[Artikel Grutjes]/Covid-19: Stoppen of afremmen?

COVID-19: STOPPEN OF AFREMMEN?

[Een al wat ouder [16 maart], maar nog steeds zeer betekenisvol artikel over het coronavirus.Lezer, doe er uw voordeel mee!]
WEBSITE GRUTJES
https://www.grutjes.nl/2020/03/covid-19-stoppen-of-afremmen/

Laat je denken niet verlammen nu extreemrechts kritiek op coronabeleid probeert te kapen. Het is juist nationalistische zelfgenoegzaamheid die ons opzadelde met een niet-werkende corona strategie in Nederland.

Overal hoor je het: “We kunnen de uitbraak niet stoppen, maar wel vertragen”.
Het klinkt verantwoord. Maar het is volstrekt onvoldoende.
Ik reken je voor waarom, vanuit de cijfers van de WHO en het ministerie zelf.
En ik vertel je waarom Rutte’s ‘groepsimmuniteit’ de gevaarlijkste onzin is die je afgelopen maand hoorde.

Dit is best een erg lang artikel. Maar ik maak het je makkelijk. Als je geen zin hebt om veel te lezen, lees je alleen de samenvatting hieronder.
Wil je liever óók precies weten hoe ik bij al die boude uitspraken kom? Tof! Ik heb het daaronder helemaal voor je uitgeschreven, inclusief zo’n 100 links naar controleerbare bronnen. Ik ben geen deskundige, de bronnen (zoals de WHO) zijn dat wel. Luister alsjeblieft naar hen.
Uitgebreider kan denk ik gewoon niet, in de drie dagen waarin ik dit schreef. Ik hoop dat je er veel aan hebt.

Ha, kritiek op het corona beleid. Je bent zeker PVV’er?

Uhm, nee. Grutjes is een serieus onderzoeksjournalistiek blog wat juist erg veel schrijft over de opkomst van extreemrechts. We staan pal voor mensenrechten en worden daarom regelmatig stevig bedreigd door neonazi’s.

Het is waar: FvD en PVV verspreiden nepnieuws en kritiseren het coronabeleid uit electorale overwegingen. Angst verkoopt beter dan seks, daar leven ze van.

Maar het alternatief voor fascisme is niet:
Je denken uitschakelen, noodtoestand invoeren en kritiek gelijkstellen aan landverraad. Er is wel degelijk heel serieuze kritiek op het Nederlandse beleid te leveren. Sterker nog, het is juist nationalistische zelfgenoegzaamheid die ons in de problemen bracht, en waardoor Nederland de conclusies van de WHO en de ervaringen van landen als Zuid Korea naast zich neerlegt.

Kunnen we corona vertragen, zodat de zorg niet overbelast raakt?

Nee, tenminste niet zoals Rutte het voorstelt. Om iedereen van een IC-bed te voorzien die dat nodig heeft, zonder dat de zorg overbelast raakt, zouden we de golf van besmettingen 53 jaar moeten uitstellen. Dat kan natuurlijk niet.

Het plan om (vertraagd of niet) groepsimmuniteit op te bouwen is nog veel gevaarlijkere waanzin. Blijkbaar heeft niemand het doorgerekend. Het gevolg zou minstens 200.000 doden in Nederland zijn. Dat is niet mijn mening, maar volgt simpelweg uit de cijfers van het ministerie zelf.

We moeten zeker iets doen, maar niet dit.

Wat moeten we dan wel?

• Luisteren naar de deskundigen van de World Health Organisation.
• Strengere maatregelen.
• Maar vooral: TESTEN.
• Actief besmettingen en contacten opsporen.
• Elke patiënt in quarantaine tot deze gezond is.
• Niet vooral steun voor grote bedrijven, maar juist voor gewone mensen, flexwerkers, ZZP’ers, ouderen en zieken.

WE MOETEN HET VIRUS NIET VERTRAGEN,
MAAR STOPPEN.

OK, genoeg samenvattingen. Hier heb je mijn argumentatie:

Hoe moeten we op corona reageren? Ik ben geen arts, laat staan een viroloog. Wat ik hier ga zeggen weet ik niet met zekerheid.
Zou ik mijn mond dan niet moeten houden, en luisteren naar de deskundigen? Misschien. Maar naar welke deskundigen? De RIVM of de WHO?
Daar gaat dit artikel over. Net zoals met andere onderwerpen waar ik over schrijf, hoop ik dat je mijn woorden niet kritiekloos als De Waarheid aanneemt, maar wel luistert naar mijn argumenten. En wel belangrijk: ik wil je niet overtuigen van mijn mening met dit artikel (want ik ben niet deskundig) maar wel je aandacht vestigen op de gevolgen van Nederlands kabinetsbeleid, berekend met hun eigen cijfers, en vooral je aandacht vestigen op de adviezen van dè deskundigen op dit terrein, (ook erkend door het RIVM al houden ze zich er intussen niet aan): de World Health Organisation.

Vrijwel alle landen nemen op dit moment strengere maatregelen dan Nederland.
Het is interessant om te speculeren waarom, maar dat ga ik hier niet al teveel doen. Wel constateer ik het volgende:

Er is een groot verschil tussen de mededelingen van het RIVM en van de WHO, al lijkt de RIVM de laatste dagen eindelijk wat meer naar de WHO te kijken. Toch nam Nederland nauwelijks maatregelen vergeleken met andere landen, zelfs nu ze al een paar keer een beetje zijn opgeschaald.

Een paar voorbeelden lees je in deze uitklaptekst

Stoppen of vertragen; isoleren of mitigatie

De Nederlandse regering zei het op 12 maart hardop, en aan alles is het te merken: het kabinet kiest voor mitigatie, dat wil zeggen vertraging van de ziekte, in plaats van voor isolatie en uitdoven.
Men denkt de ziekte niet meer tegen te kunnen houden, of liever gezegd: het kabinet denkt dat de kosten voor economie en openbare orde daarvoor te groot zijn. En schijnbaar denkt men ook nog steeds dat het hier allemaal wel zal meevallen.

