[9]
ZIE NOOT 8
LEES VOLGEND ARTIKEL
”Tegelijkertijd doet omikron zijn intrede in Nederland en zien we dat de omikron-besmettingen al in aantal toenemen. Ondanks dat we nog niet alles weten van de nieuwe variant, weten we wel zeker dat deze vele malen besmettelijker is. Waar de delta-variant zorgde voor een verdubbeling van de besmettingscijfers in 2-3 weken, doet omikron dat in 2-3 dagen. Als we geen maatregelen nemen, zal dit leiden tot een grote toestroom van patiënten in ziekenhuizen.”
RADBOUD UMCOPRUKKENDE OMIKRON VARIANT IN NEDERLAND24 DECEMBER 2021
https://www.radboudumc.nl/nieuws/2021/oprukkende-omikron-variant-in-nederland
Helaas heeft heel Nederland tot in ieder geval 14 januari te maken met strengere coronamaatregelen, die zijn ingesteld vanwege de risico’s van de oprukkende omikron-variant. Toch is er vaak te lezen dat er minder ziekenhuisopnames zijn, dat de omikron een milder ziekteverloop kent, en dat vaccinaties nauwelijks de ziekte voorkomen. In hoeverre is dat waar? En waarom is de druk nu nog zo hoog in ons ziekenhuis? Plus: wat kunt u zelf doen om de patiëntentoestroom te helpen verlagen?
Delta versus omikron
Tot nu toe is de delta-variant van het coronavirus overheersend in Nederland. Deze heeft de afgelopen periode voor een vierde golf gezorgd. Door de mondneusmaskerplicht en “avondlockdown” die een paar weken geleden zijn ingesteld, zijn we net over de piek heen. Dat zien we terug in dalende besmettingscijfers en afnemende patiëntenaantallen in de ziekenhuizen (maar helaas nog niet op de IC).
Tegelijkertijd doet omikron zijn intrede in Nederland en zien we dat de omikron-besmettingen al in aantal toenemen. Ondanks dat we nog niet alles weten van de nieuwe variant, weten we wel zeker dat deze vele malen besmettelijker is. Waar de delta-variant zorgde voor een verdubbeling van de besmettingscijfers in 2-3 weken, doet omikron dat in 2-3 dagen. Als we geen maatregelen nemen, zal dit leiden tot een grote toestroom van patiënten in ziekenhuizen.
Daarom staat het Radboudumc achter de huidige lockdown die de overheid heeft afgekondigd. Nu de ziekenhuizen nog vol liggen met patiënten met de delta-variant, is er geen ruimte om een nieuwe omikron-golf op te vangen en was er dus ook geen ruimte om “nog even af te wachten en aan te kijken” hoe het in Nederland allemaal zou uitpakken.
Epidemioloog Alma Tostmann: ‘De omikron-variant is niet alleen veel besmettelijker, ook wat betreft het ziekteverloop gedraagt deze zich anders dan de deltavariant. We monitoren internationaal welk ziektebeeld bij wie ontstaat, en wat deze variant veroorzaakt bij gevaccineerde én ongevaccineerde mensen en in welke leeftijdscategorie. Zo zien we bijvoorbeeld in Denemarken nu vooral nog veel besmettingen bij jonge mensen, die niet veel worden opgenomen in ziekenhuizen. Tegelijk is er in Engeland een duidelijke stijging in het aantal ziekenhuisopnames te zien. Het RIVM houdt dit allemaal zorgvuldig bij en maakt steeds nieuwe scenario’s op basis van de laatste gegevens.
Maar, ziekmakender of niet, het is vooral de mate van besmettelijkheid die bepaalt hoeveel mensen er in het ziekenhuis belanden. Stel dat omikron maar half zo ziekmakend is als delta, maar zich wel elke 2-3 dagen verdubbelt, dan betekent dit dat je na 2-3 dagen al evenveel patiënten in het ziekenhuis hebt als bij delta; en na een week zelfs meer patiënten dan bij delta.’
Druk in het Radboudumc
Het aantal opgenomen COVID-patiënten in het Radboudumc is op dit moment hoog, al neemt het wel iets af de laatste week. Waar we bijvoorbeeld normaal 24 IC-bedden hebben, zijn er nu 36 IC-bedden bezet.
