De VN Vluchtelingenorganisatie UNHCR heeft vandaag de nieuwste cijfers over vluchtelingen in de wereld gepubliceerd: 71 miljoen mensen zijn op de vlucht voor oorlog, geweld en onderdrukking. Maar Nederlanders zijn niet of nauwelijks op de hoogte waar de meeste vluchtelingen in de wereld worden opgevangen. Van de mensen die hun land moeten ontvluchten, wordt bijna iedereen van onderdak voorzien in de eigen regio. Desondanks denken Nederlanders dat Europese landen de meeste vluchtelingen opnemen, blijkt uit onderzoek van Motivaction in opdracht van Stichting Vluchteling dat gisteravond gepubliceerd is.
Discrepantie met werkelijke cijfers over vluchtelingenstromen
Dit blijkt uit onderzoek van bureau Motivaction in Amsterdam in opdracht van Stichting Vluchteling. Duitsland vangt de meeste vluchtelingen op in Europa, gevolgd door Nederland en Italië, althans dat denkt veruit de meerderheid van de ondervraagden, een representatieve steekproef onder Nederlanders van 18-75 jaar.
Het afgelopen jaar zijn er meer dan 68 miljoen mensen op de vlucht in de wereld, en de drie grootste gastlanden zijn Turkije, Pakistan en Oeganda, waar momenteel veruit de meeste vluchtelingen een veilig onderkomen vinden.
Over het algemeen heeft men een beter beeld in welke landen op dit moment de grootste vluchtelingencrises in de wereld plaatsvinden dan van de landen die de meeste vluchtelingen opvangen. De meerderheid van de ondervraagden denkt terecht dat in Syrië de grootste vluchtelingencrisis plaatsvindt.
Stabiele politieke omstandigheden in het land belangrijker voor veilige terugkeer dan aanwezige basisvoorzieningen
Het belangrijkste criterium voor een veilige terugkeer naar het land van herkomst voor een vluchteling is, volgens de meeste Nederlanders, dat de oorlog over moet zijn. Ook moet het land vrij van vervolging zijn en een stabiele regering hebben. Dit staat in schril contrast met het beleid van de Nederlandse regering die momenteel vluchtelingen terugstuurt naar oorlogs- en conflictgebieden in Nigeria, Irak, Afghanistan en Libië.
In tegenstelling tot het beleid van de regering, denken de meeste Nederlanders dus als eerste aan de politieke omstandigheden van een land om te beoordelen of het er veilig genoeg is om naar terug te keren voor een vluchteling. Daarna komen pas de primaire basisvoorzieningen zoals levensonderhoud en schoon drinkwater aan de orde. Minder essentiële omstandigheden voor een veilige terugkeer hebben te maken met onderdak en transport.
Stel dat er oorlog uitbreekt, dan nemen Nederlanders sowieso hun officiële documenten mee
Er is af en toe flinke kritiek op vluchtelingen die hun mobiele telefoon meenemen op de vlucht. Uit het onderzoek van Stichting Vluchteling blijkt nu echter dat maar liefst driekwart van de Nederlanders hun identiteitspapieren sowieso meeneemt wanneer er oorlog uitbreekt. Gevolgd door geld, mobiele telefoon en medicijnen.
Eerste levensbehoeften, zoals water en voedsel, zien de meeste Nederlanders daarna pas als noodzakelijke items in het geval dat ze halsoverkop moeten vluchten voor de oorlog. Anderen noemen spontaan hun familie en kinderen die ze sowieso zouden meenemen.
Het onderzoek dat in de periode van 14 tot 24 mei dit jaar plaatsvond, toont verder ook aan dat Nederlanders over het algemeen positiever zijn over opvang van vluchtelingen in Nederland, zeker als vluchtelingen hier eenmaal zijn, en zouden eerder meer dan minder vluchtelingen willen opvangen. Afgelopen weekend vond de tiende editie plaats van de Nacht van de Vluchteling, met een recordaantal deelnemers. En uit de nieuwe jaarcijfers van Stichting Vluchteling blijkt dat er bijna tien procent meer aanhang of donateurs is.
