoen euro en rapporteert direct aan de minister en de staatssecretaris, zo bevestigt het ministerie. Hij trekt een team van vijf mensen aan, dat grotendeels bestaat uit zijn Amsterdamse netwerk, zoals een criminologe met wie hij bij de gemeente nauw samenwerkte en een oud-kickbokser die hij eerder inzette voor de Amsterdamse ‘straatcoach-aanpak’. Zijn eerste verrichting is het inhuren van het beveiligingsbedrijf van de oud-kickbokser, om de buurten rond asielzoekerscentra veilig te houden. Kosten: 3 miljoen euro.
Volgens aanbestedingsregels mag zo’n grote opdracht niet zonder aanbesteding aan een partij worden gegund, dat weet hij. „Op het ministerie begonnen ze ook te mopperen. Maar de minister heeft gezegd: we gaan dit gewoon doen.” Een paar weken na Loefs aanstelling kunnen de beveiligers aan het werk. In een reactie erkent het ministerie dat dit niet mocht, en dat er nu wel een aanbesteding loopt.
Zijn volgende plan: asielzoekers die voor overlast zorgen zo snel mogelijk uit het asielsysteem werken. Want wie de overlastgevers zijn, is volgens Loef wel duidelijk. „Noem ze Marokkanen, noem ze Noord-Afrikanen. Die bedoel ik.”
Bed, bad, brood
Het plan beschrijft hoe potentiële overlastgevers meteen bij aankomst in Nederland naar een sobere opvang moeten worden gestuurd, met slechts ‘bed, bad, brood’. Waar andere asielzoekers vaak meer dan een jaar op een inwilliging van een asielverzoek wachten, moet deze groep binnen een paar dagen worden afgewezen. Als ze daartegen in beroep gaan, moeten ze naar een nóg strengere locatie, zo staat in het document dat in bezit is van NRC.
De vreemdelingenpolitie, die de asielzoekers volgens dit plan aan de poort zou moeten gaan selecteren, reageert woedend. „Hoe bepaal je de criteria van een overlastgevende vreemdeling aan de voorkant?”, schrijft de politiedienst in een intern document uit de herfst van 2022. „Is dat op afkomst of uiterlijk? Ligt etnisch profileren hier niet op de loer?” Een politiemedewerker noemt het „gewoon discriminatie”. In het document staat: „Je kunt niet iemand vastzetten omdat hij uit Tunesië komt.” De baas van de vreemdelingenpolitie weigert aan het plan mee te werken.
Loef legt zich er niet bij neer. Het plan belandt op het bureau van de hoogste ambtenaren van het ministerie van Justitie. Dit „bloedige gevecht”, zegt Kees Loef, „is héél ver gegaan”. Loef vertelt dat hij in een overleg met het ministerie eiste dat de weigerachtige politiechef wordt overgeplaatst.
Het ministerie stapt naar de korpsleiding. Waarom werkt de politie niet mee? „Op het ministerie hoorden we: de minister wil dit nu eenmaal”, zegt een bron bij de vreemdelingenpolitie. „Ik zei: de minister kan zoveel willen, maar zo werkt het toch niet?”
In een reactie bevestigt de politie dat er druk is uitgeoefend; het ministerie ontkent dat. Volgens het ministerie waren er „zorgen met betrekking tot etnisch profileren”, maar is „duidelijk met elkaar gecommuniceerd dat dit uiteraard niet de bedoeling is”. De politiechef zit nog altijd op zijn post.
De facto detentie
Het ministerie vraagt Loef zijn plan verder uit te werken. Waar in het eerste plan ‘potentiële overlastgevers’ al aan de poort zouden worden geselecteerd, richt het nieuwe plan zich op asielzoekers met ‘kansarme’ aanvragen die al daadwerkelijk voor overlast hebben gezorgd. Hun asielverzoek moet ‘bovenop de stapel’ worden gelegd, zodat ze zo snel mogelijk kunnen worden afgewezen en geen recht meer op opvang hebben. De IND gaat de pilot in de praktijk testen.
Intussen wordt in opdracht van het ministerie een metershoog hek gebouwd om een woonblok op het asielzoekerscentrum van Ter Apel. Het woonblok krijgt een nieuwe naam: ‘procesbeschikbaarheidslocatie’ – kortweg ‘PBL’. Daar worden de asielzoekers uit de pilot naartoe gestuurd, bevestigt de IND. In de PBL moeten ze vrijwel de hele dag binnen blijven. Twee blokken van één uur mogen ze dagelijks naar buiten, maar volgens de huisregels blijven ze dan wel binnen de hekken van de locatie. Als ze afspraken missen of de locatie toch verlaten, vervalt hun asielaanvraag en moeten ze het land uit.
Mag je asielzoekers die niets strafbaars hebben gedaan, vastzetten op een locatie onder de dreiging van het intrekken van hun asielaanvraag? Nee, zegt hoogleraar migratierecht aan de Vrije Universiteit Lieneke Slingenberg. „Dit komt de facto neer op detentie. Daar moet een heldere grondslag voor zijn. Die ontbreekt hier.”
Daar heeft het ministerie een omweg voor gezocht. De asielzoekers in de PBL krijgen een ‘beschikbaarheidsverplichting’ opgelegd. Ze moeten zich meerdere malen per dag melden bij het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en de politie. En ze moeten verplicht deelnemen aan dagvullende programma’s, zoals lessen over terugkeer naar het land van herkomst. „We geven je zoveel afspraken op een dag, dat je wel binnen mot blijven”, legde staatssecretaris Eric van der Burg afgelopen zomer uit in een commissiedebat, waarin hij verder niet op details van de aanpak in ging.
Altijd een afwijzing
Wie in de PBL terechtkomt, krijgt spoedig te horen dat hij weer kan vertrekken. „De procedure leidt altijd tot een snel besluit: een afwijzende beschikking”, zegt de IND-medewerker die de pilot coördineert. „Er kan binnen deze aanpak alleen een afwijzing volgen, geen inwilliging.” Inmiddels zijn meer dan duizend asielzoekers via deze aanpak versneld afgewezen – op een totaal van zo’n 35.000 asielbeslissingen vorig jaar. „Het loopt als een tierelier”, zei staatssecretaris Van der Burg in het debat met de Kamer.
Maar hoe komen asielzoekers nu eigenlijk in deze aanpak terecht?
„Op basis van overlast”, zegt de coördinator van de IND. Wat ‘overlast’ inhoudt, kan ze niet precies zeggen. Het kan iemand zijn die „ruzie maakt” in de opvang. Het kan ook iemand zijn met een drugsverslaving.
„Of bijvoorbeeld een winkeldief”, zegt Kees Bangma. De politiecommissaris uit Flevoland zette vanuit het team van Kees Loef de aanpak mede op. Bangma: „Het gaat gewoon om mensen die zich misdragen. Dat kan ook iemand zijn die zich niet aan de huisregels van het COA houdt.”
Wat blijkt: in de aanpak is bewust niet gedefinieerd op basis van welk gedrag een asielzoeker in de pilot terechtkomt. In een intern pilot-document in handen van NRC staat dat dit vaag is gelaten, zodat er zo veel mogelijk ‘kansarme’ asielzoekers in de aanpak kunnen worden geplaatst.
Mensen die de boel verzieken, díe willen we aanpakken
Kees Bangma — politiecommissaris
De coördinator van de IND bevestigt dat. „Wat wij vanuit de pilot onder overlast verstaan, hebben we bewust niet gedefinieerd. Omdat we ons niet willen laten beperken.”
Er gingen wel discussies aan vooraf met de ambtenaren van het ministerie, vertelt Bangma. „Die wilden dat we een definitie van overlast zouden vastleggen. Ik zei: jongens, wij hebben hier mensen rondlopen die de boel verzieken. Die categorie willen we aanpakken. Het gaat om een oververtegenwoordiging van Marokkanen en Algerijnen. Jonge mannen. Als je die overlast precies wilt definiëren, kom je er niet uit. Terwijl onze professionals zo de rotte appels eruit vissen. Laat hén bepalen of iets overlast is. Die mensen zijn ook niet gek.”
Juist om deze reden wil de vreemdelingenpolitie nog altijd niet volledig meewerken aan de pilot. „Overlast is een breed begrip”, laat de politie weten. „Asielzoekers kunnen bijvoorbeeld gefrustreerd zijn omdat ze moeten wachten op hun procedure, hierdoor kunnen opstootjes ontstaan of kunnen ze de huisregels van het COA overtreden. Maar dit zijn lang niet altijd strafbare feiten op basis waarvan de politie iemand kan vastzetten.” Alleen bij gepleegde misdrijven kan de politie meewerken aan de aanpak. De politie wil volgens de woordvoerder etnisch profileren voorkomen. „De politie in Nederland is er voor iedereen, daarin past geen werkwijze die in de praktijk zou kunnen leiden tot profilering van een doelgroep op basis van nationaliteit.”
