” Daarnaast zijn er maatregelen nodig die inhouden dat meer werken ook betekent dat mensen erop vooruitgaan, met specifieke aandacht voor werkenden met een middeninkomen.”
HOOP, LEF EN TROTS
HOOFDLIJNENAKKOORD 2024-2028 VAN PVV,VVD,NSC EN BBB
4 politieke partijen hebben algemene afspraken gemaakt over hoe ze Nederland willen regeren. Na bijna 6 maanden overleg hebben ze nu een akkoord. 1 van de belangrijkste plannen is een veel strenger asielbeleid in Nederland. In dit artikel lees je wat dit betekent.
Sinds de verkiezingen in november 2023 onderhandelden de politieke partijen PVV, VVD, NSC en BBB samen om te kijken of ze samen Nederland kunnen regeren. Nu hebben ze een akkoord met elkaar waar algemene afspraken in staan. Dat betekent dat de afspraken nog niet in detail zijn uitgewerkt.
Zo werkt het politieke proces vanaf nu
Dit nieuwe akkoord betekent dat de 4 partijen samen een regering gaan vormen en afspraken hebben gemaakt over de belangrijkste plannen die zij willen gaan invoeren. Nu gaan deze 4 partijen op zoek naar mensen die samen de regering willen gaan leiden, zoals ministers en een minister-president.
Als alle ministers en de minister-president gevonden zijn, komen zij samen voor een overleg. In dit overleg worden de nieuwe regels en plannen preciezer vastgesteld. Als de ministers het eens zijn over deze plannen, tekenen ze een officieel en definitief regeerakkoord. Met dat akkoord verklaren de ministers het eens te zijn met het regeerakkoord. Daarna gaan de ministers bij de koning langs en worden ze officieel de regering van Nederland.
Op dat moment heeft Nederland opnieuw een officiële regering en kunnen nieuwe plannen uitgevoerd worden. De ambtenaren op de ministeries gaan kijken of en hoe ze de plannen uit kunnen gaan voeren. Dit proces kan lang duren.
Dit willen de partijen op het gebied van asiel
In het akkoord dat er nu is staan veel nieuwe afspraken over asiel. De 4 partijen hebben al doel om het asielbeleid in Nederland strenger maken. Ze vinden dat Nederland te veel vluchtelingen opvangt en willen dat er minder asielzoekers naar Nederland komen. Daarom willen ze het “strengste toelatingsbeleid voor asiel ooit” invoeren. Ze willen onder andere:
Een asielcrisis uitroepen en een tijdelijke Asielcrisis-wet maken. Hiermee willen ze ervoor zorgen dat Nederland 2 jaar lang geen asielaanvragen hoeft te behandelen.
De mogelijkheid afschaffen om een verblijfsvergunning asiel voor onbepaalde tijd te krijgen.
Dat mensen pas 10 jaar nadat ze een verblijfsvergunning asiel krijgen Nederlander kunnen worden. En daarvoor minimaal de Nederlandse taal op B1-niveau moeten kunnen spreken. Op dit moment kunnen mensen na 5 jaar Nederlander worden.
Dat mensen die asiel aanvragen niet meer naar een hogere rechter gaan wanneer hun asielaanvraag wordt afgewezen. Asielzoekers kunnen dan nog wel een rechtszaak indienen bij een lagere rechter.
Dat mensen die asiel aanvragen minder juridische hulp krijgen tijdens de asielprocedure.
Dat er weer onderscheid wordt gemaakt tussen mensen met verschillende soorten verblijfsvergunningen: de A grond en de B grond
Hierdoor ontstaat een verschil in de rechten die mensen met een verblijfsvergunning asiel hebben. Mensen met een verblijfsvergunning op B-grond kunnen bijvoorbeeld moeilijker gezinshereniging aanvragen.
De eigen bijdrage voor opvang van vluchtelingen uit Oekraïne verhogen.
Dat ze mensen zonder recht op verblijf uit Nederland kunnen zetten.
Partijen willen net nieuwe wet om opvangbeleid voor asielzoekers te verbeteren weer afschaffenDaarnaast willen de partijen ook een net nieuwe wet die over de verbetering van de opvang gaat weer afschaffen. Deze wet heet de Spreidingswet en is kortgeleden aangenomen op 23 januari 2024. Deze wet zou ervoor moeten zorgen dat mensen die asiel aanvragen allemaal een plek in een asielopvang krijgen. In het nieuwe akkoord van de 4 partijen staat dat ze de wet weer willen afschaffen.
In het akkoord staat dat de partijen in plaats daarvan willen gaan kiezen wie er wel of geen opvang kan krijgen in Nederland. Ook willen ze de opvang voor mensen die asiel aanvragen nog soberder maken.
Het is de vraag of plannen in het akkoord uitgevoerd kunnen wordenEr is nog veel onduidelijk over wat de plannen echt gaan betekenen in Nederland. De vraag is of ze uitgevoerd kunnen worden. En of al deze plannen wel mogen volgens Nederlandse wet, de Europese wet of internationale verdragen.Volgens asieladvocaten zijn veel plannen in ieder geval in strijd met de Nederlandse wet. Dat zegt de Vereniging Asieladvocaten en Juristen Nederland tegen de NOS. Bijvoorbeeld het uitroepen van een asielcrisis waardoor Nederland voorlopig geen asielaanvragen meer hoeft te behandelen, mag waarschijnlijk niet van de rechter. Ook het sober maken van de asielopvang kan volgens de advocaten waarschijnlijk niet vanwege bestaande wetten.
EINDE
TOEVOEGING
A GROND
A-grond
Je krijgt een verblijfsvergunning asiel op de A-grond als je in jouw land van herkomst persoonlijk risico loopt op vervolging vanwege je etniciteit, godsdienst, nationaliteit, politieke overtuiging of sociale groep.
B GROND
B-grond
Je krijgt een verblijfsvergunning asiel op de B-grond als jouw land van herkomst gevaarlijk is voor iedereen die daar vandaan komt of als je persoonlijk risico loopt om een andere reden dan vervolging vanwege je etniciteit, godsdienst, nationaliteit, politieke overtuiging of sociale groep.
Reacties uitgeschakeld voor Noot 14/BLOODY, BUT UNBOWED!
De partijen aan de formatietafel overwegen om de asielproblematiek tot nationale crisis uit te roepen zodra ze een kabinet hebben gevormd. Dat zou de mogelijkheid moeten bieden om met vergaande maatregelen, zoals een tijdelijke aanvraagstop, het asielprobleem beheersbaar te krijgen.
Deskundigen zetten grote vraagtekens bij het plan. De cijfers wijzen niet per se op een noodzaak om asielzoekers te weigeren. Bovendien is onduidelijk wat een crisis juridisch betekent.
Vooral de PVV zet in op een forse inperking: het liefst wil de partij de grenzen helemaal dicht voor asielzoekers. Ook VVD en BBB willen de instroom beperken. NSC hamert erop dat Nederland daarbij wel de mensenrechten blijft respecteren en de internationale verdragen blijft onderschrijven.
