Had ik al gezegd dat Mark Rutte volslagen verachtelijk is? Welnu, voor de zekerheid: Mark Rutte is volslagen verachtelijk. Dat was hij al als VVD-chef met zijn reeks neoliberale kabinetten, met zijn racistische roof- en intimidatiepolitiek die bekend is geworden als ‘toeslagenaffaire’, met zijn intussen spreekwoordelijke gebrek aan actieve herinnering aan alles wat maar lijkt op de verantwoordelijkheid van Rutte zelf voor misdaad na misdaad. Maar zijn verachtelijkheid onderstreepte hij gisteren nog eens met zijn bespottelijke uitspraak na de publieke vernedering die VS-president Trump en zijn vicepresident Vance uitstortten op de Oekraïense president Zelensky die op bezoek was in het Witte Huis om een of ander akkoord te ondertekenen. Trump en Vance eisten daar nederige dankbaarheid van Zelenski, overschreeuwden hem, en behandelden hem zoals een autoritaire schooldirecteur een ongehoorzame leerling behandelt. Dat Zelensky de twee niet is aangevlogen, pleit voor diens zelfbeheersing.
Wat zie NAVO-chef mark Rutte vervolgens? Ik snap dat een NAVO-chef de VS – het machtigste luid van die NAVO – niet frontaal kan afvallen. Ik snap dus dat hij niet kon zeggen dat Trump en Vance zich moesten schamen en excuses verschuldigd waren aan Zelensky. Maar zei hij dan tenminste dat de VS-opperbazen en de Oekraïense president de ruzie hopelijk rustig moesten uitpraten na een goede nachtrust? Of desnoods helemaal niets? Nee. Rutte zei ‘dat (….) Zelensky ervoor moet zorgen dat de relatie met de Amerikaanse president snel hersteld wordt”. Die was volgens Rutte ‘niet uit op ruzie”. En verder: ‘Wat ik Zelensky heb verteld, is dat we respect moeten hebben voor wat Trump tot nu toe heeft gedaan’.(1)
Pardon?! Rutte legt de verantwoordelijkheid voor de ruzie dus niet bij de Amerikaanse president en vicepresident die Zelensky publiekelijk hebben afgeslacht, maar bij Zelensky zelf. De vergelijking is al op Bluesky gemaakt: het is alsof een getreiterd kind van de docent te horen krijgt dat die het goed moet maken met de bullies waardoor het kind gepest wordt. De pestkoppen zelf wordt niets verweten. Het is allemaal de eigen schuld van het getreiterde kind.
Nu zag ik al dat zekere Ton Aarts dit een blunder van Rutte noemt.(2) Ik denk dat dit te veel eer is voor Rutte, en van een onderschatting van deze sluwe smeerlap getuigt. Laten we eens kijken naar de strekking van diens opstelling. Hij kiest dus tegen Zelensky, het staatshoofd van een Oekraïne waar mensen zich met grote moeite en inzet verdedigen tegen een moorddadige koloniale Russische roofoverval die nu al meer dan drie jaar duurt en die voorafgegaan werd door een lange reeks kleinere maar eveneens moorddadige roofovervallen sinds 2014. Rutte kiest voor Trump, die de roofoverval wil stopzetten door de Russische president Poetin, hoofd van de roversbende die we kennen als de Russische Federatie, het behoud van de buit in het vooruitzicht te stellen. Oekraïne moet maar berusten in het verlies van door Russische soldaten bezet land. En NAVO-lid worden moet Oekraïne maar vergeten, want dat ontrieft de Russische chef te veel, en ja, het is nu eenmaal de Russische invloedssfeer daar, nietwaar?
Terzijde: ik vind de NAVO een onding en NAVO-lidmaatschap van wie dan ook geen goed idee. En er is over Zelensky, de Oekraïense staat en over hoe die opereert, best een kritisch verhaal te vertellen. Dat is nodig ook, maar alles op zijn tijd. Over de pro-NAVO-koers van Zelensky bijvoorbeeld: die impliceert het inruilen van de oude koloniale banden voor nieuwe. Maar er mag ook wel oog zijn voor het feit dat het nabije Rusland zelf alle aanleiding geeft om bescherming te zoeken, desnoods maar bij de NAVO waarvan het hoofdkwartier een stuk verder weg ligt. Hoe dan ook: het is niet Rusland en/of de VS die mogen uitmaken van welk bondgenootschap Oekraïne deel wil uitmaken.
Oekraïne verbieden om NAVO-lid te worden is in de huidige context: Rusland het recht gunnen om het buitenlandbeleid van Oekraïne te bepalen. Dat is het erkennen van imperiale overheersing, feitelijk een koloniale houding. Voor de druk op Oekraïne om als prijs voor ‘vrede’ maar te berusten in bezetting van oostelijke provincies en de Krim geldt hetzelfde. Ja, dit lijkt op hoe Frankrijk en Engeland in 1938 Tsjecho-Slowakije onder druk zetten om te berusten in de bezetting van grensgebieden door troepen van Nazi-Duitsland, het dieptepunt van de beruchte appeasement-politiek destijds.
Dat is dus de politiek van de Verenigde Staten: Oekraïne dwingen om aan Russische verlangens tegemoet te komen, goeddeels te capituleren voor Poetin dus. Dat is waar Zelensky bezwaar tegen maakte. Dat is waarom Trump en Vance hem vernederden. En in die vernedering kiest Rutte dus de kant van Trump en Vance, en daarmee de kant van Poetin. De NAVO-chef steunt dus de staat tegen wie de NAVO geacht wordt het ‘Vrije Westen’ te verdedigen. Dat is wat er is gebeurd. Rutte collaboreert met Poetin. Zo ver is Chamberlain destijds met Hitler nooit gegaan. Mussert wel. Ja, ik ben boos. Nee, ik heb geen zin in nuance.
Is dit allemaal een grote stommiteit van Rutte, zoals Ton Aarts op Bluesky suggereert?(2) Ik denk het niet. Ik denk dat de verachtelijke move van Rutte carrièrepolitiek en machtspolitiek tegelijk. Rutte is secretaris-generaal van de NAVO. Ik vermoed dat hij die baan graag nog een tijdje wil houden. Welnu, die NAVO is een bondgenootschap van een aantal Europese staten enerzijds, de Verenigde Staten anderzijds. O ja, Canada is er ook nog, voor zolang als de Amerikaanse president dat tenminste nog tolereert. Hoe dan ook: Europa en de VS zijn de pijlers. Daarbinnen is de VS veruit de sterkste en machtigste van de bondgenoten, en feitelijk de leidinggevende mogendheid in de NAVO. Een NAVO zonder VS is onzin: het hele bondgenootschap ging er nu aldoor om, de Europese liberaal-kapitalistische mogendheden aam de VS te binden in een gezamenlijke strategie tegenover eerst vooral de Sovjet-Unie, later Rusland. Het was een asymmetrisch bondgenootschap waarin de VS de grootste invloed had en ook militair de grootste bijdragen deed. Maar het was tot wederzijds voordeel – niet van de bevolkingen, maar van de heersende klassen van Europese en Noord-Amerikaanse liberaal-kapitalistische staten.
Dit alles maakt het voor NAVO-boegbeeld Rutte nodig om de VS te vriend te houden. Nogmaals: zonder VS geen NAVO. En zonder NAVO geen NAVO-secretaris-generaal, en dat zou een einde aan die prestigieuze functie betekenen die Rutte nu bekleedt. Door zich onderdanig naar de VS op te stellen, dekt Rutte zich in tegen Amerikaanse druk die hem dat mooie baantje kan kosten, om over het opdoeken van de NAVO zelf maar te zwijgen. Rutte heeft dus een heel plat carrièremotief om Zelensky opdracht te geven de verantwoordelijkheid voor de ruzie met Trump op zich te nemen. En Rutte zou Rutte niet zijn als hij dat motief niet het volle pond zou laten wegen, zonder er vervolgens ook maar enige actieve herinnering aan te bewaren.
Rutte is ook bezig met een poging om de NAVO zelf te redden. Want, zoals gezegd: die NAVO is een bondgenootschap dat zonder de VS er in een zinledig ding is. Dus moet de breuk die zich nu voltrekt tussen Europese NAVO-landen en de VS worden geheeld of minstens toegedekt. Trump is sterk, Zelensky is zwak. Dus moet Zelensky maar buigen, ter wille van de lieve interne NAVO-vrede. Dat is de brute machtspolitici logica achter de smerige streek van Rutte.
Een NAVO zonder VS? Europese staten kunnen wel een Europees militaire alliantie in elkaar proberen te knutselen zonder de VS en zelfs tegenover zowel Rusland en de VS. Er zijn tekenen dat dit momenteel al wordt geprobeerd. Maar daarmee is de NAVO zoals die sinds 1949 bestaat dus feitelijk ontbonden, ook al zou je die Europese alliantie van het etiket ‘NAVO’ voorzien en misschien zelfs het kantoor ervan overnemen. Zo’n alliantie is dan een alternatief voor de NAVO, geen voortzetting ervan. Het Amerikaans-Europese bondgenootschap – onder Amerikaanse leiding – zou dan plaats maken voor openlijke rivaliteit, met Europa opererend als zelfstandige supermacht, en niet langer als de junior-partner van de VS, iets waar toch al steeds meer de klad in was gekomen.
