” Leers is de man die het meeste achter de broek wordt gezeten door Wilders. Om immigratiebeperkingen voor elkaar te krijgen – ook toen al een thema – moet Leers de boer op in Brussel, heeft hij al snel in de gaten. Het Polenmeldpunt komt op het moment dat Leers probeert om Europese afspraken te maken over gezinsmigratie. Hij heeft er last van dat noch Mark Rutte noch Rosenthal zich publiekelijk van Wilders’ provocatie distantieert. In zijn dagboek schrijft Leers: ‘Dit werkt zo contraproductief.’
Leers besluit zelf wat ruimte te nemen en biedt tegengas in een interview met partijblad Christen Democratische Verkenningen. Daarin legt hij de nadruk op de positieve kanten van immigratie en schetst hij het verschil tussen hem en Wilders: ‘De PVV ziet het als een primaire doelstelling om minder mensen naar Nederland te laten komen, voor mij is het dat niet.’
Escalatie
Als het artikel is verschenen, belt Wilders onmiddellijk met Rutte en CDA-vicepremier Maxime Verhagen. Leers moet zijn woorden terugnemen. Rutte en Verhagen kiezen voor comfort bieden aan Wilders, in plaats voor steun aan de bewindsman – een patroon. Leers moet schriftelijk aan Wilders uitleggen wat hij heeft bedoeld. Die is pas in tweede instantie, na een nieuwe belronde, bereid in te binden. Leers in zijn dagboek: ‘Een onnodige escalatie uit rancune van een man die niet kan incasseren en zijn positie aangrijpt om zijn gelijk af te dwingen.’
De bewindslieden in Rutte I zijn op een ongekende manier in gijzeling gehouden door Geert Wilders, blijkt uit gesprekken met directbetrokkenen en het dagboek van Gert Leers
‘Gerd, wat nu weer? Wilders is woedend.’ Op donderdag 8 maart 2012 zitten Mark Rutte, Maxime Verhagen en Geert Wilders pas drie dagen in het Catshuis. Ze moeten een begroting maken voor 2013. Er staat veel druk op de onderhandelingen: de economische crisis grijpt om zich heen. Nieuwe tegenvallende cijfers nopen tot een bedrag van 14 miljard euro aan nieuwe bezuinigingen. In het bewindsliedenoverleg van de VVD is Rutte die week onverwoestbaar optimistisch: ‘We komen er uit!’
Naar buiten is de radiostilte dan al afgekondigd, maar achter de schermen breekt op die donderdag in de eerste week meteen al tumult los. Gerd Leers, de minister voor Immigratie en Asiel, zit vrijdag in een radio-uitzending. De betrokken journalist twittert op donderdag een aankondiging. Hij suggereert dat Leers gaat zeggen dat Wilders geen spelletjes meer moet spelen rond de toelating van Bulgaren en Roemenen.
Vrijwel meteen daarna gaat Leers’ telefoon. En nog een keer. En nog een keer. Zo staat het in het dagboek dat Leers bijhoudt. In zijn Haagse pied-à-terre noteert de minister die avond de gebeurtenissen: Rutte, Verhagen en CDA-fractievoorzitter Sybrand Buma hakken beurtelings op Leers in: wat denkt hij wel, waarom maakt hij het nu weer zo ingewikkeld? Wat die tweet suggereert, heeft hij helemaal niet gezegd. Leers is stomverbaasd. Leers noteert, met de gevoelens van die dag: ‘De heren zijn wel erg opgefokt en hebben een zware dag achter de rug in het Catshuis. Zo moet ik me tegen drie blaffende en tierende collega’s verdedigen op een onderwerp waarvan ik geen weet heb. Rutte foetert en is helemaal boos. ‘Ik heb het met je gehad!’ zegt hij tot twee keer toe. Ik blijf rustig en zeg dat het onzin is: de tekst is uit zijn verband gerukt.’
De dag daarna spreekt Leers Rutte aan na de ministerraad in de Trêveszaal. Hij heeft alleen maar positieve reacties gehad op de uitzending. Dan staat Rutte op en pakt Leers bij zijn schouders: ‘Ik heb het helemaal niet met je gehad!’ Hij excuseert zich driemaal, noteert Leers. Sterker nog, zo voegt de premier zijn geplaagde minister toe: ‘Je bent en blijft mijn maatje!’
Leers bespreekt het voorval met zijn partijgenoot Ben Knapen, de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken. ‘Ben vond het gisteren ook veel te hard gaan. Henk Kamp (VVD-minister van Sociale Zaken, red.) geeft me aan dat ik mijn eigen lijn moet trekken, hij ondervindt af en toe ook tegendruk van Rutte. Paul de Krom en Frans Weekers (De VVD-staatssecretarissen van Sociale en Economische Zaken, red.) laten weten dat Mark Rutte wel zeer bekendstaat om zijn woede-uitbarstingen: ‘Ach ja’, zeggen ze, ‘het treft ons allemaal.’ Ik moet het vergeten, maar het zit me wel dwars. Zeker omdat het zo onfatsoenlijk is en een totale ontkenning vormt van mijn inzet en alle ellende die we inmiddels achter de rug hebben op dit terrein. Juist van hen mag ik verwachten dat ze me niet behandelen als een hond.’
geen moment rust
Zo ging het achter de schermen in het eerste kabinet Rutte. Er was met de verkiezingsuitslag van 2010 geen alternatief na het afhaken van de PvdA, vonden VVD en CDA. Het in 2002 met de LPF beproefde politieke mechanisme om de PVV als grote winnaar zoveel mogelijk verantwoordelijkheid te geven, werd nu in een gedoogconstructie toegepast. Op 14 oktober 2010 trad het kabinet aan, op 21 april 2012 kwam het ten val in het Haagse Catshuis.
De betrokkenheid van Geert Wilders, al was het maar als gedoger, bracht het CDA al voor aanvang aan de rand van de afgrond. Maar ook gedurende de regeerperiode liet Wilders zijn coalitiepartners en vooral het CDA geen moment met rust, zo zeggen een reeks bewindslieden en andere betrokkenen. Ze schetsen het beeld van een premier (Mark Rutte) die achttien maanden lang alles probeerde om Wilders tevreden te houden; van een vicepremier (Maxime Verhagen) die vaak in opperste verwarring was; van een gedoger (Geert Wilders) die resultaten wilde zien voor de 24 zetels die hij leverde en van één man die steeds opnieuw Wilders’ klappen moest opvangen: minister Gerd Leers, die er soms gek van werd. Al was Leers zeker niet de enige.
Calamiteitenhospitaal
‘Uri, bel jij Geert even om te zeggen dat we op verzoek van de NAVO 250 gewonde Libische vluchtelingen opnemen?’
Uri Rosenthal herinnert het zich nog goed. Het is maandag 17 oktober 2011. Mark Rutte belt met Rosenthal, zijn minister van Buitenlandse Zaken. De Nationale Overgangsraad van Libië heeft een noodkreet geslaakt: veel ziekenhuizen zijn beschadigd door raket- en granaatinslagen. In Utrecht wordt het Calamiteitenhospitaal in gereedheid gebracht voor de opvang van 250 Libiërs. Nu moet het kabinet alleen de PVV nog even op de hoogte brengen.
Rosenthal en Wilders hebben een goede verstandhouding; ze kennen elkaar uit de tijd dat de PVV-leider nog hoog en droog in de VVD-fractie zat en Wilders de toenmalige VVD-senator weleens om advies vroeg. Niettemin komt Wilders’ antwoord als een verrassing. ‘Hij zei: ‘Ik vind het maar niks, Uri. Ik heb geen zin om gewonden uit een islamitisch land in Nederlandse ziekenhuizen op te nemen.’
Onmiddellijk belt Rosenthal met Rutte: ‘Geert wil niet.’ Rutte zegt: ‘We doen het toch, bel hem maar terug.’Rosenthal belt Wilders andermaal: ‘Het gaat wel gebeuren.’
Maar dan gaan Wilders en Rosenthal onderhandelen: het mogen er zeker geen 250 zijn. Aan het eind van het gesprek geeft Wilders zijn fiat: in plaats van 250 komen er 52 Libiërs naar Nederland. Het incident verspreidt zich als een lopend vuurtje binnen het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het is een van de vele keren dat diplomaten zich generen voor het politieke operetteklimaat waarin Nederland in hun ogen is beland.
In naam was de PVV slechts de gedoger van Rutte I. In de praktijk gedroeg Wilders zich vaak als een volwaardig coalitiepartner die van dag tot dag betrokken wilde worden bij de besluiten. Dus niet alleen over een onderwerp als het immigratiebeleid, waarover in het gedoogakkoord afspraken waren gemaakt. Hij bemoeide zich ook intensief met Buitenlandse Zaken, waarover geen afspraken waren gemaakt maar waaraan Wilders wel veel belang hechtte. Voortgestuwd door zijn 15 zetels verkiezingswinst zat hij als een bok op de haverkist. Vertrouwde Geert Wilders de ministers eigenlijk wel die mede namens hem werden geacht het land te regeren? Hij had vanaf dag één in elk geval grote moeite met CDA’er Gerd Leers, de man die in het kabinet revanche hoopte te nemen voor zijn gedwongen aftocht als burgemeester van Maastricht.
Gladstrijken
Op 7 oktober al, kort voor de beëdiging van het kabinet, moet de kandidaat-minister Leers bij Wilders langs. Het is niet ter goedkeuring, benadrukt CDA-partijleider Verhagen volgens Leers, maar ‘om plooien glad te strijken’. Leers heeft Wilders in de jaren daarvoor publiekelijk bekritiseerd.
In een achterafhoekje in de lounge van het Hilton Hotel op Schiphol wacht Leers op Wilders. Ze spreken er af om veiligheidsredenen. Een beveiliger vraagt of hij iets verder uit het zicht wil gaan zitten, anders zitten de heren straks wel erg in de schijnwerpers. Wilders komt binnen en er ontspint zich een goed gesprek. De PVV-leider wil weten of Leers de strenge teksten van het gedoogakkoord onderschrijft. Dat beaamt Leers.
Dan komt Wilders terug op Leers’ verwijt uit 2007 dat hij een ‘haatzaaier’ zou zijn. ‘Wilders vroeg: ‘Kunnen we afspreken het niet meer op de persoon te spelen?’
De minister in spe vindt dat een goede afspraak. Hij bevindt zich straks immers in een minder vrije positie. Maar toch ziet Leers ruimte voor een eigen missie: hij moet kloven overbruggen.
Wilders ziet daar helemaal niks in, zegt hij, maar hij zal zich er niet tegen verzetten. Wilders wordt gedreven door een anti-Brussel-stemming: naar zijn idee heeft Europa te veel te zeggen over wat wij met onze grenzen doen. De door het lot aan elkaar verbonden politici spreken af dat ze elkaar af en toe ontmoeten. Ze wisselen telefoonnummers uit: tussendoor kunnen ze sms’en en bellen.
Mark Rutte, de kersverse premier, weet in het najaar van 2010 waarop hij zich moet voorbereiden nu hij in zee is gegaan met zijn oud-partijgenoot Wilders. Half oktober roept hij al zijn ministers en staatssecretarissen bijeen voor een informeel etentje in het stadspaleis De Spaansche Hof in Den Haag. Daar kondigt hij de politieke etiquette af voor de omgang met de gedoger. Hans Hillen, minister van Defensie, weet het nog goed: ‘Rutte zei: ‘Als Wilders je uitscheldt, reageer je niet. Laat maar van je rug afglijden.’ We moesten ontspannen zijn.’
Comfort
De pragmatische premier probeert Wilders dicht tegen zijn borst te drukken. ‘We moeten hem comfort bieden’, zegt hij binnenskamers tegen diverse betrokkenen. Op de maandagochtenden treffen Wilders en Rutte elkaar in de werkkamer van vicepremier Maxime Verhagen op het ministerie van Economische Zaken. Daar spreken ze de komende politieke week door en tasten ze gevoeligheden af. Als Wilders iets niet zint, kaart hij dat aan. Maar veel vaker nog belt of sms’t Wilders Rutte en Verhagen om lucht te geven aan zijn boosheid. En boos is hij vaak. Want Wilders, zeggen oud-bewindslieden, is een impulsieve politicus, altijd in de weer met reageren op het laatste nieuws dat de media brengen.
Op sommige dingen kon Uri Rosenthal ‘de klok gelijk zetten’. Als de voorman van de Organisation of Islamic Countries ergens een toespraak had gehouden, kreeg Rosenthal onmiddellijk telefoon van Wilders. Dan kreeg hij ‘de wind van voren’. Wilders wilde dat Rosenthal de gedane uitspraken scherp zou veroordelen. Rosenthal had toch al veel contact met Wilders vanwege diens buitenlandse reizen. De rode draad was meestal dat de bewindsman Nederlandse ambassadeurs die niet zaten wachten te wachten op een reis van de PVV-leider naar hun hoofdstad (‘er kwamen nogal wat vragen’) aan het werk moest zetten om Wilders’ reis en verblijf te regelen. Een aantal reizen ging om veiligheidsredenen niet door, maar bezoeken aan bijvoorbeeld Australië en Amerika (Ground Zero) bleken wel mogelijk.
Premier Rutte heeft er zijn handen vol aan om Wilders te accommoderen. In zijn bewindsliedenoverleg op het Catshuis zegt Rutte vaak dat het uitstekend loopt met Wilders, ze begrijpen elkaar goed. Een VVD’er: ‘Mark hield steeds vol dat we er alles aan moesten doen om Geert niet kopschuw te maken, we moesten alle begrip voor hem hebben.’ Wie er van afweek, kreeg een telefoontje: ‘Maar we hadden toch afgesproken dat…?’
Al op 8 november 2010 – het kabinet is net uit de startblokken – botsen Leers en Wilders voor het eerst. Hoewel Nederland eigenlijk tegen is, stemt Leers in Brussel voor opheffing van de visumplicht voor Albanezen en Bosniërs. Hij kon niet tegenstemmen, zegt hij op tv. ‘Het voorstel was al rond voor ik hier in Brussel aankwam. Nederland had geen vetorecht, maar ik heb wel een voorwaarde verbonden aan onze stem: dat er een controlemechanisme zou komen.’ Nederland moet geen ‘paria in Europa’ worden, voegt hij toe. ‘Ik ga dus niet allerlei extreme voorstellen neerzetten die vervolgens een mooie dood sterven omdat we alleen staan.’
Wilders reageert in de Volkskrant als door een wesp gestoken: ‘Een uitermate zwak optreden. Hij had natuurlijk tegen moeten stemmen. En om te beginnen had hij op tijd in Brussel moeten aankomen om de discussie wel te beïnvloeden. De uitkomst is nu erg slecht: de grenzen open, daar zit in Nederland echt helemaal niemand op te wachten. En wat hij met paria en extreme voorstellen bedoelt, is mij ook niet helder. Warrige teksten.’
Wilders waarschuwt: ‘We zullen Leers afrekenen op resultaten. Laten we hopen dat die verbeteren en dat hij wat meer ruggengraat toont.’
Leers is, terugkijkend, nog onthutst over zoveel onbegrip: ‘Hij drukte me zo in de verdediging. In de beeldvorming maakte hij handig gebruik van mijn positie, en wees: ‘Kijk eens hoe Leers functioneert!’ Terwijl ik er het maximale uithaalde.’
Uri Rosenthal vond Wilders vaak onbegrijpelijk in zijn reactie op mediahectiek. ‘Deze koele machtpoliticus kon zich ontzettend laten meeslepen door een artikel in een krant dat plotseling op zijn weg kwam. Dan was hij helemaal van zijn stuk en dat domineerde zijn mood volledig.’
Ben Knapen, de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken: ‘Geert werd wel heel erg door dagkoersen gestuurd. Als het voor hem niet de goede kant uitging, dan was er een probleem, ook omdat hij in de PVV alles alleen bepaalt. Dat brengt zoveel onberekenbaarheid met zich mee.’
vol op het orgel
Een paar weken later, op 22 november, komt Wilders kort na de lunch met collega-Kamerlid Sietse Fritsma naar Leers’ departement. Wilders excuseert zich voor zijn harde uitspraken, in een hartelijk gesprek, analyseert Leers. ‘Maar zodra hij weer buiten stond, was het gedaan met die hartelijkheid. Zo ging het elke keer.’
Het is in die dagen dat het CDA-smaldeel in de coalitie zich voorneemt dat het CDA niet zomaar alles kan pikken. Van Rutte moeten ze het immers niet hebben, analyseren ze. CDA’ers voelen onbehagen over het grenzeloze comfort dat Wilders kennelijk moet krijgen. Onderwijsminister Marja van Bijsterveldt beklaagt zich daarover tegenover partijgenoten. Ook Ben Knapen geeft er lucht aan. In een bewindsliedenoverleg op Verhagens departement spreken de CDA’ers af dat ze elkaar zullen steunen.’We zouden vol op het orgel gaan als Wilders over de schreef ging’, herinnert zich een bewindsman. ‘Maar daar is te weinig van terechtgekomen.’
In de praktijk heeft het CDA geen strategie en ontbreekt het volledig aan zelfvertrouwen. De partij hangt in de touwen. De formatie met de PVV heeft een groot deel van de toch al slinkende achterban weggejaagd. Een ander deel van de partij blijft maar morren, ook openlijk. Het gezag van voorman Verhagen is zwaar geërodeerd. Het bewindsliedenoverleg op Economische Zaken wekt in de maanden na de bordesscène volgens diverse frequente bezoekers de indruk van een psychiatrische inrichting, waar vooral gewerkt moest worden aan geestelijke herstel. ‘De CDA-top was die eerste maanden totaal overspannen’, zegt een minister die liever wegbleef. Een ander: ‘Als je er niet kwam, wist je waar je aan toe was. Als je daar was geweest niet meer.’ De temperatuur op de werkkamer van Verhagen was tropisch, 25 graden, vanwege zijn rugproblemen. Het stond er blauw van de sigarenrook en ‘het eten was er verschrikkelijk’, zegt een deelnemer. ‘Maxime zat er helemaal doorheen en moest iedere keer tot diep in de nacht de voorbije week van zich afpraten.’ Een aantal aanwezigen bij het CDA-bewindsliedenoverleg bevestigt de waarnemingen over Verhagen en de chaos. Liesbeth Spies, toen waarnemend partijvoorzitter, vat het zo samen: ‘Vertrouwensrelaties van vele jaren waren door de formatie kapotgemaakt. Het was pure rouwverwerking.’ Niet de ideale uitgangspositie om Wilders partij te bieden.
Woensdag 23 februari 2011. In Markelo, op een CDA-campagnebijeenkomst voor de provinciale verkiezingen, trekt staatssecretaris Henk Bleker van Landbouw en Natuurbeheer de stoute schoenen aan. Geert Wilders? Daar is hij wel een beetje klaar mee. Hij ‘walgt’ van Wilders’ ideeën over een hoofddoekjesverbod en tuigdorpen. ‘Alleen het woord al. Als ik de partijvoorzitter was, zou ik er even met gestrekt been in zijn gegaan.’
Dát is nou ook weer niet de bedoeling, leert Bleker de volgende dag als zijn woorden in de krant staan. Wilders belt Verhagen en even later belt Bleker met Wilders: sorry voor de verwarring, hij heeft het allemaal niet zo bedoeld.
Vanuit de CDA-Tweede-Kamerfractie klinken onthutste reacties: ‘Heeft Henk dat echt moeten doen van Verhagen? Ongelofelijk!’
Een CDA-bewindsman zegt: ‘Wat we als CDA toen niet hebben geleerd: hoe gaan we ermee om als die halve gare rare dingen roept? En als er een staatssecretaris tegenin gaat, ga je achter hem staan, in plaats van hem zijn excuses te laten aanbieden. We waren zó met ons hoofd bij dat regeren.’
Een sfeer van vertrouwen wil er in die dagen maar niet ontstaan tussen het kabinet en de gedoogpartner. Dat is ongelooflijk jammer, vinden vele betrokkenen achteraf, omdat Rutte I een uitermate effectieve start had. Sneller dan Rutte II begonnen de ministers met het uitvoeren van hun plannen. In de zomer van 2011 is premier Rutte een tevreden man. Hij krijgt goede kritieken. Zijn waarderingscijfers stijgen, hij houdt zijn troepen goed bij elkaar en het kabinet is voortvarend aan de slag. De bezuinigingen op het onderwijs, de zorg, de kunsten, de ambtenaren, de sociale zekerheid en defensie volgen elkaar in hoog tempo op, de coalitie wordt niet gehinderd door serieus tegenspel van de oppositie. Met de soms triomfantelijke toon wekt het kabinet in delen van de samenleving veel wrevel en hier en daar zelfs regelrechte haat, maar Rutte ziet tevreden hoe zijn bewindspersonen de boodschap vastberaden en met genoegen uitdragen, schijnbaar doof voor de vele maatschappelijke protesten: red jezelf, klop niet aan bij de overheid, neem je eigen verantwoordelijkheid, de geluksmachine gaat uit.
