GOED STUK PETER STORM!STA IK HELEMAAL ACHTER!STORM BENOEMT, VOLLEDIG TERECHT, MAN EN PAARD!
AFGHANISTAN (DEEL 4) : WRANG EN TRAGISCH TUSSENSPEL
WEBSITE PETER STORM
https://www.peterstormt.nl/2021/09/01/afghanistan-deel-4-wrang-en-tragisch-tussenspel/
Geplaatst op 1 september 2021 door ravotr
woensdag 1 september 2021
Afghanistan beleefde de afgelopen dagen de overgang naar een volgende fase in een reeks oorlogen. De bezetting van het land door de VS en haar bondgenoten is voorbij, maar heeft het land in nieuwe ontreddering achtergelaten.
Hoe het verder gaat? De VS is overgegaan tot oorlog-op-afstandsbediening, met high-tech wapens maar zonder soldaten die kunnen omkomen. Drones hebben immers geen vrienden en familieleden die kunnen rouwen en boos kunnen worden op degenen die ze de oorlog in hebben gestuurd. In die oorlog staan VS en de nieuwe Taliban-machthebbers voor de verandering weer eens aan de zelfde kant: tegen ISKP, de plaatselijke IS-franchise.
De Taliban zelf laten intussen zien dat hun toezeggingen – we willen geen wraakacties, gaat u toch rustig weer aan het werk, u wordt geen haar gekrenkt, dat taaltje – minder waard zijn dan de kogels waarmee ze intussen her en der mensen om het leven brengen wegens ‘collaboratie’. Zo’n lot trof intussen plaatselijke politiecommissarissen van het vorige bewind (1) – met wie een al te groot medeleven trouwens een beetje misplaatst is. Het betrof hier immers een bewind van corrupte afpersers, een bewind dat zonder grootschalige Westerse militaire en financiële steun als een kaartenhuis ineen zakte zodra iemand er een duw tegen gaf. Politiecommissarissen van dat bewind waren vaak gevreesd en gehaat, en dat was maar al te vaak niet ten onrechte. Dit slag mensen aanduiden als ‘collaborateurs’ met een wel degelijk gehaat en koloniaal bewind, is geen onzin.
Dat rechtvaardigt nog geen Taliban-moord op zulke functionarissen. Maar we moeten niet doen alsof het Taliban-geweld tegen zulke mensen volledig gratuit was en volstrekt geen logica of context had. En dat overwinnaars wraak nemen op verliezers past in burgeroorlogen en is geen uitvinding van de Taliban. Ja, het is een schande om functionarissen en medewerkers van het vorige bewind zomaar af te maken. Dat dit honderd zo sterk geldt waar het familieleden van tegenstanders betreft, is evident. Maar laten we niet doen alsof de Taliban volstrekt uniek zijn op dit punt.
En nu we toch bezig zijn, al die tolken in nood, dat wil ik ook even genoemd hebben. Die lopen levensgevaar voor zover ze niet tijdig hebben kunnen vluchten. Laat ik beginnen met zeggen dat het terecht is dat deze mensen geholpen werden (en worden) om weg te komen met hun familie, dat het een schande is als ze noodgedwongen zich achtergebleven omdat Nederland weer eens te laat begon met maatregelen te nemen richting evacuatie, en dat Nederland nog steeds een stuk verantwoordelijkheid voor de veiligheid van deze mensen heeft. Als we morgen horen dat sommigen van zulke achterblijvers door Taliban-strijders zijn afgemaakt, dan kleeft hun bloed ook aan de handen van Rutte en zijn kabinet, dat intussen een staat van dienst heeft waar het gaat om mensen de dood in jagen. Maar ik heb wel een paar vragen.
Wat is de rol van vertalers in en voor een bezettingsregime? Hoeveel daarvan assisteerden bezettingstroepen en het door die troepen overeind gehouden corrupte gezag bij opsporingsacties in dorpen, bij het verhoren van opgepakte dorpelingen in streken waar de Taliban actief was? En hoe denk je dat zulke verhoren verliepen? Ook als het bij tolkenwerk geen verhoorsassistentie betrof: wat doet een tolk voor een bezettingsleger? De bezettingsmacht – die in Afghanistan helemaal niets te zoeken had – helpen om effectiever te functioneren, een functioneren dat geen enkele legitimiteit had. Allemaal absoluut geen reden waarom deze mensen nu zouden mogen worden opgeofferd en door de Taliban afgeslacht. Veel van deze mensen zullen hun helemaal niet geweldig betaalde rol hebben vervuld uit economische noodzaak, niet zozeer uit overtuiging. Maar laten we ervoor waken om deze mensen enkel en alleen als slachtoffers te zien. Aan hun huidige slachtofferschap ging immers een geschiedenis vooraf. Die geschiedenis bestaat nu eenmaal niet alleen uit Taliban-schurken tegenover onkreukbare helden.
