[3]
HET FASCISTISCHE KARAKTER VAN DE PVV/BRONNEN/
ONDERZOEKEN
[4]
KABINETSFORMATIE 2023
DOCUMENTEN/PUBLICATIES
HOOFDLIJNENAKKOORD TUSSEN DE FRACTIES VAN PVV,
VVD.NSC EN BBB
Hoofdlijnenakkoord tussen PVV, VVD, NSC en BBB.
Download ‘Hoofdlijnenakkoord tussen de fracties van PVV, VVD, NSC en BBB’
PDF document | 26 pagina’s | 419 kB
Bijlagen
Zie ook
- Kabinetsformatie 2023Kabinetsformatie
HOOP, LEF EN TROTS
HOOFDLIJNENAKKOORD 2024-2028 VAN PVV,VVD,NSC EN BBB
file:///C:/Users/Essed/Downloads/20240515+Hoofdlijnenakkoord+PVV+VVD+NSC+BBB.pdf
[5]
PVV,VVD.NSC EN BBB GAAN DOOR, MAAR ONDERLING
VERTROUWEN BLIJFT BROOS
16 MAART 2024
PVV, VVD, NSC en BBB moeten het vertrouwen van elkaar en van de samenleving zien te winnen. Met de zoektocht naar een experimenteel kabinet wordt dat moeilijk. Kan de spanningsboog worden opgerekt of knapt die in de volgende ronde alsnog?
“Vertrouwen is de basis voor ieder kabinet”, zei afzwaaiend informateur Kim Putters donderdagmiddag bij de presentatie van zijn eindverslag. Het leek een advies voor PVV, VVD, NSC en BBB om de volgende fase van de formatie heelhuids door te komen.
Putters gelooft er nog in dat de vier onderhandelende partijen door kunnen naar de volgende fase van de formatie. Maar daarvoor moeten heel wat capriolen worden uitgehaald.
Een gebruikelijk meerderheidskabinet was al lang van de baan. Daar lag wantrouwen aan ten grondslag. Het was vanwege een afbrokkelend vertrouwen zelfs even de vraag of Geert Wilders (PVV), Dilan Yesilgöz (VVD), Pieter Omtzigt (NSC) en Caroline van der Plas (BBB) überhaupt verder konden onderhandelen.
Putters adviseert daarom een ‘programkabinet’ te onderzoeken. Tot nu toe werd daar de term ‘extraparlementair kabinet’ voor gebruikt.
Partijleiders worden in het diepe gegooid
Hoe je het ook uitlegt, het is een experiment. Putters had niet voor niets een maand nodig om uit te zoeken want een extraparlementair kabinet – inmiddels dus omgedoopt tot programkabinet – eigenlijk is.
De druk op de volgende, onzekere fase neemt toe. De verwachtingen die Nederlanders hebben van een nieuw kabinet zijn hoog, maar het vertrouwen is laag, bleek uit een studie van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) vlak voor de verkiezingen in november.
Wilders, Yesilgöz, Omtzigt en Van der Plas worden dus in het diepe gegooid. Maar ze moeten direct het hoofd boven water houden.
Hoe beknopt wordt beknopt?
In een programkabinet moet de band tussen de Tweede Kamer en het kabinet losser worden. Daarnaast komt er een beknopt hoofdlijnenakkoord in plaats van een dik coalitieakkoord.
Je kunt je al meteen afvragen hoe beknopt dat wordt. De vier partijen hebben al laten optekenen dat ze op minstens tien onderwerpen afspraken willen maken.
Daarbij gaat het onder meer om asiel en migratie, financiën, stikstof, veiligheid en koopkracht. Een kabinet moet die hoofdlijnen vervolgens uitwerken tot concrete maatregelen.
Dat lijkt eerder op het begin van een lijvig regeerakkoord zoals we dat kennen van de vorige kabinetten. “Dat zullen we gaan zien”, zei Putters daar donderdag over. “Je hoeft geen dik hoofdlijnenakkoord te krijgen als je daadwerkelijk een regering de ruimte geeft om dat uit te werken in maatregelen.”
En er zit een extra voordeel aan, zegt Putters. Een kabinet krijgt zo meer tijd om maatregelen uit te werken, zodat het ook kan kijken of die uitvoerbaar zijn.
In hoofdlijnen wil Omtzigt alsnog precieze afspraken
Tot zover de theorie. In de praktijk moeten de formerende partijen erop vertrouwen dat het kabinet die hoofdlijnen naar hun idee goed uitwerkt. Dat lijkt nu al fout te gaan. Omtzigt wil “gedetailleerde afspraken” maken “over wat hij belangrijk vindt”, staat in het verslag van Putters.
De omgangsvorm tussen de vier partijleiders is nog zo’n voorbeeld waarin het broze vertrouwen komt bovendrijven. Putters vraagt de betrokkenen hun uitingen via (sociale) media “tot een minimum te beperken”. Op X en in de korte tv-optredens was het chagrijn regelmatig van de gezichten af te lezen.
De inkt van het verslag was nog niet droog of Wilders liet de parlementaire pers weten dat hij het helemaal niets vindt dat hem het premierschap wordt ontnomen. “Pijnlijk, onrechtvaardig en staatsrechtelijk onjuist”, zei Wilders. Zonder Omtzigt bij naam te noemen, wees hij de NSC-leider duidelijk als schuldige aan.
De woorden “staatsrechtelijk onjuist” zijn opvallend, want dat verwijt maakt Omtzigt al maanden over het PVV-programma. Overigens heeft niemand in het parlementaire stelsel zoals wij dat kennen recht op het premierschap, want we kiezen geen minister-president. Iemand die baan niet gunnen, om wat voor een reden dan ook, kan dus nooit onjuist zijn.