De werkwijze van de PBL is nog niet door de rechter getoetst. Vorige week vrijdag diende een eerste zaak van een Algerijnse asielzoeker die zijn verblijf aanvecht. „Je slaapt er op een matras op de grond”, vertelt deze 35-jarige Syfaks. „’s Ochtends krijg je een boterham, ’s avonds een diepvriesmaaltijd. Verder niets. Mensen worden gek van de honger. Er zijn steeds vechtpartijen, zonder dat de bewakers ingrijpen.” Vier dagen hield hij het er uit. Daarna klom hij over het hek van de PBL om brood te kopen. Toen hij terugkwam, werd hij bij het hek geweigerd: locatie verlaten – asielaanvraag vervallen.
Uitzondering voor asielzoekers
Ook het Openbaar Ministerie moet meer doen tegen overlastgevende asielzoekers, rapporteert Loef begin 2023 aan Yesilgöz en Van der Burg. Officieren van justitie laten asielzoekers volgens Loef te vaak wegkomen met kleine strafbare feiten. Zo krijgen ze voor een winkeldiefstal geregeld een waarschuwing of seponering. „Terwijl we veroordelingen wilden”, zegt Loef. Ook dat is een manier om ze in de overlastaanpak te krijgen.
Maar het OM heeft juist een heel ander beleid ingevoerd. Winkeldieven krijgen eerst een waarschuwing, alleen recidiverende dieven worden vervolgd. Deze ‘reprimanderegeling’ is sinds 2022 landelijk beleid.
Kees Loef wil dat voor asielzoekers een uitzondering op die regel wordt gemaakt. Als zij de fout ingaan, moet er wél direct vervolging plaatsvinden. Het verzoek valt verkeerd bij sommige officieren van justitie. Na een vergadering hierover appt de Groningse officier van justitie Tamar Klooster, verantwoordelijk voor Ter Apel, aan Loef dat ze „echt boos” op hem is. Hij is volgens Klooster „zeer ondermijnend” bezig, door het OM onder druk te zetten asielzoekers sneller dan andere burgers te vervolgen. De minister heeft hem daar het „volledige mandaat” voor gegeven, appt Loef terug.
Over de reprimanderegel krijgt hij zijn zin niet, maar uiteindelijk krijgt Loef toch nog een hardere justitiële aanpak voor elkaar. Er worden werkafspraken gemaakt met het OM over de vervolging van asielzoekers. De afspraken worden opgesteld door een officier vreemdelingenzaken die Loef heeft opgenomen in zijn ‘overlast-team’. De officier werkt „nauw” met Loef samen, staat in een Kamerbrief.
In de instructie, in handen van NRC, staat dat asielzoekers voor alle kleine strafbare feiten een ‘strafbeschikking’ moeten krijgen: een OM-boete. Omdat asielzoekers vaak amper geld hebben, is een nieuwe constructie bedacht: ze betalen de boete met de tijd die ze vastzitten. Wie bijvoorbeeld na een winkeldiefstal één dag in de cel zit, ‘verdient’ als het ware 50 euro, die weer van de boete wordt afgetrokken. Zo blijft er geen geldbedrag meer over en kan de beschikking direct worden afgevinkt. Daarmee krijgt de asielzoeker een strafblad, waarmee hij in Loefs overlastaanpak kan worden gestopt.
De richtlijn wordt in 2023 verspreid onder alle officieren. In de begeleidende brief van het Parket-Generaal worden de officieren „verzocht” de nieuwe werkwijze daadwerkelijk „te hanteren”. Dit zal ook worden „gemonitord”.
Het Parket-Generaal bevestigt de nieuwe instructie. „Zoals bekend is de nood om voldoende opvangplekken te realiseren hoog”, laat een woordvoerder per mail weten. „Binnen die context moeten misdrijven gepleegd door overlastgevende asielzoekers, waaronder winkeldiefstal, in beginsel een (strafrechtelijke) afdoening krijgen.”
Een dergelijke instructie is er niet voor winkeldieven met de Nederlandse nationaliteit. Die krijgen juist mínder prioriteit. OM-baas Rinus Otte zei onlangs tegen De Telegraaf dat de politie niet meer voor elke winkeldief uitrukt.
Dit wijst op een ongelijke behandeling, zeggen deskundigen. „Als een kleine winkeldiefstal normaal gesproken door de vingers wordt gezien, maar bij asielzoekers wél een sanctie oplevert, is dat discriminatie”, zegt Karin de Vries, universitair hoofddocent staatsrecht aan de Universiteit Utrecht.
Ook Joep Lindeman, universitair hoofddocent strafrecht aan de Universiteit Utrecht, is kritisch. „Het OM mag sommige vormen van diefstal prioriteren. Maar deze aanpak is niet gericht op een delict, maar op een groep: mensen die niet uit Nederland komen. Dan komt discriminatie snel dichtbij.” De richtlijn is ook „rechtsstatelijk dubieus”, zegt Lindeman. „Je zou de strafrechtpleging niet moeten gebruiken om de migratie-agenda van de regering te faciliteren.”
Ook officieren van justitie zelf hebben kritiek op de nieuwe instructie. In een ‘feedbackronde’ wordt door parketbesturen gevraagd of de nieuwe richtlijn geen vorm van politieke inmenging is. „Niet per se”, schrijft de officier vreemdelingenzaken terug in interne stukken. Wel is de aanpak tot stand gekomen na „overleg met de betrokken bewindspersonen” en moet deze het „maatschappelijk draagvlak voor asielzoekers” weten te behouden. Via een lijst met vragen en antwoorden probeert de vreemdelingenofficier verdere zorgen weg te nemen.
Of dat gelukt is? Een betrokken officier van justitie: „Er wordt hier nog steeds van gezegd: we hebben ons voor het politieke karretje laten spannen.”
Glimmende grijze tralies
Op het asielzoekerscentrum in Budel, ver van de publieksingang, verschenen onlangs metershoge hekken om een woonblok. Glimmende tralies steken scherp af tegen de grauwe winterlucht en bladerloze bomen. De eerste bewoners van de tweede PBL van Nederland worden binnenkort verwacht. Een derde PBL moet in een oude gevangenis in Almere komen.
Als het aan staatssecretaris Eric van der Burg ligt, is dit pas het begin. Hij wil „zo snel mogelijk, zo veel mogelijk” PBL-locaties in Nederland hebben, zei hij afgelopen september in de Kamer. „In eerste instantie voor overlastgevers, in tweede instantie voor veiligelanders, want er zijn ook veiligelanders die geen overlastgevers zijn.” Ten derde moeten er -‘Dubliners’ in de versnelde procedure komen, zei hij – vluchtelingen die in een ander Europees land een asielaanvraag open hebben staan. „Allemaal mensen die geen asiel horen aan te vragen in Nederland”, vatte Van der Burg de groep samen. „Ik zal mij er maximaal voor inzetten dit zo snel mogelijk groter te laten worden.”
Maakt kandidaat-premier Dick Schoof het aanstaande kabinet in één keer alsnog salonfähig in bestuurlijke kringen? Dat is in elk geval waarop de formerende partijen hopen nu zij op zoek zijn naar zwaargewichten die zich, samen met Schoof, in het avontuur willen storten.
Zelfs uitgesproken tegenstanders van een kabinet met de PVV konden hun enthousiasme over de beoogde premier deze week niet verbergen. ‘Een topkandidaat’, oordeelde VVD-coryfee Ed Nijpels dinsdag bij Op1. Nijpels liet zich de afgelopen weken negatief uit over Geert Wilders’ betrokkenheid bij de regering, maar met deze premier heeft de coalitie iemand binnen met ‘ontegenzeggelijk veel kwaliteit’.
Na maanden van onduidelijkheid over de premiersvraag en de uitglijder met Ronald Plasterk zongen vele namen rond. Daarbij viel vooral de lange lijst aan ervaren politieke bestuurders op die bedankten voor de eer: oud-informateurs Kim Putters (SER-voorzitter), Richard van Zwol (Raad van State) en Elbert Dijkgraaf (ex-SGP-Kamerlid en hoogleraar). Bestuurlijk alleskunner Johan Remkes liet zich niet verleiden uit zijn pensioen te stappen, net zomin als VVD-erelid Henk Kamp.
Zo nam de druk op Wilders toe: zou hij op korte termijn nog iemand kunnen vinden die dicht tegen zijn gedachtegoed aanschuurt? Of zou hij dan toch uitkomen bij BBB-kandidaat Mona Keijzer? Zelfs de naam van oud-minister Rita Verdonk viel hier en daar weer.
Al snel klonk ook de vervolgvraag: wie zou als bewindspersoon in een kabinet willen stappen met een premier van de politieke B- of zelfs C-garnituur? En kon de formatie onder leiding van formateur Van Zwol nog wel doorgaan als de kandidaten niet zouden weten wie de leider van de ploeg moest worden?
Gouden greep
Met de keuze voor de voormalige AIVD-baas en hoogste ambtenaar van Justitie, die als voormalig IND-directeur ook nog ruime ervaring heeft met de asiel- en migratiedossiers, hopen de formerende partijen een gouden greep te hebben gedaan. Voor topbestuurders uit de politiek, het bedrijfsleven, de wetenschap of de ambtenarij is het vooruitzicht van een ploeg met louter kandidaten van de radicaal-rechtse PVV en de populistische BBB veranderd in het perspectief op samenwerking met een topambtenaar die zijn sporen heeft verdiend.
