[37]
VOLKSKRANT
IN DE SUCCESVOLLE TV MACHINE VAN DWDD WERD MENIG
REDACTEUR VERMALEN
18 NOVEMBER 2022
ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 2
OF
[38]
”
Redacteuren vinden dat u zich opstelde als het verlengstuk van Van Nieuwkerk. Een van hen zegt: ‘Als Matthijs iets niet goed vond, kwam zij schreeuwend de redactie op.’
‘Hier wordt een karikaturaal beeld geschetst; zo zie ik dat althans. Maar in die overdrijving schuilt een frustratie die ik natuurlijk wel serieus neem. Het is voor bepaalde collega’s heel zwaar geweest – en die pijn is na zeven tot veertien jaar later dus nog niet weg. Dat is heftig om te constateren.’
….
….
”
‘Dieuwke zei rustig: jij hebt nog twee weken om je te bewijzen, anders is het over voor je’, vertelt een oud-medewerker. Iemand anders zei: ‘Ze liet twee redacteuren met elkaar strijden om een plek in het volgende seizoen. Het leek soms wel Expeditie Robinson.’
‘Ik kan me dit soort beschamende situaties oprecht niet herinneren. Het is pijnlijk om vast te stellen dat sommige mensen het bij DWDD onveilig vonden. Ik heb altijd mijn best gedaan om zo transparant, oprecht en eerlijk mogelijk te handelen. In de opwinding en onder de grote dagelijkse druk zal ik fouten hebben gemaakt. Ik had dat zelf in alle drukte niet voldoende door en dat neem ik mezelf wel kwalijk.’
VOLKSKRANT
OUD-HOOFDREDACTEUR DIEUWKE WYNIA: ”IK WORSTELDE
MET MATTHIJS, MAAR VOND OOK, DAT IK STERK MOEST ZIJN”
18 NOVEMBER 2022
ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 35
[39]
Als P&O-adviseur adviseer en ondersteun je de directie, de managers en soms ook de medewerkers op het gebied van personeel en organisatie. Je stelt het personeelsbeleid op, je verzamelt informatie, je onderhandelt over arbeidsvoorwaarden met het personeel.
P& O ADVISEUR/PERSONEELSADVISEUR
Als P&O-adviseur adviseer en ondersteun je de directie, de managers en soms ook de medewerkers op het gebied van personeel en organisatie. Je stelt het personeelsbeleid op, je verzamelt informatie, je onderhandelt over arbeidsvoorwaarden met het personeel. Vaak bied je ook een luisterend oor en bemiddel je bij conflicten en problemen tussen managers en medewerkers. Je bent dus zowel veel met mensen als met papier bezig. Daarmee is het een zeer afwisselende functie. Een P&O-adviseur vind je in organisaties met ongeveer vijftien medewerkers of meer.
Wat doet een P&O-adviseur?
Welke van de volgende taken je als P&O-adviseur uitvoert, hangt onder andere af van de grootte van de organisatie waarin je werkt. In grote organisaties werk je vaak samen als team. Je verdeelt de taken onderling. Dan ben je gespecialiseerd op een bepaald onderwerp of een bepaalde taak. Per taak is in de onderstaande omschrijving vet aangeven wat dan de meest waarschijnlijke functienaam is. In kleinere organisaties voer je als P&O-adviseur meerdere of zelfs alle P&O-taken uit.
De hierna genoemde taken zijn een goede greep uit de taken van een P&O-adviseur. Het lijstje is echter niet volledig.
De P&O-adviseur:
- stelt het personeels- en organisatiebeleid op, of onderdelen daarvan
- adviseert het management, bijvoorbeeld over leidinggeven en de ontwikkeling van hun medewerkers
- adviseert en ondersteunt bij aanname en ontslag
- adviseert over functioneringsgesprekken, beoordelingen, opleidingen en salarissen
- administreert personeelsinformatie en verzorgt rapportages daarover.
1. Stelt het personeel- en organisatiebeleid op, of onderdelen daarvan
Als personeelsadviseur ben je ook een soort beleidsmedewerker voor de onderwerpen die met personeel en organisatie te maken hebben. De doelstellingen van de organisatie – wat willen we voor organisatie zijn, waar willen we heen – worden opgesteld door het topmanagement. Als P&O-adviseur vertaal je deze naar plannen voor de medewerkers en de organisatie. Ook kun je zelf een probleem aankaarten bij het management, in andere gevallen vraagt de wet om beleid. Bijvoorbeeld het beleid voor de wet op de arbeidsomstandigheden, die eisen stelt aan werkgevers over veiligheid, welzijn en gezondheid van personeel. Of het beloningsbeleid van de organisatie, waarin wordt bepaald welke salarissen bij de functies horen.