Ik geloof dat de NAVO deze trend niet gaat overleven. Er is een NAVO-conferentie op komst in Den Haag, ik heb al eens geschreven hoe aardig het zou zijn om die te dwarsbomen met allerlei onbeheersbare acties. Ik zou dat nog steeds prima vinden: elke vergadering van militaristische hotemetoten verdient gedwarsboomd te worden, zeker als die vergadering wordt aangegrepen om de stad waar die plaatsvindt in een volslagen politiestaat te veranderen. Oproer versus die hotemetoten en hun politiemacht? Jazeker!
Maar de NAVO zelf als tegenstander en actiedoelwit is steeds minder ter zake. Het is niet eens helemaal zeker of de top in Den Haag wel doorgaat, zo kwam onlangs naar buiten.(3) Gaat de top door, dan krijgt het eerder trekken van een begrafenisplechtigheid, of van een bijeenkomst tussen scheidingsadvocaten die de boedel mogen helpen verdelen, dan om een vergadering van een functionerend machtig militair bondgenootschap.
Om de teloorgang van die NAVO hoeven we verder geen traan te laten. Het was aldoor een imperialistisch militaristisch onding. Nu is het een goeddeels irrelevant maar nog altijd imperialistisch militaristisch onding. Maar wie denkt dat de huidige verandering in machtsblokken een keer ten goede inhoudt, wie tegenover toxisch Rusland en een toxische VS – steeds inniger bevriend – een mens- en vredelievende Europese grootmacht-annex-vrijhedsstrijdersmacht ziet opkomen, raad ik aan nog eens wat beter te kijken. Geen steun aan welke grote mogendhedenpolitiek en imperiale bondgenootschapperij dan ook!
We kunnen de smerige move van Rutte dus zien als poging om zowel zijn eigen carrière te redden als een zieltogend bondgenootschap waar hij chef van is nog wat langer in leven te helpen houden. Het valt te hopen dat van beide bedoelingen niets terecht komt. En het valt te hopen dat pogingen om de NAVO haar samenkomst te houden met de grootst mogelijke weerspannigheid tegemoet worden getreden. Niet omdat de NAVO er nog veel toe doet. Wel omdat we geen militarisme willen, hoe het zich ook bundelt en organiseert. En vooral ook omdat we geen politiestaat hebben te dulden. Ook niet gedurende een enkel lang weekend en ook niet in een enkele stad.
WILDERS SCHREEUWT TEGEN TIMMERMANS, MAAR DAN GEBEURT DIT
[WILDERS/PVV]:
”Voorzitter, het is nou de zoveelste keer dat eh collega Timmermans
praat over bestuurlijk vandalisme.
En het is een gotspe om dat te horen, als het gaat om Immigratie en
Asiel om de grootste politieke vandaal die deze Kamer ooit heeft gekend
en dat is de leider van de Partij van de Arbeid als het gaat om immigratie en asiel.
U bent de man, u representeert de politieke partij- laat ik het zo
formuleren-die jarenlang, die decennialang niets heeft gedaan om
de immigratie te beperken.
Die constant op de rem heeft getrapt bij iedere maatregel om de
immigratie en asielinstroom te beperken.
U heeft alles gedaan om stevig beleid tegengehouden [?]
U heeft iedereen als u verantwoordelijkheid droeg, hier binnengelaten.
En dat u dan nu het gore lef hebt om de partijen en een kabinet, die
hun nek uitsteken om met oplossingen te komen, om die van bestuurlijk
vandalisme te betichten….
U moet zich kapot schamen.
U bent de vandaal en dat…u moet zich kapot schamen, dat u
degene bent, die alles heeft tegengehouden, die ons nu de les
gaat lezen.
Dat is onacceptabel en ik kan dat ook niet accepteren.
[1.15]
[Geroffel vanuit PVV banken]
[FRANS TIMMERMANS/PVDA GROENLINKS]
[DOOR HET PVV GEROFFEL HEEN]
[1.16]
”Ja, voorzitter…..”
[TIMMERMANS LAAT AL GLIMLACHEND HET PVV GEROFFEL
UITRAZEN]
[1.20]
[TIMMERMANS HERVAT]:
”Voorzitter gisteren…gisteren stond de heer Wilders hier een beetje de schaduw
premier uit te hangen en nou is het weer de heer Wilders die we al
20 jaar eh kennen.
Weet u:
Eh we hebben nu te maken met eh de noodzaak om deze Kamer in
een positie te brengen om ordentelijk aan wetgeving te doen.
Ik zeg het [?] er heel nadrukkelijk bij.
Groenlinks Partij van de Arbeid denkt heel anders over asiel en migratie
dan de PVV.
Dan andere eh fracties in deze Kamer.
Dat hoort bij democratie.
En daar gaan we dan ook de discussie over aan op basis van
ordentelijke voorstellen die het kabinet kan doen.
Mijn enige punt vandaag is en ik houd de Wilders, de heer
Wilders heel helder voor:
Er is geen enkele objectieve feitelijke reden om nu met
noodwetgeving aan de slag gaan.
Dat is vandaag glashelder uit het debat eh gebleken.
Dat u dat wel wil -en het is een gotspe dat u mij iets
verwijt:
U, u meneer de heer meneer Wilders, die dit parlement
een nepparlement noemt, wil mij de maat nemen, schei toch uit
man.
[GEROFFEL VAN PVDA GROENLINKS BANKEN]
Absoluut accepteer ik dat niet van u.
[HARDER GEROFFEL VAN PVDA GROENLINKS BANKEN]
[WILDERS/PVV]:
[2.29]
”Voorzitter, het is een gotspe.
Dat degene, die deze ellende heeft veroorzaakt….
Weet u, als u nou degene was [ER WORDT TUSSENDOOR GEROEPEN,
WILDERS GAAT DOOR], die er altijd stond, als u nou uw partij
degene was, die er altijd had gestaan om te knokken voor een
voor een streng asielbeleid voor een stel [?] migratiebeleid.
Maar de Partij van de Arbeid en zeker Groen Links waar u nou
bent samengegaan is een beetje het toonbeeld van multiculturalisme.
U bent het toonbeeld van open grenzen, u bent een toonbeeld van meer
asiel in Nederland.
En nou gaat u die partijen, die het lef hebben om er wat aan te doen….
Weet u wat wij aan het doen zijn?
Wij zijn uw rotzooi aan het opruimen.
U heeft tientallen jaren lang de rotzooi in Nederland veroorzaakt.
En wij komen nu -en we steken onze nek uit- om die rotzooi
van de Partij van de Arbeid en Groenlinks op te ruimen.
En in plaats van dat u meewerkt, zit u ons de les te lezen.U moet zich kapot schamen.[3.19][GEROFFEL VAN PVV BANKEN]
[FRANS TIMMERMANS/PVDA GROENLINKS]
[3.20]
”Voorzitter……”
[TIMMERMANS LAAT HET PVV GEROFFEL UITRAZEN]
[TIMMERMANS GAAT DOOR]
[3.24]
”De heer Wilders, de heer Wilders is al decennia bezig met het ontmenselijken
van een deel van de Nederlandse bevolking.
Met hen….hij spreekt over mensen, die al de derde en vierde generatie in
Nederland wonen alsof ze er niet bij horen.
Alsof zij een probleem zijn.
Hij heeft het gisteren nog gehad eh waarbij die eh etniciteit koppelt
aan misdaad.
Terwijl iedereen, die ook maar iets weet of de ontwikkeling
van misdaad, weet, dat misdaad gekoppeld is aan armoede.
Dat misdaad gekoppeld is aan postcode waar je woont.
Dat misdaad gekoppeld is aan kansen die je hebt in de
samenleving
En ja, soms heeft dat ook een kleur.
Maar dat is niet de oorzaak.
Het feit, dat mensen ergens anders vandaan komen, het feit,
dat mensen een ander geloof eh hebben, het feit dat mensen een
andere huidskleur hebben, is niet de oorzaak.
De oorzaak is achterstand, de oorzaak is slechte ontwikkeling,
slechte situatie in wijken.
En daar moeten we aan werken.
En daar zouden we veel meer in dit Huis over kunnen praten,
als we ons niet lieten meesleuren in eh de retoriek van
de heer Wilders, die meer dan een miljoen Nederlanders consequent
heeft weggezet 20 jaar lang.
