zondag 17 november 2014
Hoongelach voor de politie in Gouda en Den Haag. Hoongelach voor de burgemeester die deze staatsknuppels afgelopen zaterdagmiddag in beweging zette tegen ons, tegen tientallen vreedzame mensen die zichtbaar stelling wilden nemen tegen het Zwarte Piet-verschijnsel. Hoongelach voor al diegenen die denken dat ze, met hulp van een repressief politieoptreden, intimidatie online en offline
verloren zaak.
De gang van zaken, zoals ik die meemaakte en meekreeg, was ongeveer als volgt. Actievoerders hadden voor op de dag van de Sinterklaasintocht in Gouda een stil protest tegen Zwate Piet aangekondigd, De burgemeester gaf aanvankelijk aan dat hij demonstraties in deze zin niet wenste te verbieden. Maar vrij kort voor de dag zelf bepaalde hij dat demonstreren weliswaar mocht, maar niet langs de route van de intocht en dus niet op de Mart ktt waar de actie was gepland. Die bepaling was al een grove inperking van demonstratie- en actievrijheid. Als je tegen wapenhandel wil protesteren, doe je dat bij een wapenhandelsbeurs, niet vijf kilometer verderop. Als de tegen zwarte Piet wilt demonstreren, doe je dat op een plaats en tijd waar die Zwarte Piet het straatbeeld mede domineert, dus bij uitstek tijdens de intocht. Het ging om een kalme uiting in groepsverband van een mening, een stellingname tegen Zwarte Piet. Het was ook nog eens aangekondigd als “stil protest”. Daar een ‘verstoring van een kinderfeest; ‘in zien, is dom of kwaadwillig. Kinderen raken niet van slag van een groep mensen die zwijgend wat leuzen in de lucht houden. En ook angst voor agressie onder tegenstanders van de tegenstanders, pro-Zwarte Piet-lui is geen argument. In zijn eigen logica – niet de mijne, maar ik loop gewoon even mogelijke argumenten van het gezag na – zou hij dan dáár tegen op moeten treden uit naam van zijn ‘openbare orde’.
Onzin dus, dat verbod, en de organisatie riep dan ook op om gewoon naar de markt te komen. Op de dag zelf bleek dat je dat voorzichtig moest doen, politie stond bij de stationsingang en dichter bij de Markt mensen te spotten en zoals ik later horde ook daadwerkelijk te controleren op ID en te vagen naar hun bestemming. Rustig met de stroom Sinterklaasvierders meelopen, alleen of in kleine groepen, dus. Vlak bij de markt kwam ik al medestanders tegen, en op de markt zelf was ook al een klein groepje actievoerders toen ik er aankwam. Ik voegde me bij hen, en geleidelijk druppelden meer mensen naar de Plek van Protest, te midden van de ouders met kinderen wiens hartjes vol verwachting klopten. Van agressie onder feestvierders merkte in op dat moment weinig, ook niet toen het duidelijk werd dat ze pal naast tegenstanders stonden. De grootste storende factor op dat moment was niet de politie, niet de rechtse tegenstand, zelfs niet PowNews, maar de regen die maar neer bleef druppelen.
Pers was t ruimschoots aanwezig, in afwachting van wat er gebeuren ging . Politie stond her en der opgesteld, ME in ‘vredestenu’ maar overduidelijk ook agenten in burger, ‘stillen’. De groep groeide aan, en toen er enkele tientallen mensen waren, werd het spannender. Vrij opeens liep een groep van pakweg tien ME-ers op een actievoerder af, sloot hem in, en namen hem mee een zijstraat in/ Gearresteerd? Kort erna gebeurde dit een tweede keer. Nog wat later werd op soortgelijke wijze een heel groepje ingesloten. Enige zichtbare aanleiding voor de aanhoudingen, want dat waren het, was er niet.
Er kwam nog wel een soort waarschuwing van politiekant. Die was onthutsend. ‘Als u gaat protesteren, op welke manier dan ook, zult u worden aangehouden aldus ongeveer een politiewoordvoerder.’Dus als je je mening uit, wordt je aangehouden?’ vroeg een van de mensen tegen wie de waarschuwing kennelijk was gericht. Ja, daar kwam het op neer. Meestal gaan dit soort gesprekjes anders, meestal geven ze niet zo rechtstreeks toe dat puur het uiten van je mening op die plek en op dat moment voldoende was voor arrestatie.
Het is belangrijk om hier te vermelden dat er op dat moment geen spandoeken zichtbaar waren, geen borden met leuzen. Slogans roepen deden we al helemaal niet. Enkelen van ons hadden een shirt met tekst tegen Zwarte Piet, maar daar was niet veel van te zien. Er was wel een moment gepland waarop iets zichtbaars zou worden vertoond als teken van protest, maar het bleef onduidelijk wanneer en in welke vorm. Dit was overigens een zwakke plek in de organisatie en de aanpak. Het is vervelend als je tijdens een demonstratie wordt aangehouden. Het is helemaal erg frustrerend om je te realiseren dat je gaat worden opgepakt voor een protest dat nog niet eens het stadium van zichtbare demonstratie heeft bereikt. Overigens – zoals actievoerders achteraf zeiden toen ik op de geringe zichtbaarheid wees – de media hadden wél aandacht, helemaal onzichtbaar waren we niet. Maar wat media van ons verhaal maakten…?
