DEMONSTRATIEVERBOD IN DEURNE: ZO ROLLEN WE DE POLITIESTAAT IN
Door peter | 31 maart 2014 | Nederland manifestaties/ demonstraties, Nederland politie/ justitie
maandag 31 maart 2014
Zo rollen we dus de politiestaat in. Overval, daders doodgeschoten, demonstratie uit woede daarover… en een demonstratieverbod omdat de openbare orde anders gevaar zou lopen. Het in groepsverband uiten van woede – precies waar demonstraties zo ongeveer voor zijn uitgevonden – wordt al te bedreigend geacht. Hoe je ook precies aan kijkt tegen de toedracht rond de overval en de dood van de kennelijke daders, het demonstratieverbod dient falikant te worden afgewezen. Als je niet meer mag demonstreren in dit soort situaties, dan is het hele demonstratierecht een wassen neus.
De aanloop. Eerst een overval van een juwelierszaak in Deurne waarbij de de twee overvallers om het leven komen. De juwelier raakte gewond. Precieze toedracht nog onbekend. Maar veel wijst erop dat de met name de vrouw van de juwelier de overvallers hebben gedood als reactie op de overval. Justitie op onderzoek, mensen erg boos. Een demonstratie van twintig mensen in Deurne, al eerder een demonstratie in Eindhoven. Logisch: twee mensen zijn doodgeschoten, en het Openbaar Ministerie (OM) maakte binnen de kortste keren bekenddat het waarschijnlijk wel noodweer zou zijn en dat de kans op strafvervolging daarom miniem was. Een demonstrant stelde: “Niemand heeft het recht iemand koelbloedig te vermoorden.” Nee, het staat niet vast dat er van koelbloedige moord sprake is. Maar de hele houding van justitie tot nu toe toont wel een overmatig begrip voor het juweliersechtpaar. Het gevoel dat hier geen recht gedaan gaat worden, dat de juwelier en diens vrouw mogelijk wegkomen met het doden van twee mensen, steekt. Let wel: ik hou hier geen pleidooi voor bestraffing. Het gaat hier om het vaststellen van schuld aan verwijtbaar gedrag waarmee twee mensen de dood in zijn gedreven. Meteen roepen ‘het zal wel noodweer zijn geweest’, en daarmee het doden van twee mensen feitelijk legitimeren, is verkeerd.
En ja, natuurlijk zijn mensen dan fel! Er zijn twee mensen doodgemaakt. En ja, natuurlijk zijn er andere mensen die ook met felheid zeggen: de houding van het echtpaar was te begrijpen, de overvallers hadden ook helemaal niet die overval moeten plegen. Dat verklaart ook weer felle reacties tegen deelnemers aan genoemde demonstratie. Nou, en? Zo gaat dat wel eens bij onenigheid op straat.
Wat ik precies van de kwestie zelf vindt? Daar ben ik voorzichtig in, want de gang van zaken is onduidelijk. Maar ik deel de verontwaardiging over de nogal voorbarige suggestie vanuit het OM dat het doden van de overvallers wel noodweer en dus niet te bestraffen zal zijn geweest. Mijn hart ligt dus bij de demonstranten die zich tegen de juweliersvrouw als mogelijk verantwoordelijk voor de dood van de overvallers keerden. Hoe dat ook precies zij: hier worden oprechte grieven omgezet in felle demonstratieve actie. Mensen hebben het recht om zulke acties te houden. Gemeenten en politie hebben niet het recht om dat te verbieden en onmogelijk te maken. Het demonstratieverbod en het samenscholingsverbod dat Deurne heeft afgekondigd , is kwaadaardig.
De gemeente Deurne legitimeert een demonstratieverbod door op de openbare orde te wijzen. Met dit argument kan elke demonstratie overal en altijd worden verboden. De gemeente wijst op de kans op tegendemonstraties, waardoor tegenover elkaar staande groepen slaags kunnen raken. “Confrontaties tussen de groepen demonstranten kunnen leiden tot een ‘ernstige verstoring van de openbare orde’”. Met dat argument zou je elke voetbalwedstrijd kunnen verbieden.
En let wel: er zijn wat felle reacties gemeld van mensen die het oneens waren met de demonstranten. Van een tegendemonstratie is mij echter niets bekend. De gemeente slaat aan het verbieden, niet eens vanwege wat er feitelijk gebeurt maar vanwege wat zou kúnnen gebeuren. Preventieve censuur tegen uitingen is ontoelaatbaar, dat is zelfs in de wet erkend. Preventief betogingen verbieden op grond van wat er misschien zou kúnnen gebeuren, is net zo ontoelaatbaar, maar mag helaas juridisch wel. Het laat zien hoe weinig je, als puntje bij paaltje komt, voor de uitoefening van je rechten hebt aan formele vrijheden als je daarvoor vertrouwt op wetten, bestuurlijke regelgevers en wetshandhavers.
Komt de gemeente Deurne met demonstratie- en samenscholingsverbod weg dan kun je er donder op zeggen dat andere gemeenten het repressieve voorbeeld volgen. Dan is er weer een precedent geschapen voor een beleidslijn die thuishoort in een politiestaat: bij ook maar de geringste kans op rumoerigheid – verbieden die handel! Zo brengt het besluit van deze ene gemeente de vrijheden en rechten van mensen om te protesteren en hun mening in groepsverband te uiten, een nieuwe, ernstige slag toe. Zo gaat dat in het oprukkende staatsdespotisme dat Nederland steeds meer typeert.
Peter Storm