Dank voor uw mail over de intocht van Sinterklaas in Leiden. De keuzes over het uiterlijk van de pieten zijn gemaakt door de Stichting Sinterklaas in Leiden. Hierover is enkele jaren geleden een discussie georganiseerd tussen de voorstanders van verandering en tegenstanders. De conclusie was toen dat verandering geleidelijk zou moeten plaatsvinden. Nu heeft de Stichting daar een tijdpad aan verbonden. Dit jaar is een overgangsjaar en volgend jaar zullen er alleen roetveegpieten zijn. Ook met de vrijwilligers, die al jaren meewerken aan de intocht, is dit zo besproken. Het college begrijpt die lijn en steunt die ook. Dankzij de inspanningen van de Stichting Sinterklaas in Leiden en de vele Leidse vrijwilligers is de intocht van Sinterklaas ieder jaar weer een groot feest. Het college heeft er alle vertrouwen in dat dit ook dit jaar weer zo zal zijn.
Hartelijke groet,
Femke Osinga
Bestuursadviseur burgemeester
Bezoekadres: Stadhuisplein 1, Leiden
Postbus: 9100, 2300 PC Leiden
T: 071-5165131
M: 06-11793253
To:
”Dankzij de inspanningen van de Stichting Sinterklaas in Leiden en de vele Leidse vrijwilligers is de intocht van Sinterklaas ieder jaar weer een groot feest. Het college heeft er alle vertrouwen in dat dit ook dit jaar weer zo zal zijn.””
Hoort, leest u zichzelf wel goed?
Zorg er dan tenminste voor, dat de roetveeg Pieten, die volgend
[1]
AFSCHAFFING ZWARTE PIET EEN MUST/ZWARTE PIET ALS
RACISTISCH FENOMEEN
ASTRID ESSED
19 OCTOBER 2013
https://www.astridessed.nl/afs chaffing-zwarte-piet-een-mustz warte-piet-als-racistisch-feno meen/
Die verhalen blijven zich opstapelen. Zwarte mensen die vertelden hoe ze als kind uitgelachen werden in Sinterklaastijd, zwarte kinderen die niet naar school durfden rond die tijd omdat ze voortdurend voor ‘zwarte Piet’ werden uitgemaakt, zwarte kinderen die thuiskwamen en vroegen: ‘mama, ben ik dom? Zwarte Piet is toch ook dom’.
ANTIRACISME OP VIER FRONTEN
PETER STORM
30 APRIL 2015
http://www.ravotr.nl/2015/04/ 30/antiracisme-op-vier- fronten/
[4]
IN ”DE GROENE” VAN 1930 VERSCHEEN AL EEN
AANKLACHT TEGEN ZWARTE PIET
2 DECEMBER 2014
https://www.groene.nl/artikel/
TEKST
In april 1930 bracht De Groene een heus Neger-nummer uit – ‘En negers, niets dan negers op de verdere bladzijden. Schrik niet, lezer!’ Een fascinerende read, niet in de laatste plaats omdat er een van de eerste artikelen in staat waarin stelling wordt genomen tegen zwarte piet, De negers in ons huiselijk verkeer.
Inderdaad, het debat lijkt ieder jaar steeds eerder te beginnen, maar begon het ooit zo vroeg als in 2012?’ Zo opent het Groene-artikel waarin twee prominente anti-racisme-activisten – Quinsy Gario en Zihni Özdil – worden geportretteerd.
2012 staat, voorzover ik kan nagaan, nog steeds aan kop. Maar een goede tweede lijkt het jaar 1930. In april van dat jaar brengt De Groene een heus Neger-nummeruit – ‘En negers, niets dan negers op de verdere bladzijden. Schrik niet, lezer!’ Ik kwam twee jaar geleden op Twitter ook al wat verwijzingen naar dit nummer tegen, maar realiseerde me toen niet dat het in z’n geheel te downloaden is via het koloniaal archief van de Universiteit van Leiden. Afgelopen weekend kwam het nummer opnieuw onder de aandacht toen schrijfster Usha Marhe erover schreef op haar blog.