Hoe dan ook feitelijk was er nog helemaal geen demonstratie, dus dat demonstratieverbod kon logischerwijze niet tot arrestaties leiden. Van een aansporing om ons van de actieplek te verwijderen was geen sprake, van een laatste waarschuwing dat we zouden worden aangehouden als we niet vertrokken evenmin. Maar aangehouden werden we, en in termen van die rechtsstaat waarmee niet ik maar wel de burgemeester heeft te rekenen, waren deze aanhoudingen onwettig, onrechtmatig, een vorm van ontvoering. Ik ben zelf niet zo van het aangifte doen: je hijst ermee de staat en de rechter extra op de troon van legitimiteit waar ze juist van af moeten. Maar mochten er mensen zijn die het aangifte-wapen wel in stelling willen brengen: tientallen mensen zich gisterenmiddag dus slachtoffer geworden van ‘wederrechtelijke vrijheidsberoving’ en volgens mij is dat een misdrijf volgens hun eigen Wetboek van Strafrecht.
Na de eerste aanhoudingen volgden er meer, op een gegeven moment werd een groep van zestien mensen ingesloten door ME-ers en weggevoerd, richting politiebusjes in een straatje vlakbij. Luid een leus roepend uit de strijd tegen de Apartheid werden we daar min of meer heen gedreven. Pas daar kregen we te horen dat we waren aangehouden op grond van de wet op de openbare manifestaties. Een onzin-wet, maar vooral ook helemaal niet van toepassing want van een demonstratie was op het moment van aanhouding feitelijk dus geen sprake.
Nu begon het wachten. Aanvankelijk buiten, tussen agenten te voet en te paard. Natuurlijk gingen we die een beetje uitfoeteren, dat ze zich moesten schamen en zo. Ook wezen w e omstanders erop dat hier gevaarlijke lui bezig waren om vreedzame mensen op te sluiten die alleen maar hun mening wilden geven, dat het ontvoering was, en dat het personeel dat dit ten uitvoer bracht dit deed van “jullie en onze belastingcenten Nauwelijks respons, al gingen sommige agenten wel steeds chagrijniger kijken. Intussen zag ik dat ook een bekende fascistische activist was opgepakt. Terwijl hij tegen een politiewagen was geduwd en gefouilleerd werd, herkende ik zijn gezicht: Paul Peters van de fascistische actiegroep Identitair Verzet. Waar antiracisten zich proberen te manifesteren, daar duikt hij op om ons dwars te zitten. Maar kennelijk kwam dat de politie nu ook niet goed uit. Gelukkig sloot de politie hem en – zoals ik later opving – nog enkele van zijn geestverwanten, niet op dezelfde plek op als ons.
Wij gingen uiteindelijk kleine politiebusjes in, waarbij onze spullen werden ingenomen. Even later konden we die busjes weer uit en werden we in een grote politiebus met tweepersoonscelletjes van een omvang die voor één persoon nog krap is, gestopt. Overigens had ik een plezierig persoon als celmaat daar, maar ik weet niet of deze het leuk vind dat ik vertel wie het was. Privacy en discretie zijn een groot goed, ook al vindt de Staat der Nederlanden overduidelijk van niet. Hoe dan ook: arrestatie in groepsverband tijdens actie schept en verstevigt banden, dat bleek nu ook wel weer, evenals tijdens de actie en aanhouding, en ook later na onze vrijlating. Toen we in die grote bus werden gestopt, kregen we trouwens onze spulletjes weer terug. Best bizar. Mijn celgenoot haalde uit zijn telefoon dus het nieuws dat er intussen zestig mensen waren opgepakt, waaronder dus ook nazi’s, en dat premier Rutte het erg triest vond dat mensen een kinderfeestje waagden te verstoren. Ja, ja. Ik snap het wel, zo achteraf er op terugblikkend. Rust en Orde moesten Heerschen op de Straten van Gouda! Want het is een Kinderfeest, en dat moet Gezellig zijn!
Verder met de loop der gebeurtenissen. Weer wachten, en uiteindelijk rijden met dat rijdende cellencomplexje. Naar de stadsrand, en uiteindelijk zelfs de stad uit. Rotterdam? Den Haag? Het bleek Den Haag te worden, en het duu7de wel even. Intussen kreeg ik nog gezeik, letterlijk. Mijn blaas was vol en in het mobiele staatshotel was geen toilet, of er werd geen toegang toe verleend. Er was wel een knopje, kennelijk bedoeld om in te drukken als je echt iets nodig had. Ingedrukt. Geen respons, Nog een aantal keren geprobeerd, gebonkt op het muurtje, geroepen. Geen respons. Uiteindelijk gebruikte ik een leeg koffiebekertje-met-deksel, en een door mijn celgenoot aangereikte lege fles. Gedoe, om niet te zeggen dus gezeik.
