[38]
#BEELDENSTORM-VAN DEN BOSCH KRIJGT BOEVENPAK: HIJ
IS EEN KOLONIALE CRIMINEEL EN VERDIENT GEEN STANDBEELD
(VIDEO)
29 JUNI 2022
Gisteravond hebben activisten van Doorbraak het splinternieuwe beeld van Johannes van den Bosch in Frederiksoord een nieuwe outfit gegeven: een boevenpak. Want Van den Bosch was een uitbuiter, die in Nederland talloze mensen aan de dwangarbeid zette, en in Indonesië nog meer mensen de hongerdood in dreef.
Het is onbegrijpelijk dat een man die zoveel bloed aan zijn handen heeft, geëerd wordt met een standbeeld. Zijn beeld moet verwijderd worden, en we moeten hem herinneren voor wat hij was: een internationale en koloniale crimineel.
De Maatschappij van Weldadigheid, die Van den Bosch oprichtte, omvatte een aantal “kolonies” waar bedelaars, landlopers, zieken, “onwilligen” en andere arme mensen te werk werden gesteld. Om er te werken moesten ze zich in de schulden steken en dwangarbeid verrichten om daar weer uit te komen. Velen werden er ziek, gingen er dood en werden anoniem in massagraven gedumpt.
In voormalig ‘Nederlands-Indië’ voerde hij het “cultuurstelsel” in. Indonesische boeren werden, met de lokale elite als tussenpersoon, gedwongen om een deel van de opbrengsten van hun land af te staan aan de Nederlandse staat. De gevolgen voor de boeren waren uiteraard desastreus. Uitbuiting, dwangarbeid, slavernij, honger en hongersnoden. Alleen al bij de hongersnood in Demak en Grobogan, mede het gevolg van het “cultuurstelsel”, kwamen 83.000 mensen om. Deze gevolgen waren destijds ook al bekend, maar Van den Bosch negeerde ze. Een volle schatkist ging voor hem boven mensenlevens.
We roepen iedereen op om ook mee te doen aan de dekoloniale #beeldenstorm, bij het beeld van Van den Bosch of ergens anders! Zoek een beeld, monument, straat, of een andere koloniale verwijzing in je buurt en leef je creativiteit uit! Pak het in in een vuilniszak (zoals we eerder in Leiden deden), plak er stickers op, krijt er op of er omheen, ga er met een spandoek bij staan, geef het een nieuw pak, of bedenk iets anders creatiefs. En maak er een filmpje van en deel dat onder de hashtag #beeldenstorm of stuur het aan ons zodat wij het kunnen delen. Wij zullen de komende tijd zelf ook vaker zulke filmpjes maken!
#Beeldenstorm
#BlackLivesMatter
#DekoloniseerJeStad
#FuckNationalisme
#StopSchurkenVerering
Doorbraak
Journalist bedreigd bij in boevenpak gekleed standbeeld
Overigens werden het boevenpak en protestbord dezelfde avond nog verwijderd door de opgefokte Bob Veldman, bestuurder van de Maatschappij van Weldadigheid en eigenaar van het te koop staande monumentale postkantoor naast het hotel. Die was naar verluidt getipt door iemand die langs het beeld was gefietst. Hij was er meteen op afgegaan. Ter plekke zag hij dat reporter Albert Hendriks van Fries Nieuws het aangeklede beeld stond te fotograferen. Veldman dreigde hem neer te slaan. “Ik sla je op je bek. Verwijder de foto’s. Als ik ook maar iets zie, dan hang je.”
Volgens Hendriks “rukte hij woest het boevenpak van het kunstwerk. Het koloniale bloed kolkte door zijn aderen. Toen hij zag dat ik foto’s van zijn actie maakte, en ik zei dat ik journalist was, bedreigde hij mij nog net niet met de dood.” En: “Hij wou mijn camera hebben, maar mijn koele Friese Grutte Pier blik, en niet te vergeten uitstraling, waren voldoende voor hem om al vloekend en dreigend naar zijn postkantoor terug te keren.”
Over de actie zei de journalist: “Ik kan me nu best voorstellen dat mensen, wier etnische achtergrond in Indonesië ligt, bedenkingen hebben bij de verheerlijking van Hollandse regenten als Van den Bosch, die hun voorouders de vrijheid ontnamen en eigenlijk ook beroofden. Van den Bosch was van 1798 tot 1808 gouverneur in Nederlands-Indië. De wijze van reageren op een actie van nazaten, zoals dinsdagavond 28 juni 2022 in Frederiksoord, lijkt me zeer ongepast voor beheerders van UNESCO World Heritage.”
