WILLEM KRAAN
DE AFSCHEIDSBRIEF
AFSCHEIDSBRIEF FEBRUARISTAKER WILLEM KRAAN AAN
ZIJN FAMILIE, DE OCHTEND VOOR ZIJN EXECUTIE/HULDE AAN DE
DAPPEREN!/HULDE!
UITTROUW
AANGRIJPENDE BRIEF GEFUSILLEERDE FEBRUARISTAKER OPGEDOKEN16 FEBRUARI 2017
https://www.trouw.nl/nieuws/aangrijpende-brief-gefusilleerde-februaristaker-opgedoken~b53fbfd8/
Na een oproep van het Stadsarchief Amsterdam naar foto’s en persoonlijke verhalen van mensen die meededen aan de Februaristaking is een afscheidsbrief van Willem Kraan opgedoken. Kraan was stratenmaker en samen met Piet Nak de drijvende kracht achter de staking in 1941.
Wilhelmus Johannes Kraan schreef de afscheidsbrief aan zijn geliefden op 19 november 1942, de dag dat hij door de Duitsers, samen met 32 anderen, werd gefusilleerd op het vliegveld Soesterberg. Kraan was toen 33 jaar en schreef zijn aangrijpende brief vanuit de Kriegswehrmachtgefängnis in Utrecht.
‘Donderdagmorgen om 11 uur kregen wij dat is 14 man de boodschap dat ‘t vonnis bestendigd is en ’s middags om 3 uur geveld zal worden’, schrijft de verzetsman.
Hij richt zich tot zijn familieleden en in het bijzonder tot zijn vrouw Bets en nog kleine dochter Catrientje: ‘Ik heet Kraan en ik wil en ik zal tot aan de laatste seconde toe een Kraan zijn en ik hoop dat jullie alle en wel voornamelijk jij Bets dien naam eer aan zal doen..’.
‘Trieni zal nu nog niet begrijpen waarvoor of ik val maar jij verteld [sic] het haar natuurlijk wanneer zij wat ouder is, en dat doe je vast hoor Bets, want anders zou zij zich nog schamen voor haar Pappie, en dat hoeft niet hoor, want een verrader ben ik niet, ik val voor mijn ideaal en ik hoop dat dit niet voor niets is.’
Kleindochter
Een kopie van de afscheidsbrief werd aangeleverd door Ellen Hettinga, een kleindochter van Kraan. Zij vernam vorig jaar van de oproep van het Stadsarchief Amsterdam via de media, en kwam naast de brief ook nog met een foto van haar opa.
Stratenmaker Kraan was sinds 1934 in dienst bij de gemeente Amsterdam en lid van de CPN, de Communistische Partij Nederland die inmiddels verboden was door de nazi’s. Ook zijn vriend Piet Nak was lid van de CPN en werkte bij de gemeentereiniging.
Toen Kraan op zondag 23 februari 1941 op bezoek was bij zijn schoonouders die in het centrum van Amsterdam woonden aan de rand van de Jodenbuurt, zag hij hoe Duitse politiemannen tijdens een razzia met veel geweld honderden Joodse burgers oppakten. Later op de dag sprak hij er met Piet Nak over en beraamden zij een plan voor een proteststaking.
Minstens 4400 ambtenaren de straat op
De Februaristaking werd het grootste openlijke massaprotest tegen de Jodenvervolging in Europa. In totaal gingen op 25 en 26 februari minstens 4.400 ambtenaren en werklieden van de gemeente Amsterdam de straat op uit solidariteit met de Joden die in hun stad werden vervolgd. De trams stonden stil en bij gemeentelijke diensten werd niet gewerkt. De staking sloeg over naar omliggende steden en andere delen van het land, maar werd daarna met geweld gebroken door de Duitse bezetter.
Kraan bleef na de staking actief in het verzet, maar werd op 16 november 1941 opgepakt. Op 29 juli van het jaar daarop werd hij ter dood veroordeeld, een vonnis dat bijna vier maanden later in Soesterberg werd voltrokken. De Februaristaking wordt in Amsterdam nog elk jaar herdacht bij het standbeeld De Dokwerker.
‘Anders zou zij zich nog schamen voor haar Pappie, en dat hoeft niet hoor, want een verrader ben ik niet, ik val voor mijn ideaal en ik hoop dat dit niet voor niets is.’
Willem KraanDe namen van de arbeiders en ambtenaren die deelnamen aan de staking zijn bekend uit documenten in de archieven, maar naar portretten van de stakers was niet eerder gezocht. Na de oproep van het Stadsarchief in februari vorig jaar dook allerlei materiaal op, maar de afscheidsbrief van Kraan is de opmerkelijkste vondst die de oproep opleverde. In het Stadsarchief Amsterdam begint vanavond de tentoonstelling Stad in oorlog, met nieuwe beelden van Amsterdam tijdens de Tweede Wereldoorlog. Er zijn onder meer twee bijzondere foto’s van de Februaristaking te zien die de oproep vorig jaar heeft opgeleverd. De 165 geëxposeerde foto’s van bezet Amsterdam zijn na intensief onderzoek gevonden in de archieven van het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies NIOD en het Stadsarchief Amsterdam, en zijn nog niet eerder gepubliceerd. De tentoonstelling duurt tot en met 14 mei.EINDE
WIKIPEDIA
WILLEM KRAAN
https://nl.wikipedia.org/wiki/Willem_Kraan
ZIE OOK
https://www.astridessed.nl/84-jaar-februaristaking-herdenking-toen-niet-nu-niet-nooit/
ENhttps://www.astridessed.nl/83-jaar-herdenking-februaristaking-herdenking-toen-bestrijdt-het-fascisme-nu/