Dat laatste is lastig, want volgens Europees recht hebben alle mensen die op Europees grondgebied aankomen, recht op toegang tot de asielprocedure. “Een land kan niet zomaar weigeren”, zegt Hanne Beirens, directeur van denktank Migration Policy Institute.
Biedt het uitroepen van een crisis dan een uitweg? Niet als we het woord letterlijk nemen. “Iets een crisis noemen, daar zit in Nederland geen juridisch gevolg aan”, zegt Ingrid Leijten, hoogleraar Nederlands en Europees staatsrecht.
Noodsituatie?
Wat wél juridische betekenis heeft, is het afroepen van een noodtoestand of een uitzonderingstoestand, zegt Leijten. Het kabinet kan dan wetten en mensenrechten tijdelijk opzijschuiven om de noodsituatie snel aan te pakken. “Maar dat is bedoeld voor grote, uitzonderlijke toestanden, zoals een oorlog of de bedreiging van het voortbestaan van de staat. Denk ook aan een vergaande pandemie waarbij je maatregelen wil nemen die je in het normale wettelijke stelsel niet kunt nemen.”
Een uitzonderingstoestand “lijkt me absoluut niet voor de huidige asielsituatie gemaakt”, zegt Leijten. Toch naar dat middel grijpen “heeft met rechtsstatelijk handelen niet zo heel veel meer te maken”.
Binnen de Europese wetgeving kan Nederland wel tijdelijk soepeler omgaan met de regels rond asiel, zegt Beirens. “Als een land zich in een zelfverklaarde crisissituatie bevindt, mogen ze er wat langer over doen om te bepalen of iemand recht heeft om hier te blijven. Of ze mogen de opvangstandaarden naar beneden brengen. Maar de Europese wetgeving zegt ook: die situatie moet zo kort mogelijk duren.”
De Europese regels bieden geen manier om asielzoekers te weigeren, zeker niet voor een langere periode. Om migratie toch beter te reguleren, stemde het Europees Parlement eerder deze maand in met het nieuwe Europese migratiepact. Lidstaten kunnen een crisisstatus aanvragen, maar alleen als de situatie buiten de controle van de lidstaat is ontstaan. Andere lidstaten nemen dan asielzoekers over. Beirens: “Er moet dan een uitzonderlijk hoog aantal mensen binnenkomen waardoor het land niet meer zelf in staat is om genoeg opvang te vinden of om snel de mensen te registreren die internationale bescherming zoeken.”
Nederland is middenmoter
Dat pact gaat echter pas over twee jaar in. Bovendien: de Europese Commissie moet eerst beoordelen of de crisissituatie inderdaad niet de schuld is van het land zelf. “Het land moet voldoende geïnvesteerd hebben om ervoor te zorgen dat er voldoende personeel is om snel asielprocedures te doorlopen.”
En de kans lijkt groot dat het oordeel zal zijn dat het kabinet de nijpende situatie in sommige opvangcentra grotendeels aan zichzelf te wijten heeft. Zo concludeerde de Adviesraad Migratie eerder al eens dat er flink wat schort aan het Nederlandse beleid. Een duidelijke crisis, zegt Beirens, is als bijvoorbeeld duizenden mensen ineens aankomen op een Italiaans eiland “waar het heel duidelijk is dat de overheid niet snel genoeg opvangcapaciteit kan creëren”.
Het doel van het migratiepact is een eerlijke spreiding van asielzoekers over de EU. En binnen de EU is Nederland een middenmoter wat betreft asielaanvragen per hoofd van de bevolking.
Het uitroepen van een crisis kan wel een afschrikkende werking hebben, zegt Beirens. “We zien bijvoorbeeld dat Duitsland meer aanvragen gekregen heeft in het afgelopen jaar. Duitsland is omringd door landen die afschrikkingsmaatregelen nemen. Er is dus wel degelijk een verschuiving naar landen waar dergelijke maatregelen nog niet van kracht zijn.”
Politiek verslaggever Arjan Noorlander:
“Een opvallende figuur: ze praten in de formatie over het uitroepen van een crisis voor wanneer het nieuwe kabinet er is over een paar maanden.
Een jaar geleden heeft het ministerie van Justitie de mogelijkheden binnen de Europese afspraken op een rij gezet. Toen was de conclusie: als er al een crisis is, is het een opvangcrisis. Maar de vier formerende partijen willen asielzoekers niet elders huisvesten, maar willen dat er minder asielzoekers over de grens komen. Daarvan zei het ministerie: dat is een druk op Nederland die we moeten oplossen. Vanuit internationaal perspectief is er geen crisis. Als de formerende partijen een noodwet willen doorzetten, is het risico dat een rechter zegt: het mag niet. Dan ligt het plan weer in duigen.”
De rechtse partijen “schrijven geschiedenis” met hun akkoord over een nieuw kabinet, zegt PVV-leider Geert Wilders in een toelichting op de plannen.
“De zon gaat weer schijnen in Nederland.” Wilders voorspelt dat “miljoenen Nederlanders” blij zullen worden van wat zijn partij allemaal heeft afgesproken met VVD, NSC en BBB.
VVD-fractievoorzitter Dilan Yeşilgöz bedankte haar collega’s van de andere formerende partijen. “Ik denk dat we op veel momenten dachten dat het niet zou lukken. En het ís gelukt. We hebben vele verschillen kunnen overbruggen en ik denk dat dat belangrijk is.”
Volgens Yeşilgöz heeft Nederland behoefte aan “een stabiel landsbestuur dat ons land veilig houdt”, zei ze. “En onze vrijheden en onze manier van leven verdedigt en beschermt.”
Volgens Pieter Omtzigt van NSC staat Nederland voor een aantal zeer grote opgaven, zei hij. “En de Nederlandse kiezer heeft een duidelijk signaal afgegeven welke opgave die opgelost wil hebben.” Hij vindt het belangrijk dat een nieuw kabinet werkt aan bestaanszekerheid en goed bestuur.
Omtzigt benadrukt dat het kabinet zal bestaan uit “vier verschillende partijen. En dat zullen we blijven. Ik denk ook dat het een les is uit het verleden. Omdat onze achterbannen ons soms voor verschillende redenen gekozen hebben.”
Caroline van der Plas van BBB zei tijdens de presentatie “nog een beetje te wiebelen, want ik heb geen seconde geslapen vannacht. Zoveel adrenaline zit in mijn lichaam nog steeds.” Ze zei blij te zijn “dat we het hebben gered deze maanden met deze drie fantastische nieuwe bondgenoten. Het resultaat mag er zijn”, stelde ze.
Geen van de politieke leiders zei iets over wie de premier wordt van dit nieuwe kabinet.
Het CDA moet uitkijken. Haar positie als bewaker van de publieke moraal staat op het spel.
