”
Eh, ja, ik bewonder je optimisme.
”
En vandaar dat ik ook zeg, ik begrijp de mensen in Amsterdam West
Je hebt ook geen last van een aantal bijeffecten.
”
En dat we niet goed in staat zijn om een binding aan te gaan met ons
Voor het slagen van het kwaad, Is niets anders nodig
dan dat goede mensen niets doen.
Als goede mensen niets anders doen dan voor hun gezinsleden zorgen,
hun sport beoefenen, televisie kijken,
kunnen kwade krachten ongestoord hun rampzalige praktijken uitvoeren.
De kwade krachten worden dan niet gehinderd
door de zogenaamde zwijgende meerderheid.
Martin Luther King
””Over xenofobie ben ik, vrees ik, zeer pragmatisch.
”
Eh, ja, ik bewonder je optimisme.
”
En vandaar dat ik ook zeg, ik begrijp de mensen in Amsterdam West
Je hebt ook geen last van een aantal bijeffecten.
”
En dat we niet goed in staat zijn om een binding aan te gaan met ons
”
De aanvallen van minister Blok op Suriname als “Failed State”, de multiculturele samenleving, de “overlast gevende” Turkse bakker en zijn verwijzing naar vijandigheid jegens vreemden “diep in onze genen”, ademen gevaarlijke achterlijkheid en xenofobie.
Blok pretendeert geen “vreedzame” multi-etnische en multiculturele samenleving te kennen, waarin de oorspronkelijke bevolking nog leeft. Ik heb nieuws voor hem: het Middeleeuwse Spanje onder de Moorse heerschappij. De Surinaamse samenleving waar maar liefst tien bevolkingsgroepen vreedzaam samenleven!
Blok pretendeert, dat Suriname een “Failed State” uit elkaar gevallen Staat zonder centraal gezag is, terwijl de regering en instituties stevig overeind staan en in tegenstelling tot Blok’s beweringen, de bevolkingsroepen vreedzaam samenleven. Dit staat los van het feit, dat Suriname een militaire dictatuur geweest is en dat de hoofdverdachte van de Decembermoorden, voormalig legerbevelhebber D. Bouterse, helaas, president is.
Haat zaaiend en generaliserend beweert Blok, dat de Turkse bakker overlast gevend zou zijn zonder concreet te worden en pretendeert de mensen in Amsterdam-West en de Schilderswijk te “begrijpen”, terwijl het merendeel van die mensen vreedzaam naast hun allochtone wijkgenoten samenleeft, zoals ook uit boze ingezonden brieven blijkt.
Ook suggereert hij, dat rassenwaan “diep in onze genen” zit, alsof het een natuurverschijnsel is, terwijl het hedendaagse racisme is ontstaan met de 17e eeuwse trans-Atlantische slavenhandel.
Hoe dan ook. Met zijn racistische en ahistorische opmerkingen heeft Blok haat gezaaid in een reeds racistisch politiek klimaat. Het zou hem sieren, als hij zo snel mogelijk zou aftreden!
Astrid Essed
Amsterdam
”Over xenofobie ben ik, vrees ik, zeer pragmatisch.
Blok: “Noem mij een voorbeeld, van een multi-etnische of multiculturele samenleving, waar de oorspronkelijke bevolking nog woont. (….) En waar een vreedzaam samenlevingsverband is. Ik ken hem niet.”
Eh, ja, ik bewonder je optimisme.
En vandaar dat ik ook zeg, ik begrijp de mensen in Amsterdam West
Je hebt ook geen last van een aantal bijeffecten.
En dat we niet goed in staat zijn om een binding aan te gaan met ons
”
De recente uitspraken van Stef Blok, maar ook beweringen van andere politici voeden racistische onderstromen in onze maatschappij. Dat menen schrijver Meredith Greer, kunstenares Tinkebell, politica Sylvana Simons, geschiedschrijver Geert Mak en nog ruim 60 ondertekenaars van deze open brief. Daarin roepen zij politici op om hun verantwoordelijkheid te nemen.
Word mede-ondertekenaar van deze open brief aan onze Nederlandse politici!
Deze brief verscheen op 23 juli op Volkskrant.nl – https://www.volkskrant.nl/ columns-opinie/oproep- politici-stop-met-het- inspelen-op-xenofobie-en- racisme~b6cf921f/
Foto Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken (VVD): ANP
Waarom is het belangrijk?
