Geert Wilders stunned by his PVV’s impressive victory in the 2023 General Election. 22 November 2023 – Credit: Geert Wilders/PVV / Twitter – License: All Rights Reserved
TIMMERMANS: ”DE HEER WILDERS IS AL DECENNIA BEZIG MET HET
ONTMENSELIJKEN VAN EEN DEEL VAN DE NEDERLANDSE BEVOLKING”
[TIMMERMANS, PVDA GROENLINKS]:
[3.24]
”De heer Wilders, de heer Wilders is al decennia bezig met het ontmenselijken
van een deel van de Nederlandse bevolking.
Met hen….hij spreekt over mensen, die al de derde en vierde generatie in
Nederland wonen alsof ze er niet bij horen.
Alsof zij een probleem zijn…….”
WILDERS SCHREEUWT TEGEN TIMMERMANS, MAAR DAN GEBEURT DIT
[WILDERS/PVV]:
”Voorzitter, het is nou de zoveelste keer dat eh collega Timmermans
praat over bestuurlijk vandalisme.
En het is een gotspe om dat te horen, als het gaat om Immigratie en
Asiel om de grootste politieke vandaal die deze Kamer ooit heeft gekend
en dat is de leider van de Partij van de Arbeid als het gaat om immigratie en asiel.
U bent de man, u representeert de politieke partij- laat ik het zo
formuleren-die jarenlang, die decennialang niets heeft gedaan om
de immigratie te beperken.
Die constant op de rem heeft getrapt bij iedere maatregel om de
immigratie en asielinstroom te beperken.
U heeft alles gedaan om stevig beleid tegengehouden [?]
U heeft iedereen als u verantwoordelijkheid droeg, hier binnengelaten.
En dat u dan nu het gore lef hebt om de partijen en een kabinet, die
hun nek uitsteken om met oplossingen te komen, om die van bestuurlijk
vandalisme te betichten….
U moet zich kapot schamen.
U bent de vandaal en dat…u moet zich kapot schamen, dat u
degene bent, die alles heeft tegengehouden, die ons nu de les
gaat lezen.
Dat is onacceptabel en ik kan dat ook niet accepteren.
[1.15]
[Geroffel vanuit PVV banken]
[FRANS TIMMERMANS/PVDA GROENLINKS]
[DOOR HET PVV GEROFFEL HEEN]
[1.16]
”Ja, voorzitter…..”
[TIMMERMANS LAAT AL GLIMLACHEND HET PVV GEROFFEL
UITRAZEN]
[1.20]
[TIMMERMANS HERVAT]:
”Voorzitter gisteren…gisteren stond de heer Wilders hier een beetje de schaduw
premier uit te hangen en nou is het weer de heer Wilders die we al
20 jaar eh kennen.
Weet u:
Eh we hebben nu te maken met eh de noodzaak om deze Kamer in
een positie te brengen om ordentelijk aan wetgeving te doen.
Ik zeg het [?] er heel nadrukkelijk bij.
Groenlinks Partij van de Arbeid denkt heel anders over asiel en migratie
dan de PVV.
Dan andere eh fracties in deze Kamer.
Dat hoort bij democratie.
En daar gaan we dan ook de discussie over aan op basis van
ordentelijke voorstellen die het kabinet kan doen.
Mijn enige punt vandaag is en ik houd de Wilders, de heer
Wilders heel helder voor:
Er is geen enkele objectieve feitelijke reden om nu met
noodwetgeving aan de slag gaan.
Dat is vandaag glashelder uit het debat eh gebleken.
Dat u dat wel wil -en het is een gotspe dat u mij iets
verwijt:
U, u meneer de heer meneer Wilders, die dit parlement
een nepparlement noemt, wil mij de maat nemen, schei toch uit
man.
[GEROFFEL VAN PVDA GROENLINKS BANKEN]
Absoluut accepteer ik dat niet van u.
[HARDER GEROFFEL VAN PVDA GROENLINKS BANKEN]
[WILDERS/PVV]:
[2.29]
”Voorzitter, het is een gotspe.
Dat degene, die deze ellende heeft veroorzaakt….
Weet u, als u nou degene was [ER WORDT TUSSENDOOR GEROEPEN,
WILDERS GAAT DOOR], die er altijd stond, als u nou uw partij
degene was, die er altijd had gestaan om te knokken voor een
voor een streng asielbeleid voor een stel [?] migratiebeleid.
