[11]
RIVM
OMIKRONVARIANT B.1.1.529
https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/virus/varianten/omikronvariant
De coronavariant Omikron (B.1.1.529) werd eind november 2021 voor het eerst gemeld in Zuid-Afrika. De omikronvariant neemt wereldwijd snel in aandeel toe. Ook in Nederland.
De snelle verspreiding van de omikronvariant zou tot een hoge piek in ziekenhuis- en ICintensive care-opnames kunnen leiden. Een piek die de zorgcapaciteit ruim kan overschrijden. Om dit voor te zijn adviseerde het OMT op 17 december 2021 een uitbreiding van de maatregelen. Het kabinet besloot daarom een lockdown aan te kondigen.
Verspreiding in Nederland
Vanaf week 47 (de week van 21 november) wordt de omikronvariant ook gevonden in de Nederlandse kiemsurveillance. De gegevens uit de kiemsurveillance worden iedere vrijdagmiddag bijgewerkt.
Resultaten kiemsurveillance
In onderstaande tabel staan de resultaten uit de kiemsurveillance voor de VOC en VOI van de WHO en het ECDCEuropean Centre for Disease Prevention and Control. Het totaal aantal onderzochte monsters in de kiemsurveillance omvat naast de varianten in deze tabel alle andere varianten. Het gaat hierbij om de monsters die succesvol zijn geanalyseerd. De monsters die niet succesvol zijn geanalyseerd, staan niet in deze tabel. De onderliggende data zijn openbaar. Daarin staan ook de gegevens van de actuele VUM.
| Weeknummer | Totaal | 2021/49 | 2021/48 | 2021/47 | 2021/46 | 2021/45 | 2021/44 | 2021/43 | 2021/42 | 2020/49 t/m 2021/41 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aantal onderzochte monsters | 72030 | 1162 | 1832 | 1872 | 1891 | 1803 | 1994 | 1912 | 1514 | 58050 |
| Alfa (B.1.1.7) | 26265 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 26265 |
| Beta (B.1.351) | 439 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 439 |
| Gamma (P.1) | 384 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 384 |
| Delta (B.1.617.2) | 39656 | 1148 | 1824 | 1868 | 1891 | 1803 | 1994 | 1911 | 1514 | 25703 |
| AY.4.2* | 330 | 40 | 48 | 50 | 44 | 42 | 42 | 23 | 11 | 30 |
| Mu (B.1.621) | 46 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 46 |
| Lambda (C.37) | 11 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 11 |
| Omikron (B.1.1.529) | 25 | 13 | 8 | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
De data uit de kiemsurveillance worden wekelijks bijgewerkt. Er kunnen t/m week 48 van 2021 af en toe nog nieuwe meldingen komen vanuit de inzendingen van de laboratoria die (nieuw) meedoen in de kiemsurveillance. Week 49 is nog niet compleet. Daarnaast kunnen aantallen per week afwijken ten opzichte van voorgaande publicaties door updates van afname datum van monsters of door een andere classificering van het monster (bron- en contactopsporing i.p.v. aselecte steekproef) in het registratiesysteem. Deze weekcijfers worden achteraf steeds bijgewerkt.
Met ingang van 26 November 2021 is B.1.1.529 geëscaleerd door ECDC en WHO naar VOC en wordt daarom vanaf nu meegenomen in deze tabel. B.1.616, B.1.620, B.1.427/429 (Epsilon), P.3 (Theta), B.1.525 (Eta), B.1.526 (Iota), B.1.617.1 (Kappa) en P.2 (Zeta) zijn door zowel WHO en ECDC gedeëscaleerd en worden daarom niet meer vermeld.
*De aantallen van AY.4.2 zijn ook opgenomen in de totale aantallen van de Delta variant (B.1.617.2).
Toename omikronvariant
De omikronvariant werd in eerste instantie aangetroffen bij reizigers uit zuidelijk Afrika. Inmiddels verspreidt de variant zich zo snel dat het waarschijnlijk nog voor de jaarwisseling de meest voorkomende, dominante variant in Nederland zal zijn. Het RIVMRijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu kan op basis van data van de laboratoria en informatie uit de kiemsurveillance de toename van de omikronvariant op nationaal niveau inschatten en vergelijken met de deltavariant.
Grafiek 1. In de grafiek zijn de deltavariant en de omikronvariant van het coronavirus SARSsevere acute respiratory syndrome-CoVcoronavirus-2 te zien.