‘Doe normaal of ga weg’ – Mark Rutte
‘Antiracisme-demonstranten vallen onze tradities aan’ – Raymond Knops
‘De bijstand en Nederlanderschap moet je verdienen’ – Klaas Dijkhoff
‘Immigratie en globalisering brachten de clash of civilizations in ‘ons huis’. De ‘gewone Nederlanders’ bleven verweesd achter. Alsof de elite er met hún vrijheid en gelijkheid vandoor ging en ze aan de nieuwkomers gaf.’ – Sybrand Buma
Het is slechts een kleine greep uit uitspraken die bewindslieden en volksvertegenwoordigers van regeringspartijen de afgelopen jaren deden over onze samenleving. Sinds afgelopen week is daar een nieuw dieptepunt aan toegevoegd:
‘Noem mij een voorbeeld, van een multi-etnische of multiculturele samenleving, waar de oorspronkelijke bevolking nog woont (…) en waar een vreedzaam samenlevingsverband is. Ik ken het niet.’ – Stef Blok
Wij maken ons grote zorgen. Politici van onze regeringspartijen lijken het steeds normaler te vinden om actief op te roepen tot een tweedeling in onze samenleving. Uitspraken die tien, twintig jaar geleden onvoorstelbaar waren, worden zonder blikken of blozen uit de mouw geschud. En eigenlijk – zo zegt onze minister van Buitenlandse Zaken nu – is elke migrant een bedreiging voor de sociale vrede. Want: een samenleving waar meerdere culturen vreedzaam samenleven bestaat niet. Xenofobie, een eufemisme voor vreemdelingenhaat, is iets waar hij ‘pragmatisch’ over is.
Het lijkt wel alsof iedere politicus die in debatten over migratie, integratie, of identiteit de grens opzoekt, niet doorheeft dat die grens daardoor opschuift. Steeds verder naar de kant van racisme, ontmenselijking en discriminatie.
Iedere keer dat een bewindspersoon – iemand die bóven de partijen moet staan en verantwoordelijk is voor het welzijn van álle Nederlanders – dergelijke ideeën ventileert, voelen racistische onderstromen in onze maatschappij zich gesterkt. Ook al wordt er daarna teruggekrabbeld. Ook al worden woorden in halfslachtige excuses afgezwakt, genuanceerd of ingeslikt. Uitspraken als deze kún je niet terugnemen. Ze zijn de wereld al in geslingerd. Ze hebben zich al genesteld en ingekapseld in onze maatschappij.
Juist dit soort uitspraken zet onze vreedzame samenleving onder druk.
Juist dit soort uitspraken graaft, creëert en verstevigt een maatschappelijke kloof.
Juist dit soort uitspraken legitimeert racisten en extreemrechtse radicalen in hun hetze tegen iedereen die anders is.
Beste politici, wij verzoeken u dringend om uw verantwoordelijkheid te nemen. Stop met het inspelen op de alsmaar groeiende xenofobe en racistische angsten in onze samenleving. Stop met het verschuiven van de grens van het acceptabele in ons maatschappelijk debat. Stop met het voeden van de tweedeling tussen een fictief ‘wij’ en ‘zij’. De effecten hiervan op onze samenleving zijn ontwrichtend, polariserend, en hebben reële effecten op echte mensen. Op Nederlanders, die net zo normaal en gewoon zijn als alle anderen. Nederlanders die het verdienen met respect vertegenwoordigd te worden door hun regeringsleiders.
