Als het aan de Neederlandse overheid ligt, blijft de gezinsgevangenis voor vluchtelingen op Kamp Zeist het beste bewaarde publieke geheim van de polder. Want “de ‘gesloten gezinsvoorziening’ (GGV) ís geen gevangenis”. De nationale media papagaaien de politiek kritiekloos na.
Foto: screenshot van livestream vanaf muur naast gezinsgevangenis, november 2014Het is nog niet anders geweest sinds 1 oktober 2014, toen met de ingebruikname van de nu nog tijdelijke gezinsgevangenis de campagne ertegen begon. Er waren verschillende demonstraties, de muur van Kamp Zeist werd bezet in november 2014 en gedurende voorjaar/zomer 2015 zijn tweemaal gaten in de omheining van Kamp Zeist geknipt, en daarmee in de hekken van een van de grenzen van Fort Europa.
Met het bekend worden van het voor de bouw van de permanente gezinsgevangenis verantwoordelijke bouwbedrijf De Vries en Verburg uit Stolwijk raakte de campagne vanaf augustus 2015 in een stroomversnelling. Er is maandenlang onophoudelijk actie gevoerd tegen de bouw en de bouwer van deze gevangenis. Steeds werd duidelijk gemaakt dat het gaat om een gevangenis, in gebruik genomen voor het opsluiten en deporteren van gezinnen en kinderen en ‘ex-AMA’s’ (Alleenstaande Minderjarige Asielzoekers die de leeftijd van 18 zijn gepasseerd).
Schamen doet de verantwoordelijke bouwer zich geenszins. Wel heeft het bedrijf er alles aan gedaan de verantwoordelijkheid geheim te houden. Ze weten daar bij De Vries en Verburg donders goed dat ze er niet zomaar mee weg komen om welbewust een opdracht als deze binnen te slepen. Profiteurs van de ellende van anderen zijn het, niets meer en niets minder. Het bedrijf verdient dubbel en dwars – als bonus op het bloedgeld van hun winst over de ruggen van vluchtelingen – alles wat ze er gratis bij krijgen: acties, slechte publiciteit. Ze kregen nog onlangs letterlijk activisten op hun dak. Ik was één van hen en heb hen na afloop beloofd dat dit nog niet voorbij is. Beschouw het als een goed nieuwjaarsvoornemen.
Toch blijft het akelig stil rond deze en andere achterdeuren van Fort Europa. Het zijn de media die helpen het publieke geheim van deportaties, gezinnen en kinderen incluis, te bewaren. Er is dan wel geen sprake van officieel door de staat gecontroleerde media, maar met media die welwillend het deksel op de doofpot houden, heb je dat ook niet nodig. De NOS schreef over de recente blokkade en muurbeklimming van 26 november 2015 bijvoorbeeld:
“Ze hielden het bouwverkeer tegen om de bouw van een nieuwe opvang voor vluchtelingen op het terrein te blokkeren.” en “De groep verzet zich tegen de opvang van gezinnen in Kamp Zeist.” Dat die activisten beweren dat het een gevangenis is, is uiteindelijk maar een bewering: “De activisten spreken van “een gezinsgevangenis voor vluchtelingen” zo citeert de NOS, gevolgd door: “In de opvang zitten vooral uitgeprocedeerde asielzoekers.”
‘Voorziening’ of ‘opvang’, het is en blijft verhullend taalgebruik: de ‘GGV’ is een gevangenis waar kinderen bang zijn en ouders in hongerstaking gaan. Het is een plek waar een jonge vrouw huilend in een paar zinnen, ondanks angst voor bewakers die dat verboden hebben, haar verhaal vertelt aan een al even machteloze activiste op de muur. Je kunt er speeltoestellen neerzetten, een sporthal bouwen, je kunt er houten huisjes neerzetten in plaats van betonnen gebouwen met cellen, het is en blijft een omgeving waar mensen als het aan de staat ligt slechts uitkomen wanneer het vliegtuig klaarstaat. Er staat een hoog hek met stroomdraad omheen en een even hoge muur met camera’s. De ‘GGV’ heeft een gevangenisregime zoals elk ander detentiecentrum, compleet met dezelfde regels voor bezoek en overig contact met ‘buiten’. Ook de binnenkort in te voeren wet ‘Terugkeer en Vreemdelingenbewaring’
Intussen staan overal in het land groepen mensen op die zich ‘AZC-alert’ noemen en zich ‘verzetten’ tegen de komst van opvang voor vluchtelingen die wel opvang is. De media berichten hier ten overvloede over. Het extreem-rechtse tuig hoeft maar een scheet te laten of burgemeesters zwichten en de media berichten. Zo weten we dat extreem-rechts geweld toeneemt, alleen mag het niet zo heten. Zo weten we dat de haat toeneemt, alleen mag het niet zo heten. Zo wordt er gedaan alsof iedereen overal maar tegen de komst van opvang voor vluchtelingen is, hetgeen gelukkig niet helemaal waar is, maar de toon wordt gezet, de stemming gekweekt.
