COVID 19…..
https://covid19.who.int/
#ZEROCOVID VAN ONDEROP; ZELF IN ACTIE TEGEN DE PANDEMIE
WEBSITE PETER STORM
Geplaatst op 17 mei 2022 door egel
dinsdag 17 mei 2022
Het zou zomaar kunnen dat er later dit jaar een nieuwe coronagolf komt. Het zou zomaar kunnen dat er dan weer een lockdown van stal wordt gehaald. Dat maken ‘ziekenhuisdirecteuren, virologen en wetenschappers’ aan de NOS duidelijk. En hoe reageert minister van Volksgezondheid Kuipers? Die kaatst de bal terug en zegt dat de samenleving het vooral lekker zelf mag uitzoeken. Eigen verantwoordelijkheid, nietwaar? Ik stel voor dat we die uitdaging aannemen – en het kabinet een koekje van eigen verantwoordelijkheid geven waar ze niet van terug hebben. Zij in hun ministeries beschermen ons niet? Dan beschermen wij elkaar, tegen dat virus en tegen een staat die ons dat virus door de strot jaagt.
1.
Eerst de genoemde managers en deskundigen. Die vinden dat het kabinet sloom en nalatig is en niet met een fatsoenlijke strategie komt. En bij zo’n volgende golf zou het zomaar kunnen dat de zorg – niet alleen op ICs en ziekenhuizen, maar de hele keten vanaf de huisartsenzorg – het dan echt niet meer aan kan. Personeelstekorten spelen een rol, en veel mensen in de zorg zijn nog helemaal niet bijgekomen van de enorme corona-inspanningen van de laatste twee jaar. Ze pleiten dan ook voor actiever beleid vanuit de overheid.(1)
Wat zegt intussen die overheid? Minister Kuipers erkent dat er een grote nieuwe golf kan komen: ‘We krijgen mogelijk 5 tot 10 miljoen besmettingen in het winterseizoen.’ Welja, en dus mogelijk 50.000 doden bovenop de 40.000 van de afgelopen twee jaar, en mogelijk ook 500.000 mensen met Long COVID erbij. Je zou – als je nog steeds het misplaatste geloof koester dat regeringen er zijn om mensen te beschermen – zeggen dat zo’n vooruitzicht noopt tot een gevoel van urgentie, gevolgd door serieuze maatregelen. Nee hoor.
Dit zegt de minister: ‘Wat ik kan doen is het goed monitoren van het virus’ – wat nu al niet meer gebeurt nu het GGD-testen zo goed als stilgelegd is – ‘zo nodig een nieuwe vaccinatieronde afkondigen’ – terwijl mensen onder de 60 de meest recente booster nog steeds niet krijgen – ‘en de zorg stimuleren om alle maatregelen te nemen.’ En dan: ‘Maar dan is tegelijkertijd de vraag aan de school of de restauranthouder: wat doe je in je eigen omgeving?’ Anders gezegd: de samenleving – wij afzonderlijk en wij samen, waar we werken, wonen, uitgaan of anderszins actief zijn – krijgen de bal toegespeeld.(2)
Mensen reageren met terechte woede op een kabinet dat ons aan dat virus uitlevert. Maar de woede krijgt veelal een verkeerde, bijna goedgelovige vorm. Mensen wijzen er op dat het de wettelijke plicht is van de minister van Volksgezondheid om ons tegen ernstige ziekte te beschermen, dat de minister daarin nalatig is en dus de wet schendt. Dat klopt: de minister schendt precies die wettelijkheid waar ministers zich op zeggen te baseren. Maar dezelfde mensen laten er dan meestal een oproep aan Kuipers om tot inkeer te komen op volgen, of anders een pleidooi voor diens vervanging door een excellentie die wel doet wat de wet voorschrijft: corona bestrijden, ons tegen dat virus beschermen met alle beschikbare middelen.
Ik denk dat dit pleidooi verkeerd is geadresseerd. Wat Kuipers zegt – dat we het zelf maar uit moeten zoeken – is niet diens persoonlijke miskleun. Het is de openlijke verwoording van wat ook Hugo de Jonge al tot beleid had, en wat Rutte twee jaar uitdroeg, van persconferentie naar persconferentie, vele maanden lang. Kuipers zegt het minder omfloerst, en dat schokt mensen. Maar het is vanaf maart 2020 het beleid geweest om zoveel mogelijk virusverspreiding toe te staan, met als enige begrenzing dat de zorg het houdt. Voor zover bescherming tegen al te veel besmetting wenselijk werd gevonden, werd die taak toch vooral bij mensen zelf gelegd. En tja, als wij ons onvoldoende aan De Maatregelen houden, dan kan de regering het verder ook niet helpen…
De regering wil ons dus gewoon niet tegen de pandemie beschermen. Het kabinet kiest dus voor miljoenen besmettingen, honderdduizenden serieus en vaak langdurig zieke mensen en tienduizenden doden, voor zover het aan dat kabinet ligt. Dat maakt dit kabinet, en de loyale staf topambtenaren en experts door wie het zich laat ondersteunen en informeren, tot een een levensgevaarlijk stel machtige mensen. Tot onze dodelijke vijanden dus. Daar een moreel beroep op doen, of vervanging van een van de misdadigers door een geachte collega eisen is misplaatst, naïef of erger.