Wat de precieze aanleiding is voor het themanummer heb ik niet kunnen achterhalen. Ik hoor het graag als iemand meer weet. Het is in ieder geval een fascinerende read, niet in de laatste plaats omdat er een van de eerste artikelen in staat waarin stelling wordt genomen tegen zwarte piet, De negers in ons huiselijk verkeer. Auteur is Melis Stoke, een pseudoniem waarachter de joodse auteur Herman Salomonson schuilging. In het artikel maakt hij zich tot ‘tolk van vele negers’ en constateert dat zijn tijdgenoten ‘in gebreke zijn gebleven ze (negers) op te nemen in ons huiselijk verkeer’. Het is een heerlijk fel artikel met nog altijd geldige kritiek op de behandeling en representatie van zwarte mensen. Halverwege het stuk haalt Stoke een literair foefje uit en laat hij zogenaamd een Haïtiaanse vriend aan het woord: ‘Stel u voor – schrijft mij een kennis uit Haïti – dat wij de blanke eens met gelijke munt gingen terugbetalen….?’ Hier wordt Stoke niet alleen een ‘tolk van vele negers’, hij wordt er – in literaire zin – daadwerkelijk eentje. En vanuit dat perspectief gaat Stoke nog dieper en feller in op de (racistische) botheid en onnadenkendheid die zo vanzelfsprekend waren in alle geledingen van het Nederland van destijds.
Toevallig herlas ik gisteren een artikel van Anil Ramdas – Moedwil en kwade trouw bij blanke schrijvers (1997) – waarin hij Nederlandse literaire auteurs de maat neemt die zwarte Surinamers nog altijd verbeelden als primitieve zinnelijke wezens: ‘Het verre land is niet meer dan een akelig decor waartegen de Nederlander zijn verloren liefdes beweent. Maar wat zijn de tropen zonder sensualiteit, wat heb je aan zwarten zonder erotiek? (…) Juist degenen van wie men mag eisen dat zij over de vaardigheid en het talent beschikken om de onzichtbaren zichtbaar te maken, blijken niet meer te kunnen zien dan wat variaties op hun zelfbeeld. Ze herkennen uitsluitend wat ze al kennen en verbannen het vreemde en het onbekende naar de oorden van vage schimmen of exotische objecten van de lust.’
Vergelijk dat met wat Melis Stoke in 1930 schrijft: ‘O, zeker, er is een strooming in uwe letterkunde die zich meer speciaal richt op de intimiteiten van ons liefdesleven, maar onder deze nieuwsgierigheid kan ik geen hartelijke belangstelling vinden. Wij vormen dus om zoo te zeggen een decor voor u, en aan de tegenstelling van ons uiterlijk en het uwe ontleent ge een kleinzielige en belachelijke superioriteitswaan.’
Aan het slot belandt Stoke bij de passage die hem de afgelopen dagen viral deed gaan op internet: ‘En het behoeft nimmer tot verwezenlijking te komen wanneer ge tijdig van uwe dwalingen mocht terugkeeren, door den neger, een eervoller plaats in uwe belangstelling in te ruimen. En aangezien elk opvoedingssysteem zich richt op een komende generatie, moet u met de kinderen beginnen, door bijvoorbeeld op 5 december a.s. een zwarten Sinterklaas te laten optreden, gediend door een wit knechtje…’
Wat waren de consequenties voor Stoke? Stroomden de hatelijkheden binnen op de redactie van De Groene?Werd hij van oikofobie beticht? Ook dat valt niet meer te achterhalen. Ik ben geneigd te denken dat het in die tijd vooral als een zonderlinge overtuiging werd beschouwd. Er moest iets meer dan tachtig jaar overheen gaan voordat dat soort oproepen meer dan een marginaal tegengeluid werden.
[5]
”Het is net alsof u zegt:
”Het Zwarte Piet racisme is fout, daarom moet het op
LEIDEN NEEMT AFSCHEID VAN ZWARTE PIET/MAAR BLACKFACE LOOPT
AFSCHAFFING ZWARTE PIET EEN MUST/ZWARTE PIET ALS
RACISTISCH FENOMEEN
ASTRID ESSED
19 OCTOBER 2013
https://www.astridessed.nl/afs chaffing-zwarte-piet-een-mustz warte-piet-als-racistisch-feno meen/
[7]
ZIE OOK
KINDEROMBUDSMAN: ZWARTE PIET VRAAGT OM AANPASSING
https://www.dekinderombudsman.