En wat mij het meeste stoort-Dat hij dat vindt, dat weet ik-Maar dat hij daarin geholpen wordt in deze coalitie, met de V, door de VVD,want hij spreekt mij aan op wat de Partij van de Arbeid in het verledengedaan heeft, maar in de afgelopen 35 jaar is die partij daar, de VVD velemalen meer aan het landsbestuur betrokken geweest dan de Partij’van de Arbeid en Groen Links al helemaal niet Dus als u iemand wil aanspreken, spreek dan uw coalitiepartner aaneh op dit punt.Maar dat doet u niet.En wat ik al helemaal niet begrijp is, dat een partij als Nieuw Sociaal Contractaan dit soort van nep wetgeving en ik vind het hooliganisme deelneemten niet op basis van hun waarde voor eh behoorlijk bestuur zegt ”nee, zo doenwe dat niet’, is niet nodig”Kijk ik zeg ook meteen iedereen na.Ambtenaren adviseren, politici hoeven die adviezen niet te volgen.Maar als je die adviezen niet volgt, dan sta je wel aan de lat voorde consequenties van het niet volgen van die adviezen.En als de minister van Binnenlandse Zaken zulke duidelijkeadviezen krijgt, dan verwacht ik van een partij als Nieuw SociaalContract, dat die zeggen: ”We gaan niet meewerken aannoodwetgeving. Wij gaan de Kamer gewoon in positiebrengen om ordentelijke wetgeving hier te behandelen.Dat zou de nette, dat zou de koninklijke weg zijn geweest en erstaat niets in de weg om dat in de komende weken te gaan doenen vandaar de motie, die ik heb ingediend.[5.57]GEROFFEL VAN PVDA GROENLINKS BANKEN[KAMERVOORZITTER BOSMA]:[6.00]”De heer Baudet”[THIERRY BAUDET/FVD][6.01]”Dank u wel voorzitter.Ik wou even zeggen, dat in de motie van de eh de heer Timmermans wordtgesproken van het staatsnoodrecht, maar eh daar heeft dit helemaal niks mee te maken.Staatsnoodrecht is wat eh ontstaat als artikel 103 Grondwet in werking treedt,namelijk een noodtoestand.Dit is gewoon een uitzonderingsclausule van een normale wet.[BAUDET GEEFT VOORBEELD]”Indien buitengewone omstandigheden het …vragen, kan de NS afwijkenvan de normale dienstregeling en rijdt de trein van Den Haag naar Amsterdamniet om 11.20, maar om 11.30”[EINDE CITAAT BAUDET, VERVOLGT’]”Dat is waar we het hier over hebben.Het is gewoon een wet in formele zin.Een normale wet, die zegt ”dit dit dit zijn de regels over immigratie,asiel, verblijf, dat soort zaken allemaal meer.Maar indien buitengewone omstandigheden daar aanleiding toegeven he-dat is aan de regering om dat te beoordelen-dan kan wordenafgeweken van deze deze deze deze deze clausules en dan kan de regeringandere voorwaarden creeren”Dat heeft dus met staatsnoodrecht of noodtoestand ofuitzonderingstoestand of zo helemaal niets te maken.U maakt een staatsrechtelijke blunder Dit is dit is echt onacceptabel.Iedere staatsrechtjurist zal dit, zal dit beamen.Dit deze motie-ik zou hem even wijzigen-maar het het slaatwerkelijk helemaal nergens op.Het heeft niets met het staatsnoodrecht [BOSMA EVEN TUSSENDOOR: ‘Ja”]te maken.Niets met artikel 103 Grondwet te maken.[7.29]
[FRANS TIMMERMANS/PVDA GROENLINKS]
[7.30]
”Ja voorzitter.
Ik moet natuurlijk een beetje voorzichtig zijn bij het tegenspreken
van de hooggeleerde eh staatsrechtdeskundige eh de heer Baudet,
maar ik wil dat toch doen op basis ook van alle adviezen, die we vanavond
hebben kunnen lezen, waarin duidelijk staat dat als je een beroep doet op art
eh op artikel 110 en 111 van de Vreemdelingenwet, dat je dan in feite
de wet buiten werking stelt en dat je dan ook om het parlement
heen kan bij toepassen van maatregelen.
Dat staat er gewoon en dat is staatsnoodwetgeving.
Dat is niet anders dan zo.
Dus dat is de situatie en daar willen we eh niet naartoe,
omdat het niet nodig is naar ons oordeel.
Zeg ik tegen de heer Baudet.
[8.06]
[KAMERVOORZITTER BOSMA]:[8.07]”Ik doe de interrupties in de tweede termijn in tweeen”Afrondend:”
THIERRY BAUDET/FVD]
[8.11]
”Eh ja eh eh nu hoor je het weer, dus het heeft, het zijn twee volstrekt
verschillende dingen.
Op het moment, dat je afwijkt van de normale procedure, dan kun je dus een
andere procedure instellen, kun je zeggen ”wij gaan het per per heden zo doen
in plaats van zo, in plaats van dat die die trein rijdt om 11.20 gaan we vanaf nu dat per acuut zo doen” en dan moet je, alleen wat je dan moet doen is even
de nieuwe procedure voorleggen aan de Kamer eh en dan kun je dus
terwijl je hebt gehandeld kan de Kamer daarover beslissen.
Dat is een hele normale procedure.
Iets van 60 of 70 procent van alle wetten in Nederland hebben
dit soort clausules en dat is ook heel logisch, omdat er allerlei
omstandigheden kunnen zijn, de groenteboer is ziek, de wet de de weg is
opgebroken, het stoplicht doet het niet.
Dit en dit is de normale procedure, maar als er buitengewone
omstandigheden zijn, dan mag de regering daarvan afwijken en dan zal
de regering dat voorleggen aan de Kamer eh terwijl de regering iets anders alvast
[KAMERVOORZITTER BOSMA ERTUSSENDOOR]:;”Ja”
[THIERRY BAUDET VERVOLGT] ”in werking zet”
[KAMERVOORZITTER BOSMA ERTUSSENDOOR]:;”Ja”
[THIERRY BAUDET VERVOLGT]:
[9.12]
”Dat heeft dus…dat is dat dat is gewoon een een normale regeling.
daar kunt u het mee oneens zijn, dat is prima, daar kunnen we over stemmen,
is ook goed.
Maar nogmaals:
Met staatsnoodtrecht als in artikel 103 Grondwet heeft dat gewoon helemaal
niets te maken.
En het het is gewoon belachelijk-u had het eerder vandaag over dat dat de regering zich belachelijk zou maken door een briefje te sturen aan de
Europese Commissie over een opt out over asiel en immigratie omdat
de Commissie daar formeel gezien niet over gaat.
Dat vond ik eigenlijk wel een goed punt.
Want daar gaan de landen over.
De lidstaten gaan over verdragswijzigingen.
Zo is het geregeld in de Europese wetgeving.
Nou maar dan:
Wees dan ook zo kritisch op uzelf.
Het slaat nergens op om over staatsnoodrecht te praten, als het
overwegende dat het kabinet voornemens is om delen van de Vreemdelingenwet buiten werking te stellen op grond van het staatsnoodrecht, zonder voorafgaande goedkeuring van het parlement;
overwegende dat het toepassen van staatsnoodrecht het risico in zich bergt dat het (juridisch) onhoudbaar blijkt;
overwegende dat in het parlement en de samenleving zeer uiteenlopende opvattingen bestaan over migratie die het verdienen om zorgvuldig besproken te worden;
van mening dat een zorgvuldige wetsbehandeling in zowel de Tweede Kamer als de Eerste Kamer wenselijk is;
verzoekt de regering om af te zien van het voornemen om artikel 111 van de Vreemdelingenwet in werking te stellen, en eventuele wijzigingen van de Vreemdelingenwet alleen via een ordentelijk wetgevingsproces voor te leggen aan het parlement;
spreekt uit dat de Kamer bereid is deze wetgeving met spoed te behandelen,
en gaat over tot de orde van de dag
Timmermans
Jetten
Bikker
Dijk
Dassen
Bontenbal
” Een motie-Timmermans c.s. waarin de regering werd verzocht om af te zien van het voornemen om artikel 111 van de Vreemdelingenwet in werking te stellen, werd na een lang debat verworpen.1)”
Het viel te verwachten: tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen (APB) was het noodrecht een heet hangijzer. Niet alleen de inzet stond ter discussie, maar ook de uitlating van minister Faber dat die inzet was getoetst door de beste juristen. Dat wilde de Kamer wel eens zien.
Uit de stukken die uiteindelijk werden overgelegd – zie daarover de bijdrage i van Solke Munneke in deze editie van de Hofvijver – werd duidelijk dat over de inzet van het noodrecht inderdaad was geadviseerd, al bleek van enig ambtelijk enthousiasme over de plannen bepaald geen sprake. Een motie-Timmermans c.s. waarin de regering werd verzocht om af te zien van het voornemen om artikel 111 van de Vreemdelingenwet in werking te stellen, werd na een lang debat verworpen.1)
Het ziet er dus naar uit dat binnenkort een koninklijk besluit (KB) tot inwerkingstelling van artikel 111 van de Vreemdelingenwet zal worden vastgesteld. Als dat gebeurt, is het voor de derde keer in relatief korte tijd dat ‘separate inwerkingstelling’ – dus zonder afkondiging van een beperkte of algemene noodtoestand – van noodrecht plaatsvindt.
Ten tijde van de coronapandemie werd artikel 8, eerste en derde lid van de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag (Wbbbg) in werking gesteld, zodat de minister van JenV regels kon maken om ‘het vertoeven in de open lucht’ te beperken.
Na de Russische invasie in Oekraïne gebeurde dat met de artikelen 2c en 4 van de Wet verplaatsing bevolking (Wvp), waardoor burgemeesters de taak kregen zorg te dragen voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen en de minister van JenV daaromtrent aanwijzingen kon geven.
Beide keren verliep de inzet van het noodrecht niet zonder slag of stoot. De Haagse voorzieningenrechter oordeelde dat de inwerkingstelling van de genoemde artikelen van de Wbbbg onrechtmatig was,2) waarna alsnog in een afzonderlijke wettelijke grondslag voor een avondklok werd voorzien.3) En tijdens het debat over de voortduringswet na inwerkingstelling van de bepalingen in de Wvp liepen de gemoederen hoog op: PVV-Kamerlid Markuszower noemde de inzet van de Wvp-bepalingen een ‘dieptepunt’ en ‘een oorlogsverklaring van dit kabinet aan onze democratie’.4)
De commotie in de Kamer omtrent de voorgenomen inwerkingstelling van artikel 111 van de Vreemdelingenwet is dus niet vreemd, te meer omdat die inwerkingstelling voor het parlement grote gevolgen heeft. Vanaf dat moment kan de regering namelijk bij algemene maatregel van bestuur (amvb), dus zonder betrokkenheid van het parlement, afwijken van vrijwel de gehele Vreemdelingenwet.