Door de drukte moeten we helaas andere patiënten soms afbellen. Wij doen ons uiterste best om dat zoveel mogelijk te beperken tot de zorg die zonder medische consequenties uitgesteld kan worden, maar we realiseren ons dat dit voor deze patiënten ingrijpend en teleurstellend is. En het lukt ook niet altijd. Internist-infectioloog en hoogleraar Uitbraken van infectiezieken Chantal Bleeker-Rovers: ‘We moeten helaas te vaak ook urgente operaties uitstellen, bijvoorbeeld hartoperaties, omdat we geen IC-bed beschikbaar hebben voor de nazorg na zo’n grote operatie. Dit vinden we heel erg voor deze patiënten. Ook voor onze andere patiënten die al langer wachten op hun behandeling en/of operatie is dit zwaar. Dat betreuren we zeer. We hopen dat deze situatie snel verbetert, zodat er voor iedereen weer gewoon een plek in ons ziekenhuis is.’
Bescherming door (booster)vaccinatie
U kunt zichzelf beschermen tegen besmetting en ernstige ziekte door u te laten vaccineren. Internist-infectioloog Chantal Bleeker-Rovers: ‘U heeft de eerste maanden na deze vaccinatie voldoende antistoffen om u deels te beschermen tegen infectie met de omikron-variant, tegen overdracht hiervan als u toch besmet bent en zeker tegen ernstige ziekte. Pas na enkele maanden daalt de hoeveelheid antistoffen zodanig dat u een booster nodig heeft. Als uw laatste vaccinatie langer dan drie maanden geleden is gezet en u heeft de afgelopen drie maanden geen corona-infectie gehad, is een boostervaccinatie nodig. De twee eerdere vaccinaties, of één Janssen-vaccinatie, beschermen dan waarschijnlijk nauwelijks meer tegen infectie met de omikron-variant.
Wel bent u met de vaccinaties nog steeds voor ongeveer 70 procent beschermd tegen ernstige ziekte. Echter, na de booster stijgt de hoeveelheid antistoffen in het bloed binnen een week tot een niveau dat ook de omikron-variant geremd wordt. Dat betekent dat de kans op infectie afneemt en dat de kans om het virus over te dragen vermindert als je het toch krijgt; én de booster beschermt beter tegen ernstige ziekte als je toch besmet raakt.’
Hoe kunt u helpen, ook tijdens de feestdagen?
Het testen bij klachten is juist nu ook heel hard nodig. Epidemioloog Alma Tostmann: ‘Juist omdat het virus zich snel verspreidt is het van groot belang te weten of je het virus bij je draagt en/of je besmettelijk bent, of niet. Zeker voor de kerstdagen en ook straks met oud en nieuw, wanneer iedereen waarschijnlijk iets meer mensen zal ontmoeten. Om over een paar weken een grote besmettingsexplosie te voorkomen, is testen echt noodzakelijk.’
Internist-infectioloog Chantal Bleeker-Rovers: ‘Het is noodzakelijk om het aantal besmettingen verder terug te brengen. We vragen u: help mee de ketting van contact te verbreken. Houd u aan alle coronamaatregelen: houd afstand, gebruik mondneusmaskers, en beperk (ook met kerst en oud en nieuw) het aantal bezoekers. Gaat u bij iemand op bezoek of krijgt u bezoek, neem vlak ervoor dan eerst een zelftest af én vraag dat ook aan uw gasten of gastvrouwen- en heren. Als we allemaal de maatregelen goed opvolgen, komen we samen uit deze periode. We hebben veel zelf in de hand, en alle kleine beetjes helpen echt!’
We wensen u – ondanks alle maatregelen – fijne kerstdagen en een heel gelukkig en gezond 2022.
Vragen?
Twijfelt u over vaccinatie of heeft u vragen? Belt u dan met de Vaccinatie Twijfeltelefoon: iedere werkdag van 08.30 tot 16.30 uur op 088-7 555 777; www.twijfeltelefoon.nl.
U kunt u ook de Corona Vaccinatie Keuzehulp raadplegen of uw vragen stellen aan ‘dokters op straat’, bijvoorbeeld op de markt.