Ik schrijf u naar aanleiding van de intocht van Sinterklaas in Leiden op zaterdag 24 november 2018. Ik wil niet nóg een jaar worden geconfronteerd met racisme in het Sinterklaasfeest. In 2016 en 2017 hebben velen u ook al opgeroepen om te stoppen met de racistische karikatuur Zwarte Piet.In Leiden is enige tijd geleden besloten om het Zwarte Piet-racisme geleidelijk af te bouwen. Volgens dit afbouwproces zal op de komende lokale Sinterklaasintocht 50 procent van de Pieten bestaan uit traditionele Zwarte Pieten. Ik wil u erop wijzen dat 50 procent Zwarte Pieten nog steeds 100 procent racisme is.
Ik heb begrepen dat de andere 50 procent van de Pieten bij de intocht in 2018 bestaat uit Schoorsteen- of Roetveegpieten. De Roetveegpieten bij de intocht van 2017 leken sterk op de Zwarte Piet-figuur. Als de Roetveegpieten in deze vorm terugkeren bij de intocht in 2018, dan zal ik moeten vaststellen dat deze intocht opnieuw voor 100 procent blackface-Pieten bevat.
De Zwarte Piet-figuur is een racistische karikatuur van mensen van Afrikaanse herkomst. Zoals u weet, moet racisme worden uitgebannen. Ik wil niet worden blootgesteld aan de Zwarte Piet-figuur. Ik wil niet worden geconfronteerd met deze negatieve stereotypering van mensen van Afrikaanse herkomst. Door akkoord te gaan met 50 procent Zwarte Pieten tijdens de komende Leidse intocht maakt u zich mede schuldig aan het laten voortbestaan van deze karikatuur en daarmee schuldig aan het laten voortwoekeren van racisme. Ik verzoek u dan ook om uw verantwoordelijkheid te nemen en ervoor zorg te dragen dat de komende Sinterklaasintocht en alle toekomstige intochten vrij zijn van racistische uitingen.
In 2015 heeft het Committee on the Elimination of Racial Discrimination (CERD) van de Verenigde Naties een dringend beroep gedaan op de Nederlandse overheid om het Zwarte Piet-racisme uit te bannen. “Zelfs een diepgewortelde traditie rechtvaardigt geen discriminatie en stereotypering”, aldus het CERD. “De overheid moet actief bevorderen dat die kenmerken van Zwarte Piet worden verwijderd die negatieve stereotypen weergeven en door veel mensen van Afrikaanse origine worden beschouwd als een overblijfsel van de slavernij.”
De gemeente Leiden maakt deel uit van de Nederlandse overheid. Het CERD-comité heeft u dus rechtstreeks aangesproken. Toch heeft u het Zwarte Piet-racisme in 2018 nog steeds niet uitgebannen. Sterker nog, u houdt het op minstens twee manieren in stand. Ten eerste financiert u via subsidie direct of indirect ook dit jaar weer de jaarlijkse intocht van Sinterklaas met (50 procent) Zwarte Pieten. U maakt daarmee het Zwarte Piet-racisme ook in 2018 mede mogelijk. Ten tweede legitimeert u het Zwarte Piet-racisme door de aanwezigheid van burgemeester Henri Lenferink en/of andere leden van het College van B&W bij de komende intocht. De burgemeester treedt daarbij nadrukkelijk op als vertegenwoordiger van de gemeente. Hij handelt dus als bestuursorgaan. En als bestuursorgaan kan hij verantwoordelijk worden gesteld voor het legitimeren van het Zwarte Piet-racisme. Of zal burgemeester Lenferink dit jaar maar voor 50 procent aanwezig zijn tijdens de intocht?
Nationaal en internationaal neemt de kritiek op de Zwarte Piet-figuur steeds meer toe. Naast het VN-comité hebben ook de Amsterdamse rechtbank, het College voor de Rechten van de Mens en de Kinderombudsman verklaard dat Zwarte Piet racistische aspecten heeft. Zo’n 200 BN-ers en vele anderen hebben zich uitgesproken tegen Zwarte Piet. In diverse steden hebben basisscholen de Zwarte Piet-figuur afgeschaft of gaan ze die figuur afschaffen. In Amsterdam is de Zwarte Piet-figuur in zijn geheel verdwenen uit de lokale intocht.
