Het gedachtegoed van mevrouw Hirsi Ali

door Astrid Essed

In tegenstelling tot de onder de Nederlandse intelligentsia en een aantal politici heersende opinie leidt het gedachtegoed van Hirsi Ali niet tot de emancipatie van moslima’s, maar tot verdere stigmatisering en radicalisering van de in Nederland wonende moslims.

Op 25 februari 2005 kreeg het VVD Tweede Kamerlid Ayaan Hirsi Ali de prestigieuze Harriet-Freezerring uitgereikt voor haar ”inzet voor de emancipatie van moslimvrouwen”
Ik wil in onderstaand betoog nader ingaan op het gedachtegoed van mevrouw Hirsi Ali, hetgeen ik graag wil uitsplitsen in inhoudelijke kritiek en de vorm waarin deze kritiek gegoten wordt. Hierbij wil ik ter inleiding de opmerking maken, dat mijns inziens ieder kritiek op welke godsdienst ook geoorloofd is, mits met respect voor de gelovigen in kwestie.

A Generalisatie

Hoewel ik er zeker waardering voor heb, dat mevrouw Hirsi-Ali wil opkomen voor mishandelde vrouwen valt mij daarbij haar uiterst ongenuanceerde benadering op.
Zo relateert zij de mishandeling van islamitische vrouwen in Nederland veelal ten onrechte aan de Islam zonder enig oog voor de traditionele en sociaal-gebonden achtergronden in dezen, die hun wortels hebben in de diverse landen van herkomst, maar ook te wijten zijn aan heersende spanningen binnen de Nederlandse samenleving, die de afgelopen jaren zijn
toegenomen door het voortschrijdende racistische klimaat.
Daarenboven maakt zij in haar benadering van de problematiek in de islamitische landen van herkomst weinig tot geen onderscheid noch tussen de grote onderlinge verschillen in positie en behandeling van de islamitische vrouw, de verschillen in sociale klassen en de verschillen tussen stad en platteland.

1 Mishandelde vrouwen in islamitische landen van herkomst:

Hoewel in islamitische landen vrouwenmishandeling in alle lagen van de samenleving voorkomt, is dit veeleer een traditioneel-sociaal verschijnsel met somtijds fundamentalistisch-religieuze aspecten, waarbij daarenboven onderscheid gemaakt dient te worden tussen de landen onderling, het verschil in sociale klasse en het verschil tussen stad en platteland.

In de eerste plaats is er een zeer groot verschil in positie cq behandeling van de islamitische vrouw tussen bijvoorbeeld de Noordelijke Staten van Nigeria en een land als Turkije waarbij sprake is van een veel grotere vrijheid betreffende de positie van de vrouw. Ook is bekend, dat de veelgenoemde zware lijfstraffen en doodstraffen volgens de meest stringente vorm van islamitisch recht, waarvan overigens niet alleen vrouwen, maar eveneens mannen het slachtoffer kunnen worden [zie het handen afhakken van dieven in Saoedi-Arabie] in de meeste islamitische landen niet worden toegepast, maar alleen in uitzonderingsgevallen zoals de reeds genoemde Noordelijke Staten in Nigeria en een land als Saoedi-Arabie.

In de tweede plaats komen vrouwenmishandelingen weliswaar in alle lagen van deze samenlevingen voor, maar hangen de sociale consequenties hiervan sterk samen met de sociaal-maatschappelijke positie van de betreffende vrouwen. Zo is het voor hoger opgeleide vrouwen over het algemeen door hun contacten en invloed gemakkelijker, deze vernederende omstandigheden te doorbreken en de mogelijkheid een nieuw leven op te bouwen dan niet-opgeleide vrouwen, die veelal een sociaal-zwakkere positie in de samenleving innemen.

In de derde plaats is het van groot belang onderscheid te maken tussen de positie van de vrouw uit de stad of het platteland, waarbij plattelandsvrouwen veelal meer blootstaan aan geweld vanwege de sterke sociale en familiale bindingen binnen een dorpsgemeenschap en de vanwege gebrek aan vooropleiding praktische aanwezige onmogelijkheid de streek te
ontvluchten.

2 Mishandeling islamitische vrouwen in Nederland en vrouwenmishandeling in
Nederland in het algemeen

Zoals reeds opgemerkt relateert mevrouw Hirsi-Ali de mishandeling van islamitische vrouwen in Nederland ten onrechte vrijwel uitsluitend aan de Islam en heeft zij te weinig oog voor de hierboven vermelde traditionalistische en sociale componenten, veelal afkomstig uit de landen van herkomst alsmede gevoed door de in Nederland heersende maatschappelijke
spanningen, die veelal samenhangen met het in de Nederlandse samenleving toegenomen racisme.
Evenzeer sluit zij de ogen voor het feit, dat mishandeling van in Nederland wonende islamitische vrouwen weliswaar een ernstig voorkomend verschijnsel is, maar dat een en ander evenzeer in onrustbarende percentages voorkomt bij zowel autochtone Nederlandse vrouwen als allochtone vrouwen van niet-islamitische komaf. De cijfers ontlopen elkaar niet al te veel, is er bij allochtonen [en daarbij zijn eveneens gerekend niet-islamitische allochtone vrouwen] sprake van een op de vijf vrouwen, is er bij autochtonen sprake van 1 op de vier
vrouwen.
Het is uiteraard evident, dat ik hierbij het verschijnsel van de mishandelde islamitische vrouw in genen dele wil bagatelliseren, maar wel wil ik de indruk wegnemen, dat er overwegend sprake zou zijn van mishandeling bij islamitische vrouwen, hetgeen genen dele het geval is.

3 Vrouwenbesnijdenis:

Evenzeer suggereert mevrouw Hirsi Ali veelal, dat het in zowel Somalië als bepaalde streken van Egypte voorkomend ernstige verschijnsel van de vrouwenbesnijdenis zou voortkomen uit een islamitische traditie, hetgeen niet het geval is. Hoewel voorkomend in geheel of gedeeltelijk islamitische landen als Somalië en Egypte, komt dit verschijnsel eveneens voor in een groot aantal Afrikaanse landen, die in het geheel niet islamitisch zijn, maar veelal aanhanger van animistische tradities, al dan niet vermengd met het christendom.
Uiteraard is vrouwenbesnijdenis een van de ernstigste schendingen van de rechten van de vrouw, maar juist gezien tegen dit licht is het van belang, een en ander in zijn juiste verband te zien.

4 Eerwraak:

Recentelijk is mevrouw Hirsi Ali in het nieuws gekomen als verdedigster van door eerwraak bedreigde moslima’s, hetgeen ik uiteraard van harte toejuich. Ook ten aanzien van deze problematiek echter maakt Hirsi Ali zich niet alleen schuldig aan verregaande generalisering.
In de eerste plaats is er in het geval van eerwraak lang niet altijd sprake van een vrouwelijk slachtoffer, noch wordt de daad alleen door mannen bedreven. Evenmin is er altijd sprake van moord, maar veelal van mishandeling, opsluiting en bedreiging.
Het belangrijkste is echter het feit, dat eerwraak niet zozeer religieus, maar cultureel gebonden is, aangezien dit verschijnsel  zich niet alleen slechts in enkele islamitische landen zoals bepaalde streken van Egypte en Jordanië manifesteert, maar evenzeer voorkomt in niet-islamitische landen zoals enkele Zuid-Amerikaanse landen, de Antillen, Italië en Griekenland.
Het is mevrouw Hirsi-Ali dan ook verwijtbaar, dat zij ten onrechte de suggestie wekt, dat eerwraak gerelateerd kan worden aan de Islam en slechts in islamitische landen voorkomt.

B Oplossingsstrategie:

1 Ressortering eerwraak onder de anti-terreurwetgeving

Nog los van haar generaliserende standpunten zijn m.i. eveneens haar oplossingsstrategieën uiterst dubieus. Zo stelde zij onlangs als maatregel voor, het eerwraak-misdrijf als zodanig
te laten ressorteren onder de anti-terreurwetgeving. Nog afgezien van het al dan niet wenselijke karakter van de anti-terreurwetgeving is hier geen sprake van een als terrorisme te
definiëren misdrijf en merkte minister Donner van Justitie dan ook terecht op, dat het laten ressorteren van een dergelijk misdrijf onder de anti-terreurwet zou neerkomen op een oneigenlijk gebruik van deze wet.

2 Verbod op islamitische scholen:

Een tweede door mevrouw Hirsi-Ali voorgestelde oplossingsstrategie ter bevordering van de emancipatie van moslima’s is het opheffen van islamitische scholen, aangezien een en ander o.a. de basis zou zijn voor het handhaven van ongewenste patronen in de man-vrouw relatie.
Verder geeft zij zelf aan geen gelovig moslim meer te zijn [hetgeen zij ”geseculariseerd” noemt]
Uiteraard is het haar recht al dan niet belijdend moslim te zijn, maar het sluiten van islamitische scholen vertrekt vanuit een fundamenteel gebrek aan respect voor de geloofsovertuiging van anderen, in casu de moslimgemeenschap. Bovendien is het in strijd met het recht op godsdienstvrijheid, als zodanig een van de grondbeginselen van de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens en [nog steeds] verankerd binnen de Nederlandse grondwet.
Verder is de uiterste consequentie van dit gedachtegoed, dat dan eveneens christelijke, Joodse en hindoeïstische scholen zouden moeten worden opgeheven, aangezien een en ander anders niet alleen getuigt van discriminatie tegenover een groep, maar er ook op christelijke en joodse scholen [zeker de orthodoxen] vrouw-onvriendelijke visies aanwezig zijn. Het is daarom ook niet te verwonderen, dat het CDA bij monde van haar minister van Onderwijs Maria Verhoeven ernstige bezwaren heeft tegen deze door Hirsi Ali geponeerde opstelling.
Nog afgezien van dit gebrek aan respect voor de geloofsovertuiging van de ander is de opstelling van Hirsi Ali ook nog in hoge mate generaliserend, aangezien de al dan niet progressieve benadering van de man-vrouwrelatie niet afhankelijk is van de aanwezigheid van islamitische scholen in het algemeen, maar van de visie van de desbetreffende leerkrachten en het schoolbestuur, dat van school tot school verschilt. Bovendien verliest mevrouw Hirsi Ali uit het oog, dat een groot deel van de opvattingen binnen de man-vrouw relatie via de opvoeding worden doorgegeven, waardoor een en ander veel minder controleerbaar is.

3 Monolitisering Islam

Zoals reeds gesteld valt mij sterk aan de standpunten van Hirsi Ali op haar vergaande generalisatie zowel de Islam in het algemeen als de islamitische landen in het bijzonder.
Zo maakt zij zoals reeds gezegd geen enkel onderscheid tussen stad en platteland, tussen laaggeschoolde en hogergeschoolde vrouwen en families en tussen de diverse richtingen binnen de Islam, die net zo gediffentieerd en gevarieerd zijn als binnen het christendom.
De mythe van de monolithische en eenvormige ”achterlijke” Islam is een racistisch verzinsel.
Natuurlijk heeft de Islam net zoals ieder andere godsdienst vrouwonvriendelijke componenten, maar dat hebben het christendom en het Jodendom ook. Kritiek op iedere godsdienst is geoorloofd, maar dan wel op feitelijk-aantoonbare en genuanceerde gronden.

4 Stigmatisering:

Opvallend is verder dat Hirsi Ali niet alleen ondanks deze onvolkomenheden in haar redenatie volkomen kritiekloos door ”intellectueel Nederland” is binnengehaald als de ”Islam-deskundige” hetgeen zij niet is [niet naar mijn opvatting, maar die van gerenommeerde Nederlandse islamologen], maar daarenboven een rol heeft gespeeld en nog speelt tegen de achtergrond van toenemende stigmatisering van de moslims.
Hiervoor werd zij zowel door politiek als media naar voren geschoven als coryfee, die de veelal verre van frisse oogmerken van politici en sommige nieuwsmedia bevestigde, waardoor haar geventileerde kritiek eerder vooroordelenbevestigend werkte. Het gevolg was, dat vele moslims, die toch al na 11 september te lijden hadden onder toenemende stigmatisering en met een Mcarthiaans vergrootglas werden bekeken de op sommige punten wel degelijk zinnige kritiek van Hirsi Ali verwierpen, omdat zij door haar weinig genuanceerde benadering nog verder in het vakje van vooroordelen en racisme werden gedrongen. Hierdoor ontstonden verdedigingsmechanismen die veelal in de hand gewerkt werden door het feit, dat slechts Hirsi Ali’s weinig genuanceerde mening op de TV gehoord werd en iedere kritiek op haar visie bij voorbaat of in het geheel niet op de TV kwam of werd afgedaan als ”extremisme” of
”fundamentalisme” zonder vaak enige bereidheid van de kant van media en politiek de gronden voor een dergelijke kritiek aan een serieuze analyse te onderwerpen.

5 Intellectueel Nederland:

Bovendien hield en houdt het leeuwendeel van politiek en intellectueel Nederland vast aan de verkeerde veronderstelling, dat Hirsi Ali ”de eerste” kritische islamitische vrouw was, terwijl er al tientallen jaren zowel Turkse als Marokkaanse vrouwen binnen Turkse en Marokkaanse
vrouwenorganisaties zeer actief waren betreffende de emancipatie van islamitische vrouwen.
Verder was het evenzeer opvallend, dat zij haar waardering vrijwel geheel kreeg en krijgt vanuit de gevestigde Nederlandse politieke en intellectuele hoek.
Onder de door haar beoogde doelgroep echter, de Marokkaanse en andere islamitische vrouwen, alsmede een grote groep islamitische intellectuelen, kon zij op heel weinig waardering rekenen, hetgeen mijns inziens op zich eveneens te denken geeft over haar werkelijke affiniteit met de doelgroep waaruit zij ook is voortgekomen.
En laten wij eerlijk zijn, in het klimaat na 11 september werd iedere kritiek op de Islam, zinnig of niet [zie Fortuyn] van harte in bepaalde Nederlandse politieke en mediakringen omhelsd.

C Vorm:

Ook de vorm waarin Hirsi Ali haar kritiek doorgaans goot en giet, is veelal niet acceptabel.
Nogmaals, kritiek op iedere godsdienst is geoorloofd, maar dan wel met respect voor de overtuiging van anderen. Haar uitspraken over de Profeet Mohammed, alsmede de vorm waarin de film Submission gegoten is, getuigt daar absoluut niet van. Het valt mij op, dat een en ander vaak gemakshalve wordt afgedaan met ”vrijheid van meningsuiting” maar eveneens is opvallend, dat dit gezegd wordt door autochtone Nederlanders, die veelal niet of nauwelijks affiniteit hebben met de Marokkaanse of andere moslims.
Wanneer een en ander dan ook nog gebracht wordt in een klimaat van toenemende polarisering, vind ik een dergelijke vorm waarin deze kritiek gegoten wordt getuigen van gebrek aan respect en morele lafheid. Verder zouden de autochtone Nederlanders, die ieder bezwaar hiertegen van islamitische kant vaak afdoen met ”onzin” of ”het moet kunnen” zouden zich eens moeten realiseren hoe zij het zouden vinden wanneer voor hen van
groot belang zijnde symbolen of principes stelselmatig worden bekritiseerd met een totaal gebrek aan respect voor hun identiteit. Tegen degenen, die vinden, dat moslims dergeljke kritiek maar ”moeten slikken” zou ik willen zeggen: Realiseert u, dat u zo een tweedeling in de samenleving creëert.
Maar vooral:
Realiseert u zich, dat u zich met een dergelijke weinig respectvolle houding schuldig maakt aan impliciet neokolonialisme. Men kan geen respect verwachten voor de dominante veelal niet-religieuze cultuur, wanneer men niet bereid is dat respect eveneens ten opzichte van de
religieuze allochtone cultuur te tonen. Dat geldt zowel voor de Nederlandse intelligentsia als critici als Hirsi Ali zelf.

(Uitpers, nr. 63, 6^de jg., april 2005)

In tegenstelling tot de onder de Nederlandse intelligentsia en een aantal politici heersende opinie leidt het gedachtegoed van Hirsi Ali niet tot de emancipatie van moslima’s, maar tot verdere stigmatisering en radicalisering van de in Nederland wonende moslims.

Het gedachtegoed van mevrouw Hirsi Ali

Op 25 februari 2005 kreeg het VVD Tweede Kamerlid Ayaan Hirsi Ali de prestigieuze Harriet-Freezerring uitgereikt voor haar ”inzet voor de emancipatie van moslimvrouwen”
Ik wil in onderstaand betoog nader ingaan op het gedachtegoed van mevrouw Hiris-Ali, hetgeen ik graag wil uitsplitsen in inhoudelijke kritiek en de vorm waarin deze kritiek gegoten wordt.
Hierbij wil ik ter inleiding de opmerking maken, dat mi ieder kritiek op welke godsdienst ook geoorloofd is, mits met respect voor de gelovigen in kwestie.

