In België besluiten ze, ogenschijnlijk tussen neus en lippen dor, dat de Zwarte Piet-figuur echt niet kan. “Met een Pietenpact hebben een aantal tv-zenders, speelgoedwinkels en onderwijsorganisaties afgesproken voortaan Sinterklaas te vieren ‘zonder raciale stereotyperingen’” Het feest kan best met “roetveegpieten, regenboogpieten, ongeschminkte Pieten”. Maar dus geen Zwarte Pieten meer.
In Nederland, de dag daarop, sluiten ze dus doodleuk, zo tussen lunchpauze en koffietijd, iets onder de tweehonderd demonstranten op die precies dat punt willen maken: geen “raciale stereotypen” meer, en dus geen Zwarte Piet-figuur. Actiegroep Kick Out Zwarte Piet (1) had de actie op touw gezet. De demonstranten wilden naar Maassluis, maar dat werd ze bij voorbaat onmogelijk gemaakt. Dus gingen ze naar Rotterdam, maar daar was de politie achter gekomen, en ook daar gold een noodbevel. Actievoeren mocht dus niet,want, want ze “negeerden een demonstratieverbod”, aldus de politie.
Ze hadden “geen vergunning” om daar te demonstreren, dat maakt Trouw ervan. Alsof de vrijheid om tegen racisme te protesteren, alleen of in groepsvervband, met ook maar enige legitimiteit aan vergunning zou mogen worden gekoppeld. Het klopt zelfs juridisch niet. In wet en plaatselijke regelgeving is sprake van aanmeldingsplicht – ook al onaanvaardbaar voor vrijheidslievende antiracisten – maar nadrukkelijk niet van het vragen van toestemming vooraf. Natuurlijk was er nu een noodverordening, en dan mag de staat alles en wij zo ongeveer niets.
“Veel agenten uit Rotterdam waren ingezet voor de beveiliging van de intocht in Maassluis”, vertelt Nu.nl. Beveiliging? Preventieve intimidatie van actievoerders was het. “Daardoor kon niet gelijktijdig in Rotterdam en in Maassluis of een andere gemeente in de regio Rotterdam-Rijnmond een demonstratie worden gefaciliteerd.” Kortom: als een gemeente besluit een complete politiestaat in te richten om vreedzaam protest bij voorbaat krachteloos te maken of erger, dan is dat meteen maar een excuus om in naburige gemeente het demonstratierecht op te schorten. En denken we echt dat mensen alleen maar kunnen demonstreren als dat dor gewapende knuppelaars wordt “gefaciliteerd”?
Sommige actievoerders verzetten zich tegen hun arrestatie, zo zegt de berichtgeving. Als dat al klopt: vind je het gek? Je staat in een groep geestverwanten, je uit je mening, en je wordt aangehouden. En dan vinden mensen het vreemd en on rechtmatig dat je daar weerstand aan probeert te bieden. Mensen hebben dat volste recht.
Maar uit dat “verzet tegen arrestatie” ontleent de politie natuurlijk weer haar kwaadaardige knuppelrechten: “De agenten waren daardoor genoodzaakt geweld te gebruiken, meldt de politie.” Heeft de Volkskrant, waar ik dit uit pluk, pogingen gedaan om dit te verifiëren? Een NOS-reportage spreekt van “over en weer rake klappen”. Ik zie op de video aanvallende agenten, en inderdaad, ik zie tegenstribbelende actievoerders. Nogmaals, ik vind het niet vreemd als mensen zich tijdens arrestatie niet vrijwillig meegaan, zich los proberen te treken en dergelijke. Maar “over en weer rake klappen” suggereert een evenwicht dat uit de beelden bepaald niet is af te leiden.
Wat ik hier beschrijf, doe ik trouwens op basis van gevestigde media. Ik vermoed dat de ware toedracht anders was, grover gewelddadig van politiezijde. Zo was het bij de massa-arrestatie in 2014 in Gouda, toen mensen bij de Sinterklaasintocht aldaar ook tegen Zwarte Piet actie wilden voeren, immers ook. Een beter beeld van de toedracht nu in Maassluis en Rotterdam krijgen we ongetwijfeld als de gearresteerde actievoerders weer vrij zijn en hun ervaringen kunnen delen.
Nu al zijn er enkele conclusies te trekken uit het repressieve drama. De ‘massa-arrestatie. de ‘veiligheidsmaatregelen’. “Honderden politiemensen in uniform en in burger, tientallen ME-busjes, een politiehelikopter.” Allemaal ingezet om de zaak “in goede banen te leiden”, de banen van de intimidatie. Het laat zien hoe ver het gezag wil gaan om protest tegen een racistische, koloniale traditie de kop in te drukken of van iedere scherpte te beroven. Antiracisten srtaan tegenover indrukwekkend staatsgeweld, keer op keer.
Maar antiracisten groeien in kracht, tegen deze verdrukking in! Twee jaar geleden arresteerden agenten negentig anti-Zwarte Piet-actioevoerders; ik was er één van. In Rotterdam arresteerden agenten twee keer zoveel mensen. In beide gevallen pakte de politie zo ’n beetje de hele groep van actievoerders op. Maar die groep was vandaag dus al wel twee keer zo groot, en het kostte moiete. De NOS-reportage : “er waren teveel demonstranten voor het aantal aanwezige agenten”. Dus, pas nadat politie eerst “zeventig tot tachtig man had ingesloten en direct aangehouden”, lukte het pas later om de anderen te arresteren. Wat dit laat zien is: aantallen doen ertoe. Wat gaat de politie volgend jaar doen als er zeshonderd actioevoerders opduiken om tegen Zwarte Piet te demonstreren? Of duizend, op drie verschillende plaatsen?
Ten slotte. Vandaag was een dieptepunt in racistische repressie, tegenover weer een hoogtepunt in antirtacistische strijdvaardigheid en vastberadenheid waarvoor elke deelnemer grote waardering verdient. De strijd is na vandaag bepaald echter niet gestreden, hetn anti-ZwartePiet-protest gaat door. Er is deze maand meer protest gepland tegen de racistische Zwarte Piet-figuur Op 19 november bijvoorbeeld in Leiden. Op 26 november in Utrecht. Op 27 november in Rotterdam, bij Ahoy ter gelegenheid van een grootschalig, hoogstwaarschijnlijk volop van Zwarte Pieten voorzien Sinterklaasspektakel. En er zijn stickers! Meer dan genoeg te doen. En de ontwikkeling in België laten zien dat de zaak wel degelijk ten goede beweegt.
(1) Noot, aangebracht 12 november, 22.27 uur: Naam stond eerst verkeerd weergegeven. Gelukkig heb ik alerte lezers. Verbeterd, derhalve. Excuus en dank.
Peter Storm