ZIE NOOT 10 VOOR TRANSCRIPTIE TOESPRAAK MARKUSZOWER
[13]
[3.25] Als Nederland nu en in de toekomst een land wil zijn, waar de eigen inwonerseen normaal bestaan kunnen hebben, waar voldoende woningen zijn, waargeen kind met honger naar bed hoeft te gaan, waar het veilig is op straat,ook voor onze vrouwen en kinderen, waar we goed onderwijs aan onzekinderen kunnen geven, en [?] waar de Islam niet alles wat hier licht is,donker heeft gemaakt, als Nederland, Nederland wil blijven, dan moetenwe echt, per direct, stoppen met het toelaten van asielzoekers uit Afrikaen het Midden-Oosten. [3.56]Dank u wel, voorzitter.
….
….
”[Vera Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]:[3.58] ”Dank u wel.U had het twee keer over de Kaagsecretaris, u bedoelde volgensmij de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid. [4.03][Gidi Markuszower, PVV][4.04] Die de….zeker voorzitter, JA” [4.05][Vera Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]:
[4.05]: ”Dat wilde ik alleen even corrigeren voor de Handelingen.” [4.07]Ik dank u zeer, dan gaan we…..[4.10]”[Vera Bergkamp geinterumpeerd door Gidi Markuszower, PVV][Gidi Markuszower, PVV][4.10-4.12] Onverstaanbaar gemompel ”…Ik zou dat wel graag…..”[4.13] ”Ik zou die betiteling wel graag in de Handelingen willen hebben.Want het is juist belangrijk, dat Nederland weet…..[Onverstaanbaar gemompel][Vera Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]: [4.21] Ja, nee ikke, We gaan op, we gaan netjes met elkaar om, dat hebbenwe ook afgesproken in deze Kamer, het is de Staatssecretaris Justitie en Veiligheid en u bent de heer Markuszower.Ja, nou.En dat ook voor de Handelingen.Ja, ik heb goed geluisterd [4.36]
Fleur Agema (1976) is sinds 30 november 2006 lid van de Tweede Kamerfractie van de PVV. Mevrouw Agema heeft een masterdegree in de architectuur en was ontwerper bij een architectenbureau. Verder was zij lid van Provinciale Staten in Noord-Holland. Mevrouw Agema is woordvoerster ouderenzorg, gehandicaptenzorg en jeugdzorg. Zij is tevens vicefractievoorzitter.
– plaatsvervangend lid Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), vanaf 23 juni 2010
– fungerdend voorzitter vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 1 april 2021 tot februari 2022
7.
Opleiding
In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.
8.
Activiteiten
als parlementariër (2/7)
– Vroeg in 2018 bij motie om een parlementair onderzoek naar ziekenhuiszorg vanweg het faillissement van de IJsselmeerziekenhuizen en het Slotervaartziekenhuis. De motie werd verworpen. Een door haar en Geert Wilders ingediende motie van wantrouwen tegen minister Bruins werd eveneens verworpen.
– Diende in 2021 samen met Geert Wilders de initiatiefnota ‘Zorg van Nationaal Belang’ in over het deels beëindigen van marktwerking en een zorgcrisisreserve in geval van pandemie, ramp of aanslag’ (35.766)
In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.
9.
Wetenswaardigheden
algemeen
– Werd in 2003 via de LPF-kandidatenlijst gekozen tot Statenlid, maar was van 15 maart 2004 tot maart 2007 onafhankelijk Statenlid. Had op 17 oktober 2003 samen met de twee andere Statenleden van de LPF het vertrouwen opgezegd in het bestuur van de LPF. Nadat zij het met andere LPF-Statenleden had opgenomen voor enkele in haar ogen ten onrechte geroyeerde leden, werd zij uit de partij gezet.
– Kaartte in de Staten van Noord-Holland de soms ongecontroleerde verstrekking van subsidies aan belangenorganisaties aan. Werkte daarbij samen met de journalist Peter Siebelt, die over de subsidieverlening door de provincie Noord-Holland het boek “Sinistra” schreef.