Wat overblijft zijn harde woorden, verwijten en steekjes onder water. Het zal het onderlinge vertrouwen allemaal geen goed doen.
EINDE
BRABANTS DAGBLAD
FORMATIE GAAT VOLGENDE FASE IN, MAAR ZONDER
LIEFDE TUSSEN PARTIJEN: ”IK GA KEIHARD
ONDERHANDELEN”
20 MAART 2024
De formatie kan verder, maar van liefde tussen PVV, VVD, NSC en BBB is nog geen sprake. In het debat openden de partijen de onderhandelingen alvast. ,,De tijd dat we alles weggeven is nu echt voorbij”, waarschuwt Wilders.
Hoe de sfeer tussen de vier formerende partijen is? ,,Geweldig”, zegt PVV-leider Geert Wilders droogjes, tijdens het debat over de formatie. Het is grappend bedoeld, maar de ondertoon is deze: van liefde is geen sprake.
Neem alleen al hoe de partijleiders de begrippen ‘programkabinet’ of ‘extraparlementair’ uitleggen, de toverformule om inhoudelijke onderhandelingen te starten. ,,Mij maakt het niet uit hoe je het noemt”, zegt Wilders, ,,als de PVV er maar een grote rol in speelt.” Maar luister naar NSC-leider Pieter Omtzigt. Die spreekt van ‘een doorbraak’. ,,Jullie lachten mij uit”, houdt hij de Kamer voor, ,,toen ik hier jaren geleden al over begon. Maar dit kan zorgen voor nieuwe politieke verhoudingen.”
Critici zien vooral dat de premisse van dat zogenoemde programkabinet – werkend vanuit een dun regeerakkoord – niet veel voorstelt. Een stootkussentje voor Pieter Omtzigt om zo toch met de PVV te gaan regeren, waar hij eerder nog wegbleef bij Wilders. Toen liet Omtzigt weten niet in een kabinet te willen, vanwege Wilders’ ‘uitspraken in het verleden’. Het maakte de ‘rechtsstatelijke afstand’ te groot.
AFSLAG
Dat hij alsnog wil, levert een bak kritiek op. ,,We maken zo de polarisatie-politiek mainstream”, vindt CDA-leider Henri Bontenbal
,,Bent u niet doodsbang dat u over tien jaar denkt: ik heb een verkeerde afslag genomen?” En Rob Jetten (D66): ,,U kunt er ingewikkelde woorden als extraparlementair voor gebruiken, maar u gaat gewoon het kabinet-Wilders mogelijk maken. Welke garanties heeft u gekregen van Wilders?”
Omtzigt komt er in zijn antwoord ook niet uit. Hij lijkt zelfs nog steeds met slechts één been in het verbond te stappen. Hooguit ‘als het goed komt in deze kabinetsvorm’ is zijn partij ‘in principe’ bereid om ministers te leveren. Maar, eerst moeten de onderhandelingen beginnen – nu onder leiding van Elbert Dijkgraaf, oud SGP-Kamerlid en oud-topambtenaar en CDA’er Richard van Zwol.
Zeker zo opvallend: de vier partijen grijpen het debat al een beetje aan om de onderhandelingen te openen. Wilders lijkt zich over de hoofden van Kamerleden en toeschouwers tot de partijleiders van VVD, NSC en BBB te richten als hij zegt: ,,De tijd dat we alles weggeven is nu echt voorbij. Ik ga keihard onderhandelen. Ik hoop en vertrouw erop dat het kabinet er kan komen. Maar alleen als ik onze kiezer een groot deel kan leveren van wat ik heb beloofd.” In de Kamerbankjes schiet Eddy van Hijum – de rechterhand van Omtzigt – omhoog in zijn stoel. Hij tikt zijn partijleider aan en zegt duidelijk: ,,Oh.”
GELD
Als het gaat om de rijksfinanciën blijken de vier partijen ook nog niet op één lijn te zitten. Zo merkt Geert Wilders op dat een volgend kabinet zich ‘in beginsel’ moet houden aan de begrotingsregels die vanuit Europa gelden voor ons land. Omtzigt kijkt direct naar VVD-leider Dilan Yesilgöz. Voor zowel NSC als VVD zijn die normen nagenoeg heilig, zeker nu een komend kabinet lijkt te willen bezuinigen. Maar de twee partijleiders weten ook: juist Wilders beloofde in de campagne peperdure lastenverlichting, zoals een hoger AOW, lagere BTW en eigen risico en vroeger pensioen.
Het is dus geen toeval dat Yesilgöz even later stelt dat de EU-normen wel gehaald moeten worden. ,,We gaan niet meer geld uitgeven dan er binnenkomt.”
Het streven om een zo dun mogelijk akkoord op hoofdlijnen te gaan schrijven, zodat de Tweede Kamer meer macht krijgt, lijkt ook al stilaan te worden losgelaten. Zelfs Pieter Omtzigt zegt dat het ‘ingewikkeld’ wordt als er slechts een akkoord op hoofdlijnen wordt gesloten. ,,Laten we eerlijk zijn…zelfs ík denk dat dát niet lekker gaat werken. Welke belasting gaat omlaag, welke omhoog, afspraken op detailniveau, die heb je nodig. Als er iets wel of niet gaat gebeuren met de NPO, dan staat dat erin. Het is niet één kantje, kom op.” En Wilders is nog sceptischer over een klein setje afspraken: ,,Ik moet het ook nog maar zien.”
EINDE