[58]

”Asielzoekers worden statushouders (of vergunninghouders) zodra ze een verblijfsvergunning krijgen. Ze gaan dan deel uitmaken van de Nederlandse samenleving. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) koppelt deze vergunninghouders aan gemeenten. Gemeenten moeten statushouders passende woonruimte aanbieden.”

RIJKSOVERHEID

HUISVESTING STATUSHOUDER

Huisvesting statushouder

Asielzoekers worden statushouders (of vergunninghouders) zodra ze een verblijfsvergunning krijgen. Ze gaan dan deel uitmaken van de Nederlandse samenleving. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) koppelt deze vergunninghouders aan gemeenten. Gemeenten moeten statushouders passende woonruimte aanbieden.

Taakstelling huisvesting vergunninghouders

De Rijksoverheid bepaalt elk half jaar hoeveel vergunninghouders gemeenten een plaats moeten geven om te wonen. Dit aantal staat in de taakstelling voor huisvesting vergunninghouders. De verdeling over gemeenten hangt af  van hoeveel mensen er in een gemeente wonen. Grotere gemeenten moeten meer vergunninghouders woonruimte bieden dan kleinere gemeenten.

Onderaan deze pagina staan de overzichten met de gegevens per gemeente over de huisvesting van asielzoekers met een verblijfsvergunning.

Gemeente zorgt voor woning

Gemeenten beslissen zelf over wat voor soort woning ze aanbieden. Het kan een zelfstandige (huur)woning zijn of een gedeelde woning met meer mensen. Vaak doen gemeenten een beroep op sociale huurwoningen van woningcorporaties. Een vergunninghouder mag ook zelf naar woonruimte zoeken.

Een gemeente bepaalt ook zelf of mensen met een verblijfsvergunning recht hebben op voorrang bij een sociale huurwoning. Dit regelt de gemeente in een huisvestingsverordening.

Ondersteuning aan gemeenten om aan de huisvestingsopgave te voldoen

Door de hoge taakstelling moeten gemeenten veel vergunninghouders huisvesten. De leden van de Landelijke Regietafel Migratie en Integratie (LRT) helpen hen bij die opgave. In het LRT zitten bestuurders van de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), Justitie en Veiligheid (JenV), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal overleg (IPO) en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). 

De ministeries van JenV en van BZK hebben brieven aan alle burgemeesters gestuurd over de opgaven voor de opvang en huisvesting van vergunninghouders. In deze brieven staat onder meer een overzicht van de ondersteuningsmaatregelen voor gemeenten en provincies. Het ministerie van BZK geeft met de regeling huisvesting aandachtsgroepen mogelijkheden om het woningaanbod te vergroten. Aandachtsgroepen zijn mensen die met spoed een woning nodig hebben. Bijvoorbeeld dak- en thuislozen, arbeidsmigranten, statushouders of studenten.

COA verbindt vergunninghouders aan gemeenten

Wanneer een asielzoeker een verblijfsvergunning krijgt, verbindt het COA de vergunninghouder binnen 2 weken aan een gemeente. Het COA verbindt diegene aan een gemeente waar die de beste kans hebben om in te burgeren. Om te bepalen bij welke gemeente de vergunninghouder past, verzamelt het COA informatie. Het gaat om informatie zoals:

• grootte van het gezin;
• land van herkomst;
• taal;
• bijzonderheden over de gezinshereniging;
• beperkingen aan een woning (bijvoorbeeld aanpassingen aan de woonruimte);
• aanwezigheid inschrijfbewijs studie;
• opleiding;
• werkervaring;
• aanwezigheid arbeidscontract;
• medische bijzonderheden;
• netwerk;
• plannen voor de toekomst.

Gemeenten hebben 10 weken de tijd om woonruimte te vinden. Gemiddeld duurt het momenteel langer voor ze een woning aangeboden krijgen, omdat er te weinig woningen zijn. Als de gemeente een woning heeft gevonden, hebben vergunninghouders 2 weken de tijd om te verhuizen. Zij gebruiken deze tijd onder andere om hun woning in te richten.

[59]

AD

RUTTE NOEMT WONINGCRISIS ALS EEN OORZAAK VAN OVERBELAST TER APEL: ”IK

SCHAAM ME DIEP”

13 MEI 2022

Premier Mark Rutte ‘schaamt zich diep’ voor het tekort aan opvangplekken voor asielzoekers. Eerder vandaag zei staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) dat de problemen bij het overbelaste aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel nog lang niet opgelost zijn.

Na vragen over de situatie in Ter Apel, waar vluchtelingen door een tekort aan plekken de nacht buiten door hadden moeten brengen was het niet voor tenten van het Rode Kruis,  zei de premier: ,,Ik schaam mij hier diep voor. Je ziet dat de asielketen totaal overspannen is. We doen nauwelijks, nog net, aan onze internationale verplichtingen. En het lastige is: dit is niet met een paar weken opgelost.”

De problemen liggen volgens Rutte niet alleen bij het Centraal Opvangorgaan Asielzoekers (COA), waar al jaren wordt gepleit om meer plekken. Ook het woningtekort speelt een grote rol, omdat statushouders momenteel vaak niet kunnen doorstromen naar een woning. ,,We hebben de bedden, maar de boel stroopt op.” Onder andere minister van Volkshuisvesting Hugo de Jonge helpt met zoeken naar een oplossing, meldt de premier.