Dat ik even wat ongemak had, was één ding. Maar als ik, of een ander, opeens echt zwaar ziek waren geworden, zouden ze dan wel op het belletje hebben gereageerd? Of was het belletje echt kapot of uitgeschakeld? Mensen in krappe hokken opsluiten is al onverantwoordelijk. Ze niet continu in de gelegenheid stellen om hulp te vragen, en te zorgend at die hulpvraag ook wordt gehoord en beantwoord, is totaal onverantwoordelijk. Voor de liefhebbers van aangifte: dit is de weg naar het ‘toebrengen van zwaar lichamelijk letsel’, eventueel ‘de dood ten gevolge hebbende’, ook alweer een misdrijf, potentieel begaan door de politie van Den Haag en/of Gouda.
Uiteindelijk kwamen we aan in een soort hal van wat het hoofdbureau van politie in Den Haag bleek te zijn. Daar waren met schotjes een soort verhoorruimtes gemaakt, en er waren allerlei agenten in de weer met overduidelijk gewichtige zaken, zoals onderling overleggen, heen en weer lopen, ernstig kijken en zich vervelen. Na een tijdje kwam een van de agenten vertellen dat we in Den Haag werden, dat er voor brood en koffie gezorgd ging worden, en dat ze intussen afwachtten tot ‘Gouda’ bepaald had wat er met ons moest gebeuren. Volgens mij waren ze in Den Haag niet zo heel blij dat hun Goudse collega ‘s hen opeens een lading extra werk op de zaterdagmiddag hadden toegeschoven, in de vorm van een bus vol mensen die niets meer ten laste kon worden gelegd dan het deelnemen aan een demonstratie die nog niet eens had plaatsgevonden ook toen veel van ons werden aangehouden. Ik wees de agent die ons één en ander vertelde op de inhoud van mijn blaas, en ook dat zou geregeld worden.
Intussen was via de smartphone wel duidelijk geworden dat – vermoedelijk dus na de aanhouding waar ik in werd meegenomen – er wél een spandoek was ontrolt met tekst tegen Zwarte Piet-annex-racisme. Toch iets demonstratiefs uiteindelijk, gelukkig, maar dus ruim nadat het arresteren al volop bezig was. Achteraf horden we trouwens dat het arresteren doorging ook toen de stoet voorbij waren. Dat haalt ook nog eens het argument ‘we moesten optreden tegen verstoring van het feest’ onderuit, want er was toen geen feest meer te verstoren.
De rest van het optreden van Staatscircus Holland, oftewel de politie, hou ik kort. Ik werd opgehaald, waarbij ik er op wees dat en waarom er nog een koffiebekertje en een fles in de cel stond. Die moest ik zelf alsnog gana halen. Ik vond dat onzin, ik had geprobeerd te waarchuwen dat ik naar de WC mnocht, zij hadden niet gereageerd, het was hun probleem. Natuurlijk moest ik het spul toch zelf nog even gaan halen. Grmpf. Ik overweeg een klacht.
Daarna de een voorgeleiding, waarin werd gevraagd of me bekend was waarom ik was aangehouden. Op zich wel dus, maar ik wees wel even op het feit dat van een vordering om te vertrekken geen sprake was geweest. Vervolgens, nu zonder spullen, terug in de cellenbus en weer wachten. Na een tijdje nog een verhoor v door een rechercheur die redelijk vriendelijk deed, de door mij gevraagde advocaat belde. Ik heb geen verklaring afgelegd en niets ondertekend. Zij hebben iets uit te leggen, niet ik. Hoe dan ook: het was gedaan, ik werd naar de uitgang geloodsd, waar ik warm werd begroet door al een flinke groep eerder vrijgelaten mensen. Daar hebben we nog zeker anderhalf uur gestaan en de volgende mensen die vrijgelaten werden met applaus en omhelzingen verwelkomd uit de korte gevangenschap terug in het iets minder onvrije deel van Nederland.
De stemming in de groep was feitelijk uitstekend, en we hebben reden tot enige vrolijkheid voorbij de woede. Natuurlijk waren en zijn mensen goed kwaad om de absurde arrestaties, en we stonden ook wel te kijken van de aantallen: 96, ving ik daar op, voor het overgrote deel mensen die actie wilden voeren tégen Zwarte Piet, en een handjevol rechtse tegenstanders van de tegenstanders. Ik hoorde ook van iets van een duw- en trekpartij tussen anti-Zwarte Piet-actievoerders en rechtse agressieve gasten die had plaatsgevonden. Na thuiskomst zie ik dat de Volkskrant spreekt over “zeker negentig aanhoudingen”.
Het heeft onze vastberadenheid om door te gaan bepaald niet gebroken, eerder het tegendeel. En precies de groteske overmacht komt nu niet bepaald over als een toppunt van zelfverzekerdheid bij het gezag. En een racistischer traditie kan nog zulke overweldigende meerderheidssupport hebben, als ze overeind moet worden gehouden door vreedzame tegenstanders met zo ‘n overmacht proberen plat te walsen, dan zijn de dagen van die traditie geteld. We blijven duwen dus.
Peter Storm