A Generalisatie

Hoewel ik er zeker waardering voor heb, dat mevrouw Hirsi-Ali wil opkomen voor mishandelde vrouwen valt mij daarbij haar uiterst ongenuanceerde benadering op.

Zo relateert zij de mishandeling van islamitische vrouwen in Nederland veelal ten onrechte aan de Islam zonder enig oog voor de traditionele en sociaal-gebonden achtergronden in dezen, die hun wortels hebben in de diverse landen van herkomst, maar ook te wijten zijn aan heersende spanningen binnen de Nederlandse samenleving, die de afgelopen jaren zijn toegenomen door het voortschrijdende racistische klimaat.
Daarenboven maakt zij in haar benadering van de problematiek in de islamitische landen van herkomst weinig tot geen onderscheid noch tussen de grote onderlinge verschillen in positie en behandeling van de islamitische vrouw, de verschillen in sociale klassen en de verschillen tussen stad en platteland.

1 Mishandelde vrouwen in islamitische landen van herkomst:

Hoewel in islamitische landen vrouwenmishandeling in alle lagen van de samenleving voorkomt, is dit veeleer een traditioneel-sociaal verschijnsel met somtijds fundamentalistisch-religieuze aspecten, waarbij daarenboven onderscheid gemaakt dient te worden tussen de landen onderling, het verschil in sociale klasse en het verschill tussen stad en platteland.

In de eerste plaats is er een zeer groot verschil in positie cq behandeling van de islamitische vrouw tussen bijvoorbeeld de Noordelijke Staten van Nigeria en een land als Turkije waarbij sprake is van een veel grotere vrijheid betreffende de positie van de vrouw.
Ook is bekend, dat de veelgenoemde zware lijfstraffen en doodstraffen volgens de meest stringente vorm van islamitisch recht, waarvan overigens niet alleen vrouwen, maar eveneens mannen het slachtoffer kunnen worden [zie het handenafhakken van dieven in Saoedi-Arabie] in de meeste islamitische landen niet worden toegepast, maar alleen in uitzonderingsgevallen zoals de reeds genoemde Noordelijke Staten in Nigeria en een land als Saoedi-Arabie.

In de tweede plaats komen vrouwenmishandelingen weliswaar in alle lagen van deze samenlevingen voor, maar biedt het vaak hoger opgeleide vrouwen gemakkelijker de mogelijkheid een nieuw leven op te bouwen.

In de derde plaats is het van groot belang onderscheid te maken tussen de positie van de vrouw uit de stad of het platteland, waarbij plattelandsvrouwen veelal meer blootstaan aan geweld vanwege de sterke sociale en familiale bindingen binnen een dorpsgemeenschap en de vanwege gebrek aan vooropleiding praktische aanwezige onmogelijkheid de streek te ontvluchten.

2 Mishandeling islamitische vrouwen in Nederland en vrouwenmishandeling in Nederland in het algemeen

Zoals reeds opgemerkt relateert mevrouw Hirsi-Ali de mishandeling van islamitische vrouwen in Nederland ten onrechte vrijwel uitsluitend aan de Islam en heeft zij te weinig oog voor de hierboven vermelde traditionalistische en sociale componenten, veelal afkomstig uit de landen van herkomst alsmede gevoed door de in Nederland heersende maatschappelijke spanningen, die veelal samenhangen met het in de Nederlandse samenleving toegenomen racisme.
Evenzeer sluit zij de ogen voor het feit, dat mishandeling van in Nederland wonende islamitische vrouwen weliswaar een ernstig voorkomend verschijnsel is, maar dat een en ander evenzeer in onrustbarende percentages voorkomt bij zowel autochtone Nederlandse vrouwen als allochtone vrouwen van niet-islamitische komaf.
De cijfers ontlopen elkaar niet al te veel, is er bij allochtonen [en daarbij zijn eveneens gerekend niet-islamitische allochtone vrouwen]sprake van een op de vijf vrouwen, is er bij autochtonen sprake van 1 op de vier vrouwen.

Het is uiteraard evident, dat ik hierbij het verschijnsel van de mishandelde islamitische vrouw genendele wil bagatelliseren, maar wel wil ik de indruk wegnemen, dat er overwegend sprake zou zijn van mishandeling bij islamitische vrouwen, hetgeen genendele het geval is.

3 Vrouwenbesnijdenis:

Evenzeer suggereert mevrouw Hirsi Ali veelal, dat het in zowel Somalie als bepaalde streken van Egypte voorkomend ernstige verschijnsel van de vrouwenbesnijdenis zou voortkomen uit een islamitische traditie, hetgeen niet het geval is.
Hoewel voorkomend in geheel of gedeeltelijk islamitische landen als Somalie en Egypte, komt dit verschijnsel eveneens voor in een groot aantal Afrikaanse landen, die in het geheel niet islamitisch zijn, maar veelal aanhanger van animisitsiche tradities, al dan niet vermengd met het christendom.
Uiteraard is vrouwenbesnijdenis een van de ernstigste schendingen van de rechten van de vrouw, maar juist gezien tegen dit licht is het van belang, een en ander in zijn juiste verband te zien.

4 Eerwraak:

Recentelijk is mevrouw Hirsi Ali in het nieuws gekomen als verdedigster van door eerwraak bedreigde moslima’s, hetgeen ik uiteraard van harte toejuich.
Ook ten aanzien van deze problematiek echter maakt Hirsi Ali zich niet alleen schuldig aan verregaande generalisering.
In de eerste plaats is er in het geval van eerwraak lang niet altijd sprake van een vrouwelijk slachtoffer, noch wordt de daad alleen door mannen bedreven.
Evenmin is er altijd sprake van moord, maar veelal van mishandeling, opsluiting en bedreiging.
Het belangrijkste is echter het feit, eerwraak niet zozeer religieus, maar cultureel gebonden is, aangezien eerwraak niet alleen evenzeer voorkomt in niet-islamitische landen als Zuid-Amerikaanse landen, de Antillen, Italië en Griekenland, maar eveneens slechts in enkele islamitische landen zoals bepaalde streken van Egypte en Jordanie voorkomt.
Het is mevrouw Hirsi-Ali dan ook verwijtbaar, dat zij ten onrechte de suggestie wekt, dat eerwraak gerelateerd kan worden aan de Islam en slechts in islamitische landen voorkomt.

B Oplossingsstrategie:

1 Ressortering eerwraak onder de anti-terreurwetgeving

Nog los van haar generaliserende standpunten zijn mi eveneens haar oplossingsstrategieen uiterst dubieus.
Zo stelde zij onlangs als maatregel voor, het misdrijf als zodanig te laten ressorteren onder de anti-terreurwetgeving.
Nog afgezien van het al dan niet wenselijke karakter van de anti-terreurwetgeving is hier geen sprake van een als terrorisme te definieren misdrijf en merkte minister Donner van Justitie dan ook terecht op, dat het laten ressorteren van een dergelijk misdrijf onder de anti-terreurwet zou neerkomen op een oneigenlijk gebruik van deze wet.

2 Verbod op islamitische scholen:

Een tweede door mevrouw Hirsi-Ali voorgestelde oplossingsstrategie ter bevordering van de emancipatie van moslima’s is het het opheffen van islamitische scholen, aangezien een en ander o.a. de basis zou zijn voor het handhaven van ongewenste patronen in de man-vrouw relatie.
Verder geeft zij zelf aan geen gelovig moslim meer te zijn [hetgeen zij ”geseculariseerd” noemt]

Uiteraard is het haar recht al dan niet belijdend moslim te zijn, maar het sluiten van islamitische scholen vertrekt vanuit een fundamenteel gebrek aan respect voor de geloofsovertuiging van anderen, in casu de moslimgemeenschap.
Bovendien is het in strijd met het recht op godsdienstvrijheid, als zodanig een van de grondbeginselen van de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens en [nog steeds] verankerd binnen de Nederlandse grondwet.
Verder is de uiterste consequentie van dit gedachtegoed, dat dan eveneens christelijke, Joodse en hindoeistische scholen zouden moeten worden opgeheven, aangezien een en ander anders niet alleen getuigt van discriminatie tegenover een groep, maar er ook op christelijke en joodse scholen [zeker de orthodoxen] vrouw-onvriendelijke componenten aanwezig zijn.
Het is daarom ook niet te verwonderen, dat het CDA bij monde van haar minister van Onderwijs Maria Verhoeven ernstige bezwaren heeft tegen deze door Hiris Ali geponeerde opstelling.

Nog afgezien van dit gebrek aan respect voor de geloofsovertuiging van de ander is een en ander ook nog in hoge mate generaliserend, aangezien de al dan niet progressieve benadering van de man-vrouwrelatie niet afhankelijk is van de aanwezigheid van islamitische scholen in het algemeen, maar van de visie van de desbetreffende leerkrachten en het schoolbestuur, dat van school tot school verschilt.
Bovendien verliest mevrouw Hirsi Ali uit het oog, dat een groot deel van de opvattingen binnen de man-vrouw relatie via de opvoeding worden doorgegeven, waardoor een en ander veel minder controleerbaar is.

3 Monolitisering Islam

Zoals reeds gesteld valt mij sterk aan de standpunten van Hirsi-Ali op haar vergaande generalisatie zowel de Islam in het algemeen als de islamitische landen in het byzonder.
Zo maakt zij zoals reeds gezegd geen enkel onderscheid tussen stad en platteland, tussen laaggeschoolde en hogergeschoolde vrouwen en families en tussen de diverse richtingen binnen de Islam, die net zo gediffentieerd en gevarieerd zijn als binnen het christendom.
De mythe van de monolitische en eenvormige ”achterlijke” Islam is een racistisch verzinsel.
Natuurlijk heeft de Islam net zoals ieder andere godsdienst vrouwonvriendelijke componenten, maar dat hebben het christendom en het Jodendom ook.
Kritiek op iedere godsdienst is geoorloofd, maar dan wel op feitelijk-aantoonbare en genuanceerde gronden.

4 Stigmatisering:

Opvallend is verder dat Hirsi Ali niet alleen ondanks deze onvolkomenheden in haar redenatie volkomen kritiekloos door ”intellectueel Nederland” is binnengehaald als de ”Islam-deskundige” hetgeen zij niet is [niet naar mijn opvatting, maar die van gerennommeerde Nederlandse islamologen], maar daarenboven een rol heeft gespeeld en nog speelt tegen de achtergrond van toenemende stigmatisering van de moslims.
Hiervoor werd zij zowel door politiek als media naar voren geschoven als
coryfee, die de veelal verre van frisse oogmerken van politici en sommige nieuwsmedia bevestigde, waardoor haar geventileerde kritiek eerder vooroordelenbevestigend werkte.
Het gevolg was, dat vele moslims, die toch al na 11 september te lijden hadden onder toenemende stigmatisering en met een Mcarthiaans vergrootglas werden bekeken de op sommige punten wel degelijk zinnige kritiek van Hirsi Ali verwierpen, omdat zij door haar weinig genuanceerde benadering nog verder in het vakje van vooroordelen en racisme werden gedrongen.
Hierdoor onstonden verdedigingsmechanismen die veelal in de hand gewerkt werden door het feit, dat slechts Hirsi Ali’s weinig genuanceerde mening op de TV gehoord werd en iedere kritiek op haar visie bij voorbaat of in het geheel niet op de TV kwam of werd afgedaan als ”extremisme” of ”fundamentalisme” zonder vaak enige berieidheid van de kant van media en politiek de gronden voor een dergelijke kritiek aan een serieuze analyse te onderwerpen.

5 Intellectueel Nederland:

Bovendien hield en houdt het leeuwendeel van politiek en intellectueel Nederland vast aan de verkeerde veronderstelling, dat Hirsi Ali ”de eerste” kritische islamitische vrouw was, terwijl er al tientallen jaren zowel Turkse als Marokkaanse vrouwen binnen Turkse en Marokkaanse vrouwenorganisaties zeer actief waren betreffende de emancipatie van islamitische vrouwen.

Verder was het evenzeer opvallend, dat zij haar waardering vrijwel geheel kreeg en krijgt vanuit de gevestigde Nederlandse politieke en intellectuele hoek en dat zij ook onder Marokkaanse of andere islamitische intellectuelen als,de uit de door haar beoogde doelgroep, de islamitsiche vrouwen in kwestie, op heel weinig waardering kon rekenen, hetgeen mi op zich eveneens te denken geeft over haar werkelijke affiniteit met de doelgroep waaruit zij ook is voortgekomen.

En laten wij eerlijk zijn, in het klimaat na 11 september werd iedere kritiek op de Islam, zinnig of niet [zie Fortuyn] van harte in beplaalde Nederlandse politieke en media-kringen omhelsd.

B Vorm:

Ook de vorm waarin Hirsi Ali haar kritiek doorgaans goot en giet, is veelal niet acceptabel.
Nogmaals, kritiek op iedere godsdienst is geoorloofd, maar dan wel met respect voor de overtuiging van anderen.
Haar uitspraken over de Profeet Mohammed, alsmede de vorm waarin de film Submission gegoten is, getuigt daar absoluut niet van.
Het valt mij op, dat een en ander vaak gemakshalve wordt afgedaan met ”vrijheid van meningsuiting” maar eveneens is opvallend, dat dit gezegd wordt door autochtone Nederlanders, die veelal niet of nauwelijks affiniteit hebben met de Marokkaanse of andere moslims.
Wanneer een en ander dan ook nog gebracht wordt in een klimaat van toenemende polarisering, vind ik een dergelijke vorm waarin deze kritiek gegoten wordt getuigen van gebrek aan respect en morele lafheid.

Verder zouden de autochtone Nederlanders, die ieder bezwaar hiertegen van islamitische kant vaak afdoen met ”onzin” of ”het moet kunnen” zouden zich eens moeten realiseren hoe zij het zouden vinden wanneer voor hen van groot belang zijnde symbolen of principes stelselmatig worden bekritiseerd met een totaal gebrek aan respect voor hun identiteit.
Tegen degenen, die vinden, dat moslims dergeljke kritiek maar ”moeten slikken” zou ik willen zeggen
Realiseert u, dat u zo een tweedeling in de samenleving creeert
Maar vooral:

Realiseert u zich, dat u zich met een dergelijke weinig respectvolle houding schuldig maakt aan impliciet neo-kolonialisme.
Men kan geen respect verwachten voor de dominante veelal niet-religieuze cultuur, wanneer men niet bereid is dat respect eveneens ten opzichte van de religieuze allochtone cultuur te tonen.
Dat geldt zowel voor de Nederlandse intelligentsia als critici als Hirsi Ali zelf.

Astrid Essed

Verdonk baseert zich op de gegevens zoals zij die tot nu toe heeft begrepen over het verleden van haar partijgenote en op de uitspraak van de Hoge Raad over een soortgelijke kwestie. Hirsi Ali heeft zes weken de tijd om hierop te reageren.”

NU.NL

VERDONK: HIRSI ALI GEEN NEDERLANDER’

15 MEI 2006

https://www.nu.nl/algemeen/732894/verdonk-hirsi-ali-geen-nederlander.html

[67]

VOLKSKRANT

VERDONK EN DONNER NIET VERVOLGD WEGENS

SCHIPHOLBRAND

19 OCTOBER 2007

https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/verdonk-en-donner-niet-vervolgd-wegens-schipholbrand~b08763b4/

TEKST

De Hoge Raad laat de voormalige ministers Piet Hein Donner en Rita Verdonk niet vervolgen in verband met de Schipholbrand….

Volgens de Hoge Raad kunnen onder anderen ministers alleen bij Koninklijk besluit of in opdracht van de Tweede Kamer vervolgd worden voor dergelijke misdrijven.

Bij de brand in het cellencomplex van justitie bij de luchthaven kwamen in de nacht van 26 op 27 oktober 2005 elf gedetineerden om. Het vuur ontstond in de cel van de Libiër Ahmed al-J. (Jeballi), doordat hij een sigarettenpeuk wegschoot. De rechtbank in Haarlem veroordeelde hem tot drie jaar cel.

In juli liet het Openbaar Ministerie (OM) in Haarlem weten dat het afziet van vervolging van de toenmalige directeur van het complex en twee bewaarders. Ook de brandweer, de Dienst Justitiële Inrichtingen, de Rijksgebouwendienst, de gemeente Haarlemmermeer en de Staat worden niet vervolgd.

