vrijdag 8 december 2017
President Trump heeft besloten: de hoofdstad van de staat Israël is Jeruzalem. Daar gaat dan ook de Amerikaanse ambassade heen. Het besluit betekent oorlog. Preciezer gezegd: het besluit betekent een verdere uitbreiding en verheviging van de oorlogen die in het Midden-Oosten woeden. Het besluit betekent ook dat er iets te kiezen valt. Kiezen we voorde kleinere racistische kolonistenstaat Israël en haar veel en veel grotere racistische koloniale rolmodel de Verenigde Staten, hoofdsponsor en beschermer van die kleinere roofstaat? Kiezen we voor medeplichtigheid aan landroof, etnische zuivering en massamoord? Of kiezen we voor solidariteit en opstand tegen koloniale bezetting en racistische terreur?
Ergens is de beslissing van Trump heel goed te plaatsen. De VS en Israël zijn niet alleen bondgenoten. Het zijn ook in hoge mate gelijksoortige staten. De staat Israël is gevormd op basis van kolonisatie, een proces waarin Europese kolonisten van Joodse achtergrond nederzettingen vormden, de plaatselijke bevolking wegtreiterden, zich bewapenden, en toen ze zich sterk genoeg voelden, een staat stichtten en de plaatselijke bevolking grootschalig verdreven en de achterblijvers hardhandig onderwierpen. Dat was in 1948. Wie wil weten hoe dat ging, kan terecht bij geschiedschrijver Ilan Pappe in ‘De Etnische Zuivering van Palestina’ (1), een zeer indrukwekkend boek. De kolonisten zijn de kern van de Joods-Israëlische bevolking van Israël. De deels verdreven, deels onderworpen, deels vermoorde plaatselijke bevolking zijn de Palestijnen. De staat Israël – elke steen ervan, elke vierkante centimeter – is gebouwd op gestolen land, via grootschalige verdrijving van mensen verkregen. Dat alleen maakt haar illegitiem.
Precies daarin komt de VS met Israël overeen. De Verenigde Staten hebben een soortgelijke voorgeschiedenis als Israël. Europese kolonisten vestigden zich in Noord-Amerika, vormden daar nederzettingen treiterden de plaatselijke bevolking weg, verdreven de plaatselijke bevolking grootschalig en onderstreepten de verdrijving en de onderwerping van deze oorspronkelijke bewoners door er met grote frequentie massamoorden tegenaan te gooien. De Verenigde Staten – elke steen ervan, elke vierkante centimeter – is gebouwd op geroofd land, via grootschalige etnische zuivering verkregen. Dat alleen al maakt de VS illegitiem.
Wie Israël kritiseert, maar de VS – die zich op soortgelijke wijze vormde, alleem door veel grootschaliger misdaden en al veel eerder – buiten schot laat, is niet bijster consistent. Wie Israël op de hak neemt maar de VS als een soort eerlijke bemiddelaar ziet, heeft op zeer wezenlijke momenten echt niet goed opgelet. Wie denkt dat er eergisteren nog een ‘vredesproces’ was dat nu door Trumps lompe optreden helaas kansloos is geworden, heeft ook iets gemist. Er was nooit een ‘vredesproces’ woor wie bij vrede ook nog rechtvaardigheid hoort. Er was een proces van Palestijnse koloniale onderwerping aan de staat Israël via diplomatieke middelen met actieve Palestijnse collaboratie. Dat proces is verder beschadigd door Trumps houding, dat klopt ongetijfeld. Dat is dan een geluk bij een ongeluk, want dat malafide ‘vredesproces’ was nooit de steun van solidariteitsactivisten waard.
De Verenigde Staten is gebouwd op gestolen land, in bezet gebied. Haar hoofdstad Washington is gebouwd op een stuk van dat gestolen land, in een deel van dat bezette gebied. Van de VS verwachten dat zij scrupules of principiële bezwaren heeft dat ook Israël haar hoofdstad bouwt op bezet land, is dus wederom niet erg consistent. Overigens is Tel Aviv, het huidige regeringscentrum, net zo goed bezet gebied als Jeruzalem. Maar van Jeruzalem wordt dat door meer mensen zo gezien, omdat het oosten daarvan in 1967 pas door Israël werd bezet, en niet al in 1948. En de bezetting van de gebieden die Israël zich in 1967 via de Zesdaagse Oorlog toeëigende, wordt door veel meer mensen afgewezen dan de oorspronkelijke bezetting van 1948 waarmee Israël gesticht werd. Maar dat Trump ook over de bezwaren tegen een hoofdstad op in 967 bezet gebied heenwalst, typeert de man en zijn reactionaire maar in haar koloniale houding tamelijk consistente politiek. De beslissing is een klap in het gezicht van palestijnen. Het laat zien dat de VS zich in haar steun voor Israëlische ambities nog minder beperkingen laat opleggen van te voren. Israël kan nóg ongebreidelder haar agressieve gang gaan.
De consequenties zijn ernstig. De Palestijnse woede is enorm, en die is aan het exploderen. De Palestijnse bewiging Hamas, vooral sterk in de Gazastrook, heeft opgeroepen tot opstand, Intifada (2), de derde na eerdere Intifada’s in 1988-91 en 2000-2003. Een begin van die opstand is al bezig, met felle demonstraties van Palestijnen. De staat Israël zal die op de van haar bekende wijze proberen neer te slaan. Met traangas, kogels, langdurige en grootschalige detenties, met granaten en bommen. Daartegen schieten Palestijnse groepen dan weer raketten op Israël afvuren, en daartegen zal Israël bombarderen zoals ze dat in 2014 op grote schaal deed, en in 2008-2009. Palestijnse raketten zullen tientallen dodelijke slachtoffers eisen, voornamelijk militairen. Israëlische bommen zullen minstens vele honderden mensen om het leven brengen, voor een groot deel burgers, met aanzienlijke aantallen dode kinderen en vrouwen.