Weliswaar moet na de vaststelling van het inwerkingstellings-KB ‘onverwijld’ een voorstel voor een voortduringswet aan de Kamer worden gezonden (bij inwerkingstelling van artikel 8, leden 1 en 3 van de Wbbbg duurde dat elf dagen; bij de artikelen 2c en 4 van de Wvp negentien), maar dat voorstel ziet alléén op de voortduring van de inwerkingstelling.
Het is dus níet bedoeld om de maatregelen die de regering in de amvb(‘s) treft alsnog van een formeelwettelijke grondslag te voorzien. Het parlement staat bij de behandeling van de voortduringswet daarom voor een belangrijke taak: omdat inwerkingstelling van artikel 111 alleen mogelijk is als ‘buitengewone omstandigheden’ dat noodzakelijk maken, moet het beoordelen of de door de regering aangedragen omstandigheden inderdaad ‘buitengewoon’ zijn, en rechtvaardigen dat het parlement zijn medewetgevende rol prijsgeeft als het om het grootste deel van de Vreemdelingenwet gaat.
Eerst over die ‘buitengewone omstandigheden’: dat is een potentieel veelomvattend begrip omdat het geen feitelijke beschrijving van een noodsituatie geeft.5) Het impliceert dat noodrecht alleen mag worden gebruikt als dat, gelet op de situatie die zich voordoet, proportioneel is.
Daarnaast moet ook aan het vereiste van subsidiariteit zijn voldaan: alleen als bestaande bevoegdheden (in de Vreemdelingenwet, maar ook in andere wetten, bijvoorbeeld de Spreidingswet) ontoereikend zijn om de situatie te beheersen, mag noodrecht worden ingezet. Of een situatie grote spoed heeft, is voor het bestaan van ‘buitengewone omstandigheden’ niet doorslaggevend.6) Of een situatie onvoorzien is, is dat evenmin.7)
Tegelijkertijd zijn zowel spoedeisendheid als voorzienbaarheid van belang in het kader van de proportionaliteits- en subsidiariteitseis: als een situatie geen grote spoed heeft (het doorlopen van een regulier wetgevingstraject behoort bijvoorbeeld tot de mogelijkheden) en het ook in de rede lag dat zij zich zou voordoen, zal aan die eisen niet zijn voldaan.
Het is van groot belang dat het parlement hier scherp op is: het moet voorkomen dat de regering misbruik van noodrecht maakt en het al te lichtvaardig inzet om het parlement te kunnen omzeilen,8) te meer omdat de rechter de inzet van noodrecht doorgaans terughoudend toetst.
Dan over de rol van het parlement. Tijdens de APB werd verschillende malen naar voren gebracht dat het parlement door inwerkingstelling van artikel 111 Vreemdelingenwet helemaal niet ‘buiten spel’ zou worden gezet. Het parlement had toch ooit ingestemd met het wetsvoorstel voor de Vreemdelingenwet – en dus ook met artikel 111?
En het zou toch nog moeten instemmen met het voorstel voor een voortduringswet? En het zou toch zélfs de ontwerp-amvb’s toegezonden krijgen op het moment dat die aan de Afdeling advisering van de Raad van State worden voorgelegd? Dat kon toch nooit worden volgehouden dat het geen rol had? Parlementaire betrokkenheid bij noodrecht is uit de aard der zaak lastig.
Enerzijds is het van belang dat het bestuur met voldoende slagkracht kan optreden als de situatie daarom vraagt, anderzijds is van belang dat te nemen maatregelen – juíst verstrekkende – democratisch zijn gelegitimeerd en dat het parlement de inzet ervan goed kan controleren. In de systematiek van de separate inwerkingstelling is daartussen een balans gezocht, maar of die balans nu nog in alle gevallen voldoet is twijfelachtig.
De coronapandemie heeft duidelijk gemaakt dat ‘buitengewone omstandigheden’ erg lang kunnen duren en dat de inzet van noodbevoegdheden ook langere tijd noodzakelijk kan zijn. In het kader van de modernisering van het staatsnoodrecht – waar al in 2018 aanvang mee is gemaakt, maar die na corona iets voortvarender ter hand is genomen – schreef de minister van JenV in 2022 dat het in zulke omstandigheden “voor de hand ligt dat het parlement nauwer wordt betrokken bij de inwerkingstelling en buitenwerkingstelling van noodbevoegdheden”, dat het regelmatig van relevante informatie wordt voorzien en dat het – als de spoedeisendheid van de situatie zich daar niet tegen verzet – vooraf wordt “meegenomen” in de afweging om noodbevoegdheden in of buiten werking te stellen.9)
Niet ondenkbaar is dat bij de behandeling van de voortduringswet in de Tweede Kamer amendementen zullen worden ingediend, bijvoorbeeld om de inwerkingstelling van artikel 111 van de Vreemdelingenwet aan een termijn te binden, of om te voorzien in een voorhangprocedure bij de amvb’s die op grond van dat artikel worden vastgesteld. Hoewel dat begrijpelijk is, past het niet in de huidige systematiek van de separate inwerkingstelling van het staatsnoodrecht.
Het leidt bovendien af van de vraag waar het echt om draait: is sprake van ‘buitengewone omstandigheden’? Als die vraag niet met een volmondig ja kan worden beantwoord – zoals in dit geval – moet het oordeel duidelijk zijn: niet doen.
Lisanne Groen is universitair hoofddocent staats- en bestuursrecht aan de Vrije UniversiteitAmsterdam en onlangs fellow geworden van hetMontesquieu Instituut
1) Kamerstukken II 2024/25, 36600, nr. 9.
2) Rb. Den Haag 16 februari 2021, ECLI:NL:RBDHA:2021:1100. Het Hof vernietigde het vonnis van de voorzieningenrechter (Hof Den Haag 26 februari 2021, ECLI:NL:GHDHA:2021:285) en de Hoge Raad liet die beslissing in stand (HR 18 maart 2022, ECLI:NL:HR:2022:380).
3) Wet van 22 februari 2021, Stb. 2021, 85.
4) Handelingen TK 6 juli 2021, nr. 101, item 18.
5) In de artikelen 50 en 50a van de Vreemdelingenwet uit 1967, de voorlopers van de artikelen 110 en 11 in de huidige Vreemdelingenwet, stond bijvoorbeeld ‘in geval van oorlog’ (of andere buitengewone omstandigheden). Bij de herziening van het noodrecht in 1997 werden feitelijke beschrijvingen die golden voor de inwerkingtreding van het noodrecht vervangen door de term ‘buitengewone omstandigheden’.
6) Vgl. r.o. 6.11 in de uitspraak van het Hof inzake inwerkingstelling van de Wbbbg in verband met de avondklok (zie noot 2).
7) Vgl. Samantha Daniels, Staatsnoodrecht beschermt tegen bestuurlijk misbruik van (asiel)recht. Mits de Kamer en de rechter hun werk doen, www.nederlandrechtsstaat.nl
8) A.J. Wieringa, Uitroepen asielcrisis is misbruik van bevoegdheid, www.openbareorde.nl
9) Kamerstukken II 2022/23, 29668, nr. 69.
Reacties uitgeschakeld voor Timmermans: ”De heer Wilders is al decennialang bezig met het ontmenselijken van een deel van de Nederlandse bevolking”
De afscheidsbrief van Willem Kraan, 19 november 1942, geschreven kort voor zijn executie.
DE AFSCHEIDSBRIEF
AFSCHEIDSBRIEF FEBRUARISTAKER WILLEM KRAAN AAN
ZIJN FAMILIE, DE OCHTEND VOOR ZIJN EXECUTIE/HULDE AAN DE
DAPPEREN!/HULDE!
De afscheidsbrief van Willem Kraan, 19 november 1942, geschreven kort voor zijn executie. UITTROUW
AANGRIJPENDE BRIEF GEFUSILLEERDE FEBRUARISTAKER OPGEDOKEN16 FEBRUARI 2017 https://www.trouw.nl/nieuws/aangrijpende-brief-gefusilleerde-februaristaker-opgedoken~b53fbfd8/ Na een oproep van het Stadsarchief Amsterdam naar foto’s en persoonlijke verhalen van mensen die meededen aan de Februaristaking is een afscheidsbrief van Willem Kraan opgedoken. Kraan was stratenmaker en samen met Piet Nak de drijvende kracht achter de staking in 1941. Wilhelmus Johannes Kraan schreef de afscheidsbrief aan zijn geliefden op 19 november 1942, de dag dat hij door de Duitsers, samen met 32 anderen, werd gefusilleerd op het vliegveld Soesterberg. Kraan was toen 33 jaar en schreef zijn aangrijpende brief vanuit de Kriegswehrmachtgefängnis in Utrecht. ‘Donderdagmorgen om 11 uur kregen wij dat is 14 man de boodschap dat ‘t vonnis bestendigd is en ’s middags om 3 uur geveld zal worden’, schrijft de verzetsman.
Hij richt zich tot zijn familieleden en in het bijzonder tot zijn vrouw Bets en nog kleine dochter Catrientje: ‘Ik heet Kraan en ik wil en ik zal tot aan de laatste seconde toe een Kraan zijn en ik hoop dat jullie alle en wel voornamelijk jij Bets dien naam eer aan zal doen..’.
‘Trieni zal nu nog niet begrijpen waarvoor of ik val maar jij verteld [sic] het haar natuurlijk wanneer zij wat ouder is, en dat doe je vast hoor Bets, want anders zou zij zich nog schamen voor haar Pappie, en dat hoeft niet hoor, want een verrader ben ik niet, ik val voor mijn ideaal en ik hoop dat dit niet voor niets is.’