Meredith Greer – Schrijver
Tirza de Fockert – Gemeenteraadslid GroenLinks Amsterdam
Lieke Marsman – Dichter
Claudia de Breij – Cabaretier
Akwasi – Rapper
Eric Corton – Acteur / Presentator
Jurjen van den Bergh – Politiek commentator / Oprichter De Goede Zaak
Tinkebell – Kunstenares
Persis Bekkering – Schrijver
Maurice Seleky – Schrijver
Joyce Brekelmans -Journalist
Nadia Bouras – Universitair Docente, Universiteit Leiden
Raja Felgata – Oprichter Kleurrijke Top 100
Sylvana Simons – Oprichter BIJ1, gemeenteraadslid Amsterdam
Christine Otten – Schrijver / Journalist
Janneke Stegeman -Theoloog
Mona van den Berg – Fotograaf
Hans Krikke – Directeur Samenwonen/ Samen Leven Amsterdam Nieuw West
Amma Assante – Politica
Ahmet Polat – Fotograaf
Sunny Bergman – Filmmaker
Murat Isik – Schrijver
Glenn Helberg – Psychiater
Babs Gons – Dichter
Dolly Bellefleur – Dolly Bellefleur
Massih Hutak – Schrijver / Rapper
Ingeborg Beugel -Journalist / Filmmaker
Anke Laterveer – Schrijver / Presentator
Claartje Kruijff – Theoloog des Vaderlands
Marjolein van Heemstra – Schrijver
dr. Ellen-Rose Kambel – Directeur Rutu Foundation voor intercultureel onderwijs
Dylan Meert – Programmamaker bij Pakhuis de Zwijger
Dave Ensberg-Kleijkers – Onderwijsbestuurder / Auteur
Zoë Papaikonomou – Onderzoeksjournalist en auteur
Annebregt Dijkman – Onderzoeksjournalist en auteur
Barbara Vos -Programmaker bij Pakhuis de Zwijger
Egbert Fransen – Directeur Pakhuis de Zwijger
Joost Baars – Dichter
Geert van Itallië -Directeur Melkweg
Etchica Voorn – Auteur
Anja Meulenbelt – Schrijfster / Politica
Izaline Calister – Zangeres
Matthea de Jong -Programmamaker
Nikki Dekker – Schrijver / Radiomaker
Milou Deelen – Journalist
Malou Holshuijsen – Presentator BNNVARA
Joshua Livestro – Hoofdredacteur Jalta, Publicist
Stan Veuger – Econoom bij het American Enterprise Institute, gastdocent Harvard University
Robert Vuijsje – Schrijver
Karin Spaink – Columnist
Ronald Giphart -Schrijver
Bénédicte Ficq – Advocate
Mano Bouzamour – Schrijver
Robert Alberdingk Thijm – Scenarioschrijver
Norbert Ter Hall – Filmregisseur
Jean-Marc van Toll – Auteur
Devika Partiman – Sociaal activist
Marleen Stikker – Oprichter de Waag Society
Natascha van Weezel -Journalist
Samora Bergtop – Actrice
Hans Laroes – Journalist / Hoofdredacteur
Bart Chabot – Dichter / Schrijver
Simon(e) van Saarloos – Filosoof / Schrijver
Elias Mazian – DJ
Geert Mak – Schrijver
Elsbeth Etty – Columnist
Aan alle Nederlanders,
Er is iets aan de hand met ons land. Hoe komt het toch dat we als land zo welvarend zijn, maar sommige mensen zich zo armzalig gedragen? Mensen die in toenemende mate de stemming in ons land aan het bepalen zijn. Die bereid zijn om alles waar we als Nederland zo hard voor hebben gewerkt, omver te gooien. Dat laten we toch niet gebeuren?
Verreweg de meesten van ons zijn van goede wil. De stille meerderheid. We hebben het beste met ons land voor. We werken hard, helpen elkaar en vinden Nederland best een gaaf land. Maar we maken ons wel grote zorgen over hoe we met elkaar omgaan. Soms lijkt het wel alsof niemand meer normaal doet.
U herkent het vast wel. Mensen die zich steeds asocialer lijken te gedragen. In het verkeer, in het openbaar vervoer en op straat. Die van mening zijn dat ze altijd maar voorrang hebben. Die afval op straat dumpen. Die conducteurs bespugen. Of die in groepjes rondhangen en mensen treiteren, bedreigen of zelfs mishandelen. Niet normaal.
We voelen een groeiend ongemak wanneer mensen onze vrijheid misbruiken om hier de boel te verstieren, terwijl ze juist naar ons land zijn gekomen voor die vrijheid. Mensen die zich niet willen aanpassen, afgeven op onze gewoontes en onze waarden afwijzen. Die homo’s lastigvallen, vrouwen in korte rokjes uitjouwen of gewone Nederlanders uitmaken voor racisten. Ik begrijp heel goed dat mensen denken: als je ons land zo fundamenteel afwijst, heb ik liever dat je weggaat. Dat gevoel heb ik namelijk ook. Doe normaal of ga weg.