Maar de Partij van de Arbeid en zeker Groen Links waar u nou
bent samengegaan is een beetje het toonbeeld van multiculturalisme.
U bent het toonbeeld van open grenzen, u bent een toonbeeld van meer
asiel in Nederland.
En nou gaat u die partijen, die het lef hebben om er wat aan te doen….
Weet u wat wij aan het doen zijn?
Wij zijn uw rotzooi aan het opruimen.
U heeft tientallen jaren lang de rotzooi in Nederland veroorzaakt.
En wij komen nu -en we steken onze nek uit- om die rotzooi
van de Partij van de Arbeid en Groenlinks op te ruimen.
En in plaats van dat u meewerkt, zit u ons de les te lezen.U moet zich kapot schamen.[3.19][GEROFFEL VAN PVV BANKEN]
[FRANS TIMMERMANS/PVDA GROENLINKS]
[3.20]
”Voorzitter……”
[TIMMERMANS LAAT HET PVV GEROFFEL UITRAZEN]
[TIMMERMANS GAAT DOOR]
[3.24]
”De heer Wilders, de heer Wilders is al decennia bezig met het ontmenselijken
van een deel van de Nederlandse bevolking.
Met hen….hij spreekt over mensen, die al de derde en vierde generatie in
Nederland wonen alsof ze er niet bij horen.
Alsof zij een probleem zijn.
Hij heeft het gisteren nog gehad eh waarbij die eh etniciteit koppelt
aan misdaad.
Terwijl iedereen, die ook maar iets weet of de ontwikkeling
van misdaad, weet, dat misdaad gekoppeld is aan armoede.
Dat misdaad gekoppeld is aan postcode waar je woont.
Dat misdaad gekoppeld is aan kansen die je hebt in de
samenleving
En ja, soms heeft dat ook een kleur.
Maar dat is niet de oorzaak.
Het feit, dat mensen ergens anders vandaan komen, het feit,
dat mensen een ander geloof eh hebben, het feit dat mensen een
andere huidskleur hebben, is niet de oorzaak.
De oorzaak is achterstand, de oorzaak is slechte ontwikkeling,
slechte situatie in wijken.
En daar moeten we aan werken.
En daar zouden we veel meer in dit Huis over kunnen praten,
als we ons niet lieten meesleuren in eh de retoriek van
de heer Wilders, die meer dan een miljoen Nederlanders consequent
heeft weggezet 20 jaar lang.
En wat mij het meeste stoort-Dat hij dat vindt, dat weet ik-Maar dat hij daarin geholpen wordt in deze coalitie, met de V, door de VVD,want hij spreekt mij aan op wat de Partij van de Arbeid in het verledengedaan heeft, maar in de afgelopen 35 jaar is die partij daar, de VVD velemalen meer aan het landsbestuur betrokken geweest dan de Partij’van de Arbeid en Groen Links al helemaal niet Dus als u iemand wil aanspreken, spreek dan uw coalitiepartner aaneh op dit punt.Maar dat doet u niet.En wat ik al helemaal niet begrijp is, dat een partij als Nieuw Sociaal Contractaan dit soort van nep wetgeving en ik vind het hooliganisme deelneemten niet op basis van hun waarde voor eh behoorlijk bestuur zegt ”nee, zo doenwe dat niet’, is niet nodig”Kijk ik zeg ook meteen iedereen na.Ambtenaren adviseren, politici hoeven die adviezen niet te volgen.Maar als je die adviezen niet volgt, dan sta je wel aan de lat voorde consequenties van het niet volgen van die adviezen.En als de minister van Binnenlandse Zaken zulke duidelijkeadviezen krijgt, dan verwacht ik van een partij als Nieuw SociaalContract, dat die zeggen: ”We gaan niet meewerken aannoodwetgeving. Wij gaan de Kamer gewoon in positiebrengen om ordentelijke wetgeving hier te behandelen.Dat zou de nette, dat zou de koninklijke weg zijn geweest en erstaat niets in de weg om dat in de komende weken te gaan doenen vandaar de motie, die ik heb ingediend.[5.57]GEROFFEL VAN PVDA GROENLINKS BANKEN[KAMERVOORZITTER BOSMA]:[6.00]”De heer Baudet”[THIERRY BAUDET/FVD][6.01]”Dank u wel voorzitter.Ik wou even zeggen, dat in de motie van de eh de heer Timmermans wordtgesproken van het staatsnoodrecht, maar eh daar heeft dit helemaal niks mee te maken.Staatsnoodrecht is wat eh ontstaat als artikel 103 Grondwet in werking treedt,namelijk een noodtoestand.Dit is gewoon een uitzonderingsclausule van een normale wet.