Uit onderzoek is gebleken dat op Schiphol-Oost van alles mis was op het gebied van brandveiligheid, brandpreventie en training van het personeel. Daardoor heeft de brand zich waarschijnlijk zo snel kunnen uitbreiden en zijn er zo veel doden gevallen.

[68]

SPREEKWOORDEN.NL

Gelijke monniken gelijke kappen.

Iedereen heeft recht op een gelijke behandeling.

https://spreekwoorden.nl/spreekwoord/gelijke-monniken-gelijke-kappen

[69]

”Verdonk benadrukte dat ze als minister de wet moet uitvoeren en dat wetten en regels voor iedereen op gelijke wijze gelden. Ze houdt vol dat ze niet anders kon dan handelen zoals ze heeft gedaan.”

TROUW

VERDONK DACHT NIET AAN AFTREDEN

17 MEI 2006

https://www.trouw.nl/home/verdonk-dacht-niet-aan-aftreden~a1b8e147/

 

 

TEKST

 

 

De VVD-bewindsvrouw noemde de hele kwestie rond het Nederlanderschap van haar partijgenote een ,,ongelofelijke gebeurtenis met veel emoties”. Maar Verdonk staat nog altijd achter haar besluit en meent dat ze zorgvuldig en tijdig heeft gehandeld.

,,Bij mij is er ook verdriet, maar ik voel me gesteund door de fractie”, zei ze. Bovendien voelt de minister zich ,,natuurlijk ook” gesteund door minister Gerrit Zalm (Financiën), die zich dinsdag openlijk boos maakte over haar opstelling.

Heel erg jammer

Verdonk vindt het wel ,,heel erg jammer” dat Europees Commissaris Neelie Kroes haar niet langer steunt als kandidaat-lijsttrekker van de VVD. Ze was trots op de steun van Kroes, maar heeft begrip voor haar besluit omdat Kroes zich altijd heeft ingezet voor Hirsi Ali. Verdonk zei te weten dat voormalig VVD-leider Frits Bolkestein nog wel achter haar staat.

Verdonk benadrukte dat ze als minister de wet moet uitvoeren en dat wetten en regels voor iedereen op gelijke wijze gelden. Ze houdt vol dat ze niet anders kon dan handelen zoals ze heeft gedaan. ,,Wat anderen er ook van zeggen”, schreef ze woensdag in haar weblog op haar campagnesite. ,,Ik geef heel veel om Ayaan. Het is erg wat er is gebeurd”, zei ze.

Verdonk kondigde aan dat ze doorgaat waar ze mee bezig was. Als minister zal ze de motie van de Tweede Kamer uitvoeren waarin ze wordt opgedragen opnieuw te bekijken of Hirsi Ali de Nederlandse nationaliteit heeft. Als kandidaat-lijsttrekker gaat ze door met haar campagne. Zo gaat ze woensdagavond naar een politiek café met ondernemers in Hardenberg.

[70]

TROUW

HIRSI ALI VERTREKT NAAR VS

15 MEI 2008

https://www.trouw.nl/home/-hirsi-ali-vertrekt-naar-vs-~a9811600/

TEKST

(Novum) – Ayaan Hirsi Ali maakt dinsdag haar vertrek uit de Tweede Kamer bekend. Dit meldt de Volkskrant maandag. Volgens het dagblad treedt het VVD-Kamerlid op 1 september in dienst van het American Enterprise Intstitute (AEI), een conservatieve denktank in Washington. Het was eerst de bedoeling dat zij daar pas op 1 mei 2007 zou gaan werken. De VVD wil het vertrek van Hirsi Ali niet bevestigen. Dinsdag geeft het Kamerlid een persconferentie over ‘het gedoe van de afgelopen dagen’.

Hirsi Ali kwam vorige week in opspraak toen het televisieprogramma Zembla meldde dat ze heeft gelogen over haar vlucht. Ze zou onterecht een verblijfsvergunning hebben gekregen in Nederland. Het naturalisatieverzoek van Hirsi Ali wordt naar aanleiding van de uitzending onderzocht door justitie.

Volgens de Volkskrant heeft Hirsi Ali het AEI verzocht eerder te mogen beginnen, omdat ze op 27 augustus haar beveiligde huis in Den Haag moet verlaten. De krant meldt dat zij vorige week met het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken overeenstemming over beveiliging in de VS heeft bereikt.

Het gerechtshof in Den Haag bepaalde eind april dat het Kamerlid in augustus haar huis moet verlaten. Buurtbewoners hadden de staat aangeklaagd omdat zij vreesden voor hun eigen veiligheid. Hirsi Ali wordt vaak bedreigd vanwege haar uitingen over de islam. De Haagse rechtbank verwierp het bezwaar van de buren in eerste instantie, maar het hof besloot eind april anders.

Het mogelijke vertrek van Hirsi Ali is geen verlies voor het parlement of de VVD. Dit zei VVD-erelid Hans Wiegel op Radio 1. Volgens hem heeft Hirsi Ali standpunten ingenomen die ‘polariserend’ waren. Wiegel was het met die lijn niet eens. Hij vindt daarnaast dat het onderzoek naar de veronderstelde leugens van Hirsi Ali tijdens de asielprocedure moet doorgaan

[71]

”Nu vraagt u zich wellicht af: hoe heet ik? Ik ben Ayaan, de dochter van Hirsi, die de zoon is van Magan, de zoon van Isse, de zoon van Guleid, die de zoon was van Ali, die de zoon was van Wai’ays, die de zoon was van Muhammad, van Ali, van Umar, van het geslacht Osman, de zoon van Mahamud.

Ik ben van deze clan. Mijn oervader is Darod, die achthonderd jaar geleden vanuit Arabië naar Somalië kwam en de grote stam van de Darod stichtte. Ik ben een Darod, een Macherten, een Osman Mahamud en een Magan. Vorige week was er nog enige verwarring over mijn naam. Hoe ik heet? U weet nu hoe ik heet.”

WIKIPEDIA

AYAAN HIRSI ALI/NEDERLANDERSCHAP

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ayaan_Hirsi_Ali#Nederlanderschap

ORIGINELE BRON

WIKIPEDIA

AYAAN HIRSI ALI

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ayaan_Hirsi_Ali

[72]

BN DE STEM

GEEN STEUN VOOR VERLENGEN BVEILIGING HIRSI ALI

9 OCTOBER 2007

https://www.bndestem.nl/overig/geen-steun-voor-verlengen-beveiliging-hirsi-ali~af61cf29/

De coalitiepartijen CDA en ChristenUnie keren zich tegen een motie die fractievoorzitter Femke Halsema van GroenLinks hierover heeft ingediend. Ook de PvdA neigt daar volgens Kamerlid Jeroen Dijsselbloem naar. GroenLinks krijgt in elk geval wel steun van SP en D66. De VVD twijfelt nog. VVD-Kamerlid Laetitia Griffith wil de kwestie eerst met haar fractie bespreken.

Tot aan het debat leken de liberalen de lijn van minister Ernst Hirsch Ballin (Justitie) te steunen om de bekostiging vanaf 1 oktober te beëindigen. Nu vraagt de VVD zich af of Hirsi Ali voldoende mogelijkheden heeft gekregen geld in te zamelen om zelf haar beveiliging te betalen.

VOLKSKRANT

GEEN STEUN VOOR VERLENGEN BEVEILIGING HIRSI ALI

9 OCTOBER 2007

https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/geen-steun-voor-verlengen-beveiliging-hirsi-ali~b6c9dcf4/

TEKST

Een verzoek van GroenLinks om de Nederlandse bekostiging van de beveiliging van Ayaan Hirsi Ali in de Verenigde Staten opnieuw te verlengen, kan hoogstwaarschijnlijk niet rekenen op een meerderheid in de Tweede Kamer…

De coalitiepartijen CDA en ChristenUnie keren zich tegen een motie die fractievoorzitter Femke Halsema van GroenLinks hierover heeft ingediend. Ook de PvdA neigt daar volgens Kamerlid Jeroen Dijsselbloem naar. GroenLinks krijgt in elk geval wel steun van SP en D66. De VVD twijfelt nog. VVD-Kamerlid Laetitia Griffith wil de kwestie eerst met haar fractie bespreken.

Tot aan het debat leken de liberalen de lijn van minister Ernst Hirsch Ballin (Justitie) te steunen om de bekostiging vanaf 1 oktober te beëindigen. Nu vraagt de VVD zich af of Hirsi Ali voldoende mogelijkheden heeft gekregen geld in te zamelen om zelf haar beveiliging te betalen.

Vertrouwelijke verslagen
Dinsdag ontstond ook beroering over vertrouwelijke verslagen van gesprekken tussen Ayaan Hirsi Ali en justitieambtenaren over de beveiliging van de oud-politica. De advocaat van Hirsi Ali, Britta Böhler, had de stukken naar de Kamer gestuurd met het verzoek deze onder de leden te verspreiden. Een meerderheid van de Tweede Kamer had grote kritiek op deze werkwijze.

Ook minister Ernst Hirsch Ballin (Justitie) vindt dat het niet had mogen gebeuren, zo liet hij aan het begin van het spoeddebat over de beveiligingskwestie weten. De minister vindt dat de gespreksverslagen daarom ook niet deel mogen uitmaken van het openbare debat.

Hij bekijkt hoe hij er ‘zorgvuldig’ op kan reageren. Indien nodig zal hij de kwestie aankaarten bij de deken van de Nederlandse Orde van Advocaten. Het CDA vroeg of de minister eventueel strafrechtelijk kan optreden. Maar daarover liet hij zich niet uit.

Verontwaardigd
Een meerderheid in de Tweede Kamer is verontwaardigd dat Böhler hen de vertrouwelijke stukken heeft toegestuurd. De regeringsfractie CDA en oppositiepartijen SP en VVD vinden het geen pas geven, omdat op deze manier zou worden geprobeerd een aanstaand spoeddebat over de beveiliging van de oud-politica te beïnvloeden.

Bij de verspreide stukken zaten ook een vertrouwelijke brief van de advocaat aan de minister en een brief van de bewindsman aan Hirsi Ali. Hirsch Ballin had er geen bezwaar tegen dat de Kamer over deze twee stukken wel in het openbaar spreekt. Volgens Kamervoorzitter Gerdi Verbeet is de interne procedure voor het verspreiden van vertrouwelijke stukken ‘misschien niet helemaal’ goed gevolgd. Ze wil dat onderwerp in het bestuur van de Kamer bespreken.

De regeringsfractie CDA en oppositiepartijen SP en VVD hadden al aangegeven dat ze verontwaardigd zijn over de actie van advocaat Britta Böhler, die ook voor GroenLinks in de Eerste Kamer zit. Ook de eenmansfractie Rita Verdonk sprak haar ‘opperste verbazing en afkeuring’ uit. SGP-Kamerlid Kees van der Staaij sprak van een ‘merkwaardige gang van zaken’.

Bananenrepubliek
‘Het is een schandaal dat dit soort zaken uit een individuele beveiligingsprocedure openbaar worden gemaakt’, reageerde CDA-Kamerlid Sybrand van Haersma Buma dinsdag. Zijn VVD-collega Laetitia Griffith noemde de gang van zaken ‘ronduit verbijsterend’. ‘Ik krijg het idee dat ik in een bananenrepubliek leef.’ Volgens beide Kamerleden is de veiligheid van Hirsi Ali extra in gevaar gebracht.

Het CDA vindt dat onderzocht moet worden of Böhler strafrechtelijk kan worden vervolgd wegens het openbaar maken van vertrouwelijke stukken die de veiligheid van personen in gevaar kan brengen.

De justitiewoordvoerders in de Tweede Kamer hebben verslagen ontvangen van gesprekken die Hirsi Ali vorig jaar heeft gevoerd over haar beveiliging. De oud-politica sprak hierover met vertegenwoordigers van de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb).

Logeren
Uit de verslagen blijkt onder meer waar Hirsi Ali in Amsterdam wil logeren als ze in Nederland is. Ook blijkt dat beveiligers in het buitenland niet altijd direct om haar heen stonden, maar op een afstand meeliepen. Verder was de mate van beveiliging afhankelijk van het land waarin de oud-politica zich bevond en blijkt dat zij sommige beveiligers niet vertrouwde.

SP’er Ronald van Raak vindt de informatie interessant, maar is er niet van gediend dat de stukken via een advocaat bij hem zijn beland. PvdA-Kamerlid Jeroen Dijsselbloem heeft daar weinig moeite mee.

Wat het CDA en de VVD betreft zijn de laatste woorden over deze kwestie nog niet gezegd. ‘Als je dit als advocaat doet, ga je vele stappen te ver’, oordeelde van Haersma Buma. Böhler is behalve advocaat ook senator voor GroenLinks.

[73]

BN DE STEM

GEEN STEUN VOOR VERLENGEN BVEILIGING HIRSI ALI

9 OCTOBER 2007

https://www.bndestem.nl/overig/geen-steun-voor-verlengen-beveiliging-hirsi-ali~af61cf29/

[74]

GROEN LINKS

HALSEMA OVER HIRSI ALI

6 SEPTEMBER 2006

https://groenlinks.nl/nieuws/halsema-over-hirsi-ali

TEKST

Halsema over Hirsi Ali

6 september 2006Femke HalsemaTweede Kamer

Minister Verdonk wil Ayaan Hirsi Ali het Nederlanderschap ontnemen. Op verzoek van Femke Halsema houdt de Kamer daar een spoeddebat over. GroenLinks vindt het besluit onrechtvaardig en symbolisch voor het huidige asielbeleid.

Spreektekst Femke Halsema in spoeddebat over Hirsi Ali

Voorzitter,

In een reactie op de radio zei Neelie Kroes: ‘ik schaam mij voor mijn land’.Ik schaam mij nog niet voor mijn land, maar wel voor dit besluit.

Ayaan Hirsi Ali is voor mijn fractie een geduchte politieke tegenstander. Iemand met wie wij soms idealen delen, maar die wij even vaak nodeloos kwetsend en provocerend vinden. De afgelopen jaren was zij voor ons ook een symbool van de verharding tegen vreemdelingen en nieuwe Nederlanders, waarvan zij zelf – met een heel wrede speling van het lot – nu het meest prominente slachtoffer wordt. Zoals de vreemdelingenpolitiek van de VVD nu ook in het eigen gezicht explodeert.

Maar Ayaan Hirsi Ali is ook iemand die met bovenmenselijke moed haar omstreden opvattingen verdedigt, terwijl zij daar een hoge prijs voor betaalt: zes beveiligers vier jaar lang, opgejaagd, bedreigd en ondergedoken en nu uit haar huis gezet. Zoals een groep prominente Nederlanders schrijvers vanmiddag in NRC-Handelsblad schrijft: ‘Aanvankelijk was zij misschien geen echte vluchteling (..) de laatste vier jaar is zij dat zeker geworden’.

Dit debat gaat niet over de opvattingen van Ayaan Hirsi Ali of over haar stijl van politiek bedrijven. Dat ik het toch noem, komt omdat ik al dagen de geur van politieke afrekening en politiek en electoraal gewin opsnuif.Want de beslissing van minister Verdonk heeft geen enkele logica, kent geen rechtvaardigheid. Rechtsgelijkheid is er alleen als het doel is om alle vluchtelingen en genaturaliseerde Nederlanders zo slecht  mogelijk te behandelen. Tegelijkertijd wordt hun rechtszekerheid – de zekerheid dat ze bij dit land horen, dat zij welkom zijn – schandelijk met voeten getreden. Dit debat gaat over de manier waarop wij in Nederland omgaan met asielzoekers, vluchtelingen en genaturaliseerde Nederlanders in het algemeen en – nu – Ayaan Hirsi Ali in het bijzonder. De wet waarop de beslissing van minister Verdonk rust is de onze niet, wij hebben daar destijds tegen gestemd.Maar de beslissing van Verdonk is vooral ingegeven door een arrest van de Hoge Raad uit 2005. In dat arrest is gesteld dat een naturalisatiebesluit waarin valse of fictieve persoonsgegevens zijn opgenomen geen rechtsgevolgen heeft. In gewoon Nederlands: als je een valse naam hebt gebruikt bij het aanvragen van het Nederlanderschap, dan ben je geen Nederlander geworden. Omdat Hirsi Ali niet de werkelijke naam is, zou Ayaan Hirsi Ali geen Nederlander zijn. Daarom heeft zij ook vanmiddag haar kamerlidmaatschap opgezegd.Maar in het arrest wordt ook gesteld dat er ‘bijzondere omstandigheden’ kunnen zijn, die tot een andere beslissing leiden. Ofwel, de Hoge Raad schrijft niet dwingend voor dat de minister in alle gevallen het Nederlanderschap ontneemt, daarin behoudt zij haar discretionaire bevoegdheid. En voor de wet geldt dat gelijke gevallen gelijk moeten worden behandeld, maar ook dat ongelijke gevallen ongelijk behandeld worden.Hier is dus geen sprake van ‘regels zijn regels’ maar van een minister die bij haar volle verstand een hardvochtige beslissing neemt waartoe niemand haar dwingt.Mijn eerste vraag is dan ook ‘waarom?’En als tweede: is zij het met mijn analyse eens dat de hoge raad helemaal niet voorschrijft dat in alle gevallen het Nederlanderschap dient te worden afgenomen? Het zou niet de eerste keer zijn dat de minister verkeerde juridische en politieke stappen zet, die zij later betreurt. Ik neem aan dat de minister vanmiddag ook heeft kunnen zien welke grote dramatische gevolgen haar bij nacht en ontij genomen beslissing heeft gehad. En ik wil dan ook van de minister weten of zij de garantie kan geven dat zij geen juridische fouten heeft gemaakt bij de beslissing die zij bij nacht en ontij heeft genomen.

