[53]
HET PAROOL
SURINAAMSE EX-PRESIDENT BOUTERSE KRIJGT IN
HOGER BROEP 20 JAAR CEL VOOR DECEMBERMOORDEN
20 DECEMBER 2023
De Surinaamse oud-president en oud-legerleider Desi Bouterse is ook in hoger beroep veroordeeld tot een celstraf van 20 jaar voor zijn rol bij de Decembermoorden. Hij kreeg die straf al twee keer eerder opgelegd en het Hof van Justitie houdt nu ook bij het eindvonnis vast aan die beslissing.
De verweren van de oud-president zijn verworpen. De rechters hebben niet gevraagd om de onmiddellijke arrestatie van Bouterse, die niet bij de uitspraak aanwezig was.
“Degenen die gerechtigheid zochten, hebben engelengeduld gehad,” zei de voorzitter van het hof. Dat het zo lang heeft geduurd om tot een veroordeling te komen, heeft volgens de voorzitter van het hof onder meer gelegen aan de houding en tactiek van Bouterse. Hij vertraagde het proces jarenlang, ook tijdens zijn presidentschap.
Bouterse en vier andere verdachten stonden terecht voor hun betrokkenheid bij de marteling en moordpartij in Fort Zeelandia op 8 december 1982. Die kostte het leven aan vijftien ongewapende tegenstanders van het toenmalig militaire bewind onder leiding van Desi Bouterse. Onder hen waren vakbondsleiders, wetenschappers, militairen en journalisten.
Vakbondsleider Fred Derby overleefde. Hij heeft een uitgebreide getuigenis afgelegd voordat hij in 2001 overleed. Bouterse heeft altijd volgehouden dat de vijftien slachtoffers betrokken waren bij plannen voor een staatsgreep en dat zij op de vlucht zijn doodgeschoten.
Al twee keer twintig jaar
Het proces in deze zaak begon in 2007, nadat maatschappelijke groeperingen met succes in actie waren gekomen tegen de dreigende verjaring van de moorden. De krijgsraad veroordeelde Bouterse in 2019, toen nog de democratisch gekozen president, tot twintig jaar celstraf. Hij tekende protest aan, maar kreeg in 2021 opnieuw twintig jaar opgelegd. Nu is in het hoger beroep het laatste woord aan het Surinaamse Hof van Justitie. Na deze uitspraak is er geen beroep meer mogelijk.
Bouterse was niet aanwezig bij de zitting. Het is onduidelijk waar hij momenteel verblijft. De Nederlandse ambassade in Paramaribo heeft gewaarschuwd voor mogelijke onrust rond de zitting. De politie heeft de beveiliging aangescherpt vergeleken met eerdere zittingen in deze zaak.
‘Vrede en rust’
De Surinaamse regering ‘doet er alles aan om rust, orde en veiligheid te waarborgen’, heeft president Chan Santokhi vooraf laten weten. Het staatshoofd vroeg de Surinaamse samenleving om verantwoordelijk gedrag te tonen en vreedzaam om te gaan met deze ‘cruciale uitspraak voor de natie’. “De regering begrijpt de emotionele impact van de zaak en roept op tot eenheid, verantwoordelijkheid en respect voor de rechtsstaat,” zei Santokhi in een persbericht.
Nabestaanden van de slachtoffers zijn blij met de definitieve veroordeling van Bouterse. “Dit is een historische en feestelijke dag voor de nabestaanden en voor heel Suriname,” zegt Romeo Hoost, voorzitter van het Comité Herdenking Slachtoffers. “Eindelijk gerechtigheid. Bouterse heeft gebruik en misbruik gemaakt van alle rechten die hij zijn vermoorde tegenstanders niet heeft gegund. Maar nu kan hij er niks meer tegen doen.”
Volgens Henri Behr, die zijn broer Bram Behr verloor bij de Decembermoorden, is er ‘geen speld tussen te krijgen’. “Voor mij is belangrijk dat deze mannen helemaal niet bezig waren met een coup, zoals Bouterse beweert,” aldus Behr vanuit het gerechtsgebouw. “Er valt een last van mijn schouders. Ondanks alle hectiek om me heen, voelde ik een moment van stilte in me.”
Bij Eddy Wijngaarde, die eveneens bij de uitspraak was, kwamen emoties los bij het vonnis. “Ik twijfelde vooraf niet dat hij veroordeeld zou worden. Maar bij het vonnis kwamen toch de tranen in mijn ogen. Bouterse is sinds woensdag politiek dood.”
Voor Henk Kamperveen, zoon van de vermoorde André Kamperveen, is het vonnis ook een triomf voor de vijftien mensen die in 1982 zijn vermoord, omdat zij opkwamen voor het herstel van de rechtsstaat. “Het heeft lang geduurd, maar we zijn heel blij met deze uitspraak. Voor ons is nu een periode aangebroken om alles achter ons te laten en misschien het rouwproces op te starten.”
EINDE
[54]
”De verweren van de oud-president zijn verworpen. De rechters hebben niet gevraagd om de onmiddellijke arrestatie van Bouterse, die niet bij de uitspraak aanwezig was.”
HET PAROOL
SURINAAMSE EX-PRESIDENT BOUTERSE KRIJGT IN
HOGER BROEP 20 JAAR CEL VOOR DECEMBERMOORDEN
20 DECEMBER 2023
ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 53
[55]
”De voormalig president van Suriname moest zich op 12 januari melden bij de gevangenis in de hoofdstad Paramaribo, maar kwam daar nooit opdagen. Sindsdien ontbreekt ieder spoor van hem.”