Als het kabinet van VVD en CDA, met gedoogsteun van PVV er komt, dan zal in het regeerakkoord vast niets gevonden kunnen worden dat de beginselen van de rechtsstaat aantast. Natuurlijk niet. Maar de revolutie in het staatsbestel is dan ontketend.De ’normalisatie’ van de PVV als potentiële regeringspartij gaat gepaard met een ’acceptatie’ van een moraal die vreemd is aan de beginselen van de rechtsstaat. Als het CDA dat nu niet ziet en macht laat prevaleren boven recht, is het definitief gedaan met haar positie als bewaker van de publieke moraal. Niet de uitkomst van de onderhandelingen telt, de principiële grens is al gepasseerd door de PVV als onderhandelingspartner te zien. CDA, ik zeg het als geestverwant, keer terug op je schreden!De boodschap die uitgaat van de acceptatie van de PVV als gedoogpartij zal door niemand misverstaan worden: de uitspraken van Geert Wilders en de PVV horen voortaan bij de Haagse alledaagsheid. We moeten er maar aan wennen. Je kunt het ermee oneens zijn, maar het is business as usual. Van principieel verweer zal dan geen sprake meer zijn. Regeren met de PVV betekent straks niet alleen de acceptatie van de vernederende kwalificaties die Wilders uitstort over medeburgers en waarvoor hij nog voor de rechter moet verschijnen. Nee, het betekent dat de regering moet toezien hoe een partij, die het landsbestuur hoe dan ook vertegenwoordigt, door kan gaan met het bedreigen van medeburgers in hun grondrechten. Alles wijst erop dat Wilders dit inderdaad zal doen. De normalisatie van de PVV is de normalisatie van een politiek waarin stigmatisering van gelovigen, de aantasting van de morele en religieuze integriteit van medeburgers de gewoonste zaken van de wereld zijn. Dit tast de politieke cultuur en publieke moraal in Nederland aan. Wilders zal hierin niet te stoppen zijn, ook niet door hem te incorporeren in het systeem. Toen koningin Beatrix in een kersttoespraak zei dat ’grofheid in woord en daad’ de verdraagzaamheid aantast, voelde Wilders zich aangesproken. Sindsdien wil hij dat zij geen deel meer uitmaakt van de regering. Zo gaat dat. Premier Balkenende reageerde destijds met de opmerking dat Wilders afbreekt wat Nederland tot Nederland maakt, het koningshuis en de tolerantie. Wat is er sindsdien veranderd? Sinds wanneer kan het CDA hier wel mee leven? Als er één moment is van ’fatsoen moet je doen’, dan is het hier en nu. Het CDA was in het vorige kabinet nog doende de intolerante en zelfgerichte publieke moraal bestrijden. Nu helpt zij mee aan het normaliseren ervan. Dit opent de deur voor een politieke cultuur die niet meer is gericht op harmonie en overeenstemming, maar op polarisatie en dwang. Je kunt Wilders en de problemen die hij signaleert niet negeren. De multiculturele samenleving was geen haalbaar concept en natuurlijk moeten we niet naïef denken over de islam. Maar niet via een politiek die mensen stigmatiseert, rechten wil verkorten. Het gebrek aan kritische distantie tegenover zo’n politiek toont ook aan dat het contact met wat ons geestelijk wapenen kan, heel dun is geworden. Nederland hoeft niet zo vreesachtig te doen over de islam als ze zich bewuster was van haar eigen geestelijke wortels. Inderdaad is de joods-christelijke erfenis van groot belang. De Bijbel voedt de waarden die onze Grondwet wil beschermen. Maar dan moeten we die waarden ook werkelijk de hoogste plaats geven en ernaar handelen. Dit is het moment voor de christelijke politiek om dat te doen. CDA, keer terug van deze heilloze weg en normaliseer niet wat buiten de orde moet blijven van een moreel zelfbewuste politieke cultuur.
EINDE
Reacties uitgeschakeld voor Noten 7 en 8/BLOODY, BUT UNBOWED!
”We weten nu dat de partijen daar een formule bedachten om de zorgen over de rechtsstaat te bezweren. Al op 10 januari worden PVV, VVD, NSC en BBB het eens over hoe zij de Grondwet, de grondrechten en de democratische rechtsstaat willen beschermen. Dat wordt opgeschreven in een document met zeven punten die zij allen onderschrijven.”
NSC-leider Pieter Omtzigt had van meet af aan grote twijfels of de democratische rechtsstaat in goede handen was bij de PVV van Geert Wilders. Die zorgen zijn nooit helemaal verdwenen, blijkt nu uit het eindverslag van informateur Ronald Plasterk.
“Met die standpunten kun je geen regering vormen”, zei Omtzigt al tijdens de campagne over het PVV-programma.
Hoewel Omtzigt officieel de formatie vroegtijdig verliet vanwege mogelijke financiële tegenvallers, heeft hij er van begin af aan nooit een geheim van gemaakt dat de PVV-standpunten en de manier waarop Wilders zich uitliet over de rechtsstaat haaks staan op de opvattingen van NSC.
“Je dient je aan de grondwet te houden”, zei Omtzigt op 16 november over Wilders tijdens het SBS6-debat. Dat was een week voor de verkiezingen. Sindsdien heeft hij zijn bezwaren steeds duidelijk gemaakt, zowel in debatten over de formatie als in de brieven die hij naar Plasterk stuurde.
Even leek Omtzigt van gedachten veranderd. Op de verkiezingsavond van 22 november kwam er een uitgestoken hand richting Wilders. “Wij zijn beschikbaar om dit vertrouwen om te zetten in daden”, zei hij tegen een volle zaal met NSC’ers. De stemming was goed. De nieuwe partij had uit het niets twintig zetels gehaald. “Wij gaan onze verantwoordelijkheid nemen.”
Er kwam wel een kanttekening. Want Omtzigt was zijn opmerkingen over de PVV in het SBS-debat niet vergeten. Politici moesten, zo zei hij, over hun eigen schaduw heen stappen. Een metafoor die Wilders even daarvoor tijdens zijn overwinningstoespraak ook had gebruikt.
Maar daarna werd de toon weer anders. Dat begon nadat Plasterk op 28 november werd aangewezen als verkenner.
‘Hier trekken wij een harde grens’
Op 29 november zet Omtzigt voor de verkenningsfase in een brief uiteen welke richting NSC op wil. “Kamerleden en ministers zweren bij de aanvaarding van hun ambt trouw aan de Grondwet”, schrijft Omtzigt aan Plasterk. “Wij hebben in de afgelopen maanden consequent uitgesproken dat wij geen concessies doen aan deze principes. Hier trekken wij een harde grens.”
Wilders zag deze discussie al aankomen. Daarom zei hij in de campagne tegen iedereen die het maar wilde horen dat hij de PVV-standpunten die indruisen tegen de Grondwet, in de ijskast zal zetten. Het terugdringen van het aantal migranten is voor zijn partij veel belangrijker, aldus Wilders.
Het stelde Omtzigt niet gerust. Want in het PVV-programma staat nog steeds dat er in Nederland geen ruimte is voor islamitische scholen, moskeeën of de Koran. “Wat is dan nu de status van het PVV-verkiezingsprogramma?”, vraagt Omtzigt zich in zijn brief aan Plasterk af. Hij concludeert dan ook dat de NSC-fractie nu “geen basis” ziet om te onderhandelen met de PVV voor kabinetsdeelname.