Rond die tijd krijgt zowaar ook Gerd Leers het gevoel dat hij stapjes kan zetten in Brussel. Hij legt zijn collega’s in de Europese ministerraden keer op keer uit dat Wilders niet in het kabinet zit. Dat hij alleen maar gedoogt. Cecilia Malmström, de eurocommissaris voor Binnenlandse Zaken, gunt hem dingen, merkt hij. Maar steeds verdwijnt de gunfactor volgens hem weer als Wilders begint te twitteren. Zo twittert Wilders 25 november 2011: ‘Als EU immigratieregels niet versoepelt, moeten Rutte en Leers een opt-out eisen. Weg met de EU-regels en zelf weer bepalen wie NL binnenkomt!’ Vooral Frankrijk en de Midden- en Oost-Europese landen willen het naadje van de kous weten als Wilders schampert over Roemenen en Bulgaren die toetreding op de Europese arbeidsmarkt krijgen. Leers: ‘Steeds die schaduw boven mijn moeizame pogingen iets te bereiken.’
Polenmeldpunt
Ingewikkeld wordt het als Wilders in het najaar van 2011 zijn Polenmeldpunt aankondigt, waar Nederlanders kunnen klagen over misstanden rond Oost-Europeanen. Aan alle kanten wordt druk uitgeoefend op het kabinet: er dient afstand te worden genomen van dit initiatief. Rutte wordt niet moe te benadrukken dat het géén kabinetsbeleid is, maar hij weigert het openlijk te veroordelen. Uri Rosenthal verklaart nu waarom: ‘Wij waren er beducht voor dat Wilders dan met veel ergere dingen zou komen.’
Op hetzelfde moment is Leers in Brussel bezig met de nieuwe Europese richtlijn voor gezinsmigratie. Hij moet in de Europese ministerraad uitleggen waarom premier Rutte geen afstand neemt van Wilders. ‘De Polen vonden het echt verschrikkelijk, ze voelden zich enorm geschoffeerd en maakten groot theater in de raad’, zegt Leers. Voor het gedrag van ‘die man in jullie coalitie’ moet hij zich verantwoorden tegenover zijn Duitse collega Hans-Peter Friedrich, zijn Engelse collega Theresa May en eurocommissaris Malmström. Leers in zijn dagboek: ‘Dit werkt zo contraproductief.’
Hoogste tijd om wat meer ruimte voor zichzelf te scheppen, neemt Leers zich voor. Die kans ziet hij als er twee interviewers langskomen van Christen Democratische Verkenningen, het CDA-partijblad. Ze maken een themanummer over migratie. Leers roemt in het interview de Nederlandse naam en faam, de ‘open houding’ naar asielzoekers die een ‘verrijking’ van de samenleving kunnen betekenen. Niet iedere migrant is er één te veel. Het asielbeleid mag selectief zijn, maar moet uit de negatieve sfeer komen. ‘Het effect kan dan zijn dat er minder mensen naar Nederland komen. Maar dat is niet het hoofdmotief. En dat is precies het verschil tussen mij en de PVV: de PVV ziet het als een primaire doelstelling om minder mensen naar Nederland te laten komen, voor mij is het dat niet; het zal een gevolg zijn van het gevoerde beleid.’
Op 11 oktober 2011 verschijnt het interview. Een waar pandemonium volgt. Wilders belt meteen met Rutte en Verhagen. Hij eist dat Leers rectificeert en zijn woorden terugneemt. Rutte belt Leers. ‘Je hebt wel wat uit te leggen, Gerd’, zegt de premier. Verhagen volgt. Ook hij oefent druk uit: ‘Je moet iets doen.’ Leers: ‘Maxime koos voor het vermijden van ruzie met Wilders en niet voor de CDA-visie.’
Gedurende die dag krijgt Leers in een paar uur tijd 26 sms-berichten van de betrokkenen. De bewindsman belooft Rutte dat hij Wilders schriftelijk zal uitleggen wat hij heeft bedoeld.
Als de stukken zijn verstuurd, dankt Wilders hem per sms: ‘Ja, het is aangekomen, dank je. Ik wil ook goede verhoudingen met je. Maar in ons akkoord staat letterlijk dat vermindering van immigratie hoort tot de primaire doelstellingen van het kabinetsbeleid. Daarom werden wij hier een beetje gek: je schreef dat het alleen een primaire doelstelling is van de PVV hier minder mensen te laten komen en niet van jou. Voor mij is het dat niet, snap je? Dat staat dus wel letterlijk in het akkoord dat van ons alle drie is. Toch?’
Leers smst Wilders terug. ‘Ik snap jouw reactie. Ik zeg je met nadruk dat als die indruk mocht ontstaan, dat ik dat corrigeer. Ik heb willen benadrukken dat in het regeerakkoord staat: ombuiging, beheersing en vermindering. In die volgorde en samenhang. Met als doel: een zeer substantiële vermindering. Die vermindering is niet op zichzelf staand, maar hangt samen met de andere twee.’
Wilders is niet tevreden. Hij belt Verhagen en die belt met Leers. Wilders zou geklaagd hebben: ‘Gerd draait er nog steeds omheen. Is het nou zo moeilijk te herstellen dat hij er op een onderdeel naast zit?’
In zijn dagboek schrijft Leers die avond: ‘Een onnodige escalatie uit rancune van een man die niet kan incasseren en zijn positie aangrijpt om zijn gelijk af te dwingen. De druk van de premier en de vicepremier is te groot en onnodig groot. Waarom zijn ze niet meer voor me gaan staan en trekken ze één lijn met Geert Wilders?’
het eindspel
Het jaar 2012 begint goed. Op 23 januari ontvangt Verhagen Rutte, Wilders en Leers in zijn werkkamer aan de Bezuidenhoutseweg. Leers heeft gunstig nieuws voor Wilders, zegt hij. Er komt veel immigratiewetgeving aan. Nederland gaat de grenzen opzoeken en dat zal de komende tijd in Europa tot heftige discussies leiden. Kortom: Wilders kan tevreden zijn.
Wilders heeft nieuwe noten op zijn zang. Hij bepleit opnieuw, naar het voorbeeld van Denemarken, een opt-out: een speciale bepaling dat Nederland zonder Europese inmenging op eigen initiatief de grenzen kan dichtgooien voor migranten. Leers betwijfelt of dat mogelijk is. Hij is nu eenmaal afhankelijk van Europese medewerking. Maar mocht het niet lukken, dan kan Nederland de inkomensgrens voor migranten optrekken. ‘We trekken aan dezelfde kant van het touw’, verzekert de bewindsman.
Nog geen twee maanden later is duidelijk dat er opnieuw moet worden bezuinigd en beginnen de onderhandelingen in het Catshuis. Het gaat moeizaam. Op 20 maart verandert er iets aan de onderhandelingstafel als het Kamerlid Hero Brinkman de PVV-fractie verlaat. De vanzelfsprekendheid van de 76 zetels is verdwenen, Wilders kan niet leveren wat hij heeft beloofd. Dat heeft effect op de sfeer aan tafel.
Het is nog vroeg op 4 april als Mark Rutte met Leers belt. ‘Wat zal het nu weer zijn’, denkt Leers. De verbinding is slecht, maar Leers hoort zijn premier zeggen dat het nieuws in de Volkskrant niet klopt. Wilders heeft om Leers’ vervanging gevraagd, meldt de krant op gezag van bronnen in de coalitie. Rutte ontkent snoeihard, spreekt zijn vertrouwen uit in Leers en zegt dat er in de onderhandelingen absoluut niet over hem is gesproken.
Maar het CDA is er niet gerust op. Die avond komen de bewindslieden bijeen. Zij scharen zich rond Leers. Joop Atsma, de staatssecretaris van Infrastructuur, zegt dat hij vertrekt als Leers moet opstappen: ‘Leers is geen sta-in-de-weg, maar een levensverzekering voor het CDA.’ Ben Knapen en Marja van Bijsterveldt sluiten zich bij Atsma aan. Knapen neemt het woord. Het is echt mooi geweest, zegt hij. ‘We moeten ons niet langer laten ringeloren door de PVV. We moeten niet schromen er hard tegenin te gaan. Wilders zal na deze onderhandelingen nog meer met ons verbonden zijn.’ Knapens stellingname zal, achteraf, een beslissend moment voor het lot van Rutte I blijken.
Pronken
In eerste instantie wordt Verhagen nauwelijks door de sfeer in zijn eigen CDA-ploeg beïnvloed, zo lijkt het. Vanuit het Catshuis voert hij de druk op Leers op. Die moet plannen leveren waar Wilders straks mee kan pronken aan het einde van de onderhandelingen. Leers weigert. Hij heeft nieuwe asielwetgeving klaar. Hij is daar trots op. Maar als hij het nu op tafel legt, zo taxeert hij, wordt het de basis waarop Wilders verder gaat onderhandelen om er nog meer uit te halen.
De pressie vanuit het Catshuis wordt snel groter. Terwijl Leers in Brussel zit, krijgt hij zes sms-berichten van Verhagen. In een van die berichten schrijft hij: ‘Wilders wil opt-out. Als je nu niet reageert, komen we zelf met ideeën. Prima wat je hebt gedaan, maar het is nu erop of eronder.’
Ongeveer tegelijkertijd krijgt ook Ben Knapen telefoon van Verhagen: hoeveel kan er nog af van het budget voor Ontwikkelingssamenwerking? Knapen kiest om onduidelijke redenen voor een technisch antwoord. Hij laat zijn ambtenaren uitrekenen wat er in theorie nog mogelijk is. Hij is al van 0,8 procent van het bruto binnenlands product naar 0,7 procent gegaan. Van wat nog rest, ligt 1 miljard vast aan verplichtingen waar Nederland niet vanaf kan. ‘Als we echt willen, kan er nog twee miljard vanaf’, zegt Knapen op gezag van zijn ambtenaren tegen Verhagen. Wat er in het Catshuis gebeurt, weet Knapen in de twee weken nadien niet. Wel ziet hij dat Wilders in de Telegraaf onmiddellijk claimt dat er nog minstens 1 miljard af moet. Aan de onderhandelingstafel is de inzet van de PVV dat er 3 miljard af moet van het 4 miljard tellende budget. De VVD vindt een halvering uitstekend: 2 miljard.
Verhagen komt half april bij Knapen terug: 1 of 1,5 miljard zal het worden. Dan legt Knapen een bom onder Rutte I. Hij heeft al andere CDA-bewindslieden in vertrouwen genomen over zijn dilemma. De christen-democraten zijn het zat en in de stemming om te breken. Knapen voelt zich daardoor sterker staan, hij trekt zijn grens. ‘Prima Maxime, maar je begrijpt wel dat ik dan aftreed.’ Knapen heeft niet net de halve wereld afgereisd in een poging het nieuwe beleid uit te leggen, om dan nu alweer zo’n grote nieuwe bezuiniging te gaan verdedigen, zegt hij. Knapen, nu terugblikkend: ‘Het leek me logisch dat ik als persoon volstrekt ongeloofwaardig zou zijn geworden.’
Verhagen en Rutte zijn verbijsterd. En kwaad. Ze zijn op het verkeerde been gezet: ze hebben in de onderhandelingen al een flink bedrag ingeboekt waarmee Wilders tevreden kan zijn. ‘Had je dat niet eerder kunnen zeggen?’, roept Verhagen. Rutte zegt: ‘We dachten echt dat dit kon.’ Knapen is zich van geen kwaad bewust: ‘Voor hen was het misschien een verrassing, voor mij was het vanzelfsprekend.’ De VVD’ er Rosenthal en Leers bevestigen deze gang van zaken.
Verhagen voelt zich door Knapen tegen de muur gezet. De staatssecretaris krijgt bemoedigende reacties van zijn partijgenoten in het kabinet. Verhagen taxeert: Knapen laten gaan, is einde oefening voor het kabinet, want dan zullen meer CDA-bewindslieden volgen. Maar nu de onderhandelaars zomaar de gedroomde trofee voor Wilders uit handen is geslagen, wordt het veel moeilijker om tot een bevredigend einde te komen. Meer dan 750 miljoen zit er niet in, krijgt Wilders te horen in het Catshuis. Belachelijk weinig, oordeelt hij. En Leers doet ook al niet wat hij wil. Moet hij in ruil daarvoor verantwoordelijkheid nemen voor nog eens 14 miljard aan bezuinigingen?
Op zaterdag 21 april breekt Wilders de onderhandelingen af en eindigt het kabinet Rutte I.
Zo analyseren de terugblikkende bewindslieden de breuk: als Wilders met alle financiële maatregelen uit het Catshuis-akkoord had ingestemd, was hij in feite de derde partij in het kabinet geworden, zij het zonder ministers. Een parlementaire meerderheid kon hij het kabinet al niet meer leveren door het vertrek van Brinkman en nu dreigde hij ook nog eens veel intensiever bij het kabinetsbeleid betrokken te raken dan hem lief was. Weg was zijn gerieflijke positie. Daarom haakte Geert Wilders af.
Bronnen vertellen over een lunch, ruim een half jaar na de Catshuis-breuk: Wilders met Maxime Verhagen. Wilders zou daar hebben erkend dat het CDA te goed heeft onderhandeld. ‘Ik heb te veel weggegeven. Het CDA kreeg de hervormingen, de VVD de 3 procent financieringstekort en ik uiteindelijk niets.’
Ben Knapen: ‘Voor Geert draait alles om de beeldvorming. Hij heeft geprobeerd een grote slag te slaan met ontwikkelingssamenwerking. Stel dat hij had kunnen zeggen: geen ontwikkelingshulp meer voor islamitische landen, dan had hij een beeld gehad om mee naar buiten te treden. Maar dat is hem niet gelukt. ‘
De bewindslieden in Rutte I zijn op een ongekende manier in gijzeling gehouden door Geert Wilders, blijkt uit gesprekken met directbetrokkenen en het dagboek van Gert Leers
‘Gerd, wat nu weer? Wilders is woedend.’ Op donderdag 8 maart 2012 zitten Mark Rutte, Maxime Verhagen en Geert Wilders pas drie dagen in het Catshuis. Ze moeten een begroting maken voor 2013. Er staat veel druk op de onderhandelingen: de economische crisis grijpt om zich heen. Nieuwe tegenvallende cijfers nopen tot een bedrag van 14 miljard euro aan nieuwe bezuinigingen. In het bewindsliedenoverleg van de VVD is Rutte die week onverwoestbaar optimistisch: ‘We komen er uit!’
Naar buiten is de radiostilte dan al afgekondigd, maar achter de schermen breekt op die donderdag in de eerste week meteen al tumult los. Gerd Leers, de minister voor Immigratie en Asiel, zit vrijdag in een radio-uitzending. De betrokken journalist twittert op donderdag een aankondiging. Hij suggereert dat Leers gaat zeggen dat Wilders geen spelletjes meer moet spelen rond de toelating van Bulgaren en Roemenen.
Vrijwel meteen daarna gaat Leers’ telefoon. En nog een keer. En nog een keer. Zo staat het in het dagboek dat Leers bijhoudt. In zijn Haagse pied-à-terre noteert de minister die avond de gebeurtenissen: Rutte, Verhagen en CDA-fractievoorzitter Sybrand Buma hakken beurtelings op Leers in: wat denkt hij wel, waarom maakt hij het nu weer zo ingewikkeld? Wat die tweet suggereert, heeft hij helemaal niet gezegd. Leers is stomverbaasd. Leers noteert, met de gevoelens van die dag: ‘De heren zijn wel erg opgefokt en hebben een zware dag achter de rug in het Catshuis. Zo moet ik me tegen drie blaffende en tierende collega’s verdedigen op een onderwerp waarvan ik geen weet heb. Rutte foetert en is helemaal boos. ‘Ik heb het met je gehad!’ zegt hij tot twee keer toe. Ik blijf rustig en zeg dat het onzin is: de tekst is uit zijn verband gerukt.’
De dag daarna spreekt Leers Rutte aan na de ministerraad in de Trêveszaal. Hij heeft alleen maar positieve reacties gehad op de uitzending. Dan staat Rutte op en pakt Leers bij zijn schouders: ‘Ik heb het helemaal niet met je gehad!’ Hij excuseert zich driemaal, noteert Leers. Sterker nog, zo voegt de premier zijn geplaagde minister toe: ‘Je bent en blijft mijn maatje!’
Leers bespreekt het voorval met zijn partijgenoot Ben Knapen, de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken. ‘Ben vond het gisteren ook veel te hard gaan. Henk Kamp (VVD-minister van Sociale Zaken, red.) geeft me aan dat ik mijn eigen lijn moet trekken, hij ondervindt af en toe ook tegendruk van Rutte. Paul de Krom en Frans Weekers (De VVD-staatssecretarissen van Sociale en Economische Zaken, red.) laten weten dat Mark Rutte wel zeer bekendstaat om zijn woede-uitbarstingen: ‘Ach ja’, zeggen ze, ‘het treft ons allemaal.’ Ik moet het vergeten, maar het zit me wel dwars. Zeker omdat het zo onfatsoenlijk is en een totale ontkenning vormt van mijn inzet en alle ellende die we inmiddels achter de rug hebben op dit terrein. Juist van hen mag ik verwachten dat ze me niet behandelen als een hond.’
geen moment rust
Zo ging het achter de schermen in het eerste kabinet Rutte. Er was met de verkiezingsuitslag van 2010 geen alternatief na het afhaken van de PvdA, vonden VVD en CDA. Het in 2002 met de LPF beproefde politieke mechanisme om de PVV als grote winnaar zoveel mogelijk verantwoordelijkheid te geven, werd nu in een gedoogconstructie toegepast. Op 14 oktober 2010 trad het kabinet aan, op 21 april 2012 kwam het ten val in het Haagse Catshuis.
De betrokkenheid van Geert Wilders, al was het maar als gedoger, bracht het CDA al voor aanvang aan de rand van de afgrond. Maar ook gedurende de regeerperiode liet Wilders zijn coalitiepartners en vooral het CDA geen moment met rust, zo zeggen een reeks bewindslieden en andere betrokkenen. Ze schetsen het beeld van een premier (Mark Rutte) die achttien maanden lang alles probeerde om Wilders tevreden te houden; van een vicepremier (Maxime Verhagen) die vaak in opperste verwarring was; van een gedoger (Geert Wilders) die resultaten wilde zien voor de 24 zetels die hij leverde en van één man die steeds opnieuw Wilders’ klappen moest opvangen: minister Gerd Leers, die er soms gek van werd. Al was Leers zeker niet de enige.
Calamiteitenhospitaal
‘Uri, bel jij Geert even om te zeggen dat we op verzoek van de NAVO 250 gewonde Libische vluchtelingen opnemen?’
Uri Rosenthal herinnert het zich nog goed. Het is maandag 17 oktober 2011. Mark Rutte belt met Rosenthal, zijn minister van Buitenlandse Zaken. De Nationale Overgangsraad van Libië heeft een noodkreet geslaakt: veel ziekenhuizen zijn beschadigd door raket- en granaatinslagen. In Utrecht wordt het Calamiteitenhospitaal in gereedheid gebracht voor de opvang van 250 Libiërs. Nu moet het kabinet alleen de PVV nog even op de hoogte brengen.
Rosenthal en Wilders hebben een goede verstandhouding; ze kennen elkaar uit de tijd dat de PVV-leider nog hoog en droog in de VVD-fractie zat en Wilders de toenmalige VVD-senator weleens om advies vroeg. Niettemin komt Wilders’ antwoord als een verrassing. ‘Hij zei: ‘Ik vind het maar niks, Uri. Ik heb geen zin om gewonden uit een islamitisch land in Nederlandse ziekenhuizen op te nemen.’
Onmiddellijk belt Rosenthal met Rutte: ‘Geert wil niet.’ Rutte zegt: ‘We doen het toch, bel hem maar terug.’Rosenthal belt Wilders andermaal: ‘Het gaat wel gebeuren.’
Maar dan gaan Wilders en Rosenthal onderhandelen: het mogen er zeker geen 250 zijn. Aan het eind van het gesprek geeft Wilders zijn fiat: in plaats van 250 komen er 52 Libiërs naar Nederland. Het incident verspreidt zich als een lopend vuurtje binnen het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het is een van de vele keren dat diplomaten zich generen voor het politieke operetteklimaat waarin Nederland in hun ogen is beland.