Volgens mij heeft de Minister de afgelopen drie jaar kamervragen nog nooit zo snel beantwoord. In krap een paar dagen tijd heeft de minister besloten dat haar politieke bondgenoot geen Nederlander meer is. Dat heeft weinig te maken met zorgvuldigheid. Waarom zo snel? Waarom geen grondig onderzoek? Waarom niet de privacy van de betrokkene respecteren? Is het niet ook zo dat de beslissing van de minister in de 6 weken dat Ayaan Hirsi Ali bezwaar kan maken geheim had moeten blijven? Is dit dan geen belangrijke procedurele fout? En staat niet al vast dat door het publiek worden van uw oordeel de ruimte om alsnog een beroep te doen op bijzondere omstandigheden aanzienlijk is verkleind?

En hier kom ik op een vraag die mij – en velen met mij – wakker houdt. Waarom nu? Waarom die plotselinge daadkracht? Het is toch zo dat u dit al jaren weet? Dat Ayaan Hirsi Ali het bovendien geruime tijd geleden nog eens zelf heeft gemeld in een telefoongesprek over Taïda Pasic. En u heeft alsmaar niets gedaan. U heeft het gedoogd en de vriendschappelijke en professionele banden gewoon gehandhaafd. Dat is toch ronduit onbehoorlijk bestuur? Zeker als je daar nog eens bij optelt dat u vrijdag heeft gezegd dat Ayaan Hirsi Ali niets te vrezen had, terwijl u een dag later onderzoek instelt en haar dan twee dagen later haar Nederlanderschap afneemt?Laat ik het maar op de man af vragen. Wat drijft u? Om zo hard en ondoordacht op treden? Het zal toch niet zo zijn dat dit een onderdeel is van uw lijsttrekkersstrijd?

Voorzitter, het zal u duidelijk zijn dat mijn fractie zich boosmaakt. Boos over het onrecht Hirsi Ali aangedaan, boos over het precendent dat dit mogelijk voor andere vluchtelingen en genaturaliseerde Nederlanders heeft.En ik doe een appel op de minister om zich te bezinnen, om dit besluit ongedaan te maken.

Vanochtend zei Geert Dales, VVD-burgemeester in Leeuwarden, dat als dit de consequentie is van de opvattingen van de VVD over asiel en migratie, die opvattingen moeten worden herijkt. Voorzitter, de afgelopen jaren heeft de VVD nogal opportunistisch met twee maten gemeten. De uitzondering die men bij volle bewustzijn heeft gemaakt voor Ayaan Hirsi Ali (door haar ondanks vals vluchtverhaal en valse persoonsgegevens warm te omhelzen). Wordt niet voor anderen gemaat. Sterker, de VVD heeft altijd voorop gelopen in het verslechteren van de rechtspositie van asielzoekers en vluchtelingen. Vanochtend zei Bibi de Vries in een emotionele reactie dat zij dacht dat Nederland een land van tolerantie was, maar dat dit Nederland op zijn smalst is. Mevrouw de Vries: word wakker! Gaat de VVD nu eindelijk eens wakker worden. Want wat zij niet acceptabel vindt voor één van haar eigen mensen, dat is het toch ook niet voor anderen? Dan kan zij toch niet accepteren dat andere vluchtelingen, andere nieuwe Nederlanders even hard en onrechtvaardig worden behandeld?

Tot slot,Onze allereerste zorg moet zijn dat Ayaan Hirsi Ali veilig is en veilig blijft. Ik wil aan minister Donner vragen of hij garanties kan geven dat ongeacht de status van Ayaan Hirsi Ali – Nederlander of niet, kamerlid of niet – haar veiligheid optimaal gegarandeerd wordt, in het rijksdomein, voor zolang als dat om veiligheidsredenen nodig is.

Dank u wel.

[75]

GroenLinks worstelt met de eigen strategie tegen de PVV van Geert Wilders. Kamerlid Tofik Dibi werkte afgelopen dagen aan een plan dat een einde moest maken aan de rechtszaak tegen Geert Wilders. Fractievoorzitter Femke Halsema stelde samen met hem een Kamermotie op die niet alleen gaat over ‘islamisering’, maar ook het bestaan daarvan niet in twijfel trekt.

Sommige prominente leden, onder wie Dibi en Halsema, vinden de rechtszaal geen plaats voor het politieke debat.”

NRC

GROEN LINKS LIGT OVERHOOP MET ZICHZELF

2 NOVEMBER 2010

https://www.nrc.nl/nieuws/2010/11/02/groenlinks-ligt-overhoop-met-zichzelf-11964475-a343677

Afgelopen weekeinde lieten Dibi en Halsema per twitter al iets zien van hun ongenoegen over de twee. „Soms word ik wat ongemakkelijk van de toevoeging oud-GroenLinks-Kamerlid: Rabbae doet zijn uitspraken bepaald niet namens ons”, twitterde Femke Halsema. En Dibi: „René Danen. Zucht. Kan die man geen eigen partij oprichten?”

NRC

GROEN LINKS LIGT OVERHOOP MET ZICHZELF

2 NOVEMBER 2010

https://www.nrc.nl/nieuws/2010 /11/02/groenlinks-ligt-overhoo p-met-zichzelf-11964475-a34367 7

ZIE VOOR TEKST NOOT 20

[76]

WIKIPEDIA

CIRCUMSTANTIAL EVIDENCE

https://en.wikipedia.org/wiki/Circumstantial_evidence

[77]

BRIEF AAN UITZENDBUREAU ALL IN VANWEGE DE WEIGERING

TOT AANNAME STAGIAIRE VANWEGE HET DRAGEN VAN HOOFDDOEK

 

Astrid Essed			Mon, Feb 10, 2014, 7:06 AM
to info@allinnac.nl

AAN

UITZENDBUREAU ALL IN

DIRECTIE EN MANAGEMENT

Onderwerp:

Uw weigering tot aanname stagiaire Leila Kallal vanwege hoofddoek

”Een ieder heeft recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst; dit recht omvat tevens de vrijheid om van godsdienst of overtuiging te veranderen, alsmede de vrijheid hetzij alleen, hetzij met anderen zowel in het openbaar als in zijn particuliere leven zijn godsdienst of overtuiging te belijden door het onderwijzen ervan, door de praktische toepassing, door eredienst en de inachtneming van de geboden en voorschriften.”

UNIVERSELE VERKLARING VAN DE RECHTEN VAN DE MENS

http://www.ohchr.org/en/udhr/pages/Language.aspx?LangID=dut

”Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.”

ARTIKEL 1, NEDERLANDSE GRONDWET

http://www.st-ab.nl/wetgrondwet.htm#h1

” Ieder heeft het recht zijn godsdienst of levensovertuiging, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.”

ARTIKEL 6, NEDERLANDSE GRONDWET

http://www.st-ab.nl/wetgrondwet.htm#h1

Geachte Directie

Geacht Management

Ik heb er met verontwaardiging kennis van genomen, dat uw bedrijf aan een stagiaire van islamitische

levensovertuiging, Leila Kallal, een stage geweigerd hebt, omdat zij mogelijk een hoofddoek zou dragen

Nota bene droeg Leila Kallal bij haar sollicitatie in het geheel geen hoofddoek, maar

zou naar het eventueel dragen van de hoofddoek zijn gevraagd, wat op zich al vreemd is.

Het gesprek ontwikkelde zich in negatieve zin en volgens

een geluidsopname, die in bezit is van Spitsnieuws, zou een medewerker van uw bedrijf op een latere vraag

[in telefoongesprek] van Leila Kallal, of zij met hoofddoek dan niet welkom zou zijn, hebben geantwoord [ik citeer]

”Dat natuurlijk niet in grove lijnen, maar daar zijn wij wel toe verplicht om op te letten.

Wij zijn natuurlijk een Nederlands bedrijf en ik mag dat natuurlijk wel gewoon eisen van de werknemers” [2]

Dit klopt ook, want ik heb de geluidsopname mee beluisterd.

Deze medewerker van uw bedrijf, inclusief uw bedrijf zelf, zou eens een lesje moeten hebben in  wat de

Nederlandse Grondwe, de EU Mensenrechten en andere Internationale Verdragen en de

Universele Verklaring van de Rechten van de Mens voorschrijven

als in normale fatsoens en beschavingsregels. [3]

Het is namelijk een schending van de meest fundamentele mensenrechten, namelijk het recht op vrijwaring

van discriminatie als het recht op Godsdienstvrijheid, mensen bij sollicitaties en anderszins

uit te sluiten op grond van afkomst en/of religie.

Concreet vertaald naar uw bedrijf houdt dat in, dat uberhaupt niet naar het al dan niet dragen

van een hoofddoek had moeten worden gevraagd, laat staan van gestelde discriminerende

”eisen” aan werknemers met de in dit verband als discriminerend bedoeld geformuleerde zinsnede

”Wij zijn en Nederlands bedrijf”

Dus met andere woorden.

Moslims zijn geen Nederlanders?

Zij ”horen” er niet bij?

Uw werknemer moest zich schamen.

UW RECHTVAARDIGING

De na de terechte commotie, die hierop volgde, gefabriceerde ”rechtvaardiging” van uw bedrijf

was te ridicuul voor woorden.

Naar voren werd gebracht, dat de vraag over het al dan niet dragen van een hoofddoek was gesteld

als ”waarschuwing”’vanwege de reactie van de merendeels Poolse klanten, die gekant zouden

zijn tegen de hoofddoek. [4]

Ook al zou dat zo zijn [waarvoor verder geen enkel bewijs is] dan zou het juist de taak van uw

bedrijf zijn om de discriminerende klanten op hun plaats te zetten en niet degene, die wordt

gediscrimineerd, in haar rechten aan te tasten.

Want door aan de echte/vermeende discriminatie van uw klanten [al dan niet Pools] toe te geven, houdt u deze juist in stand.

LEILA WELKOM MET HOOFDDOEK

In latere berichtgeving verklaarde uw directeur, de heer Dasguney, dat er geen sprake is van weigering

van Leila vanwege haar hoofddoek en dat zij welkom is met hoofddoek. [5]

Dat is in strijd met de reactie van mevrouw J van Aalst [in het latere telefoongesprek met Leila [6]

die verklaarde ”eisen aan de werknemers” te mogen stellen en de opmerking maakte

”Wij zijn een Nederlands bedrijf” [7]

Zij formuleerde weliswaar geen directe weigering, maar uit het telefoongesprek was dat

toch impliciet te concluderen [8]

Bovendien heb ik sterk de indruk, dat deze verklaring achteraf is gegeven vanwege de ontstane commotie.

En daarbij blijven nog overeind drie vragen

Ten eerste:

Als het beleid niet discrimatoir is, waarom werd Leila dan naar het dragen van de hoofddoek gevraagd?

Ten tweede:

Waarom schermde mevrouw van Aalst [in het latere telefoongesprek met Leila] dan met kwalificaties

als ”Wij zijn een Nederlands bedrijf”, alsof moslims niet tot de Nederlanders behoren.

Waarom verschool zij zich achter echt/vermeend discriminerend gedrag van Poolse en of

andere klanten en werden/worden die daarop niet aangesproken

Ten  derde

Als deze discriminatie geen beleid is van uw bedrijf, wat voor disciplinaire maatregelen

gaat u dan nemen tegen de discriminerend uitlatingen van mevrouw van Aalst en/of anderen?

Wat gaat u concreet doen tegen eventueel discriminerende reacties/acties van uw klanten tegen

o.a. het dragen van een hoofddoek?

Weert u die uit uw bestand?

Zolang u daarop geen adequaat antwoord kunt geven, acht ik uw bedrijf schuldig aan

en verantwoordelijk aan discriminatie op grond van religie

AANGIFTE

Inmiddels is uit mijn informatie gebleken, dat Leila Kallal aangifte heeft gedaan tegen uw bedrijf [9]

Een stap, die ik van harte toejuich.

Ook hoopgevend, dat zij hierin gesteund wordt door de landelijke politiek

in personen van minister Asscher en Tweede Kamerlid Marcouch [10]

TENSLOTTE

Ik hoop, dat u hieruit lering getrokken hebt, dat ”Nederlands bedrijf” of niet, dat volgens Nederlandse

en internationale rechtsregels iedereen dient te worden gevrijwaard van discriminatie en iedereen

het recht heeft op Godsdienstvrijheid, hetgeen ook impliceert het dragen van ieder symbool/

kledingstuk, dat is gerelateerd aan de religie.

Dus ook het recht op het dragen van een hoofddoek.

Dit zijn universele mensenrechten, maar ook de meest fundamentele beschavingsregels

Van harte beterschap in uw beleid toegewenst

Vriendelijke groeten

Astrid Essed

 Amsterdam

[1]

SPITSNIEUWS

UITZENDBUREAU WEIGERT VROUW OM HOOFDDOEK

http://www.spitsnieuws.nl/ archives/binnenland/2014/02/ uitzendbureau-weigert-vrouw- om-hoofddoek

UITZENDBUREAU WEIGERT MOSLIMA

6 FEBRUARI 2014

http://nos.nl/artikel/607251- uitzendbureau-weigert-moslima. html

SPITSNEUWS.NL

ASSCHER EN MARCOUCH STEUNEN MOSLIMA

http://www.spitsnieuws.nl/ archives/binnenland/2014/02/ asscher-marcouch-steunen- moslima

[2]

“Het komt er dus eigenlijk zwartwit op neer dat als ik met een hoofddoek op zou komen werken, ik niet welkom ben?”, vraagt Leila aan de telefoon. Er volgt een lange stilte, waarna aan de andere kant van de lijn het antwoord volgt. “Dat natuurlijk niet in grove lijnen, maar daar zijn wij wel toe verplicht om op te letten. Wij zijn natuurlijk een Nederlands bedrijf en ik mag dat natuurlijk wel gewoon eisen van de werknemers.”

SPITSNEUWS.NL

UITZENDBUREAU WEIGERT VROUW OM HOOFDDOEK

http://www.spitsnieuws.nl/ archives/binnenland/2014/02/ uitzendbureau-weigert-vrouw- om-hoofddoek

[3]

”Een ieder heeft recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst; dit recht omvat tevens de vrijheid om van godsdienst of overtuiging te veranderen, alsmede de vrijheid hetzij alleen, hetzij met anderen zowel in het openbaar als in zijn particuliere leven zijn godsdienst of overtuiging te belijden door het onderwijzen ervan, door de praktische toepassing, door eredienst en de inachtneming van de geboden en voorschriften.”

UNIVERSELE VERKLARING VAN DE RECHTEN VAN DE MENS

http://www.ohchr.org/en/udhr/ pages/Language.aspx?LangID=dut

”Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.”

ARTIKEL 1, NEDERLANDSE GRONDWET

http://www.st-ab.nl/ wetgrondwet.htm#h1

” Ieder heeft het recht zijn godsdienst of levensovertuiging, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.”