Kleindochter
Een kopie van de afscheidsbrief werd aangeleverd door Ellen Hettinga, een kleindochter van Kraan. Zij vernam vorig jaar van de oproep van het Stadsarchief Amsterdam via de media, en kwam naast de brief ook nog met een foto van haar opa.
Stratenmaker Kraan was sinds 1934 in dienst bij de gemeente Amsterdam en lid van de CPN, de Communistische Partij Nederland die inmiddels verboden was door de nazi’s. Ook zijn vriend Piet Nak was lid van de CPN en werkte bij de gemeentereiniging.
Toen Kraan op zondag 23 februari 1941 op bezoek was bij zijn schoonouders die in het centrum van Amsterdam woonden aan de rand van de Jodenbuurt, zag hij hoe Duitse politiemannen tijdens een razzia met veel geweld honderden Joodse burgers oppakten. Later op de dag sprak hij er met Piet Nak over en beraamden zij een plan voor een proteststaking.
Minstens 4400 ambtenaren de straat op
De Februaristaking werd het grootste openlijke massaprotest tegen de Jodenvervolging in Europa. In totaal gingen op 25 en 26 februari minstens 4.400 ambtenaren en werklieden van de gemeente Amsterdam de straat op uit solidariteit met de Joden die in hun stad werden vervolgd. De trams stonden stil en bij gemeentelijke diensten werd niet gewerkt. De staking sloeg over naar omliggende steden en andere delen van het land, maar werd daarna met geweld gebroken door de Duitse bezetter.
Kraan bleef na de staking actief in het verzet, maar werd op 16 november 1941 opgepakt. Op 29 juli van het jaar daarop werd hij ter dood veroordeeld, een vonnis dat bijna vier maanden later in Soesterberg werd voltrokken. De Februaristaking wordt in Amsterdam nog elk jaar herdacht bij het standbeeld De Dokwerker.
‘Anders zou zij zich nog schamen voor haar Pappie, en dat hoeft niet hoor, want een verrader ben ik niet, ik val voor mijn ideaal en ik hoop dat dit niet voor niets is.’
Willem KraanDe namen van de arbeiders en ambtenaren die deelnamen aan de staking zijn bekend uit documenten in de archieven, maar naar portretten van de stakers was niet eerder gezocht. Na de oproep van het Stadsarchief in februari vorig jaar dook allerlei materiaal op, maar de afscheidsbrief van Kraan is de opmerkelijkste vondst die de oproep opleverde. In het Stadsarchief Amsterdam begint vanavond de tentoonstelling Stad in oorlog, met nieuwe beelden van Amsterdam tijdens de Tweede Wereldoorlog. Er zijn onder meer twee bijzondere foto’s van de Februaristaking te zien die de oproep vorig jaar heeft opgeleverd. De 165 geëxposeerde foto’s van bezet Amsterdam zijn na intensief onderzoek gevonden in de archieven van het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies NIOD en het Stadsarchief Amsterdam, en zijn nog niet eerder gepubliceerd. De tentoonstelling duurt tot en met 14 mei.EINDE WIKIPEDIA WILLEM KRAAN https://nl.wikipedia.org/wiki/Willem_Kraan ZIE OOK https://www.astridessed.nl/84-jaar-februaristaking-herdenking-toen-niet-nu-niet-nooit/ ENhttps://www.astridessed.nl/83-jaar-herdenking-februaristaking-herdenking-toen-bestrijdt-het-fascisme-nu/
Reacties uitgeschakeld voor AFSCHEIDSBRIEF FEBRUARISTAKER WILLEM KRAAN AAN ZIJN FAMILIE, DE OCHTEND VOOR ZIJN EXECUTIE/HULDE AAN DE DAPPEREN!/HULDE!
Naar aanleiding van de oproep om foto’s en documenten van Februaristakers heeft het Stadsarchief veel reacties ontvangen. Zo kwam er in april een schenking binnen met stukken van en over stakingsleider Willem Kraan (1909-1942). Kraan was stratenmaker bij de dienst Publieke werken. Dit dossier bevat onder andere foto’s van Willem Kraan, een ontroerende brief aan zijn gezin die hij op 30 november in gevangenschap heeft geschreven en het bericht van zijn executie.
De ouders van Willem Kraan woonden bij de Nieuwmarkt, vlak bij de Jodenbuurt. Op zondag 23 februari was Willem Kraan daar juist op bezoek toen de Duitsers met grof geweld joden begonnen op te pakken. Huilend vertelde hij zijn vriend Piet Nak later die dag wat hij gezien had. Samen beraamden zij toen het plan voor een proteststaking. De twee fietsten de hele stad door om collega’s op de been te krijgen. Ze wilden eerst de tram, de Stadsreiniging of zelfs de hele dienst Publieke Werken plat krijgen. Dan zou de rest van Amsterdam vanzelf volgen. Ze overlegden ook met de Communistische Partij. Willem Kraan en Piet Nak waren zelf allebei lid van de partij, die door de Duitsers verboden was. Ook na de staking bleef Kraan actief in het verzet. Op zestien november 1941 werd hij gearresteerd. Een jaar later werd hij samen met 32 anderen op het vliegveld Soesterberg geëxecuteerd.
Brief uit de gevangenis van Willem Kaan, 30 november 1941.
Bericht van executie, 9 december 1942.
AFSCHEIDSBRIEF VAN WILLEM KRAAN VOOR ZIJN EXECUTIE DOORDE DUITSERS.GESCHREVEN OP 19 NOVEMBER 1942, DAG VAN ZIJN EXECUTIE/WILLEM KRAAN WAS EEN VAN DE INITIATIEFNEMERS VAN DEFEBRUARISTAKING/HIJ LIET ZIJN VROUW [BETS] EN DOCHTERTJE TRIENI] BOVEN DE NAZI BRIEF https://www.amsterdam.nl/stadsarchief/nieuws/willem-kraan/
PROTESTEERT TEGEN DE AFSCHUWELIJKEJODENVERVOLGINGEN ! ! !
De Nazi’s hebben Zaterdag en Zondag, en Maandag is dit voortgezet, als beesten in de wijken met veel Joodse bevolking huisgehouden. Honderden Grüne Feldpolizei kwamen zwaar bewapend plotseling de oude binnenstad en andere wijken binnenvallen. Razend, tierend, ranselend en schietend stortten zij zich met hun bewapende overmacht op de weerloze mannen, vrouwen en kinderen. Honderden jonge Joden werden met ruw geweld en volkomen willekeurig van de straat in arrestantenwagens gesmakt en weggevoerd naar een onbekend verschrikkingsoord.
D A T I S D E N A Z I – W R A A K
Voor de kloeke zelfverdediging, die de W-A. pogromhelden 2 weken geleden deed afdruipen en waarbij de W.A.-bandiet Koot als terrorist het leven liet. Dat is het ploertige antwoord op de massa-verontwaardiging en de massa-protest-demonstratie van het Amsterdamse volk tegen de Joden-pogrom. Dat is vooral het gevolg van de groot-kapitalistische “bemiddeling” van Asscher, Saarlouis en Cohen, die kruiperig de schuld der Joden aanvaardden en verdere krachtige verdedidingsmaatregelen en strijd de kop poogden in te drukken door het voor te stellen, dat nu weer “rust” zou intreden. Deze groot-kapitalisten zijn bang voor het opleggen van een zoengeld en hun duiten zijn hun liever dan het Joodse werkende volk!
De, ook door de Duitse soldaten, gehate S.S. en Grüne Feldpolizei verrichten dit smerige werk met ware wellust. Hier was het uitschot en het scrapuul van het Duitse volk aan het werk. De laffe W.A. slungels het uitschot van ons volk, die nu ontbraken, moeten van dit gespuis leren, hoe de terreur tegen het werkende volk moet worden toegepast.
Deze jodenpogroms zijn een aanval op het gehele werkende volk ! ! !
Zij zijn een inzet voor een verder te verscherpen onderdrukking en terreur ! ! ! Zij moeten de weg effenen voor de machtsgreep van de door elke Nederlander gehate Mussert ! ! !
WERKEND VOLK VAN AMSTERDAM, KUNT GIJ DIT DULDEN ??
N e e n , d u i z e n d m a a l N E E N ! ! !
HEBT GIJ DE MACHT EN DE KRACHT DEZE AFSCHUWELIJKE TERREUR VERDER TE VERHINDEREN ??
J a , d a t h e b t g i j ! ! !
De Amsterdamse metaalbewerkers hebben getoond hoe het moet. Zij staakten eensgezind tegen hun gedwongen uitzending naar Duitsland. En de dwang van de Duitse militaire macht moest het tegen dit verzet afleggen! In één dag behaalden de metaalarbeiders de overwinning!! LAAT U DUS DOOR DE PLOMPE DUITSE SOLDATENLAARS NIET INTIMIDEREN !!