In naam was de PVV slechts de gedoger van Rutte I. In de praktijk gedroeg Wilders zich vaak als een volwaardig coalitiepartner die van dag tot dag betrokken wilde worden bij de besluiten. Dus niet alleen over een onderwerp als het immigratiebeleid, waarover in het gedoogakkoord afspraken waren gemaakt. Hij bemoeide zich ook intensief met Buitenlandse Zaken, waarover geen afspraken waren gemaakt maar waaraan Wilders wel veel belang hechtte. Voortgestuwd door zijn 15 zetels verkiezingswinst zat hij als een bok op de haverkist. Vertrouwde Geert Wilders de ministers eigenlijk wel die mede namens hem werden geacht het land te regeren? Hij had vanaf dag één in elk geval grote moeite met CDA’er Gerd Leers, de man die in het kabinet revanche hoopte te nemen voor zijn gedwongen aftocht als burgemeester van Maastricht.
Gladstrijken
Op 7 oktober al, kort voor de beëdiging van het kabinet, moet de kandidaat-minister Leers bij Wilders langs. Het is niet ter goedkeuring, benadrukt CDA-partijleider Verhagen volgens Leers, maar ‘om plooien glad te strijken’. Leers heeft Wilders in de jaren daarvoor publiekelijk bekritiseerd.
In een achterafhoekje in de lounge van het Hilton Hotel op Schiphol wacht Leers op Wilders. Ze spreken er af om veiligheidsredenen. Een beveiliger vraagt of hij iets verder uit het zicht wil gaan zitten, anders zitten de heren straks wel erg in de schijnwerpers. Wilders komt binnen en er ontspint zich een goed gesprek. De PVV-leider wil weten of Leers de strenge teksten van het gedoogakkoord onderschrijft. Dat beaamt Leers.
Dan komt Wilders terug op Leers’ verwijt uit 2007 dat hij een ‘haatzaaier’ zou zijn. ‘Wilders vroeg: ‘Kunnen we afspreken het niet meer op de persoon te spelen?’
De minister in spe vindt dat een goede afspraak. Hij bevindt zich straks immers in een minder vrije positie. Maar toch ziet Leers ruimte voor een eigen missie: hij moet kloven overbruggen.
Wilders ziet daar helemaal niks in, zegt hij, maar hij zal zich er niet tegen verzetten. Wilders wordt gedreven door een anti-Brussel-stemming: naar zijn idee heeft Europa te veel te zeggen over wat wij met onze grenzen doen. De door het lot aan elkaar verbonden politici spreken af dat ze elkaar af en toe ontmoeten. Ze wisselen telefoonnummers uit: tussendoor kunnen ze sms’en en bellen.
Mark Rutte, de kersverse premier, weet in het najaar van 2010 waarop hij zich moet voorbereiden nu hij in zee is gegaan met zijn oud-partijgenoot Wilders. Half oktober roept hij al zijn ministers en staatssecretarissen bijeen voor een informeel etentje in het stadspaleis De Spaansche Hof in Den Haag. Daar kondigt hij de politieke etiquette af voor de omgang met de gedoger. Hans Hillen, minister van Defensie, weet het nog goed: ‘Rutte zei: ‘Als Wilders je uitscheldt, reageer je niet. Laat maar van je rug afglijden.’ We moesten ontspannen zijn.’
Comfort
De pragmatische premier probeert Wilders dicht tegen zijn borst te drukken. ‘We moeten hem comfort bieden’, zegt hij binnenskamers tegen diverse betrokkenen. Op de maandagochtenden treffen Wilders en Rutte elkaar in de werkkamer van vicepremier Maxime Verhagen op het ministerie van Economische Zaken. Daar spreken ze de komende politieke week door en tasten ze gevoeligheden af. Als Wilders iets niet zint, kaart hij dat aan. Maar veel vaker nog belt of sms’t Wilders Rutte en Verhagen om lucht te geven aan zijn boosheid. En boos is hij vaak. Want Wilders, zeggen oud-bewindslieden, is een impulsieve politicus, altijd in de weer met reageren op het laatste nieuws dat de media brengen.
Op sommige dingen kon Uri Rosenthal ‘de klok gelijk zetten’. Als de voorman van de Organisation of Islamic Countries ergens een toespraak had gehouden, kreeg Rosenthal onmiddellijk telefoon van Wilders. Dan kreeg hij ‘de wind van voren’. Wilders wilde dat Rosenthal de gedane uitspraken scherp zou veroordelen. Rosenthal had toch al veel contact met Wilders vanwege diens buitenlandse reizen. De rode draad was meestal dat de bewindsman Nederlandse ambassadeurs die niet zaten wachten te wachten op een reis van de PVV-leider naar hun hoofdstad (‘er kwamen nogal wat vragen’) aan het werk moest zetten om Wilders’ reis en verblijf te regelen. Een aantal reizen ging om veiligheidsredenen niet door, maar bezoeken aan bijvoorbeeld Australië en Amerika (Ground Zero) bleken wel mogelijk.
Premier Rutte heeft er zijn handen vol aan om Wilders te accommoderen. In zijn bewindsliedenoverleg op het Catshuis zegt Rutte vaak dat het uitstekend loopt met Wilders, ze begrijpen elkaar goed. Een VVD’er: ‘Mark hield steeds vol dat we er alles aan moesten doen om Geert niet kopschuw te maken, we moesten alle begrip voor hem hebben.’ Wie er van afweek, kreeg een telefoontje: ‘Maar we hadden toch afgesproken dat…?’
Al op 8 november 2010 – het kabinet is net uit de startblokken – botsen Leers en Wilders voor het eerst. Hoewel Nederland eigenlijk tegen is, stemt Leers in Brussel voor opheffing van de visumplicht voor Albanezen en Bosniërs. Hij kon niet tegenstemmen, zegt hij op tv. ‘Het voorstel was al rond voor ik hier in Brussel aankwam. Nederland had geen vetorecht, maar ik heb wel een voorwaarde verbonden aan onze stem: dat er een controlemechanisme zou komen.’ Nederland moet geen ‘paria in Europa’ worden, voegt hij toe. ‘Ik ga dus niet allerlei extreme voorstellen neerzetten die vervolgens een mooie dood sterven omdat we alleen staan.’
Wilders reageert in de Volkskrant als door een wesp gestoken: ‘Een uitermate zwak optreden. Hij had natuurlijk tegen moeten stemmen. En om te beginnen had hij op tijd in Brussel moeten aankomen om de discussie wel te beïnvloeden. De uitkomst is nu erg slecht: de grenzen open, daar zit in Nederland echt helemaal niemand op te wachten. En wat hij met paria en extreme voorstellen bedoelt, is mij ook niet helder. Warrige teksten.’
Wilders waarschuwt: ‘We zullen Leers afrekenen op resultaten. Laten we hopen dat die verbeteren en dat hij wat meer ruggengraat toont.’
Leers is, terugkijkend, nog onthutst over zoveel onbegrip: ‘Hij drukte me zo in de verdediging. In de beeldvorming maakte hij handig gebruik van mijn positie, en wees: ‘Kijk eens hoe Leers functioneert!’ Terwijl ik er het maximale uithaalde.’
Uri Rosenthal vond Wilders vaak onbegrijpelijk in zijn reactie op mediahectiek. ‘Deze koele machtpoliticus kon zich ontzettend laten meeslepen door een artikel in een krant dat plotseling op zijn weg kwam. Dan was hij helemaal van zijn stuk en dat domineerde zijn mood volledig.’
Ben Knapen, de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken: ‘Geert werd wel heel erg door dagkoersen gestuurd. Als het voor hem niet de goede kant uitging, dan was er een probleem, ook omdat hij in de PVV alles alleen bepaalt. Dat brengt zoveel onberekenbaarheid met zich mee.’
vol op het orgel
Een paar weken later, op 22 november, komt Wilders kort na de lunch met collega-Kamerlid Sietse Fritsma naar Leers’ departement. Wilders excuseert zich voor zijn harde uitspraken, in een hartelijk gesprek, analyseert Leers. ‘Maar zodra hij weer buiten stond, was het gedaan met die hartelijkheid. Zo ging het elke keer.’
Het is in die dagen dat het CDA-smaldeel in de coalitie zich voorneemt dat het CDA niet zomaar alles kan pikken. Van Rutte moeten ze het immers niet hebben, analyseren ze. CDA’ers voelen onbehagen over het grenzeloze comfort dat Wilders kennelijk moet krijgen. Onderwijsminister Marja van Bijsterveldt beklaagt zich daarover tegenover partijgenoten. Ook Ben Knapen geeft er lucht aan. In een bewindsliedenoverleg op Verhagens departement spreken de CDA’ers af dat ze elkaar zullen steunen.’We zouden vol op het orgel gaan als Wilders over de schreef ging’, herinnert zich een bewindsman. ‘Maar daar is te weinig van terechtgekomen.’
In de praktijk heeft het CDA geen strategie en ontbreekt het volledig aan zelfvertrouwen. De partij hangt in de touwen. De formatie met de PVV heeft een groot deel van de toch al slinkende achterban weggejaagd. Een ander deel van de partij blijft maar morren, ook openlijk. Het gezag van voorman Verhagen is zwaar geërodeerd. Het bewindsliedenoverleg op Economische Zaken wekt in de maanden na de bordesscène volgens diverse frequente bezoekers de indruk van een psychiatrische inrichting, waar vooral gewerkt moest worden aan geestelijke herstel. ‘De CDA-top was die eerste maanden totaal overspannen’, zegt een minister die liever wegbleef. Een ander: ‘Als je er niet kwam, wist je waar je aan toe was. Als je daar was geweest niet meer.’ De temperatuur op de werkkamer van Verhagen was tropisch, 25 graden, vanwege zijn rugproblemen. Het stond er blauw van de sigarenrook en ‘het eten was er verschrikkelijk’, zegt een deelnemer. ‘Maxime zat er helemaal doorheen en moest iedere keer tot diep in de nacht de voorbije week van zich afpraten.’ Een aantal aanwezigen bij het CDA-bewindsliedenoverleg bevestigt de waarnemingen over Verhagen en de chaos. Liesbeth Spies, toen waarnemend partijvoorzitter, vat het zo samen: ‘Vertrouwensrelaties van vele jaren waren door de formatie kapotgemaakt. Het was pure rouwverwerking.’ Niet de ideale uitgangspositie om Wilders partij te bieden.
Woensdag 23 februari 2011. In Markelo, op een CDA-campagnebijeenkomst voor de provinciale verkiezingen, trekt staatssecretaris Henk Bleker van Landbouw en Natuurbeheer de stoute schoenen aan. Geert Wilders? Daar is hij wel een beetje klaar mee. Hij ‘walgt’ van Wilders’ ideeën over een hoofddoekjesverbod en tuigdorpen. ‘Alleen het woord al. Als ik de partijvoorzitter was, zou ik er even met gestrekt been in zijn gegaan.’
Dát is nou ook weer niet de bedoeling, leert Bleker de volgende dag als zijn woorden in de krant staan. Wilders belt Verhagen en even later belt Bleker met Wilders: sorry voor de verwarring, hij heeft het allemaal niet zo bedoeld.
Vanuit de CDA-Tweede-Kamerfractie klinken onthutste reacties: ‘Heeft Henk dat echt moeten doen van Verhagen? Ongelofelijk!’
Een CDA-bewindsman zegt: ‘Wat we als CDA toen niet hebben geleerd: hoe gaan we ermee om als die halve gare rare dingen roept? En als er een staatssecretaris tegenin gaat, ga je achter hem staan, in plaats van hem zijn excuses te laten aanbieden. We waren zó met ons hoofd bij dat regeren.’
Een sfeer van vertrouwen wil er in die dagen maar niet ontstaan tussen het kabinet en de gedoogpartner. Dat is ongelooflijk jammer, vinden vele betrokkenen achteraf, omdat Rutte I een uitermate effectieve start had. Sneller dan Rutte II begonnen de ministers met het uitvoeren van hun plannen. In de zomer van 2011 is premier Rutte een tevreden man. Hij krijgt goede kritieken. Zijn waarderingscijfers stijgen, hij houdt zijn troepen goed bij elkaar en het kabinet is voortvarend aan de slag. De bezuinigingen op het onderwijs, de zorg, de kunsten, de ambtenaren, de sociale zekerheid en defensie volgen elkaar in hoog tempo op, de coalitie wordt niet gehinderd door serieus tegenspel van de oppositie. Met de soms triomfantelijke toon wekt het kabinet in delen van de samenleving veel wrevel en hier en daar zelfs regelrechte haat, maar Rutte ziet tevreden hoe zijn bewindspersonen de boodschap vastberaden en met genoegen uitdragen, schijnbaar doof voor de vele maatschappelijke protesten: red jezelf, klop niet aan bij de overheid, neem je eigen verantwoordelijkheid, de geluksmachine gaat uit.
Rond die tijd krijgt zowaar ook Gerd Leers het gevoel dat hij stapjes kan zetten in Brussel. Hij legt zijn collega’s in de Europese ministerraden keer op keer uit dat Wilders niet in het kabinet zit. Dat hij alleen maar gedoogt. Cecilia Malmström, de eurocommissaris voor Binnenlandse Zaken, gunt hem dingen, merkt hij. Maar steeds verdwijnt de gunfactor volgens hem weer als Wilders begint te twitteren. Zo twittert Wilders 25 november 2011: ‘Als EU immigratieregels niet versoepelt, moeten Rutte en Leers een opt-out eisen. Weg met de EU-regels en zelf weer bepalen wie NL binnenkomt!’ Vooral Frankrijk en de Midden- en Oost-Europese landen willen het naadje van de kous weten als Wilders schampert over Roemenen en Bulgaren die toetreding op de Europese arbeidsmarkt krijgen. Leers: ‘Steeds die schaduw boven mijn moeizame pogingen iets te bereiken.’
Polenmeldpunt
Ingewikkeld wordt het als Wilders in het najaar van 2011 zijn Polenmeldpunt aankondigt, waar Nederlanders kunnen klagen over misstanden rond Oost-Europeanen. Aan alle kanten wordt druk uitgeoefend op het kabinet: er dient afstand te worden genomen van dit initiatief. Rutte wordt niet moe te benadrukken dat het géén kabinetsbeleid is, maar hij weigert het openlijk te veroordelen. Uri Rosenthal verklaart nu waarom: ‘Wij waren er beducht voor dat Wilders dan met veel ergere dingen zou komen.’
Op hetzelfde moment is Leers in Brussel bezig met de nieuwe Europese richtlijn voor gezinsmigratie. Hij moet in de Europese ministerraad uitleggen waarom premier Rutte geen afstand neemt van Wilders. ‘De Polen vonden het echt verschrikkelijk, ze voelden zich enorm geschoffeerd en maakten groot theater in de raad’, zegt Leers. Voor het gedrag van ‘die man in jullie coalitie’ moet hij zich verantwoorden tegenover zijn Duitse collega Hans-Peter Friedrich, zijn Engelse collega Theresa May en eurocommissaris Malmström. Leers in zijn dagboek: ‘Dit werkt zo contraproductief.’
Hoogste tijd om wat meer ruimte voor zichzelf te scheppen, neemt Leers zich voor. Die kans ziet hij als er twee interviewers langskomen van Christen Democratische Verkenningen, het CDA-partijblad. Ze maken een themanummer over migratie. Leers roemt in het interview de Nederlandse naam en faam, de ‘open houding’ naar asielzoekers die een ‘verrijking’ van de samenleving kunnen betekenen. Niet iedere migrant is er één te veel. Het asielbeleid mag selectief zijn, maar moet uit de negatieve sfeer komen. ‘Het effect kan dan zijn dat er minder mensen naar Nederland komen. Maar dat is niet het hoofdmotief. En dat is precies het verschil tussen mij en de PVV: de PVV ziet het als een primaire doelstelling om minder mensen naar Nederland te laten komen, voor mij is het dat niet; het zal een gevolg zijn van het gevoerde beleid.’
Op 11 oktober 2011 verschijnt het interview. Een waar pandemonium volgt. Wilders belt meteen met Rutte en Verhagen. Hij eist dat Leers rectificeert en zijn woorden terugneemt. Rutte belt Leers. ‘Je hebt wel wat uit te leggen, Gerd’, zegt de premier. Verhagen volgt. Ook hij oefent druk uit: ‘Je moet iets doen.’ Leers: ‘Maxime koos voor het vermijden van ruzie met Wilders en niet voor de CDA-visie.’
Gedurende die dag krijgt Leers in een paar uur tijd 26 sms-berichten van de betrokkenen. De bewindsman belooft Rutte dat hij Wilders schriftelijk zal uitleggen wat hij heeft bedoeld.
Als de stukken zijn verstuurd, dankt Wilders hem per sms: ‘Ja, het is aangekomen, dank je. Ik wil ook goede verhoudingen met je. Maar in ons akkoord staat letterlijk dat vermindering van immigratie hoort tot de primaire doelstellingen van het kabinetsbeleid. Daarom werden wij hier een beetje gek: je schreef dat het alleen een primaire doelstelling is van de PVV hier minder mensen te laten komen en niet van jou. Voor mij is het dat niet, snap je? Dat staat dus wel letterlijk in het akkoord dat van ons alle drie is. Toch?’
Leers smst Wilders terug. ‘Ik snap jouw reactie. Ik zeg je met nadruk dat als die indruk mocht ontstaan, dat ik dat corrigeer. Ik heb willen benadrukken dat in het regeerakkoord staat: ombuiging, beheersing en vermindering. In die volgorde en samenhang. Met als doel: een zeer substantiële vermindering. Die vermindering is niet op zichzelf staand, maar hangt samen met de andere twee.’
Wilders is niet tevreden. Hij belt Verhagen en die belt met Leers. Wilders zou geklaagd hebben: ‘Gerd draait er nog steeds omheen. Is het nou zo moeilijk te herstellen dat hij er op een onderdeel naast zit?’
In zijn dagboek schrijft Leers die avond: ‘Een onnodige escalatie uit rancune van een man die niet kan incasseren en zijn positie aangrijpt om zijn gelijk af te dwingen. De druk van de premier en de vicepremier is te groot en onnodig groot. Waarom zijn ze niet meer voor me gaan staan en trekken ze één lijn met Geert Wilders?’
het eindspel
Het jaar 2012 begint goed. Op 23 januari ontvangt Verhagen Rutte, Wilders en Leers in zijn werkkamer aan de Bezuidenhoutseweg. Leers heeft gunstig nieuws voor Wilders, zegt hij. Er komt veel immigratiewetgeving aan. Nederland gaat de grenzen opzoeken en dat zal de komende tijd in Europa tot heftige discussies leiden. Kortom: Wilders kan tevreden zijn.
Wilders heeft nieuwe noten op zijn zang. Hij bepleit opnieuw, naar het voorbeeld van Denemarken, een opt-out: een speciale bepaling dat Nederland zonder Europese inmenging op eigen initiatief de grenzen kan dichtgooien voor migranten. Leers betwijfelt of dat mogelijk is. Hij is nu eenmaal afhankelijk van Europese medewerking. Maar mocht het niet lukken, dan kan Nederland de inkomensgrens voor migranten optrekken. ‘We trekken aan dezelfde kant van het touw’, verzekert de bewindsman.
Nog geen twee maanden later is duidelijk dat er opnieuw moet worden bezuinigd en beginnen de onderhandelingen in het Catshuis. Het gaat moeizaam. Op 20 maart verandert er iets aan de onderhandelingstafel als het Kamerlid Hero Brinkman de PVV-fractie verlaat. De vanzelfsprekendheid van de 76 zetels is verdwenen, Wilders kan niet leveren wat hij heeft beloofd. Dat heeft effect op de sfeer aan tafel.
Het is nog vroeg op 4 april als Mark Rutte met Leers belt. ‘Wat zal het nu weer zijn’, denkt Leers. De verbinding is slecht, maar Leers hoort zijn premier zeggen dat het nieuws in de Volkskrant niet klopt. Wilders heeft om Leers’ vervanging gevraagd, meldt de krant op gezag van bronnen in de coalitie. Rutte ontkent snoeihard, spreekt zijn vertrouwen uit in Leers en zegt dat er in de onderhandelingen absoluut niet over hem is gesproken.
Maar het CDA is er niet gerust op. Die avond komen de bewindslieden bijeen. Zij scharen zich rond Leers. Joop Atsma, de staatssecretaris van Infrastructuur, zegt dat hij vertrekt als Leers moet opstappen: ‘Leers is geen sta-in-de-weg, maar een levensverzekering voor het CDA.’ Ben Knapen en Marja van Bijsterveldt sluiten zich bij Atsma aan. Knapen neemt het woord. Het is echt mooi geweest, zegt hij. ‘We moeten ons niet langer laten ringeloren door de PVV. We moeten niet schromen er hard tegenin te gaan. Wilders zal na deze onderhandelingen nog meer met ons verbonden zijn.’ Knapens stellingname zal, achteraf, een beslissend moment voor het lot van Rutte I blijken.