Wat u ook besluit, doe het om de juiste redenen en baseer uw besluit op de juiste informatie.
EINDE ARTIKEL
”
Wat is er opvallend aan deze variant?
De omikronvariant heeft een ongewoon groot aantal veranderingen in de gehele genetische code, waaronder in de stekeltjes (het spike-eiwit) van het coronavirus. “Tot nu toe waren er vooral varianten met een of twee veranderingen ten opzichte van alle virussen die we kennen. De omikronvariant heeft er 32 extra. Dit kan betekenen dat deze variant mogelijk nog besmettelijker is dan andere varianten van het coronavirus. Of dat dit zich vertaalt naar verminderde immuniteit, dus dat we minder beschermd zijn door een coronavaccin of bij mensen die corona hebben doorgemaakt. Dat weten we nu echt nog niet.”
UMC UTRECHT
WAT WETEN WE OVER DE OMIKRON VARIANT?
30 NOVEMBER 2021
De nieuwe variant van het coronavirus, omikron, is met veertien gevallen definitief vastgesteld in Nederland. Over de impact van deze variant die ontdekt is in Zuid-Afrika, is nog weinig bekend en veel onzeker. Wel zijn er grote zorgen over de gevolgen ervan. Een korte toelichting van Monique Nijhuis, universitair hoofddocent van de afdeling medische microbiologie van het UMC Utrecht en hoogleraar aan de Universiteit van Witwatersrand in Johannesburg, Zuid-Afrika.
Is deze virusvariant besmettelijker dan de deltavariant?
Volgens het RIVM lijkt het erop dat de variant zich snel verspreidt. Dat kan betekenen dat deze variant besmettelijker is. Monique Nijhuis: “De cijfers zijn nog maar net bekend, maar afgelopen week ging het aantal besmettingen in Zuid-Afrika van 600 gevallen per dag naar 2.400 per dag. Deze stijging gaat voor een groot deel samen met de opkomst van de omikronvariant. Daar waar eerst de al relatief besmettelijke deltavariant dominant was in Zuid-Afrika, is daar nu omikron de meest voorkomende variant. Dat is heel zorgelijk. In Nederland is het (nog) steeds de deltavariant die het meeste voorkomt.”
Wat is er opvallend aan deze variant?
De omikronvariant heeft een ongewoon groot aantal veranderingen in de gehele genetische code, waaronder in de stekeltjes (het spike-eiwit) van het coronavirus. “Tot nu toe waren er vooral varianten met een of twee veranderingen ten opzichte van alle virussen die we kennen. De omikronvariant heeft er 32 extra. Dit kan betekenen dat deze variant mogelijk nog besmettelijker is dan andere varianten van het coronavirus. Of dat dit zich vertaalt naar verminderde immuniteit, dus dat we minder beschermd zijn door een coronavaccin of bij mensen die corona hebben doorgemaakt. Dat weten we nu echt nog niet.”
Kan het virus een ander effect hebben in Zuid-Afrika dan Nederland?
“Er zit bijvoorbeeld tussen Zuid-Afrika en Nederland een verschil in de opbouw van de bevolking. In Zuid-Afrika zijn er relatief veel jonge mensen van 23-35 jaar, terwijl wij in Nederland een grote bevolkingsgroep hebben die 60-70 jaar en ouder zijn. Zij hebben een verhoogd risico op een ernstig verloop van COVID-19. Dit betekent dat we goed moeten onderzoeken in hoeverre dit ook geldt bij de nieuwe omikronvariant.”
Weten we al meer over het ziekteverloop?
In Zuid-Afrika lijken mensen mildere klachten te hebben dan bij de deltavariant waaronder spierpijn en vermoeidheid. Ook is niet bekend hoe omikron reageert bij mensen die al eerder het coronavirus hebben gehad. “Het is nog te vroeg om iets te zeggen over het ziekteverloop. Het kost tijd en hiervoor is geduld nodig.”
Beschermen de huidige vaccins nog wel tegen omikronvariant?