Speciale PCRpolymerase chain reaction-test geeft aanwijzing omikronvariant
Naast de kiemsurveillance krijgt het RIVMRijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu gegevens van laboratoria in Nederland die met een speciale PCR-test de mogelijke aanwezigheid van de omikronvariant kunnen aantonen. De labs, Saltro, Synlab en een samenwerkingsverband tussen GGDGemeentelijke Gezondheidsdienst Amsterdam, AmsterdamUMC en Inbiome, delen hun gegevens met het RIVM. Zo kan het RIVM het aandeel van besmettingen met de omikronvariant ook inschatten. Deze data publiceert het RIVM iedere vrijdagmiddag.
| SYNLAB | |||
|---|---|---|---|
| Datum* | Totaal aantal positieve monsters | Aanwijzing omikron | % aanwijzing omikron |
| 1-dec | 2622 | 1 | 0.0% |
| 2-dec | 3345 | 0.0% | |
| 3-dec | 3500 | 1 | 0.0% |
| 4-dec | 3921 | 5 | 0.1% |
| 5-dec | 3665 | 3 | 0.1% |
| 6-dec | 2635 | 5 | 0.2% |
| 7-dec | 3669 | 5 | 0.1% |
| 8-dec | 2941 | 13 | 0.4% |
| 9-dec | 3155 | 11 | 0.3% |
| 10-dec | 2724 | 23 | 0.8% |
| 11-dec | 2563 | 18 | 0.7% |
| 12-dec | 1868 | 22 | 1.2% |
| 13-dec | 1940 | 23 | 1.2% |
| 14-dec | 2667 | 72 | 2.7% |
| 15-dec | 2137 | 74 | 3.5% |
| 16-dec | 2513 | 161 | 6.4% |
| 17-dec | 1027 | 81 | 7.9% |
| 18-dec | 1989 | 195 | 9.8% |
| 19-dec | 1284 | 135 | 10.5% |
| 20-dec | 1660 | 237 | 14,3% |
| 21-dec | 1545 | 303 | 19,6% |
| 22-dec | 954 | 222 | 23,3% |
| SALTRO | |||
|---|---|---|---|
| Datum* | Totaal aantal positieve monsters | Aanwijzing omikron | % aanwijzing omikron |
| 1-dec | 885 | 0 | 0.0% |
| 2-dec | 916 | 1 | 0.1% |
| 3-dec | 888 | 4 | 0.5% |
| 4-dec | 1121 | 3 | 0.3% |
| 5-dec | 514 | 2 | 0.4% |
| 6-dec | 798 | 2 | 0.3% |
| 7-dec | 852 | 2 | 0.2% |
| 8-dec | 811 | 1 | 0.1% |
| 9-dec | 1041 | 0 | 0.0% |
| 10-dec | 821 | 3 | 0.4% |
| 11-dec | 553 | 7 | 1.3% |
| 12-dec | 656 | 6 | 0.9% |
| 13-dec | 263 | 0 | 0.0% |
| 14-dec | 168 | 5 | 3.0% |
| 15-dec | 775 | 30 | 3.9% |
| 16-dec | 964 | 45 | 4.7% |
| 17-dec | 922 | 64 | 6.9% |
| 18-dec | 751 | 82 | 10.9% |
| 19-dec | 777 | 92 | 11.8% |
| 20-dec | 504 | 64 | 12,7% |
| Samenwerking regio Amsterdam | |||
|---|---|---|---|
| Datum* | Totaal aantal positieve monsters | Aanwijzing omikron | % aanwijzing omikron |
| 1-dec | |||
| 2-dec | 200 | 1 | 0.5% |
| 3-dec | |||
| 4-dec | |||
| 5-dec | 170 | 2 | 1.2% |
| 6-dec | 189 | 5 | 2.7% |
| 7-dec | 190 | 4 | 2.1% |
| 8-dec | 189 | 6 | 3.2% |
| 9-dec | 191 | 6 | 3.1% |
| 10-dec | |||
| 11-dec | |||
| 12-dec | 189 | 7 | 3.7% |
| 13-dec | 188 | 22 | 11.7% |
| 14-dec | 192 | 27 | 14.1% |
| 15-dec | 189 | 47 | 24.9% |
| 16-dec | 189 | 33 | 17.5% |
| 17-dec | 60 | 13 | 21.7% |
| 18-dec | 51 | 18 | 35.3% |
| 19-dec | 94 | 33 | 35.1% |
| 20-dec | 95 | 46 | 48,4% |
| 21-dec | 106 | 63 | 59,4% |
| 22-dec | 89 | 56 | 62,9% |
Het RIVM publiceert wekelijks op vrijdagmiddag de data van Synlab, Saltro en het samenwerkingsverband in de regio Amsterdam. De gegevens kunnen in de loop van de week nog veranderen omdat ze door de labs dagelijks worden bijgewerkt. De aantallen van de laatste dagen zijn in sommige gevallen nog niet volledig.