Dat gemeenten geen opvang meer willen, weerspreekt hij. ,,Het beeld is heel divers.” Toch wordt er wel onderzocht of gemeentes niet van hogerop gedwongen kunnen worden meer opvang te bieden. ,,Er zijn gemeentes die alleen Oekraïense vluchtelingen willen opvangen. Ik zou toch willen oproepen dat onderscheid niet te maken”, aldus de premier.

Elke dag onderhandelen

Volgens Van der Burg zit er de komende tijd niets anders op dan elke dag weer met gemeentes te onderhandelen over meer opvangplaatsen voor asielzoekers. Afgelopen nacht kon voorkomen worden dat asielzoekers in Ter Apel in tenten moesten slapen doordat er een slaaphal in het Groningse Zuidbroek ter beschikking werd gesteld. ,,Maar dat was maar voor één nacht. De mensen die daar vannacht sliepen moeten vandaag weer elders opgevangen worden, net als alle nieuwe asielzoekers die er vandaag bijkomen.’’

Het kabinet werkt wel aan een oplossing, maar dat kost tijd, aldus Van der Burg. Zo wil het leegstaande gebouwen van de rijksoverheid geschikt maken voor opvang van asielzoekers. Ook wil Van der Burg net als de Tweede Kamer een tweede aanmeldcentrum voor asielzoekers naast dat in Ter Apel, en is hij in gesprek met gemeenten om meer asielzoekerscentra te openen in het land. Volgende week hoopt hij daar meer over te kunnen vertellen. ,,Tot die tijd bekijken we ‘s ochtends, ‘s middags en ‘s avonds of er extra plekken moeten worden geregeld. Ik kan wel met mijn vuist op tafel slaan, maar ik moet het hebben van gesprekken met gemeenten.’’

Gemeenten zijn huiverig om mee te werken omdat er ook noodopvang moet worden geregeld voor vluchtelingen uit Oekraïne. Elke week komen er zo’n 2000 Oekraïners deze kant op. Zij hoeven niet de asielprocedure in, maar moeten wel ergens worden opgevangen. Van der Burg: ,,Sommige gemeenten stellen een deel van die noodopvang beschikbaar voor reguliere asielzoekers. Maar sommige gemeenten zeggen ook dat dat echt niet meer kan.’’

Tweede aanmeldcentrum

De problemen bij Ter Apel spelen al geruime tijd. In de centrale opvanglocatie is plaats voor maximaal 2000 vluchtelingen maar het Centraal Opvangorgaan Asielzoekers (COA) moet er bijna elke dag enkele tientallen mensen meer onderbrengen.

De problemen hebben meerdere oorzaken. Er is een tekort aan plekken in asielcentra doordat veel asielzoekers die al toestemming hebben gekregen om hier te blijven, nergens anders terecht kunnen. Er is overal een tekort aan woningen. Van de ongeveer 40.000 mensen die momenteel door het COA worden opgevangen, is een derde statushouder.

Daarnaast is het aantal asielzoekers dat hier naartoe komt de laatste maanden weer gestegen. Sinds dit jaar hebben zich zo’n 15 duizend mensen gemeld voor opvang. De meesten komen volgens cijfers van het CBS uit Syrië, Afghanistan en Jemen. Om die extra toestroom op te vangen en omdat er komende jaar ook asielzoekerscentra dicht gaan, moet het COA dit jaar ruim 10 duizend extra opvangplekken regelen. Het kabinet kan daar geen locaties voor aanwijzen, daarvoor is de instemming van gemeenten nodig. Maar die staan niet allemaal te springen, bijvoorbeeld omdat ze in het verleden al veel hebben gedaan.

Buiten met deken op de grond

Ondertussen dreigen in Ter Apel al de hele week mensen buiten te moeten slapen. Dat is tot nu toe nog niet nodig gebleken. Dinsdagavond laat stonden zo’n vijftig tot zestig asielzoekers bij de hekken van het aanmeldcentrum. De groep dreigde de nacht buiten te moeten doorbrengen omdat er geen plek voor hen was bij de opvanglocatie. Een aantal mensen lag al onder een deken op de grond.

Uiteindelijk was er ruimte gevonden in Budel, maar het vervoer daar naartoe kon niet meer geregeld worden. Daarna is besloten de groep onder te brengen in wachtruimtes in het aanmeldcentrum, zonder bed, maar wel met een dak boven het hoofd. ,,Een nieuw dieptepunt”, aldus VluchtelingenWerk Nederland in een reactie. 

De staatssecretaris heeft grote moeite om een structurele oplossing te vinden voor de situatie in het aanmeldcentrum. Eigenlijk zou hij graag zien dat er meer dan één locatie is waar asielzoekers zich kunnen melden, maar een tweede en eventueel zelfs derde locatie is nog niet geregeld. Ook het vinden van een goede tussenoplossing, bijvoorbeeld door mensen uit Ter Apel over te brengen naar opvanglocaties elders, kost grote moeite.