Pronken
In eerste instantie wordt Verhagen nauwelijks door de sfeer in zijn eigen CDA-ploeg beïnvloed, zo lijkt het. Vanuit het Catshuis voert hij de druk op Leers op. Die moet plannen leveren waar Wilders straks mee kan pronken aan het einde van de onderhandelingen. Leers weigert. Hij heeft nieuwe asielwetgeving klaar. Hij is daar trots op. Maar als hij het nu op tafel legt, zo taxeert hij, wordt het de basis waarop Wilders verder gaat onderhandelen om er nog meer uit te halen.
De pressie vanuit het Catshuis wordt snel groter. Terwijl Leers in Brussel zit, krijgt hij zes sms-berichten van Verhagen. In een van die berichten schrijft hij: ‘Wilders wil opt-out. Als je nu niet reageert, komen we zelf met ideeën. Prima wat je hebt gedaan, maar het is nu erop of eronder.’
Ongeveer tegelijkertijd krijgt ook Ben Knapen telefoon van Verhagen: hoeveel kan er nog af van het budget voor Ontwikkelingssamenwerking? Knapen kiest om onduidelijke redenen voor een technisch antwoord. Hij laat zijn ambtenaren uitrekenen wat er in theorie nog mogelijk is. Hij is al van 0,8 procent van het bruto binnenlands product naar 0,7 procent gegaan. Van wat nog rest, ligt 1 miljard vast aan verplichtingen waar Nederland niet vanaf kan. ‘Als we echt willen, kan er nog twee miljard vanaf’, zegt Knapen op gezag van zijn ambtenaren tegen Verhagen. Wat er in het Catshuis gebeurt, weet Knapen in de twee weken nadien niet. Wel ziet hij dat Wilders in de Telegraaf onmiddellijk claimt dat er nog minstens 1 miljard af moet. Aan de onderhandelingstafel is de inzet van de PVV dat er 3 miljard af moet van het 4 miljard tellende budget. De VVD vindt een halvering uitstekend: 2 miljard.
Verhagen komt half april bij Knapen terug: 1 of 1,5 miljard zal het worden. Dan legt Knapen een bom onder Rutte I. Hij heeft al andere CDA-bewindslieden in vertrouwen genomen over zijn dilemma. De christen-democraten zijn het zat en in de stemming om te breken. Knapen voelt zich daardoor sterker staan, hij trekt zijn grens. ‘Prima Maxime, maar je begrijpt wel dat ik dan aftreed.’ Knapen heeft niet net de halve wereld afgereisd in een poging het nieuwe beleid uit te leggen, om dan nu alweer zo’n grote nieuwe bezuiniging te gaan verdedigen, zegt hij. Knapen, nu terugblikkend: ‘Het leek me logisch dat ik als persoon volstrekt ongeloofwaardig zou zijn geworden.’
Verhagen en Rutte zijn verbijsterd. En kwaad. Ze zijn op het verkeerde been gezet: ze hebben in de onderhandelingen al een flink bedrag ingeboekt waarmee Wilders tevreden kan zijn. ‘Had je dat niet eerder kunnen zeggen?’, roept Verhagen. Rutte zegt: ‘We dachten echt dat dit kon.’ Knapen is zich van geen kwaad bewust: ‘Voor hen was het misschien een verrassing, voor mij was het vanzelfsprekend.’ De VVD’ er Rosenthal en Leers bevestigen deze gang van zaken.
Verhagen voelt zich door Knapen tegen de muur gezet. De staatssecretaris krijgt bemoedigende reacties van zijn partijgenoten in het kabinet. Verhagen taxeert: Knapen laten gaan, is einde oefening voor het kabinet, want dan zullen meer CDA-bewindslieden volgen. Maar nu de onderhandelaars zomaar de gedroomde trofee voor Wilders uit handen is geslagen, wordt het veel moeilijker om tot een bevredigend einde te komen. Meer dan 750 miljoen zit er niet in, krijgt Wilders te horen in het Catshuis. Belachelijk weinig, oordeelt hij. En Leers doet ook al niet wat hij wil. Moet hij in ruil daarvoor verantwoordelijkheid nemen voor nog eens 14 miljard aan bezuinigingen?
Op zaterdag 21 april breekt Wilders de onderhandelingen af en eindigt het kabinet Rutte I.
Zo analyseren de terugblikkende bewindslieden de breuk: als Wilders met alle financiële maatregelen uit het Catshuis-akkoord had ingestemd, was hij in feite de derde partij in het kabinet geworden, zij het zonder ministers. Een parlementaire meerderheid kon hij het kabinet al niet meer leveren door het vertrek van Brinkman en nu dreigde hij ook nog eens veel intensiever bij het kabinetsbeleid betrokken te raken dan hem lief was. Weg was zijn gerieflijke positie. Daarom haakte Geert Wilders af.
Bronnen vertellen over een lunch, ruim een half jaar na de Catshuis-breuk: Wilders met Maxime Verhagen. Wilders zou daar hebben erkend dat het CDA te goed heeft onderhandeld. ‘Ik heb te veel weggegeven. Het CDA kreeg de hervormingen, de VVD de 3 procent financieringstekort en ik uiteindelijk niets.’
Ben Knapen: ‘Voor Geert draait alles om de beeldvorming. Hij heeft geprobeerd een grote slag te slaan met ontwikkelingssamenwerking. Stel dat hij had kunnen zeggen: geen ontwikkelingshulp meer voor islamitische landen, dan had hij een beeld gehad om mee naar buiten te treden. Maar dat is hem niet gelukt. ‘
Geert Wilders krijgt het voortouw in de kabinetsformatie. Een keer eerder, tussen 2010 en 2012, was hij betrokken bij kabinetsbeleid. Weinig betrokken bewindslieden bewaren daaraan goede herinneringen. ‘Wij waren er beducht voor dat Wilders met veel ergere dingen zou komen.’
PVV-leider Geert Wilders is een hartelijke man met onaanvaardbare standpunten. Hij kan ongelooflijk uit zijn slof schieten, maakt het altijd weer goed, maar zijn inhoudelijke hardheid blijft. En: hij zit overal bovenop.
Zo ongeveer was de afdronk bij bewindslieden van VVD en CDA na anderhalf jaar samenwerking met Wilders in Rutte I. Het kabinet hield stand van 14 oktober 2010 tot 23 april 2012. Het kende een bijzondere constructie. VVD (31 zetels) en CDA (21) sloten een traditioneel regeerakkoord en leverden bewindslieden.
Om een meerderheid te behalen in de Tweede Kamer, werd met de PVV (dat jaar gestegen van 9 naar 24 zetels) een – in Nederland uitzonderlijk – gedoogakkoord gesloten. Door deze politieke samenwerking konden de traditionele partijen zich distantiëren van Wilders’ islamstandpunt, maar met hem samenwerken op vier terreinen waarover afspraken werden gemaakt: immigratie, veiligheid, ouderenzorg en financiën.
Toen iedereen bijna twee jaar na de val van Rutte I bekomen was van het grootste experiment in de Nederlandse politiek tot dan toe, bleek een aantal bewindslieden voor de Volkskrant bereid terug te blikken. Gerd Leers (CDA), die minister voor Immigratie en Asiel was, hield een dagboek bij en gaf inzage. Hoe was dat ook alweer, regeren met Wilders?
Polenmeldpunt
Een passage uit de krant van 22 februari 2014. In het najaar van 2011 kondigt Wilders zijn omstreden ‘Polenmeldpunt’ aan, een website waar overlast door Polen, Bulgaren en Roemenen kan worden gemeld. Uri Rosenthal (VVD) is minister van Buitenlandse Zaken en weigert, ondanks maatschappelijke druk, de actie van Wilders te veroordelen. Het formele verweer is dat zo’n meldpunt geen kabinetsbeleid is. De werkelijke overweging, aldus Rosenthal ruim twee jaar later: ‘Wij waren er beducht voor dat Wilders dan met veel ergere dingen zou komen.’
Die komen evengoed. Leers is de man die het meeste achter de broek wordt gezeten door Wilders. Om immigratiebeperkingen voor elkaar te krijgen – ook toen al een thema – moet Leers de boer op in Brussel, heeft hij al snel in de gaten. Het Polenmeldpunt komt op het moment dat Leers probeert om Europese afspraken te maken over gezinsmigratie. Hij heeft er last van dat noch Mark Rutte noch Rosenthal zich publiekelijk van Wilders’ provocatie distantieert. In zijn dagboek schrijft Leers: ‘Dit werkt zo contraproductief.’
Leers besluit zelf wat ruimte te nemen en biedt tegengas in een interview met partijblad Christen Democratische Verkenningen. Daarin legt hij de nadruk op de positieve kanten van immigratie en schetst hij het verschil tussen hem en Wilders: ‘De PVV ziet het als een primaire doelstelling om minder mensen naar Nederland te laten komen, voor mij is het dat niet.’
Escalatie
Als het artikel is verschenen, belt Wilders onmiddellijk met Rutte en CDA-vicepremier Maxime Verhagen. Leers moet zijn woorden terugnemen. Rutte en Verhagen kiezen voor comfort bieden aan Wilders, in plaats voor steun aan de bewindsman – een patroon. Leers moet schriftelijk aan Wilders uitleggen wat hij heeft bedoeld. Die is pas in tweede instantie, na een nieuwe belronde, bereid in te binden. Leers in zijn dagboek: ‘Een onnodige escalatie uit rancune van een man die niet kan incasseren en zijn positie aangrijpt om zijn gelijk af te dwingen.’
Nog een voorbeeld. Najaar 2011 belt Rosenthal met Wilders om te zeggen dat Nederland op verzoek van de Navo 250 gewonde Libische vluchtelingen in het Utrechtse calamiteitenhospitaal opneemt. Maar dat gaat zomaar niet. Wilders reageert, volgens Rosenthal: ‘Ik vind het maar niks, Uri. Ik heb geen zin om gewonden uit een islamitisch land in Nederlandse ziekenhuizen op te nemen.’ Wat volgt zijn pijnlijke onderhandelingen, waarbij het aantal wordt teruggeschroefd tot 52. Slotsom: Wilders gedoogt niet alleen, hij bestuurt mee.
Uiteindelijk loopt het mis in het Catshuis, voorjaar 2012. Niet op asiel en migratie, maar op de financiën. Nieuwe bezuinigingen zijn nodig, oplopend tot 14 miljard euro. Daarvan zal ‘slechts’ 750 miljoen worden weggehaald bij ontwikkelingssamenwerking. Veel te weinig, in de ogen van Wilders. Maar bij een hoger bedrag zal Ben Knapen (CDA, staatssecretaris van Buitenlandse Zaken) zijn functie neerleggen. Dat zou het einde van het kabinet betekenen.
Pijnpunten
Wilders heeft er zelf later over gezegd, in een interview met de Volkskrant twee jaar geleden: ‘Na de 18 miljard euro bezuinigingen waarmee we begonnen, moest er nog een keer zo’n bezuiniging komen. Op de zorg en de ouderen. Dat waren de twee pijnpunten. (…) En ik kreeg mijn miljard, op z’n minst, op ontwikkelingshulp niet.’
Wilders krijgt geen ‘trofee’ waarmee hij goede sier kan maken, terwijl de SP – op zorg en ouderen een electorale concurrent – doende is ‘60 gebroken beloften’ van de PVV onder de aandacht te brengen. Bovendien kan Wilders, door het vertrek van Kamerlid Hero Brinkman, de coalitie niet langer aan de noodzakelijke 76 zetels helpen. Hij verlaat het Catshuisoverleg, Rutte I valt. Reden voor Rutte om Wilders sindsdien te betitelen als iemand ‘die als een haas wegloopt als het moeilijk wordt’.
Nu is de situatie omgekeerd. De VVD is de kleinere partij en manoeuvreerde zich vrijdag alvast in de rol van mogelijke gedoogpartner. De PVV is voor het eerst sinds de oprichting de grootste partij – met Wilders als enige lid. De vraag is nu: welke mensen kan Wilders leveren en hoe betaalt hij zijn plannen? Zijn partijprogramma is niet doorgerekend, terwijl het vol staat met maatregelen die geld kosten. Voorlopig is er slechts een wiebelig houvast: de kiezer wil het, en Wilders is naar eigen zeggen bereid verantwoordelijkheid te nemen en samen te werken.
Na een dag vol emoties en discussie heeft de achterban van het CDA zich uitgesproken voor deelname aan het kabinet Rutte-Verhagen. Dat gebeurde kort na vijf uur. De vraag is nu wat dissidenten Ferrier en Koppejan aanstaande dinsdag, in de beslissende fractievergadering, gaan stemmen.
De eerste motie waarover op het congres werd gestemd was tegen samenwerking met de PVV. Deze motie werd met grote meerderheid van stemmen verworpen. Daarna bracht de congresvoorzitter de motie van het partijbestuur in stemming, vóór samenwerking met de PVV. Daar stemde 68 procent voor.
Blijdschap
Maxime Verhagen uitte direct na de uitslag zijn vreugde. “Lieve vrienden, dit is een feest. Ik ben blij dat ik uw vertrouwen niet heb beschaamd,”, aldus Verhagen. Partijvoorzitter Henk Bleker sprak van een “fantastisch” congres. “We zijn respectvol met elkaar omgegaan. Daar kunnen we in de politiek een voorbeeld aan nemen.”
Dissidenten
Veel sprekers uitten gedurende de dag hun zorgen over de samenwerking met de PVV. Dissident Kathleen Ferrier deed, staande naast Ad Koppejan, een laatste oproep. “Ik kan niet anders dan tot de conclusie komen dat een regering met steun van de PVV niet goed is, niet voor het land en niet voor de partij,” aldus Ferrier. “We geven een kernwaarde van onze partij op als we instemmen met het akkoord”.”Haar betoog kwam haar op boe-geroep uit de zaal te staan, maar ook applaus.
“Ik ben geen dissident, maar een christendemocraat”, begon Koppejan zijn betoog. Hij is nog steeds tegen de samenwerking met de PVV, en pleitte voor eensgezindheid binnen de partij. “Laat ons niet uit elkaar spelen, niet door discussies in de media en al helemaal niet door de samenwerking met de PVV.”
Ministers
Minister Donner sprak zich uit vóór de samenwerking met de PVV. “Als we nu dit akkoord wegstemmen versterken we tegenstelling in de samenleving, en verharden we die. Niet wat de mond ingaat is onrein, maar wat de mond uitgaat.” Ook Camiel Eurlings schaarde zich achter Verhagen, met verheven stem.
Minister Hirsch Ballin protesteerde tegen de samenwerking. “Verantwoordelijkheid nemen kan ook betekenen: nee zeggen. Wij horen niet thuis in een politiek verbond met Wilders. Doe dit de mensen niet aan, doe dit de partij niet aan, doe dit het land niet aan.” Ab Klink herhaalde dat hij de samenwerking niet voor zich ziet. “Ik roep u op: don’t do it.”
Afkeer
Ook oud-premiers De Jong en Van Agt spreken hun afkeer uit. De Jong betreurt het dat hij op zijn oude dag meemaakt dat zijn partij “de hand licht” met godsdienstvrijheid. Oud-Eerste Kamerlid Hannie van Leeuwen hield een vurig en geëmotioneerd betoog. Ze maakt zich zorgen over de koers van de partij, “niet in het centrum maar op de flanken”.
Verhagen
In zijn toespraak na de lunch zei Verhagen dat hij overwogen had om te stoppen met de onderhandelingen. “Maar ik ben gebleven, omdat we in het CDA een traditie hebben. Om verantwoordelijkheid te nemen in plaats van uit de weg te gaan, ook wanneer het gaat om moeilijke besluiten in heftige tijden.”
Verhagen riep het congres op om voor het akkoord te stemmen. “Weglopen van verantwoordelijkheid hoort niet bij ons. Uitgaan van onze kracht en ons geloof: dat hoort bij ons. Daarom zeg ik: ja, laten we het gaan doen. Voor het CDA en iedereen in Nederland.” Zijn oproep werd beantwoord met een staande ovatie.
Reuring
Gedurende de informatieronden was er al veel reuring in de CDA-achterban. Prominente (oud-)politici waarschuwden voor samenwerking met de partij van Geert Wilders. Onder anderen oud-premiers De Jong, Van Agt en Lubbers spraken hun bedenkingen uit, maar ook minister Hirsch Ballin van Justitie. Hij schrijft vandaag in de Volkskrant dat het politieke akkoord met de PVV het land en het parlement splijt. “De acceptatie van Wilders als politieke partner moet worden gestopt, beter laat dan nooit, voordat er nog meer verdeeldheid in ons land wordt gebracht, nog meer uitsluiting en verdriet,” aldus Hirsch Ballin.
In Nieuwsuur ziet u een verslag van het congres. Oud-CDA-minister Frans Andriessen geeft in de studio commentaar.
”In augustus 2010 bepleitte hij naar aanleiding van de kabinetsformatie in een interview met weekblad Vrij Nederland eerbied voor elkaars overtuiging: “Als je zegt: jullie deugen niet, zoals Geert Wilders doet, dan escaleert het, en gaat het van kwaad tot erger. Je moet elkaar respecteren. Daarom zeg ik: zolang de punten van de godsdienstvrijheid en de rechtsstaat niet zeker zijn, moet de PVV wat mij betreft maar in zijn eentje doormarcheren. Daar doe ik niet aan mee.”[
”Op het CDA-kabinetsformatiecongres 2010 van 2 oktober2010 in de Rijnhal in Arnhem sprak ze de leden indringend toe niet samen te werken met de PVV. Drie weken later, op 22 oktober, kondigde Van Leeuwen op een bijeenkomst in de bibliotheek Utrecht aan al haar activiteiten voor het CDA te staken. De reden hiervoor was het volgens haar “uitkleden” van de ouderenzorg in het kabinet-Rutte I en de samenwerking van haar partij met de PVV.[6]”
”n het kabinet-Balkenende IV werd Hirsch Ballin opnieuw minister van Justitie. In deze functie vertolkte hij een belangrijke rol in het debat in de Tweede Kamer over de film Fitna. In dit debat gaf Geert Wilders aan door Hirsch Ballin belazerd te worden. Pas in 2020 werd duidelijk dat Hirsch Ballin zich in 2008 actief heeft ingezet om Wilders te vervolgen. Toen het OM geen strafbare feiten zag in Wilders’ uitspraken in diverse media over de islam, liet Ernst Hirsch Ballin tot drie keer toe een onafhankelijk expert aanrukken om die beslissing te heroverwegen. Dat bracht hem in ernstig conflict met het toenmalige college van procureurs-generaal.[5][6][7]”
….
…..
”Op 2 oktober van dat jaar, tijdens het CDA-congres, keerde hij zich vierkant tegen de deelname van zijn partij aan het gedoogakkoord met de PVV van Geert Wilders. Daags voor het congres had hij dat ook al publiekelijk gedaan. Nadat eind april 2012 de gedoogconstructie met de PVV was stukgelopen en het kabinet-Rutte I was gevallen, riep hij op tot een openlijke bespreking binnen het CDA van de mislukte samenwerking.”
DEN HAAG – CDA-minister Ernst Hirsch Balllin zal op het congres van zijn partij tegen het regeerakkoord stemmen. ”Ik zal mijn partij zeker niet aanraden hiermee door te gaan. Dat zal ook mijn stemgedrag bepalen”, zei Hirsch Ballin vrijdag na de ministerraad.
Zijn zorgen over samenwerking met de PVV hebben zich ”verdiept en versterkt” na de presentatie van het regeerakkoord en het gedoogakkoord. Hij stelt vast dat PVV-leider Geert Wilders alle afspraken in de context zet van het terugdringen van de islam. (ANP)
DEN HAAG – CDA-Tweede Kamerlid Kathleen Ferrier betrekt in haar oordeel over het regeer- en gedoogakkoord niet alleen het stemgedrag van de leden op het congres zaterdag, maar ook de sfeer en de gang van zaken. ”Eigenlijk het geheel van het congres”, zo liet ze vrijdag desgevraagd weten. Ze zal na het congres haar ”mind opmaken” en verwacht daar wel ”een nachtje over te zullen slapen.”
Haar medestander in de fractie Ad Koppejan liet donderdagavond tijdens een CDA-bijeenkomst in zijn eigen regio Zeeland weten dat hij voor het akkoord zal stemmen als een grote meerderheid van het congres voorstander is van de coalitie en de akkoorden. Hij liet in het midden hoe groot die meerderheid dan moet zijn. Ferrier wil geen commentaar geven op zijn uitlatingen.
