[26]
”Er zijn nog steeds dringend nieuwe opvangplekken voor asielzoekers nodig. Dat blijkt uit een brief die demissionair staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) vrijdag naar gemeenten heeft gestuurd. De bewindsman zegt dat dit jaar nog 8.400 extra plekken nodig zijn.”
TEKORT AAN OPVANGPLEKKEN BLIJFT NIJPEND:
WEER ”DRINGENDE OPROEP” AAN GEMEENTEN
6 OCTOBER 2023
Er zijn nog steeds dringend nieuwe opvangplekken voor asielzoekers nodig. Dat blijkt uit een brief die demissionair staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) vrijdag naar gemeenten heeft gestuurd. De bewindsman zegt dat dit jaar nog 8.400 extra plekken nodig zijn.
Van der Burg stuurde twee weken geleden ook al een oproep naar gemeenten. Daarin benadrukte hij dat er op zeer korte termijn opvangplekken nodig waren, om te voorkomen dat het te vol zou worden in Ter Apel.
Van de 342 gemeenten zijn een tiental gemeenten bijgesprongen. Daardoor zijn er vorige week vijfhonderd extra plekken gekomen en komen daar deze week nog driehonderd bedden bij. De staatssecretaris is deze gemeenten “zeer dankbaar”.
Toch is het volgens Van der Burg duidelijk dat “we op (zeer) korte termijn meer opvangplekken nodig hebben”. Daarom doet hij opnieuw een beroep aan gemeenten. Nog dit jaar zijn er 8.400 extra opvangplekken nodig.
Het gaat om reguliere opvangplekken, noodopvangplekken, en plekken voor ongeregistreerde asielzoekers en alleenstaande minderjarige vluchtelingen (amv’s). Van der Burg schrijft dat vooral bij die laatste groep “de nood hoog” is.
Drie provincies moeten aan de bak
Van der Burg doet met name een beroep op drie provincies die volgens hem ver achterblijven met de opvang. Zo wil hij graag van Zuid-Holland 1.550 plekken en van Noord-Holland en Noord-Brabant 1.400 plekken. Aan de overige provincies vraagt hij 450 plekken.
“De komende weken en maanden zullen we alles op alles moeten zetten om de komende maanden te zorgen dat er voldoende opvang beschikbaar komt en niemand zonder slaapplaats verblijft”, schrijft Van der Burg.
Van der Burg denkt overigens dat het deze week “goed” zou moeten gaan in Ter Apel, maar benadrukt ook dat hij deze brief “niet voor niets” heeft gestuurd.
Statushouders moeten snel doorstromen
Het aantal asielzoekers dat zich momenteel in Nederland meldt, is groter dan verwacht. Tegelijkertijd zitten er nog altijd veel statushouders – mensen van wie de asielaanvraag is goedgekeurd – in de asielzoekerscentra. Zij moeten doorstromen naar een eigen huis, maar dat gaat moeizaam door de krappe woningmarkt. Van der Burg wil dat de zestienduizend statushouders die nu nog in azc’s zitten, uiterlijk eind dit jaar zijn doorgestroomd.
Of de spreidingswet – een wet die ervoor moet zorgen dat asielzoekers eerlijk over het land worden verdeeld – er wel of niet komt, maakt volgens Van der Burg voor deze oproep niet uit. “Als de wet door de Tweede en Eerste Kamer komt, heeft hij op zijn vroegst eind volgend jaar effect”, zei hij vrijdag voorafgaand aan de ministerraad. Maar de kans dat de wet door de Eerste Kamer komt, lijkt klein.
EINDE
[27]
NOS
ASIELZOEKERS IN GOES ZIJN HET ZAT: ONGEDIERTE, SLECHTE
HYGIENE EN KOU
Asielzoekers die in de noodopvang in Goes verblijven klagen over erbarmelijke leefomstandigheden in de opvanglocatie. Volgens de mensen die er verblijven is er sprake van kou, onhygiënische voorzieningen en ongedierte. Ook de lange duur van het verblijf leidt tot frustratie.