Geen overzichtelijk vooruitzicht, als je je bedenkt dat een coalitie met PVV, VVD, NSC en BBB zo’n beetje de enige logische optie lijkt voor een meerderheidskabinet. Daarom wordt er iets bedacht om Omtzigt toch aan tafel te krijgen met Wilders.
In de opdracht voor de informateur – dat wordt opnieuw Plasterk – worden de zorgen over de rechtsstaat samengevoegd met het begin van inhoudelijke onderhandelingen. Praten over die zorgen kun je niet weigeren, lijkt de gedachte. Het is daarna een kleine stap om te kijken of je het ook eens kunt worden over zaken als migratie, overheidsfinanciën en buitenlands beleid.
Wat de bedoeling om die twee onderwerpen te verbinden ook is, het werkt. Want Omtzigt schuift aan bij de formatie die op 13 december officieel begint.
Omtzigt over PVV: ‘Rechtsstatelijke afstand te groot’
De gesprekken verlopen aanvankelijk vlot. Na het kerstreces spreken de onderhandelaars op 9 januari met Plasterk af op Landgoed Zwaluwenberg in Hilversum. Even weg van de camera’s.
We weten nu dat de partijen daar een formule bedachten om de zorgen over de rechtsstaat te bezweren. Al op 10 januari worden PVV, VVD, NSC en BBB het eens over hoe zij de Grondwet, de grondrechten en de democratische rechtsstaat willen beschermen. Dat wordt opgeschreven in een document met zeven punten die zij allen onderschrijven.
NSC wil daar alleen een opmerking aan toevoegen. De partij kan zich vinden in de tekst, maar “gelet op uitspraken in het verleden en standpunten in het verkiezingsprogramma van de PVV, is en blijft de rechtsstatelijke afstand te groot voor deelname aan een meerderheidskabinet of een minderheidskabinet.” Omtzigt neemt daarmee ook weer heel duidelijk afstand van Wilders.
Toch is er daarna nog 28 dagen verder onderhandeld over tal van inhoudelijke onderwerpen, totdat Omtzigt vorige week dinsdag besluit dat de gesprekken er voor NSC op zitten.
De verrassing in Den Haag is compleet als Omtzigt niet verder wil praten. Hoewel hij er nooit een geheim van heeft gemaakt dat zijn bezwaren over de PVV en de rechtsstaat nooit helemaal zijn verdwenen.
EINDE
Reacties uitgeschakeld voor Noot 6/BLOODY, BUT UNBOWED!
PVV, VVD, NSC en BBB moeten het vertrouwen van elkaar en van de samenleving zien te winnen. Met de zoektocht naar een experimenteel kabinet wordt dat moeilijk. Kan de spanningsboog worden opgerekt of knapt die in de volgende ronde alsnog?
“Vertrouwen is de basis voor ieder kabinet”, zei afzwaaiend informateur Kim Putters donderdagmiddag bij de presentatie van zijn eindverslag. Het leek een advies voor PVV, VVD, NSC en BBB om de volgende fase van de formatie heelhuids door te komen.
Putters gelooft er nog in dat de vier onderhandelende partijen door kunnen naar de volgende fase van de formatie. Maar daarvoor moeten heel wat capriolen worden uitgehaald.
Een gebruikelijk meerderheidskabinet was al lang van de baan. Daar lag wantrouwen aan ten grondslag. Het was vanwege een afbrokkelend vertrouwen zelfs even de vraag of Geert Wilders (PVV), Dilan Yesilgöz (VVD), Pieter Omtzigt (NSC) en Caroline van der Plas (BBB) überhaupt verder konden onderhandelen.
Putters adviseert daarom een ‘programkabinet’ te onderzoeken. Tot nu toe werd daar de term ‘extraparlementair kabinet’ voor gebruikt.
Partijleiders worden in het diepe gegooid
Hoe je het ook uitlegt, het is een experiment. Putters had niet voor niets een maand nodig om uit te zoeken want een extraparlementair kabinet – inmiddels dus omgedoopt tot programkabinet – eigenlijk is.
De druk op de volgende, onzekere fase neemt toe. De verwachtingen die Nederlanders hebben van een nieuw kabinet zijn hoog, maar het vertrouwen is laag, bleek uit een studie van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) vlak voor de verkiezingen in november.
Wilders, Yesilgöz, Omtzigt en Van der Plas worden dus in het diepe gegooid. Maar ze moeten direct het hoofd boven water houden.
Hoe beknopt wordt beknopt?
In een programkabinet moet de band tussen de Tweede Kamer en het kabinet losser worden. Daarnaast komt er een beknopt hoofdlijnenakkoord in plaats van een dik coalitieakkoord.
Je kunt je al meteen afvragen hoe beknopt dat wordt. De vier partijen hebben al laten optekenen dat ze op minstens tien onderwerpen afspraken willen maken.
Daarbij gaat het onder meer om asiel en migratie, financiën, stikstof, veiligheid en koopkracht. Een kabinet moet die hoofdlijnen vervolgens uitwerken tot concrete maatregelen.
Dat lijkt eerder op het begin van een lijvig regeerakkoord zoals we dat kennen van de vorige kabinetten. “Dat zullen we gaan zien”, zei Putters daar donderdag over. “Je hoeft geen dik hoofdlijnenakkoord te krijgen als je daadwerkelijk een regering de ruimte geeft om dat uit te werken in maatregelen.”
En er zit een extra voordeel aan, zegt Putters. Een kabinet krijgt zo meer tijd om maatregelen uit te werken, zodat het ook kan kijken of die uitvoerbaar zijn.
In hoofdlijnen wil Omtzigt alsnog precieze afspraken
Tot zover de theorie. In de praktijk moeten de formerende partijen erop vertrouwen dat het kabinet die hoofdlijnen naar hun idee goed uitwerkt. Dat lijkt nu al fout te gaan. Omtzigt wil “gedetailleerde afspraken” maken “over wat hij belangrijk vindt”, staat in het verslag van Putters.
De omgangsvorm tussen de vier partijleiders is nog zo’n voorbeeld waarin het broze vertrouwen komt bovendrijven. Putters vraagt de betrokkenen hun uitingen via (sociale) media “tot een minimum te beperken”. Op X en in de korte tv-optredens was het chagrijn regelmatig van de gezichten af te lezen.
De inkt van het verslag was nog niet droog of Wilders liet de parlementaire pers weten dat hij het helemaal niets vindt dat hem het premierschap wordt ontnomen. “Pijnlijk, onrechtvaardig en staatsrechtelijk onjuist”, zei Wilders. Zonder Omtzigt bij naam te noemen, wees hij de NSC-leider duidelijk als schuldige aan.
De woorden “staatsrechtelijk onjuist” zijn opvallend, want dat verwijt maakt Omtzigt al maanden over het PVV-programma. Overigens heeft niemand in het parlementaire stelsel zoals wij dat kennen recht op het premierschap, want we kiezen geen minister-president. Iemand die baan niet gunnen, om wat voor een reden dan ook, kan dus nooit onjuist zijn.
