[28]
“Het Rijk heeft een huisvestingscrisis gecreëerd rondom statushouders”, zegt Monique Kremer, voorzitter van de Adviesraad Migratie. “De woningnood wordt niet door statushouders veroorzaakt, maar ze hebben er wel last van.”
Al sinds 2018 stagneert de uitstroom van asielzoekers met een verblijfsvergunning uit de azc’s. Vorige week, op 12 oktober, verbleven er zo’n 17.500 statushouders in de opvang en dat aantal groeit.
De Adviesraad ziet hiervoor drie oorzaken: de wooncrisis, de crisis in het asielstelsel en een aantal knelpunten in de uitvoering en uitwerking van het migratiebeleid op gemeentelijk niveau. De combinatie van die omstandigheden maakt het tijdig huisvesten van statushouders in gemeenten een grote uitdaging.”
”In totaal wachten nu nog zo’n 17.500 statushouders op een woning. De meesten wonen in afwachting van een huis nog in een asielzoekerscentrum, waar ze plekken bezet houden van asielzoekers die nog in de aanvraagprocedure zitten.”
NOS
OVERHEID SCHIET TEKORT BIJ HUISVESTING’
STATUSHOUDERS, ZEGT ADVIESRAAD
20 OCTOBER 2022
De overheid schiet tekort bij het huisvesten van asielzoekers met een verblijfsvergunning, staat in een onderzoeksrapport van de Adviesraad Migratie. Tussen gemeenten bestaan daarbij grote verschillen.
“Het Rijk heeft een huisvestingscrisis gecreëerd rondom statushouders”, zegt Monique Kremer, voorzitter van de Adviesraad Migratie. “De woningnood wordt niet door statushouders veroorzaakt, maar ze hebben er wel last van.”
Al sinds 2018 stagneert de uitstroom van asielzoekers met een verblijfsvergunning uit de azc’s. Vorige week, op 12 oktober, verbleven er zo’n 17.500 statushouders in de opvang en dat aantal groeit.
De Adviesraad ziet hiervoor drie oorzaken: de wooncrisis, de crisis in het asielstelsel en een aantal knelpunten in de uitvoering en uitwerking van het migratiebeleid op gemeentelijk niveau. De combinatie van die omstandigheden maakt het tijdig huisvesten van statushouders in gemeenten een grote uitdaging.
Statushouders zouden volgens de adviesraad weer een wettelijke urgentiecategorie moeten zijn, zoals ze waren tot 2017. “Daarmee geeft het Rijk het signaal af aan gemeenten dat het het huisvesten van statushouders belangrijk vindt”, zegt Kremer.
Omdat de huisvesting van statushouders niet goed verloopt, adviseert de raad overheden verder om te investeren in flexibele woonoplossingen. Gemeenten zouden die moeten ontwikkelen en het Rijk zou daar langdurig in moeten investeren.
De gemeentelijke taakstelling wordt deels gebaseerd op voorspellingen over de instroom en die prognose wordt maar twee keer per jaar aangepast. Ook dat is een probleem. Prognoses in opeenvolgende periodes kunnen enorm verschillen; zo was de taakstelling voor de eerste helft van 2021 twee keer zo groot als die voor de zes maanden ervoor.
De voorspellingen voor dit jaar zijn te laag ingeschat en de huidige opvangcrisis zorgt er ook voor dat het huisvesten moeizaam loopt, omdat er enkel focus is op de korte termijn. De Adviesraad Migratie wil dat gemeenten vaker en sneller worden geïnformeerd over afwijkingen tussen de prognoses en het daadwerkelijke aantal statushouders dat ze moeten huisvesten.
Niet slecht
Toch doen gemeenten het dit jaar niet slecht, zegt de raad. In 2021 hebben gemeenten meer dan 10.000 statushouders meer gehuisvest dan in 2020. In de eerste helft van 2022 waren het er in totaal bijna 12.000. Daarmee hebben zij hun taakstelling gehaald en hebben zij een (bescheiden) deel van hun langdurige achterstand ingelopen.
In het verleden hebben niet alle gemeenten namelijk genoeg woningen aan statushouders toegewezen. Kremer: “Na de hoge instroom in 2015 hebben gemeenten in een jaar tijd 40.000 statushouders gehuisvest, maar daarna verslapte de aandacht bij alle overheden.” In de cijfers is te zien dat in 2018 en 2019 relatief weinig statushouders een woning hebben gekregen.
In totaal wachten nu nog zo’n 17.500 statushouders op een woning. De meesten wonen in afwachting van een huis nog in een asielzoekerscentrum, waar ze plekken bezet houden van asielzoekers die nog in de aanvraagprocedure zitten.
Als zij allemaal een woning zouden hebben, dan kan de tijdelijke opvang gesloten worden, daarom blijft de staatssecretaris gemeenten verzoeken om haast te maken met huisvesten. Alle gemeenten moeten bijdragen aan de huisvesting van vergunninghouders, in verhouding met hun inwonertal. Sommige zijn daar al een tijd voortvarend mee bezig, anderen hebben een enorme achterstand.
Belangrijk voor integratie
In principe wijst het Centraal Orgaan opvang asielzoekers de statushouder toe aan de gemeente op het moment dat besloten wordt dat een asielzoeker in Nederland mag blijven. Daarna heeft de gemeente maximaal veertien weken de tijd om een huis te regelen. Dat lukt maar in de helft van de gevallen, stelt de adviesraad vast.