Daarom hoeven matig zieken zich niet te melden en blijven ze gewoon vrijwillig thuis, krijgen hun partners, kinderen en huisgenoten geen enkele beperking vergeleken met een gezond iemand zonder besmette contacten, is er geen brononderzoek, en wordt niemand gewaarschuwd voor een nieuwe besmetting.
Voor wie me niet gelooft: check deze q&a van het RIVM.

De World Health Organisation is het hier fel mee oneens:

WHO, 3 dagen geleden:

“A shift from containment to mitigation would be wrong and dangerous. This is a controllable pandemic.”

Directeur WHO, 4 dagen geleden (en niet voor het eerst):

“Our message to countries continues to be: you must take a comprehensive approach.
Not testing alone. Not contact tracing alone. Not quarantine alone. Not social distancing alone. Do it all.”

Eigenlijk is de enige raad die Nederland van deze lijst opvolgt, dat ze mensen aanraadt om sociale distantie in acht te nemen.

Alle maatregelen rond thuis werken, dichte scholen enz zijn daar op gericht. Matig zieken wordt slechts aangeraden om thuis te blijven, vrijwillig. Het wordt niet gecontroleerd, ze worden niet getest, niet opgespoord, ze hoeven zich niet eens te melden, laat staan dat er contacten worden getraceerd.

WHO:
“Any country that looks at the experience of other countries with large epidemics and thinks “that won’t happen to us” is making a deadly mistake. It can happen to any country.”

Racisme is letterlijk ziekmakend

Een SGP’er vond dit een gepaste tweet: Moslims afbeelden als virussen, die vernietigd moeten worden met ontsmettingsmiddel.
In werkelijkheid zijn er op dit moment maar 103 mensen besmet in Saoedi Arabië, tegenover naar schatting 6.000 in Nederland. Ook worden er in Saoedi Arabië en veel andere landen op grote schaal ontsmettingsmiddelen gebruikt om straten, pleinen en moskeeën mee schoon te maken, en in Nederland vrijwel niet. …Het is duidelijk wiens hoofd hier werkelijk ontsmet moet worden.

De afgelopen maand hebben we in Nederland, zeker op sociale media, veel racisme gezien toen het over corona in China ging. Mensen met een Oosters uiterlijk werden zelfs op straat bespuugd, en velen durfden niet meer naar een Chinees restaurant. Nu is de ziekte hier gebracht, niet door eten, maar door Nederlandse en Europese vakantiegangers, die dachten dat het wel mee zou vallen. China heeft de ziekte onder controle gekregen. Europa is nu de grootste besmettingshaard van de wereld.

Toch blijven allerlei mensen zeggen dat het hier wel minder erg zal worden dan in zuidelijke landen. “Nederland is niet vergelijkbaar met Italië wat betreft de overweging om scholen te sluiten. Italianen houden zich minder goed aan de hygiënemaatregelen,” zegt bijvoorbeeld GGD directeur Sjaak de Gouw.

Waarom zegt hij dat? Er lijkt geen enkele reden voor, zeker nu Italianen volledig doordrongen zijn van de ernst van de coronacrisis, terwijl dat pas bij een deel van de Nederlanders het geval is. Maar ook los van corona: in normale tijden wassen Italianen hun handen inderdaad niet erg vaak, maar nog altijd meer dan Nederlanders, die wat dat betreft nota bene het minst hygiënisch zijn van heel Europa.

De GGD directeur deed dus geen uitspraak op basis van feiten, maar van vooroordelen.
Dat kan een keer gebeuren, zeker als je hoofd al omloopt. Helaas blijken misplaatste nationalistische trots en racistische vooroordelen een groot deel van ons beleid te beïnvloeden, terwijl we er geen enkele reden voor hebben.

Zo hoorden we officials afgelopen weken meerdere malen zeggen dat het in Nederland niet zo erg zal worden als in Italië, omdat onze gezondheidszorg veel beter is.
Oh ja? Hier zie je het aantal IC bedden per 100.000 inwoners in Europa.

We bungelen onderaan.
Zoals je ziet heeft Italië twee keer zoveel IC bedden als Nederland per inwoner. Duitsland heeft er zelfs bijna vijf keer zoveel.

Het onderzoek waar dit plaatje vandaan komt is uit 2012, maar sindsdien is het aantal bedden in Nederland nog gedaald. (bron)De reden? Jarenlange rechtse bezuinigingen, waar we nu de vruchten van gaan plukken.

‘Chinese toestanden.’ ‘Italiaanse toestanden.’

Nederland heeft twee maanden lang eigenlijk niets gedaan met de eigen bevolking. Pas op 12 en 15 maart werden de eerste serieuzere maatregelen afgekondigd. Steeds werd er schamper gedaan over Chinese dan wel Italiaanse ‘toestanden’. Daar zagen we hoe de zorg volledig onder de voet werd gelopen. Dat ging ons niet gebeuren.

Alleen:
Wij hebben juist nog minder bedden en beademingsapparatuur dan Italië.
We bereiden onze bevolking nog slechter voor
We nemen nog altijd minder maatregelen, ondanks alle waarschuwingen.

Toch blijft een soort koloniale houding invloed hebben op onze waarneming en ideeën, waarbij we onszelf op de borst kloppen en neerbuigend doen over andere landen.

We slaan deze raad, wat zeg ik, noodkreet van Italiaanse wetenschappers in de wind. We slaan de belangrijkste raad van de WHO in de wind.

Hoe stop je het virus?

In China is het met draconische maatregelen gelukt om het virus te stoppen. Hele steden werden in isolatie geplaatst. In Hong Kong en Zuid Korea waren de maatregelen minder hard, maar wel effectief.
Zuid Korea deed een aantal dingen direct, die wij pas twee en een halve week na de eerste besmetting deden, zoals alle scholen dicht gooien.
Maar eigenlijk veel belangrijker: Zuid Korea test 10.000 burgers per dag. Iedereen kan zich laten testen. Besmette personen worden niet alleen direct in quarantaine geplaatst, er wordt ook precies nagegaan waar die persoon geweest is. In een gratis app kun je zien of je in de buurt komt van een plaats die ooit door een coronapatiënt is bezocht.

