”NO JUSTICE, NO PEACE!” GELDT OOK IN LONDEN
Door peter | 9 januari 2014 | Groot-Brittannië
donderdag 9 januari 2014
In augustus 2011 schoten Britse politieagenten Mark Duggan, een 29-jarige zwarte man, dood. Het gebeurde in Tottenham, Londen. Woede over dit politiegeweld ontlaadde zich in rellen. Frustratie over armoede en uitzichtloosheid in arme wijken in een reeks Britse steden voegde zich bij de woede, hetgeen de reikwijdte van de rellen vergrootte. Dat de rellen weinig doelgericht waren, en vooral later ook mensen dupeerden die nauwelijks rijker waren dan de rellende mensen zelf, doet niets af aan de kern: de rellen waren een explosie van rechtmatige woede. Een uitspraak over het doodschieten van Duggan probeert de rechtmatigheid van die woede te ondergraven voor zover die in het dodelijke politiegeweld haar oorzaak vond.
Een onderzoeksjury heeft zich namelijk gebogen over de gebeurtenis, en noemt het doodschieten van Duggan “niet onrechtmatig”, in de woorden van de NRC. Het was “wettige”doodslag, in de formulering van de BBC. De NRC spreekt van “eerherstel voor de Londense politie”. Voor dit oordeel is minder dan geen valide reden, en bovendien is mij van enige ‘eer’ van de Londense politie die ‘hersteld’ zou kunnen worden, erg weinig bekend. Voor nieuwe woede-uitbarstingen tegen die politie is intussen reden te meer.
Wat heeft de onderzoeksjury precies vastgesteld? Welnu, de BBC zet uiteen: Duggan had een wapen, zo stelden de 10 juryleden eenstemmig vast. Negen tegen één van de juryleden dachten zeker te weten dat Duggan het wapen in het gras waar het gevonden werd, had gegooid. En acht tegen twee dachten zeker te weten dat Duggan toen hij werd neergeschoten, géén wapen in de hand had. Toch vonden alle juryleden dat de politie haar uiterste best had gedaan om een situatie en plek te zoeken waar de kans op “toevlucht tot dodelijke geweldsinzet” zo klein mogelijk was. Iets korter gezegd: de jury weet vrijwel zeker dat Duggan ongewapend was toen hij werd doodgeschoten. Dezelfde jury is er desondanks zeker van dat dit doodschieten niet illegaal was, en laat de politie vrijuit gaan. Politieagenten mogen dus volgens deze jury ongewapende mensen doden als ze kort ervoor nog maar bewapend waren. Er zijn Britse binnensteden voor minder in de hens gezet door boze buurtbewoners.
In de familie Duggan bestaat logischerwijs boosheid. Een tante: “De meerderheid van mensen in het land weten dat Mark is geëxecuteerd.” De advocaat van de familie: “We kunnen niet geloven dat dit de uitkomst is. Hij had geen vuurwapen in zijn hand, toch is hij neergeschoten, hij is vermoord. Voor ons is dit onwettige doodslag.” De verdediging van politiezijde rammelt inderdaad, zoals een ander BBC-bericht laat zien. Politiegetuigen zeiden dat Duggan een schietwapen te voorschijn haalden en dat ze daarom schoten. Een andere getuige zag echter dat Duggan een mobieltje in handen had en nog probeerde zijn handen omhoog te doen toen de politie er was. Op deze getuige maakte het allemaal de indruk van “een executie”. Ook over het wapen is verwarring. Het werd zes meter van Duggan gevonden, niet onmiddellijk maar pas later. Gegooid door Duggan? “Niemand zei dat ze het hem hadden zien gooien, niet vooraf en niet achteraf.” gezien diens verwondingen acht een patholoog-anatoom het “ zeer onwaarschijnlijk’, alhoewel niet onmogelijk” dat Duggan het wapen nog nadat hij was neergeschoten zou hebben weggegooid.
De advocaat wijst er ‘na de jury-uitspraak ook op dat de onderzoeksjury wel degelijk fouten heeft gezien in het onderzoek dat de aanloop tot het dodelijk politiegeweld was. Rotzooi was er al eerder, wat dit betreft. Even terugzoeken, en we vinden dat de Independent Police Complaints Commission (IPCC), de klachtencommissie van de politie, terwijl de rellen nog bezig waren, erkende dat er voorafgaande aan de dood van Duggam niet op de politie is geschoten, en dat ze wel had geprobeerd om dat journalisten wijs te maken.
“Hadden ze hun werk goed gedaan, dan had deze fatale schietpartij vermeden kunnen worden”, zo zegt de advocaat nu over het politieoptreden. Zelf voel ik meer voor de analyse dat de politie hun echte werk – geweld uitoefenen tegen alles en iedereen die ze voor de voeten loopt – juist erg goed heeft gedaan. Het doden van ongewapende mensen hoort tot die volstrekt verwerpelijke kerntaak. Zeker als die mensen nog zwart zijn ook. De dodelijke politiekogels kunnen evengoed nog wel het gevolg zijn van vergissingen en misverstanden die via de jury-uitspraak nu wordt toegedekt. Het doet aan de kwalijke rol van de politie niets af, en de uitspraak draagt ertoe bij dat ze die rol na het “eerherstel” met weer wat minder problemen kan uitoefenen. In feite geeft de onderzoeksjury met haar uitspraak de Londense politie groen licht voor méér van dit soort geweld. Het is immers “niet onrechtmatig”?
En komen er nu rellen?Bij de RC denkt men van niet. En waarom niet? “Het klinkt misschien vreemd, maar een groot verschil tussen toen en nu is het weer. Toen scheen de zon, nu regent het, en niet zo ‘n klein beetje ook. In 2011 gingen er toch ook veel jongeren de straat op voor een dolletje. Dat zal nu niet zo snel gebeuren”, aldus NRC-correspondente Titia Ketelaar, die overigens wel erkent dat de achterliggende reden voor de rellen van 2011 er nog steeds zijn: “de armoede, de nog hogere werkloosheid. Jongeren voelen zich nog steeds achtergesteld en daar is weinig aan veranderd.” het wachten is op een nieuwe, hopelijk effectiever en doelgerichter, ontlading van de voortsluimerende woede die met de uitspraak van vandaag weer nieuwe brandstof heeft gekregen. In de woorden die ook de tante van Mark Duggam na de uitspraak gebruikte: “No justice, no peace!”