Voorzitter Kremer benadrukt hoe belangrijk het is om statushouders snel te huisvesten. “Pas als je in je definitieve gemeente woont, kan je beginnen met de inburgering. Vanaf dat moment kan je dus uit de pauzestand van een asielprocedure”, zegt ze. “Als het lang duurt voordat er huisvesting is, heeft dat negatieve gevolgen voor de statushouder, maar ook voor de samenleving. Dan heb ik het niet alleen over de problemen in de opvang die nu veel in het nieuws zijn; we laten het potentieel van een flink deel van de bevolking onbenut.”
In een reactie benadrukt staatssecretaris Van der Burg dat eerder met de gemeenten is afgesproken dat die nog voor het eind van het jaar 20.000 statushouders zullen huisvesten. Volgens de staatssecretaris is het zeer grote aantal statushouders een van de oorzaken waardoor de capaciteit van de opvang onder druk staat.
Hij herhaalt dat hij nog deze week met een wetsvoorstel hoopt te komen om de opvang van asielzoekers eerlijker over Nederland te verdelen. Over die wet wordt al tijden overlegd binnen de coalitie, tot nu toe zonder concreet resultaat.
EINDE
”Er is een woningtekort. Asielzoekers die te horen krijgen dat ze mogen blijven, hebben recht op een woning en kunnen dus weg uit het asielzoekerscentrum. Maar, er is een tekort aan huurhuizen. Daarom zitten mensen veel langer in een azc dan eigenlijk de bedoeling is en zij houden dan weer een plekje bezet voor iemand die in Ter Apel zit.”
NOS
WAAROM GAAT HET ZO MIS BIJ TER APEL?
9 JUNI 2022
Wat is er gebeurd?
- Het gaat helemaal niet goed bij het asielzoekerscentrum in Ter Apel. Dat is de eerste plek waar asielzoekers zich moeten melden als ze in Nederland aankomen en hier willen komen wonen.
- Er is daar plek voor 2000 mensen, maar er zitten op dit moment honderden asielzoekers meer. Er is veel lawaai, de wc’s zijn vies en daar blijft het niet bij.
- Er zijn namelijk vaak ook niet genoeg bedden. Deze week sliepen een recordaantal mensen buiten, maar liefst 700. Hoe kan dat?
Hoe komt het dat het zo mis gaat?
Dat het asielzoekerscentrum in Ter Apel nu zo vol zit, heeft meerdere oorzaken. We zetten het even op een rijtje:
- Iedere asielzoeker in Nederland moet via Ter Apel. Ter Apel is een aanmeldcentrum. Dat betekent dat als je als asielzoeker in Nederland aankomt, je daarheen móét. En je bent er ook niet zomaar weer weg, want in Ter Apel kom je in een procedure terecht die bepaalt of je mag blijven. Maar bij de diensten die naar die asielaanvragen kijken, is er een groot tekort aan mensen, waardoor het allemaal lang duurt.
- Er komen weer meer asielzoekers naar Nederland na de coronacrisis. Waarom je nu ineens zoveel over Ter Apel hoort in het nieuws? Nou, dat komt ook omdat het de afgelopen jaren door de coronacrisis veel rustiger is geweest. Met het verdwijnen van de maatregelen en de overname van Afghanistan door de terreurgroep de Taliban, werd het weer drukker. Toch zijn er niet veel meer asielzoekers dan in de jaren vóór corona.
- Veel opvangplekken zijn dicht gegaan. Niet veel meer asielzoekers dan voor corona en toch te weinig plekken. Dat komt dus omdat de overheid het aantal beschikbare plekken en het aantal mensen dat asielzoekers kan helpen bij hun procedure om te mogen blijven, laat afhangen van hoe druk het is. Toen het rustig was door corona zijn dus veel opvangplekken gesloten en medewerkers een andere baan gaan zoeken. En door die politieke keuze zijn er nu grote problemen, want die plekken zijn niet zomaar weer terug.
- Andere gemeenten willen niet helpen. Staatssecretaris Eric van der Burg is namens het kabinet degene die dit probleem moet oplossen. Al maandenlang probeert hij gemeenten te vinden die asielzoekers uit Ter Apel willen opvangen. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Veel gemeenten zeiden lange tijd dat het niet kon of dat ze niet wilden. En zelfs als gemeenten wel toezeggen te helpen, lukt het niet meteen om een plek te vinden.
- Er is een woningtekort. Asielzoekers die te horen krijgen dat ze mogen blijven, hebben recht op een woning en kunnen dus weg uit het asielzoekerscentrum. Maar, er is een tekort aan huurhuizen. Daarom zitten mensen veel langer in een azc dan eigenlijk de bedoeling is en zij houden dan weer een plekje bezet voor iemand die in Ter Apel zit.
Zijn er oplossingen?
Al deze problemen zijn niet zomaar opgelost, zegt het COA, de organisatie die over het opvangen van vluchtelingen gaat. “Het is niet zo dat er met een druk op de knop ineens allemaal extra plekken zijn door heel Nederland, dat kost tijd”, zegt een woordvoerder.
Maar er wordt wel aan oplossingen gewerkt. Zo is de staatssecretaris die hierover gaat gesprekken aan het voeren over een tweede aanmeldcentrum voor vluchtelingen. Mensen die nieuw aankomen in Nederland zouden dan dus niet allemaal per se naar Ter Apel hoeven, waardoor het daar rustiger wordt.
Maar er wordt ook gekeken naar meer plekken voor asielzoekerscentra, waar mensen naartoe kunnen als ze uit Ter Apel weg mogen. Het kabinet vraagt al lange tijd of gemeenten meer gebouwen tot opvang willen maken. Maar te weinig gemeenten doen dat. Daarom besloot de overheid zelf een hotel te kopen in Albergen, om daar asielzoekers op te kunnen vangen.
EINDE