In deze sfeer wordt, door vol te houden dat het bij de gezinsgevangenis om opvang gaat, de berichtgeving over acties tegen de gezinsgevangenis al gauw meegenomen onder de verzamelnaam “verzet tegen opvang van asielzoekers”. Alsof de strijd voor vrijheid van beweging dezelfde is als de fascistische terreur waar voortdurend voeding aan wordt gegeven door er uitvoerig over te berichten.
Niet alleen wordt hiermee het bestaan van een gezinsgevangenis ontkend, maar ook het bestaan van verzet tegen het Wilderiaanse “jullie kunnen het ram-bam krijgen”-haatzaaien wordt met een pennestreek als vrijwel niet bestaand in de prullebak gegooid. Dat gaat net zo makkelijk als anti-fascisten als gewelddadig afschilderen en fascisten betitelen als ‘bezorgde burgers’. Telkens weer wordt er begrip gekweekt voor die ‘bezorgde burgers’. Zo waren de ‘bezorgde burgers’ in Geldermalsen toch wel terecht boos. De gemeente trekt het boetekleed aan en heeft begrip. Met geen woord wordt gerept over de toch-niet-allemaal-mensen-uit-
Maar wie beschermt de vluchtelingen? Alles wordt allereerst in het werk gesteld om te voorkomen dat zij Europa bereiken. Op dit moment werkt de EU aan eennieuwe grenswacht, waarvan de bevoegdheden verder gaan dan die van Frontex. Bij al die grenscontroles mogen best wat doden vallen, dat is bijkomende schade. Zijn die vluchtelingen hier eenmaal, ondanks alles, dan moeten ‘we’ wel en dat kan niet vaak genoeg worden benadrukt. Want ‘het zijn er veel’. En de aantallen en het geld dat het zou kosten om de repressie op te voeren kunnen niet vaak genoeg door onze strot worden geduwd, voorzien van waarschuwingen in termen van tsunami’s, vloed en vrees. Ja, we moeten ons zorgen maken want de welvaart is voor ons volk alleen. Politicus na politicus laat zich rechts en links op een begripvolle manier uit over al die terreur tegen de komst van vluchtelingen. Op nieuwjaarsdag nog zegt van der Laan over de agressie tegen vluchtelingen: “Je moet je ook afvragen waaróm burgers zo van hun pad raken. Omdat er nog geen perspectief is op een oplossing. Dat maakt mensen onzeker en dus eerder boos”. Het is dus geen terreur, het zijn “burgers die van het pad raken”. Ze zijn “onzeker en eerder boos”. Over perspectief en oplossingen voor de vluchtelingen gaat het niet, behalve als het gaat om het ‘verdelen’ van de ‘last’.
Alle begrip dus voor de haat en de media volgt alles op de voet. Als je maar genoeg geweld gebruikt om vluchtelingen buiten de deur te houden, wordt er wel naar je geluisterd. Maar wie luistert er naar de vluchtelingen? Wie heeft het op zijn minst nog over de vluchtelingen die de andere kant van Neederland zien, waar de camera’s en reporters zich steeds vanaf wenden: de vluchtelingen in de grensgevangenissen, de vluchtelingen die gedwongen worden op straat te leven?
Oh wacht. Dat zijn natuurlijk geen vluchtelingen, om de NOS weer te citeren, het zijn “uitgeprocedeerde asielzoekers”. Niks geen begrip. Opsluiten en deporteren allemaal. Profiteurs zijn het, overlastgevers, mensen zonder recht op verblijf, criminelen. En waarom ook zou je dan berichten over verzet tegen dit apartheidsbeleid dat de overheid voert? Een beleid dat zich het recht heeft toegebedeeld te mogen bepalen wie er een ‘echte’ vluchteling is. Laten we vooral blijven doen alsof de overheid er alles aan doet om vluchtelingen onderdak te bieden. Het is beter te doen alsof we zo humaan zijn en alsof die gewelddadige achterdeur niet bestaat. Het is beter te doen alsof de terreur, in het geval die al zo genoemd mag worden, van marginale groepjes rechts-extremisten komt en niets te maken heeft met een doelbewust opgefokte volksmentaliteit die vanuit de Haagse politiek viraal wordt verspreidt en nog slechts geoogst hoeft te worden om zodra de magische grens van 200.000 vluchtelingen van Samsom is gepasseerd in te kunnen zetten: en dan nu alle grenzen dicht! Samsom gaf Wilders een voorzetje en dat is er alvast van harte ingekopt. Iedereen, ook Samsom weet: zolang over vluchtelingen wordt gesproken in termen van aantallen en daarbij ook absolute getallen worden genoemd, vraag je om angst en haat en kun je de repressie vast gaan voorbereiden. En zolang het maar blijft gaan over het ‘vluchtelingenprobleem’ en niet over het ‘kapitalismeprobleem’, het ‘oorlogsprobleem’, het ‘wapenhandelprobleem’ en het ‘ondersteun-een-dictatuur-in-
Wie beschermt de vluchtelingen? Wie anders, dan zij zelf? Wie beschermt hun kinderen met rugzakjes? Ja, hoe zit het eigenlijk met die kinderen van die vluchtelingen die in één van de zeven ‘gezinslocaties’ zitten waar dagelijks razzia’s plaatsvinden om hen over te brengen naar de ‘gesloten gezinsvoorziening’ ofwel gezinsgevangenis op Kamp Zeist? Krijgen zij begeleiding om hun veiligheid te garanderen, zoals die Neederlandse kinderen met rugzakjes in Kaatsheuvel? De enige begeleiding die zij krijgen is die van bewapende marechaussees, al dan niet in uniform, van dreigementen aan het adres van hun ouders, van intimidatie en boeien. Begeleiding, niet naar school, maar naar hun deportatie. Zullen zij ooit nog een school zien?