ARTIKEL 6, NEDERLANDSE GRONDWET

http://www.st-ab.nl/ wetgrondwet.htm#h1

[4]

SPITSNIEUWS

UITZENDBUREAU WEIGERT VROUW OM HOOFDDOEK

http://www.spitsnieuws.nl/ archives/binnenland/2014/02/ uitzendbureau-weigert-vrouw- om-hoofddoek

NOS

UITZENDBUREAU WEIGERT MOSLIMA

6 FEBRUARI 2014

http://nos.nl/artikel/607251- uitzendbureau-weigert-moslima. html

[5]

SPITSNIEUWS

UITZENDBUREAU: LEILA MET HOOFDDOEK PRIMA

http://www.spitsnieuws.nl/ archives/binnenland/2014/02/ uitzendbureau-leila-met- hoofddoek-prima

 

BRABANTS DAGBLAD

LEILA MAG WEL HOOFDDOEK DRAGEN

7 FEBRUARI 2014

http://www.bd.nl/regio/ brabant/leila-mag-wel- hoofddoek-dragen-1.4210168

[6]

SPITSNIEUWS

UITZENDBUREAU WEIGERT VROUW OM HOOFDDOEK

http://www.spitsnieuws.nl/ archives/binnenland/2014/02/ uitzendbureau-weigert-vrouw- om-hoofddoek

[7]

SPITSNIEUWS

UITZENDBUREAU WEIGERT VROUW OM HOOFDDOEK

http://www.spitsnieuws.nl/ archives/binnenland/2014/02/ uitzendbureau-weigert-vrouw- om-hoofddoek

[8]

SPITSNIEUWS

UITZENDBUREAU WEIGERT VROUW OM HOOFDDOEK

http://www.spitsnieuws.nl/ archives/binnenland/2014/02/ uitzendbureau-weigert-vrouw- om-hoofddoek

[9]

NU.NL

ZEEUWSE MOSLIMA DOET AANGIFTE VAN DISCRIMINATIE

8 FEBRUARI 1014

http://www.nu.nl/binnenland/ 3696602/zeeuwse-moslima-doet- aangifte-van-discriminatie. html

RTL

GEWEIGERDE STAGIAR DOET AANGIFTE VAN DISCRIMINATIE

8 FEBRUARI 2014

http://www.rtlnieuws.nl/ nieuws/binnenland/geweigerde- stagiair-doet-aangifte-van- discriminatie

OMROEP BRABANT

STAGIARE MET HOOFDDOEK DOET AANGIFTE TEGEN ROOSENDAALS

UITZENDBUREAU ALL INN

8 FEBRUARI 2014

http://www.omroepbrabant.nl/? news/2063591113/Stagiaire+met+ hoofddoek+doet+aangifte+tegen+ Roosendaals+uitzendbureau+All+ In+.aspx

[10]

SPITSNIEUWS.NL

ASSCHER EN MARCOUCH STEUNEN MOSLIMA

http://www.spitsnieuws.nl/archives/binnenland/2014/02/asscher-marcouch-steunen-moslima

EINDE BRIEF’

[78]

NU.NL

WILDERS WIL BELASTING OP HOOFDDOEKJES

16 SEPTEMBER 2009

https://www.nu.nl/algemeen/2083512/wilders-wil-belasting-hoofddoekjes.html

”Kopvoddentaks (ook kopvoddentax) of hoofddoekjesbelasting is een door de Nederlandse politicus Geert Wilders (PVV) voorgestelde belasting op het dragen van een hoofddoek. Hij baseerde deze term op de door hem gebruikte pejoratieve term kopvod voor hoofddoek.

WIKIPEDIA

KOPVODDENTAKS

https://nl.wikipedia.org/wiki/Kopvoddentaks

 

 

 

[79]

” Wie echt wil dat vrouwen opties krijgen, buiten de deur zo goed als thuis, accepteert zonder mitsen en maren de vrijheid van vrouwen om aan het strand en bij het zwemmen te dragen wat zij willen dragen. Over die keus, en ook over de vraag hoe die keus tot stand komt, gaat de vrouw in kwestie. Niet de wetgever. Niet de politie. Zij zelf.”

VERACHTELIJK VERBOD

PETER STORM

24 AUGUSTUS 2016

https://www.ravotr.nl/2016/08/24/verachtelijk-verbod/

[80]

”

”Wat vindt u van de hoofddoek?

‘Geen enkel bezwaar tegen, zolang die in vrijheid wordt opgedaan.’

Wat vindt u ervan?

‘Ik vind het doodjammer dat vrouwen hun mooie haren verbergen.’

Dat is het?

‘Nee. Dat zeg ik uit speelsheid. Als ik op de school van mijn kinderen kom, valt het mij wel eens moeilijk – ik kom echt voort uit de feministische beweging – dat ik dan tussen allerlei gesluierde vrouwen zit. Ik zal hun rechten niet aantasten daarin. Maar ik kan niet wachten op het moment waarop ze in vrijheid hun hoofddoek zullen afslingeren. Ik zie het liefst elke vrouw in Nederland hoofddoekloos. En volstrekt vrij.

PERS.NL

IK RAAK NIET VERWOEST DOOR VERLIES

9 SEPTEMBER 2009

INTERVIEW UIT PERS.NL OVERGENOMEN DOOR BOOMER LOG

http://boomer-log.blogspot.com/2009/09/leuk-mens-en-interview-ik-raak-niet.html

GEHELE TEKST INTERVIEW

nterview Femke Halsema

‘Ik raak niet verwoest door verlies’

Door: Kustaw Bessems
Gepubliceerd: gisteren 22:30
Update: vandaag 09:51

GroenLinks-leider Femke Halsema is gewend aan verkiezingsnederlagen, maar zij verlangt gretiger dan ooit naar de overwinning. ‘Nee, ik voel me niet schuldig als ik een mug doodsla.’

• ‘Slinger de hoofddoek af’

De Europese verkiezingen waren uw eerste overwinning?

‘Even kijken, heb ik niet nog ergens een overwinning weggestopt…’

Uw beste prestatie daarvóór was een licht verlies.

‘Ik heb altíjd licht verloren. Een zeteltje minder, een procentje minder. Zeker gemeten naar de storm die zich om me heen voltrok. Ik beschouw mezelf als een lopend politiek wonder. Ik leid GroenLinks in een moeilijke periode en ik ben een buitengewoon stabiel fractievoorzitter.’

Aan de muur Halsema met voorganger Rosenmöller.

De partij laat u op uw plaats zitten, bedoelt u?

‘Ja. Nou, ik vind dat je bij nederlagen buitengewoon kritisch naar jezelf moet kijken, dus dat doe ik. Maar ik heb de tegenwind voor GroenLinks de afgelopen jaren niet als een persoonlijk probleem gedefinieerd. Onze partij had veel last van het fortunisme. Het eerste verlies was onder Paul Rosenmöller in 2002. En hoewel een nederlaag psychologisch een ongelofelijke klap geeft, ben ik niet ontevreden over hoe wij het verlies daarna wisten te minimaliseren. Pas sinds afgelopen jaar heb ik het gevoel dat het aan het bijbuigen is. Nu gaan we de raadsverkiezingen ook winnen. En de landelijke verkiezingen.’

Hoe graag wílt u winnen?

Zacht, met valse lucht: ‘Heel graag.’

Dan: ‘Je bouwt heel veel weerstand op. Je bent een politicus die calculeert met verlies. In 2003 gingen we van tien naar acht en ging ik de oppositie in met de PvdA en de SP. De verwachting werd uitgesproken, buiten en binnen GroenLinks, dat ons bestaansrecht werd bedreigd. Dat is dan je mentale habitus. Wat je aan mij ziet, is dat ik iemand ben die niet verwoest raakt als ie verliest.’

Wilt u wel groot worden?

‘Ja, natuurlijk.’

Hoe groot dan?

‘Ik zou wel twintig, vijfentwintig zetels willen. Neemt niet weg dat je realistische calculaties moet maken op basis van electorale onderzoeken…’

Kijk eens om u heen: partijen worden uit het niets gigantisch – waarom kunt u dat niet?

‘Die partijen zijn óf heel populistisch óf bedienen zoals D66 zowel het linkse als rechtse deel van het electoraat. Wij halen geen kiezers bij de VVD. Dat hebben we nooit gedaan en dat zal ons ook nooit lukken. Ja, als we onze standpunten inleveren. Maar wij zijn een beginselpartij.’

Met welk onderwerp krijgt u de meeste mensen op de been?

Een stilte. Van zeven seconden.

‘Nou ja, dat is ingewikkeld.’

Voor andere partijen niet.

‘Wij zijn een groene partij. Maar als u vraagt: breng je daarmee ook de massa’s op de been? Dát is ingewikkeld. Al twintig jaar – daar reken ik gewoon mee – is het aandeel mensen dat milieu in het stemhokje doorslaggevend vindt slechts om en nabij de 8 procent. Ik vind dat vrij ontluisterend.’

Op tafel Obama-pepermunt. Halsema bewondert diens retoriek én bovenlijf.

‘Wij weten ook uit onderzoek dat het aantal mensen dat overweegt op GroenLinks te stemmen kan oplopen tot vijfentwintig zetels. Maar wij hebben scherpe standpunten over veel thema’s en daar stoot je mensen onvermijdelijk mee af. Die keuze maken wij bewust. Wij zijn een voorhoedebeweging. We ontwikkelen standpunten en handhaven die, ook als ze niet worden herkend. Ik ben van die lijn nooit afgeweken.’

Hoe kan het dat de Dierenpartij met twee zetels in de Kamer zit? Dierenwelzijn had toch úw thema kunnen zijn?

‘Ik vind niet dat die zetels bij ons horen. Hun kiezers komen van de SP, van rechts, van niet-stemmers. Economisch uit alle windrichtingen. Daarin zijn wij veel uitgesprokener. Wij hebben ook opvattingen over mensen en niet alleen over dieren. De Dierenpartij is daarnaast veel radicaler en paternalistischer. Die wil een verbod op de vissenkom, terwijl ik denk: gekker moet het niet worden.’

‘Van oudsher ontfermen wij ons over dierenrechten. Voor een verbod op de bio-industrie kun je me wakker maken. Maar zij zetten het bevrijden van dieren op gelijk niveau met het eind aan de slavernij. Dat vind ik decadentie. Ik ontmoette een kinderarts in Gaza. Hij zei: oh, jullie zijn dat land waar ze een dierenpartij hebben. Ik zei: ja, dat komt omdat we geen echte problemen hebben.’

Vindt u een dier minder waard dan een mens?

‘Als je het me eerlijk vraagt? Ja. Ik vind mensenrechten… ik weet dat Marianne Thieme ook muggen beschermt eh… sorry, maar ik sla er wel eens een dood. Ja. Ik kan er niets aan doen.’

Voelde u zich schuldig, bij het doodslaan?

‘Nee. Ik baalde ervan dat ie me eerst gestoken had.’

In uw boek Een linkse lente memoreert u dat u wel eens bent omschreven als humorloze missionaris, maar…

‘Dat is wel elf jaar geleden! Ik verwees er spottend naar. Elke vorm van zelfrelativering wordt niet gewaardeerd, maar altijd…’

U weet niet wat ik wil vragen…

‘…gebruikt als stok om de hond mee te slaan. Gaat uw gang.’

Ik wilde juist weten wat mis is met een humorloze missionaris. Waarom wilde u luchtiger worden?

‘Je kracht in het debat is erg afhankelijk van of ze je aardig vinden. Dat geldt voor collega’s én voor je electoraat. Dat heb ik langzamerhand geleerd. Kijk naar Agnes Kant, tijdens het debat na de Europese verkiezingen. Niemand weet nog wat ze zei, iedereen heeft onthouden hóe ze het zei. Daarbij is het voor vrouwen lastiger dan voor mannen. Jan Marijnissen heeft er al die jaren weinig last van gehad dat zijn gevoel voor humor niet erg ontwikkeld was.’

‘Het is ook ontzettend moeilijk. Om terwijl je een discussie voert je mimiek te beheersen. De meeste Nederlanders zien je alleen maar op tv, maximaal dertig seconden en midden in een debat, als je net iemand stevig staat te onderhouden. En ik heb een expressief gezicht.’

Ze wijst op haar voorhoofd: ‘Dit gaat omhoog.’

En ze wijst op haar wenkbrauwen: ‘En dit gaat helemaal mee.’

Waarom reageerde u net zo gestoken?

‘U heeft gelijk, dat is een pavlovreactie. Maar vaak bouwen journalisten voort op de vooroordelen die een collega in een vorig artikel heeft geschreven. Ze lezen alleen knipselmappen. Je worstelt als politicus met de sjablonen die op je worden gedrukt.’

Waarom is het moeilijker voor vrouwen?

‘Wij worden anders beoordeeld. Maar het is ook heel praktisch: als een man zijn stem verheft, neemt zijn gezag toe, omdat zijn stem dan daalt. Onze stemmen stijgen en dat ondermijnt juist. Behalve bij Rita Verdonk dan. Als die iets wil benadrukken krijgt ze een whiskystem. Mijn stem is gelukkig ook relatief laag.’

En u heeft die kaken, hè?

‘Njaahjaah, daar wordt eens in de zoveel tijd over gezeken, ja. Er zijn dingen die je kunt aanpassen en dingen waarover je het commentaar als water van een vet eendje van je af moet laten glijden.’

Dat zegt de vrouw die tijdens het debatteren oplet of haar voorhoofd niet omhoog schiet.

‘Nee, nee, dát doe ik niet. Ik ben me daarvan bewust, meer niet. Ik krijg het toch niet naar beneden.’

Botox?

‘Zo’n Nicole Kidmanvoorhoofd. Daar is op zich veel voor te zeggen, maar nee. Ik vind het ook nog niet nodig, u?’

Nu lacht Femke Halsema hard.

En ze kijkt stout.

Zegt dan: ‘Nederland is een conservatief land. Macht wordt hier nog altijd met mannen geassocieerd en in de middenpartijen stoten vrouwen niet echt door.’

Vindt u de mannen in de Kamer ook niet beter dan de vrouwen?

‘Van Geel beter dan Hamer? Nee, ik vind Hamer beter. Bovendien, ik vind mezelf ook echt beter dan… wie zal ik noemen… Arie Slob.’

En wie is er beter dan u?

‘Ik vind mezelf best goed.’

U was boos toen PVV-leider Geert Wilders onlangs in de Kamer een verkrachte vrouw afkraakte. Had u nog de controle over uzelf?

‘Ja. Het was wel een randgeval. Ik was heel geëmotioneerd en dat had alles met vrouwzijn te maken. Ik stond te luisteren en dacht: het zal me gódverdomme niet overkomen. Dat een verkrachtingsslachtoffer hier tot dader wordt omgeturnd, omdat ze niet de juiste politieke reactie heeft gegeven. Ik was me er wel direct van bewust, want wat heb ik toen gezegd…’

Dat hij die vrouw misbruikte…

‘…voor zijn eigen, arbitraire politieke gelijk. Dat is een gecontroleerde zin.’

Het werd Wilders overigens door de kiezers vergeven.

‘Het prisoner’s dilemma waar je je in bevindt met Geert Wilders is dat elke vergroting van de polarisatie met hem, hem heel veel kiezers oplevert. Kort daarna werd ik overal op campagne door mensen aangesproken die als herinnering aan dat debat hadden dat hij zo zielig was.’

Net zoiets: als hij bekendmaakt dat hij niet meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen, zijn zijn aanhangers teleurgesteld, maar uw kritiek daarop vinden ze nog veel erger.

‘Ja. Maar wat mij bovenal stoort is de academische bovenlaag die redeneert vanuit de permanente veronderstelling dat alles wat Wilders doet slim is. Kritiekloos. Het is een volstrekt verkeerde inschatting. Als er het komende politiek jaar een incident in Gouda is of zo, dan rennen ze van de PVV weer naar die microfoon. Nou, ik sta echt klaar hoor. Lazer een eind op, zeg. Dat is compleet ongeloofwaardig geworden.’

Uw partij ageert niet tegen de orthodoxe islam. Is dat niet vreemd voor een linkse partij?

‘Dat doen we wel. Ik ben een van de weinigen die Saoedi-Arabië aanklaagt, samen met Wilders, voor de schending van vrouwenrechten. Ik zal altijd heftig ageren tegen elke vermeende invoering van de sharia. Organisaties mogen, zolang ze niet crimineel zijn, allerlei opvattingen uitdragen – ook waar ik heel grote problemen mee heb. Maar ik zal daar wel mee in conflict treden. Dat doe ik met de SGP en met de orthodoxe islam. Opvattingen over homo’s, vrouwen, dan kunnen ze rekenen op een fikse aanval van mij.’

Wanneer heeft u voor het laatste een fikse aanval uitgevoerd?

Halsema denkt na en verwijst naar de keer dat zij ‘fundamentalistische moslims, fundamentalistische Amerikaanse christenen en de rooms-katholieke kerk’ bestempelde als ‘een as van religieus kwaad’, omdat die vrouwen onderdrukken. De algemene politieke beschouwingen van 2006.

‘Dat is mijn beroemdste aanval. Ik heb daar veel problemen mee gehad.’

U pakte keurig de islam en het katholicisme samen aan.

‘Nee, nee, ik ben niet te beroerd om de orthodoxe islam op zich aan te vallen waar ik dat nodig vind. Ik heb me steeds uitgesproken waar het ging om de schending van homorechten.’

Wat vindt u van de hoofddoek?