Eric Krebbers
EINDE ARTIKEL
[39]
HELP ONS HET BEELD VAN JOHANNES VD BOSCH TE REALISEREN!
GELUIDSOPNAME YOUTUBE
HELP ONS BEELD VAN JOHANNES VD BOSCH TE REALISEREN!
[INTERVIEW MET KUNSTENARES Herma Schellingerhoudt]
[Kunstenares Herma Schellingerhoudt, maker van het standbeeld, aan het woord]
[Gevoelvolle muziek 0.00-0.10]
Herma Schellingerhoudt:
[0.11]
”Er is in Frederiksoord niets, ja dan de paard…..die dan
van den Bosch heet, maar voor de rest is er niets dat naar
van den Bosch verwijst.
Ja een museum en vlaggen en dat soort dingen, maar
gewoon niet zeggen van ”dit is Frederiksoord, hier is
het allemaal begonnen”
Nou, dan vind ik, dat dat toch ook wel iets mag hebben, zeg
maar, dat mensen binnenkomen daar en denken
”He, dat is em”
”Ik hou van zijn visie:
Gewoon, je vindt, dat er iets nodig is en je gaat het doen.
En je zoekt eh, tijdens dat je bezig bent de oplossingen
om het ook te kunnen realiseren.
Op verschillende vlakken, de plek eh, geld eh, mogelijkheden….en dan is het, zeg maar, dan gaat het
de wereld in, dat is eigenlijk het mooiste.
Dat deed hij en ik vind dat een visie, die mij aanspreekt.
Eh…ben ik nu eigenlijk ook aan het doen.
[1.14-1.17 Gevoelvolle muziek]
Herma Schellingerhoudt:
[1.18]
Nou, ik ben wel tevreden.
Ja, ja.
Eh…de gelijkenis vind ik goed, dat…die zie je trouwens
minder als je van onderaf fotografeert of…. maar als je op ooghoogte staat is ie goed en eh…nou ja, de rest is
een mooi, krachtig beeld, denk ik.
Ja….. [1.36]
[Interviewer]
[1.36]
”Echt van den Bosch”
[1.38]
Herma Schellingerhoudt:
Ik vind van wel.
Ik kan me voorstellen, dat hij zo staat.
Ja, en dat hij best wel een beetje zo….
[kunstenares maakt hautain gebaar met haar hoofd]
[1.44]
Altijd als ik met hem bezig ben, dan praat ik met hem.
Zeg maar innerlijk, innerlijk praatje met hem….soms
wel eens dat ik….nou …
’s morgens zeg ik hem altijd, als ik kwam, dan zeg ik
hem goedendag, he….ik weet niet wat het is, maar
misschien is dat denk ik wel niet helemaal wijs [?],
maar goed, dat geeft ook niet, het doet geen zin [?]
[2.06-2.22 Gevoelvolle muziek]
[2.23]
Herma Schellingerhoudt:
Vijftienduizend euro nog bij elkaar krijg dan heb ik het goed.
Dan is het helemaal….dan wordt het gegoten, geplaatst en dan is, dan staat het beeld er gewoon.
Over een maand of wat, want de bronsgieter heeft
minstens evenveel werk als ik.
In ieder geval de Gemeente gaat mee met de plek
en nou ja goed, de Maatschappij voor Weldadigheid
doet wat.
Ik ben een Van den Bosch enthousiast, ik ga er gewoon
vanuit, dat dat met al die kleine beetjes het wel bij elkaar
komt en dat mensen gewoon een donatie willen doen en
dat hoeft echt geen, dat hoeven echt geen kapitalen te zijn,
maar ik moet toch wel een bepaald bedrag bij elkaar krijgenom het op te lossen.Eigenlijk is het de crowdfunding die van den Bosch deed van mensen vragen om een abonnement of hoe jehet ook wilt noemen, een bijdrage te leveren,Eigenlijk doe ik precies hetzelfde.Gewoon een bijdrage om dit project te laten slagen.[3.16-3.21 Gevoelvolle muziek][3.22]
Herma Schellingerhoudt:
Een van de mooiste momenten bij dit soort grote dingen is
het moment dat je denkt: [Op fluistertoon gezegd] ”He, daar ben jij”
En dan, dan begint het, dan begint het voor mij echt, ja
een feestje te worden, want dan ben ik met iemand bezig,
dan is het niet meer, dan is het niet meer gewoon op….
vorm, maar dan kun je gewoon zeggen van, ”he, jij bent het”
En ik vind dat altijd een wonderlijk proces”
[3.50.4.00 Gevoelvolle muziek]]
EINDE INTERVIEW MET KUNSTENARES
INTERVIEW STAAT OOK IN HET VOLGENDE ARTIKEL
STANDBEELD JOHANNES VAN DEN BOSCH WORDT ONTHULD
23 JUNI 2022
FREDERIKSOORD – Aan het voetpad schuin tegenover Logement Frederiksoord wordt zaterdagmiddag een beeld van Johannes van den Bosch onthuld.