ORGANISEERT IN ALLE BEDRIJVEN DE PROTEST-STAKING ! ! ! VECHT EENSGEZIND TEGEN DEZE TERREUR ! ! ! EIST DE ONMIDDELLIJKE VRIJLATING VAN DE GEARRESTEERDE JODEN ! ! ! EIST DE ONTBINDING VAN DE W.A-TERREURGROEPEN ! ! ! ORGANISEERT IN DE BEDRIJVEN EN IN DE WIJKEN DE ZELFVERDEDIGING ! ! ! WEEST SOLIDAIR MET HET ZWAAR GETROFFEN JOODSE DEEL VAN HET WERKENDE VOLK ! ! ! ONTTREKT DE JOODSE KINDEREN AAN HET NAZI-GEWELD, NEEMT ZE IN UW GEZINNEN OP ! ! ! !B E S E F T D E E N O R M E K R A C H T V A N U W E E N S G E Z I N D E D A A D ! ! ! ! ! Deze is vele malen groter dan de Duitse militaire bezetting! Gij hebt in Uw verzet ongetwijfeld een groot deel van de Duitse arbeiders-soldaten met u ! ! ! !STAAKT !!! STAAKT !!! STAAKT !!! Legt het gehele Amsterdamse bedrijfsleven één dag plat, de werven, de fabrieken, de ateliers, de kantoren en banken, gemeente-bedrijven en werkverschaffingen ! !Dan zal de Duitse bezetting moeten inbinden! Dan hebt gij een slag toegebracht aan het monsterachtig plan, Mussert aan de macht te helpen! Dan verhindert ge een verdere leegplundering van ons land!! Dan krijgt ge de kans Woudenberg uit het N.V.V. te jagen ! ! !
STELT OOK OVERAL UW EISEN VOOR VERHOGING VAN LOON EN STEUN ! !W E E S T E E N S G E Z I N D ! ! W E E S T M O E D I G ! ! !STRIJDT FIER VOOR DE VRIJMAKING VAN ONS LAND ! ! ! !
KAMERADEN, Geeft dit manifest na gelezen te hebben verder door! Plakt het op waar gij kunt doch d o e h e t v o o r z i c h t i g !
STANDBEELD DE DOKWERKER, TER HERDENKING AAN DEDAPPERE FEBRUARISTAKERS, DIE IN GEWEER KWAMENTEGEN DE ANTI JOODSE MAATREGELEN VAN DE DUITSENAZI BEZETTER
84 JAAR FEBRUARISTAKING/HERDENKING/TOEN NIET/NU NIET/NOOIT!
LEZERS!
Ik heb het hier over de door de toenmalige CPN [CommunistischePartij Nederland] georganiseerde tweedaagse staking tegen de Duitse Nazi Bezetter. [1]
Een moedige staking van Amsterdamse arbeiders tegen de beginnende Jodenvervolging, een staking, die later door anderen werd overgenomen en zich uitbreidde naar andere steden.
De staking duurde twee dagen [25 en 26 februari] voordat de door de staking verraste Duitsers en hun handlangers met grof geweld ingrepen. Aanleiding dus:
Het begin van de Jodenvervolging.
Razzia’s tegen de Joodse bevolking. [2]Het was het GVB personeel [trampersoneel], dat begon.Gaandeweg breidde de staking zich als een olievlek uit inAmsterdam en ook in de Zaanstreek en andere steden werd gestaakt. [3]
STA STILBIJ DE TEKST VAN HET STAKINGSMANIFESTLEZERS, LAAT HET OP U INWERKEN!
”De Nazi’s hebben Zaterdag en Zondag, en Maandag is dit voortgezet, als beesten in de wijken met veel Joodse bevolking huisgehouden.
Honderden Grüne Feldpolizei kwamen zwaar bewapend plotseling de oude binnenstad en andere wijken binnenvallen. Razend, tierend, ranselend en schietend stortten zij zich met hun bewapende overmacht op de weerloze mannen, vrouwen en kinderen. Honderden jonge Joden werden met ruw geweld en volkomen willekeurig van de straat in arrestantenwagens gesmakt en weggevoerd naar een onbekend verschrikkingsoord. D A T I S D E N A Z I – W R A A K
Voor de kloeke zelfverdediging, die de W-A. pogromhelden 2 weken geleden deed afdruipen en waarbij de W.A.-bandiet Koot als terrorist het leven liet. Dat is het ploertige antwoord op de massa-verontwaardiging en de massa-protest-demonstratie van het Amsterdamse volk tegen de Joden-pogrom. Dat is vooral het gevolg van de groot-kapitalistische “bemiddeling” van Asscher, Saarlouis en Cohen, die kruiperig de schuld der Joden aanvaardden en verdere krachtige verdedidingsmaatregelen en strijd de kop poogden in te drukken door het voor te stellen, dat nu weer “rust” zou intreden. Deze groot-kapitalisten zijn bang voor het opleggen van een zoengeld en hun duiten zijn hun liever dan het Joodse werkende volk! De, ook door de Duitse soldaten, gehate S.S. en Grüne Feldpolizei verrichten dit smerige werk met ware wellust. Hier was het uitschot en het scrapuul van het Duitse volk aan het werk. De laffe W.A. slungels het uitschot van ons volk, die nu ontbraken, moeten van dit gespuis leren, hoe de terreur tegen het werkende volk moet worden toegepast. Deze jodenpogroms zijn een aanval op het gehele werkende volk ! ! ! Zij zijn een inzet voor een verder te verscherpen onderdrukking en terreur ! ! ! Zij moeten de weg effenen voor de machtsgreep van de door elke Nederlander gehate Mussert ! ! ! WERKEND VOLK VAN AMSTERDAM, KUNT GIJ DIT DULDEN ??
N e e n , d u i z e n d m a a l N E E N ! ! ! HEBT GIJ DE MACHT EN DE KRACHT DEZE AFSCHUWELIJKE TERREUR VERDER TE VERHINDEREN ??
J a , d a t h e b t g i j ! ! !
De Amsterdamse metaalbewerkers hebben getoond hoe het moet. Zij staakten eensgezind tegen hun gedwongen uitzending naar Duitsland. En de dwang van de Duitse militaire macht moest het tegen dit verzet afleggen! In één dag behaalden de metaalarbeiders de overwinning!! LAAT U DUS DOOR DE PLOMPE DUITSE SOLDATENLAARS NIET INTIMIDEREN !!”
ZIE NOOT 4
ACHTERGROND/HET BEGIN
Vanaf de Duitse nazi bezetting van Nederland werden langzaam, maar zeker steeds meer anti Joodse maatregelen ingevoerd [5], waarbij de nazi’s in hun terreur tegen de Joden werden geholpen door de WA, de paramilitaire knokploeg van de pro Duitse NSB. [6]
Deze WA terroriseerde en intimideerde Joden, sloeg ze in elkaar en intimideerde weigerachtige niet Joodse winkeliers, het door de bezetter verplichte bord ´´Voor Joden verboden´´op te hangen. (7)
Maar de Joden en niet Joodse solidaire mensen, vooral communisten en hun organisaties (stevig in het verzet geworteld)kwamen in het geweer en richtten zelfverdedigingsgroepen op, die de strijd met deze gangsters aangingen. [8]Dat escaleerde vanwege de toenemende WA provocaties(vaak geholpen door Duitse militairen), waarbij een WA man, Koot, om het leven kwam. (9)
Deze dood werd door de Duitse bezetter aangegrepen om de anti Joodse maatregelen te intensiveren.
De Joodse buurt in Amsterdam werd op 12 februari 1941 hermetisch van de buitenwereld afgesloten [10] (een dag na de confrontatie tussen WA gangsters en de Joodse en door hen gesteunde communistische verdedigingsploegen, waarbij Koot om het leven kwam) en onder druk van de bezetter werd de Joodse Raad opgericht, die in feite het vuile werk van de bezetter moest opknappen. (11)
Bij een Duitse inval in een door Duits-Joodse vluchtelingen gedreven ijssalon Koco, waarbij behoorlijk werd gevochten, werden de eigenaren en enkele verdedigers van de ijssalon gearresteerd. [12]
Dit was voor de bezetter aanleiding, helemaal los te gaan.
De mensenjacht begon.
Op 22 en 23 februari werden de eerste twee grote razzia´s onder
de Joodse bevolking gehouden, waarbij 427 Joodse mannen werden opgepakt en naar het concentratiekamp Mauthausen werden gedeporteerd. [13]
FEBRUARISTAKINGSTAAKT! STAAKT! STAAKT!
En toen was de maat vol!
De door de bezetter illegaal verklaarde CPN [Communistische Partij Nederland] besloot in actie te komen en de staking, die toch al gepland was [maar niet doorgegaan op 18 februari] nu massaal op te zetten, om zo te protesteren tegen de Jodenvervolgingen. Het landelijke partijbestuur en het bestuur van het District Amsterdam besloten vervolgens over te gaan tot een staking op 25 en 26 februari 1941.
‘
Ter voorbereiding op de staking organiseerde de ondergrondse CPN op 24 februari een korte openluchtvergadering van ongeveer 400 Amsterdamse leidinggevende verzetsfunctionarissen op de Noordermarkt in de Jordaan.
Stratenmaker Willem Kraan verkondigde hier het besluit tot staken, wat werd ondersteund door mede initiatiefnemers tot destaking, de verzetsmannen Piet Nak en Dirk van Nimwegen .[14]
Massale steun kreeg deze staking, die begon met het Openbaar Vervoer en de Gemeentereiniging en oversloeg naar andere sectoren. [15]
Ze hebben het twee volle dagen opgenomen tegen de bezetter.Toen werd de staking met geweld neergeslagen, vooral CPN’ers[die een groot aandeel in de staking hadden] vervolgd, gearresteerden een aantal geexecuteerd. [17]
Ze streden tegen antisemitisme, racisme en de uitsluitingvan mensen op grond van hun afkomst.
Hulde dus aan de dapperen, die zich niet neerlegden bij rassenwaan, vervolging en tirannie.