– Was in maart-april 2012 bij de onderhandelingen op het Catshuis tussen VVD, CDA en PVV over aanvullende bezuinigingen secondant van Geert Wilders
uit de privésfeer (3/4)
– Was begin jaren negentig schipper op jongerenzeilkampen
– Sloot haar studie architectuur af met het ontwerp van een gevangenis en een nieuw model voor detentie
– Kreeg in mei 2014 een relatie met toen oud-PVV-Tweede Kamerlid Leon de Jong. Hij is inmiddels weer haar collega.
verkiezingen
– Was in 2006, 2010, 2012, 2017 en 2021 bij de Tweede Kamerverkiezingen nummer 2 op de PVV-kandidatenlijst
Reacties uitgeschakeld voor Noten 12 t/m 15/Fleur Agema, Hater
”Agema staat bekend om haar strijd tegen de vele excessen in de ouderenzorg zoals pyjamadagen, 24-uursluiers, ondervoeding, uitdroging en doorligwonden. Ze kaartte het in haar ogen onterechte verschil tussen rechten van gevangenen en bewoners van zorginstellingen aan. Agema is kritisch op het weghalen van de verzorgingshuizen uit de ouderenzorg”
Een derde van de verpleeghuizen zet te weinig en te weinig deskundig personeel in. Normaal zou dit leiden tot een gierend debat. Nu niet. @ministerLZS gaat nóg eens 6.000 medewerkers wegsaneren. Sic! pic.twitter.com/VYbymwMfck
Voorzitter. De ontmanteling van de langdurige zorg staat in de steigers. Dit kabinet kiest ervoor om ouderen en gehandicapten hun zorg af te pakken. Om een wit voetje te kunnen halen bij ome Herman in Brussel gaat de botte bijl in de zorg. 800 verzorgingshuizen worden gesloten, 50.000 thuiszorgmedewerkers en 170.000 hulpbehoevenden verliezen hun baan en thuiszorg, de dagbesteding gaat naar de filistijnen en zieken moeten nog meer zelf betalen.
Bovenop de miljarden bezuinigingen staan er 852 mensen nu op de wachtlijst voor een plek in een instellingen die er langer op staan dan de norm en die geen overbruggingszorg krijgen. Vroeger zouden op dit moment hier een debat over hebben. Nu niet.
Het einde van de verzorgingshuizen is nabij. Dit jaar – 2013 – is de financiering van 24.875 plekken geschrapt, volgend jaar nog eens 26.220 plekken weg. En dat in een tijd van pijlsnelle vergrijzing…. Tegen hulpbehoevende hoogbejaarden wordt door de VVD, de PvdA, het CDA, GroenLinks, D66 en de ChristenUnie gezegd: ga maar onder de brug slapen.
Met het verdwijnen van de verzorgingshuizen verdwijnt er zoveel meer. Ze vervullen een wijkfunctie. Ze leveren bijvoorbeeld maaltijden aan thuiswonende ouderen in de buurt, of organiseren de dagbesteding. En wat te denken van aanleunwoningen. Waar leunen die nog tegenaan, als het verzorgingshuis gesloten is?
Ouderen willen langer thuis blijven wonen, klinkt het te pas en te onpas als een vastlopende cd. Maar het volledig pakket thuis, ik herhaal THUIS, wordt voor deze ouderen onmogelijk gemaakt. In plaats daarvan komt de staatssecretaris met een actieplan langer thuis wonen. In dat actieplan is alleen geen rekening gehouden met de benodigde woningaanpassingen, op het budget voor trapliften, meer ruimte in de badkamer, enzovoorts wordt ook zwaar beknibbeld. Het is om moedeloos van te worden.
Kan het nog bonter? Ja dat kan. De verpleeghuizen komen ook niet zonder kleerscheuren uit de strijd. Zij krijgen te maken met een tariefkorting van 5%. Vorig jaar nog kregen ze er 5% bij, zodat er 12.000 extra medewerkers aangenomen en geschoold konden worden, de zogenoemde Agemagelden. Aan dat voornemen maakt de staatssecretaris hier openlijk een einde. “Dag extra personeel, dag extra scholing. Succes met de immense werkdruk verder.” Groeten, Martin.
