Maandenlang al slaagt een netwerk van gewone burgers er iedere nacht opnieuw in om de honderden migranten/vluchtelingen rond het Noordstation een slaapplaats te bieden. Ze organiseren zichzelf via sociale media en slagen waar de overheid op schrijnende wijze faalt: het voorzien van een dak, een bed en een minimum aan comfort voor wie letterlijk in de kou staat.
Het opvallende is dat deze solidariteit zich volledig van onderuit heeft ontwikkeld. Ver van de schijnwerpers van de media en los van heersende politieke krachten. Dit zijn hele gewone mensen die zich iedere dag opnieuw inzetten. Omdat ze het beu zijn te moeten vernemen hoe de overheid op onmenselijke wijze met migranten omgaat. Omdat ze zelf iets willen doen in plaats van defaitistisch toe te kijken. Of omdat ze gewoon een hart hebben.
Dat dit solidariteitsnetwerk een sterke mobilisatiekracht heeft, werd vorige week zaterdag al bewezen. Toen kwamen 8000 mensen op straat om het beleid van Theo Francken aan te klagen en zijn ontslag te eisen. Dat dit netwerk er een week later opnieuw in slaagt om enkele duizenden mensen op de been te brengen op een gure zondagavond, valt zonder meer indrukwekkend te noemen.
Zeker omdat de actie niet zo evident was. De politie beletten een razzia uit te voeren is een vorm van burgerlijke ongehoorzaamheid. De intentie van de actievoerders gisteren mag dan wel volstrekt vreedzaam geweest zijn, het risico bestond dat de politie manu militari ging ingrijpen.
Maar dat gebeurde dus niet, en dat is toch opvallend. Klaarblijkelijk zit er ook een kink in de kabel bij de politiediensten en willen sommigen in het politieapparaat niet langer meewerken aan dit soort razzia’s tegen migranten. Het feit dat het tijdstip van de geplande razzia gelekt werd, wijst in die richting. Ook het feit dat de lokale politie van Brussel en Schaarbeek deze ‘opdracht’ niet wil uitvoeren, is ook een belangrijk signaal.
Lange traditie
Het is aanlokkelijk om een verklaring voor deze opleving van solidariteit te zoeken in de politiek van Francken en Jambon. Is het niet zo dat hun gespierde taal en beleid een deel van de bevolking aanzet tot handelen? Dat speelt ongetwijfeld mee, maar er is meer aan de hand.
In België bestaat een robuust netwerk van solidaire burgers die hulp organiseren voor migranten. Dat was al duidelijk in 2015 toen de jungle van Calais aanzwol tot een heuse sloppenstad. Toen werden konvooien met hulpgoederen georganiseerd vanuit Belgische steden. Nog steeds zijn tal van Belgen in alle stilte actief in de regio rond Calais en Duinkerken om migranten te helpen waar mogelijk.
Diezelfde vorm van solidariteit kwam terug toen migranten tijdens de zomer van 2015 in groten getale neerstreken in het Maximiliaanpark. Daarnaast zijn er vele onzichtbare vormen van hulp en solidariteit: de families die in alle stilte andere families zonder papieren ondersteunen, scholen en onderwijzend personeel die zich inzetten voor leerlingen zonder papieren of kerken die zich al jarenlang engageren in opvang en hulp.
Criminalisering
Dit robuuste solidariteitsnetwerk is zonder meer een doorn in het oog van politieke krachten die een gespierd beleid tegenover migranten voorstaan. Dat er gisteren werd opgeroepen om waakzaam te blijven en indien nodig opnieuw over te gaan tot acties van burgerlijke ongehoorzaamheid, zal evenmin op applaus ontvangen worden bij sommige regeringsleden.
In ieder geval houdt deze groeiende solidariteitsbeweging best rekening met mogelijke tegenzetten van de overheid en de politiediensten. Ongetwijfeld zullen er pogingen ondernomen worden om de solidariteit te breken. Dat zal vooral gebeuren door migranten en activisten te proberen criminaliseren.
Vorige week kregen we daar al een voorsmaakje van. De politie kwam met een getuigenis over een aanval van migranten op de politie langsheen een snelwegparking. In geen tijd werd het bericht opgepikt door Theo Francken die het voorval linkte aan de ’transitmigranten’ die overdag rond het station van Brussel-Noord verblijven.
Daarnaast is er het wetsontwerp van Geens, Francken en Jambon dat het mogelijk wil maken om huiszoekingen te verrichten op zoek naar mensen zonder papieren. Als dit wetsontwerp gestemd wordt, betekent dat een nieuwe stap in de richting van criminalisering.
Het zal erop aankomen om die pogingen tot criminalisering voor te blijven.