De CDA-fractie zal naar verwachting dinsdag haar eindoordeel geven over het akkoord. (ANP)
Oud-premier Van Agt van het CDA verzet zich tegen de onderhandelingen van zijn partij met de PVV over een nieuw kabinet.
In een ingezonden brief in de Volkskrant maakt Van Agt duidelijk dat de CDA-fractie niet verder met de PVV in zee moet gaan. “Onze partij moet, zichzelf getrouw, bewerkstelligen dat de Kamerfractie terugkeert op haar schreden”.
Vinger
De CDA-prominent vindt dat de PVV een “veel te dikke vinger in de pap” krijgt.
Hij heeft ook kritiek op tal van programmapunten van de PVV, zoals de immigratiestop voor mensen uit islamitische landen en de eis dat immigranten pas na tien jaar werken in Nederland in aanmerking komen voor een uitkering. “Elk van deze eisen is onaanvaardbaar, geen ervan mag ook maar gedeeltelijk worden ingewilligd.”
Bouwstop
Volgens Van Agt staat het verkiezingsprogramma bol van “schokkende teksten”, bijvoorbeeld over een verbod op de Koran, belasting op het dragen van hoofddoekjes en een bouwstop voor moskeeën.
Van Agt hoopt de CDA-achterban op te roepen een VVD-CDA-kabinet met gedoogsteun van de PVV te blokkeren tijdens het extra CDA-congres. Na de verkiezingsnederlaag beloofde de partijtop de CDA-achterban inspraak te geven in mogelijke regeringsdeelname.
Reacties
Vorige week heeft een groep kritische CDA-leden een manifest ‘Wij staan voor onze grondrechten’ tegen PVV-samenwerking opgesteld. Een dag later waren er ruim 2.600 reacties binnen.
Er is ook een tegenbeweging opgericht ‘Wij staan achter het CDA’. Daar zijn inmiddels ruim duizend reacties op gekomen.
EINDE
”Klink schreef een brief aan fractievoorzitter Maxime Verhagen en partijvoorzitter Henk Bleker waarin hij stelde persoonlijk niet verder te willen met de PVV, omdat de intentie van de PVV te veel zou afwijken van die van CDA en VVD.[3] Deze brief lekte daarop uit. Klink kreeg binnen de CDA-fractie alleen bijval van Ad Koppejan en Kathleen Ferrier.”
Lokale en regionale CDA bestuurders zouden zich massaal moeten aansluiten bij het protest tegen de samenwerking van de partij met Geert Wilders. Al was het maar uit welbegrepen eigenbelang: niet alleen de rechtstaat is in het geding, de klappen van het asociale PVV beleid zullen vooral door de gemeenten en de provincies moeten worden opgevangen.
Dat stelt oud CDA-politicus en bestuurder Sytze Faber (73). Hij motiveert hiermee zijn handtekening onder het manifest van 40 CDA-leden zoals dat dinsdag in Dagblad Trouw verscheen. De 40-ondertekenaars roepen daarin op tot breed verzet tegen de onderhandelingen om te komen tot een VVD-CDA kabinet met gedoogsteun van Wilders.
Niet wachten
Faber was namens het CDA onder meer Kamerlid, burgemeester van Hoogeveen en voorzitter van de partijafdeling Leeuwarden. Hij vindt dat CDA’ers uit het hele land hun bezwaren moeten laten horen. Afwachten tot het beloofde partijcongres over de nieuwe regering wordt gehouden noemt hij ‘onverantwoord’. ‘Dan ligt er een regeerakkoord, een gedoogakkoord en staat er al een ploeg ministers klaar. Zeg dan nog maar eens nee’.
Ellende
En een ‘nee’ is hard nodig naar het oordeel van Faber. Neem het sociale beleid dat zich nu aftekent, waarbij de rijken rijker worden en de armen armer.’En juist deze strijd zal worden uitgevochten met de gemeentelijke diensten in de frontlinie. Zij zullen de gevolgen van de toe nemende verloedering in de wijken en aan de loketten moeten zien te keren, aldus Faber. ‘Ik weet waar ik het over heb, als voorzitter van de voedselbank in Leeuwarden zie ik de ellende nu al groter worden’.
Übermenschen
Het manifest hamert vooral op de dreigende aantasting van de rechtsstaat en ook daar is Faber als christendemocraat zeer bezorgd over. ‘Wilders creëert Über- en Untermenschen en wil hele groepen mensen hun recht op bijvoorbeeld godsdienstvrijheid afpakken. Daar kun je als Christelijke partij toch nooit aan meewerken?’
Wilem van Oranje
Volgens de oud-politicus druist de samenwerking met Wilders in tegen de joods christelijke cultuur waar we in de 80-jarige oorlog juist zo voor gevochten hebben. ‘De overheid mag niet heersen over het geweten of geloof van de onderdanen’, citeert hij vrij naar Willem van Oranje.
De redactie van Republiek allochtonië ontving van Astrid Essed een ingezonden artikel waarin ze op haar eigen wijze stelling neemt tegen een kabinet met gedoogsteun van de PVV. Hieronder haar tekst, zoals we die van haar ontvingen.
Geachte Redactie en lezers,
Bij dezen doe ik u mijn commentaar toekomen op de eventueel te vormen CDA/VVD minderheidsregering, met gedoogsteun van de PVV van Wilders
Een dergelijke ”government from hell” is naar mijn mening het einde van de Nederlandse rechtsstaat
Vriendelijke groeten Astrid EssedINLEIDING: Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 9 juni, kwamen de PVV van Wilders [van 9 naar 24 zetels] en de rechts liberale VVD [van 2 naar 31 zetels], als grote overwinnaars uit de strijd.Dramatisch verliezer was het CDA, die van 41 naar 21 zetels terugvielen [1]Sinsdien verloopt de kabinetsformatie zeer moeizaam en is er nu reeds voor de zesde keer een informateur aangesteld, deze keer VVD partijvoorzitter en ex-burgemeester van Rotterdam, Opstelten[2] Wat nu onderzocht moet worden zijn de mogelijkheden om tot een CDA/VVD minderheidskabinet te komen, met gedoogsteun van de PVV COMMENTAAR:Met de PVV als derde partij in Nederland is een zeer gevaarlijke situatie ontstaanOok al regeert de PVV niet mee, met haar 24 zetels heeft zij een grote invloed op de besluitvorming in het parlement, wat voornamelijk een grote bedreiging is voor asielzaken, integratie en veiligheid, waarbij de PVV voorstander is van maatregelen a la politiestaatEn uiteraard zou de PVV meer specifiek zoveel mogelijk discriminerende maatregelen tav moslins willen doorvoeren, zoals het hoofddoekenverbod en een immigratiestop voor mensen uit moslimlanden [3] GEDACHTEGOED VAN DE PVV:Als bekend mag worden verondersteld, dat de PVV een discriminerende en racistische partij isDiscriminerend van wege haar beledigende generalisatie van de Islam en moslims, racistisch vanwege haar onderscheid tussen ”westerse” en ”niet-westerse” allochtonen, waarbij de laatste groep stelselmatig als criminelen of ”gelukszoekers” wordt afgeschilderd [4] Met name over vluchtelingen, die hun land zijn ontvlucht vanwege hetzij armoede, hetzij oorlog, hetzij vervolging, laat Wilders zich in hetzerige en haatzaaiende wijze uit Ik citeer uit de PVV ”visie” ””De massa-immigratie is een geldverslindende linkse hobby. De miljarden die opgaan aan extra gevangenissen, extra politie, extra huizen, extra zorg, extra onderwijs, extra uitkeringen moeten toch ergens vandaan komen. Wie betaalt de prijs voor de multiculturele samenleving? Wie moet steeds de portemonnee trekken? Dat bent u, dat zijn de gewone hardwerkende Nederlanders die nooit gevraagd hebben om de massa-immigratie.” http://pvv.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=2651&Itemid=204Zie ook het onzalige PVV ”Immigratieplan”, getiteld:Achttien maatregelen om de stroom ECHT in te dammen http://pvv.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=716&Itemid=121 Maar los van bovenstaande onzalige PVV opvattingen, die deels ook worden gedeeld door de VVD, hebben wetenschappers van de Radboud Universiteit Nijmegen en de Erasmus Universiteit Utrecht aangetoond, dat het in Nederland niet eens meer mogelijk is, het immigratiebeleid aan te scherpen, zonder te tornen aan de bestaande Europese richtlijnen en internationale verdragen [5] Die zullen dus mogelijk ruim worden geschonden, zeker bij PVV inbreng in asiel en migratie POLITIESTAAT: Ook heeft de PVV standpunten a la politiestaatZo is zij een voorstander van o.a. preventief fouilleren door het hele land, ”heropvoedingskampen”, ”versobering” van het gevangeniswezen, etnische registratie van iedereen en administratieve detentie [detentie zonder vorm van proces of aanklacht] van terreurverdachten [6] Nog een ”interessant” citaat uit de PVV visie ”De PVV kiest voor zero tolerance. Elk afdingen van het gezag van de politie moet worden tegengegaan. De politie moet heer en meester zijn op straat. Er mag nooit enig misverstand over bestaan wie de baas is in onze wijken, dorpen en steden. Toegeven aan het tuig is het begin van het einde. Hogere straffen en hoge minimumstraffen. Stoppen met TBS en proefverloven, versober de gevangenissen.”” http://pvv.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=2651&Itemid=204 Terecht is de PVV dan ook door de Anne Frank Stichting als extreem-rechts gekwalificeerd [7] SCHADUWEN UIT HET VERLEDEN Recentelijk vergeleek CDA bestuurslid en politica Hannie van Leeuwen, die tevens verzetsstrijder geweest is, de PVV van Wilders met de NSDAP van Adolf Hitler [8]Hoewel dergelijke vergelijkingen altijd angstvallig uit de weg gegaan worden, ben ik het met haar eens Uiteraard zijn er grote historische verschillen tussen de politieke situatie van Europa in de dertiger jaren en 2010, maar parallellen in gedachtegoed tussen NSDAP en PVV zijn er zeker Beide partijen zijn gebaseerd op een racistische en mensvijandige ideologie, de NSDAP gericht tegen Joden en andere ”Untermenschen” en de PVV gericht tegen zowel moslims als ”niet-westerse” allochtonenBeide partijen bedienen zich van een gevaarlijke haatzaaierij Het bovengenoemde PVV stukje over ‘massale immigratie” spreekt boekdelen Wilders wil de strijd aanbinden tegen de Islam ”als kernpunt van het buitenlandbeleid” [9], Hitler zaaide haat tegen het ”Internationale Jodendom” Wilders heeft in 2009 een ”voorstel’ gelanceerd voor massale uitzettingen uit Europa van moslims ”die problemen veroorzaken” [10]Een pleidooi voor etnische zuiveringen dus Voor de noodlottige Wannsee conferentie [11] waren de nazi’s voorstander voor eventuele massale deportaties van Joden [12]Het is van belang, deze parallellen in gedachtegoed niet te onderschatten VVD Met een dergelijke partij zou dus niet onderhandeld moeten worden, laat staan samengewerktDe happigheid echter, waarmee VVD fractieleider Rutte met de PVV in zee wil gaan, is echter niet verbazingwekkend. Niet alleen is de VVD als partij de laatste jaren aanzienlijk opgeschoven richting xenofobie [13], bovendien is Rutte zelf destijds veroordeeld wegens het aanzetten tot discriminatie [14] CDA Opvallend in deze kabinetsformatie is de door CDA fractieleider Verhagen gemaakte schaamteloze switchBeweerde hij aan het begin van de kabinetsformatie, dat hij pas wilde onderhandelen als de VVD en PVV het in principe eens waren EN als was voldaan aan ”het van tafel zijn van alle schendingen van de grondbeginselen van de rechtsstaat”, NU is hij aan de onderhandelingstafel aangeschoven zonder het stellen van enige voorwaarde! [15]Ook dient in herinnering gebracht, dat Verhagen in 2009 tijdens het Amnesty Filmfestival had opgemerkt ”niet te willen leven in het land van Wilders” [16]Nu, dat land brengt hij met rasse schreden dichterbij! In tegenstelling echter tot de VVD acceptatie van de extreem-rechtse PVV , met als enig moedig tegengeluid ex tweede Kamerlid en voormalig Tweede Kamervoorzitter Weisglas [17], regent het tegenstand en kritische geluiden bij het CDA. Zo hebben CDA prominenten als o.a. ex premier van Agt, oud fractievoorzitter Aantjes, oud CNV voorzitter Doekle Terpstra en oud minister de Vries hun ongenoegen uitgesproken.[18]Reeds genoemd is CDA politica en lid van het bestuur, Hannie van Leeuwen, tevens oud verzetsstrijder, die de PVV van Wilders, terecht, vergeleek met de NSDAP van Adolf Hitler [19] Een moedig en byzonder initiatief is ook het Manifest van verontruste CDA leden tegen samenwerking met de PVV, of het nu op regeringsniveau of op ”gedoogniveau” isZij eisen het afbreken van de kabinetsonderhandelingen door het CDA [20] Een citaat uit het Manifest ”Wij staan voor onze grondrechten” ”De PVV stigmatiseert een aanzienlijke minderheid van onze bevolking, maakt deze tot zondebok voor vrijwel alle problemen van onze samenleving.Zo bedreigt de PVV niet alleen de vrijheden van moslims, maar ook de beginselen van onze rechtsstaat en daarmee de vrijheid van ons allen” [21] En dat is nu precies de kern van de zaak Het discriminatoir, racistisch en mensvijandig gedachtegoed van de PVV treft zowel allochtonen als autochtonen, zaait haat en vergiftigt de onderlinge verhoudingen De ondertekenaars zijn afkomstig uit een brede laag van de samenleving varierend van oud politici, predikanten, lwetenschappers, lokale bestuursbestuursleden en anderen [22]Initiatiefnemer is Wouter Beekers, historicus aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
Onder de 44 aanvankelijke ondertekenaars zijn o.a. oud-burgemeester Dick Corporaal, predikant Jan Eerbeek en de oud-Kamerleden Sytze Faber en Ton de Kok.
Ook Ton Herstel, oud-voorzitter van de NCRV en oud-hoofdofficier van justitie. [23]
CDA LEDENCONGRES
Aan het einde van de kabinetsformatie wordt een speciaal congres gehouden, waarin CDA leden zich kunnen uitspreken voor al dan geen regeringssamenwerking met de PVV
Een dergelijke beslissing door leden over regeringssamenwerking is zeer ongebruikelijk.
Volgens de partijreglementen is deze keus aan de Tweede Kamerfractie.
Dat er van dit reglement is afgeweken, heeft uiteraard alles te maken met de binnen het CDA ontstane terechte commotie over de PVV als mogelijke coalitiepartner [24]
De groep verontruste CDA’ers, die het Manifest heeft ondertekend, is reeds de discussie binnen de partij gestart,
omdat zij terecht vrezen, anders op het congres voor een voldongen feit te worden gesteld [25]
Een duidelijk op het congres uitgesproken ”neen” tegen de PVV zal echter voor de Tweede Kamerfractie [bij wie de eindbeslissing ligt] niet te negeren zijn
EPILOOG
De PVV is een discriminerende, racistische en haatzaaiende partij, die een levensgrote bedreiging vormt voor de democratische rechtsprincipes in Nederland
Daarom moet deze partij hoe dan ook zowel van regerings als gedoogsamenwerking worden uitgesloten
De VVD heeft zich al met huid en haar verkocht aan de PVV, het CDA is nog een onzekere factor
Het is in ieder geval te hopen, dat het CDA verzet van binnenuit genoeg invloed zal kunnen aanwenden en steun van andere CDA leden krijgt, om regeringsdeelname met de PVV te voorkomen, mocht het tot een acoord bij de kabinetsformatie komen
Het is nu of nooit
Want wanneer er een kabinet komt, met PVV regeringsdeelname of gedoogsteun, dan zou voor het eerst in de geschiedenis van Nederland een extreem-rechtse partij regeringspartner zijn
Daarmee komt dan een einde aan de Nederlandse rechtsstaat
In 2010 haalt de Partij voor de Vrijheid (PVV) van Geert Wilders een enorme verkiezingswinst. De meeste partijen willen echter niet samen met de PVV in een kabinet gaan zitten. Na chaotisch verlopen onderhandelingen, vormen VVD en CDA uiteindelijk een minderheidskabinet met gedoogsteun van de PVV. Het blijkt een lastig huwelijk tussen de drie partijen dat al na anderhalf jaar strandt. Waarom mislukt regeren met de PVV?
Waarom mislukte regeren met PVV-steun?
In 2010 haalt de Partij voor de Vrijheid (PVV) van Geert Wilders een enorme verkiezingswinst. De meeste partijen willen echter niet samen met de PVV in een kabinet gaan zitten. Na chaotisch verlopen onderhandelingen, vormen VVD en CDA uiteindelijk een minderheidskabinet met gedoogsteun van de PVV. Het blijkt een lastig huwelijk tussen de drie partijen dat al na anderhalf jaar strandt. Waarom mislukt regeren met de PVV?
´´Daarom zijn er dringend veranderingen nodig! Duitsland moet weer een sterk en vitaal land worden! Een land met een duurzaam sterkere economie! Een land dat Joods banditisme keihard aanpakt en bestraft! Een land met een bestuur dat problemen van de burgers oplost! Kortom: op naar een beter en sterker Duitsland!´´
Na afloop van de redevoering werd er door de aanwezige, vrijwel in trance geraakte menigte, met luider stemme ´´Heil Hitler´´ gescandeerd.
Een redevoering, weggelopen uit de geschiedenis, die mede gezien tegen het licht van de latere, gruwelijke gebeurtenissen in nazi-Duitsland en de bezette gebieden, met als grondeloos dieptepunt ´´Auschwitz´´, een huiveringwekkende lading krijgt.
Wie er echter, gezien het racistische, haatzaaiende en populistische karakter, vanuit gaat, dat deze redevoering door Adolf Hitler of een van zijn nazi-coryfeen gehouden is, heeft het toch bij het verkeerde eind.
Ik refereer hier aan de enigszins aangepaste openingsfrase uit het verkiezingspamflet van de heer Wilders dd augustus 2006, waarbij vanzelfsprekend ´´Duitsland´´ door ´´Nederland´´ dient te worden vervangen en ´´Joods banditisme´´ (een ´´geliefde´´ naziterm) door ´´islamitisch terrorisme´´.
Voor diegenen, die denken, dat ik hiermee het gedachtegoed van de heer Wilders op een lijn wil stellen met het nazi-gedachtegoed, vergissen zich. Een en ander is gelukkig (nog) niet het geval.
Wel zijn er, zowel in het gehanteerde populisme, het zondebokmodel, de aanzet tot haat tegen bepaalde bevolkingsgroepen, het appel op een ´´sterke´´ natie en de nauwelijks onderbouwde roep om een ´´sterke economie´´, wel degelijk overeenkomsten in gedachtegoed en opvattingen te bespeuren.
Deze overeenkomsten zijn nog sterker aanwezig in zijn in het PVV-verkiezingspamflet voorgestelde maatregelen richting politiestaat.
A Politieke loopbaan
De heer Wilders startte zijn politieke carrière bij de (liberale) VVD, waarvan hij in 1989 lid werd. Vanaf 1997 tot 1998 was hij gemeenteraadslid in Utrecht en in 1998 maakte hij de overstap naar de Tweede Kamer, waar hij de VVD tot 2004 vertegenwoordigde. Hij behoorde tot de rechts-conservatieve vleugel en stond met name bij belangenbehartigers van de Palestijnse zaak bekend als een vurig bewonderaar van het Israëlische politiek-militaire optreden. Hierop kom ik nog terug.
Hij verliet de partij in 2004 na een conflict over het EU-lidmaatschap van Turkije, dat door Wilders werd uitgesloten, niet vanwege de mensenrechtenschendingen, maar vanwege zijn bezwaren tegen Turkije als niet Europees (lees islamitisch) land. Na in de Tweede Kamer gezeten hebben onder de eenmansfractie ´´Groep Wilders´´ richtten hij en geestverwanten de PVV (Partij voor de Vrijheid) op, die in 2006 de verkiezingen won en met 9 zetels de Tweede Kamer bemande. Wilders is fractievoorzitter.
B Gedachtegoed
Het politieke gedachtegoed van de heer Wilders kan gekwalificeerd worden als racistisch, populistisch en haatzaaiend. Eveneens wordt in het gedachtegoed een aanzet tot een politiestaat gepropageerd, waarmee Wilders zich buiten de Nederlandse democratische orde plaatst. Verder valt hem de twijfelachtige eer te beurt, de fundamentele principes van humaniteit en beschaving, alsmede de daaruit voortgekomen mensenrechtenverdragen, aan zijn laars te lappen.