Een paar jaar terug diende de VVD nog een motie in die stelde dat indien er niet tijdig wordt ingegrepen, het tekort aan zorgverleners één van de grootste problemen in de zorg van de toekomst zal worden en “Handen uit de mouwen in plaats van hand ophouden” was een van hun verkiezingsslogans. Nu zet de VVD in op massale vernietiging van banen.
In het regeerakkoord kondigde het kabinet aan dat de thuiszorg voor 90% zou verdwijnen, een wens van de VVD. Nu is het de helft. Het is alsof je voor je examen een 1 hebt gehaald en in de herkansing een 2, toch wordt het gepresenteerd als een dikke voldoende. De 50.000 thuiszorgmedewerkers die op straat komen te staan en de 170.000 zieken die zonder hulp komen te zitten slaan het examenfeestje over.
De PvdA had een leus over ‘sterker en socialer’. Het bleken loze beloftes. Ouderen, gehandicapten en medewerkers in de zorg betalen het gelag, zij zijn het kind van de PvdA-rekening. .
Alsof een visieloze bezuiniging op de huishoudelijke hulp nog niet erg genoeg is, is het ook nog eens ondoordacht. Het is een non-bezuiniging van jewelste. Zieke ouderen vervuilen, vereenzamen en hebben binnen no time meer en zwaardere zorg nodig. De 50.000 mensen die hun baan verliezen gaan minder belasting betalen, hun zorgtoeslag gaat omhoog, hun huurtoeslag gaat omhoog, de uitkeringsafhankelijkheid gaat omhoog en ga zo nog maar even door. Wat er bespaart wordt in potje A moet extra uitgegeven worden uit potje B. Kan de staatssecretaris hier, om met de woorden van Diederik Samsom te spreken, nu eens het eerlijke verhaal vertellen? Kom op, probeer het maar, ik hoop dat de staatssecretaris daarna nog in de spiegel durft te kijken.
De lijst van draconische bezuinigingen lijkt eindeloos. Mensen die korter dan een half jaar verzorging nodig hebben mogen het voortaan zelf uit zoeken. Met een gebroken been onder de douche? “Ach, u bent dan wel 83 maar daar komt u zelf wel uit he?” Met een gebroken pols uzelf scheren? “Geen probleem meneer De Vries, u heeft uw andere hand toch nog!”. “Van systemen naar mensen. We gaan maatwerk leveren, kijken naar wat mensen nog wél kunnen.” Loze woorden van de staatssecretaris. Nergens wordt dat zo duidelijk als bij de persoonlijke verzorging. Niemand, voorzitter, niemand staat ’s ochtends op en bedenkt ineens dat hij het wel prettig vindt als een vreemde hem moet komen helpen met douchen en aankleden.
Iedereen weet dat mensen die langdurig ziek zijn, extra kosten moeten maken. Om hen te compenseren zijn er een aantal tegemoetkomingen. In de bezuinigingsdrift van dit kabinet komt ook de inkomensondersteuning niet ongeschonden uit de strijd. Trots zegt de staatssecretaris dat gemeenten 760 miljoen krijgen om de mensen met een laag inkomen te ondersteunen. Het hele verhaal is dat ze eerst 1340 miljoen in moet leveren. Dat is een half miljard eraf. Deze staatssecretaris toont zich een malafide wisselkantoor. U levert een tientje in en krijgt een vijfje terug.
Gemeenten worden straks verantwoordelijk voor een groot deel van de langdurige zorg. Gezien de zware bezuinigingen is de opgave voor gemeenten onmogelijk. De langdurige zorg wordt een vergaarbak van halve oplossingen. Een lege grabbelton. Hoe pijnlijk dat kan worden werd een paar weken terug al duidelijk. Op ‘Groupon’, een kortingssite, stond de volgende aanbieding. Ik heb hem uitgeprint en meegenomen, want anders zou niemand mij geloven. Voor 43.000 euro kun je acht jaar lang thuiszorg krijgen. Voorzitter, wat vindt de staatssecretaris hiervan?
De grote vraag is natuurlijk: waarom? Waarom wordt de langdurige zorg ontmanteld? De staatssecretaris schermt met de kosten. De langdurige zorg is hier bijvoorbeeld drie keer zo duur als in Duitsland, en twee keer zo duur als in Frankrijk. Vergelijkingen die de plank volledig mis slaan, want, ook hier, sla de rapporten er maar op na, uiteindelijk betalen we aan de totale zorg evenveel! Wat je schrapt in de care, zie je terug in de cure. Je kunt ouderen en gehandicapten hun zorg wel afpakken, hun vraag naar zorg verdwijnt niet. Dat snapt een kind nog.