Vooralsnog is ook niet duidelijk wat het effect van de bestaande vaccins is op omikron. “Het is te vroeg om hier iets over te zeggen. Pfizer/BioNTech en Moderna kijken natuurlijk ook of de boosterprikken die nu gezet aangepast moeten worden. Als dat nodig mocht zijn, kunnen zij binnen twee a drie maanden de vaccins aanpassen. Het is en blijft belangrijk om je te beschermen door middel van vaccinatie!”
Wanneer weten we meer over de variant?
“Binnen nu en twee/drie weken weten we meer over bijvoorbeeld of we voldoende beschermd zijn tegen deze variant van het coronavirus. Dat weten we op basis van laboratoriumuitslagen en natuurlijk uit de praktijk: hoe gaat dit virus zich gedragen bij mensen die wel of niet gevaccineerd zijn of een eerdere infectie hebben doorgemaakt? Dat is afwachten.”
EINDE ARTIKEL
[10]
NEW SCIENTIST
WAAROM OMIKRON BESMETTELIJKER, MAAR MINDER
ZIEKMAKEND IS
11 JANUARI 2022
De omikronvariant van het coronavirus verspreidt zich razendsnel, maar veroorzaakt naar verhouding minder ziekenhuisopnamen en sterfgevallen dan eerdere varianten. Daar zijn tot dusver drie verklaringen voor: omikron infecteert cellen op een andere manier, is meer aanwezig in speeksel en veroorzaakt vaker asymptomatische besmettingen.
Door de snelle verspreiding van de omikronvariant stijgt het wereldwijde aantal geregistreerde covidbesmettingen momenteel naar ongekende hoogten. Maar hoewel deze variant veel besmettelijker is dan zijn voorgangers, is er steeds meer bewijs dat hij minder vaak tot ernstige ziekte leidt. In Zuid-Afrika, het eerste land met een omikrongolf, steeg het aantal besmettingen bijvoorbeeld tot 117 procent van de piek van de deltagolf. Het aantal ziekenhuisopnamen piekte echter op 63 procent, en het aantal doden op slechts 16 procent.
Een van de redenen dat omikron minder besmette personen het ziekenhuis in brengt, is dat meer mensen nu beschermd zijn tegen ernstige ziekte. Die bescherming danken ze aan een eerdere besmetting of vaccinatie. Dierproeven wijzen er echter op dat omikron ook van nature minder vaak ernstige symptomen veroorzaakt.
Van longen naar neus
Een voorbeeld daarvan is onderzoek van viroloog James Stewart van de Universiteit van Liverpool. Daaruit bleek dat muizen minder ziek worden en sneller herstellen van een omikronbesmetting, vergeleken met andere varianten. ‘En zo zijn er nu een aantal dierproeven verricht’, zegt Stewart. ‘Daar komt telkens hetzelfde uit.’
De reden daarvoor is mogelijk dat omikron op een andere manier cellen infecteert. Daardoor besmet deze variant eerder de neus dan de longen. Dat blijkt onder andere uit onderzoek van viroloog Joe Grove van de Universiteit van Glasgow
Volgens Grove is het nog onduidelijk waarom deze virusverandering heeft plaatsgevonden. Ook is er geen garantie dat toekomstige varianten eveneens minder ernstig zullen zijn. Grove wijst daarbij op het SARS-virus uit 2006. Dat infecteerde cellen op dezelfde manier als omikron, maar was toch vele malen dodelijker.
‘Desondanks worden de reacties van onze antilichamen en vooral onze T-cellen steeds sterker, naarmate we immuniteit verkrijgen dankzij vaccins en natuurlijke besmettingen’, zegt Grove. ‘Het virus zal steeds minder in staat zijn om ernstige ziekte te veroorzaken.’
Antilichamen ontwijken
De impact van een virus hangt echter niet alleen af van hoe ziekmakend het is, maar ook van hoeveel mensen het besmet. Dat is de reden dat de griep wereldwijd veel meer doden veroorzaakt dan ebola.
Landen zoals Australië slaagden er tot dusver goed in om grote uitbraken te voorkomen. Omikron heeft daar nu echter al een veel grotere golf veroorzaakt dan de eerdere varianten. ‘Deze variant is veel besmettelijker en verspreidt zich razendsnel’, zegt Stewart. ‘Hij zet nu al wereldwijd veel zorgsystemen onder druk.’