Geassocieerd worden met een kabinet-Schoof is een heel wat kleiner risico voor een toekomstige carrière dan deelname aan een kabinet met een PVV’er aan het roer.
Wilders zal dan ook niet ontevreden zijn over de afslag die de kabinetsformatie nu neemt. Zelf heeft hij in de afgelopen twintig jaar geen enkele moeite gedaan om bestuurlijk talent in zijn eenmanspartij te ontwikkelen. Nu krijgt hij alsnog de reddende hand toegestoken van het Haagse ‘establishment’, terwijl hij er de afgelopen jaren zijn handelsmerk van maakte om tegen die gevestigde orde te schoppen.
Niet alleen de vier informateurs (Plasterk, Putters, Van Zwol en Dijkgraaf) en twee premierskandidaten (Plasterk, Schoof) kwamen voort uit de stal van PvdA, CDA en SGP, ook voor toekomstige bewindspersonen zoekt Wilders, naar verluidt, naar hartelust binnen de oude gevestigde orde.
Normalisering
De vele opiniemakers en politici op de uiterste rechterflank die deze week met verbijstering reageerden op Schoofs kandidatuur, dragen onbedoeld bij aan het beeld dat er straks een doodnormaal kabinet aantreedt. ‘37 zetels voor een anti-establishmentpopulist op 22 november. En je krijgt… de belichaming van het establishment’, reageerde bijvoorbeeld FvD-leider Thierry Baudet. ‘Of was Geert altijd al eigenlijk controlled?’
Ook op andere delen van de rechterflank is het heersende gevoel helder: Wilders, van wie werd gehoopt dat hij de heerschappij van de klassieke middenpartijen zou doorbreken, wordt ingekapseld door de bestaande macht.
Hoe Wilders die kritiek op de lange termijn zal ondergaan, is de vraag. Op de korte termijn komt het hem en zijn coalitiepartners niet slecht uit. De weerzin van uiterst rechts helpt om de rest van het land te overtuigen. Het doembeeld dat de volgende kabinetsploeg louter zou bestaan uit radicale engnekken wordt zo langzaam ingeruild voor het beeld dat mensen met serieuze, relevante werkervaring zich willen aansluiten bij het project.
Opluchting
Dat gevoel leeft niet alleen bij de coalitiepartijen. De scepsis over de slaagkans van de formatie is op het Binnenhof inmiddels ingeruild voor de verwachting dat dit kabinet er gaat komen. Tekenend is de opluchting in de VVD, de enige klassieke bestuurderspartij die meedoet in de coalitie.
Vorig weekeinde – nog voordat Schoof ten tonele verscheen – was op het congres van de liberalen vooral tevredenheid te horen over het hoofdlijnenakkoord, dat zou zijn ontdaan van de ergste antirechtstatelijke trekjes van Wilders. Het komende kabinet leek wel het VVD-programma te willen gaan uitvoeren, oordeelde het VVD-congres: weinig mis mee!
Formateur Richard van Zwol heeft nog vier weken om zijn ploeg bijeen te brengen. Dick Schoof is pas de eerste pion die naar voren is geschoven. In de komende maand zullen meer ervaren bestuurders en experts de sprong wagen, verwachten de vier partijen. Van Zwol en premier in spe Schoof ontvangen volgende week de eerste kandidaten. Wilders is ‘supertrots’.
”In een uitzending van WNL op Zondag noemde Schoof Kick Out Zwarte Piet (KOZP) een beweging “die mogelijk extremistisch wordt en dan ook geweld kan gaan gebruiken”, waardoor het in 2017 in het jaarlijkse Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland werd opgenomen.[10] Na een klacht van KOZP kwam de NCTV hier in 2019 op terug, en noemde het nu een “activistische organisatie” die “de politieke besluitvorming tracht te beïnvloeden binnen de grenzen van de wet”
WIKIPEDIA
DICK SCHOOF/NATIONAAL COORDINATOR TERRORISMEBESTRIJDING EN VEILIGHEID
Terreurbestrijder: ‘We maken ons zorgen om Kick Out Zwarte Piet’
De anti-Zwarte Pieten-groep Kick Out Zwarte Piet is opgenomen in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland omdat de veiligheidsdiensten zich zorgen maken over deze beweging. Dat zei Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding Dick Schoof vanochtend in het tv-programma WNL Op Zondag.
“Het is een van de bewegingen waar we ons zorgen over maken,” zei Schoof. Volgens de terreurbestrijder is Kick Out Zwarte Piet een beweging die mogelijk extremistisch wordt en dan ook geweld kan gaan gebruiken.
“Je ziet dat op rechts en op links een soort extremisme ontwikkelt dat geleidelijk aan toch een gewelddadig karakter krijgt”, zei Schoof. Hij wijst erop dat KOZP momenteel nog geen geweld gebruikt: “We zeggen ook in ons dreigingsbeeld: van geweld is bij deze groep nog echt geen sprake.”
Schoof plaatst KOZP in een toenemende trend van bewegingen die naar extremisme en geweld neigen. “Het is een van de voorbeelden. Net als Pegida en Erkenbrand. Het zijn bewegingen waarbij in het buitenland meer geweld bij te pas komt. Dat we ze nu opnemen onder het kopje extremisme is een soort vroege signalering. Dat geldt voor alle bewegingen die zich op de rechter- en linkerzijde in het extremisme bewegen.”
Kick Out Zwarte Piet (KOZP) diende in februari een klacht in bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid tegen de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Deze klacht betrof het noemen van KOZP in het Dreigingsbeeld Terrorisme in 2017. Vandaag heeft de NCTV schriftelijk op deze klacht gereageerd. Ook is een reactie op de NCTV-website geplaatst.
De NCTV legt hierin uit dat KOZP in het Dreigingsbeeld als activistische organisatie is genoemd. Een activistische organisatie probeert binnen de grenzen van de wet de politieke besluitvorming te beïnvloeden. De NCTV benadrukt dat KOZP nooit als een (links)extremistische, laat staan als terroristische organisatie is beschouwd. Andersluidende opvattingen in de media of politiek berusten op een misverstand. Omdat KOZP ook daarna binnen de grenzen van de wet is blijven opereren, is zij in latere Dreigingsbeelden niet meer opgenomen.
Kick Out Zwarte Piet (KOZP) heeft deze week een klacht ingediend bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid tegen de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). De klacht ziet op het ten onrechte noemen van KOZP in het Dreigingsbeeld Terrorisme in 2017. De afgelopen maanden is dit Dreigingsbeeld in de media, de politiek en zelfs in de rechtszaal regelmatig aangehaald. Naar aanleiding hiervan besloot KOZP alsnog een klacht in te dienen.
KOZP stelt dat de NCTV onrechtmatig en onzorgvuldig heeft gehandeld door de groep in het Dreigingsbeeld op te nemen. KOZP is voor een inclusief Sinterklaasfeest en verlangt in dat verband aanpassing van Zwarte Piet. Dit is een opvatting die zowel het VN-Comité voor de Uitbanning van Rassendiscriminatie, het College voor de Rechten van de Mens en de Kinderombudsman delen. Dit is geen antidemocratische opvatting. Sterker nog, dit streven raakt aan een belangrijke norm van de democratische rechtstaat: bescherming van minderheden gaat vóór de meerderheidsmacht. Alhoewel de KOZP maatschappelijke veranderingen nastreeft, doet zij dit nooit (door te dreigen) met geweld.
Door het Dreigingsbeeld ontstaat een misleidend beeld van KOZP. Een beeld waar de groep en haar leden tot op de dag van vandaag schade van ondervinden. KOZP verzoekt de NCTV daarom de opmerkingen over de groep uit het Dreigingsbeeld te verwijderen. Ook verzoekt KOZP de NCTV om rectificatie. Frederieke Dölle staat KOZP bij in deze klachtprocedure.
Klik hier voor de berichtgeving in Het Parool over deze zaak.
Kick Out Zwarte Piet (KOZP) heeft bij het ministerie van Justitie en Veiligheid een formele klacht ingediend tegen de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Die heeft Kick Out Zwarte Piet drie jaar geleden ten onrechte, vindt de actiegroep, genoemd in het Dreigingsbeeld Terrorisme.
‘Enkele relatief nieuwe extreemlinkse antiracistische actiegroepen bestaan voornamelijk uit actievoerders met een migrantenachtergrond (…),’ liet de NCTV in haar Dreigingsbeeld uit 2017 noteren. ‘De bekendste actiegroepen hiervan zijn Kick Out Zwarte Piet en De Grauwe Eeuw.’
Kick Out Zwarte Piet (KOZP) kreeg landelijke bekendheid nu het sinds een aantal jaar in de Sinterklaasperiode demonstreert tegen Zwarte Piet in zijn huidige vorm.
Extremisme en terroristische dreiging In het rapport maakt de NCTV eens in de vier jaar de balans op, op het gebied van radicalisering, extremisme en terroristische dreiging tegen Nederland, uit alle mogelijke hoeken. De notering in het Dreigingsbeeld is de voorbije maanden met regelmaat tegen KOZP gebruikt, zegt de groep. Zowel in de media, in de politiek als in de rechtspraak.
Reden genoeg voor een klacht over de NCTV. Mede-oprichter Mitchell Esajas: “De ongefundeerde benoeming van KOZP wordt door diverse media gebruikt om vreedzame demonstranten te demoniseren.”