Voorzitter, ik sluit af met een oproep aan de staatssecretaris. Als verdediging voor de ontmanteling stelt Van Rijn dat we met zijn plannen in 2017 nog net zoveel geld uitgeven aan ouderenzorg als nu. Dat is op zich een nobel streven maar waar zijn verweer mank gaat zijn de gekozen maatregelen. Er wordt gekozen rigoureus zorg te schrappen in plaats van de zorg de nodige veranderingen te laten ondergaan. Dagelijks lezen we de berichten over miljarden aan zorgfraude en verspilling, graaiende zorgbobo’s, instellingen die bezwijken onder overhead, ergerlijke regels en allerhande andere zaken waarmee de zorgmiljarden over de balk worden gesmeten. Als de plannen doorgaan, staan we in 2017 bij de scherven van de ouderenzorg terwijl fraude, verspilling en overregulering nog altijd welig tieren. De verkeerde keuzes worden gemaakt. Hoe kan dat? Politieke keuzes berusten voor een groot deel op het oordeel van het Centraal Planbureau (CPB). In verkiezingstijd gaan politieke partijen met hun ideeën naar het CPB en iedereen wil natuurlijk graag een voldoende krijgen voor de houdbaarheid van de overheidsfinanciën in hun verkiezingsprogramma’s (CPB, Keuzes in Kaart). Dat is natuurlijk een goed streven maar hier zit wel een addertje onder het gras. Het maakt van de heer Besseling van het CPB de machtigste man in zorgland. Dat klinkt misschien gek maar dat is het niet. Immers, waar hij een prijskaartje aan hangt, dat zijn de plannen die de weg naar de verkiezingsprogramma’s en later het regeerakkoord vinden. Hem valt echter niet te verwijten dat het gemakkelijk is om plannen in te schatten waarmee zorg wordt geschrapt. Bijvoorbeeld, als we landelijk zo’n 1,25 miljard euro uit geven aan thuiszorg en je daar de helft van schrapt dan schrap je 625 miljoen euro. Een bedrag dat gemakkelijk in te boeken is. Lastiger wordt het om een prijskaartje te hangen aan al die andere megaverspillingen in de zorg. Hoewel we de plenaire zaal van de Tweede Kamer inmiddels tot de nok toe kunnen vullen met rapporten over miljardenverspillingen als het gaat om fraude, regels, megasalarissen en noem maar op, kun je er niet zomaar een bedrag voor inboeken. Vaak is er bijvoorbeeld een wetswijziging voor nodig zoals bijvoorbeeld voor een Balkenendenorm of je moet jaren experimenteren met welke regels er al dan niet weg kunnen. Dat laatste is dus een veel lastiger begaanbare weg maar wel broodnodig om de zorg weer op de rit te krijgen. Een begin is makkelijk gemaakt met handige barcodes op materialen en het schrappen van ergerlijke regels. De grote slag valt te maken met het goedkoper werken zonder al te veel overhead en bureaucratie zoals de Thomashuizen, Herbergier, Fokuswonen, Buurtzorg en Buren voor Buren nu al doen. Zij werken twintig tot dertig procent goedkoper en hiervoor hoef je niks aan de AWBZ te veranderen, laat staan op te doeken. Tel uit je winst. Mijn enige vraag vandaag is dan ook de volgende. Staatssecretaris Teeven zegde woensdag toe alle alternatieven voor zijn gevangenisbezuinigingen te zullen onderzoeken, het zou mooi zijn als Van Rijn dat nu ook doet. Maak plannen die de miljardenverspillingen het hoofd bieden, verlos organisaties van hun overhead zodat ze allemaal een kwart goedkoper kunnen werken en kap het woud aan regels. Ga met het CPB praten in plaats van met de rest! Als we dat niet doen is de ouderenzorg in 2017 niet alleen passe, de megaverspillingen bestaan dan gewoon nog. En dat zou eeuwig zonde zijn.