Ook in Hong Kong wordt enorm veel getest. Is iemand besmet? “dan wordt die meteen in een isolatiekamer van een ziekenhuis ondergebracht, en alle nauwe contacten – familieleden, maar bijvoorbeeld ook de schoonmaakster – worden in quarantaine gesteld en getest, symptomen of niet. Op een website worden de woonplaats en reisgeschiedenis van elke geïnfecteerde bekendgemaakt, tot vluchtnummer en treinwagon aan toe. Wie zijn of haar pad heeft gekruist, wordt gevraagd zich te melden en te letten op symptomen.”

Taiwan neemt dezelfde route: onmiddellijk opsporen van patiënten en alle plekken waar ze geweest zijn, gecontroleerde zelfisolatie voor iedereen die ook maar enigszins in hun buurt is geweest. Taiwan begon zelfs al met iedereen op vliegvelden te testen voor het zelfs maar zeker was of COVID-19 wel van mens op mens overgedragen kon worden.

Testen, isoleren

Deze landen stoppen het virus. Ze vertragen niet alleen, maar dammen in. Ze weten hoe, dankzij hun ervaring met SARS: Niet alleen via algemene maatregelen zoals thuiswerken, maar vooral via het opsporen en isoleren van patiënten, van de bron van de besmetting, en van iedereen die in contact met hen is geweest.

Nederland zegt dat testen op grote schaal niet kan, omdat er geen materialen zijn en het teveel tijd kost. De argumenten die daarvoor worden gebruikt gaan allemaal van een uitgebreide DNA test uit.De PCR test is inderdaad arbeidsintensief.

Maar dat kan anders. In Zuid Korea wordt an sich dezelfde PCR test gebruikt, maar in een heel andere vorm: een drive-thru-test, waarmee tienduizend burgers per dag worden getest.
Deze test kost maar zes minuten per persoon. Ze zal door die snelheid misschien iets onnauwkeuriger zijn (de testmethode is dat niet, die is volgens het advies van de WHO). Maar zelfs als de Zuid-Koreaanse test misschien iets onnauwkeuriger is, lijkt dat wel een ontzettend slecht argument om grote groepen mensen hier dan maar helemaal niet meer te testen, zoals Nederland nu.

Er zijn nieuwe testen ontwikkeld.Korte update, 20-3:
Meest interessant is Roche. Deze farmaceut zegt miljoenen mensen per maand te kunnen testen, met een nieuwe, volledig geautomatiseerde methode. Het is geen toekomstmuziek: ze hebben hun eerste lading van 400.000 testen per week al naar de VS gestuurd.

Het Nederlandse verhaal dat er te weinig testen beschikbaar zijn is gewoon niet waar. Ik kreeg eerlijk gezegd tranen in mijn ogen van blijdschap toen ik vandaag las over deze Groningse arts. Aletta coördinator en arts-microbioloog Alex Friedrich breekt met het RIVM beleid, met flink wat felheid, en gaat voor het Noorden van het land een ander beleid invoeren: wèl testen en opsporen. Hij is nota bene intussen zelf ziek geworden, maar zijn team wil doorzetten. Zijn boodschap: Wordt wakker en wees snel!
(einde update)

Thermometer

In de dagelijkse praktijk van dit moment doet een heel andere, zeer onnauwkeurige test op dit moment veel meer goeds. In Aziatische en Arabische landen met ervaring met de aan COVID-19 verwante ziektes SARS en MERS, worden mensen op allerlei plekken, bijvoorbeeld op de hoek van de straat, getest met een thermometer gun, die op afstand iedereen er uit pikt met koorts. Nee, dat heb je bij ons nog niet gezien, terwijl het een zeer goedkope en effectieve maatregel is.
(Ook iets wat je hier stom genoeg niet ziet: doorlopend wordt er daar van alles ontsmet, van met folie omhulde liftknoppen tot ramen in een bus, tot zelfs hele straten en stoepen.)

In Zuid Korea is door al deze maatregelen een echte extreme piek uitgebleven. Er werden ondanks een grote besmetting in een kerk slechts zo’n 8.200 mensen ziek tot nu toe, waarvan er slechts 75 overleden. Intussen genezen er al meer mensen dan dat er ziek worden. Hong Kong gaat dezelfde kant uit. In Taiwan werden tot nog toe (stand 14 maart) zelfs maar 59 mensen ziek.

Vergelijk dat eens met Nederland, waar er binnen slechts twee en een halve week naar schatting al 6.000 mensen ziek zijn. Bijna evenveel als in Zuid Korea na bijna 8 weken.
Honderd keer zoveel zieken in Nederland na 2 1/2 week, als in Taiwan na 7 1/2 week.

Vreemd genoeg weigert Europa tot nu toe om iets te leren van deze landen. Want: de Europese landen, Nederland voorop, maken een volstrekt andere keuze.

NL: Geen testen. Geen opsporing.

WHO (op 12 maart):
“You can’t fight a virus if you don’t know where it is. That means robust surveillance to find, isolate, test and treat every case, to break the chains of transmission.”

Nederland:
Is sinds een dikke week volledig gestopt met brononderzoek. Test de meeste vermoede patiënten niet meer, alleen nog een klein deel van het zorgpersoneel, en patiënten die al ernstig ziek zijn en bij wie bepaald moet worden waar ze voor behandeld moeten worden. Er wordt niet meer geprobeerd om actief besmettingen op te sporen en daarmee verdere besmetting te voorkomen.

RIVM (op 12 maart): “Bij het indammen van een infectieziekte wordt geprobeerd om besmettingen te voorkomen door vroege opsporing van de bron en de contacten.”
“Waarom stopt het brononderzoek?
In deze fase van de epidemie voegt brononderzoek niet meer veel toe. Het onderzoek bij de patiënten richt zich vooral op het opsporen van kwetsbare patiënten in de samenleving. De middelen die de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst kan inzetten voor het onderzoek richten zich om die reden vooral op het contactonderzoek.”

