[61]
”Volgens Klaassen is er geen aanleiding om op dit moment noodrecht toe te passen, omdat er geen sprake is van een uitzonderingssituatie in de zin van de Vreemdelingenwet. Onder een uitzonderingssituatie wordt bijvoorbeeld een oorlog of een natuurramp verstaan. Zaken die nu niet aan de orde zijn. Het asielbeleid wordt in vergaande mate bepaald door het Europees recht. ‘Het idee om een beslisstop in te voeren is in strijd met het EU recht.”’
UNIVERSITEIT LEIDEN
INZET NOODRECHT VOOR ”ASIELCRISIS”
JURIDISCH NIET HAALBAAR
17 SEPTEMBER 2024
Het kabinet wil noodrecht toepassen in het asielbeleid. Minister Faber meent dat dit juridisch ook is getoetst. Verschillende juristen, waaronder Mark Klaassen, universitair docent Migratierecht en Wim Voermans, hoogleraar Staatsrecht, betwisten dat het noodrecht in de huidige situatie een geschikt middel is. Dit hebben ze toegelicht aan RTL Nieuws.
Volgens Klaassen is er geen aanleiding om op dit moment noodrecht toe te passen, omdat er geen sprake is van een uitzonderingssituatie in de zin van de Vreemdelingenwet. Onder een uitzonderingssituatie wordt bijvoorbeeld een oorlog of een natuurramp verstaan. Zaken die nu niet aan de orde zijn. Het asielbeleid wordt in vergaande mate bepaald door het Europees recht. ‘Het idee om een beslisstop in te voeren is in strijd met het EU recht.’
Voermans zegt dat na het instellen van een noodprocedure altijd nog een wetsvoorstel moet worden gedaan die daarna ook nog door de Raad van State en de Europese Commissie moeten worden getoetst. Voermans: ‘ik ben heel erg benieuwd wat die zullen oordelen.’
‘Het Kabinet lijkt duidelijk de grenzen van het recht op te zoeken’, zegt Klaassen, waarmee het risico op overtreden van de regels groter wordt en meer procedures met zich brengt. Klaassen meent dat het probleem niet zozeer bij de instroom van de vluchtelingen ligt, maar bij de opvang. ‘Er is geen sprake van een piek.’
EINDE
[62]
”De stukken van het ministerie van Binnenlandse Zaken waren al wel goed leesbaar. Uit die stukken blijkt dat ambtenaren van dit ministerie schrijven dat het kabinet geen beroep kan doen op buitengewone omstandigheden. De ambtenaren raden het hun minister, Judith Uitermark (NSC) af.
“Volgens Binnenlandse Zaken is er geen sprake van een noodsituatie die de activering van artikel 110 en artikel 111 Vreemdelingenwet rechtvaardigt”, is te lezen in de stukken van de ambtenaren. “Inwerkingstelling daarvan zou dan ook uit het regeerprogramma moeten worden gehaald.” Onder “de huidige omstandigheden” kan het kabinet zich niet beroepen op een noodsituatie, schrijven de adviseurs.”
….
….
”Ook ambtenaren van het ministerie van Justitie twijfelen en wijzen er “met nadruk op dat het niet makkelijk zal zijn om tot een juridisch houdbare onderbouwing” te komen van de noodgreep. “Omdat het twijfelachtig is dat thans sprake is van buitengewone omstandigheden die noodzaken tot activering”.
NOS
KAMER IN DE BAN VAN AMBTELIJK ADVIES OVER
NOODWET VOOR ASIEL
19 SEPTEMBER 2024
Op de tweede dag van de Algemene Politieke Beschouwingen spelen ambtelijke adviezen over het uitroepen van een crisistoestand om harde asielmaatregelen mogelijk te maken een grote rol. De oppositie dwong vanochtend af dat de ambtelijke adviezen openbaar gemaakt werden, maar was ontevreden toen bleek dat de stukken van het ministerie van Justitie grotendeels zwartgelakt waren.
Premier Schoof zegde daarop toe dat de ongelakte stukken alsnog naar de Kamer gaan. Na de schorsing voor het avondeten kan de Kamer daarmee waarschijnlijk aan de slag.
De stukken van het ministerie van Binnenlandse Zaken waren al wel goed leesbaar. Uit die stukken blijkt dat ambtenaren van dit ministerie schrijven dat het kabinet geen beroep kan doen op buitengewone omstandigheden. De ambtenaren raden het hun minister, Judith Uitermark (NSC) af.
“Volgens Binnenlandse Zaken is er geen sprake van een noodsituatie die de activering van artikel 110 en artikel 111 Vreemdelingenwet rechtvaardigt”, is te lezen in de stukken van de ambtenaren. “Inwerkingstelling daarvan zou dan ook uit het regeerprogramma moeten worden gehaald.” Onder “de huidige omstandigheden” kan het kabinet zich niet beroepen op een noodsituatie, schrijven de adviseurs.
Hoeden van de Grondwet
In een memo wordt de minister van Binnenlandse Zaken gewezen op haar “bijzondere verantwoordelijkheid voor het hoeden van de Grondwet en het rechtsstatelijk handelen van het bestuur”. Even verderop staat dat ambtenaren de “stellige overtuiging” hebben dat regelgeving “hierover met succes zal worden aangevochten bij de rechter”.
Ook schrijven ze dat “buiten het parlement om werken” alleen kan “in urgente noodsituaties”. “De motivering hiervoor ontbreekt. Dan is inzet van staatsnoodrecht democratisch en rechtstatelijk niet aanvaardbaar.”
Ook ambtenaren van het ministerie van Justitie twijfelen en wijzen er “met nadruk op dat het niet makkelijk zal zijn om tot een juridisch houdbare onderbouwing” te komen van de noodgreep. “Omdat het twijfelachtig is dat thans sprake is van buitengewone omstandigheden die noodzaken tot activering”.
In een ander stuk adviseren ambtenaren spoedwetgeving in te zetten in plaats van de noodgreep die het kabinet nu voorstaat. In het stuk schrijven adviseurs, onduidelijk van welk ministerie, dat voor de rechtvaardiging “onvoorspelbare, niet te beïnvloeden en externe factoren of gebeurtenissen” nodig zijn.
“Ontwikkelingen die al jaren aan de gang zijn en waarbij zich dit jaar geen onverwachte grote nieuwe ontwikkelingen hebben voorgedaan, zijn over het algemeen geen argumenten voor de inzet van noodbevoegdheden maar eerder voor gewone beleidswijzigingen”, is te lezen.
Het kabinet wil een deel van de Vreemdelingenwet buiten werking stellen door een crisis uit te roepen. Het wil dan komen met noodwetgeving, zonder die in eerste instantie voor te leggen aan het parlement. Eerder zei minister Faber van Asiel en Migratie, die over het asielbeleid gaat, dat de maatregelen “juridisch getoetst” zijn.
Debat op scherp
Gisteren leidde het voornemen van noodwetging tot veel kritiek van oppositiepartijen, die vinden dat de Tweede Kamer dan buitenspel wordt gezet, omdat er alleen nog achteraf iets aan gedaan kan worden. Dat de ambtenaren, als adviseurs van het kabinet, dat ook blijken te vinden, zet het debat op scherp.
De tijdelijk fractievoorzitter van coalitiepartij NSC Van Vroonhoven werd in de eerste helft van het Miljoenennota-debat gisteren al flink onder vuur genomen vanwege haar steun aan het voornemen, dat volgens de oppositie niet past bij de rechtsstatelijkheid die haar partij hoog in het vaandel heeft staan.
EINDE