Dit gedrag mogen we nooit normaal vinden in ons land. De oplossing is niet om dan maar groepen mensen over één kam te scheren, uit te schelden of hele groepen simpelweg het land uit te zetten. Zo bouwen we toch geen samenleving met elkaar? De oplossing is vooral een mentaliteitskwestie. We zullen glashelder moeten blijven maken wat normaal is en wat niet normaal is in dit land. We zullen onze waarden actief moeten verdedigen.
In Nederland is het namelijk normaal dat je elkaar de hand schudt en gelijk behandelt. Het is normaal dat je van hulpverleners afblijft. Dat je leraren respecteert en mensen niet sart met vlogjes. Het is normaal dat je werkt voor je geld en het beste uit je leven probeert te halen. Elkaar helpt als het even moeilijk gaat en een arm om iemand heen slaat in zware tijden. Het is normaal dat je je inzet en niet wegloopt voor problemen. Dat je fatsoenlijk naar elkaar luistert. In plaats van elkaar te overschreeuwen als je het ergens niet mee eens bent.
De komende tijd is bepalend voor de koers van ons land. Er ligt slechts één vraag voor: wat voor land willen we zijn?
Laten we ervoor strijden dat we ons thuis blijven voelen in ons mooie land. Laten we duidelijk blijven maken wat hier normaal is en wat niet. Ik weet zeker dat we dit voor elkaar gaan krijgen. Dat we alles wat we met elkaar bereikt hebben samen overeind houden. U, ik, wij allemaal. Laten we samenwerken om dit land nóg beter te maken. Want echt, we zijn een ontzettend gaaf land. Ik zou nergens anders willen wonen. U wel?
Groet,
Mark Rutte
”
[7]
Commissie–Blok: integratie geslaagd
De integratie van veel allochtonen is ,,geheel of gedeeltelijk geslaagd” en dat is ,,een prestatie van formaat”. Dit is gebeurd ondanks het integratiebeleid van de overheid, dat veel gebreken vertoonde.
Dat is de voornaamste conclusie van de parlementaire commissie die onderzoek heeft gedaan naar de effecten van ruim dertig jaar integratiebeleid in Nederland. Deze Tijdelijke CommissieOnderzoek Integratiebeleid, naar de voorzitter S. Blok (VVD) ook wel de commissie–Blok genoemd, bracht vanmorgen verslag uit in het rapport Bruggen Bouwen.
De Tweede Kamer, die om het onderzoek had gevraagd, heeft in meerderheid teleurgesteld gereageerd. De VVD noemt de commissie ,,ongelooflijk naïef”. CDA en VVD noemen de aanbevelingen ,,te vrijblijvend en algemeen”. Fractievoorzitter Verhagen van het CDA vindt het teleurstellend dat de commissie ,,nergens de conclusie lijkt te willen of durven trekken dat het integratiebeleid gefaald heeft”. De PvdA vindt de aanbevelingen ,,zeer voorzichtig geformuleerd” en ze ,,verdienen op veel terreinen aanscherping”.
Volgens de commissie vertoonde het overheidsbeleid de afgelopen decennia weinig samenhang, ontbrak het aan duidelijke doelstellingen en schoot de samenwerking tussen de departementen tekort. In de jaren zeventig was het beleid te zeer welzijnsbeleid in plaats van gericht op terugkeer.
De commissie concludeert ook dat ,,discriminatie in het openbare leven helaas een realiteit is”. ,,Zo voelen veel allochtonen zich zelf geïntegreerd maar niet geaccepteerd”, aldus de commissie. Zij beveelt aan ,,het bestrijden van discriminatie en vooroordelen zowel bij autochtonen als allochtonen actief ter hand te nemen”.
Gemeenten en scholen moeten van de commissie ,,niet- vrijblijvende afspraken” maken om leerlingen beter te spreiden, opdat de vorming van zwarte scholen wordt tegengegaan. Zwarte scholen ontstaan door concentratie van allochtonen in bepaalde wijken en keuzes van ouders, die kiezen voor scholen met veel leerlingen van dezelfde afkomst. Artikel 23 van de Grondwet, dat de vrijheid van onderwijs regelt, belemmert die keuzemogelijkheden omdat islamitische leerlingen geweigerd kunnen worden op `bijzondere’ scholen, zo constateert de commissie. Maar de commissie stelt dit artikel in de aanbevelingen niet ter discussie. Commissielid Varela (LPF) liet als minderheidsstandpunt opnemen dat er ,,strenge maatregelen” moeten komen tegen huwelijksmigratie.