Het maken van personeelsbeleid komt meestal op het volgende neer:
- Je verzamelt gegevens en analyseert het probleem: wat is de stand van zaken en wat is het verschil tussen de huidige en de gewenste situatie?
- Je overlegt met verschillende mensen in de organisatie over mogelijke oplossingen: je verzamelt ideeën. Tegelijkertijd kijk je wat er leeft bij de mensen en wat haalbaar is.
- Je schrijft een plan voor verbetering en legt dit voor aan het management: in het plan staan de analyse, mogelijke oplossingen en jouw advies. Dit plan is natuurlijk goed onderbouwd.
- Je zorgt voor de uitvoering van wat er door het management besloten wordt. Dit doe je zelf, of schakel daar een collega voor in.
- Na bijvoorbeeld een jaar evalueer je. Je kijkt dan wat er van het beleid en de uitvoering terecht is gekomen, en of verdere actie nodig is.
Als je je specialiseert in deze taak ben je beleidsmedewerker personeel en organisatie.
Voorbeeld. Je bent P&O-adviseur bij een ziekenhuis met veel langdurig ziekteverzuim. Je analyseert het probleem door een onderzoek te doen bij het personeel en te praten met de bedrijfsarts. Veel mensen blijken het erg druk te hebben. De bedrijfsarts vertelt je dat de meeste ziektegevallen te maken hebben met stress. Door gesprekken met medewerkers kom je erachter dat de werkdruk vaak erg hoog is, omdat hard werken in de cultuur erg belangrijk wordt gevonden. Je analyse zet je in een rapport en je stelt maatregelen voor: cursussen stress hanteren voor management en medewerkers en artikelen in het personeelsblad om aandacht te vragen voor het onderwerp. Bovendien adviseur je de directie een goed voorbeeld hierin te geven. Als het plan goedgekeurd is, zorg je voor de uitvoering. Dat doe je zelf, of een van je collega´s.
2. Adviseert de managers over het ontwikkelen en aansturen van de medewerkers
Je hebt als P&O-adviseur echt een ondersteunende en adviserende functie. Vroeger bepaalde personeelszaken veel, tegenwoordig moet de manager vaker het initiatief nemen. Die betrekt de P&O-adviseur dan bij zijn probleem of taak op het gebied van personeel en/of organisatie. Dat adviseren kan natuurlijk ook ongevraagd zijn als je zelf problemen constateert bij een afdeling.
Of het nu gaat om opleidingen, loopbaanafspraken, een slecht functionerende medewerker of de ontwikkeling van de afdeling: het valt onder de verantwoordelijkheid van de manager. Als P&O-adviseur ben je vraagbaak, je geeft advies, begeleidt en bemiddelt. Als je je specialiseert in deze taak ben je bijvoorbeeld intern organisatieadviseur.
Voorbeeld:
Een manager constateert dat er veel ontevredenheid is bij zijn medewerkers. Mensen klagen steen en been. Bovendien zijn er steeds meer mensen ziek. Hij vraagt jou als P&O-adviseur om hulp. Je luistert naar zijn verhaal en probeert samen met hem de oorzaken te achterhalen. Je kunt hem aanbieden zelf met een aantal medewerkers te gaan praten, om te kijken wat er speelt. Of je verwijst hem naar een gespecialiseerde externe adviseur, die hem kan helpen naar zijn rol als manager te kijken.
3. Adviseert en ondersteunt bij aanname en ontslag
Instroom: Onder instroom van medewerkers valt alles wat te maken heeft met de werving en selectie van nieuwe medewerkers. Jij adviseert over het profiel van de persoon, zet de vacature uit en bent aanwezig bij de gesprekken. Je adviseert de manager over de persoon die wordt aangenomen. Ook onderhandel je over de arbeidsvoorwaarden. Arbeidsvoorwaarden zijn, naast het salaris, bijvoorbeeld opleidingsmogelijkheden, pensioenvoorzieningen of een auto van de zaak.
Als alles rond is, verzorg je het arbeidscontract. Ook geef je de gegevens door aan anderen, bijvoorbeeld aan de salarisadministrateur. Als je je hierin specialiseert ben je medewerker werving en selectie.