Wat overblijft zijn harde woorden, verwijten en steekjes onder water. Het zal het onderlinge vertrouwen allemaal geen goed doen.
De formatie kan verder, maar van liefde tussen PVV, VVD, NSC en BBB is nog geen sprake. In het debat openden de partijen de onderhandelingen alvast. ,,De tijd dat we alles weggeven is nu echt voorbij”, waarschuwt Wilders.
Hoe de sfeer tussen de vier formerende partijen is? ,,Geweldig”, zegt PVV-leider Geert Wilders droogjes, tijdens het debat over de formatie. Het is grappend bedoeld, maar de ondertoon is deze: van liefde is geen sprake.
Neem alleen al hoe de partijleiders de begrippen ‘programkabinet’ of ‘extraparlementair’ uitleggen, de toverformule om inhoudelijke onderhandelingen te starten. ,,Mij maakt het niet uit hoe je het noemt”, zegt Wilders, ,,als de PVV er maar een grote rol in speelt.” Maar luister naar NSC-leider Pieter Omtzigt. Die spreekt van ‘een doorbraak’. ,,Jullie lachten mij uit”, houdt hij de Kamer voor, ,,toen ik hier jaren geleden al over begon. Maar dit kan zorgen voor nieuwe politieke verhoudingen.”
Critici zien vooral dat de premisse van dat zogenoemde programkabinet – werkend vanuit een dun regeerakkoord – niet veel voorstelt. Een stootkussentje voor Pieter Omtzigt om zo toch met de PVV te gaan regeren, waar hij eerder nog wegbleef bij Wilders. Toen liet Omtzigt weten niet in een kabinet te willen, vanwege Wilders’ ‘uitspraken in het verleden’. Het maakte de ‘rechtsstatelijke afstand’ te groot.
AFSLAG
Dat hij alsnog wil, levert een bak kritiek op. ,,We maken zo de polarisatie-politiek mainstream”, vindt CDA-leider Henri Bontenbal
,,Bent u niet doodsbang dat u over tien jaar denkt: ik heb een verkeerde afslag genomen?” En Rob Jetten (D66): ,,U kunt er ingewikkelde woorden als extraparlementair voor gebruiken, maar u gaat gewoon het kabinet-Wilders mogelijk maken. Welke garanties heeft u gekregen van Wilders?”
Omtzigt komt er in zijn antwoord ook niet uit. Hij lijkt zelfs nog steeds met slechts één been in het verbond te stappen. Hooguit ‘als het goed komt in deze kabinetsvorm’ is zijn partij ‘in principe’ bereid om ministers te leveren. Maar, eerst moeten de onderhandelingen beginnen – nu onder leiding van Elbert Dijkgraaf, oud SGP-Kamerlid en oud-topambtenaar en CDA’er Richard van Zwol.
Zeker zo opvallend: de vier partijen grijpen het debat al een beetje aan om de onderhandelingen te openen. Wilders lijkt zich over de hoofden van Kamerleden en toeschouwers tot de partijleiders van VVD, NSC en BBB te richten als hij zegt: ,,De tijd dat we alles weggeven is nu echt voorbij. Ik ga keihard onderhandelen. Ik hoop en vertrouw erop dat het kabinet er kan komen. Maar alleen als ik onze kiezer een groot deel kan leveren van wat ik heb beloofd.” In de Kamerbankjes schiet Eddy van Hijum – de rechterhand van Omtzigt – omhoog in zijn stoel. Hij tikt zijn partijleider aan en zegt duidelijk: ,,Oh.”
GELD
Als het gaat om de rijksfinanciën blijken de vier partijen ook nog niet op één lijn te zitten. Zo merkt Geert Wilders op dat een volgend kabinet zich ‘in beginsel’ moet houden aan de begrotingsregels die vanuit Europa gelden voor ons land. Omtzigt kijkt direct naar VVD-leider Dilan Yesilgöz. Voor zowel NSC als VVD zijn die normen nagenoeg heilig, zeker nu een komend kabinet lijkt te willen bezuinigen. Maar de twee partijleiders weten ook: juist Wilders beloofde in de campagne peperdure lastenverlichting, zoals een hoger AOW, lagere BTW en eigen risico en vroeger pensioen.
Het is dus geen toeval dat Yesilgöz even later stelt dat de EU-normen wel gehaald moeten worden. ,,We gaan niet meer geld uitgeven dan er binnenkomt.”
Het streven om een zo dun mogelijk akkoord op hoofdlijnen te gaan schrijven, zodat de Tweede Kamer meer macht krijgt, lijkt ook al stilaan te worden losgelaten. Zelfs Pieter Omtzigt zegt dat het ‘ingewikkeld’ wordt als er slechts een akkoord op hoofdlijnen wordt gesloten. ,,Laten we eerlijk zijn…zelfs ík denk dat dát niet lekker gaat werken. Welke belasting gaat omlaag, welke omhoog, afspraken op detailniveau, die heb je nodig. Als er iets wel of niet gaat gebeuren met de NPO, dan staat dat erin. Het is niet één kantje, kom op.” En Wilders is nog sceptischer over een klein setje afspraken: ,,Ik moet het ook nog maar zien.”
EINDE
Reacties uitgeschakeld voor Noten 3 t/m 5/BLOODY, BUT UNBOWED!
Verbazing én teleurstelling in de reacties van de politieke kopstukken van PVV, VVD en BBB op het bericht dat NSC-leider Pieter Omtzigt deze formatieronde beëindigde. De frustratie daarover is groot vanwege het waarom, maar ook vanwege de manier waarop. “Wij kregen een appje terwijl wij daar zaten.”
Afgelopen maandag begon een nieuwe week in de onderhandelingen. De deadline van de gesprekken nadert want de Tweede Kamer moet de week daarna worden geïnformeerd. Het wordt daardoor steeds spannender.
Volgens betrokkenen worden er goede gesprekken gevoerd op een geheime locatie, namelijk het ministerie van Justitie van VVD-leider Dilan Yesilgoz.
Die goede gesprekken zijn voor Geert Wilders reden om aan te kondigen dat hij erover zal tweeten. Als hij ’s avonds een optimistische tweet over de onderhandelingen de wereld instuurt, liken BBB-leider Caroline van der Plas en VVD’er Yesilgoz die vrijwel direct. Maar een reactie van Omtzigt blijft uit. Het blijkt – zoals politieke koffiedikkijkers al vrezen – een teken aan de wand.
De volgende dag wordt er – zonder informateur Plasterk maar met secondanten – wederom op het ministerie gesproken over een nieuw kabinet.
Vermoeid
Die middag, het is 15.30 uur, vertrekt Omtzigt. Hij zegt moe te zijn en te moeten nadenken. Op de vraag wat hij gaat zeggen als hij journalisten tegenkomt, komt geen duidelijk antwoord. Op de vraag: je gaat toch niet zeggen dat je eruit stapt, komt geen duidelijk nee.