Wat dan wel? Ik denk dat het tijd is om de woorden van de minister op te pakken, en er een radicale eigen draai aan te geven. Eigen verantwoordelijkheid? Wij moeten het zelf op lossen? De samenleving moet de regie pakken? Uitstekend. Maar dan ook serieus, consistent en op onze eigen autonome voorwaarden. Het sluit aan op pleidooien voor #ZeroCovid van onderop die ik vaker deed. Misschien is het wel meer dan de hoogste tijd om dat pleidooi nog eens te doen en in te vullen, en te voorzien van een oproep om langs deze lijnen ook daadwerkelijk in actie te komen. Bij deze.
2.
Hoe ziet #ZeroCovid van onderop er uit? Het belangrijkste, en tegelijk helemaal niet het moeilijkste is: besmettingen zoveel mogelijk voorkomen, zodat de pandemie uitdooft. Dat kunnen we, en het is feitelijk heel eenvoudig ook.
#ZeroCovid van onderop betekent om te beginnen: mondkapjes! Goede, werkelijk beschermende mondkapjes, en dat is minstens FFP2. Aan ons de eervolle taak om die dingen op te doen waar het druk is. In het OV in ieder geval. In winkels, kantoren, bedrijven, overal waar flinke aantallen mensen vrij dicht bij elkaar verkeren. In het onderwijs, zowel door personeel als door leerlingen. Aan ons ook de taak om dit tot standaard te helpen maken, tot sociale norm. Natuurlijk kunnen we dat zonder van overheidswege opgelegde mondkapjesplicht. We hebben toch ook geen nies-elkaar-niet-in-het-gezicht plicht nodig om elkaar niet in het gezicht te niesen?
Ik pleit er voor om vanaf nu dus gewoon dat ding weer op te zetten als je er de afgelopen maanden gaandeweg mee bent gestopt ‘omdat het niet meer hoefde’. Het hoeft wel, en het is een heel eenvoudig beschermingsmiddel dat echter pas optimaal werkt bij massaal gebruik. Ik bescherm jou met mijn mondkapje, jij beschermt mij met het jouwe. Simpele wederkerigheid is het.
Maar het werkt pas echt goed als ze er via zelforganisatie echt iets gemeenschappelijks van maken. Mensen die als groep met elkaar te maken hebben – collega’s, klasgenoten, studiegenoten, maar ook mensen in vriendengroepen,vaste bezoekers van buurthuizen en kroegen – kunnen onderling afspreken: wij dragen allemaal zo’n mondkapje. We spreken af met elkaar dat onze werkplek zo coronavrij mogelijk is, en dragen volgens die afspraak allemaal een mondkapje. We doen hetzelfde met onze klas, en met de kroeg waar we hetzij werken, hetzij graag aan de bar komen hangen.
En als we het als collega’s samen zo besluiten, dan zetten we de baas voor het blok: wij werken hier alleen als we beschermd zijn tegen corona, dus als iedereen een mondkapje draagt. Iets dergelijks kunnen we natuurlijk ook regelen en afspreken in onze kraakcentra en autonome vrijplaatsen. Daar hebben we dan zelfs geen baas meer om voor welk blok dan ook te zetten. Helemaal eenvoudig, dus.
O ja, en die dingen kosten geld. Het bedrijf of de instelling waar mensen in dienst zijn, mag ze beschikbaar stellen aan het personeel, kosteloos uiteraard. Valt gewoon onder arbeidsvoorwaarden, net als een behoorlijk loon en niet al te schofterige arbeidstijden. Daar kun je als collega’s dus samen voor opkomen en strijden, net zoals voor andere arbeidsvoorwaarden. Een andere manier is dat de staat ze kosteloos ter beschikking stelt, via een netwerk van afhaalpunten en/of door ze thuis te sturen. Zoiets zou een maatschappelijke eis van een #ZeroCovid-campagne kunnen zijn, om stevig actie voor te voeren. Zolang die staat bestaat natuurlijk, en dat is hopelijk niet lang. In het verlengde van deze strijd kan dan een zelfbeheerd netwerk van mondkapjesproductie, -opslag en -distributie de inzet worden, waarbij de rol van staat als leverancier dus is overgenomen door een zelfgeorganiseerde maatschappij zelf. Dat klinkt als de sociale revolutie in actie? Mooi zo, dan begrijp je de strekking van waar ik heen wil. Er zijn zwakkere argumenten voor zo’n revolutie dan een levensbedreigende ziekte die door het systeem en haar machthebbers in de hand wordt gewerkt.