Ik heb drie verzoeken aan u. Ten eerste verzoek ik alle leden van het College van B&W om niet langer meer deel te nemen aan de jaarlijkse intocht van Sinterklaas, zolang die intocht vergezeld gaat van Zwarte Pieten. Ten tweede verzoek ik de gemeente Leiden om geen subsidie meer te verstrekken waar de intocht en het Huis van Sinterklaas direct of indirect mee worden gefinancierd, zolang daar Zwarte Pieten bij aanwezig zijn. Ten derde verzoek ik u om ervoor te zorgen dat de Roetveegpieten en alle andere mogelijke Pieten bij alle toekomstige intochten een wezenlijk ander uiterlijk hebben dan de Zwarte Piet-figuur. Voor mij houdt dat in: alle Pieten dragen geen afropruik, geen oorbellen, geen lipstick, geen zwarte schmink maar hoogstens een paar vegen op het gezicht, geen zwarte handschoenen en geen zwarte maillot.
Ik hoop dat u gehoor geeft aan deze drie verzoeken, zodat wij met elkaar een Sinterklaas-traditie kunnen gaan opbouwen zonder racisme, een traditie die gevierd kan worden door alle inwoners van de gemeente Leiden. Graag ontvang ik binnen een week antwoord op deze brief.”
[9]
”Ik begin deze brief met waardering:
LEIDEN NEEMT AFSCHEID VAN ZWARTE PIET/MAAR BLACKFACE LOOPT
DEN HAAG – Doorgesnoven malloten die onder de alcohol zaten. Zo noemt premier Rutte de mensen die afgelopen zaterdag op allerlei plaatsen in Nederland demonstreerden tegen activisten van Kick Out Zwarte Piet. Volgens Rutte ging het om hooligans die niet opkomen voor Zwarte Piet, maar ‘gewoon blij waren dat ze weer eens rotzooi konden trappen.
Maandag reageerde Rutte voor het eerst op de rellen die zaterdag ontstonden bij de intocht van Sinterklaas. Vooral in Tilburg en in Eindhoven zijn toen veel pro-Zwarte Piet-betogers opgepakt vanwege hun gedrag. In Eindhoven werden anti-Zwarte Pieten-demonstranten door een groep voetbalhooligans zelfs belaagd met blikjes bier en eieren.
Rutte noemde de hooligans maandag “aso’s die het voor iedereen verpesten, zeker voor kinderen.” D66-Kamerlid Paternotte wilde dinsdag vervolgens weten wie hij bedoelde met ‘aso’s’, waarop Rutte antwoordde dat hij ‘niks heeft met extremisten op beide flanken’. Hij voegde daaraan toe dat de meeste problemen door de hooligans werden veroorzaakt. “Die hebben de meest vreselijke racistische teksten geuit en zelfs de Hitlergroet gebracht”, zei Rutte.
Demonstratieverbod
Maandag pleitte VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff voor een demonstratieverbod bij de intocht van Sinterklaas. Paternotte is het hier samen met een groot deel van de Tweede Kamer niet mee eens. “Als demonstranten worden aangevallen, moet je niet racisme en geweld belonen door demonstraties te verbieden”, zegt Paternotte tegen de NOS.
Premier Rutte vindt het daarnaast prima dat er gediscussieerd wordt over het uiterlijk van Zwarte Piet, maar volgens hem moeten kinderen daar niet mee lastig worden gevallen.
EINDE TEKST
De foto vertelt het verhaal. Het is een onwerkelijk beeld, deze zaterdagmiddag in de Zwolse binnenstad. Achttien vredelievende anti-Piet-demonstranten krijgen bescherming van de ME. Een ‘toevallige’ confrontatie met voorstanders van Zwarte Piet, veelal PEC Zwolle-supporters die zich cultuurbewakers noemen, is maar nét voorkomen. De spanning is voelbaar, al is de intocht achter de rug.
Patrouille
De groep lijkt strak georganiseerd. Er rijden meerdere jongens op scooters rond met oortjes in, de binnenstad afspeurend naar demonstranten. ,,We willen hier geen gevecht met demonstranten. Maar als we ze buiten het zicht van kinderen treffen wordt het misschien een ander verhaal”, zegt een van de mannen. Voorbijgangers reageren intussen verbaasd en verbijsterd op de groep en staken hun verontwaardiging soms niet onder stoelen of banken. ,,Het is een fucking kinderfeest’’, roept een meisje die met haar moeder richting de binnenstad wandelt. ,,Nee. Mama snapt ook niet wat die mannen daar doen’’, zegt een fietsende moeder tegen haar achterop zittende kind.