Na zijn vertrek begint Omtzigt een mail te schrijven waarin hij zijn achterban uitlegt waarom hij de formatie laat stranden.
NSC wil het besluit dezelfde dag nog toelichten aan journalisten van de Volkskrant, het AD en de NOS. Op een hotelkamer in Den Haag legt Omtzigt de journalisten uit dat hij uit deze formatieronde zal beëindigen vanwege grote financiële tegenvallers.
Stoppen
Bij de betrokkenen van de formatie komen er vanaf dat moment ook druppelsgewijs signalen binnen dat Omtzigt zich opmaakt om aan te kondigen te zullen stoppen. Duidelijk wordt dat de NOS bezig is met het opzetten van een live-uitzending.
Om 19.12 uur leest Caroline van der Plas in een artikel op de site van de NOS dat Omtzigt stopt met onderhandelen. Vlak na de publicatie van dat artikel, informeert Omtzigt informateur Plasterk en zijn medeonderhandelaars over zijn besluit. Er verschijnt een bericht van Omtzigt in de groepsapp. “Ook wij kregen een appje, terwijl we daar zaten”, zegt PVV-leider Wilders.
Omtzigt schrijft dat hij voor dit moment wil stoppen met de gesprekken. En dat Ronald Plasterk aan zijn verslag kan gaan schrijven. “En nog zoiets als: dank voor de fijne samenwerking”, zegt een betrokkene. Een andere bron zegt dat Omtzigt ‘het heeft uitgemaakt per app’.
Geschoffeerd
De partijleiders voelen zich buitengewoon geschoffeerd door de handelswijze van de NSC-voorman. Niemand reageert op de app van Omtzigt.
De woede zit hem er ook in dat de omvang van de tegenvallers, waarvan Omtzigt zo van geschrokken zegt te zijn, nog volstrekt onduidelijk is. “Het gaat om 300 pagina’s rijp en groen met mogelijke tegenvallers. Niks daarvan staat vast”, aldus een ingewijde.
Smoesje
Volgens een bij de formatie betrokken bron heeft Omtzigt iets aangegrepen om er tussenuit te knijpen. Want op de rechtsstaat heeft hij tijdens de gesprekken zijn zin gekregen. En ook over het navolgen van Europese regels zouden ze er wel uitkomen. Net als op het terrein van de overheidsfinanciën. “Ook daar was er perspectief op overeenstemming. Alle seinen stonden op groen, er was geen reden om te denken dat we er niet uit zouden komen.”
Daarna is er ook geen contact meer geweest met Omtzigt, zegt BBB’er Van der Plas. “Nee, ik heb gekeken naar Humberto.” Ze is teleurgesteld over het vertrek van haar vroegere kompaan. “Het is net als een huwelijk, je gaat niet na elk misverstand of discussie een scheiding aanvragen”, zegt Van der Plas.
Hoe verder?
Over hoe het verder moet, hullen de partijen zich nog in stilzwijgen. VVD, BBB en PVV wachten allereerst af of Omtzigt vanavond komt opdagen bij een gesprek dat informateur Plasterk met de vier partijen wil voeren. De NSC-voorman liet eerder weten de uitnodiging af te slaan.
De weigering van Omtzigt om daar op te komen dagen, schiet de andere drie in het verkeerde keelgat. Niet komen opdagen zou schofterig zijn, onfatsoenlijk en onwelwillend, klinkt het in die partijen. Omtzigt moet toch vertellen wat hij nu verder wil?
Grillen
Vervolgens kijken de andere partijen ook naar Wilders. Zijn PVV is de grootste partij en moet dus het voortouw nemen. Hij wordt geacht een rondje te maken met de andere partijen om te peilen wat die willen. Kan Plasterk blijven of moet er een nieuwe informateur komen? En wat wordt dan de opdracht aan die informateur?
Allemaal zaken waarvan nu nog volstrekt onduidelijk is wat men wil. Wat wel vaststaat is dat Plasterk nog met een verslag zal komen en dat daarover in de Tweede Kamer een debat zal worden gevoerd. Een debat waarbij ongetwijfeld NSC-leider Omtzigt stevig zal worden gegrild.
PVV-leider Geert Wilders is maandag eerder dan gepland van de formatietafel weggelopen. Hij vroeg om een schorsing om na te denken over de asielmaatregelen die voorliggen. ,,Ik ben klaar met alleen maar concessies doen.”
PVV-leider Geert Wilders heeft maandag aan de formatietafel om een schorsing gevraagd. Dat had vooral te maken met de onderhandelingen over asiel en migratie, zo melden de informateurs Richard van Zwol en Elbert Dijkgraaf. Informateur Elbert Dijkgraaf sprak van ‘stevige gesprekken’ aan de onderhandelingstafel, maar zei ook dat een schorsing ‘erbij hoort’: ,,Je kunt wel heel lief doen tegen elkaar. Maar dan ga je er in de onderhandelingen niet komen. Je moet echt weten wat partijen vinden.”
Wilders zelf geeft aan op X dat hij ‘klaar is met alleen maar concessies doen’: ‘Ze moeten nu leveren.’ Betrokkenen bij NSC en BBB laten weten dat er geen sprake is van een crisissfeer en gaan ervan uit dat Wilders terugkeert aan de formatietafel. Ook de informateurs geven aan dat Wilders de Tweede Kamer niet boos heeft verlaten: ,,We gaan dinsdagochtend gewoon verder praten”, aldus Van Zwol.
VVD-leider Dilan Yeşilgöz zei later op de avond bij talkshow Beau verbaasd te zijn over het plotselinge vertrek van Wilders. ,,Ik vond dat het eruit zag alsof het van tevoren bedacht was”, sprak ze. Yeşilgöz is kritisch op de actie van de PVV-voorman. ,,Als je midden in dat gesprek wegloopt en dan gaat twitteren, dat is wel onhandig.”
‘Migratiehalt is illusiepolitiek’
Eerder op de dag spraken de onderhandelaars met migratie-experts Hein de Haas en Jan van de Beek. Politici in Nederland en Europa die net als PVV-leider Geert Wilders denken migratie een halt te kunnen toeroepen door de grenzen dicht te gooien, doen volgens migratie-deskundige Hein de Haas aan ‘illusiepolitiek’. ,,Zo werkt het in de praktijk niet. Migratiebeleid is geen kraantje dat je open- of dichtdraait.”
De hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Amsterdam praatte de formatietafel maandagmiddag bij over migratie en asiel. Volgens hem kan Europa ‘niet zomaar op slot’. ,,We kunnen 44.000 kilometer mediterraanse kust niet zomaar afsluiten. Tenzij we als Europa een soort Noord-Korea willen worden.” Er kan, zegt hij, ‘ook geen hek om Nederland’. ,,Zolang wij een open en welvarende samenleving hebben, kunnen mensen vrij makkelijk grenzen over.”
