ZWARTE PIET ANNO 1850……….KARIKATUUR UIT EEN VOORBIJE TIJD
ZWARTE PIET: RACISTISCHE STEREOTYPERING ANNO 2015
Paniekpiet en Huispiet zijn de sleutels kwijt. © NTR.
BLACKFACES IN WERKING
DE ZWARTE PIETEN IN HET SINTERKLAASJOURNAAL
AAN
HET SINTERKLAASJOURNAAL
Onderwerp:
Aanwezigheid van ”Zwarte Piet”, ook wel genaamd ”Blackface”,
in uw programma
Geacht Sinterklaasjournaal,
Hierbij uw aandacht, makers, producenten en presentatoren
van het Sinterklaasjournaal [1] voor het volgende:
Dat we leven in 2015 en niet in 1850 zou een vaststaand feit
moeten zijn, maar is kennelijk nog niet geheel tot u doorgedrongen.
Want ondanks alle anti Zwarte Piet protesten, en dat zijn er zeker de
afgelopen jaren veel [2], blijft u vasthouden aan de ”tradidtionele”
Zwarte Piet [3], een euphemisme voor het racistische karikatuur
”Zwarte Piet”, ook wel Blackface genoemd.
Nog even voor u [de intrede in het jaar 2015 is vaak lastig]
ter verduidelijking:
ZWARTE PIET ALS RACISTISCH KARIKATUUR:
ZWARTE PIET/ASSOCIATIE MET MINDERWAARDIG, ONDERDANIG EN DOMMIG
Zwarte Piet deed zijn intrede als knecht van de Goedheiligman in 1850
in het boek van onderwijzer Jan Schenkman ”Sint Nicolaas en zijn Knecht” [4],
in een tijd, toen
slavernij, kolonialisme en de vermeende ”superioriteit” van blanken over zwarten
gemeengoed waren.
Zijn ondergeschikte en dommige rol was dan ook voorspelbaar.
Het boeman karakter [wat later overging in de ”gezellige ”Zwarte Piet”]
paste in het autoritaire tijdsbeeld van toen [children should listen, want anders…..], maar hing ook
samen
met de associatie van zwarte mensen [naast ”minderwaardig”] met eng, gevaarlijk en onbekend.
Een beeld, dat met de Pieterbaasknecht cultus werd geactiveerd
Het werd al gekker en gekker:
Zwarte Piet werd naast onderdanig [onacceptabel] niet alleen een ”komisch figuur” [waar nog mee
te leven zou zijn], maar kreeg kroeshaar, sprak een krom Nederlands taaltje [vaak vergezeld van een namaak
Surinaams accent] en werd steeds duidelijker een dommige
en dwaze figuur [5]
Nu is er tegenwoordig wel [nog even los van de ”regenboog” of
”Gouden Pieten”’, goedbedoelde pogingen om de figuur Zwarte Piet
van het racisme te ontdoen] iets veranderd aan de figuur van Zwarte Piet:
Hij praat [vaak, niet altijd], minder dommig en maakt wat minder
rare grimassen, maar hij is nog steeds een zwarte knecht, ondergeschikte
van de blanke Goedheiligman, waarmee het inferieure 1850 karakter
in stand is gehouden. [6]
”SPROOKJESFUGUUR” ZWARTE PIET/VOOR VELE ZWARTE
MENSEN ”NACHTMERRIE”
VOLWASSENEN
Zowel volwassenen als kinderen zijn Kop van Jut
in de Sinterklaastijd, varierend van flauwe grappen tot
pesterijen en scheldpartijen.
Want het kan niet anders of een dergelijke negatieve stereotypering van
”zwart zijn”, had zijn weerslag op zwarte mensen, die in Zwarte Pieten
land [Nederland dus] woonden.