De groep asielzoekers in Goes bestaat uit allemaal mannen, voornamelijk uit Syrië, Jemen en Turkije. Het is de bedoeling dat de asielzoekers maximaal drie maanden in de Zeelandhallen verblijven, maar veel mannen wonen er al een half jaar of langer, schrijft Omroep Zeeland.
De gemeente wil dat het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) mensen na drie maanden overplaatst naar andere locaties. Maar door het landelijk tekort aan plekken gaat dat moeilijk.
Afgelopen weekend leidde de spanning tot een spontaan protest onder de asielzoekers. De mannen klommen op tafels, klapten in hun handen en scandeerden: “IND, IND!”, verwijzend naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst, die volgens hen veel steken laat vallen:
Mohammed Yahya uit Jemen is 31 jaar oud. Hij woont al zes maanden in de Zeelandhallen. “We leven met 320 mensen op een te kleine plek, met te weinig toiletten en douches”, zei hij tegen Omroep Zeeland. “De verstandhouding onderling was eerst goed. Maar nu de mensen hier lang verblijven, worden ze agressief en soms zelfs gewelddadig.”
Ahmed Alsedeai (28) uit Jemen woont ook al zes maanden in de noodopvang. “Er zitten veel kikkers, kakkerlakken en ratten. ’s Nachts is het erg koud waardoor je soms niet kan slapen”, zegt hij.
De 23-jarige Abdullah Alshawtari uit Jemen spreekt van een ongezonde situatie. “Een normaal leven kun je hier niet leiden. Zelfs de artsen raden aan om mensen hier niet langer dan drie maanden onder te brengen.” Karzan Esmett, een 31-jarige Koerd uit Irak, valt hem bij: “Meer dan de helft van de mensen hier is ziek. Ik heb zelf huidproblemen.”
Onzekerheid en stress
Volgens de bewoners zijn de leefomstandigheden niet de grootste frustratie, maar vooral de lange duur van het verblijf. Dat brengt onzekerheid en stress met zich mee.
“We willen een antwoord van de IND, want we wachten hier onze procedure af. En het COA vertelt ons niets”, zegt Abdullah Alshawtari. “Eerst vroegen we: we willen niet in dit kamp zijn, we willen weg. Maar zij zeiden: we kunnen niets doen, de transfer komt van de IND.”
Gisteren is een groep van zo’n vijftig asielzoekers van Goes naar Velsen in Noord-Holland gebracht waar een cruiseschip sinds kort dient als opvanglocatie. Volgens een woordvoerder van het COA heeft dat niets met de kritiek en de ontstane onrust onder asielzoekers in Goes te maken, maar zijn de langstwonenden in de Zeelandhallen gewoon aan de beurt om te verhuizen.
‘Alle redenen om niet blij te zijn’
Het COA erkent dat de situatie in Goes niet ideaal is. “Het is eigenlijk al erg genoeg dat we zulke noodopvanglocaties al zo lang moeten gebruiken. Wie daar langere tijd verblijft, en dat zijn er genoeg, hebben alle redenen om daar niet blij mee te zijn”, zegt een woordvoerder. “Ze zitten in een noodopvanglocatie die op geen enkele wijze voldoet aan de normen die wij voor reguliere opvang hanteren.”
Het COA ziet ook dat de lange duur van het verblijf frustreert, maar zegt niet te kunnen helpen bij een procedure bij het IND. “Het enige wat wij kunnen doen is mensen van de IND uitnodigen om daar tekst en uitleg over te geven. Verder hebben we geen enkele invloed op de procedure en ook geen zeggenschap over.”
‘We willen iets teruggeven aan Nederland’
Ondanks de omstandigheden in Goes is terugkeren naar zijn land van herkomst geen optie, zegt Mohammed Yahya. “Teruggaan naar Jemen is geen optie, want daar woedt sinds 2015 een oorlog. Wij willen door met ons leven en proberen iets terug te geven van wat dit land, Nederland, ons heeft gegeven. Ik weet dat veel mensen denken dat we alleen maar zijn gekomen om iets te halen, maar dat is niet zo.”