EINDE PVV BERICHT
”“We kunnen het ons niet veroorloven geen plekken bij te bouwen”, stelde Corinne Ellemeet van GroenLinks. Fleur Agema van de PVV is naar eigen zeggen ‘verbijsterd’. “De minister heeft een catastrofale beslissing in haar uppie genomen.”
De Tweede Kamer maakt zich grote zorgen over de capaciteit van de verpleeghuiszorg. Minister Conny Helder van Langdurige Zorg stelde in een tv-optreden bij NPO’s Meldpunt dat de beloofde 50.000 extra verpleeghuisplekken er toch niet komen. En dat terwijl de vraag naar die plekken groot is.
Op dit moment wachten 18.000 ouderen op een plekje in een verpleeghuis en dat aantal zal de komende jaren alleen maar toenemen. Dat minister Helder in een aflevering van Meldpunt stelde dat technologische innovaties en de thuis- en mantelzorg dat tekort moeten opvangen, heeft tot veel onrust geleid in de Kamer.
Reacties van de oppositie
PVV, GroenLinks en PvdA vinden het onverteerbaar dat de minister zonder overleg met de Kamer en de zorgsector een streep zet door de afspraken over de 50.000 extra plekken voor 2031. Zij riepen de minister tijdens het debat op om deze bezuiniging niet door te zetten.
“We kunnen het ons niet veroorloven geen plekken bij te bouwen”, stelde Corinne Ellemeet van GroenLinks. Fleur Agema van de PVV is naar eigen zeggen ‘verbijsterd’. “De minister heeft een catastrofale beslissing in haar uppie genomen.”
Plannen minister Helder
Volgens minister Helder komen de 50.000 plekken er wel, maar niet in de ‘traditionele’ vorm. De minister wil naar andere, kleinschaligere vormen toe. De zorg zou in dat geval dus verplaatst worden van verpleeghuizen naar thuiszorg of kleinschalige woonvoorzieningen. Met bijvoorbeeld een combinatie van technologie, intensieve dagbesteding en betere ondersteuning aan mantelzorgers denkt Helder dat goed in te kunnen vullen.
Voor de zomer komt de minister met een plan om de verpleeghuiszorg te transformeren. Ze hoopt dat de zorgsector ook met plannen komt om verpleegzorg buiten de muren van een verpleeghuis te kunnen regelen.
Conny Helder (1958) is sinds 10 januari 2022 minister voor Langdurige Zorg en Sport in het kabinet-Rutte IV. Zij is lid van de VVD. Sinds 2017 was mevrouw Helder voorzitter van de raad van bestuur van Stichting tanteLouise, die organisaties en instellingen in de zorg ondersteunt. Eerder was zij onder meer bestuurder van het Universitair Medisch Centrum Utrecht.
geboorteplaats en -datum ‘s-Gravenhage, 27 november 1958
3.
Partij/stroming
partij(en) VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie)
4.
Hoofdfuncties/beroepen (3/10)
– voorzitter Raad van Bestuur SGE (Stichting Gezondheidscentra) te Eindhoven, van juli 2010 tot juni 2017
– voorzitter Raad van Bestuur Stichting “tanteLouise” te Bergen op Zoom, van juni 2017 tot 10 januari 2022 (ondersteuning organisaties en instellingen in de zorgt)
– minister zonder portefeuille, minister voor Langdurige Zorg en Sport, vanaf 10 januari 2022
takenpakket (bewindspersoon)
– Is als minister belast met 1. Langdurige zorg, ouderenzorg, gehandicaptenzorg, mensen met een beperking; 2. GGZ; 3. Wijkverpleegkundige zorg; 4. Persoonsgebonden budget; 5. Kwaliteitsbeleid care; 6. Arbeidsmarktbeleid; 7. Sport; 8. Procescoördinator verantwoording Covid-19; 9. Rechtmatige zorg en goed bestuur; 10. Ontregelde zorg; 11. Organiseerbaarheid/regionalisering
U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.
5.
Nevenfuncties
vorige (2/9)
– lid commissie CEG (Centrum voor Ethiek en Gezondheid), van oktober 2020 tot januari 2022
– lid Investor Board IFOZ, van april 2021 tot januari 2022
U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.
