[74]
VOLKSKRANT
TWIJFELS OVER BEWIJSMATERIAAL TEGEN KHADIJA ARIB:
VERTROUWENSPERSONEN TWEEDE KAMER HERKENNEN
DE REEKS VAN 23 KLACHTEN NIET
4 NOVEMBER 2022
Onder vertrouwenspersonen van de Tweede Kamer is grote beroering ontstaan over het aangekondigde onderzoek naar mogelijk grensoverschrijdend gedrag door oud-Kamervoorzitter Khadija Arib (PvdA). Tenminste drie van de zes vertrouwenspersonen menen dat een deel van de aangevoerde bewijzen tegen Arib niet tegen haar gebruikt kan worden.
Steen des aanstoots is een brief met 23 klachten die in zomer 2021 vanuit vertrouwenspersonen naar de huidige Kamervoorzitter Vera Bergkamp (D66) en de ambtelijke top van de Kamer is gestuurd. Deze brief is afgelopen maand samen met andere documenten door Bergkamp en griffier Simone Roos aan de landsadvocaat verstrekt, met het doel te beoordelen of er een onderzoek naar wangedrag door Arib zou moeten komen.
Tenminste drie van de zes vertrouwenspersonen zijn hierover stomverbaasd. Anneke Kooij, die de betreffende brief mede ondertekende, zegt dat de 23 klachten ‘geen concrete bewijzen’ vormen tegen Arib. Ze heeft ‘geen idee’ waarom de klachtenbrief aan landsadvocaat Pels Rijcken is overhandigd voor advies over een eventueel onderzoek naar Arib. ‘Ik heb dat niet gedaan.’
Ook klachten over andere Kamerleden
Volgens Kooij moet de brief van de vertrouwenspersonen worden opgevat als een algemeen ‘signaal over sociale onveiligheid’ in de Kamer. ‘Er staat niets meer of minder in dan dat.’ Volgens Kooij heeft de brief betrekking op een periode van 3,5 jaar (2018-2021) waarin er ook klachten over Kamerleden van andere partijen rondgingen. Kooij: ‘Dus die meldingen kunnen ook over anderen zijn gegaan.’
Een tweede vertrouwenspersoon, Monique Christiaanse, zegt ook dat ze de 23 klachten niet herkent. Ze kent zelfs ‘die hele brief niet’. Ook een derde vertrouwenspersoon, die anoniem wil blijven, zegt stellig geen brief met 23 klachten over Arib te kennen. Dat is opmerkelijk, omdat de vertrouwenspersonen wel regelmatig met elkaar overleggen en gezamenlijk een jaarverslag opstellen. De Tweede Kamer telt in totaal zes vertrouwenspersonen voor bijna zeshonderd medewerkers.
‘Zo naar en zo’n chaos’
Wat Christiaanse betreft, is ten onrechte de indruk ontstaan dat de brief namens alle vertrouwenspersonen is opgesteld. Navraag van de Volkskrant leert dat de brief slechts is ondertekend door twee vertrouwenspersonen, namelijk Anneke Kooij en Anita Bos. Voor Christiaanse is dit belangrijk, omdat zij niet wil dat medewerkers van de Kamer denken dat zij vertrouwelijke informatie heeft gedeeld met het presidium, het bestuur van de Tweede Kamer: ‘Door dit hele gebeuren zijn mensen die in Kamer werken zich niet veiliger gaan voelen. Want het is nu net alsof ik meteen naar het presidium ren en het daar ga melden als iemand met iets naar mij toe komt. Dat is onze taak helemaal niet’, zegt Christiaanse. ‘Ik vind dit allemaal zo naar en zo’n chaos.’
Er zijn ook drie vertrouwenspersonen die niet willen reageren op vragen van de Volkskrant. Zij verwijzen naar hun woordvoerder, die tevens het woord blijkt te voeren namens Kamervoorzitter Bergkamp, de griffier en het hoofd personeelszaken van de Tweede Kamer. De zegsvrouw wil niet ophelderen of alle 23 meldingen in de brief van de vertrouwenspersonen over Arib gaan of dat hier een misverstand over zou zijn.
Een deel van de Tweede Kamerleden heeft al langer twijfels over de aanpak van het onderzoek naar Arib en heeft daarom Bergkamp en het presidium afgelopen dinsdag gevraagd het onderzoek stil te leggen. Een besluit hierover wordt binnenkort verwacht.
De voorzitter van de ondernemingsraad van de Kamer, Michel Meerts, zette donderdag druk op het presidium om het onderzoek vooral door te laten gaan, omdat onduidelijkheid hierover zou leiden tot ‘grote onrust’ onder het ambtelijk personeel van de Tweede Kamer, aldus Meerts tegen RTL Nieuws.
Ander daglicht
Tegelijkertijd komt het besluit om een onderzoek naar Arib in te stellen plots in een nieuw daglicht te staan nu blijkt dat tenminste drie vertrouwenspersonen menen dat een deel van de bewijzen niet tegen Arib kan worden gebruikt. De suggestie dat er mogelijk al langer 23 klachten lagen speelde namelijk een grote rol bij het besluit van de acht presidiumleden om überhaupt een onderzoek naar Arib te beginnen, zeggen twee van hen tegen de Volkskrant. Zij spreken op voorwaarde van anonimiteit, omdat het een ambtsmisdrijf is om te lekken uit presidiumvergaderingen.
Het eerste presidiumlid vertelt dat het onderzoek naar Arib er uiteindelijk is gekomen na een opeenstapeling van signalen van grensoverschrijdend gedrag: eerst kwamen er begin dit jaar twee anonieme brieven binnen, daarna zei het management dat het de voorvallen in de brieven herkende en vervolgens bleek er ook nog een klachtenbrief van de vertrouwenspersonen te zijn. De eerste anonieme brief van februari was voor het presidium dus nog geen aanleiding voor een onderzoek.
Anonieme klachten
Pas toen bekend werd dat Arib voorzitter van de enquêtecommissie corona zou worden en er in juli opnieuw een anonieme brief binnenkwam, begon de zaak te schuiven. Daarin omschrijft de briefschrijver aanvaringen die anderen gehad zouden hebben met Arib. Die voorvallen werden vervolgens ‘bevestigd door het managementteam en vertrouwenspersonen’, zegt het presidiumlid. Juist de suggestie dat er ook nog eens 23 klachten over Arib zouden zijn bij de vertrouwenspersonen, maakte dat het lid niet om de anonieme klachten heen kon. ‘Dan zeggen vertrouwenspersonen dus: wij hebben ook 23 voorvallen die hetzelfde beschrijven.’
Beide presidiumleden zeggen de brief met 23 klachten niet zelf te hebben gezien, maar tijdens de presidiumvergadering slechts ‘in globale lijnen geïnformeerd te zijn dat zoiets is binnengekomen’ en dat ‘iemand daar toen iets over heeft toegelicht’. Ook voor het tweede presidiumlid speelde de informatie over de 23 klachten een belangrijke rol bij het besluit om Arib formeel te laten onderzoeken door Hoffmann bedrijfsrecherche. ‘Als iemand signalen heeft dat er echt iets niet goed gaat, moet je daar wat mee’, aldus het tweede presidiumlid.
EINDE ARTIKEL VOLKSKRANT