Kabinet: (Op 12 maart): “Aanpak van Covid-19 nu in de mitigatiefase.”
Het woord ‘mitigatie’ betekent verzachting. Het wil zeggen: we gaan niet meer eens proberen het virus te stoppen, we gaan het alleen vertragen.

WHO op 12 maart: “The idea that countries should shift from containment to mitigation is wrong and dangerous.”
WHO op 13 maart: “Do not just let this fire burn.
Isolate the sick and quarantine their contacts.”

Het kabinet zegt steeds dat ze zich laat leiden door deskundigen, en de RIVM prijst de WHO, maar eigenlijk vegen ze er hun reet mee af.

Corona stoppen, of vertragen?

Zojuist gaf Rutte een verder best indrukwekkende toespraak waarin hij er heel expliciet over was. “We hebben drie opties” zei Rutte:

1. Vertraging / mitigatie. De piek van de verspreiding afvlakken en uit te spreiden over een langere periode. Door verspreiding te vertragen en gecontroleerd laten uitwoekeren, kan er gecontroleerde groepsimmuniteit worden opgebouwd zonder dat de zorg onderuit gaat. Het kabinet kiest voor deze optie.
2. Niks doen – dan krijg je ook groepsimmuniteit maar klapt de zorg in elkaar en vallen er veel meer doden. Dus geen optie.
3. Het virus stoppen. Maar dat zou te lang duren volgens Rutte, de maatregelen zouden teveel gevolgen hebben, en het virus kan altijd weer terugkomen.

In de toespraak gebruikte hij een paar drogreden trucjes. Toen Rutte het over zijn gekozen optie van vertragen had, zei hij bijvoorbeeld: “Met deze aanpak waarin de meeste mensen alleen lichte klachten zullen krijgen…” waarmee je op zijn minst de onbewuste boodschap afgeeft dat je bij een andere aanpak ineens zwaardere klachten zou krijgen. Dat is natuurlijk niet zo.

Ook ging Rutte er alleen bij de derde optie op in dat dit veel tijd zal kosten, “misschien wel een jaar”. Dat is meer dan een misschien wat onhandig geformuleerde boodschap die ergens iets verkeerds suggereert. Dit is gewoon echt een onwaarheid. Rutte schetst hier een valse tegenstelling.

In China, Hong Kong, Taiwan en Zuid Korea is voor de derde optie gekozen. Daar loopt het aantal besmettingen terug, of worden intussen zelfs meer mensen beter dan ziek, en worden in de meeste landen maatregelen intussen verminderd. Dat duurde geen jaar, maar in het geval van Zuid Korea bijvoorbeeld: 8 weken.
Daarentegen duurt de optie waar Rutte voor kiest, juist veel langer. Hoe effectiever je bent in het vertragen van de ziekte, hoe langer je de maatregelen zult moeten volhouden.

Maar hoe lang eigenlijk?

Flattening the curve

Rutte staat niet alleen. Onze media herhalen zijn idee van vertraging in hun eigen woorden, alsof er geen andere optie is. Gister publiceerde de NOS dit filmpje:NOS op 3✔@nosop3

Waarom worden nou al die strenge maatregelen genomen? Hierom. De grafiek in deze video laat zien waarom alles op alles wordt gezet om te voorkomen dat héél veel mensen in een keer ziek worden. Als we in de coronacrisis onder deze streep blijven, blijft de boel beheersbaar.

1.03710:28 – 15 mrt. 2020Informatie over Twitter Ads en privacy1.018 mensen praten hierover

Het is bepaald niet het enige medium wat het over flattening the curve heeft. Ook politici, artsen en talloze mensen op sociale media zeggen het: We kunnen de ziekte niet meer stoppen. “Aanpak van Covid-19 nu in de mitigatiefase.” zegt het kabinet. “De tijd van indammen is voorbij!” schrijft de Volkskrant.

Maar, zegt men, we kunnen haar wel vertragen. Ons zorgsysteem kan het niet aan als iedereen tegelijkertijd ziek wordt. Daarom moeten we zorgen dat we na elkaar ziek worden, zodat onze ziekenhuizen het aankunnen en genoeg bedden hebben. Hoe meer we ons aan sociale distantie en hygiëne voorschriften houden, hoe beter we de ziekte kunnen uitstellen.

In China was sterk zichtbaar wat de gevolgen zijn als de zorg overbelast wordt. De WHO vond daar een algemeen sterftecijfer van 3,8%. Maar in Wuhan, waar veruit de meeste gevallen waren en lang niet iedereen meer geholpen kon worden, was het sterftecijfer maar liefst 5,8%.
Daarom zegt het kabinet: flattening the curve.

An sich klopt deze redenering, lijkt het. Dit lijkt het verantwoordelijke, volwassen ding om te doen!
Of… toch niet?

Gevolgen van het vertragen van COVID-19

Nederland heeft op dit moment 1.200 operationele intensivecarebedden. 70% daarvan is gemiddeld bezet.

Er zijn voor coronagevallen dus 360 bedden beschikbaar. Maar helaas moeten die voor corona deels nog omgebouwd worden met een luchtsluis, omdat coronapatiënten andere patiënten niet mogen besmetten. Afgelopen week waren er volgens de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care pas 200 bedden geschikt voor coronapatiënten. Trouwens, op 6-3 noemde het ministerie dat (volgens Venticare, opleider van IC personeel) nog voldoende, en werd er door het ministerie blijkbaar nog niet aan uitbreiding gewerkt.

Gelukkig kunnen we het aantal IC bedden nog wel wat opschalen, maar slechts beperkt – je hebt niet alleen geïsoleerde ruimte en oa. beademingsapparatuur nodig, maar ook gespecialiseerd personeel. En we hebben een noodhospitaal in Utrecht wat in dit soort gevallen kan worden geopend, maar dat heeft slechts 12 IC bedden.