De commissie werd ingesteld naar aanleiding van een motie van SP-leider Marijnissen, die in september 2002 stelde dat het integratiebeleid ,,tot nu toe onvoldoende geslaagd is”.
De griffie van de Tweede Kamer verwacht dat het parlement nu eerst in een zogeheten ,,schriftelijke ronde” vragen zal stellen aan de commissie. In maart zou een debat kunnen plaatshebben tussen Tweede Kamer en commissie. Daarna zou de Kamer in april kunnen debatteren met het kabinet.
Bij het in ontvangst nemen van het rapport bekritiseerde Kamervoorzitter Weisglas politici die reageerden op uitgelekte (onjuiste) versies van het rapport.
Achtergronden pagina 6
Hoofdartikel pagina 7
www.nrc.nl rapport-Blok
Drie maanden geleden was voorzitter Stef Blok van de parlementaire onderzoekscommissie Integratie het lachertje van het Binnenhof. Nu wordt dezelfde Stef Blok er zwart op wit gerespecteerd. Een kentering. Niet zolang de integratieshow op oude voet doordendert.
Toen de liberale parlementariër Stef Blok op maandag 19 januari het rapport Bruggen bouwen over drie decennia minderhedenbeleid presenteerde, waren de meeste partijen er als de kippen bij om het werk van de commissie te ridiculiseren. «Ongelooflijk naïef en intern inconsistent», aldus Bloks eigen VVD. «De urgentie ontbreekt compleet. Het is eigenlijk een waardeloos rapport», stelde woordvoerder Ayaan Hirsi Ali vast. Fractievoorzitter Maxime Verhagen van het CDA volgde en concludeerde dat het «uiterst jammer en teleurstellend is dat de commissie nergens de conclusie lijkt te willen of durven trekken dat het integratiebeleid gefaald heeft». Een week eerder had Verhagen, het eindrapport nog ongelezen, dat al vastgesteld in NRC Handelsblad. Ook PvdA-leider Wouter Bos vond «aanscherping» van de 27 aanbevelingen nodig.
Maar vorige week steunden alle fracties in de Tweede Kamer ineens een motie waarin waardering werd uitgesproken voor Blok. De meeste aanbevelingen konden op een meerderheid rekenen. De VVD bleef een beetje hardnekkig en stemde tegen zeven van de 27 suggesties van Blok.
Wie politiek serieus neemt en het onaanvaardbaar acht dat er op de bühne op straat iets heel anders wordt gezegd dan in het parlement kan over dit contrast tussen woord en daad witheet worden. Blok (39 jaar en sinds 1998 voor de VVD lid van de Tweede Kamer) is er laconiek onder gebleven, al was 19 januari voor hem «black monday»: «Ik heb nooit de illusie gekoesterd dat ik geen risico’s zou lopen. De enquêtecommissie voor de Bijlmerramp was technisch en werd pas politiek toen het ging om de verantwoordelijkheden. Iedereen is het erover eens dat vliegtuigen niet mogen neerstorten. Wij zijn ons pas gaan buigen over aanbevelingen nadat we het eens waren over de feiten.»
Veel collega’s deden het dit keer andersom: ze trokken eerst conclusies en gingen daarna pas lezen.
Stef Blok: «Dat Verhagen en Van Aartsen op ons rapport vooruitliepen, vond ik niet zo slim. Ook Balkenende, die de zondag voor de publicatie al reageerde op het gerucht dat we de vrijheid van onderwijs, artikel 23, wilden afschaffen, opereerde onhandig. Ik was vooral pisnijdig op het persbericht van de VVD op die zwarte maandag. Het was het begin van een sneeuwbaleffect. Een blunder. Het politieke ambacht werd niet goed uitgeoefend. De Tweede Kamer zette zich met dit extremisme te kijk.