‘Geen enkel bezwaar tegen, zolang die in vrijheid wordt opgedaan.’

Wat vindt u ervan?

‘Ik vind het doodjammer dat vrouwen hun mooie haren verbergen.’

Dat is het?

‘Nee. Dat zeg ik uit speelsheid. Als ik op de school van mijn kinderen kom, valt het mij wel eens moeilijk – ik kom echt voort uit de feministische beweging – dat ik dan tussen allerlei gesluierde vrouwen zit. Ik zal hun rechten niet aantasten daarin. Maar ik kan niet wachten op het moment waarop ze in vrijheid hun hoofddoek zullen afslingeren. Ik zie het liefst elke vrouw in Nederland hoofddoekloos. En volstrekt vrij. Ik geloof niet dat welke God ook kledingeisen stelt. Dat zijn de mannen geweest die het geloof uitleggen.’

‘Je dwingt vrouwenemancipatie niet van bovenop af. Die moet uit de vrouw zelf komen. Ik heb gezegd dat politie-agentes hoofddoekjes moesten kunnen dragen. Ik heb ruzie gemaakt met Ciska Dresselhuys, die geen vrouw met hoofddoek wilde aannemen bij het blad Opzij. Maar dat neemt niet weg dat ik moeite met de hoofddoek heb.’

‘Ik merk het in mijn wijk: natuurlijk is de islam een probleem. Overigens met name de islam in combinatie met ongeletterdheid. Het is: weinig eigen opvattingen hebben over het goede leven. Weinig houvast hebben aan opleiding en werk, angstig zijn voor onze samenleving en daarbij heel bevattelijk worden voor wat de imam vindt. Die dan vaak heel conservatief is.’

Uw kinderen zitten op een zwarte school in Amsterdam-Oost. Op tv vertelde u laatst dat uw vriend en u vaak denken: we halen onze kinderen er vanaf.

‘Ja. Van elke ouder hoor ik wel wisselende verhalen over school. Maar op mijn school is dat heviger. Ik zet kinderen niet op school als sociaal experiment. Als ze niet maximale kansen krijgen en gelukkig zijn, gaan ze eraf. De school boekt goede resultaten, ze hebben hun vriendjes en vriendinnetjes. Maar islamitische meisjes mogen vaak niet bij ons thuis komen spelen, omdat mijn vriend ’s middags de kinderen opvangt. Dat is tot dusver geen probleem, omdat mijn dochter andere vriendinnetjes heeft, maar mocht zij daardoor eenzaam worden, dan kijken we verder.’

Hoe lang blijft u nog de leider van GroenLinks?

‘Privé zijn er goede redenen om te stoppen. Maar ik ben nog naar mijn hoogtepunt toe aan het groeien. Al die overwinningen moeten nog komen. Na de gemeenteraadsverkiezingen maak ik bekend of ik weer lijsttrekker wil worden.’

Wat zou het erg zijn als u doorging en opnieuw zou verliezen.

‘Als ik zo hoog in de peilingen sta en alsnog verlies, dan wordt de beslissing wel vóór me genomen.’

[81]

”Wat vindt u van de hoofddoek?

‘Geen enkel bezwaar tegen, zolang die in vrijheid wordt opgedaan.’

PERS.NL

IK RAAK NIET VERWOEST DOOR VERLIES

9 SEPTEMBER 2009

INTERVIEW UIT PERS.NL OVERGENOMEN DOOR BOOMER LOG

http://boomer-log.blogspot.com/2009/09/leuk-mens-en-interview-ik-raak-niet.html

[82]

”Wat vindt u van de hoofddoek?

‘Geen enkel bezwaar tegen, zolang die in vrijheid wordt opgedaan.’

Wat vindt u ervan?

‘Ik vind het doodjammer dat vrouwen hun mooie haren verbergen.’

Dat is het?

‘Nee. Dat zeg ik uit speelsheid. Als ik op de school van mijn kinderen kom, valt het mij wel eens moeilijk – ik kom echt voort uit de feministische beweging – dat ik dan tussen allerlei gesluierde vrouwen zit. Ik zal hun rechten niet aantasten daarin. Maar ik kan niet wachten op het moment waarop ze in vrijheid hun hoofddoek zullen afslingeren. Ik zie het liefst elke vrouw in Nederland hoofddoekloos. En volstrekt vrij.”

PERS.NL

IK RAAK NIET VERWOEST DOOR VERLIES

9 SEPTEMBER 2009

INTERVIEW UIT PERS.NL OVERGENOMEN DOOR BOOMER LOG

http://boomer-log.blogspot.com/2009/09/leuk-mens-en-interview-ik-raak-niet.html

[83]

‘Wat vindt u van de hoofddoek?

‘Geen enkel bezwaar tegen, zolang die in vrijheid wordt opgedaan.’

PERS.NL

IK RAAK NIET VERWOEST DOOR VERLIES

9 SEPTEMBER 2009

INTERVIEW UIT PERS.NL OVERGENOMEN DOOR BOOMER LOG

http://boomer-log.blogspot.com/2009/09/leuk-mens-en-interview-ik-raak-niet.html

[84]

WOORDEN.ORG

nu komt de aap uit de mouw (=nu blijkt wat werkelijk de bedoeling was.)

http://www.woorden.org/spreekwoord.php?woord=%20komt%20de%20aap%20uit%20de%20mouw

[85]

”Maar ik kan niet wachten op het moment waarop ze in vrijheid hun hoofddoek zullen afslingeren. Ik zie het liefst elke vrouw in Nederland hoofddoekloos. En volstrekt vrij”

PERS.NL

IK RAAK NIET VERWOEST DOOR VERLIES

9 SEPTEMBER 2009

INTERVIEW UIT PERS.NL OVERGENOMEN DOOR BOOMER LOG

http://boomer-log.blogspot.com/2009/09/leuk-mens-en-interview-ik-raak-niet.html

[86]

OVERZICHT VAN REACTIES OP UITSPRAKEN FEMKE

HALSEMA OVER ISLAM EN HOOFDDOEK

15 SEPTEMBER 2009

https://allochtonenweblog.wordpress.com/2009/09/15/overzicht-van-reacties-op-uitspraken-femke-halsema-over-islam-en-hoofddoek/

TEKST

Feminisme2Femke Halsema verklaarde in De Pers dat ze het recht van vrouwen om een hoofddoek te dragen altijd zal verdedigen, maar er persoonlijk wel moeite mee had. Ook verklaarde ze dat de islam een probleem is. “Overigens met name de islam in combinatie met ongeletterdheid,” voegde ze er aan toe. Het werd al snel duidelijk dat haar uitspraken niet overal in goede aarde vielen. In Halsema’s eigen woorden op haar weblog: “xe2x80x98Wat mij verbaast zijn sommige hevige, en soms zelfs ronduit kwaadaardige reacties uit progressieve kring. Ze spreekt over een ‘internetstormpje’.

Een bloemlezing van de reacties:

Anja Meulenbelt op haar weblog:

Op een van de vele iftars deze maand, tussen de vele uitermategexc3xabmancipeerde en geletterde moslimaxe2x80x99s met en zonder hoofddoek hoordeik een variant van wat ik tegenwoordig veel hoor: xe2x80x9cer is geen eenlinkse partij nog te vertrouwen. Geen een.xe2x80x9d En ik kan ze helaas nietvan harte ongelijk geven.

Tineke Bennema in Trouw:

xe2x80x9cIk roep in Nederland geboren vrouwen op morgen vrijwillig eenhoofddoek te dragen uit solidariteit met alle hoofddoekdraagsters inNederland en om respect voor hen af te dwingen. Onder het motto: Baasin eigen hoofd.xe2x80x9d En: xe2x80x98Mag ik vragen waarom mevrouw Halsema haar haar weer lang heeft? Mag ikzeggen dat ze het recht heeft, maar dat lang haar vanuit feministischoogpunt rolbevestigend is? O, vinden we dat ineens wel privxc3xa9?xe2x80x99

Maina van der Zwan op socialisme.nu:

Door over xe2x80x98dexe2x80x99 islam te spreken en deze als ‘probleem’ te bestempelenvolgt Halsema islamofoob rechts in het beoordelen van individuen opbasis van hun geloof in plaats van hun gedrag. Juist dat geeft zoveelmoslims in Nederland het gevoel dat ze tweederangsburgers zijn.

Het probleem van Agnes Kant en Femke Halsema is dat ze meer geloven inregeringsdeelname dan in linkse principes. Ze nemen steeds meer deagenda van rechts over in plaats van een linkse agenda daar tegenoverte plaatsen

Ook van partijleden kreeg Halsema kritiek. Het Rotterdamse Groenlinks raadslid Jongenelen concludeert:

Al met al lijkt de hele passage rationeel gesproken voort te komen uiteen enthousiasme voor emancipatie dat diepe wortels heeft inGroenLinks. Maar er zit een emotionele ondertoon van islamofobie inwaar ik niet erg gelukkig van word.

Steun krijgt Femke Halsema van GroenLinks Brechtje Paardekooper:

Het artikel plaatst emancipatie en islam tegenover elkaar. En is daareen probleem? Natuurlijk! Je moet wel een ton boter op je hoofd hebben,om niet te zien dat ‘de’ Islam -en we kunnen hier best even genereren,want in verreweg de meeste Islamitische landen is het zo- vrouwen eenondergeschikte positie toebedeelt. Misschien moet je, zoals ik, inUruzgan zijn geweest, en gezien hebben hoe hoog het percentagezelfmoorden onder pas getrouwde vrouwen is – puur, omdat de combinatievan Islam en ongeletterdheid voeding geeft aan zeer onderdrukkendeopvattingen over vrouwen. Die de deur niet uit mogen. Gexc3xafsoleerd zijn.Zich niet mogen uitspreken. Die ongestraft verkracht mogen worden enmishandeld. Die niet naar school mogen, laat staan een beroepuitoefenen. Veel imams in met name sociaal-economisch achterblijvendegebieden dragen die opvattingen uit en vrouwen kunnen daar letterlijkniet mee leven. Dat is om stil van te worden – als je het nieteigenlijk uit zou moeten schreeuwen.

Imam Sheik Fawaz Jneid van de As-Soennah moskee in Den Haag stelt in een online artikel dat het dragen van een hoofddoek voorkomt dat vrouwen worden verkracht. Tegelijkertijd geeft hij aan dat het volgens hem een plicht is de hoofddoek te dragen:

xe2x80x9cDaarnaast staat de hoofddoek voor een Goddelijk gebod.Allah, de Verhevene, zegt (interpretatie van de betekenis): xe2x80x9cO Profeet,zeg tot jouw echtgenotes en tot jouw dochters en tot de vrouwen van degelovigen dat zij hun overkleden (Djilbaab) over zich heen latenhangen. Op die manier is het gemakkelijker om hen te herkennen enworden zij niet lastig gevallen.xe2x80x9d

Op haar weblog reageert Femke Halsema:

Bij geloofsvrijheid hoort voor mij ook de vrijheid om dat geloof tebekritiseren. Juist in een beweging als GroenLinks, waar van oudsherveel xe2x80″ buitengewoon xe2x80″ kritische christenen deel van uitmaken, zijngodsdienstvrijheid en -kritiek, twee zijden van dezelfde medaille(hoewel een enkeling dat nu lijkt te vergeten).Mijn opmerkingen in De Pers zijn volledig in lijn met dezeopvatting. Ik verdedig het recht van mensen om orthodoxe islamitischeopvattingen te hebben en verdedig mijn recht om daar problemen mee tehebben. (..) Ik vind de selectieve en discriminerende verontwaardiging van GeertWilders over de Islam weerzinwekkend. Maar ik denk dat progressievemensen een grote fout maken als zij dat beantwoorden met evenselectieve kritiekloosheid. Moslims mogen niet gediscrimineerd worden om hun geloof, maar sommige Islamitische overtuigingen verdienen stevige kritiek. Wie daarover twijfelt, moet vooral eens het commentaar op mijn interview lezen van Sheikh Fawaz Jneid van de As-soennah moskee in den Haag.De progressieve beweging in Nederland heeft een lange traditie in deverdediging van de mensenrechten en van vrouwenemancipatie. Wijbewijzen onszelf geen dienst als wij ons xe2x80″ in verweer tegen GeertWilders xe2x80″ politieke correctheid laten opdringen waarbij we goedpratenwat niet goed is.(..) Ik respecteer vanzelfsprekend de autonome keuze van veel Islamitischevrouwen om, zoals Fatima Elatik, een hoofddoek te dragen als deel vanhun (religieuze) identiteit. Die zal ik ook nooit aantasten. Maar ikvind dat degenen die nu vooral de schoonheid van de hoofddoekverheerlijken, eens moeten nadenken over de opmerking van eenIslamitisch meisje in een mail aan mij: xe2x80x98zo dwing ik ook respect afxe2x80x99.

en daarop kwam weer een reactie van Anja Meulenbelt:

Wij komen beide uit de feministische beweging, staan alletwee aan delinkerkant in de politiek, en juist daarom ben ik zo teleurgesteld. Ditwas toch een van de belangrijkste lessen in de vrouwenbeweging: datgeen elite (blank, hoger opgeleid, zich progressief achtend, wat ook)het recht had om voor andere vrouwen te bepalen hoe hun emancipatie eruit hoorde te zien.

(Soerat al-Ahzaab: 59)

[87]

OVERZICHT VAN REACTIES OP UITSPRAKEN FEMKE

HALSEMA OVER ISLAM EN HOOFDDOEK

15 SEPTEMBER 2009

https://allochtonenweblog.wordpress.com/2009/09/15/overzicht-van-reacties-op-uitspraken-femke-halsema-over-islam-en-hoofddoek/

”Gisteren was het de beurt aan Femke Halsema om Wilders te vleien: ‘Ik zie het liefst elke vrouw in Nederland hoofddoekloos’, en ‘Natuurlijk is de islam een probleem.’ Halsema heeft blijkbaar niet in de gaten dat in Nederland het dragen van de hoofddoek niet verplicht is en dat juist het recht om de hoofddoek te dragen onder vuur ligt door rechtse politici. Door over ‘de’ islam te spreken en deze als ‘probleem’ te bestempelen volgt Halsema islamofoob rechts in het beoordelen van individuen op basis van hun geloof in plaats van hun gedrag. Juist dat geeft zoveel moslims in Nederland het gevoel dat ze tweederangsburgers zijn.”

SOCIALISME.NU

WAAR IS LINKS MEE BEZIG?

MAINA VAN DER ZWAN

10 SEPTEMBER 2009

http://socialisme.nu/blog/nieuws/3483/waar-is-links-mee-bezig/

 

 

FEMKE EN DE ACHTERLIJKE ISLAM

CHRISTIAN JONGENEEL

GROEN LINKS

10 SEPTEMBER 2009

https://www.christianjongeneel.nl/2009/09/femke-en-de-achterlijke-islam/

TEKST

“Ik merk het in mijn wijk: natuurlijk is de islam een probleem. Overigens met name de islam in combinatie met ongeletterdheid. Het is: weinig eigen opvattingen hebben over het goede leven. Weinig houvast hebben aan opleiding en werk, angstig zijn voor onze samenleving en daarbij heel bevattelijk worden voor wat de imam vindt. Die dan vaak heel conservatief is.”

Dames en heren, we gaan even aan tekstexegese doen. Want zegt Femke Halsema hier nou echt dat de islam een achterlijke cultuur is? Lopen moslims uit pure onwetendheid en angst werkelijk massaal achter imams uit de zandbak aan zonder flauw benul van het ‘goede leven’ (postmoderne modeterm voor mensen die ethisch houvast zoeken)? Goed, daar gaan we.

Grachtengordel

Eerste zin. Femke schetst een persoonlijke omstandigheid. Het ene moment ben je een keurige grachtengordelliberaal, maar dan komt je kind van school met een opinie uit de onderbuik van de multiculturele samenleving en krijg je spontaan lust je haar te laten blonderen. Ik herken het, maar het lijkt me toch geen goed excuus voor generalisaties van het type ‘de islam is een probleem’. Incidenten uit je privéleven zijn geen gelukkige basis voor politieke stellingname.

Tweede zin. Femke nuanceert door sociaaleconomische omstandigheden erbij te betrekken. Dat ‘met name’ blijft echter suggereren dat er ook een intrinsiek probleem met de islam is. Derde zin: die lui hebben weinig eigen opvattingen. Tsja, het gros van de Nederlandse bevolking heeft geen eigen opvattingen. Als dat mensen te verwijten valt, kun je iedereen die geen filosofiecolleges gevolgd heeft wel tot simpele ziel uitroepen (en zo uitnodigen je een arrogante regent te noemen).