De besmettelijkheid van omikron is voor een groot deel te verklaren doordat de variant in staat is om onze huidige antilichamen te ontwijken. Daardoor besmet hij naar verhouding veel mensen die zijn gevaccineerd of een besmetting met een andere variant hebben doorgemaakt. Maar dit is waarschijnlijk niet het hele verhaal.
Speeksel
Ten opzichte van eerdere varianten wordt omikron vaker waargenomen in speeksel. Dat betekent dat deze variant zich makkelijker verspreidt wanneer mensen praten, schreeuwen, hoesten of zingen. ‘Ik denk dat de grotere hoeveelheid virusdeeltjes in speeksel op een of andere manier verband houdt met de toegenomen besmettelijkheid’, zegt viroloog Diana Hardie van de Universiteit van Kaapstad in Zuid-Afrika.
Hardies team onderzocht de resultaten van PCR-tests waarbij zowel neus- als speekseluitstrijkjes werden genomen. Bij de neusuitstrijkjes die positief testten op de deltavariant, was het speekseluitstrijkje in slechts 70 procent van de gevallen ook positief. Er waren geen mensen bij wie het speekseluitstrijkje wel, maar het neusuitstrijkje niet positief was.
Bij omikron gebeurde het omgekeerde. Er waren geen mensen bij wie het neusuitstrijkje wel, maar het speekseluitstrijkje niet positief was. Bij de speekseluitstrijkjes die positief testten, was het neusuitstrijkje in 86 procent van de gevallen ook positief.
Met andere woorden: bij een PCR-test lijken speekseluitstrijkjes betrouwbaarder om een omikronbesmetting aan te tonen. Hardie vermoedt dat dit ook voor zelftests geldt, iets waar al anekdotisch bewijs voor is. Ze is van plan dit verder te gaan onderzoeken.
Asymptomatisch
Een andere verklaring voor de snelle verspreiding van omikron is dat er naar verhouding meer mensen besmet worden zonder symptomen te krijgen. Die mensen verspreiden het virus dan zonder het te weten.
Viroloog Lawrence Corey van het Fred Hutchinson Cancer Research Center in Seattle heeft met zijn team de voorlopige resultaten bestudeerd van studies die nu in Zuid-Afrika worden verricht. Daarvoor werden voortdurend een aantal mensen getest, ongeacht of ze symptomen vertoonden of niet. De resultaten wijzen erop dat omikron ongeveer acht keer zoveel asymptomatische besmettingen veroorzaakt dan andere varianten.
‘Dat is goed mogelijk’, zegt Stewart. Wel wijst hij erop dat deze resultaten nog bevestigd moeten worden. ‘Het is nog erg vroeg. Ga voorzichtig te werk, zou ik zeggen, bij het interpreteren van dit alles.’
EINDE ARTIKEL
RTL NIEUWS
OMIKRON MINDER GEVAARLIJK, WAAROM MOETEN
WE DAN TOCH NOG IN ISOLATIE?
23 FEBRUARI 2022
Vanaf vrijdag vervalt er weer een setje coronabeperkingen, want het land is grotendeels gevaccineerd en omikron is veel minder gevaarlijk dan vorige varianten. Waarom moeten we dan bij een besmetting toch nog steeds in isolatie? En hoe lang nog?
De zonnige voorspelling eerst, uit de mond van Ben van der Zeijst, emeritus hoogleraar vaccins en vaccinaties aan de Universiteit Leiden: “Ik verwacht dat Nederland over een week of twee de laatste beperkingen kan opheffen. Allemaal. Dus dan eindigt de verplichte isolatie voor besmette mensen. Ook zal het hele testen stoppen.”
Van der Zeijst wijst daarbij naar Engeland, waar de verplichte quarantaine al deze week wordt opgeheven. “Ik vind dat niet roekeloos, nee. Het is geloof ik verantwoord. Engeland loopt qua vaccinaties en besmettingen zo’n twee weken voor op Nederland. Van omikron hebben de meeste mensen zeer milde verschijnselen. De meeste mensen zijn gevaccineerd of besmet geweest. Daarom denk ik dat wij snel zullen volgen.”
