NOS
HOGERE BTW VOOR KUNST, CULTUUR EN HOTELS
IN AANTOCHT, SECTOREN VREZEN KLAP
19 MEI 2024
De nieuwe coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB wil de btw op de meeste culturele goederen verhogen. Dit betekent dat de belasting voor bijvoorbeeld boeken en podiumkunsten van 9 naar 21 procent gaat. Ook het eerder verlaagde tarief voor de hotelsector gaat naar 21 procent. Wat zijn daar de gevolgen van?
De betrokken sectoren reageren in ieder geval geschrokken op de plannen. Zo heeft Koninklijke Horeca Nederland het over “een nieuwe klap” voor de horeca, verwijzend naar alle gestegen kosten en de naweeën van corona.
Ook de Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals zegt dat de maatregel het verdienvermogen van festivals schaadt. De brancheorganisatie vreest dat “uitgaan straks alleen nog te betalen is voor rijke mensen”. De boekenbranche verwacht een prijsverhoging en een daling van de verkoop, terwijl volgens de CPNB “de leesvaardigheid onder druk staat”. De Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties vindt de maatregel zorgwekkend en stelt dat “sterke podia juist bij uitstek bijdragen aan de door partijen gewenste verbetering van het vestigingsklimaat”.
Waarschuwing bonden
Vakbonden reageren geschrokken op de maatregelen. FNV Media & Cultuur waarschuwt voor banenverlies en een grotere financiële onzekerheid voor werknemers.
De Nederlandse Vereniging voor Journalisten verwacht negatieve gevolgen voor de toegankelijkheid en kwaliteit van de journalistiek, omdat er 100 miljoen op de publieke omroep wordt bezuinigd en ook de btw op kranten en tijdschriften omhooggaat.
Dure kaartje en minder bezoekers
Eerder liet het kabinet de effectiviteit en doelmatigheid van het verlaagde btw-tarief onderzoeken door twee onafhankelijke bureaus. Hieruit bleek dat bij het btw-tarief van 9 procent op bijvoorbeeld cultuur en boeken niet kan worden vastgesteld of het beoogde doel wordt gehaald, zoals het stimuleren van de kenniseconomie, toegang tot informatie en pluriformiteit van media. Het steunen van de toerisme-sector door lage btw op museumkaartjes lukt waarschijnlijk wel, maar de onderzoekers konden dat niet met zekerheid vaststellen.
Maar volgens René Goudriaan, gepensioneerd adviseur op het gebied van economie en cultuur, hoef je geen groot econoom te zijn om te weten dat hogere prijzen leiden tot minder bezoekers voor musea en theaters. Hij verwacht dat de belasting wordt doorberekend in hogere prijzen, met als gevolg minder verkochte kaartjes. “Deze sector heeft geen vlees op de botten, want er is in het verleden al gekort en de instellingen zijn nog aan het herstellen van de lockdowns.”
Als de cultuursector de btw-verhoging doorberekent aan bezoekers of klanten betekent dat een tariefstijging van meer dan 10 procent. In opdracht van Kunsten ’92, branchevereniging voor de cultuur- en creatieve sector, onderzocht Goudriaan wat een dergelijke prijsverhoging voor impact heeft. Afhankelijk van de sector kwam hij uit op tussen de 3 en 10 procent minder verkochte boeken of entreekaarten.
Bioscoop versus museum
Barbara Baarsma, hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam en hoofdeconoom bij adviesbureau PWC, vraagt zich af welk doel de nieuwe coalitie wil nastreven. “Zijn het bezuinigingen of is het een herverdelingsargument? Hogere inkomens maken meer gebruik van de culturele sector dan lagere inkomens en die kunnen een duurder toegangskaartje wel betalen”, zegt Baarsma. “Maar dan scheer je alle faciliteiten wel over één kam, onafhankelijk van de doelgroep.”
De belastingverhoging gaat per 2026 in. Dagrecreatie, bioscopen en kampeerterreinen zijn uitgezonderd. Het moet de schatkist ongeveer 2,2 miljard euro opleveren.
Baarsma vraagt zich op of het ontzien van bioscopen vanuit concurrentieoverweging is toegestaan. “Je kunt namelijk beargumenteren dat bioscopen concurreren met musea en poppodia. In dat geval worden niet alle culturele voorzieningen gelijk behandeld, wat wel zou moeten.”
EINDE