Als de politiek migratie wil aanpakken, moet dat volgens hem gekoppeld worden aan ‘het soort maatschappij en de economie waarin we willen leven’. Dat Nederland de afgelopen vijftien jaar meer te maken kreeg met immigratie, is vooral door stijgende arbeidsmigratie. ,,De echte stijging van immigratie heeft meer met de arbeid dan met het asiel te maken.” De aantallen van asielmigratie gaan weliswaar ‘als een pingpongballetje op en neer’, zegt De Haas, maar er is over de lange termijn geen stijgende trend te zien.
Arbeidsmigratie kan aan banden worden gelegd, zegt De Haas, door de flexibilisering van de arbeidsmarkt terug te draaien. ,,Als je echt minder immigratie wil als politiek, dan zal je het minder makkelijk moeten maken om een wervingsbureau op te richten en tijdelijke contracten te stapelen.”
Veel banen zijn voor Nederlanders ‘onaantrekkelijk’ geworden, terwijl migranten dat werk wel willen doen omdat ze er meer geld mee kunnen verdienen. ,,Je kunt niet én een zeer welvarende economie met een hele flexibele arbeidsmarkt hebben én veel minder immigratie.” De politiek kan ‘niet de kool en de geit sparen’.
Informatief
Informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol, partijleiders en Kamerleden van PVV, VVD, NSC en BBB nodigden maandag naast De Haas ook Jan van de Beek uit, beiden deskundig op het gebied van migratie en asiel. Zij schoven ruim anderhalf uur aan bij de formatietafel. Bij vertrek noemde Van de Beek het gesprek ‘informatief’. Hij wilde niet ingaan op welk advies hij aan de onderhandelaars gaf. ,,Dat kunt u lezen in mijn nieuwe boek dat deze zomer uitkomt.”
De twee experts kijken verschillend naar het vraagstuk. Zo schrijft wiskundige Van de Beek, die promoveerde op migratie, voor het conservatieve digitale weekblad Wynia’s Week. De Haas is auteur van een boek waarin hij linkse en rechtse asielmythes doorprikt. De Haas erkent dat hij en Van de Beek ‘anders denken’ over migratie. ,,Ik denk dat het goed is als de politiek kennisneemt van inzichten vanuit mensen die onderzoek hebben gedaan.”
Volgens hem is het ‘merkwaardig’ dat wetenschappelijk onderzoek naar gevolgen en oorzaken van migratie bij beleid ‘nooit een rol speelt’. ,,Als een politicus zegt: iedereen krijgt er volgend jaar 1000 euro bij, dan is de vraag toch ook meteen ‘hoe ga je dat betalen?’
De Haas vindt dat politici te makkelijk wegkomen met boude uitspraken over het stoppen van migratie. ,,Bij migratie wordt heel vaak ‘we gaan het fixen’ geroepen, zonder dat er goed en kritisch nagedacht wordt hoe je dat dan gaat doen. Dan vraag ik: waarom hebben we dat de afgelopen 30, 35 jaar dan niet voor elkaar gekregen?”
Wilders grossiert in stevige uitspraken over migratie, vooral op sociaal medium X. Maandagochtend zei de PVV-leider nog voorafgaand aan de formatiebesprekingen dat de grenzen ‘zo snel mogelijk’ dicht moeten. ,,Ik ben bang dat dat illussiepolitiek is”, zegt De Haas. Volgens de hoogleraar is migratie ‘een heel dankbaar onderwerp om angsten op te roepen’. ,,Het appelleert heel erg aan zorgen die mensen hebben. Ik vind alleen dat politici daar niet een schepje bovenop moeten doen. Zij begrijpen ook wel dat je in de praktijk beleidsmaatregelen moet treffen.”
EINDE
Reacties uitgeschakeld voor Noot 2/BLOODY, BUT UNBOWED!
”Na een formatieperiode van 176 dagen hebben de Nederlandse partijen PVV, VVD, NSC en BBB een voorlopig regeerakkoord of onderhandelaarsakkoord bereikt. Daar ging lang en uitgebreid overleg aan vooraf.”
In Nederland hebben de partijen PVV, VVD, NSC en BBB een voorlopig regeerakkoord bereikt en de vier fracties van de partijen in de Tweede Kamer hebben het licht op groen gezet voor het akkoord. De liberalen van de VVD hadden daarvoor tot net voor middernacht de tijd nodig. De presentatie van het akkoord is sowieso verschoven naar donderdag.
Na een formatieperiode van 176 dagen hebben de Nederlandse partijen PVV, VVD, NSC en BBB een voorlopig regeerakkoord of onderhandelaarsakkoord bereikt. Daar ging lang en uitgebreid overleg aan vooraf.
Het akkoord werd vervolgens voorgelegd aan de Tweede Kamerfracties van de partijen. De presentatie van het definitieve coalitieakkoord is verschoven naar donderdag. Dat meldt de woordvoerder van de informateurs Van Zwol en Dijkgraaf. Eerder op de dag lieten de informateurs nog weten dat ze hun eindverslag, inclusief het akkoord tussen de vier partijen, voor middernacht naar de Tweede Kamer wilde sturen. Hun opdracht eindigt formeel op dat moment.
Fracties overleggen
De PVV van Geert Wilders heeft het akkoord als eerste partij unaniem goedgekeurd. Dat heeft Wilders gezegd aan de Nederlandse pers na afloop van de fractievergadering in de vooravond. “De PVV-fractie is heel enthousiast. Ik heb wel wat punten om mee terug te nemen, maar de fractie is unaniem blij met het akkoord”, zei Wilders.
De PVV-fractie was de eerste van de 4 die klaar is met de vergadering over het afgesproken beleid. Ook de BBB gaat in principe akkoord en net voor 22 uur liet Pieter Omtzigt live op tv weten dat ook zijn fractie unaniem akkoord gaat.
Dilan Yesilgöz, partijleider van de VVD, liet weten dat het vanavond laat kan worden. “De VVD is diep verdeeld, maar ik acht de kans heel klein dat de liberalen uiteindelijk dwars zullen liggen”, zegt Nederlandexpert Ivan Ollevier in VRT NWS Laat. Even voor middernacht kondigde Yesilgöz aan dat ook de VVD-fractie unaniem achter het akkoord staat.
De partijleiders van de 4 partijen komen de komende uren weer bij elkaar om eventuele kleine aanpassingen bespreken. De voorstelling is verschoven naar morgen.
Nieuwe premier nog niet beslist
De verwachting was dat het akkoord al rond de middag zou zijn beslecht. “Ik zie dit niet meer fout lopen”, zei de voorzitter van de PVV Geert Wilders eerder op de dag. Toch duurde het langer dan verwacht om een akkoord te bereiken. Er zou namelijk nog geen nieuwe premier zijn aangeduid. Volgens Wilders is daar wel over gesproken, maar zal de definitieve beslissing tijdens een later overleg vallen. Wilders had eerder al gezegd dat hij geen premier wilde worden als dat een rechtse regering in de weg stond.
