zondag 27 maart 2016
Een fascistenmenigte marcheerde afgelopen middag naar het Beursplein in Brussel en viel daar een groep mensen aan die samengekomen waren om de slachtoffer van de aanslagen eerder deze week te herdenken. Politie begeleidde de aanvallers onderweg naar het Beursplein, en faciliteerden daarmee feitelijk hun aanval. Pas op het Beursplein zelf, toen vanuit die menigte mensen ook vorowerpen richting agenten gooiden, dreef de oproerpolitie de fascistische menigte terug. De reeks gebeurtenissen is huiveringwekkend en laat zien hoe serieus we het gevaar van opkomend fascisme in Westeuropa maar beter kunnen nemen. Aan politie en trouwens ook aan gevestigde media gaan we in de strijd tegen dit fascisme bijzonder weinig hebben. We mogen al blij zijn wanneer die er niet actief mee collaboreren.
De ellende begon niet op het Beursplein zelf maar elders en al veel eerder. In Vilvoorde verzamelde de groep zich. “Deburgemeester van die stad was op de hoogte van de plannen, maar besloot niet in te grijpen. ‘Dat zou de onrust alleen maar hebben vergroot’ , schrijft De Morgen”, aldus de NOS. Uit angst voor moeilijkheden liet het stadbestuur de fascisten dus maar marcheren. Je zou willen dat een soortgelijke angst bestuurders ook eens bevangt als linkse groepen, antifascisten of zo, de straat op willen. Wedden dat de oproerpolitie dan niet faciliteert en betogers begeleidt, maar terroriseert en betogers hardhandig begeleidt? De optocht die van de politie dus volop ruimte kreeg, werd ook nog eens gehouden op een dag dat, op dringend advies van de politie, een grote herdenkingstocht in Brussel was afgeblazen.
Wat voor optocht het betrof, bleek snel. Ze namen de trein en stapten op het Noordstation uit. Daar vielen ze een nachtwinkel aan, aldus ene woordvoerder van de politie die geciteerd wordt door Het Laatste Nieuws. “Daarop heeft de politie gevraagd aan de handelaars om de winkels te sluiten en de terrassen binnen te nemen.” Als fascisten iemand belagen, dan stopt de politie dus niet de fascistische aanval, maar beweegt de bedreigde mensen om de aftocht te blazen. Zo faciliteer je fascisme. Dezelfde politiewoordvoerder zei over de aanvallers ook dat het “duidelijk (was) dat ze de confrontatie zochten met bepaalde bevolkingsgroepen die de slachtoffers kwamen herdenken. Ze brachten fascistische groeten.” Politie wist dus dat ze met een fascistenbende te maken had.
Pas op het Beursplein was de politie het zat, en dan voornamelijk om reden van ‘ordeverstoring’. Ze sloot de groep in, en wilde de groep weer terugbrengen naar dat Noordstation. “Ze hebben hieraan geen gehoor gegeven en begonnen te gooien met projectielen naar de politiediensten.” Pas daarna kwam er optreden, met waterkanon en enkele arrestaties. Let wel: dit is nog steeds de politie die spreekt, en die bekijken de zaken altijd vanuit het standpunt van ‘De Orde’. Voor de exacte waargheid van een politieweergave sta ik niet in. De Standaard schrijft: “Sommige heethoofden beginnen te schelden, duwen en trekken”, wat een iets ander beeld geeft. Maar dat de aanvallers relatief ongestoord de Hitlergroet brachten, dat ze moslimvrouwen op het plein aanvielen, dat ze leuzen tegen migranten schreeuwden -, kortom: dat ze zich gedroegen als de fascistische menigte die ze feitelijk ook waren, dat wordt ook uit bijvoorbeeld berichtgeving van de BBC wel duidelijk.
Het is nodig op het fascistische karakter van deze menigte te hameren. Veel berichten hebben het over ‘hooligans’, en duwen daarmee de politieke dimensie naar de achtergrond. De NOS zegt er tenminste nog wel bij dat het “extreemrechtse hooligans”waren, de Standaard komt met “extreemrechtse voetbalhooligans van verschillende Belgische eersteklasseclubs”. De Volkskrant komt met “een grote grote groep Belgische voetbalsupporters”, een onterecht apolitieke beschrijving. Hoe de zaak politiek gesproken in elkaar zat; bleek verderop in het bericht. Die ‘hooligans’ “riepen daar leuzen als ‘geen jihad in de stad’”. Die krant meldt ook nog dat er zich enkele tientallen Feyenoordsupporters onder de menigte bevonden. Die hadden een doel. “’We gaan de moskeeën platbranden’, aldus een anonieme Nederlandse fan.” De Volkskrant noemt de menigte niet fascistisch en zelfs niet extreem-rechts. Het blijft bij dat depolitiserende woordje ‘hooligans”. Maar ook de Volkskrant laat het e fascistische karakter van de groep feitelijk zien. Die groep was trouwens niet klein ook: 450 deelnemers volgens de meste berichten, 500 volgens de Volkskrant.