En nog blijft het stil rond de gezinsgevangenis op Kamp Zeist. De overheid heeft er alle belang bij. Het verantwoordelijk bouwbedrijf De Vries en Verburg doet op advies van de AIVD ook het zwijgen toe en doet alsof het zo maatschappelijk betrokken verantwoord aan het ondernemen is en met prachtige christelijke projecten mensen in Afrika helpt. De gemeente Zeist benadrukt liever dat er een noodopvang in hun gemeente is gevestigd (op het voormalig militair luchtvaartmuseumterrein naast Kamp Zeist notabene!). De media berichten liever over ‘verzet’ tegen een AZC of een moskee. Het is makkelijker om het spoor van de haat te volgen…
Staatsterreur, dat is geen nieuws. Staatsterreur bestaat niet. Pas als ‘extreem-links’ tot andere maatregelen overgaat dan blokkades, bezettingen en demonstraties, zullen de journalisten van zich laten horen. Ze zullen bellen om aan actiegroepen te vragen wat ze ervan vinden en er schande van spreken als een actiegroep in reactie zou zeggen: “Wij distantieren ons niet (ter vergelijking: ‘jullie kunnen allemaal het ram-bam krijgen’)”. Waag het al helemaal niet om te zeggen “wie niet horen wil, moet maar voelen”, want dat is slechts voorbehouden aan fascisten zoals Filip Dewinter, wanneer deze ‘verzet’ zoals in Geldermalsen aanmoedigt. Uiteraard is deze oproep tot geweld nu juist weer geen nieuws, al zitten de media er massaal bovenop om verslag te
doen van een demonstratie van Pegida op een lege kade in Rotterdam. ‘Bezorgde burgers’, nietwaar? De media meten dus met twee maten, zo blijkt telkens weer. En de vraag rijst: Moeten we ons wat aantrekken van de staatspropaganda napapegaaiende media?
Verzet tegen de overheidsterreur aan de achterdeur van Fort Europa is net zo hard nodig als solidariteit met vluchtelingen bij de steeds verder gebarricadeerde voordeur en de strijd tegen het opkomend fascisme van de straat, aangewakkerd door zowel de gevestigde politiek als figuren als Wilders en Dewinter (er bestaat werkelijk amper verschil). Of de media er nu over berichten of niet, en ongeacht hoe zij er over berichten: verzet, in de vorm van directe actie met direct resultaat, is een verantwoordelijkheid die we moeten nemen, ook als het roeien tegen de stroom van verdeel-en-heerspolitiek en hetze in is. Strijden tegen de status-quo van de kapitalistische Westerse superioriteitwaanzin die zich het recht voorbehoudt om levens van vluchtelingen te verwoesten omdat ze niet in onze levensstandaard passen.
Wat kunnen we doen om deze mechanismes te vernietigen? Fort Europa wordt niet overal even zwaar bewaakt. Als vluchtelingen de hekken weten over te klimmen, de controles weten te omzeilen, wat zitten wij dan nog achter ons toetsenbord ach-en-wee te roepen? En ik zeg dit ook tegen mezelf. Weg uit onze comfort zone!
Woorden kunnen worden verzwegen en verdraait net hoe dat uitkomt, verklaringen en uitleg genegeerd, maar een oplaaidend vuur valt niet te doven. Het is een strijd met ongelijke middelen, maar ondanks dat: waarom zouden wij niet ook zeggen “Laat ze allemaal het ram-bam krijgen” en “wie niet horen wil moet maar voelen!”?
Laat 2016 het jaar worden van de aanval op de grenzen van binnenuit en van buitenaf tegelijk. Onvoorspelbaar en oncontroleerbaar. Alleen zo, in solidariteit met alle migranten, laten zich de hekken en muren slopen en omverwerpen, waar ze ook staan.
Joke Kaviaar, met strijdbare wensen voor het nieuwe jaar, 3 januari 2016