Het beeld is gemaakt door Herma Schellingerhoudt. Zij heeft een jaar aan het project gewerkt. Het beeld staat in het dorp als een levensgrote illustratie van de grondlegger van de Maatschappij van Weldadigheid. Een groot deel van diens nalatenschap is vorig jaar zomer bijgeschreven op de lijst met Werelderfgoederen van UNESCO.
Het beeld wordt onthuld door Otto graaf van den Bosch, nazaat van Johannes. De onthulling vindt plaats om 15.00 uur. Bij deze onthulling is iedereen van harte welkom.
EINDE ARTIKEL
[40]
RTV DRENTHE
JOHANNES VAN DEN BOSCH ”EINDELIJK”
VEREEUWIGD IN FREDERIKSOORD
26 JUNI 2022
‘Eindelijk’ heeft Frederiksoord ook iets wat herinnert aan de grondlegger van de Koloniën van Weldadigheid: een bronzen beeld van Johannes van den Bosch. Onder toeziend oog van nazaat Otto van den Bosch was dit weekend de onthulling. Kunstenaar Herma Schellingerhoudt uit het dorp ontwierp vorig jaar het beeld.
“Het is mijn betovergrootvader”, glundert een trotse Otto van den Bosch, die speciaal voor de onthulling van het beeld naar Frederiksoord toog. “Onze familie vindt het belangrijk om ons erfgoed in stand te houden. Daarom hebben we een stichting opgericht en ben ik de laatste tijd regelmatig hier te vinden.”
Trots op betovergrootvader
Van den Bosch is trots op het beeld: “Het is toch bijzonder wat onze voorvader heeft gedaan. Als je kijkt naar de geschiedenis was hij de eerste met het zorgsysteem. Dat is begonnen bij hem. Net als onderwijs: de kinderen die hier kwamen, moesten verplicht naar school. Dat werd in de eeuw daarna pas in heel het land ingevoerd. Dat zijn zaken die Nederland dragen.”
Minne Wiersma, directeur van de stichting Maatschappij van Weldadigheid kan dat beamen: “Johannes van den Bosch heeft hier het landschap bepaald. Hij staat hier op de goede plek, want hier is de eerste koloniewoning zoals die 204 jaar geleden is gebouwd.”
Kunstenaar Herma Schellingerhoudt uit het dorp ontwierp vorig jaar het beeld, voordat het in brons werd gegoten. Ze begon op eigen houtje aan het kunstwerk, zonder zeker te weten dat het ooit daadwerkelijk gegoten zou worden en ergens zou staan. “Ik vond het raar dat er niets van Johannes van den Bosch in Frederiksoord te zien is. Geen straat naar hem vernoemd bijvoorbeeld. Daar wilde ik iets aan doen, want hij is daar belangrijk genoeg voor geweest.”
Met hulp van een crowdfundingactie is vijftienduizend euro opgehaald. Met dat geld is het uiteindelijk gelukt om het ontwerp in brons te gieten en dit weekend is het beeld onthuld.
Duistere kant
Johannes van den Bosch heeft ook een donker verleden. Als gouverneur-generaal verplichtte hij de bevolking van Nederlands-Indië om gewassen voor de regering te verbouwen. Tegenwoordig worden standbeelden van personen uit die tijd daarom in twijfel getrokken. Toch houdt dat de kunstenaar niet tegen: “Lekker puh. Dat is wat je doet als kunstenaar. Als iedereen zegt dat je het niet moet doen, moet je het juist doen”, om daaraan toe te voegen: “Wij doen het tegenwoordig ook niet veel beter. Misschien praten ze ook wel zo over ons over 200 jaar.”
“Ik vind het belangrijk om er over te kunnen praten en kunt besluiten om het anders te gaan doen. Dat doe je niet als je doet alsof het niet bestaan heeft, of als je het te groot maakt, of te klein. Je moet het beestje bij de naam noemen”, besluit Schellingerhoudt.
EINDE ARTIKEL
[41]
”””Wij doen het tegenwoordig ook niet veel beter. Misschien praten ze ook wel zo over ons over 200 jaar.”
RTV DRENTHE
JOHANNES VAN DEN BOSCH ”EINDELIJK”
VEREEUWIGD IN FREDERIKSOORD
26 JUNI 2022
ZIE VOOR GEHELE ARTIKEL, NOOT 40