Ik licht een en ander in onderstaande toe
1 Racistisch
In de Dikke van Dale wordt racisme gedefinieerd als:
´´het uiten van minachting, vijandigheid of haat van het ene ras jegens een ander, voortkomend uit een gevoel van meerwaarde´´
In artikel 2, Conventie tot de Uitbanning van alle vormen van Rassendiscriminatie, wordt racisme gedefinieerd als iedere vorm van negatief onderscheid en uitsluiting van mensen op grond van ras, kleur, afkomst, nationale of etnische oorsprong.
Opvallend is, dat Wilders in negatieve zin aan beide definitiecriteria voldoet Ik breng een door Wilders in een NRC Handelsblad artikel gedane uitspraak in herinnering, die vaker in interviews met hem terugkomt:
´´ We moeten niet doen alsof de waarden van andere culturen net zo goed zijn als de onze.”
Uit deze uitspraak kan reeds geconcludeerd worden, dat hij ´´onze´´ (lees de overigens zeer gedifferentieerde ´´autochtone´´ Nederlandse cultuur) cultuur superieur acht aan andere culturen.
Aan de in de Internationale Conventie omschreven definitie van racisme voldoet Wilders ruimschoots, zoals onderstaande mag aantonen.
I ´´Straatteroristen´´
Eveneens vindt dit racisme zijn basis in de voortdurende en ongenuanceerde stellingname tegen de Islam als religie, de moslims in het algemeen en met name het Marokkaanse bevolkingsdeel. Regelmatig worden Marokkaanse randgroepjongeren, die al dan niet met Justitie in aanraking zijn gekomen, door Wilders en aanhang gekwaliceerd als ‘´straatterroristen´´.
Niet alleen worden dergelijke uitspraken niet gehinderd door enig serieus onderzoek naar de oorzaken van een mogelijke maatschappelijke ontsporing, hierbij wordt eveneens een oneigenlijk gebruik gemaakt van de terminologie ´´terrorisme´´, die slechts betrekking heeft op voor de rechtbank bewezen aanslagplegers op burgers of burgerdoelen, met een politiek doel.
De boodschap lijkt duidelijk Met een dergelijke opmerking worden deze groep Marokkaanse jongeren in het bijzonder en Marokkaanse jongeren in het algemeen, op buitenproportionele wijze gecriminaliseerd.
Het racistische element van deze uitspraak is bovendien gelegen in het feit, dat randgroepjongeren van autochtone komaf, niet op een dergelijke wijze worden aangeduid.
II ´´Westerse´´ en ´´niet -westerse´´ allochtonen
Eveneens een voorbeeld van het racistische gedachtegoed is het door Wilders voortdurend gemaakte onderscheid tussen westerse en ´´niet westerse´´ allochtonen, waarbij aan deze laatste groep slechts generaliserend-negatieve kwalificaties worden toegeschreven.
III´´Overspoeling´´
Hij maakt verder tevens gebruik van extreem rechtse archetypen zoals een ´´overspoeling´´ door ´´vreemdelingen´´ of mensen van ´´niet westerse´´ komaf´’.
Een voorbeeld uit zijn verkiezingspamflet
´´De demografische ontwikkelingen zijn ronduit zorgelijk: de meerderheid van de jongeren in de grote steden is nu al van niet-westerse afkomst.´´
Deze opvatting deelt hij overigens met de door hem bewonderde ultra-rechtse Israëlische politici, die zich zorgen maken om het ´´demografische probleem´´ (een meerderheid van ´´Israëlische´´ Arabieren in het huidige Israël, waardoor de legitimatie van een op zionistische basis gestichte Joodse Staat steeds meer komt te vervallen).
Het is evident Slechts mensen met racistische vooroordelen tav anderen, die zichzelf daarenboven als superieur zien, achten zich bedreigd door de aanwezigheid van mensen met een andere cultuur, aangezien zij niet in humanitaire termen denken, maar in afkomst en culturele verschillen en al evenmin oog hebben voor de verrijking door andere culturen.
Van de heer Wilders is eveneens berucht de uitspraak, dat met de komst van de staatssecretarissen Aboutaleb (Sociale Zaken) en Albayrak (Justie), die beiden van allochtone (Marokkaanse) komaf zijn, een ´´tsunami´´ van islamisering het nieuw aangetreden Nederlandse kabinet heeft bereikt. Kort na deze uitspraak startte hij zijn politieke hetze tegen deze twee staatssecretarissen, waarop ik nog terugkom.
2 Haatzaaiend
Het behoeft nauwelijks nadere toelichting, dat bovenstaande standpunten, zijn door mij nog te bespreken Tweede Kameroptreden en de door hem gemaakte provocerende opmerkingen (berucht is zijn opmerking, dat de moslims de Koran voor de helft zouden moeten verscheuren) in ernstige mate de reeds sinds 11 september 2001 nog verder toegenomen tweedeling tussen Nederlanders van autochtone en allochtone komaf, nog verder intensiveert.
Nog afgezien van zijn abjecte gedachtegoed, getuigt het daarenboven ook van grote morele lafheid, een reeds sinds 11 september 2001 gestigmatiseerde en kwetsbare bevolkingsgroep (in casu met name de Marokkaanse), die zowel na 11 september als de moord op de heer van Gogh, heeft blootgestaan aan fysieke en verbale intimidatie, alsmede brandstichtingen en aanslagen, nog verder te criminaliseren.
Volgens artikel 137, c en d zijn zowel discriminatie tegen een bevolkingsdeel als haatzaaierij, waarvan hier toch duidelijk sprake is, strafbaar. Het zou dan ook aanbeveling verdienen, wanneer er tegen de heer Wilders en zijn partijgenoten aangifte zou worden gedaan
3 Op weg naar een politiestaat
Autoritaire en antihumane opvattingen
Reeds eerder heb ik eraan gerefereerd, dat in het gedachtegoed van Wilders eveneens elementen schuilen, die op gespannen voet met de rechtsstaat staan
Een voorbeeld is zijn kennelijke bewondering voor administratieve detentie, een door de Israëlische regering voornamelijk tegen Palestijnen (en soms tegen religieus-fanatieke kolonisten) toegepaste strafmaatregel, die neerkomt op detentie zonder vorm van aanklacht en proces.
Een dergelijke in de internationale wetgeving en het Europees Mensenrechtenverdrag (EVRM), alsmede in de Nederlandse wetgeving verboden strafmaatregel mag echter bogen op groot enthousiasme van de heer Wilders en geestverwanten en hij pleit in zijn verkiezingspamflet dan ook voor de introductie van de ´´administratieve detentie´´ tav terreurverdachten.
Een ander opmerkelijke door Wilders bepleite maatregel is de de introductie van ´´heropvoedingskampen´´ voor probleemjongeren.
Zonder de heer Wilders ook maar enigszins te willen beschuldigen van een introductie van concentratiekampen, wekt deze terminologie bij mij toch associaties op met in de Oost-Europese landen (tijdens de voormalige regimes) en in China voorkomende kampen, waarbij de mensenrechten in ernstige mate werden geschonden.
Nog los van de door de heer Wilders gegeven invulling hiervan (hetgeen hij verder buiten beschouwing laat), lijkt mij een en ander op gespannen voet met de Nederlandse rechtsorde, aangezien er reeds in voldoende mate strenge tot zeer strenge strafinrichtingen voor jongeren, die in aanraking gekomen zijn met Justitie, voorhanden zijn en dit kennelijk een door de heer Wilders gepropageerde aanvulling zou zijn.
Zijn enthousiasme voor de administratieve detentie doet in dit verband het ergste vrezen.
Tenslotte frappeerde mij eveneens zijn standpunt tot het invoeren van preventief fouilleren door het hele land.
Niet alleen is een en ander een ernstige inbreuk op de privacy, bovendien is het een inbreuk op de rechten van de betrokkenen, aangezien er, door het doorgaans collectieve karakter, geen sprake kan zijn van een gerede verdachtmaking. Bovendien kan een dergelijke ver doorgevoerde maatregel leiden tot stigmatisering, aangezien het aan de politie is te bepalen, welke personen of groep preventief kan worden gefouilleerd.
Terecht zijn de autoriteiten tot nu toe zeer terughoudend met dit mi niet rechtmatige en buitenproportionele middel omgesprongen.
Preventieve fouillering door heel Nederland echter zou een versterking zijn van het toch reeds heersende repressieve anti-terreurklimaat.
Zowel uit Wilders grote sympathie voor administratieve detentie, ”heropvoedingskampen” en preventieve fouillering door heel Nederland acht ik de conclusie gerechtvaardigd, dat een aantal essentiële PVV-standpunten in strijd zijn met de principes van een democratische rechtsstaat en kenmerken in zich dragen van een politiestaat.
4 Populistisch
Een van de kenmerken van al dan niet charismatische voormannen van racistische of tegen racisme aanleunende organisaties is het basale populisme.
Populisme is een politiek-ideologische richting, die niet empirisch (onderzoekend) te werk gaat, maar zich doorgaans baseert op bestaande in dit geval racistische, onderbuikgevoelens en deze op al dan niet subtiele wijze, voedt.
Omdat een gedegen argumentatie veelal ontbreekt, komen de populistische standpunten doorgaans neer op het ”intrappen van open deuren”, het voeden van reeds bestaande gevoelens van onvrede en animositeit, het uiten van ongerichte kretologie en het formuleren van multi-interpretabele uitspraken.
Zo is het opvallend, om met dit laatste te beginnen, dat Wilders veelal refereert aan een ”sterk Nederland”, een ”Nederland om trots op te zijn”, een ”eigen identiteit” etc , zonder hieraan een duidelijke en sluitende invulling te geven.
Ook het ”intrappen van open deuren” is zijn sterke kant.
Zo refereert hij in zijn verkiezingsprogramma aan o.a. de volgende ”aandachtspunten”. Er is bij deze punten echter hetzij reeds sprake van een bestaande wetgeving [zoals de ongewenstverklaring na het plegen van een misdrijf door een niet-Nederlander] of het standpunt is vanzelfsprekend en wordt door iedereen omschreven [zoals het wegwerken van wachtlijsten].
Enkele voorbeelden:
– Niet-Nederlanders die een misdrijf plegen worden direct uit Nederland verwijderd [reeds een wetsmaatregel] – Wachtlijsten jeugdzorg wegwerken [Open deur)
– Nette eenpersoonskamers voor ouderen in verpleeghuizen: ouderen zijn geen gevangenen (Open deur)
– Extra geld voor verpleeghuiszorg: minder bureaucratie/overhead en meer handen aan het bed (Open deur) Naast de moslimvijandige standpunten, die zich eveneens uitstrekken anti-vluchtelingstandpunten (Wilders is voorstander van een immigratiestop) tracht hij zich op een dergelijke populistische wijze bij anderen, die geen uitgesproken racisten zijn, maar wel een neiging hiertoe hebben, populair te maken.
Ook doet in dit verband het zich beroepen op de zogenaamde ”glorie uit het verleden” (lees armoede in Nederland en kolonialisme en slavernij) goed.
Zo merkt hij op in zijn ”Onafhankelijkheidsverklaring”:
”Ooit veranderden onze voorouders een moerasdelta in een oase van tolerantie en economisch succes, met een vlag die over de hele wereld synoniem is met vrijheid. Die vlag verdient het in vrijheid te blijven wapperen. ”
Grote, demagogische en vooral lege woorden.
C Nationaliteitenkwestie
Over het Wilders Tweede Kameroptreden in de ”dubbele nationaliteitenkwestie” kan ik kort zijn, aangezien het niet de inhoudelijke kwestie betrof, maar zijn onderliggend racistische gedachtegoed, dat gekant is tegen moslims en ”niet-westerse” allochtonen in het algemeen en hun regeringsdeelname in het bijzonder.
Zo koppelde hij in een tegen de reeds genoemde staatssecretarissen Aboutaleb en Albayrak hun ”dubbele nationaliteit” aan een eventueel gebrek aan loyaliteit aan Nederland. Nog afgezien van het feit, dat deze staatssecretarissen jarenlang hun politieke sporen hebben verdiend in politieke bestuursfuncties, is hun benoeming een resultaat geweest van de Nederlandse coalitievorming, die als zodanig gerespecteerd dient te worden.
Evenmin hangt de door Wilders aangekaarte ”loyaliteit” ook maar enigszins samen met het bezit van de eigen nationaliteit en hebben in mijn optiek mensen van allochtone komaf recht op de beleving van hun identiteit en dus eveneens op hun eigen paspoort.
Uit het feit, dat daarenboven Marokkanen geen afstand kunnen doen van hun Marokkaanse nationaliteit, volgens de Marokkaanse wetsregels (evenmin als Argentijnen en Grieken) bleek, dat het Wilders er slechts om ging, meer van een half miljoen moslims van Marokkaanse komaf te criminaliseren en verdacht te maken.
Dat dit zijn oogmerk was, bleek wel uit het feit, dat hij recentelijk eveneens een ”beroepsverbod” heeft geëist tav mensen met een dubbele nationaliteit, voor o.a. rechters, officieren van Justitie, politiemensen, militairen en ambassadeurs.
De tsunami van racisme woedt nog steeds voort.
Reactie parlement:
Hoewel de meerderheid van de Tweede Kamer Wilders duidelijk heeft teruggefloten heeft in de dubbele nationaliteitenkwestie, is er toch geen sprake geweest van een principiële stellingname, ondanks goede bijdragen van de heer Pechtold (D’66), mevrouw Halsema (Groen-Links) en de heer Dijsselbloem [PvdA]
Een en ander draait echter niet alleen om de nationaliteitenkwestie of de door Wilders gevoerde veelal zeer onwellevende toon, maar om de grond van het probleem, zijn racistische gedachtegoed.
Toen de politicus Janmaat [Centrumpartij] in 1982 in de Tweede Kamer was gekomen met 1 zetel, sprak de politiek openlijk schande van zijn gedachtegoed en negeerden vele Kamerleden hem.
Ik hou geen pleidooi voor het negeren van Wilders, uit oogpunt van wellevendheid en medemenselijkheid.
Wel acht ik het echter van wezenlijk belang, dat de politiek de morele moed heeft, hem en zijn gedachtegoed als racistisch te ontmaskeren.
Wat dat betreft mogen de Nederlandse politici een voorbeeld nemen aan een aantal Belgische, die openlijk de heer de Winter [Vlaams Belang] met wiens gedachtegoed de heer Wilders zeet veel overeenkomsten vertoont, als racist te ontmaskeren.
Een dergelijke principiele houding, en het benadrukken van de waardigheid in het parlementaire debat, zal bijdragen aan de morele en hopelijk ook politieke nederlaag van de heer Wilders.
Nederland heeft dringend behoefte aan verandering. Onbehagen en onzekerheid moeten worden overwonnen en plaats gaan maken voor trots en een zelfbewust elan. Nederland moet weer een vrij, vitaal en fatsoenlijk land worden, met sterke burgers, hechte gezinnen, goed onderwijs, een kleine, weerbare overheid, en een sterke economie. Dat is de inzet van de politieke strijd die bij de volgende verkiezingen zal worden beslecht.De komende periode zal in de politiek hoogst enerverend zijn. Er is een lange en taaie politieke strijd op komst, en de uitslag van die strijd zal zo goed als zeker het politieke beeld in Nederland voor de komende tien jaar bepalen. Keren we definitief terug naar de oude politiek van pappen en nathouden, het verdelen van een steeds kleiner wordende koek, en van een lafhartig multiculturalisme – met een kabinet-Bos waarin Ahmed Aboutaleb minister van integratie, Jan Marijnissen minister van sociale zaken, Wijnand Duivendak minister van justitie, Harry van Bommel minister van economische zaken en Klaas de Vries hoofd van de AIVD zal zijn – of zorgen we voor een rechtse kentering door te kiezen voor duidelijkheid en daadkracht, voor groei en welvaart, en voor het benoemen en verdedigen van onze culturele identiteit?
Nu we de gemeenteraadsverkiezingen nog maar net achter de rug hebben, kijkt iedereen al weer vooruit naar de kamerverkiezingen van (vermoedelijk) mei 2007. Zoals de gemeenteraadsverkiezingen vooral in het teken stonden van de vraag of de oude partijen macht zouden herwinnen na de kiezersrevolte van maart 2002, zo zal het in mei volgend jaar vooral om de vraag gaan of de hergroepering van de oude politiek – na de verkiezingen van mei 2003 – zich zal consolideren, of dat Nederland door allerlei gebeurtenissen en problemen genoeg wakker is geschud om een andere keuze te maken: een keuze voor een politiek die realistisch is, niet te bang is om de werkelijke problemen onder ogen te zien en onconventionele voorstellen te doen om die problemen op te lossen. De gemeenteraadsverkiezingen van maart 2006 hebben een onthutsende terugval te zien gegeven. In de afgelopen jaren leek zich een voorzichtige kentering in te zetten, een voorzichtige (en hier en daar zelfs vastberaden) koerswending naar een meer rechtse politiek. Maar links heeft in maart 2006, met behulp van vooral veel allochtone stemmen, lokaal een grote overwinning behaald. Als deze trend zich in mei 2007 voortzet, zal ons land in de bestuurlijke wurggreep komen van linkse en centrum-linkse coalities, die ongetwijfeld zullen terugkeren naar een beleid van onverantwoord multiculturalisme, een grote overheid die zich weer overal mee gaat bemoeien, een hogere lastendruk, en verdere nivellering op alle terreinen. Dit dreigende revival van links dient subiet te worden gestopt.Ondertussen is het een misvatting te denken dat de komende strijd zal gaan tussen PvdA en CDA, of tussen CDA en VVD. Al deze partijen representeren niet veel meer dan varianten van sociaal-liberalisme. Natuurlijk zal het steekspel tussen Bos en Balkenende, of tussen Bos en Rutte veel aandacht trekken. Maar die strijd weerspiegelt uiteindelijk een valse tegenstelling. Het echte gevecht gaat tussen de politieke partijen die het bestaande systeem vormen en er zich behaaglijk in thuis voelen (en dat zijn alle partijen van SP tot en met VVD), en de politici die dat systeem willen uitdagen en fundamenteel hervormen. De keuze in mei 2007 gaat dus tussen een oude en een geheel nieuwe politieke cultuur, tussen verstarring en verandering, tussen malaise en elan, tussen oud irrealisme en nieuw realisme, tussen de ‘schapen in schaapsklederen’ (Churchill) van de bestaande politieke partijen enerzijds en anderzijds de GroepWilders/Partij voor de Vrijheid als een brede volksbeweging van veranderingsgezinde realisten.In de lange aanloop naar de volgende Tweede Kamerverkiezingen is het klein-politieke spektakel op ontluisterende wijze losgebarsten. Zo heeft toenmalig VVD-leider Van Aartsen de nodige kritiek op de PvdA geuit, maar wilde hij toch wel met deze partij samen in een coalitie. Maar alleen als de VVD groter dan de PvdA zal zijn. In de Telegraaf zei PvdA-leider Bos, uit angst om uit het politieke midden te worden verdreven, dat hij geen centrum-linkse coalitie met SP en GroenLinks wil. Daags daarna zei hij in een linkse krant dat wij daar ook weer niet uit mochten opmaken dat hij met het CDA wil gaan regeren. En het CDA onthoudt zich volledig van dit soort strategische bespiegelingen omdat het is opgericht om altijd alle mogelijkheden tot het laatste moment open te houden. Al heeft fractievoorzitter Verhagen al wel weer aangekondigd dat ook het CDA best met de PvdA wil gaan regeren, maar alleen als Bos zich tevreden stelt met het vice-premierschap.De GroepWilders wil afscheid nemen van deze cultuur. Het gaat ons om een goede toekomst, en om die reden willen wij een inhoudelijk debat, los van partij- en machtspolitieke overwegingen. Daarom presenteren wij hier onze kernpunten om Nederland te veranderen in een land waar iedereen weer trots op kan zijn. Wij schenken nu klare wijn over onze ambities.Onze tien kernpunten groeperen zich rond drie grote thema’s: – lagere belastingen – een harde aanpak van immigratie en integratie, en – betere scholen, ofwel:I. Een andere en kleinere, dus betere overheid. Het gaat dan om de hervorming van de overheid, zowel nationaal als Europees, waarbij de rol van de overheid moet worden teruggedrongen en de burgers, o.a. via een omvangrijke belastingverlaging, weer de ruimte en de vrijheid moeten krijgen om initiatieven te nemen en creativiteit te ontplooien;II. Immigratie en integratie / zuivere islam Het gaat dan om de problematiek rond immigratie en integratie, waarbij helder onder ogen moet worden gezien dat veel problemen onontwarbaar verbonden zijn met de intrinsiek anti-westerse houding van de zuivere islam en dat er om die reden duidelijke grenzen moeten worden getrokken en er een einde moet komen aan de koestering van de allochtone bevolkingsgroep als electoraal reservoir van zielig verklaarde mensen;III. Cultuur: gezin en onderwijs. Hier gaat het om het belang van een cultureel en moreel fundament onder zowel de democratische rechtsstaat als de vrije markt, het belang dus van gezin, opvoeding en inhoudelijk goed onderwijs1. I. EEN ANDERE EN KLEINERE, DUS BETERE OVERHEID Een vrij, vitaal en fatsoenlijk NederlandHet onbehagen in Nederland sluimert voort. Steeds meer Nederlanders zijn bezet met een vaag gevoel van onrust over tal van zaken die volledig uit de hand dreigen te lopen. ‘Te vol, te duur, te egoïstisch’, vatte iemand het onlangs in een tv-programma samen. Nederland is een land van ‘korte lontjes’ geworden, en het economische leven is in de verlammende greep van een gebrek aan elan geraakt.Velen maken zich zorgen over de verkilling en verharding van de samenleving, velen voelen zich onveilig, en velen zijn ongerust over de toekomst van hun portemonnee. Het leven is duur, banen staan op de tocht, en de voorspellingen over onze financieel-economische toekomst blijven somber. Het ideaal van een multiculturele samenleving is een illusie gebleken nu er groepen in de Nederlandse samenleving blijken te bestaan die de westerse (gast-)vrijheid hebben misbruikt voor al dan niet gewelddadig verzet tegen onze democratische rechtsstaat. De klachten over de toestanden in de zorg, bijvoorbeeld de verzorgingstehuizen, en over het niveau van ons onderwijs zijn legio.Velen hebben dan ook het gevoel dat we in Nederland door een kritische ondergrens zijn heen gezakt. Daarbij blijkt dit land in de handen van een politieke kaste te zijn gevallen die vooral met zichzelf bezig is, haar richtingsgevoel heeft verloren en vitale belangen verkwanselt.Sommigen ondergaan dit gelaten, anderen morrend. Het is verontrustend om te zien dat steeds meer Nederlanders hun land ontvluchten: voor het eerst sinds de jaren vijftig zal in 2010 het aantal emigranten het aantal immigranten overtreffen2. Maar weer anderen zien in de huidige situatie een opdracht om de handen uit de mouwen te steken en van Nederland weer een vrij, vitaal en fatsoenlijk land te maken.De GroepWilders/Partij voor de Vrijheid beschouwt die opdracht als haar reden van bestaan. Wij willen dat Nederland weer een trots en zelfbewust land wordt, met sterke burgers en hechte gezinnen, goed onderwijs, een kleine, weerbare overheid, en een sterke economie.