Uitstroom: onder uitstroom van medewerkers vallen alle activiteiten die te maken hebben met medewerkers die de organisatie verlaten. Dit is de andere kant van het vak. Vaak ben jij degene die namens het management de slechtnieuwsgesprekken voert met personeelsleden. Je bent samen met je collega´s verantwoordelijk voor de uitvoering van een reorganisatie waar bijvoorbeeld gedwongen ontslagen in vallen. Veel P&O-adviseurs vinden dit de lastigste taak, omdat ze juist voor dit beroep hebben gekozen om met mensen te werken en in mensen te investeren. Dit hoort erbij, je zult het ook moeten uitvoeren als je het er niet mee eens bent.
- Met medewerkers die uit eigen beweging weggaan voer je exit interviews en stelt vragen over waarom mensen weggaan. Je signaleert trends hierin.
- Je voert slechtnieuwsgesprekkenmet medewerkers die ontslagen gaan worden.
- Bij een reorganisatie stel je in overleg met het management een sociaal plan op. Daarin staat hoe bepaald wordt wie mag blijven en wie niet. En wat de organisatie gaat bieden aan medewerkers die ontslagen gaan worden: afkoopsommen, vervroegd pensioen of een andere baan?
- Je bereidt de onderhandelingen voor die met de vakbond en de ondernemingsraad in zo´n geval worden gevoerd.
- Je maakt de functiebeschrijvingen voor de veranderde functies, en koppelt daar een salaris aan.
4. Adviseert over functioneringsgesprekken, beoordelingen, opleidingen en salarissen
In het aansturen van medewerkers zijn functionerings-, beoordelingsgesprekken en de beloning (salarissen en bonussen) natuurlijk erg belangrijk. Met een duur woord heten dit personeelsinstrumenten. Daar heb je als P&O-adviseur van alles mee te doen.
- Je onderzoekt de werkzaamheden die bij een functie horen. Daar maak je een functiebeschrijving van. Daaraan koppel je weer een passende salarisschaal.
- Je stelt de werkwijze van functionerings- en beoordelingsgesprekken op en je coördineert dit. Van belang zijn de volgende zaken: waarop wordt de medewerker beoordeeld, hoe vaak gebeurt dat, wie voert het gesprek, wie maakt het verslag en wat zijn de consequenties? Ook ontwikkel je bijvoorbeeld de formulieren voor functioneringsgesprekken. Bij sommige organisaties ben je als P&O-adviseur ook bij die gesprekken aanwezig.
- Je beheert de personeelsdossiers. Iedere medewerker heeft er één. Je voegt daar de verslagen aan toe.
- Je adviseert medewerkers en managers over welke opleidingen en cursussen ze het best waar kunnen volgen. Daarnaast onderhoud je de contacten met opleidingsinstituten en organiseert interne cursussen.
5. Administreert personeelsgegevens en verzorgt rapportages daarover
Hoeveel mensen hebben we in vaste dienst? Hoeveel geven we uit aan opleidingen? Wat is ons ziekteverzuim? Wat is de geschiedenis van deze medewerker bij ons bedrijf?
Allemaal voorbeelden van vragen die bijvoorbeeld door de directie aan de afdeling P&O worden gesteld. Een P&O-adviseur moet dus ook veel administreren om deze gegevens te kunnen leveren. Vaak zijn daar allerlei systemen voor in de organisatie. Met die gegevens maak je rapportages op het gebied van personeel en organisatie. Je moet de gegevens dan bewerken tot tabellen en grafieken en conclusies daaruit trekken. Ook lever je een bijdrage in tekst en informatie aan het jaarplan en het jaarverslag van de organisatie.
Rollen
- Strateeg: Je betrekt het management vooraf in je plannen voor nieuw beleid zodat ze niet overvallen worden door jouw ideeën en plannen. Je adviseert over oplossingen voor zaken die onder de verantwoordelijkheid van een ander (de manager) vallen. Vaak zie je goed wat er aan de hand is en wat er moet gebeuren, maar je zult de ander voor jouw inzicht en oplossing moeten winnen. Het management beslist.
- Bemiddelaar/vertrouwenspersoon: Mensen kunnen bij jou hun verhaal en soms ook klachten kwijt. Medewerkers zijn ontevreden over hun baas, en andersom. Je probeert hen daarbij vaak de andere kant te laten zien. Soms loopt de ontevredenheid uit de hand en ontstaat een conflict. Daar bemiddel je ook in. Je zult constant de afweging moeten maken tussen het organisatiebelang en het belang van individuen. Je zorgt dat dit in balans is. Daarbij schaad je het in jou gestelde vertrouwen natuurlijk niet.