#ZeroCovid van onderop betekent op de tweede plaats: vechten voor ventilatie! In tegenstelling tot mondkapjes kunnen we hier nauwelijks individueel een begin mee maken. Instellingen en bedrijven zullen dat dienen te regelen, en daar dienen we ze toe aan te zetten. Het is iets om als collega’s, klas/studiegenoten, vaste bezoekers van bijvoorbeeld een horecafaciliteit gezamenlijk naar voren te brengen: wij werken/ leren/ komen hier alleen als de ventilatie aantoonbaar op orde is, en als we dat ook kunnen controleren met bijvoorbeeld CO2-meters.
In het verlengde hiervan liggen drukmiddelen, tot en met stakingen, om tegenstribbelende bedrijfsleidingen en directies te bewegen om die ventilatie op orde te krijgen. Een vastbesloten weigering om in een atmosfeer te werken waar de lucht vol zit met gevaarlijk virus is net zo logisch als een weigering om te werken in een gebouw waar elk moment het dak op je hoofd kan neerkomen. De rekening voor die ventilatie? Die kan naar het bedrijf of instelling, en als die het niet ‘kan’ ophoesten, dan gaan ze maar naar Kuipers en zijn ministerie dat verder toch niets te doen heeft nu het de verantwoordelijkheid van zich af heeft geschoven. Wij gaan geen pandemie betalen die ons van hogerhand opgedrongen.
Het is allemaal een kwestie van collectieve zelfbescherming. Maar het is tegelijk ook een manier waarop de verspreiding van corona serieus wordt tegengewerkt, en dient om die reden ook actief en offensief te worden nagestreefd. Het gaat er niet enkel om dat we zelf geen corona krijgen. Het gaat erom dat we samen dat virus steeds verder de samenleving uit duwen door besmetting maximaal tegen te werken. Het is iets waar we geen ministerie van volksgezondheid voor nodig hebben. Actieve zelfgeorganiseerde solidariteit en wederkerigheid, op basis van adequate informatie, volstaat ruimschoots. Voor informatie kunnen we al evenmin op de overheid bouwen als voor bescherming. Het RIVM hult zich in onduidelijkheden en is als instituut volstrekt door de mand gevallen wegens haar inadequate voorlichting. Gelukkig is er Containment Nu, een platform dat al ruim twee jaar zeer relevante en kritische informatie beschikbaar maakt, over de coronastrategie van het kabinet, maar ook over wat je zelf ter bescherming kunt doen.(3)
Als desondanks besmettingen om zich heen grijpen, door een ultra-besmettelijke variant waar zelfs massaal mondkapjes dragen en goed geventileerde ruimtes maar zeer gedeeltelijk tegen beschermen, wat dan? Gaan we dan wachten op, of zelfs roepen om, een lockdown – wederom opgelegd door precies degenen die onze gezondheid hooguit als bijzaak beschouwen en er een loopje mee nemen? Nergens voor nodig. Voor zover een lockdown enig nuttig effect heeft, zit dat in het tegengaan van ontmoetingen tussen mensen, en dus van besmettingsmogelijkheden. Maar daar krijg je dus akelige staatsdwang bij, en daarmee weerzin tegen het beleid, en daarmee meer voedingsbodem voor rechts gestook van corona-ontkenners onder de vlag van valse vrijheid.
Ik zoek de voordelen van lockdowns zonder die repressieve en rechts in de kaart spelende nadelen ervan. Ik zoek dus een anti-autoritaire en solidaire manier om besmettingen actief te dwarsbomen. Die is te vinden ook, en staat onder anarchisten als ik bekend als Algemene Staking. Als besmettingen weer uit de hand lopen, dan zijn fabrieken en kantoren, scholen, bedrijven, magazijnen en noem maar op plekken waar mensen elkaar kunnen besmetten en dus plekken om te mijden. Dan stoppen we dus maar beter met het werk dat daar verricht wordt. Dan gaan we niet meer in treinen en bussen en metro’s zitten ook. Dan gaan kinderen maar beter ook niet naar school. Dan blijven we thuis, voor een deel wellicht om daar ons werk voort te zetten. Maar waar de aard van het werk dat onmogelijk maakt, leggen we dat werk echt neer zolang het gevaar niet is geweken. Geen lockdown die ons van hogerhand wordt opgelegd, maar een shutdown die ze zelf op gang brengen van onderop.