Intussen reageert de Belgische politiek geschokt, maar om verkeerde redenen. “Het is zeer ongepast dat betogers nu de bezinning aan de Beurs in Brussel verbreken. Mensen komen er samen om troost te vinden”, aldus premier Michels, geciteerd door de NOS. Ja, fascisten moeten wel weten wáár ze hun racistische agressie botvieren, nietwaar, en wanneer. Hier en daar vluchtelingen en moslims belagen is kennelijk geen probleem voor de premier. Dat doen politieagenten zelf immers ook als dat zo uitkomt, soms in opdracht, soms ook voor eigen gewin. Onlangs in Antwerpen werden bijvoorbeeld agenten verdacht van afpersing van mensen zonder verblijfspapieren. Maar laten de fascisten, als ze hun ding willen doen, dan alstublieft niet tijdens een rouwbijeenkomst. Dat is de strekking van de officiële verontwaardiging. Verder benoemt de premier geen probleem met agressieve marcherende en intimiderende fascisten. Wat de gevestigde politiek verafschuwt in dit soort aanvallen, is de ‘respectloosheid’ en de ‘ordeverstoring’, maar niet de georganiseerde, van te voren geplande, racistische agressie en haat die de ‘hooligans’ in daden omzetten.
Politie, politiek en door verhullende, depolitiserende omschrijvingen van fascisten als vioornamelijk ‘hooligans”’ook gevestigde media, faciliteerden zo feitelijk een fascistische actie. Het is niet hele veel anders dan wat we in Amsterdam zagen rond Pegida-acties. Voor antifascisten is hier werk te doen: keer op keer aangeven dat het hier dus fascisme in actie betreft, niets minder. Keer op keer op die faciliterende rol van gevestigde instanties wijzen. Maar bij dat laatsten loert wel gevaar.
Je zou mijn stuk kunnen lezen als een uiting van verlangen dat de politie een volgende keer wél tegen fascisten optreedt, in een veel eerder stadium. Dat is nadrukkelijk niet de bedoeling. Ik vind het een schande dat politie fascistenmarsen faciliteert, het verkeer voor ze afzet, ze begeleidt op hun optochten. Het maakt de politie medeplichtig aan opkomend fascisme. Ik roep echter niet op tot politie-ingrijpen en al helemaal niet tot een verbod. Oproepen in die zin zijn gevaarlijk. Ze leggen de taak om fascisten tegen te houden in handen van een instantie die zelf onrecht, ongelijkheid en onderdrukking betekent.
Laat ze maar proberen samen te komen, die fascisten, maar dan onbeschermd door agenten. Laat ze proberen te marcheren. Mensen uit bedreigde gemeenschappen van gekleurde mensen, zij aan zij met alerte antifascisten van welke achtergrond dan ook, geholpen door kameraad Whatsapp, kameraad Facebook, kameraad Twitter en kameraad SMS, zullen in no time de fascistenpoging belemmeren. En laat de politie vooral zo ’n assertieve antifascistische zelfverdediging niet tegenwerken, or else… Dáár ligt iets van een antwoord. Niet in welk vertrouwen op politie en staatsgezag dan ook.
Het is nodig om te laten zien hoezeer ze nalaat om fascistische misadigheid tegen te gaan. Het is echter nog harder nodig om er op te wijzen wie deze misdadigheid dan wel dienen te bestrijden: wij zelf, antifascistische mensen, waar ze ook wonen. Smeken dat de politie het voor ons gaat doen, is een fascistische dreiging tegengaan door een politiestaat over ons af te roepen. Een politiestaat wiens karakter en ambitie een griezelige overeenkomst met het karakter en de ambities van fascistische macht vertoont.
PS Dank aan diverse Facebook-vrienden, aan wiens alertheid en inzichten bovenstaand artikel aardig wat heeft te danken. Ik ga geen namen noemen, omdat ik helemaal niet weet of zij dat zelf op prijs stellen. De waardering is er echter niet minder om.
Peter Storm