Woordvoerder van de groep Jerry Afriyie heeft sinds de publicatie van het rapport naar eigen zeggen persoonlijke beveiliging nodig bij publieke optredens.
Fair Advocaat Frederieke Dölle hoopt de NCTV zo ver te krijgen dat KOZP uit het Dreigingsbeeld van november 2017 gehaald wordt. Ze zet bovendien in op een rectificatie, die op de site van de coördinator geplaatst moet worden. “Dat spelen we vooralsnog via het ministerie, omdat dat ons het meest eenvoudig en fair lijkt. De NCTV valt immers onder het ministerie van Veiligheid en Justitie.”
Bij de intocht van Sinterklaas november vorig jaar demonstreerden sympathisanten van KOZP in achttien Nederlandse gemeenten. Onder meer in Groningen, Leeuwarden, Den Haag, Eindhoven, Tilburg, Hoorn en Rotterdam keerden mensen zich tegen hen.
De ongefundeerde benoeming wordt door media gebruikt om ons te demoniseren
Mitchell Esajas (KOZP)
EINDE
Reacties uitgeschakeld voor Noten 35 en 36/Vervolg
Dick Schoof, topambtenaar op het ministerie van Justitie en Veiligheid, wordt de beoogde premier. Hij is zojuist ontvangen door formateur Richard van Zwol en de vier partijleiders.
Schoof geeft later op dinsdagmiddag samen met Van Zwol een persconferentie.
De 67-jarige Schoof is oud-topman van de geheime dienst AIVD, Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en oud-directeur van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Ook had hij een belangrijke ambtelijke rol bij de totstandkoming van de Vreemdelingenwet uit 2000, de maatregel waarin de toelating en uitzetting van vreemdelingen zijn geregeld.
Op dit moment is Schoof secretaris-generaal van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Dat is de hoogste ambtenaar van dat ministerie. Hij werkte eerder als topambtenaar op verschillende ministeries.
NSC-leider Pieter Omtzigt noemt Schoof “zeer geschikt” vanwege zijn “brede en zeer relevante” ervaring als topambtenaar. Het voeren van debatten in de Tweede Kamer zal wel “een interessante uitdaging” worden, denkt Omtzigt.
Volgens VVD-leider Dilan Yesilgöz kan het juist een “enorme pre” zijn dat Schoof geen politieke ervaring met de Kamer heeft. “Het is een complexe situatie waarin je vooral moet zorgen dat iedereen op één lijn komt.”
Schoof was ooit lid van PvdA
Het was lang wachten op een beoogde minister-president. Eerder trok oud-informateur Ronald Plasterk zich terug als mogelijke kandidaat vanwege vragen over zijn integriteit.
PVV’er Geert Wilders mocht als leider van de grootste partij iemand naar voren schuiven. Wilders wordt zelf geen premier, omdat NSC en VVD daar te grote bezwaren tegen hebben.
Schoof was ooit lid van de PvdA, maar had in tegenstelling tot Plasterk nooit een actieve rol binnen de partij. Hij heeft zijn lidmaatschap al enkele jaren geleden opgezegd.
Nieuwe kabinetsploeg met Schoof schrijft regeerakkoord
Van Zwol stelt nu samen met de partijleiders van PVV, VVD, NSC en BBB een kabinetsploeg samen die het vorige week gepresenteerde hoofdlijnenakkoord moet gaan uitwerken. Onder leiding van Schoof schrijven zij een regeerakkoord.
Het kabinet moet meer op afstand komen te staan van de Tweede Kamer, een vurige wens van NSC-leider Pieter Omtzigt. Daarom is er nu eerst een hoofdlijnenakkoord dat het kabinet zelf mag gaan uitwerken. Ook moet de ministersploeg voor ongeveer de helft bestaan uit mensen van buiten de politiek. Wie er verder in het kabinet komen, is nog niet bekendgemaakt.
Schoof was voorheen ambtenaar op verschillende ministeries, waaronder het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het ministerie van Onderwijs. Ook was hij eerstverantwoordelijke voor de invoering van de Nationale Politie.
‘Uit interne documenten opgevraagd door NRC bleek in 2024 dat Schoof sinds 2014 de NCTV burgers heeft laten volgen met online nepaccounts, terwijl juristen hem meermaals waarschuwden dat dit juridisch waarschijnlijk niet toegestaan was”
WIKIPEDIA
DICK SCHOOF/NATIONAAL COORDINATOR TERRORISMEBESTRIJDING EN VEILIGHEID
””Tegenover NRC bevestigden meerdere bronnen dat Schoof over de kwestie tegen een medewerker gezegd zou hebben dat “wie nog een keer over die grondslag begint, zijn spullen [kan] pakken”.[9] Het ging hierbij om het heimelijk volgen van onder meer “politieke campagneleiders, religieuze leiders, linkse en rechtse activisten”
WIKIPEDIA
DICK SCHOOF/NATIONAAL COORDINATOR TERRORISMEBESTRIJDING EN VEILIGHEID
NCTV Het was nooit de bedoeling dat de NCTV, die Nederland moet behoeden voor aanslagen en andere gevaren, burgers in de gaten zou houden. Dit gebeurt toch. En het rommelt onophoudelijk op de afdeling die informatie verzamelt en duidt voor de regering.
Nieuws in het kort:
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) heeft in strijd met de wet jarenlang privacygevoelige informatie over burgers verzameld en verspreid.
Ook volgen medewerkers met nepaccounts op sociale media in het geheim honderden politieke campagneleiders, religieuze voormannen en linkse en rechtse activisten.
Op de analyse-afdeling van de NCTV, waar het monitoren plaatsvindt, rommelt het al jaren, blijkt ook uit onderzoek van NRC. Het brengt de kwaliteit van belangrijke rapporten in het geding.
Harry van Duinen begint zijn dag op Twitter. Hij wil weten wat de campagneleider van de politieke partij BIJ1 meldt, wat Black Lives Matter schrijft, waar de voorman van Milieudefensie is. Hij volgt op Twitter 250 accounts, waaronder die van politiek leiders Thierry Baudet (FVD) en Geert Wilders (PVV), activisten die tegen windmolens strijden en radicaal-rechtse profielen als Roel du Pree en Dietse Bazuin.
Op Facebook volgt Harry van Duinen vooral profielen van radicale moslims, zoals Hizb ut Tahrir, een beweging die een kalifaat wil oprichten. Op Instagram: een pro-abortus club, Viruswaarheid en 49 andere accounts.
In de weekenden is hij nauwelijks online en over zichzelf laat Harry van Duinen weinig los. Sinds hij op Twitter zit plaatste hij slechts één tweet, op 5 januari 2010: ‘ADO Den Haag wordt kampioen!!’ Die dag gebeurt er veel. De president van IJsland weigert ineens een miljoenenschuld aan Nederland terug te betalen, bijvoorbeeld. Maar ADO speelt niet. Het is een willekeurige dinsdag middenin de winterstop, rond lunchtijd.
Harry van Duinen is een virtual agent van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Zo noemen analisten van deze organisatie de nepaccounts die ze gebruiken om burgers online te volgen. Niemand mag dat weten. Voor extra anonimiteit switchen ze via een knop op hun computer van het ambtelijke systeem naar een geheime modus die niet tot de overheid te herleiden is. ‘Het vuile systeem’, heet het intern. Het is ook de plek waar sommige analisten meelezen in besloten groepen op Telegram en Facebook.
Voor extra anonimiteit switchen ze via een knop op hun computer van het ambtelijke systeem naar een geheime modus die niet tot de overheid te herleiden is.
De NCTV moet Nederland beschermen tegen dreigingen die de maatschappij kunnen verstoren. Bij elke ramp, aanslag of zelfs dreigend onheil, leunt de regering zwaar op informatie van deze organisatie. Die is verantwoordelijk voor de bestrijding van terrorisme en dreiging van andere landen, voor cyber security, crisisbeheersing en de nationale veiligheid. De analisten van de NCTV hebben hierin een belangrijke taak. Zij verzamelen informatie over alles wat een gevaar voor de nationale veiligheid kan zijn en duiden die.
Maar juist op de analyse-afdeling, het hart van de organisatie, rommelt het al jaren. Enkele analisten hebben het er voor het zeggen. Ze negeren kritiek van collega’s en de leiding beschermt hen. Een externe onderzoeker ontwaart kliekjes: ‘inner circles’. Heldere regels voor het opstellen van analyses ontbreken.
Het brengt de kwaliteit van de belangrijke rapporten in het geding, blijkt uit onderzoek van NRC.
Daarnaast verzamelen de analisten gegevens over wat burgers doen en denken, met wie ze omgaan en wat ze geloven, en slaan die op. Niemand weet voor hoelang. Het ‘vuile systeem’ wordt regelmatig gewist, wat de werkwijze nog oncontroleerbaarder maakt.
NRC beschikt over interne documenten en voerde de afgelopen maanden gesprekken met veertien (oud-)medewerkers van de NCTV en meer dan twintig andere bronnen die de organisatie van binnenuit kennen.