*datum in bovenstaande tabellen kan zijn datum van monstername en/of datum van testuitslag.
Omikronvariant ook in het rioolwater gevonden
Ook het rioolwater wordt onderzocht op de aanwezigheid van verschillende varianten van het coronavirus. Sinds week 48 (29 november tot en met 5 december) wordt de omikronvariant ook in het rioolwater gevonden.
Wat maakt de variant Omikron anders dan eerdere varianten?
Eerdere varianten die in Nederland aangetroffen werden, zoals de alfa- en de deltavariant, waren besmettelijker dan de oorspronkelijke variant van het coronavirus. Dat kwam onder andere omdat ze veranderingen aan het spike-eiwit van het virus hadden: de stekeltjes van het virus. De omikronvariant heeft ook veranderingen aan dit eiwit. Maar het zijn er veel meer dan bij de alfa- en de deltavariant.
Bescherming na ziekte of vaccinatie
De eerste onderzoeken laten zien dat mensen minder goed beschermd zijn tegen de omikronvariant. Mensen kunnen de omikronvariant van het virus krijgen terwijl zij het coronavirus al eerder hebben gehad of al zijn gevaccineerd. De effectiviteit van de vaccins tegen besmetting is zonder boostervaccinatie aanzienlijk lager dan bij de deltavariant.
Over de effectiviteit van de huidige vaccins tegen opname in het ziekenhuis of op de ICintensive care is nog weinig bekend. Daar wordt (inter)nationaal veel onderzoek naar gedaan. Het RIVM volgt dit via internationale netwerken.
Boosterprik
De hoogte van de piek en het aantal zieken en ziekenhuisopnames kunnen teruggebracht worden door zo veel mogelijk gevaccineerde mensen zo snel mogelijk hun boosterprik te geven. Bescherming tegen een besmetting met de omikronvariant neemt na een boosterprik fors toe. Zo blijkt uit onderzoek uit Engeland.
Kunnen we met PCR-testen de omikronvariant goed vaststellen?
Ja. Verschillende laboratoria, waaronder het referentielaboratorium van de WHO, hebben hier onderzoek naar gedaan en dit bevestigd. PCR-testen tonen de aanwezigheid van een stukje genetisch materiaal van het coronavirus SARSsevere acute respiratory syndrome-CoVcoronavirus-2aan in neus- en keelslijm. PCR-testen worden gebruikt om te bepalen of je het virus bij je draagt. Je krijgt bij de uitslag van een test niet te horen met welke variant van het coronavirus je besmet bent. Om dat te kunnen bepalen is verder onderzoek nodig. Het zogenaamde sequentieonderzoek. Dat betekent dat het virus, dat is afgenomen met een wattenstok in de neus en keel, verder wordt onderzocht. We kijken dan naar de bouwstenen van het virus. Door te kijken hoe het virus is opgebouwd kun je kenmerkende ‘bouwsteentjes’ van een variant herkennen.
Werken de zelftesten ook goed bij de omikronvariant?
Ja, antigeentesten zijn ook goed om de omikronvariant vast te kunnen stellen. Dat geldt dus ook voor de zelftesten. Ook hier hebben verschillende laboratoria onderzoek naar gedaan en dit bevestigd. Het RIVM heeft dit gedaan voor een 6-tal zelftesten, zie onderzoek naar zelftesten bij de omikronvariant en voorgaand onderzoek van dezelfde zelftesten met wildtype virus. Een zelftest is een antigeentest die geschikt is voor thuisgebruik. Antigeentesten kijken, net als PCR-testen, alleen of je het virus op dat moment bij je draagt. De test kijkt niet met welke variant van het coronavirus je besmet bent. Om dat te kunnen bepalen is verder onderzoek nodig. Hiervoor moet dan een nieuw monster afgenomen worden voor een PCR-test, waarna het zogenaamde sequentieonderzoek volgt. Dat betekent dat het virus, dat is afgenomen met een wattenstok in de neus en keel, verder wordt onderzocht. We kijken dan naar de bouwstenen van het virus. Door te kijken hoe het virus is opgebouwd kun je kenmerkende ‘bouwsteentjes’ van een variant herkennen. Informatie voor reizigers uit zuidelijk AfrikaMeer informatie
Meer informatie
This information in English
UMC UTRECHT30 NOVEMBER 2021WAT WETEN WE OVER DE OMIKRONVARIANT?