MAAR:
Waarom die Herdenking door te trekken naar deze Tijd?
Omdat het Hoog nodig is
Omdat het fascisme hard om zich heen grijpt, in Europa, in Nederland
In deze Tijd waarin wij leven!
De Zondebokken van nu zijn moslims, Marokkanen, vluchtelingen,
niet-westerse allochtonen.
Maar ook de Joden.
Laten we bij de eerste Zondebokken-targets beginnen [ik probeer het kort
te houden]
Er is een Partij, de PVV, met haar Leider Wilders, die er vanaf haar oprichting haar Levenswerk van gemaakt heeft, haat en angst te zaaien tegen de Islam als religie [18], Marokkanen [19], niet westerse
allochtonen, vluchtelingen.
Het voert te ver alle voorbeelden daarvan te noemen, maar enkele in de titeltekst heb ik al genoemd:
PVV Leider Wilders noemde destijds 3 verdachten van een taximoord
”drie Beesten van Surinaamse afkomst” [20] en fulmineerde in diezelfde
Column tegen ”Criminele Allochtonen” [21], alsof er geen criminele autochtonen
zouden bestaan.
Deze zelfde Wilders is trouwens ook een groot voorstander van ”administratieve detentie” [detentie zonder vorm van proces” [22]
tegen potentiele terreurverdachten.
Ook de verwijzing naar ”omvolking” van Nederland [23], een fascistische
term, is uit Wilders” koker, zoals veel, veel meer.
Zoals ”achterlijke islamitische zandbaklanden” [24]
Zijn PVV Tweede Kamergenoot en Compaan Markuszower kan
er ook wat van:
Zo sprak hij over ”buitenlandse indringers uit Afrika en
het Midden-Oosten” [25] en dat Nederland is volgepropt met
””de verkeerde buitenlanders, die op onze welvaartsstaat parasiteren door en masse
niet te werken en onze Bijstandspotten op te eten,
die onze straten onveilig maken, die de gewone
Nederlander op de woningmarkt verdringen, die de
kwaliteit van het onderwijs aantasten…..”[26]
Ook is Markuszower Kampioen bangmaken:
Een uitspraak van hem
””En weet u, voorzitter, hoeveel migranten uit Afrika
en het Midden-Oosten nog naar onze regio willen komen, de komende jaren?
Dat zijn honderden miljoenen, zo niet een
miljard mensen” [27]
Niet alleen een complete leugen [28], maar leidend
tot bangmakerij.
Haatzaaierij
Dat deze Markuszower ook nog wel eens iets goeds doet
[zo kwam hij op voor een door racistische jongeren belaagde
Surinaamse onderneemster] [31] maakt zijn valse
haatzaaierij natuurlijk niet goed.
Vluchtelingen zijn door Wilders ook al voor ”hyena’s uitgemaakt [32–waar doet DAT nou aan denken [33] en dan nog niet te vergeten Wilders” ”Minder-minder” uitspraak [34] en het neerzetten van Syrische vluchtelingen als ”testosteronbommen”, die kennelijk geen ander Levensdoel zouden
hebben dan Europese vrouwen en meisjes aanranden en verkrachten [35]
Geen wonder, dat deze PVV terecht extreem rechts en fascistisch genoemd wordt. [36]
Fascisme is een Ziekte, die de samenleving aantast:
Geen wonder, dat Wilders en co navolgers krijgen, van wie de ene weer
gevaarlijker is dan de andere:
Zo verwees vluchtelingenhater en anti-semiet Annabel Nanninga [voormalig
politica van het eveneens fascistische Forum voor Democratie van leider Thierry Baudet [37] en huidig politica van het tegen fascisme aanleunende JA 21,
dat zij mede heeft opgericht [38] naar Afrikaanse vluchtelingen als ”Dobbernegers” [39] en liet ze zich onversneden anti-semitisch uit
met de volgende uitspraak ”Mein Kampf, je leest 6 bladzijden en hebt
meteen zin om Joden te vergassen [40]
TSJAAAA………………..
PVV GROOTSTE PARTIJ!
En dat zou allemaal [hoe eng ook] nog niet zo’n ramp zijn,
als al die hatelijkheden waren geuit door splinterpartijtjes
VERGEET HET MAAR
Bij de 22 november verkiezingen anno Donini 2023 kopte de PVV in
met maar liefst 36 Kamerzetels, waarmee ze de grootste politieke Partij in
Nederland werd! [41]
En of nu alle PVV stemmers onversneden racisten zijn of niet [42], doet
er eigenlijk niet zo toe,
Ze namen in ieder geval de vreemdelingenhaat van de PVV
op de koop toe.
Trouwens, uit onderzoek is gebleken, dat de meeste PVV kiezers wel
degelijk vanwege ”afkeer van migranten” op de PVV
hebben gestemd. [43]
EEN JAAR NA SCHRIJVEN
DONKERE WOLKEN
OPRUKKEND FASCISME IN NEDERLAND EN EUROPA!
Zoals u weet Lezers, gedenk ik ieder jaar de Februaristaking
in Woord en Daad.
U leest dat op mijn website
Een jaar na mijn vorige Website Herdenking [44]
is het alleen maar erger geworden!
PVV regeert ondanks alle onderlinge strubbels [45]
volop met de BBB van Caroline van der Plas [46],
de VVD en de NSC. [47]
Weet u nog?
Laatstgenoemde Partij die aanvankelijk nog pertinent had
geweigerd, bij monde van leider Ontzigt, met de PVV in zee te gaan….[48]
Het kan verkeren……………….
Zie voor meer Informatie over dit Rampen/Fascistenkabinet Schoof [49],
mijn website pagina [50]
Dan zullen jullie lezen, lezers, hoe ”gewoon” dit door dit kabinet
verspreide Fascisme al is geworden [51]
Hoe de vluchteling de Absolute Zondebok is [52]
[For the moment, het zal niet bij de vluchtelingen blijven….]
Hoe Ongeluksprofeten als de racistische anti immigratie
”deskundige” Jan van Beek, hun Gif via de media keer
op keer verspreiden…………….[53]
DUITSLAND/VICTORIE VAN HET KWAAD
Nu is er in grote delen van Europa een ruk richting fascisme [54],
maar het griezeligste vind ik Duitsland, Bakerland van de Holocaust [55]
Daar is iets griezeligs aan het gebeuren, omdat de extreem-rechtse AFD
daar bij de verkiezingen de tweede partij is geworden [56]
Een Partij met neo-nazi’s en banden met neo-nazi’s! [57]
Ook is Duitsland een land geworden waar neo-nazi’s openlijk
gewelddadig opereren! [58]
I rest my case…………….
SLOT
Onze Strijd gaat door, welke Regering, Welk Kabinet, Welke Factie,
Welk Regime dit land ook gaat regeren!
Waar onderdrukking is, is Verzet
Bereid jullie daarop voor, Fascisten en Fascistenvrienden!
Het kabinet-Schoof zit vandaag precies 100 dagen. De regering onder leiding van de partijloze Dick Schoof kenmerkt zich vooral door conflicten, verdeeldheid rondom het asielbeleid en relletjes. Een overzicht van wat opvalt tijdens de 100 dagen van het kabinet van Dick Schoof.
Diepe verdeeldheid asielbeleid
Dit kabinet had één grote belofte: het zou met het strengste asielregime ooit komen. Maar in de eerste honderd dagen blijkt dat de coalitie diep verdeeld is over asiel. PVV wil de noodwet inzetten waardoor het kabinet dus een beroep kan doen op buitengewone omstandigheden waardoor een deel van de Vreemdelingenwet buiten werking kan worden gesteld. Maar binnen de coalitie ligt dat heel gevoelig en met name NSC zet daar vraagtekens bij.
NSC heeft altijd benadrukt dat de partij de rechtsstatelijkheid heel belangrijk vindt en dat wetten niet overtreden moeten worden. Dit zorgt voor spanning en onrust in het kabinet en bij coalitiepartijen. Zo dreigde Nicolien van Vroonhoven, de vervanger van Pieter Omtzigt die om gezondheidsredenen thuiszit, de asielplannen van minister Faber (Asiel en Migratie, PVV) af te schieten, mocht de Raad van State negatief adviseren. Dat schoot PVV-leider Geert Wilders in het verkeerde keelgat.
Aanvallen van Geert Wilders op Schoof
Misschien wel een van de opvallendste zaken van dit kabinet is hoe stevig PVV-leider Geert Wilders zijn eigen ministers én het kabinet inclusief de partijloze premier Schoof in het openbaar aanpakt. Want Wilders – en ook andere PVV’ers – deinzen er niet voor terug om hun eigen bewindslieden publiekelijk terug te fluiten.
Dat begint al vlak na het aantreden van het nieuwe kabinet. Wilders noemt tijdens het eerste grote debat van dit nieuwe kabinet – over de regeringsverklaring – het optreden van de gloednieuwe premier Dick Schoof ‘slappe hap’ (zie video hieronder). Schoof grijpt volgens Wilders niet in als de oppositie zegt dat er ’twee racisten’ in het kabinet zitten, wijzend op Marjolein Faber en Reinette Klever.
Het botst daarna vaker tussen Wilders en Schoof. Zo zegt premier Schoof in een interview in het AD dat hij de baas is. Wilders schrijft nog dezelfde dag op X dat Schoof ‘absoluut niet de baas’ is.