[BAUDET GEEFT VOORBEELD]”Indien buitengewone omstandigheden het …vragen, kan de NS afwijkenvan de normale dienstregeling en rijdt de trein van Den Haag naar Amsterdamniet om 11.20, maar om 11.30”[EINDE CITAAT BAUDET, VERVOLGT’]”Dat is waar we het hier over hebben.Het is gewoon een wet in formele zin.Een normale wet, die zegt ”dit dit dit zijn de regels over immigratie,asiel, verblijf, dat soort zaken allemaal meer.Maar indien buitengewone omstandigheden daar aanleiding toegeven he-dat is aan de regering om dat te beoordelen-dan kan wordenafgeweken van deze deze deze deze deze clausules en dan kan de regeringandere voorwaarden creeren”Dat heeft dus met staatsnoodrecht of noodtoestand ofuitzonderingstoestand of zo helemaal niets te maken.U maakt een staatsrechtelijke blunder Dit is dit is echt onacceptabel.Iedere staatsrechtjurist zal dit, zal dit beamen.Dit deze motie-ik zou hem even wijzigen-maar het het slaatwerkelijk helemaal nergens op.Het heeft niets met het staatsnoodrecht [BOSMA EVEN TUSSENDOOR: ‘Ja”]te maken.Niets met artikel 103 Grondwet te maken.[7.29]
[FRANS TIMMERMANS/PVDA GROENLINKS]
[7.30]
”Ja voorzitter.
Ik moet natuurlijk een beetje voorzichtig zijn bij het tegenspreken
van de hooggeleerde eh staatsrechtdeskundige eh de heer Baudet,
maar ik wil dat toch doen op basis ook van alle adviezen, die we vanavond
hebben kunnen lezen, waarin duidelijk staat dat als je een beroep doet op art
eh op artikel 110 en 111 van de Vreemdelingenwet, dat je dan in feite
de wet buiten werking stelt en dat je dan ook om het parlement
heen kan bij toepassen van maatregelen.
Dat staat er gewoon en dat is staatsnoodwetgeving.
Dat is niet anders dan zo.
Dus dat is de situatie en daar willen we eh niet naartoe,
omdat het niet nodig is naar ons oordeel.
Zeg ik tegen de heer Baudet.
[8.06]
[KAMERVOORZITTER BOSMA]:[8.07]”Ik doe de interrupties in de tweede termijn in tweeen”Afrondend:”
THIERRY BAUDET/FVD]
[8.11]
”Eh ja eh eh nu hoor je het weer, dus het heeft, het zijn twee volstrekt
verschillende dingen.
Op het moment, dat je afwijkt van de normale procedure, dan kun je dus een
andere procedure instellen, kun je zeggen ”wij gaan het per per heden zo doen
in plaats van zo, in plaats van dat die die trein rijdt om 11.20 gaan we vanaf nu dat per acuut zo doen” en dan moet je, alleen wat je dan moet doen is even
de nieuwe procedure voorleggen aan de Kamer eh en dan kun je dus
terwijl je hebt gehandeld kan de Kamer daarover beslissen.
Dat is een hele normale procedure.
Iets van 60 of 70 procent van alle wetten in Nederland hebben
dit soort clausules en dat is ook heel logisch, omdat er allerlei
omstandigheden kunnen zijn, de groenteboer is ziek, de wet de de weg is
opgebroken, het stoplicht doet het niet.
Dit en dit is de normale procedure, maar als er buitengewone
omstandigheden zijn, dan mag de regering daarvan afwijken en dan zal
de regering dat voorleggen aan de Kamer eh terwijl de regering iets anders alvast
[KAMERVOORZITTER BOSMA ERTUSSENDOOR]:;”Ja”
[THIERRY BAUDET VERVOLGT] ”in werking zet”
[KAMERVOORZITTER BOSMA ERTUSSENDOOR]:;”Ja”
[THIERRY BAUDET VERVOLGT]:
[9.12]
”Dat heeft dus…dat is dat dat is gewoon een een normale regeling.
daar kunt u het mee oneens zijn, dat is prima, daar kunnen we over stemmen,
is ook goed.
Maar nogmaals:
Met staatsnoodtrecht als in artikel 103 Grondwet heeft dat gewoon helemaal
niets te maken.