EINDE
”Oekraïners verblijven er met vijf personen op een kamer van 36 vierkante meter zonder tussenwanden of afscheiding en hebben bijna geen privacy. Het leefgeld dat ze uitbetaald krijgen wisselt sterk en komt niet overeen met de richtlijnen die de overheid daarvoor heeft opgesteld. Ook is er onvoldoende eten, zeggen bewoners. Twee keer per week wordt er een half brood uitgedeeld per persoon en een keer per dag een appel of banaan en een diepgevroren maaltijd.”
NOS
ZORGEN OVER LANGDURIGE OPVANG
OEKRAINERS, STEEDS VAKER KLACHTEN
Organisaties maken zich zorgen over de opvang van Oekraïense vluchtelingen op de lange termijn. Nu veel Oekraïners al meer dan een halfjaar in Nederland verblijven, komen er steeds meer klachten binnen over de kwaliteit van de opvang.
Zo ook in Venlo, waar de opvang in een oud defensiepand leidt tot klachten van bewoners. Het pand dat wordt beheerd door leegstandbeheerder Monoma (voorheen Camelot) biedt onderdak aan 70 mensen.
Oekraïners verblijven er met vijf personen op een kamer van 36 vierkante meter zonder tussenwanden of afscheiding en hebben bijna geen privacy. Het leefgeld dat ze uitbetaald krijgen wisselt sterk en komt niet overeen met de richtlijnen die de overheid daarvoor heeft opgesteld. Ook is er onvoldoende eten, zeggen bewoners. Twee keer per week wordt er een half brood uitgedeeld per persoon en een keer per dag een appel of banaan en een diepgevroren maaltijd.
De gemeente Venlo laat weten dat het eten van voldoende kwaliteit is en met reden een keer per dag wordt geserveerd. Eerder zouden vluchtelingen voedsel hebben ‘gehamsterd’. Over de uitkering van het leefgeld erkent de gemeente dat bij een klein deel van de bewoners een administratieve fout is gemaakt. “Dat betreuren we en herstellen we in overleg met de betreffende mensen natuurlijk op korte termijn.”
Op dit moment staan er meer dan 80.000 Oekraïners in Nederland geregistreerd als vluchteling. Elke week komen er daar enkele honderden bij. Ruim 62.000 van hen verblijven in gemeentelijke opvanglocaties als rondvaartschepen, sporthallen en bedrijfspanden. Er zijn regels opgesteld voor de gemeentelijke opvang in de Handreiking Gemeentelijke Opvang Oekraïners. Aanbevelingen zijn om een bewonersraad in te stellen, een duidelijke klachtenprocedure en een vaste vertrouwenspersoon. De gemeentes besteden de opvang van Oekraïners soms uit aan externe partijen, al dan niet met een maatschappelijk karakter.
Het speelt op meer plekken
Stichting Opora, die zich hard maakt voor de belangen van Oekraïners in Nederland, maakt zich zorgen. “Het gebeurt vaker dat de zorg op een gemeentelijke opvanglocatie wordt uitbesteed aan commerciële partijen”, zegt oprichter en migratiewetenschapper Maria Shaidrova die onderzoek doet onder Oekraïense vluchtelingen in Nederland.
“Er is niet altijd genoeg controle vanuit de gemeente; ook zijn er geen ‘checks and balances‘. Oekraïners weten niet waar ze terechtkunnen met een klacht. Er zijn geen vertrouwenspersonen aanwezig. De meest informatie die ze van de gemeente krijgen is in het Nederlands. Vaak durven mensen niet naar de politie te stappen, uit angst voor de gevolgen”, zegt Shaidrova.
Regelmatig voelen Oekraïners zich geïntimideerd door de beveiliging, zegt Shaidrova. De Oekraïense vluchtelingen die gisteravond met lokale omroep L1 in gesprek gingen kregen van de beveiliging te horen “nu binnen te komen, anders kom je het pand helemaal niet meer binnen.”