Pieter-Jaap Aalbersberg, voormalig korpschef in Amsterdam en sinds twee jaar de baas van de NCTV, bevestigt begin april gedurende twee uur kalm de bevindingen van NRC op grote lijnen: hij erkent dat „de juridische grondslag moet worden verbeterd” en dat het soms „knettert” op de analyseafdeling van de spanningen. Hij heeft daar eigenwijze, maar uitstekende analisten werken. „Beter dan bij de politie”.
Doorgelicht
Een scan en een sluis geven toegang tot de zesde en zevende verdieping van de streng beveiligde middentoren van het ministerie van Justitie en Veiligheid, vlakbij station Den Haag Centraal. Hier zit de NCTV, met 280 hoogopgeleide medewerkers die allen zijn doorgelicht door de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD). De NCTV speelt een rol bij de beveiliging van Geert Wilders, bij het onderzoek naar het neerhalen van de MH17, het afpakken van paspoorten van Syriëgangers, de tramaanslag in Utrecht.
Voorbij de scan en sluis naar rechts, de gang door, bevinden zich de werkkamers van zo’n veertig medewerkers van de ‘Kerneenheid Analyse’. Paul Abels is er vanaf de oprichting de belangrijkste man, formeel eerst als chef en dan als raadsadviseur. Hij is een gepromoveerd kerkhistoricus, voormalig journalist, ex-AIVD’er en bijzonder hoogleraar inlichtingenstudies aan de Universiteit Leiden.
De analisten beantwoorden vragen van de minister van Justitie en Veiligheid, politie of gemeenten, schrijven analyses met namen als ‘Weekberichten’, ‘Signalement’, ‘Situatieschets en Duiding’ en rapporten over radicalisering, salafisme of onrust over de coronamaatregelen. Pronkstuk is het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland, gebaseerd op eigen informatie en die van inlichtingendiensten, politie, ambassades. Daarin stelt de NCTV drie keer per jaar het ‘landelijk dreigingsniveau’ vast, waaruit blijkt hoe groot de kans is op een terroristische aanslag.
Twintig organisaties houden zich bezig met terrorismebestrijding, overzicht ontbreekt
Het zijn belangrijke documenten over de nationale veiligheid. Maar vraag je de analisten hoe je een reguliere analyse opbouwt, wanneer iemand volgens hen een gevaar vormt of wanneer ze bronnen moeten vermelden, dan volgt geen eenduidig antwoord. Een analist: „Je pakt gewoon een vorige analyse en die pas je aan.”
Het leidt tot ongelukken, zoals begin dit jaar. Op 15 januari lekt een Turkije-nota van de NCTV uit via tijdschrift HP/De Tijd. In de nota wordt gewaarschuwd voor de groei van moslimfundamentalisme onder Turks-Nederlandse jongeren en de rol die president Erdogan hierin zou spelen. Politici zijn in alle staten. Maar experts zien al snel de aannames en fouten in het concept-rapport. Zo wordt Erdogan aangewezen als mogelijke inspirator voor de tramaanslag in Utrecht, terwijl de aanslagpleger hem „een hond van Amerika” noemde.
Bij de NCTV is dan al tijden discussie over de Turkije-nota. De Turkije-analist werkte er anderhalf jaar aan, onder toezicht van Paul Abels. De analyse wordt keer op keer door collega’s verworpen. Zelfs na kritiek van deskundigen van de politie, de AVID en een gezaghebbend wetenschapper weigert de analist aanpassingen door te voeren en Abels steunt hem. De nota moet verspreid worden, vinden zij, om gemeenten te waarschuwen voor Turks salafisme. Als de publicatie eind 2020 niet door dreigt te gaan, belandt de nota in handen van HP/De Tijd.
Na alle publieke kritiek op de gelekte nota besluit de NCTV een volledig nieuwe versie te maken. Zonder betrokkenheid van de Turkije-analist en Paul Abels.
Aanslagen Madrid
Wie wil begrijpen hoe de NCTV in deze situatie is beland, moet terug naar 11 maart 2004. In Madrid vinden aanslagen plaats in vier treinen. Door bommen van terroristen komen 191 mensen om het leven.
Plotseling komen zulke aanslagen voor Nederland dichtbij. Alleen: hoe dichtbij precies is niet duidelijk. Twintig organisaties houden zich bezig met terrorismebestrijding, overzicht ontbreekt.
Topambtenaar Tjibbe Joustra maakt een plan voor een afdeling die zowel onder het ministerie van Justitie en Veiligheid als Binnenlandse Zaken valt. Hij wordt zelf de baas van deze nieuwe afdeling, die dan nog Nationaal Coördinator voor Terrorismebestrijding (NCTb) heet. Joustra wil er hooguit honderd ambtenaren voor, „anders ben je alleen maar bezig jezelf te coördineren”, zegt hij in maart via de telefoon.
De coördinator moet „de samenwerking” verbeteren, schrijven de ministers Piet Hein Donner (Justitie en Veiligheid, CDA) en Johan Remkes (Binnenlandse Zaken, VVD) in september 2004 aan de Kamer. Maar wat het kabinet echt wil, is informatie. „Informatie is de belangrijkste grondstof voor terrorismebestrijding”, aldus de ministers.
Intern wijzen medewerkers hem erop dat de NCTV burgers helemaal niet in de gaten mag houden.
De terrorismecoördinator gaat dreigingsanalyses maken met de informatie van andere overheidsorganisaties: inlichtingendiensten, ambassades, Openbaar Ministerie, politie. De analisten voegen informatie samen en vertalen die in beleid. Het is niet de bedoeling dat ze zich op personen richten, daar zijn andere organisaties voor, staat ook in de brief.
Het plan was, vertelt Tjibbe Joustra via de telefoon: „We brengen dreigingsniveaus uit en coördineren de samenwerking. Dat was de kerntaak.” Maar eigenlijk weet niemand goed wat de coördinator precies is of mag doen – ook uit het organisatiebesluit van die tijd wordt het niet duidelijk. „Dat was precies mijn bedoeling”, zegt Joustra nu. „Ik koos er bewust voor om niets te regelen. Dat geeft alleen maar gezeur.”
Met elke terroristische dreiging wordt de coördinator belangrijker. Theo van Gogh wordt vermoord (2004). Leden van de Hofstadgroep belanden in de cel (2005). Bommen gaan af in Londen (2005), er is woede in het Midden-Oosten over de film Fitna van Geert Wilders (2008), een auto koerst op de bus van de koninklijke familie en een onderbroekbom gaat net niet af in een vliegtuig (2009).
In 2011 krijgt de terrorismecoördinator er nog een vracht aan taken bij: digitale dreiging, rampen- en droogtebestrijding, chemisch gevaar. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding krijgt het woord ‘Veiligheid’ achter haar naam en valt alleen nog onder het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Vrienden van uitreizigers
Als Dick Schoof op 1 maart 2013 terrorismecoördinator wordt, verhoogt hij al na twee weken het dreigingsniveau: een aanslag in Nederland is voorstelbaar. Dat komt door de opkomst van terreurorganisatie IS. Naar schatting honderd Nederlanders vertrekken rond die tijd naar Syrië voor de jihad.
De roep om informatie is niet te stillen. In ieder debat wordt Justitieminister Ivo Opstelten (VVD) en later zijn opvolger Ard van der Steur (VVD) bestookt met vragen over Syriëgangers. Wie zijn ze? Hoeveel jongeren heeft u tegengehouden? Hoeveel paspoorten afgepakt?
De AIVD en het Openbaar Ministerie kunnen niet alle vragen beantwoorden: staatsgeheime informatie, lopende onderzoeken. Schoof wel. Zijn analisten volgen de Nederlandse jihadisten nauwgezet online. Alles wat ze vinden op Facebook en YouTube wordt opgeslagen en geanalyseerd: van onthoofdingsvideo’s uit Aleppo tot reacties van de in Nederland achtergebleven vrienden van uitreizigers.
De NCTV adviseert ook gemeenten of ze een pro-Hamas-demonstratie moeten toestaan en of die Turkse zanger die naar de stad komt geen terrorist is. En iedere dag praat Schoof de minister bij. „Dan schoof hij handig een A4’tje met alle antwoorden kant-en-klaar over tafel”, zegt een ambtenaar.
Intern wijzen medewerkers hem erop dat de NCTV burgers helemaal niet in de gaten mag houden. Daar is geen wettelijke grondslag voor. Alleen inlichtingendiensten en de politie mogen onder strenge voorwaarden de gangen van burgers in kaart brengen; daarvoor moeten ze toestemming vragen en elke stap verantwoorden. Een analist van de NCTV mag niets meer dan welke ambtenaar ook.
De bezwaren worden genegeerd. „Wie nog een keer over die grondslag begint, kan zijn spullen pakken”, snauwt Schoof een medewerker op een dag toe, bevestigen meerdere bronnen.
Ook de chef van de analisten is pragmatisch. Paul Abels deelt zo nu en dan op Twitter zijn ongenoegen over de „privacywaanzin” in Nederland. Privacy noemt hij „de westerse variant van de boerka”: beiden belemmeren immers „normale menselijke interactie en samenwerking”. Vooral de nieuwe privacywet AVG moet het ontgelden. Abels: „Dagelijks krijg ik te horen dat iets niet mag op grond van de AVG. Waarom op dit punt zoveel gezagsgetrouwheid?”