Voorzichtige koers
Toch is de koers die onze regering momenteel volgt te begrijpen, vindt Van der Zeijst. “Eerder waren ze een beetje onvoorzichtig. Tijdens ‘dansen met Janssen’ zijn de maatregelen te snel versoepeld. Daarvoor heeft de regering leergeld betaald. Nu is de koers aan de voorzichtige kant, maar dat vind ik goed te verdedigen. Je weet hoe we zijn als volk: we rekken de regels meteen tot het uiterste op. Terwijl het goed is om te beseffen dat er nog steeds kwetsbare mensen zijn. Die moeten ook naar de winkel. Laat dat maar even tot het land doordringen. Daarom is het niet zo slecht om in stappen te versoepelen.”
Ook Bert Niesters, epidemioloog bij het Universitair Medisch Centrum Groningen, begrijpt dat de isolatieplicht blijft gelden. “De uitval van personeel in de zorgketen blijft hoog. In ziekenhuizen, onder huisartsen, bij de thuiszorg en in verpleegtehuizen, overal. Bij een besmetting in een gezin valt het hele gezin uit. Dat moet je zo veel mogelijk voorkomen.”
Zelftest blijft nog een tijdje
Het testen voor toegang bij de GGD is wat Niesters betreft niet langer nodig. “Ik vind dat niet zo zinvol. Je kunt in de ochtend negatief testen en ’s avonds positief zijn. Een zelftest kort voordat je naar een evenement gaat is volgens mij zinvoller. De overheid zou die testen wat mij betreft beschikbaar moeten stellen.”
De zelftest blijft nog wel even bij het ‘normale’ leven horen, verwacht hij. “Van alle mensen die zich bij de GGD laten testen, is meer dan de helft positief. Dat betekent dat het virus nog altijd circuleert en veel mensen besmet. Daarom vind ik dat iedereen voorzichtig moet blijven. Als het virus dan na de zomer weer opleeft, zijn we er nog aan gewend.”
Emeritus hoogleraar Van der Zeijst benadrukt dat verlichting van de beperkingen valt of staat bij een nieuwe variant. “Mocht een nieuwe variant gevaarlijker zijn, dan kan er een streep door de verlichtingen. Maar dat is niet meteen de verwachting.”
Gezond verstand
Hij doet een beroep op het gezond verstand van Nederland. “Ga bijvoorbeeld niet naar een nachtclub en twee dagen later naar je kwetsbare oma. Als iedereen zich gewoon verstandig gedraagt, is er volgens mij niks op tegen de maatregelen snel op te heffen. Dat werd ook weleens tijd, trouwens.”
Welke maatregelen vervallen vrijdag?
- Alle beperkingen voor horeca, nachtleven, cultuur, sportevenementen en bioscopen. Normale openingstijden en bezoekersaantallen keren terug.
- Het coronatoegangsbewijs verdwijnt grotendeels.
- Anderhalve meter afstand houden is niet meer verplicht (nog wel een advies).
- Een mondkapje dragen hoeft op de meeste plekken niet meer.
Welke maatregelen blijven over?
- Wie in contact is geweest met een besmet persoon, gaat in isolatie en doet een test. Positief, dan ga je vijf dagen in isolatie. Je mag er na die vijf dagen weer uit, mits je 24 uur geen klachten meer hebt.
- Op binnenlocaties met meer dan 500 bezoekers moet je boven 13 jaar een negatieve test tonen. Dit geldt voor nachthoreca, concerten en festivals. Voor beurzen en congressen, waar het publiek ‘stroomt’, is het weer niet verplicht.
- In het openbaar vervoer en op luchthavens blijft een mondkapje verplicht. Dit is om kwetsbare mensen te beschermen.
- Het thuiswerkadvies blijft van kracht.
Het kabinet beoordeelt op 15 maart opnieuw de mondkapjesplicht in het ov, het verplichte testen voor toegang (1G) en het thuiswerkadvies.
Wanneer de regering zich over de overgebleven maatregelen buigt, is nog niet bekend. Het ministerie van VWS moet daarvoor eerst het RIVM vragen een advies uit te brengen. Volgens een RIVM-woordvoerder is zo’n verzoek nog niet ingediend.
EINDE ARTIKEL RTL NIEUWS