- Vraagbaak/intermediair: mensen komen met allerlei vragen aan jouw bureau. Van ´wat betekent deze term op mijn salarisstrook´, ´welke opleidingen zijn er om beter te kunnen communiceren´ tot ´ik wil graag promotie maken, hoe pak ik dat aan?´. Jij kunt of het antwoord geven of ze doorverwijzen naar de juiste persoon of instantie.
- Regelaar: veel zaken die met personeel te maken hebben zijn echte regeltaken: het doorgeven van salarisgegevens, het organiseren van een introductie, het organiseren van een bijeenkomst. Je zult een actielijst moeten bijhouden van alle kleinere dingen die je moet doen. Of, misschien nog beter, de meer uitvoerende taken naar anderen delegeren.
- Coach: je luistert goed naar wat anderen wel en niet zeggen. Soms houd je ze een spiegel voor. Je neemt geen verantwoordelijkheid over, je helpt anderen zoveel mogelijk hun eigen problemen op te lossen.
Waar werk je als P&O-adviseur?
Telecombedrijven, scholen, de gemeente, banken, het goede doel, een grote fabriek: bijna alle organisaties – bedrijven, overheden en non-profit organisaties – hebben P&O-adviseurs in dienst.
Wat je functie in gaat houden en welke ruimte je krijgt is afhankelijk van het soort organisatie en de branche waarin je werkt. Ben je bij een fabriek met lager opgeleid personeel P&O-adviseur of bij een adviesbureau waar hoogopgeleide medewerkers werken? Zo zal in de fabriek bijvoorbeeld het motiveren van personeel door het management en taakroulatie een grotere rol spelen. Bij het adviesbureau zijn onderwerpen als stressmanagement weer erg belangrijk.
Wat is je plaats in de organisatie?
Meestal is de P&O-adviseur onderdeel van de staf van de organisatie. Je ondersteunt dan de lijnorganisatie, die de kerntaken van de organisatie uitvoert. In sommige organisaties werken P&O-adviseurs in een centrale stafafdeling P&O. Vaak betekent dit dat je je toelegt op één of enkele van de taken. Je wordt dan aangestuurd door het hoofd P&O, ook wel HRM-manager genoemd. Deze laatste maakt meestal deel uit van het centrale managementteam van de organisatie, waarin het totale organisatiebeleid wordt bepaald.
In andere organisaties maken P&O-adviseurs deel uit van de lijnafdelingen. Dat betekent dan dat je voor die afdeling alle P&O-taken uitvoert, al dan niet samen met een centrale P&O-afdeling die het beleid bepaalt. Dan heb je voor een afdeling alle taken onder je verantwoordelijkheid.
De P&O-adviseur werkt veel samen met anderen, binnen en buiten de organisatie:
- Intern: de directie, het management, de medewerkers, de salarisadministratie, de afdeling financiën, bij grotere organisaties ook mensen die zich gespecialiseerd hebben op arbeidsrecht.
- Extern: de bedrijfsarts, externe adviseurs / consultants, opleidingsinstituten, opleiders / trainers, het UWV.
Welke competenties moet je in huis hebben?
1. Integriteit
P&O-adviseurs beschikken vaak over veel persoonlijke en andere vertrouwelijke informatie (bijvoorbeeld over reorganisaties). Bovendien zijn P&O-adviseurs betrokken bij het aannemen van mensen en het vaststellen van salarissen.
Je begrijpt, de verantwoordelijkheden vragen om een grote mate van integriteit bij de uitvoering. Loslippigheid en vriendendiensten zijn natuurlijk uit den boze. In de sociale gesprekken in de wandelgangen zul je op je woorden moeten passen en het feit dat je iemand graag mag, speelt natuurlijk geen enkele rol in een salaris- of opleidingsadvies. In de praktijk is dit lastig – je bent ook mens – maar wel superbelangrijk.
2. Sensitiviteit
P&O-adviseurs kunnen niet goed werken zonder veel mensenkennis. Je voelt mensen goed aan, kunt snel beoordelen hoe iemand in zijn vel zit en je prikt door opgeklopte verhalen in sollicitatiegesprekken heen. Dat noemen we sensitiviteit. Je weet dan ook welke emoties een rol spelen bij veranderingen in de organisatie en kunt daar iets mee. In geval van ontslag of ziekte speel jij als P&O-adviseur een belangrijke rol. Je moet om kunnen gaan met heftige emoties bij de betrokkenen en tegelijkertijd zakelijk kunnen blijven.