Minister Bruins lijkt er eerlijk gezegd quatsch over te verkopen. Hij laat 80 ongebruikte beademingsapparaten van Defensie klaarmaken zodat ze op ic’s kunnen worden ingezet. Dat is ongetwijfeld waar. Maar daarmee zouden we plotseling op 1.100 IC bedden zitten speciaal voor corona patiënten. Dat lijkt mij een vreemde rekensom. Maar vooruit, IC afdelingen werken zich kapot om uit te breiden, dus laten we het geloven.
Binnenkort “zo nodig” (dictum Bruins) 1.100 IC bedden voor corona patiënten dus.

Evengoed is het wel belangrijk om er even bij stil te staan dat het ministerie in de afgelopen maanden vooral op zijn handen lijkt te hebben gezeten. Alsof het zich niet kon voorstellen dat westerse mensen ziek kunnen worden, in al hun superioriteit.
Zo kun je het toch echt wel monumentale laksheid noemen dat er nu al een tekort is aan mondkapjes. Waarom is daar geen voorraad van aangelegd in de afgelopen maanden? Fijn dat men nu in elk geval hard aan het aantal IC bedden werkt.

Naast IC bedden zijn er ook gewone ziekenhuisbedden nodig, voor mensen die wel doodziek zijn en bijvoorbeeld zuurstof nodig hebben, maar die niet aan de beademing hoeven. Nederland heeft 37.000 gewone ziekenhuisbedden, waarvan 39% beschikbaar is.

Alleen zijn die niet geschikt voor corona patiënten; ze hebben geen luchtsluis en zijn niet geschikt voor zeer besmettelijke patiënten.
Ik ga iets raars doen. Ik ga even net doen alsof driekwart dat wèl is of kan worden. Inclusief luchtsluis en de hele reutemeteut. Simpelweg omdat we ergens mee moeten kunnen rekenen.
Het enige wat we zeker weten, is dat er minder bedden beschikbaar zijn als ik nu laat lijken. Onthou dat.
We rekenen dus met 1.100 IC bedden voor beademing, en 37.000 x 39% x 0,75 = 10.300 ‘gewone’ ziekenhuisbedden voor corona patiënten die ziekenhuiszorg behoeven.

Wat is er nodig van ziekenhuizen?

50% van de covid-19 patiënten krijgt last van kortademigheid. Sommigen ernstig.
De WHO schrijft dat ongeveer één op de vijf patiënten moet worden opgenomen in het ziekenhuis. (en meestal zuurstof nodig hebben)

De voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care schreef dat er verwacht wordt dat 10% van de patiënten meer dan zuurstof nodig heeft en echt aan de beademing moet, voor een periode van twee tot drie weken.De cijfers van Nederland zijn nog te laag voor conclusies. Die van Italië helaas niet. The Lancet publiceerde net weer de cijfers: 10% van de patiënten is kritiek en moet naar de IC.

Wat is de trend? Hoeveel mensen raken besmet?

Hoe snel het gaat is moeilijk te zeggen.

Waar stopt het? Ook dat weten we niet zeker. Merkel zegt dat 70% van Duitsland besmet zal raken. Het Duitse wetenschappelijke instituut voor Volksgezondheid, en ook Belgische deskundigen zijn het met haar eens.
Rutte en tot gistermiddag ook de Britse regering, gaan er van uit dat het bij max 60% al ophoudt.

Waarom?

Groepsimmuniteit

In elk door Rutte genoemd scenario zijn er twee zaken die op een gegeven moment verdere besmettingen stoppen:

1. Een deel van de kinderen lijkt niet bevattelijk voor corona te zijn (of er nauwelijks symptomen van te krijgen)
2. De mensen lijken de ziekte maar één keer te kunnen krijgen. (Let op: er zijn wel degelijk onderzochte gevallen die meermaals corona kregen, maar dat waren er niet veel, de meesten worden blijkbaar in elk geval tijdelijk immuun)

Als je de enige zieke bent tussen mensen die of immuun zijn geworden, of niet bevattelijk, dan steek je niemand meer aan. Tenminste, dat is de gok van Rutte en tot gister ook van Boris Johnson.

Er is zeer veel kritiek op deze gok.
We weten al dat mensen zonder symptomen toch besmettelijk kunnen zijn. Dat geldt ook voor kinderen, zelfs al zijn ze inderdaad minder besmettelijk dan volwassenen met het virus. Het Nederlandse standpunt dat mensen nauwelijks besmettelijk zijn zonder symptomen is aantoonbaar klets. Het wetenschappelijke standpunt is juist dat je al half zo besmettelijk bent in de 48 uur voor je symptomen hebt.

Maar veel belangrijker is het volgende punt: de zogenaamde groepsimmuniteit.

„Er is geen enkele wetenschappelijke basis om te spreken over groepsimmuniteit”, stelt Italiaanse professor in microbiologie en virologie Roberto Burioni. „Het is een heel groot risico dat de Nederlandse regering neemt. We weten namelijk nog helemaal niet of er wel immuniteit voor dit virus kan ontstaan.”

Mike Galsworthy, oprichter Scientists for EU en researcher London School of Hygiene and Tropical Medicine over groepsimmuniteit: “It’s a total gamble.”
“Je weet niet of die immuniteit wel zal ontstaan. Ja, inderdaad, we kunnen zien dat mensen die Covid-19 hebben gehad, immuniteit ontwikkelen. Maar we kunnen alleen maar naar 1 of 2 maanden kijken, want het is een heel nieuwe ziekte. En er zijn nou eenmaal virussen met een snelle, kortdurige immuniteit, en virussen met een langdurige immuniteit. Je kan daar dus totaal niet op rekenen. Je hebt nog niet genoeg informatie.”

William Hanage, epidemioloog, over het Britse plan wat net als het Nederlandse op groepsimmuniteit was gebaseerd:
“I’m an epidemiologist. When I heard about Britain’s ‘herd immunity’ coronavirus plan, I thought it was satire!”