NSC-leider Pieter Omtzigt zegt wel dat er al een mogelijke kandidaat is voorgesteld. “Er is een kandidaat voorgesteld, maar ik laat de woordvoering daarover aan de heer Wilders”, zei Omtzigt in een eerste reactie. “Ik ga niet reageren op een naam die nog niet is bekendgemaakt.”
Ook de details van het onderhandelaarsakkoord zijn nog niet bekend gemaakt. Volgens de laatste berichten zouden de partijen voor 12 verschillende beleidsdomeinen de grote lijnen hebben uitgestippeld, met bij het ene domein al meer details dan het andere. Eerst moet een nieuwe premier worden aangeduid, waarna die zijn ministerkabinet kan samenstellen. Zodra een minister zijn domein kent, kan die het akkoord omzetten in uitvoerbare maatregelen.
“‘Historisch’ is het juiste woord”
Volgens Nederlandexpert Ivan Ollevier is het akkoord tussen de vier partijen – zoals Wilders het ook al zei – “historisch”. “Een regering met de radicaalrechtse partij van Wilders en als grootste ook de toon mag aangeven, dat is nooit eerder gezien”, legt Ollevier uit. “In het verleden heeft Nederland telkens beroep gedaan op zijn Poldermodel: steeds overleggen, zoeken naar verzoening tussen links en rechts en een gematigd beleid voeren. Dat zal nu voorbij zijn.”
Toch vraagt Ollevier zich af of de onderhandelingen echt al zo ver staan als de politici beweren. “Waarom hebben ze het over een ‘onderhandelaarsakkoord’, in plaats van een regeerakkoord? Die nieuwe naam heeft toch iets vreemd, want net als bij een regeerakkoord moet de tekst nu naar de fracties.” Wilders gaf aan dat het pas een regeerakkoord wordt zodra de fracties hun goedkeuring geven.
Wanneer Nederland een nieuwe regering zal hebben, weet Ollevier niet. Toch kan het nu snel gaan. “Als de fracties het akkoord goedkeuren, kan het volgende week al naar het parlement voor discussie. Bij een groen licht kan de premier dan op zoek gaan naar zijn ministers.”
Al zal dat ook niet makkelijk worden. “Enkele maanden geleden is al beslist dat het een ‘extraparlementaire regering’ zal worden. Dat betekent dat de ministers niet uit het parlement of uit de politiek komen. Ze moeten op zoek naar mensen buiten de politiek, maar staat iedereen te springen om in een regering te zetelen waarvan de toekomst zeer onvoorspelbaar is?”
De partijen PVV, VVD, NSC en BBB hebben nu samen een voorlopig regeerakkoord bereikt. Een kort overzicht van de kopstukken en hun partij:
Dilan Yesilgöz-Zegerius van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD): binnen haar partij heeft Yesilgöz een eerder rechts profiel. Ze wordt als “gedreven” en “perfectionistisch” omschreven en volgt als minister de harde lijn in de aanpak van criminaliteit en op het thema migratie.
Pieter Omtzigt van het Nieuw Sociaal Contract (NSC): Omtzigt wil met de gloednieuwe partij NSC vooral een nieuwe bestuurscultuur in Nederland verwezenlijken. Een ander speerpunt van het NSC is bestaanszekerheid, die zich uit in bijvoorbeeld betaalbaar voedsel en betaalbare woningen.
Geert Wilders van de Partij voor de Vrijheid (PVV): De partijslogan “Nederland weer op 1” geeft de toon van de PVV duidelijk aan. Volgens de partij komt de Nederlander te vaak op de tweede plaats. De oorzaak leggen PVV-politici bij “de voortdurende asieltsunami”. Het migratie-debat is dan ook een van de stokpaardjes van de partij.
Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging (BBB): “We zetten de burger voorop”, reageerde Caroline van der Plas aan VRT NWS na de verkiezingsoverwinning in maart vorig jaar. Volgens analisten behaalde de BBB zo’n succes omdat het de belangen van de landbouwsector wist te verbinden met een bredere onvrede bij de Nederlandse boeren en burgers. Bij de verkiezingen eind vorig jaar was het resultaat echter een stuk minder goed.
EINDE
Reacties uitgeschakeld voor Noot 1/BLOODY, BUT UNBOWED!
Europa staat op een kruispunt. Aan wie beloof jij te gaan stemmen?
De Europese Verkiezingen staan voor de deur en jouw stem is cruciaal. Voor het eerst maakt extreemrechts kans om de grootste te worden in het Europese Parlement. Na de landelijke verkiezingen, is dit hét moment om grond terug te winnen. Jouw stem zal het verschil maken tussen een Europa dat mensenrechten beschermt, klimaatactie onderneemt en onze diversiteit viert en een Europa dat deze waarden ziet verdwijnen onder de invloed van rechts-extremistische groepen. Het is tijd om je stem te beloven tegen het extremisme en voor een rechtvaardig Europa.
Jouw belofte maakt het verschil
Versterk het geluid tegen extreemrechts: Laat zien dat we samen sterk staan en extreemrechts niet laten winnen
Wapen Je Met Kennis en Informatie: Wij zorgen dat je alle informatie krijgt over hoe, waar en wanneer te stemmen en hoe je nog meer mensen overtuigt om naar de stembus te komen.
Vergroot de beweging die strijdt voor een hoopvol alternatief: Wij bieden je manieren om grassroots groepen, maatschappelijke bewegingen te steunen en zo een andere toekomst in beeld te brengen.
Bescherm onze planeet en fundamentele rechten: Jouw stem helpt om klimaatactie te bevorderen en rechten voor iedereen te beschermen, ongeacht achtergrond, identiteit of overtuiging.
Beloof Het Aan:
Onze planeet en toekomstige generaties: Stem voor beleid dat klimaatverandering tegengaat en onze planeet beschermt.
Mensen die hun leven riskeren voor een betere toekomst: Geef jouw stem aan beleid dat veilige en humane migratie ondersteunt.
De LHBTI+ gemeenschap en vrouwen: Bescherm de rechten van LHBTI+ personen en verdedig het recht op lichamelijke autonomie en abortus.
Onze democratie en rechtsstaat: voor een Europa met sterke wetgeving, onafhankelijke en betrouwbare politiek en media.
Hoe kan ik bijdragen?
Maak nu de belofte: Bevestig jouw voornemen om te stemmen door de belofte te ondertekenen.
Deel je belofte: Deel je belofte en deze informatie op sociale media en binnen je netwerk;Moedig anderen aan om ook hun stem uit te brengen.
Overtuig andere om het te beloven: door hier je belofte te maken, ontvang je updates over belangrijke ontwikkelingen, tips om anderen te overtuigen van het belang van deze verkiezingen en acties tot aan de verkiezingsdag.
Aan wie beloof jij te gaan stemmen?
De toekomst van Europa ligt in onze handen. Samen kunnen we een verschil maken en zorgen voor een Europa dat vooruitgang, diversiteit en rechtvaardigheid bevordert. Laat jouw stem niet verloren gaan—beloof vandaag nog dat je gaat stemmen!
EINDE STATEMENT
Reacties uitgeschakeld voor 1A/BLOODY, BUT UNBOWED!