Achterban

Vierde zin: mensen hebben weinig houvast en daardoor lopen ze achter de verkeerde types aan. In wezen is dit het argument tegen de vreemde: jij ontleent geen zekerheid aan de zaken waar ik mijn zekerheid aan ontleen, daarom houd je er andere ideeën op na dan ik over de inrichting van het bestaan, waardoor ik het moeilijk vind je een plek te geven in mijn leven. De oplossing van Geert Wilders (wiens achterban ook niet uitblinkt in eigen meningsvorming, is mijn indruk) is dergelijke vreemden uit de samenleving te verwijderen. Femkes missie is hen meer te maken zoals zij, zodat ze ophouden vreemden te zijn.

Dat blijkt ook uit de hoofddoekjespassage in hetzelfde interview. Vanuit haar juridische wereldbeeld vindt Femke met enige tegenzin dat vrouwen het recht hebben een hoofddoekje te dragen, omdat dit een persoonlijke vrijheid is. Als moslima’s vanuit die liberale basis tot een keuze voor conservatieve kleding zouden komen, zou Femke er helemaal geen probleem mee hebben, omdat die vrouwen dan dezelfde denkwijze te volgen als zijzelf. Maar zo is het in werkelijkheid niet en dat maakt het moeilijker verteerbaar.

Al met al lijkt de hele passage rationeel gesproken voort te komen uit een enthousiasme voor emancipatie dat diepe wortels heeft in GroenLinks. Maar er zit een emotionele ondertoon van islamofobie in waar ik niet erg gelukkig van word. Wordt vermoedelijk vervolgd.

TROUW

EEN DRIEWERF HOERA VOOR DE HOOFDDOEK

TINEKE BENNEMA

11 SEPTEMBER 2009

https://www.trouw.nl/home/een-driewerf-hoera-voor-de-hoofddoek~a7eb561c/

Met haar afwijzing van de hoofddoek toont Femke Halsema haar provincialisme.

Vandaag koop ik een hoofddoek. Vanaf vandaag eis ik als linkse niet praktiserende moslim mijn recht op vrijheid van meningsuiting en van godsdienstuiting zichtbaar op. Een foto van mij en mijn hoofddoek kan GroenLinks-partijleider Femke Halsema morgen in de bus verwachten.

Bitter teleurgesteld ben ik dat zij zich inmiddels heeft aangesloten bij het rijtje islam-bashers. Dat ze niet door heeft hoe diep kwetsend haar uitlatingen zijn, bewijst haar gebrek aan inlevingsvermogen.

En boos ben ik ook, om haar arrogantie van uitspraken als: „Ik zie het liefst elke vrouw in Nederland hoofddoekloos. En volstrekt vrij. Ik geloof niet dat welke God ook kledingeisen stelt.” Beschaamd ben ik tot slot om links, dat geen passend antwoord vindt op intolerantie.

Ik weet dat vrouwen om heel uiteenlopende redenen een hoofddoek dragen. Dat vrouwen die dat doen per definitie onvrij en onderdrukt zijn, is Halsema’s aanname. Die ze overigens hanteert als een dogma.

Maar dat grote groepen vrouwen zich happy-met-hoofddoek voelen, omdat zij deel willen uitmaken van een geheel, is onbegrijpelijk voor Halsema. Zich in hun beweegredenen verdiepen, doet ze niet: haar oordeel is al geveld. Ineens geldt de vrijheid om te doen en te laten wat een vrouw wil, niet meer. Ineens bekritiseert de linkse voorvrouw haar islamitische seksegenoten, bevoogdt hen en schrijft voor wat ze moeten doen. Om het allemaal nog erger te maken worden hoofddoekdraagsters in verband gebracht met orthodoxie en ongeletterdheid.

Helaas, ik ben een niet-praktiserend moslim, niet orthodox dus en in het bezit van een universitaire graad. En dankzij Halsema ga ik nu helemaal voor de hoofddoek.

Mag ik op mijn beurt op hoge toon vragen waarom mevrouw Halsema haar haar inmiddels weer lang heeft laten groeien? Mag ik dan misschien zeggen dat ik vind dat ze weliswaar het recht daartoe heeft, maar dat lang haar vanuit feministisch oogpunt rolbevestigend en ouderwets is?

O, vinden we dat ineens wel privé? En een godsdienstuiting niet? Uit Halsema’s houding spreekt minachting voor gelovige vrouwen. Het toont aan hoe bekrompen zelfs de linkse politiek is geworden.

De balk is ons eigen oog: als we het toch eens over kledingstukken hebben is het misschien verstandig ons bijvoorbeeld eens op te winden over hoe onze kinderen er in onze maatschappij bij lopen. Waar de altijd zichtbare Björn Borg onderbroek een statussymbool is. Ik zeg: ook onderdrukking, ook ja, door de commercie. Nee mevrouw Halsema, in onze niet-islamitische maatschappij stelt god niet de kledingeisen, maar dat doet de mode-industrie. Maar dat vinden we minder erg.

Is het domheid van Halsema? Het probleem ligt bij haar, bij Neerlands afkeer van godsdienst, niet bij gelovige vrouwen. Dat de meeste vrouwen een hoofddoek dragen om persoonlijke redenen. De een omdat ze kritiek heeft op het Westen en zich wil onderscheiden, de ander omdat haar moeder het al deed, nog een omdat ze diepgelovig is, een ander omdat haar vriendinnen het doen. En dat zou allemaal niet mogen?

Ik roep in Nederland geboren vrouwen op morgen vrijwillig een hoofddoek te dragen uit solidariteit met alle hoofddoekdraagsters in Nederland en om respect voor hen af te dwingen. Onder het motto: Baas in eigen hoofd.

[88]

HOERA VOOR DE HOOFDDOEK!

ANJA MEULENBELT

11 SEPTEMBER 2011

http://www.anjameulenbelt.nl/weblog/2009/09/11/hoera-voor-de-hoofddoek/

TEKST

De foto hierboven. Die is van Anneke Jos Mouthaan, jaren geleden met mij in de trein op weg naar Prinsjesdag. Op Anneke’s hoofd: een solidaire protest hoofddoek. Het was een geestig effect als ze zich voorstelde: “Anne Jos Mouthaan van Een Ander Joods Geluid”, en mensen in verwarring niet meer wisten wat ze zeggen moesten en je ze zag denken: is die nou moslim of joods of kun je dat ook alletwee zijn? Nou komt Anneke, als joods-indische allochtoon uit Indonesië, een islamitisch land, al is ze geen moslim.

Waarom ik die foto weer tevoorschijn haal: omdat godbetert Femke Halsema de hoofddoekendiscussie weer eens oprakelt, waarvan ik dacht dat we die nu wel gehad hadden. Zijn de moslimmeiden nu juist hard bezig om ondanks vooroordelen hun plek op de arbeidsmarkt te veroveren, krijgen we de voorzitter van Groen Links nog even langs. Is ze nou helemaal! Dit zei ze in De Pers, onder andere:

Als ik op de school van mijn kinderen kom, valt het mij wel eens moeilijk – ik kom echt voort uit de feministische beweging – dat ik dan tussen allerlei gesluierde vrouwen zit. Ik zal hun rechten niet aantasten daarin. Maar ik kan niet wachten op het moment waarop ze in vrijheid hun hoofddoek zullen afslingeren.

Ik zie het liefst elke vrouw in Nederland hoofddoekloos

Ik merk het in mijn wijk: natuurlijk is de islam een probleem. Overigens met name de islam in combinatie met ongeletterdheid.

Op een van de vele iftars deze maand, tussen de vele uitermate geëmancipeerde en geletterde moslima’s met en zonder hoofddoek hoorde ik een variant van wat ik tegenwoordig veel hoor: “er is geen een linkse partij nog te vertrouwen. Geen een.” En ik kan ze helaas niet van harte ongelijk geven.

Reactie van Ahmed Marcouch op Twitter:

Lieve Femke de Islam is GEEN probleem!!Een hoofdoekje ook niet! worden die vrouwen en meisjes niet al genoeg uitgesloten en gediscrimineerd. Ahmed Marcouch

Een driewerf hoera voor de hoofddoek

Met haar afwijzing van de hoofddoek toont Femke Halsema haar provincialisme.

Vandaag koop ik een hoofddoek. Vanaf vandaag eis ik als linkse niet praktiserende moslim mijn recht op vrijheid van meningsuiting en van godsdienstuiting zichtbaar op. Een foto van mij en mijn hoofddoek kan GroenLinks-partijleider Femke Halsema morgen in de bus verwachten.

Bitter teleurgesteld ben ik dat zij zich inmiddels heeft aangesloten bij het rijtje islam-bashers. Dat ze niet door heeft hoe diep kwetsend haar uitlatingen zijn, bewijst haar gebrek aan inlevingsvermogen.

En boos ben ik ook, om haar arrogantie van uitspraken als: „Ik zie het liefst elke vrouw in Nederland hoofddoekloos. En volstrekt vrij. Ik geloof niet dat welke God ook kledingeisen stelt.” Beschaamd ben ik tot slot om links, dat geen passend antwoord vindt op intolerantie.

Ik weet dat vrouwen om heel uiteenlopende redenen een hoofddoek dragen. Dat vrouwen die dat doen per definitie onvrij en onderdrukt zijn, is Halsema’s aanname. Die ze overigens hanteert als een dogma.

Maar dat grote groepen vrouwen zich happy-met-hoofddoek voelen, omdat zij deel willen uitmaken van een geheel, is onbegrijpelijk voor Halsema. Zich in hun beweegredenen verdiepen, doet ze niet: haar oordeel is al geveld. Ineens geldt de vrijheid om te doen en te laten wat een vrouw wil, niet meer. Ineens bekritiseert de linkse voorvrouw haar islamitische seksegenoten, bevoogdt hen en schrijft voor wat ze moeten doen. Om het allemaal nog erger te maken worden hoofddoekdraagsters in verband gebracht met orthodoxie en ongeletterdheid.

Helaas, ik ben een niet-praktiserend moslim, niet orthodox dus en in het bezit van een universitaire graad. En dankzij Halsema ga ik nu helemaal voor de hoofddoek.

Mag ik op mijn beurt op hoge toon vragen waarom mevrouw Halsema haar haar inmiddels weer lang heeft laten groeien? Mag ik dan misschien zeggen dat ik vind dat ze weliswaar het recht daartoe heeft, maar dat lang haar vanuit feministisch oogpunt rolbevestigend en ouderwets is?

O, vinden we dat ineens wel privé? En een godsdienstuiting niet? Uit Halsema’s houding spreekt minachting voor gelovige vrouwen. Het toont aan hoe bekrompen zelfs de linkse politiek is geworden.

De balk is ons eigen oog: als we het toch eens over kledingstukken hebben is het misschien verstandig ons bijvoorbeeld eens op te winden over hoe onze kinderen er in onze maatschappij bij lopen. Waar de altijd zichtbare Björn Borg onderbroek een statussymbool is. Ik zeg: ook onderdrukking, ook ja, door de commercie. Nee mevrouw Halsema, in onze niet-islamitische maatschappij stelt god niet de kledingeisen, maar dat doet de mode-industrie. Maar dat vinden we minder erg.

Is het domheid van Halsema? Het probleem ligt bij haar, bij Neerlands afkeer van godsdienst, niet bij gelovige vrouwen. Dat de meeste vrouwen een hoofddoek dragen om persoonlijke redenen. De een omdat ze kritiek heeft op het Westen en zich wil onderscheiden, de ander omdat haar moeder het al deed, nog een omdat ze diepgelovig is, een ander omdat haar vriendinnen het doen. En dat zou allemaal niet mogen?

Ik roep in Nederland geboren vrouwen op morgen vrijwillig een hoofddoek te dragen uit solidariteit met alle hoofddoekdraagsters in Nederland en om respect voor hen af te dwingen. Onder het motto: Baas in eigen hoofd.

[89]

VRIJHEID VAN GELOOF EN VAN HOOFDDOEK

FEMKE HALSEMA

https://www.femkehalsema.nl/vrijheid-van-geloof-en-van-hoo

TEKST

”Tsss, laat ik met mijn interview in De Pers een heus internetstormpje hebben veroorzaakt.

Helemaal verbazingwekkend is dat niet omdat, met dank aan Geert Wilders, elke opmerking over de Islam inmiddels voor de hevigste emoties zorgt. Dat tendentieuze samenvattingen in de Telegraaf en Spitsnieuws op internetfora tot xenofobe, onderbuikoprispingen leiden, beschouw ik inmiddels als een niet meer weg te denken (maar betreurd) onderdeel van het publieke debat. Deze laat ik onbesproken. Maar wat mij wel verbaast zijn sommige hevige, en soms zelfs ronduit kwaadaardige reacties uit progressieve kring. Temeer daar geen van de opvattingen die ik uitdraag nieuw is (alles heb ik al eens eerder gezegd), zij het dat het mogelijk wat scherper want bondiger is gesteld. Een paar opmerkingen van mij bij alle reacties.

1. Islamkritiek

Ik voel mij deel van een progressieve stroming die – ook tegenover Wilders en opkomende Islamofobie – de godsdienstvrijheid verdedigt. Wat mij betreft komt aan de godsdienstvrijheid alleen een einde als religieuze organisaties criminele activiteiten ontplooien of de godsdienstvrijheid gebruiken als een argument om andere mensenrechten te schenden. Er kan dus geenberoep worden gedaan op de godsdienstvrijheid om vrouwen te mishandelen, te vernederen of achter te stellen, of om homoseksuelen te discrimineren. Maar zo lang daar geen sprake van is, zijn mensen vrij om te geloven wat ze willen en dat uit te dragen. Bij geloofsvrijheid hoort voor mij ook de vrijheid om dat geloof te bekritiseren. Juist in een beweging als GroenLinks, waar van oudsher veel – buitengewoon – kritische christenen deel van uitmaken, zijn godsdienstvrijheid en -kritiek, twee zijden van dezelfde medaille (hoewel een enkeling dat nu lijkt te vergeten).

Mijn opmerkingen in De Pers zijn volledig in lijn met deze opvatting. Ik verdedig het recht van mensen om orthodoxe islamitische opvattingen te hebben en verdedig mijn recht om daar problemen mee te hebben. Sommige ‘close readers’ maken vooral heisa over het zinnetje ‘Ik merk het in mijn wijk: natuurlijk is de islam een probleem’, want daarmee zou ik een hele wereldgodsdienst diskwalificeren. Tsja, dat is vooral ‘bijziend lezen‘, want uit elk bijgeleverd citaat blijkt dat het mij gaat om orthodoxe en conservatieve religieuze opvattingen die slecht zijn voor de vrijheid en emancipatie van vrouwen.

Mijn indruk is dat sommige van mijn critici, ook uit verontwaardiging tegen Geert Wilders, verdediging van de Islamitische godsdienstvrijheid verwarren met kritiekloosheid. Neem iemand als Anja Meulenbelt die mij op hoge toon de les leest. Ik ben er zeker van dat als ik in de Tweede Kamer de SGP en hun gereformeerde achterban zou aanvallen op hun religieuze, discriminerende opvattingen over vrouwen en homo’s, zij vooraan staat te juichen. Maar als je vergelijkbare opmerkingen maakt over vergelijkbare Islamitische overtuigingen is het huis te klein.

Met haar en vele anderen vind ik de selectieve en discriminerende verontwaardiging van Geert Wilders over de Islam weerzinwekkend. Maar ik denk dat progressieve mensen een grote fout maken als zij dat beantwoorden met even selectieve kritiekloosheid. Moslims mogen niet gediscrimineerd worden om hun geloof, maar sommige Islamitische overtuigingen verdienen stevige kritiek. Wie daarover twijfelt, moet vooral eens het commentaar op mijn interview lezen van Sheikh Fawaz Jneid van de As-soennah moskee in den Haag.

De progressieve beweging in Nederland heeft een lange traditie in de verdediging van de mensenrechten en van vrouwenemancipatie. Wij bewijzen onszelf geen dienst als wij ons – in verweer tegen Geert Wilders – politieke correctheid laten opdringen waarbij we goedpraten wat niet goed is. Dan wordt de ruimte voor progressief debat ook veel te klein.

2. Het hoofddoekje

In de 12 jaar dat ik in de politiek zit heb ik er altijd tegen gevochten dat Islamitische vrouwen de toegang tot de arbeidsmarkt, het onderwijs en soms zelfs de publieke sfeer werd geweigerd omdat zij een hoofddoek dragen. Vrouwenemancipatie betekent voor mij in essentie dat vrouwen overal toegang toe hebben en alle kansen krijgen. Dus heb ik ook verdedigd dat vrouwen met een hoofddoek politie-agent kunnen worden, overigens als één van de heel weinigen in Nederland. Dit herhaal ik ook nog eens in het interview. Maar dat ik achterstelling van gelovige vrouwen niet accepteer, maakt mij nog niet tot een fan van de hoofddoek.