VernieuwingNederland is in de praktijk geen democratie, maar een coalitieland gedomineerd door een partijencratie. Politici dienen zich te schikken naar de leiding van partij en fractie en zullen om die reden zelden heldere en uitgesproken opvattingen verwoorden. In hun onderlinge verkeer trachten partijen zich zo af en toe wel te profileren, maar altijd zonder al te veel afstand te nemen van de anderen, want ze moeten wel weer met elkaar verder kunnen. Politieke discussies in Nederland worden dus altijd door machtspolitieke belangen geïnspireerd en begrensd.Ons land kampt met grote en reële problemen die om krachtdadig beleid vragen. Maar daartoe is allereerst een grondige afrekening nodig met een oude politieke cultuur die meer met zichzelf dan met werkelijke problemen bezig is.Moderne burgers zijn mondig. Zij nemen daarom geen genoegen met een politiek bestel waarin zij als regel één keer per vier jaar naar de stembus mogen en daarna maar moeten zien wat er verder gebeurt, zonder enige mogelijkheid om politici tussentijds ter verantwoording te roepen. Politiek Den Haag heeft zich ontwikkeld tot een abstracte en kunstmatige grootheid die zich van de samenleving heeft geïsoleerd.Na verkiezingen moet de kiezer maar afwachten wat er met zijn stem gebeurt. Zelfs de vraag wie de nieuwe minister-president wordt blijft in die fase van ons parlementaire proces heel lang onbeantwoord. Wie op het CDA heeft gestemd vanuit de hoop op een ‘rechtse’ coalitie, kan het meemaken dat die partij tijdens een (veelal lange) en ondoorzichtige formatieperiode toch coalitiebesprekingen met de PvdA gaat voeren. Volgens politici van het oude soort is dit allemaal geen probleem: zij vinden dat burgers politici vier jaar lang blind moeten vertrouwen, zoals ook een leerling in een schoolklas zich niet dient af te vragen of de onderwijzer wel het goede met hem voor heeft… Deze stand van zaken brengt met zich mee dat de werkelijke problemen van dit land – zoals burgers die dag in, dag uit aan den lijve ervaren – niet werkelijk tot de dames en heren politici doordringen. Naar aanleiding, bijvoorbeeld, van de verontrustende rellen in de Amsterdamse Diamantbuurt, waar allochtone jongeren een niet te tolereren bewind van straatterreur uitoefenen, heeft er in de Tweede Kamer een spoeddebat plaats gehad. Na viereneenhalf uur was de conclusie dat alles bij het oude zou blijven – ondanks de erkenning door de minister van Justitie dat alle maatregelen tot nog niet toe niet het gewenste effect hebben gehad.De kiezersopstand van mei 2002 heeft deze kloof tussen burger en politiek hardhandig blootgelegd. Maar alle plannen voor bestuurlijke vernieuwing zijn sindsdien gestrand op de taaie machtsmechanismen van alle bestaande oude partijen. De zittende macht heeft Pim Fortuyn en diens agenda eerst proberen te negeren. Toen dat niet lukte, zocht het deze opdringerige buitenstaander tegen te houden door hem te demoniseren. En toen hij was vermoord, deden de bestaande partijen net alsof zij zijn punt hadden begrepen, en trachtten zij de indruk te wekken dat zij zijn agenda overnamen. Maar zij hebben dat zo gedaan dat het systeem daar versterkt uit naar voren is gekomen – terwijl de implosie van dat systeem het doel van die agenda was.Een burger is zijn leven niet zeker zolang politici in vergaderingen bijeen zijn waarin zij zonder hem over hem besluiten. Over alle zaken waarover de burger zich nog niet heeft kunnen uitspreken maar die toch van groot belang zijn, zeker als ze de toekomst van de Nederlandse democratie direct betreffen (zoals de toetreding van Turkije tot de Europese Unie), moet de burger zich in een bindend referendum kunnen uitspreken.3 Burgers moeten hun volksvertegenwoordigers kennen en in staat zijn hen ter verantwoording te roepen of bij slechte prestaties met hen af te rekenen. Een verandering van het kiesstelsel, die bovendien jaren duurt, is daarvoor niet eens direct nodig. Om de kloof tussen kiezer en gekozene nu al kleiner te maken, bepleiten wij een systeem waarbij de volgorde op de lijst uiteindelijk wordt bepaald door het aantal stemmen dat kandidaten hebben behaald. Als een partij bijvoorbeeld tien zetels behaalt, is het dan niet zo dat de eerste tien op de lijst automatisch in de Kamer komen, maar de tien kandidaten die elk voor zich de meeste stemmen hebben geworven.Ook op plaatselijk niveau moet de kloof worden geslecht. Want daar hebben politici zich eveneens van de bevolking geïsoleerd en vervreemd. Burgemeesters worden na een ondoorzichtig schimmenspel in een bepaalde plaats geparachuteerd, zonder dat de bevolking hem kent of iets van hem weet. Wie zijn eigen burgemeester mag kiezen, zal zich in de levensgeschiedenis van de kandidaten verdiepen, zich van hun opvattingen en ideeën voor de stad of het dorp op de hoogte stellen, en de burgemeester, eenmaal gekozen, nauw volgen en hem aan zijn woord houden. Betrokkenheid bij politieke processen leidt zo ook tot meer verantwoordelijkheid voor de uitkomsten van dat proces. (Het doel van bestuurlijke vernieuwing is dan ook niet om politici in marionetten van de volkswil te veranderen.) Verdere democratisering dient zich volgens ons ook uit te strekken tot de mogelijkheid dat de bevolking politiechefs, burgemeesters, de minister-president en rechters gaat kiezen. De uitspraken in de zaak tegen de zogeheten ‘Hofstadgroep’ heeft aan het licht gebracht dat er een te grote kloof tussen het rechtsgevoel van de burger en het oordeel van de rechterlijke macht gaapt.Om de kunstmatige kloof tussen burger en politiek te overbruggen kiest de GroepWilders/Partij voor de Vrijheid dus voor verdere democratisering in de vorm van bindende referenda, een nauwere band tussen kiezers en kamerleden, en gekozen burgemeesters, commissarissen van de koningin, de minister-president, politiechefs en rechters.Wat voor Nederland geldt, geldt a fortiori voor Europa. Begonnen als een zone voor vrijhandel tussen soevereine staten, is Europa een politiek orgaan geworden waaraan nationale staten steeds meer soevereiniteit hebben overgedragen. Zo is Europa veranderd in een superstaat die door een bureaucratisch apparaat wordt aangestuurd. De helft van alle Nederlanders ziet de ontwikkelingen binnen de Europese Unie inmiddels als een bedreiging voor de eigen welvaart en de eigen staat.4 De zogenaamde Grondwet waartegen de bevolking in Nederland en Frankrijk in 2005 ‘nee’ heeft gezegd, had tot een nog verdere uitholling van de soevereiniteit van de lidstaten geleid. Het ondubbelzinnige ‘nee’ (in Nederland lag het percentage op 64 procent) en het daardoor gecreëerde vacuüm, biedt een uitgelezen moment om Europa dichter bij de bevolking te brengen en de ondoorzichtige en ondoordringbare processen binnen het bureaucratische monstrum Brussel af te breken. Volgens het principe van de subsidiariteit moeten bevoegdheden op een zo laag mogelijk niveau worden neergelegd. Aan het zinloos rondpompen van geld via de structuurfondsen moet een einde komen. De landbouwsubsidies dienen zo snel mogelijk te worden afgeschaft. Nog altijd draagt Nederland veel te veel zuur verdiend belastinggeld aan de Brusselse moloch af. Daar moet een einde aan komen. Aan de ongebreidelde uitbreiding van Europa (recent van 15 naar 25 lidstaten) moet een halt worden toegeroepen. En zeker met Turkije, een land dat qua cultuur en traditie buiten de joods-christelijke en humanistische beschaving staat, mag niet over mogelijke toetreding worden onderhandeld.Een Europa dat zich weer gaat beperken tot zijn oorspronkelijke economische doelstellingen, kan drastisch worden afgeslankt. Eén bureau voor een commissaris voor de interne markt, die met de ministers van Financiën van de afzonderlijke lidstaten overleg over het monetaire en fiscale beleid voert, en waarvan de uitkomsten door de nationale parlementen (elk met vetorecht) worden gecontroleerd, volstaat. Instituties als de Europese Commissie en het Europees Parlement worden daarmee overbodig.5 In het algemeen gesproken, zouden we het zo kunnen zeggen (met de Amerikaanse essayist Mark Steyn): moderne, sociaal-liberale landen leggen zich in hoofdzaak toe op de ‘secundaire impulsen’ van de samenleving. Het gaat dan vooral om de arrangementen van de verzorgingsstaat, om de herverdeling van inkomens, om emancipatie en dat soort zaken, die door een politieke elite, bijgestaan door een omvangrijke bureaucratie, moeten worden verwezenlijkt. Zoals de studies van de Engelse socioloog Theodore Dalrymple hebben laten zien is de schaduwzijde daarvan een enorme vernietiging van moreel en cultureel kapitaal doordat een onderklasse door de samenleving in passiviteit gevangen wordt gehouden, beroofd als zij worden van de gedachte dat iedereen in de eerste plaats zelf verantwoordelijk is voor zijn lot en dat iedereen in principe zijn eigen omstandigheden kan verbeteren door zijn best te doen. De ‘primaire impulsen’ worden in een moderne samenleving maar al te vaak verwaarloosd: veiligheid, orde, gezin en familie, geloof en moraal, demografische kwesties, en de moed tot distantie, vanuit het vertrouwen dat vrijheid en ruimte voor de burgers ondernemingszin en creativiteit naar boven haalt. Als deze kwesties van de eerste rang niet op orde zijn, ontbreken de voorwaarden waaronder afgeleide kwesties van de tweede rang kunnen worden aangepakt. HandhavingOrde is wel in de eerste plaats maar niet alleen een kwestie van vorming, regels en afspraken. De uiterlijke orde van een samenleving, vastgelegd in wetten, dient ook strikt te worden gehandhaafd. De mentaliteit die in Nederland heeft gedomineerd, heeft op tal van terreinen verwoestend uitgewerkt. Multiculturalisme mondde uit in onverschilligheid, egalitarisme in debilisering, en de uitgebreide verzorgingsstaat in de vernietiging van ons culturele en morele kapitaal. Diezelfde mentaliteit heeft ordehandhavers in welzijnswerkers veranderd. Zij mochten geen autoriteit uitstralen en het gezag van de wet handhaven, maar moesten vooral begrip voor de plegers van misdaden hebben en hun de sociale hand toereiken. Waar dat toe leidt, werd vorig jaar duidelijk in de rechtszaal, toen enkele Amsterdamse agenten in tranen uitbarstten tegenover het verbale geweld van de moordenaar van Theo van Gogh. Onze rechterlijke macht is vergeven van linkse magistraten die de rechten van daders belangrijker achten dan het onrecht dat zij slachtoffers hebben aangedaan.Ook op dit terrein moet er dus veel veranderen. Om het ‘softe’ en onverantwoordelijke beleid een halt toe te roepen, dienen er in de eerste plaats minimumstraffen voor delicten te komen en hogere maximumstraffen. Het gaat daarbij om een rechtvaardige vergelding van gepleegde misdaden, en laat zien dat wij de bescherming van leven en goed weer serieus willen gaan nemen.Deze opvatting over ordehandhaving brengt ook met zich mee dat het gedaan zal zijn met het roemruchte Nederlandse gedoogbeleid. Drugs, bijvoorbeeld, zijn een groot kwaad, en aan het schimmige systeem waarin drugs gewoon in coffeeshops mogen worden verkocht dient een einde te komen.ElanDe economische malaise die Nederland en Europa in zijn greep houdt, blijkt vooral uit de gelatenheid en het gebrek aan ambities bij vooraanstaande politici. Europese regeringsleiders wilden aan het begin van deze eeuw nog gaan werken aan een – bij voorbaat tot mislukken gedoemd – tienjarenplan dat Europa de ‘meest dynamische en concurrerende economie’ van de wereld zou moeten maken. Economische groei, innovatie, en werkgelegenheid vormden de hoofdmoot van dit plan. Maar dat is halverwege de rit al drastisch bijgesteld. Volgens oud-premier Kok, in een tussentijdse evaluatie van deze zogenaamde Lissabon-agenda, mogen we al blij zijn wanneer we ‘onze huidige positie’ weten te behouden. Groep Wilders / Partij voor de Vrijheid wil deze lethargie doorbreken.Onze economie raakt steeds verder achterop bij die van de Verenigde Staten en Aziatische landen. En het linkse alternatief bestaat alleen in een ‘rechtvaardiger’ verdeling van de steeds kleiner wordende koek. De belangrijkste oorzaak van de stagnatie en achteruitgang van de economie is gelegen in het feit dat de productieve sectoren in de economie te lijden hebben onder de hoge overheidsuitgaven, belastingen en regulering. Meer dan de helft van de opbrengst van economische activiteiten verdwijnt in de zakken van de minister van Financiën. De belastingdruk is dus erg hoog, en een scala aan gedetailleerde regels maakt ondernemen hier veel duurder dan elders.Willen we weer economisch elan terugkrijgen, dan moet de overheid snel kleiner worden. En tegelijk de ruimte en vrijheid van de burger en ondernemer navenant groter. Als de overheid zich vooral op haar kerntaken richt – zoals defensie, wetgeving en veiligheid – creëert zij de voorwaarden die mensen aanmoedigen om welvaart te scheppen en hun leefomstandigheden te verbeteren.De GroepWilders / Partij voor de Vrijheid wil zich daarom inzetten voor een verlaging van de belastingen, het terugdringen van overheidsbemoeienis, en het schrappen van heel veel overbodige regelgeving. De arbeidsmarkt moet veel flexibeler worden, en het is geen enkel probleem als minimaal de helft van de beleidsambtenaren verdwijnt.De financiering van deze belastingverlaging is goed mogelijk door stevig te schrappen in onzinnige beleidsmaatregelen, subsidies, het aantal beleidsambtenaren alsmede door de afdrachten aan de Europese Unie bijna geheel te schrappen.