Moeilijke verhouding met Kamer
Wat ook opvalt: de moeilijke verhouding tussen het kabinet en de Tweede Kamer. Dat kwam bijvoorbeeld naar voren tijdens het debat over de stroomstootapparatuur in de veeteelt. Landbouwminister Femke Wiersma wilde een verbod nog niet per direct invoeren en dat zorgde voor een woedende Tweede Kamer die wél voor een verbod op deze apparatuur is.
Niet alleen de oppositie, maar ook coalitiepartijen PVV, NSC en VVD reageerden boos op de minister. De emoties liepen zo hoog op dat het debat zelfs even wordt stilgelegd. Na de schorsing komt Wiersma terug op haar besluit. Ze komt tot inkeer en gaat toch verder met de wet die de stroomstootapparatuur moet verbieden in de veeteelt.
Ook een debat over het Zuyderlandziekenhuis zorgt bij PVV-minister Fleur Agema voor een zwaar debat. De Kamer wil het Limburgse ziekenhuis volwaardig openhouden, maar Fleur Agema kan dat niet beloven.
Opmerkelijk, want het was dé belangrijkste verkiezingsbelofte van de PVV. Agema kreeg felle kritiek van de Tweede Kamer, inclusief van haar eigen PVV.
Nog geen wet in gang gezet
Er is in de 100 dagen nog weinig bereikt. Dat is op zich niet zo gek; het kabinet zit er ‘slechts’ 100 dagen. Wel opmerkelijk is dat er op het belangrijkste speerpunt, namelijk asiel, nog altijd geen wet in gang is gezet. Overal waar ze komt, kondigt asielminister Marjolein Faber ‘het strengste asielbeleid ooit’ aan, maar het blijft vooralsnog bij woorden.
Ook als het gaat om maatregelen op het gebied van de landbouw – iets waar op aandringen van de BBB een heel andere koers zou worden ingezet – zien we vooral voortzetting van het oude beleid van het vorige kabinet. Bijvoorbeeld als het gaat om de aanpak van de mestcrisis. BBB-minister Wiersma zet vooral het mestpakket van voorganger Piet Adema door.
Eén van de eerste besluiten die het kabinet wel heeft genomen, is dat Schiphol minder hoeft te krimpen dan het vorige kabinet had besloten. Dat besluit is onder de minister van Infrastructuur Barry Madlener (PVV) genomen. Eerder moest het maximale aantal vluchten vanwege de overlast voor omwonenden nog terug naar 460.000 tot 470.000 per jaar, nu wordt dat waarschijnlijk 475.000 tot 485.000.
Het besluit van Madlener leidt er wel toe dat de hoogste ambtenaar verantwoordelijk voor alles wat met vliegen te maken heeft, de directeur-generaal Luchtvaart, zich ziek heeft gemeld. Het werd die ambtenaar te veel dat de minister de luchtvaartsector vrij baan geeft en de belangen van bewoners negeert.
NSC-leider Pieter Omtzigt vindt samenwerken in een regering met PVV-leider Geert Wilders niet mogelijk omdat die partij de vrijheid van godsdienst niet respecteert in zijn verkiezingsprogramma. “Dat is het obstakel voor samenwerking in de regering”, zegt Omtzigt tegen RTL Nieuws. Rechtse partijen hebben op dit moment in de peilingen een Kamermeerderheid.
Maar Omtzigt voelt nog steeds niets voor samenwerking met de PVV, zegt hij vandaag tegen RTL Nieuws. Want in het PVV-verkiezingsprogramma staat dat de partij tegen islamitische scholen, moskeeën en de Koran is. Omtzigt wijst erop dat dat in strijd is met de vrijheid van godsdienst, die in de grondwet staat. De PVV zou zich daarom niet aan de grondrechten houden.
“Je kan als partij alleen een regering vormen met partijen die zich houden aan de klassieke grondrechten”, zegt Omtzigt. En dus gaat samenwerking in één regering met Omtzigt niet. Samenwerken in de Tweede Kamer kan overigens wel, vindt de NSC-leider:
Wilders zei gisteravond in Nieuwsuur dat hij wil deelnemen aan een volgend kabinet. Hij is bereid concessies te doen, mocht het zover komen – ook wat zijn standpunten over de islam betreft.
Ook vorige week zei Wilders in de serie De lijsttrekkers dat hij staat te popelen om in een nieuw kabinet plaats te nemen. Hij zei toen te hopen dat Omtzigt nog tot inkeer komt.
Politiek commentator Fons Lambie zegt dat Wilders ‘zo aantrekkelijk mogelijk probeert over te komen’ als potentiële regeringspartij. Bekijk zijn commentaar in deze video:
“Het zijn peilingen, maar je gaat toch kijken welk kabinet mogelijk is”, zegt Lambie. “Een kabinet met rechtse partijen telt op tot een meerderheid. VVD, NSC, BBB, maar ook de PVV van Geert Wilders. En Wilders probeert deze campagne zo aantrekkelijk mogelijk over te komen als potentiële regeringspartij. Hij werd jarenlang uitgesloten, maar omdat hij nu een kans maakt heeft hij zijn islam-standpunt zelfs uit de etalage gehaald.”
Maar Omtzigt houdt de deur dicht, stelt Lambie vast. “Als CDA-Kamerlid had hij destijds heel veel moeite met de PVV-samenwerking in 2010. En VVD is nog niet zover, maar in die partij zijn ze in hun nopjes met de constructieve Wilders.”
EINDE
”Eerst was er een verkiezingsuitslag met de PVV als grootste partij. Dat kon al niet, maar het was toch gebeurd. Vervolgens kwam er een formatie. Dat kon al helemaal niet, maar ook dat gebeurde. Natuurlijk zou de rechtsstatelijke NSC van Pieter Omtzigt zich toch wel twee keer bedenken voordat ze met Wilders in zee ging? Nou, de NSC bedacht zich twee keer – en deed mee. We kregen nog de bizarre vertoning dat de vier partijen, allemaal vol Kamerleden die trouw gezworen hebben aan de Grondwet, nog een verklaring tekenden waarin ze beloofden dat ze zich aan de Grondwet zouden houden. En mensen maar roepen: de NSC doet echt niet mee met zoiets. Toch? Toch?! De hele formatie stond bol van de speculaties dat het zou springen, en soms leek het daar ook eventjes op. Maar het gebeurde niet.”
Minister Faber (Asiel en Migratie) heeft een omvangrijk pakket maatregelen gepresenteerd om de instroom in ons asielsysteem zoveel mogelijk te beperken. De ministerraad heeft ingestemd met verzending van de wetsvoorstellen aan de Raad van State. Faber is tevreden met deze stap op weg naar het strengste asielbeleid ooit.
Minister Faber: “Dit is wat Nederlanders willen: een fundamentele koerswijziging in het beleid om de instroom te beperken en terugkeer te bevorderen. Ik ben blij dat de ministerraad heeft ingestemd met deze plannen.”
Asielnoodmaatregelenwet
Drie voorstellen gaan nu naar de Raad van State voor advies. De Asielnoodmaatregelenwet omvat onder meer de afschaffing van permanente verblijfsvergunningen, beperking van de geldigheidsduur van asielvergunningen tot drie jaar, verruiming van de ongewenstverklaring, beperking van nareis tot kerngezinnen en maatregelen om asielprocedures efficiënter te maken.
Tweestatusstelsel
Daarnaast stelt Faber een zogenoemd tweestatusstelsel voor. Het wetsvoorstel maakt onderscheid tussen vluchtelingen en mensen die op andere gronden bescherming krijgen. Dit geeft extra mogelijkheden om de instroom van nareizigers van mensen in die tweede groep te verlagen.
Een grote groep mensen wacht momenteel in het buitenland om naar Nederland te komen. Dit wetsvoorstel zal voor een deel van deze groep bij de gezinshereniging meer voorwaarden stellen, zoals een wachttijd, de beschikking over huisvesting en inkomen.
Wet terugkeer en vreemdelingenbewaring
Tenslotte gaat de Raad van State zich buigen over een wijziging bij het wetsvoorstel terugkeer en vreemdelingenbewaring. Dit wetsvoorstel regelt onder meer dat niet meewerken aan uitzetting strafbaar wordt en dat het onderscheid tussen strafrechtelijk gedetineerden en vreemdelingenbewaring scherper wordt afgebakend. Tevens geeft deze wet meer bevoegdheden aan de uitvoeringsorganisaties om gegevens te delen die helpen om de herkomst van vreemdelingen vast te stellen, opdat ze kunnen worden teruggestuurd.
Eerdere maatregelen
Eerder heeft minister Faber al maatregelen genomen of aangekondigd, zoals de invoering van grenscontroles, uitbreiding van de mogelijkheden om criminele vreemdelingen uit te zetten, een opt-out bij toekomstige wijzigingen in Europese asielverdragen en beëindiging van de Landelijke vreemdelingen voorziening per 1 januari 2025.
Duidelijk signaal
Minister Faber: “Al deze maatregelen samen geven een duidelijk signaal af. Dit kabinet koerst op het strengste asielregime en de strengste toelatingseisen ooit. Het kabinet verwacht dat dergelijke maatregelen zullen bijdragen aan vermindering van de instroom en tevens een positief effect hebben op terugkeer. Daarbij gaat het om vreemdelingen die geen recht hebben op verblijf en vreemdelingen die terug kunnen wanneer de veiligheidssituatie in hun land van herkomst verbetert. Door minder instroom en meer terugkeer neemt ook de druk af op IND en asielopvang, en daarmee de druk op huisvesting, zorg en onderwijs.”
Wilhelmus Johannes Kraan
De afscheidsbrief van Willem Kraan, 19 november 1942, geschreven kort voor zijn executie.