En het het is gewoon belachelijk-u had het eerder vandaag over dat dat de regering zich belachelijk zou maken door een briefje te sturen aan de
Europese Commissie over een opt out over asiel en immigratie omdat
de Commissie daar formeel gezien niet over gaat.
Dat vond ik eigenlijk wel een goed punt.
Want daar gaan de landen over.
De lidstaten gaan over verdragswijzigingen.
Zo is het geregeld in de Europese wetgeving.
Nou maar dan:
Wees dan ook zo kritisch op uzelf.
Het slaat nergens op om over staatsnoodrecht te praten, als het
gaat om een uitzonderingsclausule in een…..
[KAMERVOORZITTER BOSMA ERTUSSENDOOR]:;”Ja”
[THIERRY BAUDET VERVOLGT]:
”….normale….”
[KAMERVOORZITTER BOSMA ERTUSSENDOOR]:;”Ja”
[THIERRY BAUDET VERVOLGT]:
”…wet in formele zin”
[KAMERVOORZITTER BOSMA]:
”Ja”
EINDE YOUTUBE FILMPJE
ACHTERGROND BOVENSTAAND ”KAMERDUEL” TUSSEN
TIMMERMANS EN WILDERS:
MOTIE TIMMERMANS
file:///C:/Users/Astrid/Downloads/Motie%20van%20het%20lid%20Timmermans%20c.s.%20over%20afzien%20van%20het%20voornemen%20om%20artikel%20111%20van%20de%20Vreemdelingwet%20in%20werking%20te%20stellen%20en%20wijzigingen%20alleen%20via%20een%20ordentelijk%20wetgevingsproces%20voorleggen%20aan%20het%20parlement.pdf
Nr. 9 MOTIE VAN HET LID TIMMERMANS C.S.
Voorgesteld 19 september 2024
De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende dat het kabinet voornemens is om delen van de Vreemdelingenwet buiten werking te stellen op grond van het staatsnoodrecht, zonder voorafgaande goedkeuring van het parlement;
overwegende dat het toepassen van staatsnoodrecht het risico in zich bergt dat het (juridisch) onhoudbaar blijkt;
overwegende dat in het parlement en de samenleving zeer uiteenlopende opvattingen bestaan over migratie die het verdienen om zorgvuldig besproken te worden;
van mening dat een zorgvuldige wetsbehandeling in zowel de Tweede Kamer als de Eerste Kamer wenselijk is;
verzoekt de regering om af te zien van het voornemen om artikel 111 van de Vreemdelingenwet in werking te stellen, en eventuele wijzigingen van de Vreemdelingenwet alleen via een ordentelijk wetgevingsproces voor te leggen aan het parlement;
spreekt uit dat de Kamer bereid is deze wetgeving met spoed te behandelen,
en gaat over tot de orde van de dag
Timmermans
Jetten
Bikker
Dijk
Dassen
Bontenbal
” Een motie-Timmermans c.s. waarin de regering werd verzocht om af te zien van het voornemen om artikel 111 van de Vreemdelingenwet in werking te stellen, werd na een lang debat verworpen.1)”
Valse verwachtingen over staatsnoodrecht
30 SEPTEMBER 2024
maandag 30 september 2024, Dr. Lisanne Groen i
Het viel te verwachten: tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen (APB) was het noodrecht een heet hangijzer. Niet alleen de inzet stond ter discussie, maar ook de uitlating van minister Faber dat die inzet was getoetst door de beste juristen. Dat wilde de Kamer wel eens zien.
Uit de stukken die uiteindelijk werden overgelegd – zie daarover de bijdrage i van Solke Munneke in deze editie van de Hofvijver – werd duidelijk dat over de inzet van het noodrecht inderdaad was geadviseerd, al bleek van enig ambtelijk enthousiasme over de plannen bepaald geen sprake. Een motie-Timmermans c.s. waarin de regering werd verzocht om af te zien van het voornemen om artikel 111 van de Vreemdelingenwet in werking te stellen, werd na een lang debat verworpen.1)
Het ziet er dus naar uit dat binnenkort een koninklijk besluit (KB) tot inwerkingstelling van artikel 111 van de Vreemdelingenwet zal worden vastgesteld. Als dat gebeurt, is het voor de derde keer in relatief korte tijd dat ‘separate inwerkingstelling’ – dus zonder afkondiging van een beperkte of algemene noodtoestand – van noodrecht plaatsvindt.