II. IMMIGRATIE EN INTEGRATIE OrdeEen samenleving heeft een bezield verband nodig: spel- en fatsoensregels, een identiteit, waarden en normen waarover iedereen het in de kern eens is. Sociale cohesie is nooit het resultaat van oeverloze tolerantie, maar van verdraagzaamheid binnen helder gestelde grenzen. Om die regels en grenzen te ontdekken en te verdedigen, moet een land zijn eigen verleden kennen. Hoe is ons land ontstaan, hoe hebben wij in het verleden conflicten tussen rivaliserende groepen beslecht, en in welke maatschappelijke en politieke orde heeft deze geschiedenis geresulteerd? Functioneert die orde nog goed, of moet zij aan nieuwe eisen worden aangepast?Onze Grondwet zegt niets over onze identiteit en afkomst. En dat is een gemiste kans omdat juist deze tekst een opsomming biedt van bijvoorbeeld onze rechten en vrijheden, de belangrijkste verworvenheden van de democratische rechtsstaat. Die democratische rechtsstaat is ontstaan vanuit een eeuwenoude discussie tussen de twee tradities die onze cultuur hebben geschapen: de joods-christelijke en de humanistische. De normen en waarden zoals die in het spanningsveld tussen deze tradities zijn voortgebracht, vormen onze dominante cultuur, en die verdient het als zodanig in een nieuw artikel 1 van onze Grondwet te worden vastgelegd. Zij vormen niet alleen de basis maar ook de grenzen van onze beschaving.Dit nieuwe artikel 1 dient het huidige artikel 1 te vervangen. In het huidige artikel is het beginsel van de non-discriminatie verwoord. Nu zal niemand zich voor discriminatie uitspreken. Maar in de praktijk van alle dag blijkt het gelijkheidsdenken het onmogelijk te maken om problemen te benoemen en indien nodig een gerechtvaardigd onderscheid te maken. Het huidige artikel 1 leidt in de praktijk dus al te vaak tot een inperking van de vrijheid van meningsuiting, en verhindert het maken van gerechtvaardigde onderscheiden door alles op de grote hoop van ‘discriminatie’ te gooien. Ongelijke gevallen hoeven niet gelijk te worden behandeld. En dingen – hoe mooi ook – die een heldere discussie en oplossingen in de weg staan, dienen te worden opgeruimd.Nu zich in ons land zo’n 1,6 miljoen allochtonen hebben gevestigd, waarvan zo’n 1 miljoen mensen het islamitische geloof aanhangen, is de vaststelling en verdediging van onze identiteit geen academische kwestie, maar een zaak van hoge urgentie. In zijn politiek-theologische uitwerking is de islam een beweging die zich tegen de westerse beschaving als zodanig richt. Een nieuwe pacificatie heeft alleen kans van slagen wanneer Nederlandse moslims gaan inzien hoeveel beter zij af zijn wanneer zij zich aan hun vermeend ‘achtergestelde’ positie ontworstelen door ongeclausuleerd te kiezen voor de westerse waarden en normen en de kansen, mogelijkheden en vrijheden die de democratische rechtsstaat hun biedt. Alleen zij die de kans aangrijpen om hun leven zelf ter hand te nemen en vooruit te komen, en de spelregels van de rechtsstaat erkennen (zoals de scheiding van kerk en staat, het open en voorlopige karakter van democratie, en het recht op religiekritiek), kunnen zich in Nederland ontwikkelen tot volwaardige deelnemers aan het maatschappelijke leven. De zuivere islam is naar ons oordeel intrinsiek a-democratisch. In liberale, werkelijk gematigde moslims moet worden geïnvesteerd, onder meer door scholing en opleiding en het steviger bestrijden van discriminatie.Open interne kritiek is in de Nederlandse moslimgemeenschap nog altijd niet sterk ontwikkeld. Die kritiek dient zich niet alleen te richten op moslims die er niet voor terug deinzen naar gewelddadige middelen te grijpen om ongelovigen te bestrijden, maar ook op zogenaamd ‘gematigde’ moslims die de doelstelling van de extremistische moslims (een eenheidsstaat gebaseerd op islamitische waarden en normen) delen en alleen voor andere middelen kiezen om die doelstelling te bereiken. De Nederlandse moslims die deze doelstelling wel afwijzen en een hervormende kracht binnen hun eigen gemeenschap kunnen zijn, verdienen zoals gezegd wel alle steun.Zo lang niet duidelijk is dat de Nederlandse moslimgemeenschap de orde en spelregels van de Nederlandse rechtsstaat van harte accepteert, ontbreekt het fundament van vertrouwen dat noodzakelijk is om grondwettelijke rechten en vrijheden in dezelfde mate toe te kennen als aan andere groepen in Nederland die deze orde en spelregels hebben gevormd en dragen. Om een escalatie van problemen te voorkomen en een halt toe te roepen aan een autonoom proces dat tot onherroepelijke uitkomsten kan leiden, bepleiten wij een moratorium van vijf jaar op nieuwe islamitische scholen en moskeeën.Recent zijn pogingen ondernomen om de achterstand op het gebied van de integratie van allochtonen, opgelopen door decennia van ‘soft’, multicultureel beleid, in te lopen. Maar iedereen weet dat de problemen op dit gebied zo groot zijn dat ieder integratiebeleid niet meer dan een futiele dweilpoging blijft zolang het niet aan een stringent immigratiebeleid wordt gekoppeld. Om die reden dienen wij onze grenzen op z’n minst voor een periode van vijf jaar te sluiten voor niet-westerse immigranten die hier niet aan de deur kloppen voor een toeristisch bezoek, voor een studie of voor een tijdelijke werkvergunning maar om zich hier in principe blijvend te vestigen. Het absorptievermogen van de Nederlandse samenleving is te overbelast om op dit terrein geen heldere grenzen te stellen. De demografische ontwikkelingen spreken voor zich: in Amsterdam en Rotterdam is het aantal autochtone inwoners onder de 21 jaar nu al in de minderheid; respectievelijk 55 en 54 procent van de bevolking van deze steden bestaat uit niet-westerse allochtonen. In Den Haag is 48 procent van de inwoners onder 21 jaar van niet-westerse afkomst en in Utrecht 35 procent.Allochtonen in Nederland scoren disproportioneel hoog in de werkloosheids- en criminaliteitsstatistieken. In veel wijken in Nederland leidt een heuse straatterreur van vooral Marokkaanse jongeren, tot een niet te tolereren islamisering van hele delen van steden. Al sinds 1988 verschijnen er rapporten waarin deze misstanden worden gesignaleerd. Alle tot nog toe getroffen maatregelen hebben geen enkele verbetering gebracht. Daarom wordt het tijd voor onorthodoxe maatregelen. Straatterroristen die zich aan strafbare feiten schuldig maken, moeten worden teruggestuurd naar hun land van herkomst. Wanneer zij zich schuldig maken aan vergrijpen die als minder ernstig worden gezien (zoals ruiten ingooien, spugen, uitschelden), dienen zij bij recidive in een heropvoedingskamp een jaar lang op betere gedachten te worden gebracht. Wanneer zij zich na dat jaar in zo’n heropvoedingskamp opnieuw misdragen, verliezen zij hun Nederlandse paspoort (indien zij een dubbele nationaliteit bezitten), en gaan ook zij terug naar hun land van herkomst. III. CULTUUR: GEZIN EN ONDERWIJS GroepWilders / Partij voor de Vrijheid zet zich dus in voor de bescherming van de democratische rechtsstaat en voor het elan van de vrije markt. De democratische rechtsstaat wordt niet alleen bedreigd door de islam in zijn politiek-theologische uitwerking maar ook door het cultuurrelativisme dat de afgelopen decennia tot de goede toon onder de politieke en bestuurlijke elite in Nederland is gaan behoren. Maar zowel de rechtsstaat als de vrije markt veronderstelt een cultureel fundament.De orde van de democratische rechtsstaat heeft een fundament nodig, of beter nog: veronderstelt een fundament van deugden die ons leren hoe wij op de juiste manier met onze rechten en vrijheden moeten omgaan. Het gaat in een democratie niet alleen om een uiterlijke maar ook om een innerlijke orde van fatsoen, respect en goede omgangsvormen die ons in instituties als gezin en familie, op scholen en verenigingen wordt bijgebracht. Frits Bolkestein vroeg halverwege de jaren negentig al aandacht voor het onomstotelijke feit dat zowel de rechtsstaat als de economie een morele basis nodig hebben. ‘Het gaat niet alleen om vrijheid, gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid, maar ook, om eens een ouderwets woord te gebruiken, om de deugdzaamheid die het voortbestaan van die vrijheid, gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid moet garanderen.’ Zijn pleidooi voor ‘het belang van de christelijke en humanistische traditie voor onze maatschappij als bindend element’ heeft helaas noch binnen zijn eigen partij noch binnen de breedte van de Nederlandse politiek weerklank gevonden.
Genoemde instituties hebben wij de afgelopen decennia niet gekoesterd maar stelselmatig ondermijnd. Aan die periode van gedachteloze verkwanseling moet zo snel mogelijk een einde komen. Niet alleen in het onderwijs, maar ook in de zorg en bij de politie hebben zich de afgelopen decennia ongekende schaalvergrotingen voorgedaan. Fusies en reorganisaties hebben geleid tot dikke managementlagen en organisatiemodellen waarin managers de eigenlijke werkers – onderwijzers en leraren, artsen en verpleegkundigen, politieagenten – hebben gedegradeerd tot anonieme processoren die extern worden aangestuurd. Talloze leraren, verpleegkundigen en politieagenten hebben daarom het gevoel dat hun beroep van hen is afgenomen, met grote onvrede als gevolg. Met name in de verzorgingstehuizen is de toestand vaak mensonterend. GroepWilders / Partij voor de Vrijheid wil terug naar organisaties langs de lijnen van de menselijke maat, de drijvende krachten van onze samenleving hun eergevoel en de mogelijkheid tot ontplooiing van hun specifieke gaven en talenten teruggeven, en hen waar mogelijk beter belonen.Het onderwijs is in het bijzonder het slachtoffer geworden van decennia aan ongebreidelde sociaal-democratische vernieuwingsdrang, die ons uiteindelijk heeft opgescheept met een systeem dat in feite net zo kunstmatig is als ons politieke bestel.6 Het houdt geen rekening met de specifieke talenten van leerlingen, maar zou alle jeugdigen in Nederland het liefst door dezelfde eenheidsworst wringen. Jongens die uitstekend zouden gedijen op een ambachtsschool, zitten zich nu te vervelen op het zogeheten VMBO, en kinderen met meer cognitieve talenten zitten te verpieteren in het studiehuis. En door al die vernieuwingen en reorganisaties is er geen enkel oog meer voor het grote belang van een goed curriculum dat leerlingen niet alleen wat (opzoek-)vaardigheden bijbrengt maar hen in de beste tradities van de westerse beschaving ook werkelijk vormt tot een beter mens en een goed burger.Alhoewel scholen door de overheid worden gefinancierd, behoren zij in de meest eigenlijke zin niet tot het staatsdomein: zij bieden een voortzetting van de opvoeding door het gezin volgens de principes waarvoor de ouders van kinderen kiezen. Dit principe is belichaamd in artikel 23 van onze Grondwet, waarin onder meer de gelijkberechtiging van bijzonder en openbaar onderwijs is vastgelegd. Dit artikel weerspiegelt daarmee een belangrijk principe van onze samenleving en dient daarom te worden gehandhaafd. Op grond van de mogelijkheden die de wet biedt, zijn er in het recente verleden ook tientallen islamitische scholen opgericht. Onderwijs is de geest van de islam wekt geen vertrouwen. Daarom moet de inspectie van deze scholen worden verscherpt, en om dit probleem niet verder uit de hand te laten lopen, dient er paal en perk aan de oprichting van nieuwe islamitische scholen te worden gesteld.Het is echter niet de school maar het gezin waar kinderen door hun ouders worden opgevoed, en in de warmte en beschutting van liefde en trouw tot stabiele persoonlijkheden kunnen uitgroeien. Wat daar mis gaat, kan door geen politiek programma worden gerepareerd. De Groep Wilders / Partij voor de Vrijheid wil zich daarom inzetten om de positie van het gezin waar mogelijk te versterken. ConclusieDe GroepWilders /Partij voor de Vrijheid (PVV) wil zich vrij houden van partij- en machtspolitieke spelletjes die de kiezer uiteindelijk alleen maar voor de gek houden en op het verkeerde been zetten. Het beloven van gouden bergen aan de kiezer ten behoeve van een plaats op het pluche, om alle beloftes na de verkiezingen net zo gemakkelijk weer te vergeten, is niet onze stijl. Het gaat ons om een betere toekomst voor Nederland, en om de overwinning van de grote problemen die Nederland momenteel in hun greep houden. We moeten met meer veranderingsgezind beleid ervoor zorgen dat de Nederlandse burger weer trots op zijn land wordt. Ons gaat het dus enkel en alleen om de inhoud. Op de belangrijkste punten die wij noodzakelijk en urgent achten, zal de zittende politieke elite dan ook weinig compromisbereid bij ons vinden. Hieronder de tien belangrijkste punten:De belastingen gaan fors omlaag. De overheid moet krimpen, de regelgeving en ambtenarij verminderen en de koopkracht en eigen verantwoordelijkheid van de burgers moet worden vergroot.De joods-christelijke en humanistische traditie/cultuur worden als dominante cultuur in een nieuw artikel 1 van de Grondwet vastgelegd. Het huidige artikel 1 Grondwet komt te vervallen.De lidstaten van de Europese Unie dienen zoveel mogelijk soevereiniteit te behouden. Aan de verdere uitbreiding van de EU – zeker met een land als Turkije – wordt een halt toegeroepen. De EU gaat zich vooral met de interne markt en handel bezighouden. Nederland beperkt zijn financiële bijdrage aan de EU verder met vele miljarden per jaar. De Europese Commissie wordt grotendeels en het Europees Parlement geheel afgeschaft. De nationale parlementen worden bevoegd, elk met een vetorecht op ieder (resterend) terrein.Er komt een immigratiestop van vijf jaar voor niet-westerse allochtonen die zich hier blijvend willen vestigen. Het stemrecht voor gemeenteraadsverkiezingen voor mensen die de Nederlandse nationaliteit niet bezitten wordt meteen afgeschaft.In verband met het aan onze cultuur vreemde en a-democratische karakter van de islam, komt er voor de periode van vijf jaar een moratorium op de stichting van nieuwe islamitische scholen en moskeeën. Er komt een preekverbod voor buitenlandse imams, alsmede een verbod op het preken in een andere dan de Nederlandse taal. Radicale moskeeën worden gesloten, radicale moslims uitgezet.De discussie over het onderwijs dient zich toe te spitsen op een herstel van het curriculum. Het belang van het gezin voor de opvoeding en vorming van kinderen dient meer erkenning te krijgen.Om de kloof tussen burger en politiek te verkleinen willen wij verdere vormen van democratisering: bindende referenda (te beginnen met twee referenda: een over Turkije wel/of niet in de EU en de ander over de wenselijkheid van de euro), gekozen burgemeesters, politiechefs en de minister-president en een directere band tussen kiezers en volksvertegenwoordiging.Er komen hoge minimumstraffen en hogere maximumstraffen tegen misdrijven. Het bestuurlijke instrument van de administratieve detentie wordt in het kader van de terrorismebestrijding ingevoerd. Straatterrorisme wordt strenger bestraft, mede door de introductie van heropvoedingskampen en denaturalisatie en uitzetting. Het drugsbeleid wordt strenger.Onderwijzers, politieagenten, verplegers en verzorgers, militairen en andere essentiële werkers in de collectieve sector krijgen het respect dat zij verdienen, en worden bij de door ons voorgestane decollectivisering ontzien en waar mogelijk beter beloond.In de zorg zal de nadruk niet langer moeten liggen op ingewikkelde stelselherzieningen, maar op toegankelijkheid en menswaardigheid, zeker als het gaat om de leefsituatie van onze ouderen in verpleeg- en verzorgingstehuizen. [1] Over diverse onderdelen zullen wij nog met afzonderlijke publicaties komen.[2] Centraal Bureau voor de Statistiek, persbericht van vrijdag 10 februari 2006: ‘Historisch lage bevolkingsgroei’.[3] Groep Wilders / Partij voor de Vrijheid heeft een initiatiefwet ingediend die een referendum over de toetreding van Turkije tot de Europese Unie mogelijk moet maken.[4] ‘Helft ziet EU als bedreiging’, De Telegraaf van donderdag 9 maart 2006.[5] Volgens het Europese onderzoek van het tijdschrift Reader’s Digest (zie noot 5), heeft 67 procent van de Nederlanders meer vertrouwen in de eigen regering dan in de Europese Commissie.[6] Zie Leo Prick, Drammen dreigen draaien – Hoe het onderwijs twintig jaar lang vernieuwd werd (Amsterdam, 2006). Voor de contouren van een nieuw begin, zie de interviews met Marijke Verbrugge in het programma Buitenhof van 23 oktober 2005 en in HP/De Tijd van 25 november 2005; zie ook www.stichtingaristoteles.nl.
Het kabinet-Rutte-Verhagen regeerde van 14 oktober 2010 tot 5 november 2012.
Ministers
Minister-president, minister van Algemene Zaken Drs. M. Rutte (VVD)
Viceminister-president, minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Drs. M.J.M. Verhagen (CDA)
Minister van Buitenlandse Zaken Prof. dr. U. Rosenthal (VVD)
Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Mr. J.P.H. Donner (CDA), afgetreden op 16 december 2011 Mr. drs. J.W.E. Spies (CDA), vanaf 16 december 2011
Minister van Immigratie en Asiel Drs. G.B.M. Leers (CDA)
Minister van Veiligheid en Justitie Mr. I.W. Opstelten (VVD)
Minister van Financiën Mr.drs. J.C. de Jager (CDA)
Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap J.M. van Bijsterveldt-Vliegenthart (CDA)
Minister van Defensie Drs. J.S.J. Hillen (CDA)
Minister van Infrastructuur en Milieu Drs. M.H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus (VVD)
Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid H.G.J. Kamp (VVD)
Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Drs. E.I. Schippers (VVD)
Staatssecretarissen
Staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Dr. H. Bleker (CDA)
Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Prof. dr. H.P.M. Knapen (CDA)
Staatssecretaris van Financiën Mr. drs. F.H.H. Weekers (VVD)
Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Drs. H. Zijlstra (VVD)
Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie Mr. F. Teeven (VVD)
Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu J.J. Atsma (CDA)
Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Drs. P. de Krom (VVD)
Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Drs. M. Veldhuijzen van Zanten-Hyllner (CDA)
Kabinetsformatie
Tweede Kamerverkiezingen: 9 juni 2010 Beëdiging kabinet: 14 oktober 2010 Duur formatie: 125 dagen
Informateurs
Prof. dr. U. Rosenthal 21 dagen (12 tot 26 juni 2010 en 5 tot 21 juli 2010)
Mr. H. Tjeenk Willink 15 dagen (26 juni tot 5 juli en 7 september tot 13 september 2010)
Prof. drs. J. Wallage 7 dagen (5 tot 21 juli 2010)
Dr. R.F.M. Lubbers 13 dagen (21 juli tot 3 augustus 2010)
Mr. I.W. Opstelten 55 dagen (4 augustus tot 4 september en 13 september tot 7 oktober 2010)
Formateur
Drs. M. Rutte 7 dagen
Documenten kabinet-Rutte-Verhagen
De hoofdlijnen van het beleid van het kabinet-Rutte-Verhagen zijn vastgelegd in het regeerakkoord en het gedoogakkoord en in de regeringsverklaring. Het regeerakkoord ‘Vrijheid en verantwoordelijkheid’ van VVD en CDA vormt de basis voor het kabinet. In aanvulling op het regeerakkoord is een gedoogakkoord gesloten met de PVV.
Ontslag
Het kabinet bood op 23 april 2012 ontslag aan, nadat geen overeenstemming was bereikt met gedoogpartner PVV over de overheidsfinanciën.
”Het kabinet-Rutte I was een minderheidskabinet dat alleen in de Tweede Kamer kon rekenen op een geringe meerderheid en dat in de Eerste Kamer informele steun had van de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP). Het kabinet kon in de Tweede Kamer met de gedoogsteun van de PVV oorspronkelijk rekenen op 76 zetels, een meerderheid van één zetel”
WIKIPEDIA
KABINET RUTTE I
https://nl.wikipedia.org/wiki/Kabinet-Rutte_I
[8]
”Een minderheidsregering of minderheidskabinet is een kabinet dat gevormd wordt door een of meer politieke partijen die gezamenlijk geen meerderheid in het parlement hebben van ten minste de helft plus één van het totaal aantal zetels.”
WIKIPEDIA
MINDERHEIDSREGERING
https://nl.wikipedia.org/wiki/Minderheidsregering
[9]
”Het kabinet-Rutte I was een minderheidskabinet dat alleen in de Tweede Kamer kon rekenen op een geringe meerderheid en dat in de Eerste Kamer informele steun had van de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP). Het kabinet kon in de Tweede Kamer met de gedoogsteun van de PVV oorspronkelijk rekenen op 76 zetels, een meerderheid van één zetel”
Een niet de versmaden Ingredient voor de Fascistensoep is ook
het Law en Order Element, onder andere in de keuze voor Dick Schoof als
[nu nog] beoogd premier. [29]
Dit Heerschap heeft een interessante carriere doorlopen.
Huidig Topman bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid [30] en als
zodanig een goede bekende van VVD leider Yesilgoz [demissionair Minister
van Justitie en Veiligheid] [31], is hij geweest Nationaal Coordinator Terrorismebestrijding en Veiligheid , Directeur Generaal van de AIVD,[Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst] en Directeur van de IND [Immigratie en Naturalisatiedienst]
Zie zijn ”indrukwekkende” Wikipedia onder noot 32
Law and Order banen, Stuk voor Stuk!
Echt een man, die bij PVV Leider Wilders in de smaak valt!
Er waren in die carriere minder ”fraaie” zaken naar boven gekomen:
Zo zou hij als Nationaal Coordinator Terrorismebestrijding
burgers hebben laten volgen met online nepaccounts, terwijl juristen hem meermaals waarschuwden dat dit juridisch waarschijnlijk niet toegestaan was [33]
Ik citeer Wikipedia:
”Tegenover NRC bevestigden meerdere bronnen dat Schoof over de kwestie tegen een medewerker gezegd zou hebben dat “wie nog een keer over die grondslag begint, zijn spullen [kan] pakken”.[9] Het ging hierbij om het heimelijk volgen van onder meer “politieke campagneleiders, religieuze leiders, linkse en rechtse activisten” [34]
Dan was er nog die kwestie met de Actiegroep Kick Out Zwarte Piet, die volledig geweldloos opereerde in haar anti-Zwarte Piet
protesten [35]Ik citeer Wikipedia”
In een uitzending van WNL op Zondag noemde Schoof Kick Out Zwarte Piet (KOZP) een beweging “die mogelijk extremistisch wordt en dan ook geweld kan gaan gebruiken”, waardoor het in 2017 in het jaarlijkse Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland werd opgenomen.[10] Na een klacht van KOZP kwam de NCTV hier in 2019 op terug, en noemde het nu een “activistische organisatie” die “de politieke besluitvorming tracht te beïnvloeden binnen de grenzen van de wet”.[11]”
[36]
En dan zou Schoof ook nog, zijdelings of niet, betrokken zijn
geweest bij een schimmige Zaak waarbij nu demissionnair
minister Yesilgoz en huidig VVD leider, samen met vertrouweling
Kees Loef en anderen, de grenzen van de Wet zou hebben opgezocht, tot etnische profilering aan toe, bij de aanpak
van overlastgevende asielzoekers, meestal de ”Veiligelanders” [37]
Opt-Out clausule voor het Europees asiel- en migratiebeleid
Afschaffing asielvergunning voor onbepaalde Tijd [geen permanente
Verblijfsvergunning dus meer]
[Nog meer] versobering en verkorting asielprocedures,
waarop al zoveel is ingeleverd
Zie noot 11
Maar het Engste vind ik nog, naast die intrekking
van een permanente verblijfsvergunning, die
asielcrisisnoodwet
Dat zou de mogelijkheid moeten bieden om met vergaande maatregelen, zoals een tijdelijke aanvraagstop, ”het asielprobleem beheersbaar te krijgen.” [12]
Niet alleen gevaarlijk, die noodwetgeving, maar
volgens deskundigen juridisch niet eens haalbaar [13]
Maar de dreiging, de verregaandheid, is al gevaarlijk