6.
Opleiding
In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.
7.
Activiteiten
als bewindspersoon (wetgeving)
– Bracht in 2022 een wet (Stb. 283) tot stand waardoor zwijgbedingen in de domeinen jeugdzorg, zorg en ondersteuning nietig zijn. Zwijgbedingen zijn geheimhoudingsbepalingen over incidenten. Het wetsvoorstel was in 2021 ingediend door minister De Jonge. (35.771)
Reacties uitgeschakeld voor Noten 16 t/m 18/Fleur Agema, Hater
Als gevolg van de kabinetsplannen dreigt de komende jaren sluiting van honderden verzorgingshuizen. In 2020 zullen volgens Bureau Berenschot 800 verzorgingshuizen hun deuren gesloten hebben.
Het kabinet-Rutte heeft in het regeerakkoord besloten tot een versobering van de ouderenzorg. Voor iemand met een lichte indicatie voor zorg is in de toekomst geen plaats meer in een door de overheid gefinancierd verzorgingshuis.
Geschrapt
De lichtste indicaties zijn met ingang van 1 januari dit jaar geschrapt. De zwaardere indicaties, waarbij gedacht moet worden aan dementie, worden de komende twee jaar ook geschrapt. De gewijzigde regels hebben voor de mensen die nu in een verzorgingshuis verblijven geen gevolgen.
Voor de ernstiger gevallen blijven de verpleeghuizen gewoon bestaan. De staat blijft de zorg op zich nemen voor ouderen die intensieve hulp nodig hebben.
Failliet
Nieuwsuur besteedt vanavond aandacht aan de dreigende sluiting. Volgens deskundigen die in het tv-programma aan het woord komen, beseffen maar weinig mensen wat het concrete gevolg is van het kabinetsplannen. Volgens de geïnterviewden in Nieuwsuur zullen zorgaanbieders en woningcorporaties als gevolg van de plannen failliet gaan.
In de kabinetsplannen moet iemand die naar een verzorgingshuis wil, maar geen intensieve zorg nodig heeft, voortaan zelf een kamer huren. Volgens deskundigen loopt dat plan spaak omdat de kamers een onevenredig hoge huurprijs moeten opbrengen. De corporaties zijn niet van plan de tekorten op te vangen.
Voor een kleine kamer in een verzorgingshuis kan ook maar een geringe huurprijs gevraagd worden, maar de prijs wordt opgedreven omdat het tehuis ook grote gemeenschappelijke ruimtes heeft. De prijs daarvoor moet door de eigenaar van het tehuis worden opgebracht, die het zal willen verrekenen met de huurders. Voor het bouwen van nieuwe zorgwoningen hebben de corporaties niet genoeg geld.
EINDE NOS BERICHT
RTV DRENTHE
ZORGPLEIN NOORD: WAAROM MOESTEN AL DIE VERZORGINGSHUIZEN
ASSEN – Het idee achter de sluiting van verzorgingshuizen en aanpassen van verpleeghuizen was om ouderen langer thuis te laten wonen. Maar de effecten ervan zijn veel groter dan gedacht.
Directeur Ida Grasdijk van Zorgplein Noord ziet het effect terug in het aantal vacatures in de gezondheidszorg. Honderden per maand alleen al in de drie noordelijke provincies. Volgens Grasdijk is er veel te snel besloten om het helemaal anders te doen, zonder te weten welke effecten het heeft.
Een mix van oplossingen
Grasdijk: “Wat je nu ziet is dat mensen die uit het ziekenhuis komen niet in een verpleeghuis terecht kunnen en dus in het ziekenhuis blijven. Je moet wel nadenken wat een goeie mix is aan oplossingen.”
Het effect is wel geweest dat er verzorgend personeel op zoek is gegaan naar ander werk. “We hebben met stoom en kokend water nieuw beleid gemaakt. Het moest allemaal anders. Heel veel personeel in de zorg hebben we laten gaan. En nu komen we er achter dat het niet zo slim is geweest.”
2017 topjaar voor vacatures
Zorgplein Noord is een koepel van zorginstellingen in Noord-Nederland. Per maand hebben ze zo’n duizend vacatures in de gezondheidszorg. 2017 was wat vacatures betreft een topjaar. Maar voor al deze vacatures is geen personeel te vinden.