RTL NIEUWS
WAAR IS BOUTERSE? EEN JAAR NA ZIJN VEROORDELING IS HIJ NOG STEEDS SPOORLOOS
Een jaar na zijn veroordeling tot 20 jaar celstraf is de Surinaamse oud-president Desi Bouterse nog altijd voortvluchtig. Voor de nabestaanden van de zogeheten Decembermoorden, die morgen worden herdacht, is die situatie niet te verkroppen
De inmiddels 79-jarige Bouterse werd een jaar geleden definitief veroordeeld door het Surinaamse Hof van Justitie voor zijn rol in de Decembermoorden van 1982. Daarbij werden vijftien tegenstanders van zijn militaire bewind opgepakt, gemarteld en geëxecuteerd. Het Hof noemde Bouterse de ‘onbetwiste leider in het geheel’.
De voormalig president van Suriname moest zich op 12 januari melden bij de gevangenis in de hoofdstad Paramaribo, maar kwam daar nooit opdagen. Sindsdien ontbreekt ieder spoor van hem.
Romeo Hoost spreekt van een dubbel gevoel. HIj is voorzitter van het Comité Herdenking Slachtoffers Suriname en neef van Eddy Hoost, één van de vijftien slachtoffers van de Decembermoorden. “Vorig jaar rond deze tijd waren wij zeer euforisch gestemd: Bouterse was door alle rechtbanken veroordeeld. Onze verbazing is groot dat hij nu nog steeds zit ondergedoken. En vooral dat er niets aan is gedaan om hem op te pakken.”
Drie van de vier medeveroordeelden voor betrokkenheid bij de moorden (Benny Brondenstein, Stephanus Dendoe en Ernst Geffery) meldden zich begin dit jaar wel bij de gevangenis. Zij moeten elk een celstraf van 15 jaar uitzitten. De vierde, de 71-jarige ex-militair en lijfwacht van Bouterse Iwan Dijksteel, sloeg ook op de vlucht. Hij is net als Bouterse nog altijd voortvluchtig.
Cuba of Venezuela
Bouterse en Dijksteel zijn in maart op de opsporingslijst van Interpol gezet. Ze worden sindsdien in 195 landen gezocht. Het heeft tot op heden niets concreets opgeleverd.
Ondertussen ging het speculeren door: Bouterse zou naar Cuba of Venezuela zijn gevlucht. Of op een geheime plek zijn ondergedoken in het Surinaamse binnenland, dat voor het overgrote deel uit tropisch regenwoud bestaat.
Hoost, die zondag de herdenking in Amsterdam organiseert, gelooft er niets van. Hij vermoedt dat Bouterse zich verschuilt in zijn huis in Leonsberg, een buitenwijk van Paramaribo. Die woning is omgeven door een hoge muur. “De man zit gewoon thuis bij zijn vrouw. Misschien in een bunker.”
Henk Kamperveen, zoon van de vermoorde André Kamperveen, herdenkt zijn vader en de andere veertien slachtoffers zondag bij een kranslegging bij het nationaal monument Bastion Veere bij Fort Zeelandia in Paramaribo. Dat is de plek waar in 1982 de Decembermoorden zijn gepleegd.
‘Beladen dag’
“8 december is voor ons altijd een beladen dag. Bezoeken aan het graf en samen zijn met de overige nabestaanden, het roept altijd weer emoties op”, zegt Kamperveen. Hij is eigenaar van radiozender ABC Suriname, die door zijn vader is opgericht en waarvan het gebouw in december 1982 door de militairen van Bouterse in brand is gestoken.
Kamperveen noemt het een ‘grote blunder’ dat het Surinaamse OM en veiligheidsdiensten Bouterse en Dijksteel niet hebben opgepakt. Ook hij denkt dat Bouterse en Dijksteel nog altijd in Suriname zijn. “Het is bekend dat Bouterse en Dijksteel zich op Surinaams grondgebied bevinden. In het binnenland, ze worden geholpen door partijgenoten.”
Advocaat Gerard Spong, destijds betrokken bij het onderzoek naar de Decembermoorden, neemt aan dat er nog steeds naar Bouterse wordt gezocht. “De ervaring leert dat dit soort zoekacties in het grootste geheim worden ondernomen. Er zijn tig voorbeelden van Interpol dat mensen soms na vele jaren worden opgespoord. Soms wel tien, twintig jaar.”
Duikt Bouterse op rond de verkiezingen?
Ondertussen wordt in Suriname gespeculeerd dat Bouterse opduikt in aanloop naar de verkiezingen van mei 2025. Hij zou als gevluchte leider van zijn partij de NDP willen meedoen aan die parlementsverkiezingen, zodat hij zichzelf bij een eventuele verkiezingswinst dan gratie kan verlenen.
Geen onwaarschijnlijk scenario, zegt Spong. “Dat is natuurlijk een schrikbeeld voor veel Surinamers. Maar theoretisch is het mogelijk. Dus er staat misschien nog heel veel te gebeuren”, aldus de advocaat.
Kamperveen heeft de verhalen over de mogelijke gratie van Bouterse ook gehoord. “Ongelooflijk dat je als democratische partij een veelvoudige moordenaar die de leiding had bij de moordpartij weer vrij wilt krijgen. Als partij heb je dan geen respect voor de rechterlijke macht en rechtsstaat. Ik verwacht dat het volk van Suriname dit resoluut zal afwijzen”, zegt Kamperveen.
EINDE