Ten tijde van de coronapandemie werd artikel 8, eerste en derde lid van de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag (Wbbbg) in werking gesteld, zodat de minister van JenV regels kon maken om ‘het vertoeven in de open lucht’ te beperken.
Na de Russische invasie in Oekraïne gebeurde dat met de artikelen 2c en 4 van de Wet verplaatsing bevolking (Wvp), waardoor burgemeesters de taak kregen zorg te dragen voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen en de minister van JenV daaromtrent aanwijzingen kon geven.
Beide keren verliep de inzet van het noodrecht niet zonder slag of stoot. De Haagse voorzieningenrechter oordeelde dat de inwerkingstelling van de genoemde artikelen van de Wbbbg onrechtmatig was,2) waarna alsnog in een afzonderlijke wettelijke grondslag voor een avondklok werd voorzien.3) En tijdens het debat over de voortduringswet na inwerkingstelling van de bepalingen in de Wvp liepen de gemoederen hoog op: PVV-Kamerlid Markuszower noemde de inzet van de Wvp-bepalingen een ‘dieptepunt’ en ‘een oorlogsverklaring van dit kabinet aan onze democratie’.4)
De commotie in de Kamer omtrent de voorgenomen inwerkingstelling van artikel 111 van de Vreemdelingenwet is dus niet vreemd, te meer omdat die inwerkingstelling voor het parlement grote gevolgen heeft. Vanaf dat moment kan de regering namelijk bij algemene maatregel van bestuur (amvb), dus zonder betrokkenheid van het parlement, afwijken van vrijwel de gehele Vreemdelingenwet.
Weliswaar moet na de vaststelling van het inwerkingstellings-KB ‘onverwijld’ een voorstel voor een voortduringswet aan de Kamer worden gezonden (bij inwerkingstelling van artikel 8, leden 1 en 3 van de Wbbbg duurde dat elf dagen; bij de artikelen 2c en 4 van de Wvp negentien), maar dat voorstel ziet alléén op de voortduring van de inwerkingstelling.
Het is dus níet bedoeld om de maatregelen die de regering in de amvb(‘s) treft alsnog van een formeelwettelijke grondslag te voorzien. Het parlement staat bij de behandeling van de voortduringswet daarom voor een belangrijke taak: omdat inwerkingstelling van artikel 111 alleen mogelijk is als ‘buitengewone omstandigheden’ dat noodzakelijk maken, moet het beoordelen of de door de regering aangedragen omstandigheden inderdaad ‘buitengewoon’ zijn, en rechtvaardigen dat het parlement zijn medewetgevende rol prijsgeeft als het om het grootste deel van de Vreemdelingenwet gaat.
Eerst over die ‘buitengewone omstandigheden’: dat is een potentieel veelomvattend begrip omdat het geen feitelijke beschrijving van een noodsituatie geeft.5) Het impliceert dat noodrecht alleen mag worden gebruikt als dat, gelet op de situatie die zich voordoet, proportioneel is.
Daarnaast moet ook aan het vereiste van subsidiariteit zijn voldaan: alleen als bestaande bevoegdheden (in de Vreemdelingenwet, maar ook in andere wetten, bijvoorbeeld de Spreidingswet) ontoereikend zijn om de situatie te beheersen, mag noodrecht worden ingezet. Of een situatie grote spoed heeft, is voor het bestaan van ‘buitengewone omstandigheden’ niet doorslaggevend.6) Of een situatie onvoorzien is, is dat evenmin.7)
Tegelijkertijd zijn zowel spoedeisendheid als voorzienbaarheid van belang in het kader van de proportionaliteits- en subsidiariteitseis: als een situatie geen grote spoed heeft (het doorlopen van een regulier wetgevingstraject behoort bijvoorbeeld tot de mogelijkheden) en het ook in de rede lag dat zij zich zou voordoen, zal aan die eisen niet zijn voldaan.
Het is van groot belang dat het parlement hier scherp op is: het moet voorkomen dat de regering misbruik van noodrecht maakt en het al te lichtvaardig inzet om het parlement te kunnen omzeilen,8) te meer omdat de rechter de inzet van noodrecht doorgaans terughoudend toetst.
Dan over de rol van het parlement. Tijdens de APB werd verschillende malen naar voren gebracht dat het parlement door inwerkingstelling van artikel 111 Vreemdelingenwet helemaal niet ‘buiten spel’ zou worden gezet. Het parlement had toch ooit ingestemd met het wetsvoorstel voor de Vreemdelingenwet – en dus ook met artikel 111?