https://www.umcutrecht.nl/nieuws/wat-weten-we-over-de-omikronvariant
De nieuwe variant van het coronavirus, omikron, is met veertien gevallen definitief vastgesteld in Nederland. Over de impact van deze variant die ontdekt is in Zuid-Afrika, is nog weinig bekend en veel onzeker. Wel zijn er grote zorgen over de gevolgen ervan. Een korte toelichting van Monique Nijhuis, universitair hoofddocent van de afdeling medische microbiologie van het UMC Utrecht en hoogleraar aan de Universiteit van Witwatersrand in Johannesburg, Zuid-Afrika.
Is deze virusvariant besmettelijker dan de deltavariant?
Volgens het RIVM lijkt het erop dat de variant zich snel verspreidt. Dat kan betekenen dat deze variant besmettelijker is. Monique Nijhuis: “De cijfers zijn nog maar net bekend, maar afgelopen week ging het aantal besmettingen in Zuid-Afrika van 600 gevallen per dag naar 2.400 per dag. Deze stijging gaat voor een groot deel samen met de opkomst van de omikronvariant. Daar waar eerst de al relatief besmettelijke deltavariant dominant was in Zuid-Afrika, is daar nu omikron de meest voorkomende variant. Dat is heel zorgelijk. In Nederland is het (nog) steeds de deltavariant die het meeste voorkomt.”
Wat is er opvallend aan deze variant?
De omikronvariant heeft een ongewoon groot aantal veranderingen in de gehele genetische code, waaronder in de stekeltjes (het spike-eiwit) van het coronavirus. “Tot nu toe waren er vooral varianten met een of twee veranderingen ten opzichte van alle virussen die we kennen. De omikronvariant heeft er 32 extra. Dit kan betekenen dat deze variant mogelijk nog besmettelijker is dan andere varianten van het coronavirus. Of dat dit zich vertaalt naar verminderde immuniteit, dus dat we minder beschermd zijn door een coronavaccin of bij mensen die corona hebben doorgemaakt. Dat weten we nu echt nog niet.”
Kan het virus een ander effect hebben in Zuid-Afrika dan Nederland?
“Er zit bijvoorbeeld tussen Zuid-Afrika en Nederland een verschil in de opbouw van de bevolking. In Zuid-Afrika zijn er relatief veel jonge mensen van 23-35 jaar, terwijl wij in Nederland een grote bevolkingsgroep hebben die 60-70 jaar en ouder zijn. Zij hebben een verhoogd risico op een ernstig verloop van COVID-19. Dit betekent dat we goed moeten onderzoeken in hoeverre dit ook geldt bij de nieuwe omikronvariant.”
Weten we al meer over het ziekteverloop?
In Zuid-Afrika lijken mensen mildere klachten te hebben dan bij de deltavariant waaronder spierpijn en vermoeidheid. Ook is niet bekend hoe omikron reageert bij mensen die al eerder het coronavirus hebben gehad. “Het is nog te vroeg om iets te zeggen over het ziekteverloop. Het kost tijd en hiervoor is geduld nodig.”
Beschermen de huidige vaccins nog wel tegen omikronvariant?
Vooralsnog is ook niet duidelijk wat het effect van de bestaande vaccins is op omikron. “Het is te vroeg om hier iets over te zeggen. Pfizer/BioNTech en Moderna kijken natuurlijk ook of de boosterprikken die nu gezet aangepast moeten worden. Als dat nodig mocht zijn, kunnen zij binnen twee a drie maanden de vaccins aanpassen. Het is en blijft belangrijk om je te beschermen door middel van vaccinatie!”
Wanneer weten we meer over de variant?
“Binnen nu en twee/drie weken weten we meer over bijvoorbeeld of we voldoende beschermd zijn tegen deze variant van het coronavirus. Dat weten we op basis van laboratoriumuitslagen en natuurlijk uit de praktijk: hoe gaat dit virus zich gedragen bij mensen die wel of niet gevaccineerd zijn of een eerdere infectie hebben doorgemaakt? Dat is afwachten.”