Weten de verantwoordelijke justitieministers eigenlijk waar de informatie van de NCTV vandaan komt? „Nee, als minister mag ik ervan uitgaan dat de analyses van de NCTV op zorgvuldige wijze tot stand komen”, zegt Ard van der Steur (2015-2017). „Ik heb nooit inzicht gekregen of gevraagd naar hoe het allemaal precies werkt. Als minister wilde ik vooral weten: begrijp ik de informatie en kan ik ermee werken?”
Een NCTV-analist mag niets meer dan een willekeurige gemeenteambtenaar, stelt ook de huidige terrorismecoördinator Pieter-Jaap Aalbersberg. „Dat moet zo blijven ook. Anders zijn we een geheime dienst.” Net als zijn voorgangers wil ook hij geen extra bevoegdheden. Wel kunnen heel wat online activiteiten van de analisten „juridische versterking” gebruiken, meent hij. Aan het standaardiseren van analyses wordt gewerkt.
GEESTELIJK VERZORGENDE
Naast politici en radicale moslims houden NCTV-analisten via nepaccounts als dat van Harry van Duinen sinds vorig jaar ook actievoerders tegen coronamaatregelen in de gaten, zoals Willem Engel van Viruswaarheid en Tinus Koops van Nederland in Opstand.
Zo mag het niet, de overheid moet zich altijd kenbaar maken, waarschuwde een jurist al eens in een vergadering. Ook haar waarschuwing werd genegeerd.
In 2018 krijgen twee analisten een Turks-Nederlandse man in hun vizier. Hij werkt als gevangenisimam en leidt ook een moskee in de regio Rijnmond. Jongeren uit die moskee bezochten jaren daarvoor een radicale imam in Turkije. De analisten verzamelen informatie over die reis. Een groepsfoto gaat via een weekbericht naar overheidsinstanties.
De duizenden rapportages van de analisten belanden in een systeem op een streng beveiligde ‘staatsgeheime computer’
De NCTV zoekt ook contact met de werkgever van de gevangenisimam, de Dienst Justitiële Inrichtingen. Wegens de dubieuze moskee zou hij een veiligheidsrisico vormen in de gevangenis. De imam wordt op non-actief gesteld, een integriteitsonderzoek begonnen. Via via hoort de imam alleen dat de NCTV erachter zit.
Hij vertelt de integriteitsonderzoekers en de NCTV dat hij niet mee was op de jongerenreis. Hij kent de bezochte prediker wel, maar deelt niet al zijn denkbeelden. Na zeven maanden thuis krijgt hij bericht: niets aan de hand. Er worden excuses aangeboden en hij mag weer aan het werk, maar is psychisch, financieel en in zijn reputatie geschaad.
Haga Lyceum
In vertrouwelijke analyses van de NCTV is te zien hoe consequent sommige burgers in de gaten worden gehouden. Een prediker uit Almere is begin 2019 in een half jaar tijd zeker drie keer onderwerp van een ‘weekbericht’. Hij wordt omschreven als een leerling van een omstreden shariageleerde.
Die weekberichten worden standaard verstuurd aan gemeenten, politie, OM, ministeries, AIVD, maar ook aan buitenlandse veiligheidsdiensten.
De NCTV stelde ook profielen op van vier betrokkenen bij het Amsterdamse Cornelius Haga Lyceum, die NRC recent inzag. Er staat in met wie ze getrouwd zijn, hoeveel kinderen ze hebben, wie hun vrienden zijn, waar ze studeerden. In een profiel van een imam staan foto’s van vrijwilligers uit zijn stichting. In januari 2020 tikt de rechter tijdens een proces over Haga Lyceum de NCTV op de vingers om deze profielen. Eén bevat bijvoorbeeld „onvoldoende feitelijke” onderbouwing.
Aalbersberg zegt dat er „zeer incidenteel” meer van zulke profielen over personen zijn opgesteld. Alleen „voor intern gebruik”.
De duizenden rapportages van de analisten belanden in het interne zoek- en opslagsysteem ZOT, te vinden op een streng beveiligde ‘staatsgeheime computer’. Niemand houdt bij hoe lang al die gegevens worden bewaard. Voor het opslaan van de ruwe data voor de verslagen bestaat geen systeem. Filmpjes van preken, tweets en Instagram-posts, foto’s met personen die óók verdacht zijn: iedere analist bewaart ze op een eigen manier. Zo belanden persoonsgegevens van burgers willekeurig in eigen, soms geïmproviseerde archieven van analisten of ze mailen die naar zichzelf.
Dat de NCTV op gevoelige thema’s veel ruimte geeft aan de duiding door één persoon, leidt tot missers
Weet Pieter-Jaap Aalbersberg wie Harry van Duinen is? Na een stilte gaan zijn mondhoeken omlaag. „Een medewerker?” Hoeveel nepaccounts heeft de NCTV? „Dat weet ik niet en ik zou het ook niet vertellen.” Heeft hij wel eens in het zoek- en opslagsysteem gekeken? „Nee”. Hoe zit het met die knop naar ‘het vuile systeem’? Hij vraagt het na. Waarom een geheim systeem? „Als je zegt: de NCTV kijkt even met jullie mee, dan werkt het niet.”
„We kijken niet naar mensen”, zegt Aalbersberg. „We kijken naar uitlatingen van mensen”. Of, toch soms wel naar mensen, maar dan „breed”, of „kort-cyclisch”.
En: „Ik volg als coördinator toch ook allerlei mensen op Twitter?”
Het staat niet op één plek beschreven, maar hij stelt dat wat ze doen mag, door een combinatie van de taakomschrijving en het organisatiebesluit van de NCTV.
Denkt Bart Custers, hoogleraar law and data science aan de Universiteit Leiden, dat de NCTV bijvoorbeeld met nepaccounts burgers mag volgen? „Nee, dat mag niet. „Het gebruik van nepaccounts is werken onder dekmantel. De NCTV heeft die bevoegdheid niet. Als de overheid ongeoorloofd mensen gaat volgen, krijg je een politiestaat.”
Bijzonder hoogleraar inlichtingen en recht Jan-Jaap Oerlemans: „Als je heel regelmatig op iemands profiel kijkt als ambtenaar, dan ben je aan het volgen. Dan kan het stelselmatig worden. Als wij als samenleving willen dat de NCTV dat ook kan, dan moet dat in de wet worden vastgelegd.”
Mastodonten
Op 1 december 2020 volgen de analisten van de NCTV een videoworkshop. Ze krijgen een vraag voorgelegd: kan iemand van hen een voorbeeld geven van iets wat recent mis ging bij de NCTV?
Het antwoord is niet moeilijk. Anderhalve maand eerder meldde de NCTV in het Dreigingsbeeld dat een islamclub banden met salafisten onderhoudt. Dat dreigingsbeeld gaat meestal over terreurgroepen als IS. Nu wordt ineens een kleine, nieuwe Nederlandse club die zich ‘islamitische mensenrechtenorganisatie’ noemt, met naam vermeld.
Een misser, vinden sommige analisten. Waarom wordt deze club genoemd? Wat voor banden? En waarom schreef de salafisme-analist dat op zonder overleg?
Dan vaart Paul Abels uit tegen de man die dit voorbeeld heeft genoemd. „Wat een schándelijke aantijging!” roept hij. Tegen de salafisme-analist, bedoelt hij, niet tegen de islamclub.
NCTV-medewerkers vertellen over intimidatie en een onveilige werksfeer. „We moeten polarisatie voorkomen, terwijl de NCTV zelf gepolariseerd is”, zegt een ambtenaar.
Discussies worden met regelmaat per e-mail uitgevochten met de hele afdeling in de cc.
De leiding zou blind varen op een klein groepje analisten. De mannen houden informatie voor zich, delen het alleen met Abels en kaarten kwesties een-op-een met hem af, waar collega-analisten denken dat er nog discussie over gevoerd kan worden. Kritiek leidt onherroepelijk tot conflicten. Daarbij is de afloop steeds dezelfde. De ‘mastodonten’ of ‘cowboys’ blijven en hun critici – vaak vrouwen – vertrekken.
Over de belangrijkste extreem-rechtsanalist komen meerdere klachten binnen bij de leiding. Een mediationtraject tussen hem en twee vrouwen die zich ook met extreemrechts bezighouden, leidt tot het vertrek van een van hen, hij blijft.
Dat de NCTV op gevoelige thema’s veel ruimte geeft aan de duiding door één persoon, leidt ook tot missers. Zo staat in het Dreigingsbeeld van mei 2020 dat het extreemrechtse online landschap in Nederland „klein” is. Dit „belangrijke inzicht” zou onder meer blijken uit het feit dat slechts „een paar Nederlanders” lid zijn van een oud, internationaal extreemrechts forum.
Wat er níét bij staat, is dat de NCTV dan al geïnformeerd is over een groeiende groep rechtsextremisten die online zeer opruiende taal uitslaat en dat enkele medewerkers dat alarmerend vinden. De hoofdanalist haalde er zijn schouders over op, vertellen bronnen aan NRC.
Onterecht, blijkt. Een paar maanden later slaat de AIVD alarm over extreemrechtse online chatgroepen. Twee jongens worden gearresteerd wegens vermeende terreurplannen. Volgens het OM riepen ze op „complete families thuis” en „overheidsbeambten” te vermoorden.