Slachtoffers zijn deze tolken nu: van de Taliban, en van hun vroegere bazen door wie ze nu in de steek zijn – of dreigen te worden – gelaten. Eergisteren hielpen ze echter nog die vroegere bazen, en die bazen waren geen slachtoffers maar koloniale daders. Dat die koloniale daders er vroeg of laat de brui aan zouden geven en zich maar al te vaak niet al te zeer zouden bekommeren om hun plaatselijke personeel, dat kon je dus twintig jaar lang aan zien komen. Dit is hoe koloniale bezettingsoorlogen immers plegen te eindigen. Ex-KNIL-soldaten van Zuid-Molukse herkomst en hun nakomelingen, Nepalese Gurkha’s, Papoea’s die zich allerlei Nederlandse beloften maar al te goed voor de geest kunnen halen, ze kunnen er allemaal over meepraten. Wie zich verbindt aan een koloniaal, corrupt en gediscrediteerd bewind en daarop vertrouwt, komt vrijwel altijd bedrogen uit. Dat geldt dus ook voor die Afghanen die, soms met grote loyaliteit en doorgaans tegen een slechts matig inkomen, jarenlang het koloniale gezag trouw hebben gediend. Hun lot is wrang en tragisch. Maar hun lot kan nauwelijks verrassend worden genoemd.
Geen misverstand overigens, ik gaf het al aan: deze mensen, tolken, leden van het ambassadepersoneel en hun familieleden, noem maar op, allemaal hebben ze nu gewoon recht op een veilig heenkomen. Waar Nederland deze mensen in dienst had, is Nederland het land waar ze heen horen te kunnen gaan, zonder verdere mitsen en maren. Geen terughoudendheid, geen benepenheid! Maar dat veilig heenkomen komt ze toe vanwege hun mens-zijn, vanwege het feit dat ze in levensgevaar zijn bovendien. Niet vanwege hun verdiensten voor het koloniale gezag, al kunnen we dat gezag natuurlijk wel aanrekenen dat ze zelfs hun eigen personeel zo laat stikken. Maar de kern is: niemand verdient het lot dat de Taliban voor deze mensen in petto heeft. Niemand. Voor mensen die gevaar lopen vanwege journalistiek werk of inzet voor mensenrechten, is de noodzaak om ze een veilige plek te helpen vinden makkelijk te zien. Maar het geldt ook voor al die anderen die in groot Taliban-gevaar zijn beland, ook als ze een flink stuk minder waardering voor hun werkzaamheden verdienen. Solidariteit en zorgzaamheid dient hier categorisch en universeel te zijn.
De terreur van de nieuwe machthebbers is intussen veel breder en treft bepaald niet alleen mensen die het oude bewind actief assisteerden. Ik lees op Countervortex dat dichtbij de Panjshir-vallei een zekere Fawad Andarabi door de Taliban is vermoord.(2) Dat vond plaats op 29 augustus 2021. Andarabi was folkzanger. Volgens een minister van het oude regime zou hij ‘recent gezongen hebben dat “onze mooie vallei, land van onze voorvaderen” zich niet zou onderwerpen aan Taliban-bestuur’. Hier gaat het gewoon om moord van een kritische muzikant, een moord die ook nog eens past in het streven van de Taliban om muziek uit te bannen. Je mag aannemen dat er zich veel meer van dit soort verschrikkingen afspelen – vooralsnog vooral buiten de hoofdstad Kaboel, zolang uit Kaboel zelf nog vrij eenvoudig nieuws naar buiten komt.
De bezettingsoorlog is voorbij. Maar de oorlog van gewelddadige autoritaire machten tegen de bevolking gaat dus in volle scherpte en iets gewijzigde verhoudingen verder. Het is goed om te zien dat de verschrikkingen mensen iets kunnen schelen, zoals op de opvallend grote en levendige demonstratie ‘Elke Afghaan een veilig bestaan’ op 28 augustus (3) duidelijk bleek.
Noten:
1 Yogita Limaye, ‘Amid violent reprisals, Afghans fear the Taliban ‘amnesty’ was empty’, BBC, 31 augustus 2021, https://www.bbc.com/news/world-asia-58395954
2 ‘Afghan folksinger executed by Taliban’’, Countervortex, 30 augustus 2021, https://countervortex.org/blog/afghan-folksinger-executed-by-taliban/
3 Zie: Harry Westerink, ‘Krachtig Afghaans protest tegen imperialisme en religieus fundamentalisme (beeldverslag)’, Doorbraak, 29 augustus 2021, https://www.doorbraak.eu/krachtig-afghaans-protest-tegen-imperialisme-en-religieus-fundamentalisme-beeldverslag/ en Arnold J. van der Kluft, Azadi Afghanistan! Afghanistan bloedt! Vijftienhonderd demonstranten in Amsterdam’, Krapuul, 28 augustus 2021, https://www.krapuul.nl/nieuws/2763708/azadi-afghanistan-afghanistan-bloedt-vijftienhonderd-demonstranten-in-amsterdam/
Peter Storm