Westerse politici zullen bedenkelijk kijken om vervolgens te concluderen dat de escalatie ‘betreurenswaardig’ is, maar dat het Israëlische optreden ‘proportioneel’is en ‘legitiem’ want ‘verdediging’ tegen ‘Palestijnse agressie’. Journalisten zullen te vaak een soortgelijke toon aan slaan. Alsof opstand tegen bezetting en repressie iets anders is dan zelfverdediging, alsof het neerslaan van opstand iets anders is dat de voortzetting van agressie die jaar na jaar, decennium na decennium voortduurt, en steeds intenser wordt. Palestijnen staan in hun verweer tegen deze Israëlische agressie in hun recht, al betekent dat niet automatisch instemming met de staatkundige opties die Palestijnse politici naar voren schuiven, en evenmin met elk strijdmiddel dat Palestijnen kiezen.
Die Palestijnse rechtmatige strijd zal helaas waarschijnlijk wederom bedwongen worden. Niet snel, niet makkelijk, maar ze zal door de staat Israël bedwongen worden vanwege de enorme vuurkracht die het Israëlische leger in kan en zal zetten, vanwege de steun die Israël voor dit geweld van haar belangrijkste steunpilaar de Verenigde Staten krijgt, en vanwege het isolement van de strijdende Palestijnen. Ja, Arabische regeringen zullen protesteren tegen Trumps Jeruzalem-besluit. Maar gaan ze wapens sturen aan strijdende Palestijnen? Gaan ze de diplomatieke betrekkingen met de VS verbreken, ambassadeurs uitwijzen, eisen dat de VS haar militaire bases in de regio opdoekt, de olieleveranties aan de VS stopzetten? Gaan Arabische rijken – de ruggengraat van de regimes op het Arabische schiereiland van Saoedi-Arabië tot en met Koeweit, hun investeringen, op de Amerikaanse aandelenmarkt en in de onroerend-goed-sector? Gaan Arabische machthebbers hun lucratieve bondgenootschap met de VS prijsgeven voor steun aan het verdrukte Palestijnse volk waarover Arabische heersers tranen plengen, genoeg om wereldzeeën te vullen maar waarvoor ze in praktijk geen poot uitsteken?
Als vechtende Palestijnen praktische doorslaggevende hulp verwachten van Arabische regimes, kunnen we waarschijnlijk lang wachten. langer dan de tijd die Israël nodig heeft voor hardhandig herstel van de koloniale orde. Arabische heersers zullen handenwringend toekijken terwijl Israël opnieuw de Palestijnen verplettert. Die Palestijnen hebben echter bondgenoten, buiten de regeringsgebouwen en de wijken van de rijken in het Midden-Oosten. Al die Arabische regeringen zijn repressieve regimes. Al die regimes worden gehaat door flinke delen van de straatarme bevolking. De passiviteit van die regimes tegenover de Israëlische agressie en de Amerikaanse provocatie rond Jeruzalem, zijn veel van deze arme mensen een doorn in het oog. Inmiddels is er al gedemonstreerd in Jordanië: mensen liepen daar te hoop bij de ambassade van de VS (3). Het waren er honderden, en ze willen dat de Amerikaanse zaakgelastigde zijn biezen pakt en dat de Amerikaanse diplomatieke vestiging dichtgaat. Dit is solidariteit met de Palestijnse strijd, en ik verwacht en hoop dat die zich uitbreidt. Het is dit soort actieve solidariteit die de Verenigde Staten hard kan treffen en haar van belangrijke bondgenoten en steunpilaren in de regio kan beroven. Dit kan de VS zo hard raken, dat die VS bij voortdurende steun aan Israël meer te verliezen krijgt dan te winnen.
Dit soort solidariteit is wereldwijd nodig, niet uitsluitend in het Midden-Oosten. Nederland is nauw bondgenoot van zowel de VS als van Israël. Actieve solidariteit betekent: daar iets tegenover stellen, deze bondgenootschappen van een zo hoog mogelijk prijskaartje voorzien. Het belangrijkste doelwit? De Verenigde Staten zelf, naast de bolwerken van Nederlandse medeplichtigheid. De Amerikaanse staat is immers gangmaker van de huidige escalatie. Het wordt hoog tijd dat de Amerikaanse ambassade onder vuur komt te liggen, net als het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken, bolwerk van imperiale medeplichtigheid. O ja, en alsjeblieft, laat Joodse restaurants, zonder en met Israëlische vlag aan de deur, gewoon met rust. Aan antisemitische toestanden hebben we echt helemaal niets. Solidariteit!
Noten:
1 Ilan Pappe, De Etnische Zuivering van Palestina’ (Kampen, 2008), vert. uit het Engels, Origineel: ‘The Ethnic Cleansing of Palestine’ (Londen 2006)
2 ‘Hamas roept op tot nieuwe Intifada tegen israël NOS, 7 december 2017, https://nos.nl/artikel/
3 Ali Younes, “Jordanians demand closure of US embassy in Amman”, 7 december 2017, http://www.aljazeera.
Peter Storm