EINDE
AD
FORMATIE STRUIKELT OVER MIGRATIE/DE VOORS EN TEGENS VAN
De kabinetsformatie is geklapt op het thema migratie. GroenLinks en VVD/CDA konden geen gezamenlijk antwoord vinden op de vraag hoe en waar je vluchtelingen het best kunt opvangen. Alleen ‘opvang in de regio’, zoals de VVD wil, of ook een ruimhartig toelatingsbeleid voor vluchtelingen in Europa, een wens van GroenLinks? Tineke Ceelen (StichtingVluchteling) en docent migratierecht Martijn Stronks over voor en nadelen van opvang in de regio.
Zeker 86 procent van de vluchtelingen wordt nu al opgevangen in de eigen regio”, weet Tineke Ceelen, directeur van de Stichting Vluchteling. ,,De meeste vluchtelingen willen in de buurt blijven. Het is waar je familie is, waar je de taal en de cultuur begrijpt. Het is logisch dat je in de buurt blijft van waar je vandaan komt.” Zo wonen miljoenen Syrische vluchtelingen nog steeds in de buurlanden Turkije en Libanon, het zijn er heel veel meer dan er naar Europa kwamen.
Ceelen is een voorstander van opvang in de regio. ,,Dat is wat wij doen: dáár hulp verlenen.” Ze was de afgelopen maanden in vluchtelingenkampen in Somalië en Uganda en concludeerde dat als Nederland wil dat álle vluchtelingen in de eigen regio blijven, er fors geld bij zal moeten. ,,Vluchtelingenkampen zijn nu vaak wachtkamers, waar mensen wachten op het einde van een conflict. Je ziet er vernielde levens waar de tranen van in je ogen springen. Ik denk dat als je de opvang naar een acceptabel niveau brengt, er minder mensen naar Europa zullen komen. Geef mensen dáár de kans om werk te vinden, geef kinderen de kans om er naar school te gaan. Dat is nu nog vaak niet het geval.”
De term ‘opvang in de regio’ is inmiddels gekaapt door de politiek, vindt Ceelen. ,,Het wordt gebruikt als een oplossing voor de trek naar Europa. Maar wat zeker is: het is verschrikkelijk om te zien dat mensen in gammele bootjes stappen om hierheen te komen. Als iemand daar een oplossing voor vindt, ben ik de eerste die zal applaudisseren.”
‘Vluchtelingen komen toch wel, rechtsom of linksom’
,,We proberen al heel lang om migratiestromen in de hand te houden. Maar één ding is gebleken: vluchtelingen komen toch wel naar Europa, linksom of rechtsom”, zegt Martijn Stronks, universitair docent migratierecht aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.
Ook hij stelt dat opvang in de regio nu al de belangrijkste manier is om vluchtelingen op te vangen. ,,Daar zijn de partijen het ook wel over eens, maar lastiger wordt het voor wat betreft de mensen die toch naar Europa afreizen”, stelt Stronks. ,,Het CDA wil het vluchtelingenverdrag aanpassen en meer mogelijkheden creeëren om mensen terug te sturen. GroenLinks wil juist legale routes openen voor mensen om naar Europa te komen.”
De VVD wil geld stoppen in opvang in de regio ‘zodat asielaanvragen in Europa niet meer nodig is’. Vluchtelingen van buiten Europa zouden ook geen asiel meer krijgen in Nederland. Stronks vraagt zich af hoe reeël de wensen van VVD en CDA zijn. ,,Is het wel mogelijk om het mondiale Vluchtelingenverdrag aan te passen? Bovendien moet er aanverwante Europese regelgeving worden veranderd.”
Maar ook de ‘legale routes’ die GroenLinks wil, zijn ingewikkeld. Het Europees Hof verwierp recent nog een verzoek van een Syrische vluchtelingengezin dat vanuit Libanon een ‘humanitair visum’ had aangevraagd in België. Europa hoeft niet automatisch iedereen die zich in een belabberde situatie bevindt, toegang te verlenen. Stronks: ,,GroenLinks en de VVD zitten in een patstelling. Er zal iemand fiks water bij de wijn moeten doen om er nog uit te komen.”