Grasdijk is van mening dat men van tevoren had kunnen weten dat het sluiten van verzorgingshuizen en verpleeghuizen consequenties heeft. “Kijk maar naar de geboorte- en sterftecijfers. Dan had je kunnen zien aankomen dat we straks veel meer ouderen hebben. En ouderdom komt met gebreken. We hadden rustig moeten nadenken om te voorkomen dat we niet in deze valkuil zouden trappen.”
Niet terug naar oude situatie
Terugdraaien hoeft wat haar betreft niet. “Zoals het was, was het ook niet goed. Mensen zijn heel goed in staat om langer thuis te blijven wonen. Alleen zijn de ziektebeelden complexer. Kijk maar naar dementie bijvoorbeeld. Je moet nadenken hoe je die gaat verzorgen. Die kun je niet thuis laten wonen.”
Volgens Grasdijk is het ook zaak om meer dan voorheen te gaan nadenken over de inzet van nieuwe technologieën in de verzorging van ouderen thuis
EINDE BERICHT
[21]
”Eh….dus daardoor door het sluiten van de verzorgingshuizen blijven
mensen verloederd achter, ze raken ondervoed, ze gaan niet meer
naar de dokter, eh eh, ze la, ja, ze raken verpieterd thuis, soms
moet de politie ze zelfs van de straat halen en in een enkel
geval zelfs naakt en mijn vraag aan de minister is:
Ziet ze nou niet in, dat het sluiten van die verzorgingshuizen een
vergissing is geweest, dat ze terug moeten, maar ook het sluiten
van het Integraal Zorgaccoord, waarin ze tachtig miljoen euro bezuinigt
op de huisartsen, die juist voor deze mensen contact met ze zouden
moeten opzoeken en zouden moeten begeleiden……”
EN
””Ja, dank u wel voorzitter.
Er staan op dit moment 23 duizend hoogbejaarden op een wachtlijst
voor een verpleeghuis.
Mensen met wie het thuis allang al niet meer gaat, waarvoor
de familie drie keer per week wordt opgeroepen, omdat moeder weer
ergens dwaalt en de politie weer denkt ”wat is hier allemaal aan de hand”
Minister Helder (VWS) lanceerde op maandag 4 juli het Programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO). In een brief naar de Tweede Kamer licht ze het programma toe. De urgentie is groot om ondersteuning en zorg anders te organiseren gezien het personeelstekort in de zorg, de druk op de mantelzorg en het gebrek aan geschikte woningen. Het moet anders, iedereen wil het anders en het kan anders.
Drie normen Daar zijn de volgende normen voor nodig: zelf als het kan; thuis als het kan; digitaal als het kan.
Zelf als het kan Hierbij gaat het om het vergroten van de mogelijkheden voor ouderen om zo lang mogelijk, met ondersteuning van de eigen omgeving, zelfredzaam te blijven, ook als zich gebreken behorend bij de ouderdom zich aandienen. Met het programma worden ouderen gestimuleerd zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de wijze waarop zij wonen, hun sociale contacten onderhouden en hun welzijn en gezondheid op peil houden.
Thuis als het kan Het betreft het tijdig voorbereiden op het ouder worden en welke woonvorm en woonomgeving daarbij het beste past. Maar ook het realiseren van voldoende passende woonvormen in een leefomgeving die activeert en ontmoetingen stimuleert. Ondersteuning en zorg moeten zoveel mogelijk dichtbij plaatsvinden. Bij het werken aan toekomstbestendige ondersteuning en zorg voor ouderen is het zaak oog te hebben voor de meest kwetsbare groep.
Digitaal als het kan Zoveel mogelijk zorgvragen moeten met een digitale oplossing beantwoord worden. Dit vraagt een andere manier van werken in de zorg. Digitale technologieën helpen ouderen hun zelfstandigheid te behouden en hun kwaliteit van leven te bevorderen. Deze technologieën bestrijken uiteenlopende levensdomeinen: huishouden, sociale interactie, bewegen, veiligheid, (vrijwilligers)werk, vrijetijdsbesteding, gezond en actief leven en zorg. Doorsnijdend in deze drieslag is dat het altijd ‘samen’ is, samen met naasten, met de samenleving, met de informele zorgverleners, samen met andere professionals.