Gebiedsverbod
Waar de extreemrechts-analist volgens bronnen de dreiging relativeert, zien de salafisme-analist en de Turkije-analist juist „achter iedere boom een ondermijnende salafist”, zegt een medewerker. Anderen onderschrijven dat.
De salafisme-analist werkt al vanaf de oprichting bij de NCTV. Als een van de weinigen spreekt hij Arabisch en hij weet veel van de islam. Over salafisme heeft de analist een uitgesproken mening: het is een levensgevaarlijke bedreiging voor Nederland. Dat uit hij waar hij kan.
De Haagse imam Fawaz Jneid is een salafistische prediker. Hij laat niet na in zijn preken islamcritici te vervloeken. In een rapportage die moet dienen als grondslag om de imam een gebiedsverbod in twee Haagse wijken op te leggen, haalt de analist een aansporing van Fawaz aan: „Strijd voor God met een toegewijde jihad.” Het citaat laat volgens de analist zien dat de imam oproept tot de gewapende strijd. Maar jihad betekent niet altijd geweld. Fawaz zegt in de passage erna dat deze strijd slechts „met je tong en je pen” gevoerd moet worden. Dat laat de analist weg. Collega’s wijzen hem erop dat woorden zo uit de context worden gehaald.
Als het gebiedsverbod verlengd moet worden, gebeurt iets dergelijks. Fawaz schrijft op Facebook dat homoseksuelen de woede en bestraffing van Allah verdienen. De analist interpreteert deze Facebookpost alsof Fawaz „moord op homoseksuelen” legitimeert. Daar geeft Fawaz zelfs impliciet „opdracht” toe, schrijft de analist in een vervolgrapportage. Het gebiedsverbod wordt verlengd.
Paul Abels en een mede-chef krijgen een ‘donkerrode’ beoordeling van hun personeel, vergelijkbaar met een rapportcijfer 2 of 3
De analist buigt zich ook over de islamitische hulporganisatie Salaam Foundation uit Eindhoven. In een weekbericht aan alle gemeenten schrijft de analist dat een inzamelingsactie van de stichting „vragen oproept” en „dubieus” is. De stichting heeft drie ton ingezameld voor een Marokkaans weeshuis. Dat is onmogelijk, schrijft de analist. „Feit van algemene bekendheid is […] dat deze organisaties en hun achterban niet voldoende draagkrachtig zijn om een dergelijk bedrag bijeen te brengen.”
Als het bericht via media uitlekt, neemt de Salaam Foundation contact op met de NCTV. Ze biedt haar volledige administratie met alle donaties ter inzage aan. De NCTV weigert de stichting te ontvangen.
De politie huurt de salafisme-analist graag in wegens zijn kennis van het Arabisch en de islam. In grote onderzoeken helpt de analist met vertalingen. Zo heeft hij een dubbelfunctie die, volgens bronnen bij de politie, tot „ongewenste vermenging van rollen” kan leiden. Hoe scheidt de analist zijn kennis van politie-onderzoeken van zijn werk als NCTV-analist? Aalbersberg zegt dat daar geen afspraken over zijn gemaakt.
Enkele jaren geleden kreeg de salafisme-analist ruzie met een ambtenaar van het ministerie van Sociale Zaken. Ze hebben veel met elkaar te maken: de ambtenaar werkt voor een integratie-afdeling, die zich ook met salafisme bezighoudt. Toen hij in dienst kwam, informeerde hij zijn werkgever direct over een gebeurtenis in zijn familie. Zijn jongere broertje vertrok in 2013 naar Syrië, tot verdriet van het gezin dat er alles aan had gedaan hem tegen te houden. Uit een AIVD-screening kwamen geen bezwaren tegen zijn aanstelling naar voren.
Maar als de integratie-ambtenaar kritische vragen stelt over de analyses van de salafisme-expert, vertelt die ambtenaren over de familiegeschiedenis van de integratie-ambtenaar. De salafisme-expert weet daarvan door zijn werk als politievertaler. „Zijn broer is uitgereisd, ik heb zijn familie onder de tap gehad”, zegt de analist volgens vijf bronnen. „We kunnen hem niet vertrouwen.” Het leidt tot ruzies op de analyse-afdeling van de NCTV. De integratie-ambtenaar valt uit.
Vanaf 2017 vinden er mediationtrajecten plaats voor de „sfeer van wantrouwen” tussen de analisten en Sociale Zaken, zegt Aalbersberg, maar ook voor spanningen tussen de NCTV’ers onderling.
BESLOTEN CIRCUITS
Paul Abels en een mede-chef krijgen een ‘donkerrode’ beoordeling van hun personeel, vergelijkbaar met een rapportcijfer 2 of 3, vertellen bronnen.
Nu moet de directie wel optreden. Een extern onderzoeksbureau licht de analyseafdeling door. Begin 2019 houdt de onderzoeker een presentatie voor de afdeling. Hij uit zijn zorgen over de inner circles op de werkvloer.
Niet lang daarna houdt de salafisme-expert zelf een presentatie over inner circles voor de afdeling. Hij vertelt waarom die besloten circuits of kliekjes juist goed zijn.
Aalbersberg noemt het logisch dat het af en toe „knettert” bij de analisten. „In het verleden maar ook recent” was sprake van „stevige wrijvingen” op de afdeling. De werkdruk is hoog en er staat nogal wat op het spel. In 2017 kwamen er ineens veel nieuwe medewerkers bij. Die botsten met oudgedienden. „De analyses zijn hun kindjes. Daardoor zijn ze kwetsbaar. Maar je moet je ook afvragen: is hun rol niet té bijzonder?” Van „aparte posities” van analisten is volgens hem geen sprake.
De Harry van Duinen-nepaccounts op Facebook, Twitter en Instagram verdwijnen direct nadat de NCTV dit artikel twee dagen voor publicatie onder ogen heeft gekregen
Aalbersberg wil „de bedrijfsvoering van de NCTV op orde brengen”. Hij zette een project Grondslagen op, over wat zijn medewerkers wel en niet mogen. Er komt een project Archivering over het opslaan en bewaren van gegevens. Een kwaliteitstraject voor betere analyses. Hij regelde mediation, verving mensen.
Sommige dingen kunnen echt niet meer, zegt hij. Zoals het monitoren en duiden van personen, op verzoek van gemeenten. „Dat is er vaak op gericht om iemand in beeld te brengen.” Dat heeft de NCTV nu, na jaren, opgeschort. „Daar was onvoldoende grondslag voor.”
Aalbersberg vat samen: „De NCTV zit in een pre-adolescentiefase.”
De analist tegen wie chef Paul Abels hard uitviel tijdens de videoworkshop mailt kort erna aan alle deelnemers wat hij had bedoeld.
Hij vindt dat zij, de analisten, „zorgvuldiger moeten zijn” met het vermelden van groepen in het Dreigingsbeeld.
Nog een mail, van Paul Abels, een klein half uur later. Hij biedt alle deelnemers van de workshop zijn excuses aan voor zijn uitval „met enig schaamrood op de kaken”. Hij legt uit dat de analist „een gevoelige snaar” raakte. Abels zag diens kritiek „als een aanval op een collega […].”
Op 15 december 2020 kondigt de personeelsdirecteur aan dat Abels „met ingang van heden” een andere baan heeft. Abels wordt decaan bij de NCTV Academie, een functie die nog niet bestond.
De Harry van Duinen-nepaccounts op Facebook, Twitter en Instagram verdwijnen direct nadat de NCTV dit artikel twee dagen voor publicatie onder ogen heeft gekregen.
Reageren? Mail naar onderzoek@nrc.nl Illustraties Martien ter Veen.
WAT IS DE NCTV?
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is de NCTV geen inlichtingendienst. Het is een afdeling op het ministerie van Justitie en Veiligheid. De ambtenaren mogen niet heel veel meer dan, zeg, een ambtenaar van de gemeente Nieuw-Vennep.
De NCTV werd in 2004 opgericht om informatie van de vele overheidsdiensten die zich bezighielden met het bestrijden van terrorisme te coördineren. Vrij snel erna kreeg het een eigen analyse-afdeling. Die ging uitlatingen van burgers online ‘monitoren’.
In artikel 50 van het organisatiebesluit van het ministerie staat dat de NCTV als taak heeft: „De identificatie en de analyse van dreigingen en risico’s op het gebied van terrorisme en nationale veiligheid.”
Om burgers online te volgen, moeten zelfs inlichtingendiensten en de politie zich aan strenge wettelijke regels houden. Zij hebben een externe toezichthouder, de NCTV heeft dat niet.
EINDE
Reacties uitgeschakeld voor Noten 29 t/m 34/Vervolg
Journalisten moeten tegen een stootje kunnen. Maar om ons voor ‘tuig van de richel’ uit te maken, zoals Geert Wilders deed, is niet alleen beledigend. De persvrijheid is groot, vindt hoofdredacteur Paul van den Bosch, en dat zal niet snel veranderen met de PVV in het kabinet, maar we blijven wel opletten. Woorden doen ertoe.