Zo was er een KLM schandaal, waarbij een zwarte stewardess,
die niet gediend was van een racistische Zwarte Piet ”grap” aan haar adres, nota
bene [slachtoffer zijnde] werd ontslagen. [7]
Ook de moeder van anti Zwarte Piet activist Quincy Gario was
slachtoffer van Zwarte Piet pesterijen op haar werk. [8]
ZWARTE PIET ALS RACISTISCHE KARIKATUUR
KINDEREN
Nog meer dan volwassenen [die zich meestal beter kunnen verweren]
zijn een deel van uw doelgroep als Sinterklaasjournaal, vele zwarte kinderen ieder jaar mikpunt van goedmoedige spot
tot nare, racistische scheldpartijen, wat niet alleen kwetsend is en
onacceptabel, maar ook het zelfbeeld aantast.
Immers in de beleving van een kind, vergeleken te worden met
een dommige figuur als Zwarte Piet, betekent, dat het kind zelf
ook ”dom” zou zijn.
Met welke vraag ”Mama, ben ik dom. Want Zwarte Piet is het ook”
menig kind thuiskomt/kwam. [9]
Wanneer DAT het effect is van een ”gezellig kinderfeest” is het goed mis.
Dan moet die ”Zwarte Piet” teruggestuurd worden naar 1850.
En kom mij niet aan met argumenten van de pro Zwarte Piet
verdedigers, dat het ”maar” een kinderfeest is en niet zo bedoeld.
Want een kinderfeest moet leuk zijn voor iedereen, niet alleen
voor blanke kinderen, die geen last hebben van flauwe plagerijen/
pesterijen. [10]
U maakt het Sinterklaasjournaal toch zeker voor iedereen?
Of niet soms?
U loopt hopeloos achter de feiten:
De Bijenkorf zet Gouden Pieten in, op Haagse, Utrechtse en
Rotterdamse scholen is het exit Zwarte Piet. [11]
Ook de VN Commissie voor de Uitbanning van
Rassendiscriminatie [CERD] heeft zich in afkeurende zin uitgelaten over
het Zwarte Piet verschijnsel in Nederland. [12]
VOORUITGANG
Daarmee zeg ik niet, dat u niet enige vooruitgang geboekt
hebt:
U hebt, zeker vorig jaar, blanke Pieten laten opduiken
in het Sinterklaasjournaal [13]
Ook heeft TV presentratrice van uw Sinterklaasjournaal,
Dieuwertje Blok, onlangs verklaard, dat ”we” maar eens
af moeten van die rare Blackface” [14]
Dat zijn stappen in de goede richting, maar
niet voldoende.
EPILOOG
Zwarte Piet als racistische karikatuur werd ”geaccepteerd”
[deugen deed het natuurlijk ook toen niet] in 1850,
een tijd waarin nog slavernij bestond, kolonialisme
welig tierde en in verlengde daarvan, superioriteits
theorieeen over de ”minderwaardigheid” van zwarten.
Een duistere tijd dus.
Nu, in 2015, wordt het hoog tijd, definitief te breken met de racistische karikatuur Zwarte Piet en hem terug te sturen naar waar hij thuishoort:
1850.
Daarin hoort u met uw Sinterklaasjournaal, voorop te lopen.
Uw programma hoort leuk en gezellig te zijn voor ALLE kinderen
en niet alleen voor een bepaalde groep, de blanke kinderen,
die van die racistische stereotyperingen geen last hebben.
Zwarte Piet
Uw programma ”Sinterklaasjournaal” hoort leuk en
gezellig voor ALLE kinderen te zijn.
Zorgt u daar dan ook voor en breek, nog in deze afleveringen
van uw Journaal, met de racistische Blackface ”Zwarte Piet”
U kunt deze vervangen door Gouden of Kleur Pieten, maar
beter zou nog zijn:
Geen enkele Piet.
Voor het ontstaan van Zwarte Piet opereerde Sinterklaas
immers ook alleen!
Hoe dan ook, ban die Zwarte Piet en breek met die
racistische traditie!
Dan is het Sinterklaasjournaal echt een journaal voor
alle kinderen in Nederland.