[12]
RIJKSOVERHEID
Letterlijke tekst persconferentie coronavirus minister-president
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/mediateksten/2021/12/18/letterlijke-tekst-persconferentie-coronavirus-minister-president-rutte-minister-de-jonge-en-omt-voorzitter-van-dissel-18-december-2021
ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 8
[13]
ZIE VOOR ”AVONDLOCKDOWN”, NOTEN 9 EN 10
NU.NLAVONDLOCKDOWN VERLENGD TOT EN MET 14 JANUARIDEZE MAATREGELEN BLIJVEN ACTIEF14 DECEMBER 2021
De geldende maatregelen, zoals de avondlockdown, blijven tot zeker 15 januari van kracht. Dat maakte het demissionaire kabinet dinsdag bekend.
Niet-essentiële sectoren moeten tussen 17.00 uur en 5.00 uur dicht
Alle niet-essentiële sectoren moeten tussen 17.00 uur en 5.00 uur gesloten zijn. De avondlockdown geldt voor onder meer evenementen, restaurants, theaters en bioscopen. Professionele beoefening van kunst en cultuur mag wel na 17.00 uur, maar daarbij mag geen publiek aanwezig zijn.
Essentiële winkels, denk daarbij aan supermarkten en drogisterijen, blijven open tot 20.00 uur. Ook dienstverlening die als essentieel is aangemerkt, zoals een advocaat, een hypotheekadviseur of medische contactberoepen, kunnen hun normale openingstijden houden.
De avondlockdown geldt ook voor amateursport. Tussen 17.00 uur en 5.00 uur mogen er geen trainingen en wedstrijden plaatsvinden. Een uitzondering geldt voor topsporters. Zij mogen wel trainen en wedstrijden spelen, maar dan zonder publiek.
Extra maatregelen in het onderwijs
Alle basisscholen gaan een week eerder dan gepland met kerstvakantie. De kerstvakantie zou op vrijdag 24 december beginnen, maar de vrees is dat de basisschoolkinderen dan familieleden besmetten tijdens kerstbezoek. Ook maakt het kabinet zich zorgen over de besmettelijkere omikronvariant van het coronavirus.
Kinderen hoeven tijdens die week geen online les te krijgen, heeft demissionair premier Mark Rutte dinsdag bekendgemaakt. Scholen moeten wel opvang regelen voor kwetsbare kinderen en kinderen van ouders met een cruciaal beroep. Ook de buitenschoolse opvang gaat komende week dicht.
Na de kerstvakantie gelden de regels die op dit moment ook van kracht zijn. Leerlingen vanaf groep 6 moeten mondkapjes dragen in de gang. Ook in middelbare scholen moeten leerlingen in de gang mondkapjes dragen.
In de scholen worden looproutes gehanteerd. Daarnaast raadt het kabinet leerlingen vanaf groep 6, docenten en het hele voortgezet onderwijs aan twee keer per week een zelftest te doen.
Mondkapje en 1,5 meter afstand ook verplicht in bioscoop en doorstroomlocaties
Niet alleen in het onderwijs moet het mondkapje vaker op. Ook op plaatsen waar een vaste zitplaats geldt, zoals horeca, bioscopen en theaters, moeten mensen nu een mondkapje dragen én 1,5 meter afstand houden. Het mondkapje hoeft alleen op als je loopt.
De aanscherping geldt ook voor doorstroomlocaties. Dat betekent dat mensen op bijvoorbeeld beurzen afstand moeten houden en een mondkapje moeten dragen. In beide gevallen zorgt de aanscherping ervoor dat er minder mensen toegelaten kunnen worden.
Iedereen moet zo veel mogelijk thuisblijven
Het kabinet benadrukt dat iedereen zo veel mogelijk moet thuisblijven. Mocht je op bezoek gaan bij iemand, of bezoek ontvangen, dan geldt het advies een zelftest te doen. Daarbij wordt ook gevraagd extra op te letten wanneer je contact hebt met iemand van ouder dan zeventig jaar of een kind jonger dan twaalf.
Er gold al een dringend advies om thuis maximaal vier gasten te ontvangen. Daar wordt nu het advies om bij maximaal één huishouden op bezoek te gaan aan toegevoegd. Dit advies wordt niet aangepast tijdens de kerstdagen.
Thuiswerken moet de norm blijven. Mocht dat niet kunnen, dan moet op werk 1,5 meter afstand worden gehouden.
EINDE BERICHT NU.NL
[14]ZIE NOOT 8
[15]
ZIE NOOT 13
[16]
ZIE NOOT 13