Worden jullie vaak uitgemaakt voor tuig van de richel? Iemand stelde deze vraag tijdens een eindejaarsdiner. Nou, niet echt. Niet in deze termen die Geert Wilders ooit in de mond nam en nooit terugnam.
Redacties krijgen wel andere verwensingen naar ons hoofd, vooral op al die digitale snelwegen zonder deugdelijke snelheidscontrole. Bij het AD zijn we links en rechts, antisemieten en moslimhaters, Feyenoorders en Ajacieden, fout voor, tijdens en na oorlog, racistisch en allochtenknuffelaars, spreekbuis van Het Grote Wereldcomplot. Vaak gekoppeld aan scheldwoorden. Echt alles komt voorbij.
Geruststellende gedachte
Een collega zei ooit gekscherend dat je het goed doet als je iederéén boos maakt. Het wordt verdacht als het steeds dezelfde groep is. Zeker bij een groot nieuwsmedium als het AD (meer dan 7,5 miljoen unieke bezoekers en lezers per maand) is dat best een geruststellende gedachte.
Een krant, site of app kan het nooit iedereen helemaal naar de zin maken. Of beter: niemand helemáál. En wees gerust, verreweg de meeste lezers en volgers geven ons op z’n minst een ruime voldoende en zouden er niet aan denken om beledigingen of bedreigingen naar onze redactie te sturen.
In Nederland is de persvrijheid een belangrijke pilaar onder de rechtstaat, vastgelegd in onder meer de grondwet. Dat is niet alleen belangrijk voor journalisten, vooral ook voor de mensen die zij willen informeren. Zo komen bepaalde zaken toch naar boven die sommigen liever onbesproken laten. Een mening van een columnist kan jou plezieren, laten nadenken of ook irriteren. Dat hoort erbij. Zolang ook journalisten zich aan de wet houden, want die geldt voor iedereen. Rechters zien daarop toe, ook wij moeten ons soms verantwoorden voor publicaties.
Nederland zesde in lijst persvrijheid
Je hoeft niet eens buiten Europa te reizen om te zien wat er gebeurt (Hongarije, Rusland) als de vrijheid van journalisten wordt ingeperkt of zelfs afgebroken. In de World Press Freedom Index met 180 landen (Noorwegen 1ste, Noord-Korea laatste) stond Nederland in 2023 op de zesde plaats. We zijn echt niet bang dat ons land binnenkort in de regionen van de Noord-Koreanen, Chinezen (voorlaatste) of zelfs de VS (45ste) komt, maar het blijft altijd oppassen.
In hun boek ‘How Democracies Die’ beschrijven twee Amerikaanse wetenschappers de stappen hoe langzaam maar zeker een democratie van binnenuit wordt verzwakt. Een factor is als politici en bestuurders de eigen instituten fundamenteel ter discussie stellen: de onafhankelijke rechtsspraak bijvoorbeeld, het parlement, de oppositie, en ook door journalisten als regelrechte vijanden te bestempelen.
Geert Wilders, de politicus die onze beroepsgroep op een enkele uitzondering na ‘tuig van de richel’ noemde, doet dat niet consequent en indien premier zal hij de persvrijheid niet afschaffen. Maar meer dan ooit heeft hij nu een voorbeeldfunctie. Hij zal misschien zeggen wat anderen denken, maar hij verzwakt met zulke uitspraken de democratie die – ironisch genoeg – hem in de gelegenheid stelde de grootste fractie te worden.
Dat maakt wantrouwend en oplettend. Niet alleen in onze beroepsgroep. Dat is men blijkbaar ook in politiek Den Haag waar potentiële coalitiepartners als VVD, NSC en BBB een voor een formatie unieke ‘tussenronde’ hebben ingelast om over de grondwet en rechtsstaat te praten.
Zijn wij dan zonder fouten?
Is dit Calimero-gedrag van journalisten? Misschien dat jij dat ook vindt. Ook dat mag. Het is een vrij land. Want zijn wij zonder fouten? Zeker niet. In 2024 blijven we openstaan voor kritiek, op- en aanmerkingen, klachten en andere meningen die ons laten nadenken. Mits in normale bewoordingen en op dito toonhoogte.
Maar nu de wereld onzekerder wordt en de polarisatie heviger, worden vrije media nog belangrijker. Ik hoop dat jij het AD in 2024 wederom als een betrouwbare brenger van nieuws, verhalen en inspiratie zal zien.
Het hoofdbestuur van journalistenvakbond NVJ wil een gesprek met PVV-leider Wilders. Directe aanleiding is een tweet van Wilders, afgelopen zaterdag. Daarin noemde hij journalisten “tuig van de richel”.
“Journalisten zwartmaken is de rechtstaat zwartmaken”, reageerde NVJ-secretaris Bruning gisteren al op de tweet. “Het maakt het journalisten onmogelijk om hun werk te doen. Politici zouden beter moeten weten. Benader elkaar op inhoud, nooit op ongefundeerde stigma’s.”
Legitimatie
De NVJ vreest dat mensen dergelijke uitspraken kunnen zien als rechtvaardiging voor agressie tegen journalisten. Wilders plaatste zijn tweet op de dag dat uit een onderzoek in opdracht van PersVeilig bleek dat acht op de tien journalisten weleens te maken hebben met een vorm van agressie of bedreiging.
“Dat onderzoek maakt duidelijk hoezeer de journalistiek in brede zin te maken heeft met intimidatie en geweld. Als iemand die een belangrijk deel van het Nederlandse electoraat vertegenwoordigt met zo’n tweet een legitimatie geeft aan zijn achterban om journalisten niet te vertrouwen en ze als tuig van de richel te beschouwen, wat betekent dat dan voor de zorgelijke situatie waar journalisten nu al in verkeren?”, zegt Bruning tegen de NOS.
“We willen in het gesprek graag duidelijk maken dat Wilders daarin een verantwoordelijkheid heeft. Juist hij zou moeten weten hoeveel last je kan hebben van intimidatie en bedreiging.”
Verschillende journalisten uitten zaterdag hun kritiek op de tweet van Wilders:
Ook ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers reageerde op de uitspraak van Geert Wilders, en op die van Thierry Baudet. De FvD-leider onderschreef de tweet van Wilders met de woorden “Is zo.”.
6. Toegankelijke publieke voorzieningen; zorg en onderwijs
PAGINA 16
” Het grondrecht van de vrijheid van onderwijs moet worden beschermd. Er mag geen ruimte zijn voor het overdragen van antidemocratische en anti-rechtstatelijke opvattingen door leraren of in lesmateriaal. De Inspectie van het Onderwijs houdt daartoe in het funderend onderwijs en in het mbo-toezicht op de wettelijke burgerschapsopdracht. De burgerschapsopdracht wordt aangescherpt om radicalisering te voorkomen. Bestuurders worden sneller ontslagen als de burgersopdracht niet wordt uitgevoerd. Artikel 23 van de Grondwet blijft ongewijzigd, maar binnen de juridische kaders van artikel 23 worden de mogelijke stappen gezet om onwenselijke en excessieve elementen als
PAGINA 17
antidemocratisch en anti-rechtstatelijk onderwijs verder in te perken. Het toezicht op informeel en formeel onderwijs wordt wettelijk geregeld zodat signalen van haat en geweld gevolgen krijgen.
HOOP, LEF EN TROTS-HOOFDLIJNENAKKOORD 2024-2028 VAN
Het huidige lage btw-tarief voor culturele goederen en diensten wordt met ingang van 2026 grotendeels afgeschaft. Het btw-tarief gaat dan van 9% naar 21%. Het huidige lage btw-tarief voor dagrecreatie en bioscopen blijft behouden en is uitgezonderd van de verhoging.
”Volgens de hoofdredacties dreigt de nieuwsvoorziening “bedoeld of onbedoeld” te worden geraakt door het plan van de formerende partijen om de btw op gedrukte en digitale media te verhogen van 9 naar 21 procent.”
De hoofdredacties van zo’n dertig nieuwsmedia roepen op tot behoud van onafhankelijke journalistiek. In een paginagrote advertentie in de dagbladen vragen ze de Tweede Kamer om de plannen van de formerende partijen bij te sturen “nu het nog kan”.
Volgens de hoofdredacties dreigt de nieuwsvoorziening “bedoeld of onbedoeld” te worden geraakt door het plan van de formerende partijen om de btw op gedrukte en digitale media te verhogen van 9 naar 21 procent.
Een btw-verhoging heeft volgens hen grote gevolgen voor lezers. “Mensen met een smalle beurs worden afgesneden van verdiepende journalistiek, met een groeiende nieuwskloof tot gevolg.”
Ook vrezen de hoofdredacties voor een daling van het aantal abonnementen, met “ingrijpende financiële gevolgen voor redacties”. “Zeker kleinere titels en regionale dagbladen zullen geraakt worden”, schrijven ze. “Daarmee komt de pluriforme journalistiek in Nederland in zijn geheel onder druk te staan.”
“Een verdubbeling van de btw op journalistiek naar het hoogste tarief van heel Europa geeft geen pas. Als het belang van de rechtsstaat echt hoog in het vaandel staat: schrap deze maatregel”, schrijven de hoofdredacties.
EINDE
Reacties uitgeschakeld voor Noten 25 t/m 27/Vervolg
