SPOORWEGSTAKING: ZEER GOED!
WEBSITE PETER STORM
dinsdag 23 augustus 2023
Deze week – morgen, 24 augustus 2022 al in Noord-Nederland – beginnen spoorwegarbeiders aan een reeks van regionale stakingen voor een flinke loonsverhoging. En als dit niet genoeg is om de NS-directie goed in beweging te krijgen? Dan gaat de druk verder omhoog. ‘De vakbonden hebben aangekondigd dat er landelijke stakingen volgen als de NS-top niet ingaat op hun eisen. Waarschijnlijk leggen NS-medewerkers dan begin september opnieuw het werk neer.’(1) Goed zo!
Arbeiders die tegenover de stijging van de kosten van levensonderhoud een loonstijging door proberen te duwen die die prijsstijgingen tenminste voor blijft. Een goede zaak is het! Een prima voorbeeld voor anderen. Ik wens de stakers volharding en succes toe, tegenover een halsstarrige directie, maar zo nodig ook tegen de soort compromisbereidheid waar vakbondsbestuurders beroepshalve nogal eens vatbaar voor blijken.
Wat eisen de vakbonden die de stakingen organiseren eigenlijk? Je leest verschillende versies. De NOS: vakbonden ‘eisen onder meer een eenmalige uitkering van 600 euro bruto en een permanente maandelijkse loonsverhoging van 100 euro.’ (2 Dat ‘onder meer, wat zou daar achter schuil gaan? RTL Nieuws: ‘De vakbonden eisen dat de lo0nen jaarlijks worden verhoogd met de inflatie. Simpel gezegd: als het leven 10 procent duurder wordt, moeten de lonen omhoog.’ Automatische prijscompensatie, terug van weggeweest, tenminste als eis!
Ik ben wel even gaan checken of de weergave van RTL Nieuws, met name die prijscompensatie, wel klopt, of die inderdaad tot de vakbondseisen behoort. En ja hoor! In het ultimatum van FNV Spoor aan de NS-directie lezen we als tweede eis: ‘Met ingang van 1 januari 2023 de invoering van het systeem van Automatische Prijs Compensatie voor alle salarissen en andere emolumenten’, gevolgd door een uitwerking van die eis.(4) Verder meldt RTL Nieuws nog: : ‘Daarnaast willen de bonden dat iedereen er nog eens 100 euro bovenop krijgt en mot het minimale salaris bij de NS op 14 euro pr uur komen.’(5) Best schokkend, dat laatste: kennelijk zijn er NS-personeelsleden die minder salaris krijgen dan die 14 euro per uur.
Maar ik vind het vooral opvallend dat onze nationale nieuwsomroep NOS de eis tot prijscompensatie doet verdwijnen achter dat mystieke ‘onder andere’. Juist die eis is explosief materiaal: als de spoorwegwerkers dat binnenhalen, dan komen andere groepen arbeiders des te makkelijker op het idee om hier ook voor te gaan vechten, en dan hebben we het over een tamelijk aanvallend soort arbeidersstrijd. Een strijd die niet alleen verslechteringen tegen houdt maar daadwerkelijk verbeteringen af probeert te dwingen. Dat maakt deze strijd belangrijk, juist ook voor anarchisten. Het gaat immers om strijd tegen bazen, om eisen die en bescheiden maar reële toename van vrijheid inhouden. Iets minder arm betekent immers iets meer financiële ruimte om te leven zoals jij dat wil. Die vrijheid winnen door onderlinge solidariteit van collega’s, door middel van een strijd die tenminste een spoor van directe actie in zich draagt, is iets moois.
Het minste wat we dus komende dagen kunnen doen is: niet mopperen op die stakers, ook niet als je last hebt van die staking, maar het voor de stakers opnemen tegen zuurpruimen, of het nu de NS-directie betreft of Freek Bos van reizigersvereniging Rover. ‘Bos vindt de stakingen buitenproportioneel’.(6) Ik ben voor ‘buitenproportionele’ strijd waar de proportionele versie steeds buitenproportioneel weinig oplevert. En de ergernis over de last die we van de staking gaan hebben – ik ook, ik ben treinreizen van plan rond het weekend – leggen we maar lekker neer bij de NS-directie. Die kan het probleem vandaag nog oplossen door behoorlijk tegemoet te komen aan de arbeiders die zich voor de stakingen opmaken.
Er is nog een hele goede reden om deze staking toe te juichen en te steunen. We hebben al de hele zomer te maken met uitvallende treinen door personeelstekorten. Uitgerekend vandaag werd bekend dat de NS de dienstregeling verder uitkleedt: van zes naar vier intercity’s op bepaalde trajecten, dat soort dingen.(7) Waarom? Ook personeelstekorten. Vraagje. Als jij van baan wilt veranderen, en het spoor lijkt je wel iets, zet je dan door als je ziet dat je cao loondaling accepteert, en salarissen van onder de 14 euro toelaat? Of kijk je dan toch even verder naar een bedrijf waar dingen iets beter zijn geregeld?
Aan een deel van de personeelsproblemen – hoog ziekteverzuim bijvoorbeeld – kan de NS niet heel veel doen, maar wel iets. Het zou bijvoorbeeld helpen als corona eens een beetje fatsoenlijk werd bestreden, mondkapjes in de trein voor personeel een reizigers zouden wel een goede zaak zijn, maar het virus waart ook buiten trein een stations rond, dus afdoende is zoiets dan niet.
Waar de NS wel echt iets aan kan doen is aan die onaantrekkelijke arbeidsvoorwaarden! Halen de spoorstakers hun looneisen binnen, dan wordt de NS daarmee al een stuk minder onaantrekkelijk. Betere betaling van het personeel maakt het tenminste iets minder moeilijk om nieuw personeel te vinden en heet bestaande personeel niet al te snel te zien wegrennen, op zoek naar een wat minder armoedig salaris. Wie bezwaar maakt tegen het uitkleden van dienstverlening door de NS, wie daar daadwerkelijk last van heeft als reiziger, heeft er zelf dus alle belang bij dat de personeelsleden hun hoognodige loonstijging binnenhalen. Ook daarom: steun de spoorwegstakers!
Noten:
1 ‘Morgen in Noord-Nederland vrijwel gn NS-prsoneel door staking personeel’, NOS, 23 augustus 2022, https://nos.nl/artikel/2441765-morgen-in-noord-nederland-vrijwel-geen-ns-treinen-door-staking-personeel
2 Idem.
3 ‘NS-personeel gaat vanaf morgen staken: dit ga jij ervan merken’, RTL Nieuws, 23 augustus 2022, https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5328516/ns-staking-noord-nederland-treinen-chaos-cao
4 Brief: Ultimatum-NS-Groep-N-V-te-Utrecht-de-heer-R-Greve, 5 augustus 2022, https://www.fnv.nl/getmedia/b3626214-6c0d-4c55-a065-a93ad86bab19/Ultimatum-NS-Groep-N-V-te-Utrecht-de-heer-R-Greve.pdf gevonden via ‘FNV Spoor stelt NS ultimatum’, FNV, 5 augustus 2022, https://www.fnv.nl/nieuwsbericht/sectornieuws/vervoer/2022/08/fnv-spoor-stelt-ns-ultimatum
5 als in noot 3.
6 als in noot 1.
7 ‘NS rijdt per december met 10 procent minder door personeelstekort’, Nu.nl, 23 augustus 2022, https://www.nu.nl/economie/6219353/ns-rijdt-per-december-met-10-procent-minder-treinen-door-personeelstekort.html
Peter Storm