3. Je bewust zijn van je eigen organisatie
Hoewel P&O-adviseurs soms het idee hebben dat de mensen het belangrijkst zijn binnen de organisatie, denkt niet iedereen daar zo over. Werk je in een bedrijf, dan zal de bijdrage van bijvoorbeeld opleidingen zich moeten vertalen in kostenvoordeel of een verbeterde marktpositie. Je kunt allerlei ideeën hebben over bijvoorbeeld hoe het management met de medewerkers omgaat. Maar het is van belang dat dat ook past bij het bedrijf. Je moet dus goed weten wat er speelt om daar het personeelsbeleid en je adviezen goed op af te stemmen.
4. Adviseren
Wat lastig is aan een baan in de staf, is dat je weinig formele macht hebt. Je adviseert. Daarom kun je lang niet altijd bepalen wat anderen gaan doen. Je zult dus op een andere wijze je doel moeten bereiken, bijvoorbeeld door anderen te motiveren en te overtuigen.
5. Analytisch denken
Veel problemen in organisaties hebben met verschillende dingen te maken. Bijvoorbeeld een hoog ziekteverzuim of een slechte werksfeer zijn complexe problemen. Om het management dan goed te kunnen adviseren over de aanpak, zul je het probleem moeten ontrafelen door het te analyseren.
6. Goed om kunnen gaan met diversiteit
Als P&O-adviseur is het heel belangrijk dat je goed om kunt gaan met heel verschillende mensen. Diversiteit hanteren, heet dat met een duurder woord. Daarnaast is een actueel thema het opzetten van een diversiteitsbeleid: hoe je de organisatie inricht als mensen erg van elkaar verschillen. Jij ziet daar de mogelijkheden in en begrijpt zowel de noodzaak, de opbrengst als de hindernissen.
Wat onderscheidt een topP&O-adviseur van een gewone?
Een topP&O-adviseur weet invloed uit te oefenen en kan ondanks het gebrek aan formele macht veel bereiken. Dit in tegenstelling tot een P&O-adviseur die zich meer op procedures richt en gewoon opdrachten van het management uitvoert. Wat maakt een P&O-adviseur invloedrijk? PW, een vakblad voor P&O’ers schreef daar een artikel over. P&O’ers zijn echt invloedrijk en succesvol als ze:
- Goede ideeën hebben over de ontwikkeling en de aansturing van medewerkers en de mogelijkheden van de organisatie daarin.
- Uitstraling hebben, waardoor acceptatie van ideeën en adviezen sneller gaat en weerstanden makkelijker overwonnen worden.
- Mensen in beweging krijgen en weten hoe ze anderen kunnen motiveren en inspireren.
- Vernieuwend zijn en problemen aanpakken waarvan iedereen denkt dat ze niet op te lossen zijn.
- Zichtbaar zijn in de organisatie en veel met mensen praten en niet achter hun bureau blijven zitten.
HOE WORDT JE EEN P& O ADVISEUR
De weg om een vacature te vinden als P&O-adviseur begint natuurlijk met een goede, passende opleiding. Dan kun je in sollicitaties aantonen dat je geschikt bent.
Speciale opleiding als basis
Er zijn speciale opleidingen tot P&O-adviseur. De hbo-opleiding Human Resource Management (HRM) leidt direct op tot P&O-adviseur.
Andere opleiding als basis
Er zijn ook andere mogelijkheden voor een opleiding tot P&O-adviseur. In de praktijk werken er namelijk ook mensen met een andere achtergrond. Meestal zijn dit mensen die een sociale opleiding hebben gedaan, zoals toegepaste psychologie. Ook komt het voor dat mensen vanuit de lijn zich met cursussen omscholen tot P&O-adviseur.
Ook met een mbo-opleiding kun je soms doorgroeien naar P&O-adviseur. Je begint als assistent en je kunt je, als je het heel goed doet, opwerken. Toch is de weg via een hbo-opleiding vaak succesvoller.
Carrièremogelijkheden
Vanuit de functie P&O-adviseur kun je doorgroeien naar andere functies:
- hoofd P&O of P&O-manager
- adviseur/consultant
- senior P&O-adviseur: je krijgt dan meer zware en beleidsmatige taken en minder uitvoerende taken.
Welke beroepen lijken erop?
Als P&O-adviseur heb je vaak te maken met heel veel verschillende onderwerpen en taken. De volgende beroepen richten zich op een of enkele taken waar je als P&O-adviseur mee te maken hebt.
Aanbevolen websites
- Personeelsnet is een site met praktische informatie voor P&O’ers.