En het zou toch nog moeten instemmen met het voorstel voor een voortduringswet? En het zou toch zélfs de ontwerp-amvb’s toegezonden krijgen op het moment dat die aan de Afdeling advisering van de Raad van State worden voorgelegd? Dat kon toch nooit worden volgehouden dat het geen rol had? Parlementaire betrokkenheid bij noodrecht is uit de aard der zaak lastig.
Enerzijds is het van belang dat het bestuur met voldoende slagkracht kan optreden als de situatie daarom vraagt, anderzijds is van belang dat te nemen maatregelen – juíst verstrekkende – democratisch zijn gelegitimeerd en dat het parlement de inzet ervan goed kan controleren. In de systematiek van de separate inwerkingstelling is daartussen een balans gezocht, maar of die balans nu nog in alle gevallen voldoet is twijfelachtig.
De coronapandemie heeft duidelijk gemaakt dat ‘buitengewone omstandigheden’ erg lang kunnen duren en dat de inzet van noodbevoegdheden ook langere tijd noodzakelijk kan zijn. In het kader van de modernisering van het staatsnoodrecht – waar al in 2018 aanvang mee is gemaakt, maar die na corona iets voortvarender ter hand is genomen – schreef de minister van JenV in 2022 dat het in zulke omstandigheden “voor de hand ligt dat het parlement nauwer wordt betrokken bij de inwerkingstelling en buitenwerkingstelling van noodbevoegdheden”, dat het regelmatig van relevante informatie wordt voorzien en dat het – als de spoedeisendheid van de situatie zich daar niet tegen verzet – vooraf wordt “meegenomen” in de afweging om noodbevoegdheden in of buiten werking te stellen.9)
Niet ondenkbaar is dat bij de behandeling van de voortduringswet in de Tweede Kamer amendementen zullen worden ingediend, bijvoorbeeld om de inwerkingstelling van artikel 111 van de Vreemdelingenwet aan een termijn te binden, of om te voorzien in een voorhangprocedure bij de amvb’s die op grond van dat artikel worden vastgesteld. Hoewel dat begrijpelijk is, past het niet in de huidige systematiek van de separate inwerkingstelling van het staatsnoodrecht.
Het leidt bovendien af van de vraag waar het echt om draait: is sprake van ‘buitengewone omstandigheden’? Als die vraag niet met een volmondig ja kan worden beantwoord – zoals in dit geval – moet het oordeel duidelijk zijn: niet doen.
Lisanne Groen is universitair hoofddocent staats- en bestuursrecht aan de Vrije Universiteit Amsterdam en onlangs fellow geworden van het Montesquieu Instituut
- 1) Kamerstukken II 2024/25, 36600, nr. 9.
- 2) Rb. Den Haag 16 februari 2021, ECLI:NL:RBDHA:2021:1100. Het Hof vernietigde het vonnis van de voorzieningenrechter (Hof Den Haag 26 februari 2021, ECLI:NL:GHDHA:2021:285) en de Hoge Raad liet die beslissing in stand (HR 18 maart 2022, ECLI:NL:HR:2022:380).
- 3) Wet van 22 februari 2021, Stb. 2021, 85.
- 4) Handelingen TK 6 juli 2021, nr. 101, item 18.
- 5) In de artikelen 50 en 50a van de Vreemdelingenwet uit 1967, de voorlopers van de artikelen 110 en 11 in de huidige Vreemdelingenwet, stond bijvoorbeeld ‘in geval van oorlog’ (of andere buitengewone omstandigheden). Bij de herziening van het noodrecht in 1997 werden feitelijke beschrijvingen die golden voor de inwerkingtreding van het noodrecht vervangen door de term ‘buitengewone omstandigheden’.
- 6) Vgl. r.o. 6.11 in de uitspraak van het Hof inzake inwerkingstelling van de Wbbbg in verband met de avondklok (zie noot 2).
- 7) Vgl. Samantha Daniels, Staatsnoodrecht beschermt tegen bestuurlijk misbruik van (asiel)recht. Mits de Kamer en de rechter hun werk doen, www.nederlandrechtsstaat.nl
- 8) A.J. Wieringa, Uitroepen asielcrisis is misbruik van bevoegdheid, www.openbareorde.nl
- 9) Kamerstukken II 2022/23, 29668, nr. 69.