Alweer: de rekening gaat naar bedrijf of instelling, we eisen natuurlijk doorbetaling. Bedrijven die dat niet op weten te hoesten gaan maar lobbyen voor compensatie door het kabinet. Terwijl bedrijven jammeren over de kosten, zetten wij ons solidair in om elkaar en feitelijk de hele samenleving te beschermen tegen een akelige pandemie. Dat is het gezicht van #ZeroCovid van onderop: actieve, strijdbare solidariteit. We kunnen die natuurlijk ook een stap verder trekken en een scenario nastreven waarin mensen die er werken de complete zeggenschap en beschikbare middelen in al die bedrijven en instellingen samen naar zich toetrekken, zodat mensen echt kunnen doen wat ze nodig vinden om elkaar gezond en in leven te houden. Revolutie tegen pandemie wederom, dus.
De solidariteit vergt nog wel meer. Thuisblijven is een stuk makkelijker in een ruime woning in een middenklasse-buurt vol groen dan in een wijk met te kleine, gehorige woningen waar heel veel arme mensen in moeten overleven. Thuisblijven is voor mensen in een onveilige thuissituatie – waar mishandeling en misbruik een concreet gevaar is bijvoorbeeld – al helemaal niet zomaar te doen.
Solidariteit vergt dan ook dat we voorzieningen organiseren waar mensen opgevangen worden die thuis niet veilig kunnen verblijven. Waar geen les meer wordt gegeven, waar het werk stilligt, daar zijn zulke voorzieningen in de dan leegstaande gebouwen best te regelen zolang we ze niet weer – onveilig – volproppen met mensen. Kleinschalige kinderopvang zal ook nodig zijn als de scholen stilliggen. Waar eigenaren en bestuurders van school- en instellingsgebouwen niet meewerken en de toegang blokkeren, daar helpt wellicht een koevoet, een hamer en krakers als ervaringsdeskundigen om die werktuigen te helpen hanteren. Alweer: actieve, strijdbare solidariteit is ons wapen.
Shutdown, algemene staking, revolutie? Het klinkt allemaal wellicht weinig reëel. Het zijn grote woorden, en wie gaat dat allemaal doen? Het aardige van #ZeroCovid van onderop is echter dat je klein en in je eigen omgeving kunt beginnen. Een paar collega’s, klas- of studiegenoten kunnen een kleine actiegroep beginnen om het mondkapjes dragen op hun werk, school of instelling te promoten. Vaste bezoekers van een kroeg kunnen het barpersoneel aanspreken om zich vervolgens samen hard te maken voor adequate ventilatie. Stickers met #ZeroCovid from below: mondkapje op! – ik noem maar iets, betere suggesties welkom – zijn zo ontworpen, gemaakt… en gezellig geplakt, waar ze nodig zijn en ook waar dat niet mag. Ook rond het verspreiden van zulk materiaal kun je je actieve zichzelf vormende groepjes mensen voorstellen. Actiegroepjes kunnen elkaar gaan ondersteunen, met informatie en daadkracht. Een website met info en vooral ook actietips en actienieuws van en voor zulke actiegroepen is te doen en vergt geen mega-inspanning. Voor je het weet zijn er sociale media-accounts om het #ZeroCovid van onderop-geluid verder te verbreiden. Dan rolt de bal.
Zaak is nu om… het balletje eerst maar eens aan het rollen te krijgen. Waarom wachten tot we in de volgende golf zitten en de overheid ons weer met een vervelende lockdown heeft opgezadeld omdat tijdig ingrijpen van hogerhand werd nagelaten en van onderop niet werd geprobeerd?
Noten:
1 Sander Zurhake, Robert Kosters, ‘Door uitblijven coronastrategie kot lockdown weer in beeld’, NOS, 16 mei 2022, https://nos.nl/artikel/2429004-door-uitblijven-coronastrategie-komt-lockdown-weer-in-beeld
2 ‘Ook samenleving zelf moet zich voorbereiden op nieuwe coronagolf, zegt Kuipers’, NOS, 16 mei 2022, https://nos.nl/artikel/2429077-ook-samenleving-zelf-moet-zich-voorbereiden-op-nieuwe-coronagolf-zegt-kuipers
3 Containment Nu: https://www.containmentnu.nl/
Peter Storm