Groepsimmuniteit beschouwt hij als volstrekte onzin, en iets wat tot een overbelaste zorg en enorm veel doden leidt. Daarnaast zegt hij:
“Hoewel het enorm belangrijk is dat zieke mensen thuisblijven zodat ze anderen niet besmetten, is het steeds duidelijker dat besmetting plaats kan vinden nog voordat je symptomen van de ziekte aantreft. We weten dat dit zo is, van modellen en van observaties. Ik heb het zelf gezien.
Hoe dan ook, cijfers over sterfte, besmettings parameters en presymptomatische transmissie missen allemaal het punt. Dit virus is in staat om hele landen plat te leggen. Je zou de volgende niet moeten willen zijn na Wuhan, Iran, Italië of Spanje. Je zou in plaats daarvan een voorbeeld aan Zuid Korea moeten nemen, waar ze met een combinatie van intense testsurveillance en sociale distantie, enige mate van controle over het virus lijken te hebben gekregen. Leer van Zuid Korea, Singapore, Hong Kong en Taiwan!”

Rutte: “We kunnen de verspreiding van het virus afremmen. En tegelijkertijd groepsimmuniteit opbouwen.”

Rutte: “Luister naar de deskundigen!”

Dr Margaret Harris, World Health Organisation: “Groepsimmuniteit is een gok, omdat we niet genoeg van het virus weten. Het bestaat nog niet lang genoeg om te weten wat het met immuniteit doet!”

Een uitgebreide en voor leken begrijpelijke uitleg van waarom groepsimmuniteit niet werkt vindt je hier.

Britten: mitigatie leidt tot honderdduizenden doden

Groot Brittannië heeft niet hetzelfde beleid als Nederland. Ze deden tot nu toe minder om het virus af te remmen. Maar hun denken was wel op dezelfde leest als die van Rutte geschoeid, namelijk mitigatie (vertraging) van het virus, tot er groepsimmuniteit is bereikt.

Ik schrijf het in de verleden tijd.

Afgelopen nacht is een rapport verschenen van Imperial College COVID-19 Response Team, de Britse denktank die de regering adviseert over Covid-19. In dat rapport staat dat ze zich bij eerdere adviezen hebben verrekend, en het hele Britse beleid van groepsimmuniteit onmiddellijk verlaten moet worden. Uit het rapport:

De strategie van “mitigatie” zal “waarschijnlijk resulteren in honderdduizenden doden, en zorgsystemen (vooral intensive care units) die vele malen overstelpt en verpletterd worden.”

“We hadden verwacht dat we groepsimmuniteit konden opbouwen. We now realise it’s not possible to cope with that,” zei professor Azra Ghani, voorzitter van het Imperial maandagnacht tegen journalisten op de persbriefing.

De Britse regering heeft al grote maatregelen aangekondigd, die een duidelijke breuk zijn met het beleid van mitigatie en groepsimmuniteit.

Onberekende gevolgen berekend

Laten we nu eens even niet zo zeuren, en van de verwachtingen van Rutte en het RIVM uitgaan, gekoppeld aan de cijfers van de WHO. We hebben ze hierboven bij elkaar kunnen rapen:

1. Er zijn straks in Nederland 1.100 IC bedden met beademingsmachines, die geschikt en vrij zijn voor kritieke coronapatiënten.
2. Er zijn eigenlijk minder dan 10.300 ‘gewone’ ziekenhuisbedden voor ernstige coronapatiënten, maar we doen voor de rekensom even of ze er wel zijn.
3. 20% van de patiënten heeft een ziekenhuisopname nodig.
4. 10% heeft een IC opname nodig, meestal met beademing.
5. Het duurt 2 à 3 weken voor de patiënt het ziekenhuisbed cq IC bed verlaat, door ofwel sterfte ofwel beter worden. Omdat er in het buitenland meer bronnen zijn die het over 3 weken hebben, reken ik daar mee.
6. Ongeveer 2% van de besmette mensen sterft. In Italië, waar de zorg volkomen overvraagd is, sterft maar liefst 7%.
7. 60% van de Nederlanders zal besmet raken.
8. We moeten zorgen dat die besmettingen zo veel mogelijk worden uitgesteld, want dan hoeven we volgens Rutte korter met maatregelen te leven, en wordt de zorg niet overbelast.

Laten we eerst eens kijken naar het aantal doden. Als de cijfers van Rutte en het RIVM over het aantal besmettingen en het sterftecijfer kloppen, en het hen lukt om de zorg niet overbelast te laten raken, gaat hun strategie tot max 209.136 doden leiden.
Ik herhaal het nog maar even, 17.428.000 Nederlanders, 60% daarvan die ziek wordt, en 2% daarvan die sterven, dat zijn afgerond tweehonderdduizend gestorven Nederlanders.

Grote onbeantwoorde vraag: Hoe lang moeten we de besmettingsgolf dan uitsmeren?

Flattening the curve: Wat betekent dat? Hoe lang moeten we aan mitigatie doen, hoe lang moeten we met Rutte zijn plan in beperkingen leven, hoe lang moeten we die besmettingsgolf uitstellen, om te zorgen dat de zorg niet ook nog eens overbelast wordt en er nog meer mensen sterven?

Als 60% van Nederland ziek wordt… En als 20% van die zieken een ziekenhuisbed nodig heeft, hebben we het over 2.091.000 mensen die we moeten zien te verspreiden.

En als 10% van de zieken een IC bed nodig heeft, hebben we het over meer dan één miljoen mensen die daar aan de beademing moeten.

Het tekeningetje wat je hierboven en overal in de media ziet staan, slaat werkelijk nergens op. Niet voor niets vult niemand de cijfers in. We kunnen hier niet aan zien hoe lang we de golf moeten spreiden, hoeveel de zorg aan kan, of hoe enorm veel hoger de behoefte eigenlijk is.

Ik weet niet exact op welk moment hoeveel mensen ziek zullen worden, maar ik weet het wel in zeer grove lijn met deze cijfers. Op dit moment groeit het aantal besmettingen in Nederland met ongeveer 33% per dag. Als we niet zouden ingrijpen, groeit dat lompweg zo door tot we in de buurt van de helft komen van het aantal te verwachten zieken. Tegen die tijd vlakt de groei af. Daarna volgt een krimp van de groei, net zo lang tot de hele 60% is besmet.