Een politicus is natuurlijk een beetje een reclameman en moet zeggen: mijn partij lost alle problemen op. Maar ik vind het zeer schadelijk als de verwachting wordt gewekt dat we de problemen even in drie tot vier jaar oplossen. Zo kweek je nieuwe Fortuyns. Je moet eerlijk zijn over wat de politiek kan. Er zijn geen gouden sleutels. Die verwachting wel wekken, is louter een behoefte de kiezer te plezieren, en schadelijk voor de democratie. Dat zie je ook op andere terreinen: die enorme versimpeling.»
We willen zwart of wit: geslaagd of mislukt. Grijs is uit de mode.
«De boodschap dat het met immigranten ook goed gaat, was niet welkom. Onze conclusie, eigenlijk een open deur, werd aangevallen omdat men elkaar wilde overschreeuwen. Het begon met de eerste keiharde commentaren van Ayaan Hirsi Ali. CDA en PvdA gingen daar overheen. Iedereen moest het waardeloos vinden. Schandalig. De enige die het voor mij opnam, was de Rotterdamse CDA-wethouder Sjaak van der Tak. Het kabinet reageerde ook netjes. Ik heb toen gezegd: Kamer, als ons rapport zo verschrikkelijk is, moeten jullie snel met eigen voorstellen komen.»
Dat deed de VVD-fractie vijf weken later met een eigen rapport. Respect voor de Nederlandse cultuur is de VVD niet genoeg, het gaat haar om naleving ervan.
«Die nota begint met een aanval op ons. Maar op cruciale terreinen — wonen, werken, leren — neemt ze onze aanbevelingen over. Je kunt best de eis stellen dat een immigrant in eigen land een basistest aflegt. Een grote groep zal dan niet worden toegelaten. Technisch kan dat. Bij immigratie heeft de overheid immers een heldere rol: ze geeft een visum af of niet. Ayaan Hirsi Ali had in de Kamer de kans het debat daarover aan te gaan. Die heeft ze niet gegrepen.»
De nota is behoorlijk ideologisch. Integratie wordt gedefinieerd als assimilatie.
«Dat is de eindtoestand. Ook een open deur. Als de fractie vindt dat het onvoldoende is een kennisniveau van de taal te eisen waarmee migranten kunnen participeren omdat het moet gaan om actieve schriftelijke en mondelinge vaardigheden, dan zeg ik: Nederland heeft anderhalf miljoen functionele analfabeten, wier grootvaders soms nog in een hutje op de Drentse hei hebben gewoond. De definitie van de VVD kán dus niet de hele Nederlandse bevolking omvatten. Ik had het debat graag gevoerd in de Kamer. Ik had me voorbereid op de integratiedefinitie. De rol van de overheid daarin is namelijk minder helder. Ze bepaalt wie in aanmerking komt voor het staatsburgerschap. Maar wat heeft dat staatsburgerschap te bieden? Stemrecht voor het parlement. Jummie, jummie. Het is er niet van gekomen. Een gemiste kans van Hirsi Ali. Ik heb daar met verbazing naar gekeken.»
Toch heeft de VVD tegen zeven aanbevelingen gestemd?
«Daarover ben ik stomverbaasd. Wij zijn bijvoorbeeld ook zeer kritisch over de meeste minderhedenorganisaties. Mijn fractie heeft desondanks gestemd tegen onze aanbeveling daarover. De VVD wil überhaupt geen mono-etnische organisaties. Maar zo’n criterium kun je niet grondwettelijk formuleren. De beslissing nooit subsidie te geven aan een mono-etnische organisatie sneuvelt bij de eerste de beste rechter. Dat is dus niet handig. Te meer omdat je het wel degelijk ook func tioneel kunt formuleren: wat doet u aan integratie en emancipatie? Inburgering?
Wij zeggen ook dat de wet moet worden aangepast, maar pleiten wel voor realisme. Uit ons onderzoek blijkt dat je niet mag verwachten dat honderd procent van de deelnemers aan een cursus na afloop Nederlands spreekt. VVD en CDA hebben desondanks tegen gestemd. Ze willen een drempel in het land van herkomst. Dat staat in het regeerakkoord. Ik sta achter het regeerakkoord, uiteraard, maar wij hebben het geen keurmerk willen geven.»
De VVD-notitie is nog pretentieuzer. Zo moeten er grenzen worden gesteld aan de grondwettelijke vrijheid van onderwijs.
