[9]
”Sinds november 1940 zijn er onlusten in Amsterdam tussen Duitsers, de WA (Weerafdeling van de NSB), de politie en (Joodse) knokploegen. Op 11 februari 1941 raakt de WA-man Koot bij een straatgevecht dodelijk gewond.”
TWEEDE WERELDOORLOG/JOODS VERZET TEGEN
DE DUITSE BEZETTER, AMSTERDAM 1941
TEKST
Sinds november 1940 zijn er onlusten in Amsterdam tussen Duitsers, de WA (Weerafdeling van de NSB), de politie en (Joodse) knokploegen. Op 11 februari 1941 raakt de WA-man Koot bij een straatgevecht dodelijk gewond. Hierop reageren de Duitsers met een serie maatregelen waaronder de tijdelijke afsluiting van de Joodse wijk. Ook worden arrestaties verricht. Dit roept veel weerstand op. Centraal punt voor de protesten is ijssalon Koco in de Van Woustraat, gedreven door twee Duits-Joodse emigranten, de heren Cahn en Kohn. De salon wordt druk bezocht door Joden en niet-Joden en vormt het mikpunt van de nazi’s in deze buurt. Een aantal vaste klanten besluit in actie te komen. Ze organiseren zich, schaffen zaklantaarns aan en maken wapens wapens (beklede gaspijpjes met riempjes) en ook van buiten krijgen ze hulp. De eigenaar van Koco in de Van Woustraat brengt een metalen fles van 50 cm lengte in zijn zaak aan, gevuld met ammoniakgas, om eventuele aanvallers te kunnen verrassen. Enige kleine successen op Nederlandse nazi’s vergroten het zelfvertrouwen dusdanig dat veel leden van de knokploeg onvoorzichtig en overmoedig worden. Voor vele jeugdige deelnemers voelt het als een Wild-West-avontuur.
Op 15 februari worden de ruiten van de ijssalon in de Van Woustraat kapotgeslagen, het is onbekend door wie. Een patrouille van de Grüne Polizei is op 19 februari toevallig in de buurt en gaat de ijssalon Van Woustraat 149 binnen om een kijkje te nemen. Vervolgens krijgen de agenten de bijtende vloeistof over zich heen. Het is onduidelijk of dit opzet is of dat de installatie per ongeluk afgaat.
De Duitsers lossen schoten en arresteren Cahn, Kohn en enkele andere Joden. Ernst Cahn, een man van ruim 51 jaar, wordt op 3 maart 1941 door een vuurpeloton doodgeschoten. Tijdens het voorafgaande verhoor en martelingen weigert hij de naam te verraden van de monteur die de installatie heeft bevestigd. Ernst Cahn is de eerste burger die in de Tweede Wereldoorlog in Nederland voor een vuurpeloton stierf.
EN NIEMAND DOET IETS, KAN IETS DOEN…
T.M. Sjenitzer-van Leening
Rauter laat vervolgens op zaterdag 22 en zondag 23 februari 400 Joodse mannen tussen de 20 en 35 jaar oppakken. Via kamp Schoorl worden ze afgevoerd naar Mauthausen waar de meesten sterven door de ondraaglijke omstandigheden in het kamp. Deze gebeurtenissen vormen de aanleiding voor de februaristakingen.