Vriendelijke groeten
Astrid Essed
Amsterdam
NOTEN
[1]
WIKIPEDIA
SINTERKLAASJOURNAAL
WEBSITE SINTERKLAASJOURNAAL
[2]
ZWARTE PIET IS RACISME/STRIJD GAAT DOOR
ASTRID ESSED
5 OCTOBER 2015
AFSCHAFFING ZWARTE PIET EEN MUST/ZWARTE PIET
ALS RACISTISCH FENOMEEN
ASTRID ESSED
19 OCTOBER 2013
[3]
AD
SINTERKLAASJOURNAAL HOUDT VAST AAN TRADITIONELE
ZWARTE PIET
9 NOVEMBER 2015
TROUW
PIET IN SINTERKLAASJOURNAAL NOG HETZELFDE
9 NOVEMBER 2015
[4]
AFSCHAFFING ZWARTE PIET EEN MUST/ZWARTE PIET
ALS RACISTISCH FENOMEEN
ASTRID ESSED
19 OCTOBER 2013
[5]
“Na de oorlog ging Zwarte Piet onbeholpen praten en kreeg hij kroeshaar met dikke lippen. Dat kan best met het koloniale verleden te maken hebben. In de hoofden van mensen is de knechtenrol meer voor zwarten dan voor blanken.” Met andere woorden: volgens de historicus heeft de figuur Zwarte Piet na de Tweede Wereldoorlog nog een extra racistisch tintje gekregen.”
DOORBRAAK
ZWARTE PIET? AFSCHMINKEN!
14 DECEMBER 2009
DE STRIJD OM ZWARTE PIET
JOHN HELSLOOT
[6]
DE STRIJD ROND ZWARTE PIET(1): DEMAGOGIE, DROGREDENERINGEN,
DREIGEMENTEN
PETER STORM
25 OCTOBER 2013
DE STRIJD ROND ZWARTE PIET (2): PAGE, SCHELM, SLAAF EN KNECHT
PETER STORM
26 OCTOBER 2013
[7]
JUROFOON
DE ZAK KRIJGEN DOOR ZWARTE PIET GRAP
COMMENTAAR OP WEBSITE JUROFOON
| Astrid Essed 01.12.11 4:12 |
| ZWARTE PIET GRAP/
GEEN HUMOR OP DE WERKVLOER, MAAR GERINGSCHATTING EN DISCRIMINATIE
Geachte Redactie van Jurofoon
Ik citeer u ivm de Zwarte Piet case
Humor en werk gaan niet altijd samen. Zo leidde een opmerking op 5 december over Zwarte Piet tot een hoogoplopend arbeidsconflict eindigend in een ontslagzaak.
Einde uw citaat
In de eerste plaats:
Humor is alleen humor als iedereen erom kan lachen en niet groepen of individuen
op denigrerende wijze verbaal worden bejegend
Ik doel op bijv Joden/Marokkanen/Surinamers grappen en meer van dat soort
Dat komt op de werkvloer helaas maar al te vaak voor
Nu betr de Zwarte Piet opmerking
Wat u daarin kennelijk als humor of een grap beschouwt, is niet alleen onaangenaam
geweest voor de betrokken stewardess, maar ook denigrerend en beledigend
Nu mag iedereen over het fenomeem Zwarte Piet denken hoe hij/zij wil
Feit is, dat de Zwarte Piet traditie, hoe goedmoedig ook meestal bedoeld, is
ontstaan [wrsch begin 19 eeuw] in een tijd van aanstormend kolonialisme, waarbij
niet-westerse volkeren beschouwd werden als minderwaardig, zielig of dom
In die traditie is Zwarte Piet het knechtje van Sinterklaas geworden, die een raar
soort Nederlands spreekt [terwijl Sinterklaas perfect Nederlands spreekt] en dreigt
[vroeger werd hij vergezeld door de roede] met roede en een zak voor stoute kinderen
Ook in Sinterklaasliedjes komt het dedain naar voren
Ook al ben ik zwart als roet, ik meen het toch goed [Uit Daar wordt
aan de deur geklopt, hard geklopt, zacht geklopt]
Vooral Surinamers en Antillianen, zijn dan ook in de Sinterklaastijd
vaak slachtoffer van plagerijen, goedmoedig en soms minder goedmoedig
Hoe ieder daarmee individueel omgaat is punt 2, maar ik kan mij goed voorstellen, dat
De stewardess in kwestie dat bepaald niet kon waarderen
en terecht
Nota bene van een volwassene!