Loempiaverkoper
De enige die hoe dan ook een goede middag heeft, is de loempiaverkoper. De een na de ander gaat over de toonbank. Ze worden weggespoeld met zelf meegebracht bier. ,,Ik wist echt niks van dit protest’’, zweert de verkoper, die ook bij een veldslag toch echt tot zes uur wil blijven staan. ,,Lekker toch? Een loempia voor bij het knokken’’, grapt een cultuurbewaker vlak voordat hij een hap neemt. Medewerkers van de gemeente brengen intussen dranghekken, maar halen deze luttele minuten later alweer weg. Op vragen reageren de gemeentemannen niet.
Op gewelddadige taferelen zijn ouders en kinderen zaterdag niet getrakteerd. Actiecomité Kick Out Zwarte Piet (KOZP) ziet zelf af van een demonstratie in Apeldoorn omdat de groep twijfelt aan de veiligheid. In Zwolle staat KOZP wel klaar om te demonstreren, maar hier verbiedt loco-burgemeester René de Heer te elfder ure het protest, tot frustratie van KOZP. Een ‘dikke vette geweldssituatie’ dreigde volgens de politie als het protest in het vak was doorgegaan.
Andere steden
Twijfelachtig
Jelle Klaas, verbonden aan het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM), vindt het handelen van de loco twijfelachtig: ,,Een demonstratie kan alleen verboden worden als er bij wijze van spreken een burgeroorlog losbarst.”
Hoe onvermijdelijk is die situatie? De tegenactie is bekend; deelnemers eraan hebben afgelopen week zelfs met agenten gesproken. Toch mocht KOPZ aanvankelijk demonstreren. Ook is niet voorkomen dat hooligans naar de stad konden gaan. Gemeente en politie kunnen zaterdag naar eigen zeggen de veiligheid van demonstranten en bezoekers niet garanderen. Dat laatste heeft vermoedelijk het zwaarst gewogen.
De achttien demonstranten zijn ’s middags na een onverwachte confrontatie met de hooligans in politiebusjes weggebracht. Diezelfde hooligans zijn met rust gelaten. ‘Onacceptabel’, oordeelt coalitiepartij GroenLinks. De PvdA spreekt van een enge ontwikkeling: ‘Het recht van de grootste mond, dat willen we niet in onze stad’.
Het demonstratierecht is een grondrecht. Het is hetzelfde als je mensen gaat verbieden om te stemmen.
Jelle Klaas, Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten
Reactie Theater Voor Iedereen
De organisatie achter het Zwarte Pietenprotest in Zwolle is onthutst over het demonstratieverbod dat zaterdag werd opgelegd. ,,Het is echt stuitend dat dit kan in Zwolle”, reageert Anne van Uum. Samen met Storm Vogel coördineerde zij het pietenprotest vanuit de actiegroep Theater voor Iedereen.
Achttien demonstranten verzamelden zich zaterdagmiddag, grotendeels Zwollenaar. Vogel was furieus nadat de gemeente het demonstratieverbod oplegde. ,,Jullie hebben de hele week lopen uitstellen met steeds weer nieuwe voorwaarden. Tot gisteravond aan toe”, reageerde hij tegen loco-burgemeester René de Heer.
De teleurstelling onder alle demonstranten was zaterdag groot. ,,Er was ook bekend dat er tegendemonstraties werden verwacht met geweld”, aldus Van Uum. ,,Wij hebben expliciet gezegd dat we geen geweld gebruiken. Demonstreren is een recht. Ik mag dit doen. Natuurlijk wil ik dat het veilig gebeurt, dat wil iedereen. Nu wordt het dus zo onveilig dat wij niet mogen gaan. Terwijl de mensen in de stad, die met geweld dreigen, gewoon mogen blijven staan.”
Demonstreren is oké, maar niet bij kinderen’
Freddy Eikelboom, in Zwolle als voorzitter van de supportersvereniging van PEC Zwolle een bekend gezicht, was zaterdag in het Ter Pelkwijkpark in Zwolle. Van intimidatie door de groep aanwezigen was volgens hem geen sprake. ,,Ik ken inderdaad veel van de mensen, onder wie veel voetbalsupporters. Ik was er zelf alleen om een positieve bijdrage te leveren. Deze groep wilde geen geweld, maar alleen hun kinderen beschermen tegen demonstranten. Ze hebben niets verkeerd gedaan.’’ Er was volgens Eikelboom geen agressie in het park. ,,Er is niks gebeurd, er werden ook geen leuzen gescandeerd. Die mensen mogen zich daar gewoon verzamelen. Dat recht hebben ze.”