Stef Blok: «Als liberaal vind ik dat mensen privé een grote vrijheid moeten hebben. Het gaat mij om de handhaving van wetten. Daarin zijn we laks. Gescheiden ingangen en lokalen voor jongens en meisjes: dat kan niet in een door de overheid gefinancierde instelling en mag dus niet slechts in een bijzin door de inspectie worden vermeld. De overheid moet haar rol consequent uitvoeren. Maar maak het niet te ingewikkeld. Wat mensen privé geloven en eten, zal me een zorg zijn.»
Juist dat is velen wel een zorg, ook in de VVD.
«En dat vind ik heel kwalijk.»
In de volkshuisvesting bepleit uw fractie eveneens overheidsinterventies. Dat is een breuk.
«Volkshuisvesting heeft externe effecten. Mensen in dure huizen willen graag in dure wijken wonen. Maar voor de samenleving is het effect dat alle armen ook bij elkaar komen te wonen. Dat vereist een rol van de overheid, omdat het om collectieve goederen gaat. Maar als het om talenkennis gaat, ligt dat anders. De arbeidsmarkt in onze diensten economie is op dat punt overigens wel ongenadig. In Parijs gaan ’s avonds om acht uur de Arabische winkels open, omdat ze overdag geen kans hebben tegen Carrefour. Wij vinden dat een taxichauffeur een Nederlands sprekende kaartlezer moet zijn. Ik heb in New Yorkse taxi’s nog nooit een Engels sprekende kaartlezer ontmoet. Onze arbeidsmarkt heeft zeer hoge drempels. Als je een vorkheftruck rijdt, moet je een gebruiksaanwijzing kunnen lezen. Tomaten plukken houdt niemand veertig jaar vol. Als je niet wilt dereguleren, moet je die feiten onder ogen zien.»
Maakbaarheidsliberalen als Geert Wilders en Ayaan Hirsi Ali hebben nu het voortouw.
Stef Blok: «Ik geef toe dat er in de VVD een ongebruikelijke discussie wordt gevoerd. Dat is men van ons niet gewend. Het is goed dat ook de VVD vleugels heeft. Ik behoor tot het zeer liberale kamp. Ik relativeer wat de overheid kan. De overheid kan wel iets, en als ze iets nalaat, kan dat enorme schade opleveren, maar haar sturend vermogen is niet zo groot. Als morgen de immigratie tot nul daalt, dan nog blijven er 1,6 miljoen migranten in Nederland die deels goed, deels matig en deels slecht zijn geïntegreerd.»
Debat moet wel ergens toe leiden, een debat is geen kaartavondje?
«Ik sta niet alleen. We hebben in de fractie een debat gevoerd over hoofddoekjes. Twee leden verklaarden in de media dat ze vonden dat we harder moeten zijn. De rest zei uiteindelijk: zoek het maar uit met je hoofddoekje, tenzij je bij de politie werkt of de school het verbiedt omdat je ook geen ijsmuts mag dragen. Het is een zegen als we het hoofddoekjesdebat in een stoffige hoek kunnen laten liggen. Ik vind niks van dé moslims of dé christenen. Ik vind dus niet dat christenen homofiele priesters in de VS zijn en moslims fantastische Turkse ondernemers. Of omgekeerd. Het is kwalijk over dé moslims te spreken. Helaas gebeurt dat in de VVD- fractie ook.»
Ziet Van Aartsen het net zo?
«Volgens mij wel. Van Aartsen zegt terecht dat je, in rottige tijden, een grote visie moet hebben en die ook moet oppoetsen. Maar ik hou niet van de politiek als show.»
And the show goes on.
«Daarover ben ik dus bezorgd. Dit debat zal steeds opflikkeren omdat het electoraal aantrekkelijk is, voor beide kanten. De geneigdheid de zaal te plezieren, blijft helaas. Pim Fortuyn heeft de politiek een lesje geleerd. Zijn stijl en toonhoogte waren zeer onjuist. Maar ik trek een andere les uit het feit dat die aansloegen, namelijk het besef dat het gaat om leefbaarheid, al is dat een besmet woord geworden, omdat leefbaarheid een klassieke overheidstaak is. Maar kijk uit met het wekken van verwachtingen.»