Kinderachtig en beledigend hoor
De rol van de KLM is helemaal beneden peil
Inderdaad een geval van blaming the victim
Terecht heeft de rechter de stewardess in het gelijk gesteld
Hoe diep ingeworteld nationalistische vooroordelen nog zijn blijkt trouwens
uit een recentelijke arrestatie in Dordrecht van mensen, die bij de intocht van Sinterklaas protesteerden tegen
Zwarte Piet
Niet alleen was deze arrestatie gewelddadig, de politie Dordrecht heeft kennelijk nog nooit
gehoord van vrijheid van meningsuiting of vrijheid van demonstratie
Humor op de werkvloer prima
Maar dan niet ten koste van anderen
Dat is laf, kinderachtig en in dit geval ook discriminerend
Vriendelijke groetenAstrid Essed
[8]
”Elk verhaal heeft een beginpunt en voor dit was dat het moment dat mijn moeder mij op een dag belde en vertelde dat een collega haar Zwarte Piet had genoemd. Zij was even naar buiten gegaan en toen ze binnekwam zei haar collega ten overstaan van aanwezige klanten: “We vroegen ons al af waar onze Zwarte Piet was en daar ben je dan.”
ZWARTE PIET IS RACISME
12 NOVEMBER 2012
[9]
”Die verhalen blijven zich opstapelen. Zwarte mensen die vertelden hoe ze als kind uitgelachen werden in Sinterklaastijd, zwarte kinderen die niet naar school durfden rond die tijd omdat ze voortdurend voor ‘zwarte Piet’ werden uitgemaakt, zwarte kinderen die thuiskwamen en vroegen: ‘mama, ben ik dom? Zwarte Piet is toch ook dom’.
ANTIRACISME OP VIER FRONTEN
PETER STORM
30 APRIL 2015
BREEUWSMA EN ZWARTE PIET/INSTITUTIONEEL RACISME
IN UITVOERING
ASTRID ESSED
23 SEPTEMBER 2015
[10]
BREEUWSMA EN ZWARTE PIET/INSTITUTIONEEL RACISME
IN UITVOERING
ASTRID ESSED
23 SEPTEMBER 2015
[11]
VOORTAAN GOUDEN KLIMPIETEN BIJ DE BIJENKORF
IN AMSTERDAM
10 AUGUSTUS 2015
NRC
ZWARTE PIET NIET LANGER WELKOM OP HAAGSE SCHOLEN
17 SEPTEMBER 2015
NRC
OOK IN UTRECHT GEEN ZWARTE PIET MEER OP
BASISSCHOLEN
30 SEPTEMBER 2015
AD
KLASSIEKE ZWARTE PIET IN BAN BIJ ROTTERDAMSE SCHOLEN
23 SEPTEMBER 2015
[12]
NRC
AANBEVELING VN COMMISSIE: VERANDER UITERLIJK ZWARTE PIET
28 AUGUSTUS 2015
VN RAPPORT CERD
COMMITTEE ON THE ELIMINATION OF RACIAL DISCRIMINATION
CONCLUDING OBSERVATIONS ON THE NINETEENTH TO TWENTY
FIRST PERIODIC REPORTS OF THE NETHERLANDS
28 AUGUST 2015
[13]
AD
BLANKE PIETEN DUIKEN OP IN SINTERKLAASJOURNAAL
13 NOVEMBER 2014
[14]
AD
DIEUWERTJE: VAN DIE RARE ”BLACKFACE”MOETEN WE MAAR
EENS AF
13 NOVEMBER 2015
TROUW
DIEUWERTJE BLOK: VAN DIE ZWARTE KLEUR VAN PIET MOETEN
WE MAAR EENS AF
13 NOVEMBER 2015
|