Dat ziet er zo uit:

Het groene lijntje is het aantal zieken wat een bed nodig heeft en het ook krijgt. In oranje de mensen die wel een ziekenhuis nodig hebben, maar pech hebben.
In wit de mensen die thuis kunnen uitzieken.

Voor mensen die de IC op moeten is het nog dramatischer. Het groene lijntje is haast niet meer te zien.

Nou, zou je zeggen: dat onderstreept alleen maar dat we de besmettingen moeten uitsmeren. Flatten the curve!
Oh ja? Maar als je iedereen die het nodig heeft, heel dat oranje gebied, al die 2.091.360 ernstig zieke mensen een bed wil bezorgen, die het allemaal drie weken nodig hebben, maar je hebt maar 10.300 bedden, dan…

…kost dat bijna 12 jaar!

Voor wie er nog niet bij kan: Als 60% van onze bevolking ziek wordt, zijn dat 10.456.800 mensen. Als 20% daarvan ernstig ziek wordt en het ziekenhuis in moet, zijn dat 2.091.360 mensen. Dat moeten ze gemiddeld drie weken. Alleen: we hebben maar 10.300 bedden.

60% x 17.428.000 = 10.456.800 zieken.
20% x 10.456.800 = 2.091.360 ernstig zieken
2.091.360 / 10.300 bedden x 3 weken = 203 x 3 = 609 weken.
609 weken = 11,7 jaar.

Kijk je liever naar de IC bedden? Die zijn inderdaad veel belangrijker. Helaas zijn het er ook veel minder. Om de te verwachten 1 miljoen mensen die IC plus beademing nodig hebben, drie weken op te vangen met slechts 1.100 bedden, heb je 53 jaar nodig.

Het idee dat je door besmettingen te vertragen
en door groepsimmuniteit op te bouwen,
zou kunnen zorgen dat de zorg niet overbelast wordt,
is TOTALE WAANZIN.

Bierviltje

De grafieken die ik hier teken zijn niet exact, noch een goed model. Citeer ze ook niet als zodanig! Het zijn schetsen op de achterkant van een bierviltje. In werkelijkheid krijg je geen mooie normaalverdeling, maar zijn er in het begin snel toenemende besmettingen, en op het eind blijft het juist lang nadruppelen. Ik weet ook niet exact hoe lang het gaat duren voor 60% van de bevolking besmet is geraakt, dat weet niemand.
Of die mensen daarna lange tijd immuun zijn? Weet ook niemand.
Of het een goed idee is om 60% van de bevolking besmet te laten raken? Ik weet zeker van niet!
Ik gebruik cijfers van de WHO en ziekenhuizen, die ik vertrouw, maar die zeker nog zullen veranderen. En ik gebruik de cijfers en ideeën waar Rutte het over heeft, die ik niet vertrouw. Ik gebruik ze om te laten zien dat ze niet kloppen.

Mijn grafieken zijn dus bierviltjeswerk. Wel zijn mijn grafieken een stuk exacter dan de cijferloze propagandagrafiekjes die je in de media aantreft.
Zelf bedacht ik al dat flatten the curve niet kon kloppen. Veel dank aan Dr. Joscha Bach (MIT/Harvard, artificial intelligence) die hetzelfde idee had en me het idee voor de grafische uitwerking gaf.
Dit is hoe hij het tekende voor de situatie in de VS:

Waarheid

Het zou best kunnen dat ik ergens in mijn verhaal een kapitale fout heb gemaakt. Ik ben geen wetenschapper. Ik heb dagen doorgeschreven aan dit stuk en ben intussen uitgeput. Mocht er iets niet kloppen: ik heb niet voor niets heel veel bronnen toegevoegd, controleer me alsjeblieft. Verbeter me.

Maar in de basis van mijn boodschap zit ik er niet naast. Ik weet misschien niet zoveel, maar de mensen die ik citeer weten wèl veel.
Hoewel ik veel respect heb voor het RIVM op vele onderwerpen, is de WHO vele malen meer deskundig waar het om dit onderwerp gaat. Hoewel ik me thuis voel in Nederland, denk ik niet dat Nederland meer weet dan de rest van de wereld bij elkaar. En wij weten al helemaal niet meer dan landen als Zuid Korea, Taiwan, Hong Kong, Singapore, die niet alleen covid-19, maar ook SARS al hebben weten te bedwingen.

Geen paniek

Dat is de sympathieke boodschap van het Transgalactisch Liftershandboek van Douglas Adams. Dat boek is satire, en dat is dit artikel helaas niet.

Evengoed: Raak niet in paniek alsjeblieft. Wat mijn bierviltjesberekeing aantoont, is niet dat we allemaal doodgaan. Zelfs niet dat de zorg overbelast zal raken.
Het enige wat ik hier volgens mij aan heb getoond, is dat de zorg overbelast zal raken met de maatregelen van Rutte. Mitigatie en vooral die gewensdroomde groepsimmuniteit, zijn ontzettend gevaarlijk. We moeten er onmiddellijk van af.

Wat dan?

Niet flatten the curve. Stop the curve!

We hebben geen enkele keuze. We moeten gewoon luisteren naar de World Health Organisation. En naar landen als Zuid Korea.

Dat betekent: De pandemie niet laten verspreiden en uitzieken, maar stoppen.
Want we hebben geen 53 jaar de tijd, en we gaan ook geen 200.000 Nederlanders laten sterven.

Dat betekent:

Een hoop maatregelen die we al hebben, maar dan steviger:

– sociale distantie
– zieken in zelfisolatie
– thuiswerken
– wegblijven van ouderen
– scholen en kroegen dicht, enz.

Een paar nieuwe maatregelen:
– winkels (behalve supermarkten en drogisterijen) dicht
– niet alleen maar vrijwillig in isolatie als je ziek bent, niet alleen maar vrijwillig thuis werken, maar verplicht.