Andere locaties
De problemen spelen ook op andere locaties, zegt Shaidrova. In Zaandam verbleven vluchtelingen wekenlang op een boot zonder ventilatiesysteem. In het voormalige Rabobank-kantoor in Eindhoven waar tweehonderd vluchtelingen uit Oekraïne verblijven, klagen bewoners over onvoldoende privacy en strenge beveiliging. Tassen werden regelmatig doorzocht op wapens.
Ook zou disproportioneel hard gestraft worden; een bewoner die zijn middelvinger had opgestoken werd naar verluidt uit de opvang gezet. Het eten, van dezelfde cateraar als in Venlo, leidde tot klachten.
De problemen werden in de raadsvergadering van de gemeente Eindhoven besproken. Springplank040 die de opvang verzorgt, legde aan de lokale omroep uit dat het Rabobankpand zich eigenlijk niet leent voor deze soort opvang. “Het pand is een goede crisisopvang maar geen woonomgeving, en zo wordt-ie nu wel gebruikt.”
Andere ritmes, ander eten
Stichting Vluchtelingenwerk herkent het beeld. “Wij krijgen ook steeds meer signalen van ontevreden Oekraïners”, laat een woordvoerder weten. “Onze indruk is niet dat de opvang veel slechter wordt, maar nu de opvang langer duurt, komen er meer klachten. Zo werken er mensen nachtdiensten, maar delen die kamers met mensen die overdag werken. Als je niet kan koken is het eten wat je krijgt niet altijd wat je zelf zou willen. Je wil je eigen eten koken en je eigen leven leiden. Dat gaat op heel veel locaties niet.”
Ook gemeenten worstelen hiermee, zegt Vluchtelingenwerk. Zij voelen zich niet goed ondersteund door het Rijk. “Veel gemeenten kampen met personeelstekorten. Het is voor hen ook een lastige afweging wat ze willen investeren in een locatie, omdat het niet duidelijk is hoelang die nog openblijft en wat dat betekent voor een gemeente op de lange en middellange termijn.” De Vereniging van Nederlandse Gemeenten wilde niet reageren op vragen over dit onderwerp.
Slechte omgang huurders
Regelmatig gaat het ook wel goed, benadrukt Shaidrova, maar dan zijn het vaak organisaties waarbij een organisatie is aangesteld die ervaring heeft met de opvang van kwetsbaren, zoals het Rode Kruis, Leger des Heils, of Stichting Regenboog in Amsterdam.
De locatie in Venlo wordt beheerd door Monoma, voorheen Camelot, het grootste anti-kraakbedrijf van Nederland dat meerdere keren door de rechter in Nederland en België op de vingers is getikt vanwege de slechte omgang met huurders.
Na een naamswijziging heeft het Brabantse bedrijf haar leegstandbeheer ondergebracht onder het Monoma-merk. Op dit moment verzorgt de leegstandbeheerder samen met onder meer de gemeentes Tilburg, Hoorn, Altena, Venlo en Delft voor duizenden Oekraïners een opvangplek, zo is te lezen op de site. Monoma laat weten zich niet in het geschetste beeld te herkennen en verwijst voor woordvoering naar de gemeente.
Te weinig toezicht
De opvangcapaciteit voor Oekraïners zit op dit moment voor 96 procent vol. Naarmate de opvang verder vol raakt en het verwachte aantal vluchtelingen uit Oekraïne verder oploopt deze winter, bestaat de kans dat gemeentes vaker moeten uitwijken naar commerciële partijen, zegt Shaidrova. Zij maakt zich zorgen. “Er is te weinig toezicht.”
Op een gegeven moment gaat het aan alle kanten wringen, zegt Vluchtelingenwerk. “Een oplossing is niet direct voorhanden. Er moet vanuit het Rijk een plan komen voor de middellange termijn.”
EINDE