Laat ik een vergelijkbaar voorbeeld geven. Lang was het in Nederland zo dat getrouwde vrouwen de toegang tot de arbeidsmarkt werd geweigerd of dat zij na een huwelijk werden ontslagen. Als dat nu nog het geval zou zijn dan zou ik daartegen de barricaden op gaan. Maar dat maakt me nog geen fan van het huwelijk. Laat staan dat ik uit misplaatste solidariteit zou trouwen. Solidariteit uit je door te vechten voor de vrijheid en rechten van getrouwde of gesluierde vrouwen, niet door er zelf één te worden (waartoe in Trouwen door Meulenbelt absurd wordt opgeroepen).

Ik respecteer vanzelfsprekend de autonome keuze van veel Islamitische vrouwen om, zoals Fatima Elatik, een hoofddoek te dragen als deel van hun (religieuze) identiteit. Die zal ik ook nooit aantasten. Maar ik vind dat degenen die nu vooral de schoonheid van de hoofddoek verheerlijken, eens moeten nadenken over de opmerking van een Islamitisch meisje in een mail aan mij: ‘zo dwing ik ook respect af’. En wie nog twijfelt over de vele keren dat het dragen van een hoofddoek voortkomt uit sociale en religieuze dwang (of drang), moet vooral de retorische vraag van Sheikh Fawaz Jneid eens op zich laten inwerken: ‘Welke vrouwen zijn vaker het doelwit van verkrachtingen en seksuele intimidaties in de wereld? Gesluierde vrouwen of niet-gesluierde?’

[90]

ANJA MEULENBELT

BESTE FEMKE

13 SEPTEMBER 2009

http://www.anjameulenbelt.nl/weblog/2009/09/13/beste-femke/

TEKST

Beste Femke

Categorie: Diversiteit,Islam om 6.46 uur

Femke Halsema reageert op haar website op het ‘internetstormpje’ dat veroorzaakt is door haar interview in de Pers. Hier. Ze richt zich ook tegen mij. Ik druk eerst haar stuk af, en dan volgt mijn reactie.

Femke Halsema: Vrijheid van geloof en van hoofddoek

Tsss, laat ik met mijn interview in De Pers een heus internetstormpje hebben veroorzaakt.

Helemaal verbazingwekkend is dat niet omdat, met dank aan Geert Wilders, elke opmerking over de Islam inmiddels voor de hevigste emoties zorgt. Dat tendentieuze samenvattingen in de Telegraaf en Spitsnieuws op internetfora tot xenofobe, onderbuikoprispingen leiden, beschouw ik inmiddels als een niet meer weg te denken (maar betreurd) onderdeel van het publieke debat. Deze laat ik onbesproken. Maar wat mij wel verbaast zijn sommige hevige, en soms zelfs ronduit kwaadaardige reacties uit progressieve kring. Temeer daar geen van de opvattingen die ik uitdraag nieuw is (alles heb ik al eens eerder gezegd), zij het dat het mogelijk wat scherper want bondiger is gesteld. Een paar opmerkingen van mij bij alle reacties.

1. Islamkritiek

Ik voel mij deel van een progressieve stroming die – ook tegenover Wilders en opkomende Islamofobie – de godsdienstvrijheid verdedigt. Wat mij betreft komt aan de godsdienstvrijheid alleen een einde als religieuze organisaties criminele activiteiten ontplooien of de godsdienstvrijheid gebruiken als een argument om andere mensenrechten te schenden. Er kan dus geenberoep worden gedaan op de godsdienstvrijheid om vrouwen te mishandelen, te vernederen of achter te stellen, of om homoseksuelen te discrimineren. Maar zo lang daar geen sprake van is, zijn mensen vrij om te geloven wat ze willen en dat uit te dragen. Bij geloofsvrijheid hoort voor mij ook de vrijheid om dat geloof te bekritiseren. Juist in een beweging als GroenLinks, waar van oudsher veel – buitengewoon – kritische christenen deel van uitmaken, zijn godsdienstvrijheid en -kritiek, twee zijden van dezelfde medaille (hoewel een enkeling dat nu lijkt te vergeten).

Mijn opmerkingen in De Pers zijn volledig in lijn met deze opvatting. Ik verdedig het recht van mensen om orthodoxe islamitische opvattingen te hebben en verdedig mijn recht om daar problemen mee te hebben. Sommige ‘close readers’ maken vooral heisa over het zinnetje ‘Ik merk het in mijn wijk: natuurlijk is de islam een probleem’, want daarmee zou ik een hele wereldgodsdienst diskwalificeren. Tsja, dat is vooral ‘bijziend lezen‘, want uit elk bijgeleverd citaat blijkt dat het mij gaat om orthodoxe en conservatieve religieuze opvattingen die slecht zijn voor de vrijheid en emancipatie van vrouwen.

Mijn indruk is dat sommige van mijn critici, ook uit verontwaardiging tegen Geert Wilders, verdediging van de Islamitische godsdienstvrijheid verwarren met kritiekloosheid. Neem iemand als Anja Meulenbelt die mij op hoge toon de les leest. Ik ben er zeker van dat als ik in de Tweede Kamer de SGP en hun gereformeerde achterban zou aanvallen op hun religieuze, discriminerende opvattingen over vrouwen en homo’s, zij vooraan staat te juichen. Maar als je vergelijkbare opmerkingen maakt over vergelijkbare Islamitische overtuigingen is het huis te klein.

Met haar en vele anderen vind ik de selectieve en discriminerende verontwaardiging van Geert Wilders over de Islam weerzinwekkend. Maar ik denk dat progressieve mensen een grote fout maken als zij dat beantwoorden met even selectieve kritiekloosheid. Moslims mogen niet gediscrimineerd worden om hun geloof, maar sommige Islamitische overtuigingen verdienen stevige kritiek. Wie daarover twijfelt, moet vooral eens het commentaar op mijn interview lezen van Sheikh Fawaz Jneid van de As-soennah moskee in den Haag.

De progressieve beweging in Nederland heeft een lange traditie in de verdediging van de mensenrechten en van vrouwenemancipatie. Wij bewijzen onszelf geen dienst als wij ons – in verweer tegen Geert Wilders – politieke correctheid laten opdringen waarbij we goedpraten wat niet goed is. Dan wordt de ruimte voor progressief debat ook veel te klein.

2. Het hoofddoekje

In de 12 jaar dat ik in de politiek zit heb ik er altijd tegen gevochten dat Islamitische vrouwen de toegang tot de arbeidsmarkt, het onderwijs en soms zelfs de publieke sfeer werd geweigerd omdat zij een hoofddoek dragen. Vrouwenemancipatie betekent voor mij in essentie dat vrouwen overal toegang toe hebben en alle kansen krijgen. Dus heb ik ook verdedigd dat vrouwen met een hoofddoek politie-agent kunnen worden, overigens als één van de heel weinigen in Nederland. Dit herhaal ik ook nog eens in het interview. Maar dat ik achterstelling van gelovige vrouwen niet accepteer, maakt mij nog niet tot een fan van de hoofddoek.

Laat ik een vergelijkbaar voorbeeld geven. Lang was het in Nederland zo dat getrouwde vrouwen de toegang tot de arbeidsmarkt werd geweigerd of dat zij na een huwelijk werden ontslagen. Als dat nu nog het geval zou zijn dan zou ik daartegen de barricaden op gaan. Maar dat maakt me nog geen fan van het huwelijk. Laat staan dat ik uit misplaatste solidariteit zou trouwen. Solidariteit uit je door te vechten voor de vrijheid en rechten van getrouwde of gesluierde vrouwen, niet door er zelf één te worden (waartoe in Trouw en door Meulenbelt absurd wordt opgeroepen).

Ik respecteer vanzelfsprekend de autonome keuze van veel Islamitische vrouwen om, zoals Fatima Elatik, een hoofddoek te dragen als deel van hun (religieuze) identiteit. Die zal ik ook nooit aantasten. Maar ik vind dat degenen die nu vooral de schoonheid van de hoofddoek verheerlijken, eens moeten nadenken over de opmerking van een Islamitisch meisje in een mail aan mij: ‘zo dwing ik ook respect af’. En wie nog twijfelt over de vele keren dat het dragen van een hoofddoek voortkomt uit sociale en religieuze dwang (of drang), moet vooral de retorische vraag van Sheikh Fawaz Jneid eens op zich laten inwerken: ‘Welke vrouwen zijn vaker het doelwit van verkrachtingen en seksuele intimidaties in de wereld? Gesluierde vrouwen of niet-gesluierde?’

Reactie: Beste Femke,

In je toelichting op het ‘internetstormpje’ richt je je vooral op ‘sommige kwaadaardige reacties uit progressieve kring’ en die zitten je kennelijk meer dwars dan de reacties van de moslims in dezen, Tineke Bennema, Ahmed Marcouch en Fatima Elatik, hoewel ik denk dat zij degenen zijn met wie je in gesprek moet. Maar okee, je noemt mijn naam, en ik zal reageren op jouw reactie.

Om te beginnen verbaast het mij echt dat je niet hebt voorzien wat je uitspraken over hoofddoeken en islam zouden veroorzaken – jij weet als politica midden in de wereld staand toch ook wel in welk politiek klimaat we op dit moment leven: het is niet alleen Wilders, want dan hadden we een zorg minder. Het gaat om een fiks deel van de Nederlanders dat nogal wat oordelen en vooroordelen heeft over mosllims. Ik vind dat de Nederlandse moslims vrijwel permanent onder vuur liggen, en het is geen geheim meer als ik zeg dat ik vind dat de linkse partijen tegenover onze moslim burgers tekort schieten – de linkse partijen, dus inclusief de mijne. Daarom vind ik het zo belangrijk dat iemand als jij laat zien waar je staat.

Formeel gezien heb je dat in de toelichting nog eens op een rijtje gezet. Je verdedigt de godsdienstvrijheid, je verdedigt het recht om ook kritiek te mogen hebben op de islam, je verdedigt vrouwenemancipatie, en je verdedigt het recht van Fatima Elatik om een hoofddoek te mogen dragen. Allemaal helemaal in orde en helemaal mee eens. En toch heb ik na herlezing van je interview en je toelichting er op geen moment het gevoel gehad dat ik mijn ‘kwaadaardige’ reactie zou moeten herzien. Want wat mij dwars zit, ligt op een ander vlak. En dat is hoe jij je persoonlijk uitlaat over hoofddoeken. Persoonlijk heb je al het recht van de wereld om dat te vinden, maar je bent ook de voorzitter van een progressieve partij, en daarmee weet je wat voor een werking jouw persoonlijke opvattingen zullen hebben als die via een interview openbaar worden.

Het eerste deel van je stuk. Je zegt: “Neem iemand als Anja Meulenbelt die mij op hoge toon de les leest. Ik ben er zeker van dat als ik in de Tweede Kamer de SGP en hun gereformeerde achterban zou aanvallen op hun religieuze, discriminerende opvattingen over vrouwen en homo’s, zij vooraan staat te juichen. Maar als je vergelijkbare opmerkingen maakt over vergelijkbare Islamitische overtuigingen is het huis te klein”. Het punt is dat niemand zich in Nederland druk maakt over de achterhoedegevechten met de SGP, omdat zij in het akelige politieke klimaat van nu geen rol spelen. Ik zou dus niet speciaal staan te juichen als jij in de clinch gaat met de SGP, ik vind dat nauwelijks de moeite. Maar als er onder het mom van ‘islamkritiek’ weer eens een moslim man wordt beticht van discriminerende opvattingen over vrouwen of homo’s let ik extra scherp op. Het kan waar zijn, maar vaak is het routine en niet eens waar, en gaat het duidelijk om wat anders. Wat jij bij deze vergelijking geheel buiten beschouwing laat, is dat er sprake is van een wijdverbreide anti-moslim stemming in Nederland. In zo’n context is kritiek op de islam van een ander soortelijk gewicht dan kritiek op de opvattingen van de SGP. Mag je nog steeds vinden wat je vindt. Hoef je je er niet over te verbazen dat je een ‘internetstormpje’ krijgt.

Ik heb je interview wel degelijk goed gelezen, en ik laat me geen bijziendheid noch ‘politieke correctheid’ aanpraten – dat laatste vind ik trouwens ondertussen een volstrekte dooddoener. En deze uitspraken, hierboven geciteerd, met of zonder context, stuiten mij nog steeds tegen de borst: “Als ik op de school van mijn kinderen kom, valt het mij wel eens moeilijk – ik kom echt voort uit de feministische beweging – dat ik dan tussen allerlei gesluierde vrouwen zit. Ik zal hun rechten niet aantasten daarin. Maar ik kan niet wachten op het moment waarop ze in vrijheid hun hoofddoek zullen afslingeren. Ik zie het liefst elke vrouw in Nederland hoofddoekloos”. Wat je daar mee suggereert is het aloude ‘wij zijn vrij’ (want hoofddoekloos) en zij moeten dat nog worden. En als zij net zo bevrijd zijn als wij dan doen ze, nee dan slingeren ze hun hoofddoeken af. Ik vind dat neerbuigend, beledigend, en niet getuigen van veel inzicht in het emancipatieproces waar moslima’s/migrantenvrouwen middenin zitten.

Wij komen beide uit de feministische beweging, staan alletwee aan de linkerkant in de politiek, en juist daarom ben ik zo teleurgesteld. Dit was toch een van de belangrijkste lessen in de vrouwenbeweging: dat geen elite (blank, hoger opgeleid, zich progressief achtend, wat ook) het recht had om voor andere vrouwen te bepalen hoe hun emancipatie er uit hoorde te zien.

Ik volg de zich dubbel emanciperende moslimvrouwen nu al jaren, ik heb er vriendinnen bij, we trekken met elkaar op. Dubbele emancipatie: als migrant of migrantendochter, en als moslima in een op beide fronten behoorlijk vijandige wereld. Ik heb vooral gezien hoe dat een gevecht is naar twee kanten: tegen conservatisme en seksisme in eigen kring, en tegen de moslim- en migrantenvijandigheid daarbuiten. Tussen de progressieve politici die vinden dat ze pas bevrijd zijn als ze hun hoofddoek afslingeren en een imam die denkt dat ze een hoofddoek moeten dragen om niet verkracht te worden in. Ik vind dat de vele moslima’s die ik ken, met en zonder hoofddoek, het fantastisch doen, maar ze verdienen dat vrouwen zoals jij en ik naast ze staan. Naast ze, Femke, niet met uitspraken over wat ze moeten doen om bevrijd te worden tegenover ze.

In je ijver om jezelf te verdedigen doe jij nu wat zoveel mensen aan de rechterzijde ook doen als ze aan ‘islamkritiek’ doen: ze halen de meest conservatieve imam aan als exemplarisch. Inderdaad, de opvattingen van Sheikh Fawaz Jneid die denkt dat vrouwen een hoofddoek moeten dragen omdat dat beschermt tegen verkrachting zijn net zo patriarchaal als ‘onze’ mannen van een generatie terug die dachten dat vrouwen met korte rokjes er om vroegen. Maar ik heb in al die jaren niet een van de vrouwen met hoofddoek die ik ken zo’n opvatting horen uiten. En de Sheikh spreekt niet namens die vrouwen, dat doen ze namelijk zelf. Jij zou kunnen weten dat er een ware emancipatiegolf onder islamitische migrantendochters plaats vindt, en dat dat net zo goed gepaard kan gaan met de vrijheid om wel een hoofddoek te dragen als met de vrijheid om dat niet te doen. En jij kunt weten dat er heel veel verschillende motieven zijn om een hoofddoek te dragen. Die vrouwen doe je geen plezier door opnieuw te suggereren dat ze pas bevrijd zijn als ze hun hoofddoek afslingeren. Wie je wel een groot plezier hebt gedaan is al die lui aan de islamofobe rechterkant die al zolang tegen hoofddoeken ageren, en nu denken dat ze in jou een bondgenoot hebben gevonden. Ik neem aan dat dat niet je bedoeling was, maar helaas, het is alweer geschied.

Ik vind dat jij en ik, als progressieve en feministische politici naast de moslimvrouwen moeten staan die zich naar twee kanten teweer moeten stellen. Ik weet wat je zegt: dat doe ik al.

Ik zeg: het kan beter.

Het beste met de storm,

Anja

[91]’

VRIJHEID VAN GELOOF EN VAN HOOFDDOEK

FEMKE HALSEMA

https://www.femkehalsema.nl/vrijheid-van-geloof-en-van-hoo