Ik mag dan anarchist zijn, maar in een oorlogssituatie heb je niet altijd de luxe om eerst nog maanden te discussiëren met dombo’s die dingen niet serieus nemen en levens in gevaar brengen.
Dat betekent dat je een gebeurtenis als vandaag op het journaal gewoon strafbaar stelt: We zagen nota bene een immunoloog die op het NOS journaal vertelde dat je rustig je bejaarde ouders op je kinderen kunt laten passen, en gezellig met zijn allen naar de speeltuin kan, terwijl ze binnen tien centimeter van de verslaggever liep. Dat kan gewoon drie keer niet!

Maar al zijn heftiger regels over winkels en sociale distantie belangrijk, ze zijn niet het belangrijkste. Waar het echt om gaat is dit:

TESTEN testen testen!

Iedere persoon opsporen die besmet is.
Deze persoon onmiddellijk in isolatie, tot hij minstens 48 uur volledig beter is.
Iedereen waar hij in de afgelopen 48 uur mee in contact is geweest, in quarantaine, inclusief huisgenoten – maar wel gescheiden van zieken.

Dan zullen er nog steeds een tijd lang heel veel mensen ziek worden. Onze regering heeft blijkbaar verzuimd om genoeg desinfecterende middelen in te slaan, al zag ze de ramp aankomen. Ze heeft verzuimd genoeg maskers in te slaan, genoeg tests, genoeg beademingsapparatuur.

Helaas heeft ze niet verzuimd om decennia lange neoliberale bezuinigingen op de zorg en allerlei andere sectoren toe te passen. De situatie van nu was nooit volledig te voorkomen geweest, maar we staan er intussen wel slechter voor dan bijna alle andere Europese landen, door onze zorg die het op normale dagen al maar amper volhoudt.
En Europa staat er slechter voor dan landen als Zuid Korea, puur omdat we weigerden te luisteren.

Dat gaat niet langer. We moeten nu luisteren. We moeten zo snel mogelijk de ziekte weer smoren. Ook Zuid Korea heeft een grote uitbraak gehad voor ze er grip op kreeg; het is dus mogelijk.

Rutte heeft in één ding gelijk: Containment, de ziekte stoppen, is altijd maar tijdelijk. Zelfs als het je lukt om in een land de ziekte volledig uit te roeien, zal er na een tijdje altijd weer een besmetting plaats vinden, en moet je opnieuw beginnen met je maatregelen.

Totdat er een vaccin is. (Over anderhalf jaar)

We moeten niet vertraagd zoveel mogelijk mensen besmetten tot er een vaccin is, we moeten de ziekte tot staan brengen tot er een vaccin is.

En daarna moeten we maar eens een goed gesprek gaan voeren over een wereld die kapitaal globaliseert, KLM wil redden, maar gewone mensen precariseert.

Op DWDD lagen ze nog drie kwartier in katzwijm van de toespraak die Rutte gaf. Allemaal beaamden ze dat we een éénheid moeten vormen en dat kritiek dus eigenlijk niet meer mag.

Maar in feite gaf Rutte in zijn toespraak een valse voorstelling van zaken.
Het is niet waar dat de ziekte indammen langer duurt dan mitigatie, integendeel.
Het is niet waar dat je klachten minder worden als we besmetting weten uit te stellen.
Het is niet waar dat wij het beter doen dan andere landen: de mensen die we vertrouwen om onze veiligheid te garanderen maken er al twee maanden een potje van.
Het is niet waar dat je 60% van de bevolking kunt besmetten en dan de zorg overeind kunt houden.
Het is niet waar dat uitsmeren van de besmettingscurve (over 53 jaar!) een reëele optie is om iedereen te kunnen behandelen.
Het is niet waar dat 200.000 doden acceptabel is, omdat onze economie anders teveel te lijden heeft van de maatregelen.
Het is niet waar dat Nederland luistert naar deskundigen.
Het is niet waar dat we weten dat mensen niet besmettelijk zijn als ze geen symptomen hebben.
Het is niet waar dat er met wetenschappelijke zekerheid zoiets bestaat als een groepsimmuniteit. Of mensen nadat ze ziek zijn geweest, voor langere tijd immuun zullen zijn voor covid-19, of toch niet, is een pure gok. Niemand die het weet.

Het is wel waar dat die gok honderdduizenden doden met zich mee zal brengen als we er mee doorgaan.
Het is wel waar dat er een alternatief is, waarvan we een aantal maatregelen gelukkig al hebben ingevoerd.
Het is wel waar dat we de ziekte moeten proberen te stoppen, zonder te zeuren over de economie.
Het is wel waar dat we heel veel kunnen leren van de landen die de pech hadden dat ze eerder aan de beurt waren. Dat scheelt ons veel fouten, àls we luisteren.
Het is wel waar dat dit een heel serieus ding is, wat niemand onberoerd zal laten, en waar we nog lange tijd mee te maken zullen hebben.
Het is wel waar dat de meeste mensen niet heel ziek zullen worden, niet zullen sterven, niet naar het ziekenhuis hoeven.
Het is wel waar dat de mensen in de zorg helden zijn.
Het is wel waar dat je uit de buurt van anderen moet blijven, binnen moet blijven als dat ook maar een beetje kan, je handen vaak en lang moet wassen, niet gezellig op bezoek moet bij mensen, zeker niet bij kwetsbare ouderen.
Het is wel waar dat we er voor elkaar moeten zijn. Solidair moeten zijn met elkaar. Voor elkaar moeten zorgen. Boodschappen halen voor wie dat niet kan. Steun leveren aan wie ineens geen inkomen meer heeft. Je eigen en andermans eenzaamheid kunt bestrijden door lekker gezellig te bellen of te chatten.

Ik wens ons allemaal heel veel sterkte, gezondheid, en mooie onverwachte momenten van vreugde en solidariteit.

Maar deze ziekte moet niet worden uitgesteld, ze moet tot staan worden gebracht.

Bas Grutjes, 16-3-2020

Mijn excuses voor spelfouten, tip me maar dan haal ik ze er uit, maar eerst ga ik zelf even uitrusten.

En TEKEN DE PETITIE alsjeblieft!