Vijf actielijnen
De beweging om die nodig is om dit voor elkaar te krijgen kan alleen plaatsvinden als de randvoorwaarden op orde zijn. Die worden uitgewerkt in de volgende vijf actielijnen:
1. Samen vitaal ouder worden: Actielijn 1 zet in op het samen vitaal oud kunnen worden, in een omgeving die aansluit op hun behoeften. Het gaat om het stimuleren van ‘de beweging naar de voorkant’ (normaliseren in plaats van medicaliseren). Het betreft onder andere reablement, het versterken van de ondersteuningsstructuur, intergenerationeel wonen.
2. Sterke basiszorg voor ouderen: Actielijn 2 is gericht op een sterke en effectieve basiszorg: die zorgt ervoor dat ouderen zorg en behandeling krijgen die bijdragen aan gezondheid en kwaliteit van leven en van zorgprofessionals die met plezier hun werk doen. Dit betreft onder andere het bevorderen van goede samenwerking binnen de zorg (tussen het langdurige zorg domein, het medisch domein én het sociaal domein), het realiseren van aanspreekbare- en herkenbare teams in de wijk, de doorontwikkeling van de geneeskundige zorg voor specifieke patiëntgroepen, het eerstelijnsverblijf en (ambulante) geriatrische revalidatiezorg.
3. Passende Wlz-zorg: betreft onder andere het scheiden van wonen en zorg, het doorontwikkelen van het kwaliteitskader, het opzetten van een (regionale) ondersteuningsstructuur via het programma Waardigheid en Trots, de versteviging van de kennisinfrastructuur langdurige zorg, passende ouderenzorg, domeinoverstijgend samenwerken, meerjarig contracteren en sturingsinstrumenten voor zorgkantoren. Regiobeelden kunnen hierbij ondersteunend zijn.
4. Wonen en zorg voor ouderen: hierbij gaat het om onder andere de realisatie van 250.000 woningen geschikt voor ouderen tussen nu en 2030. Dit gebeurt via het versnellen van de woningbouw, het verbeteren van de doorstroming en het verbeteren van de leefomgeving. Hierin trekt minister Helder samen op met de minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO). Zij werken gezamenlijk het programma Wonen en Zorg voor ouderen welke zij in september presenteren.
5. Arbeidsmarkt en Innovatie: betreft onder andere het ontwikkelen van nieuwe werkvormen, sociale en technologische innovatie, leven lang ontwikkelen en goed werkgeverschap.
Samenhang Met het WOZO-programma werkt het ministerie samen aan een samenleving waar (toekomstige) ouderen waardig oud kunnen worden, zelf de regie hebben en met hun netwerk hun leven kunnen leiden. De leefvraag staat centraal en niet de zorgvraag. Het WOZO-programma is tot stand gekomen na intensieve gesprekken en met bijdragen van allerlei organisaties. Het WOZO-programma kent een sterke samenhang met andere trajecten zoals het Integraal Zorgakkoord (IZA) en de Nationale Woon- en Bouwagenda. Voor de Kerst 2022 wordt de Tweede Kamer verder geïnformeerd.
ZorgSaamWonen denkt en doet op verschillende manieren mee.
FURIEUZE FLEUR AGEMA: ”WAAROM ASIELZOEKERS OP LUXE
CRUISESCHIP TERWIJL DE OUDJES VERPIETEREN?”
TRANSCRIPTIE FILMPJE
”[MINISTER HELDER, MINISTER VOOR LANGDURIGE ZORG EN SPORT]: [1]
”Er wordt ontzettend hard gewerkt , zowel in de wijkverpleging als
in de rest van de ouderenzorg en zeker ook bij debij de huisartsen en
de praktijkondersteuners daar en er zijn echt eh eh veel momenten
waarin ook een huisarts met een specialist ouderengeneeskunde kijkt
naar de mensen, die die in de praktijk heeft om te kijken, welke
mensen zijn kwetsbaar, welke mensen zijn te kwetsbaar en
kunnen we die op tijd vinden, kunnen we die op tijd hulp aanbieden,
dus er gebeurt ook echt wel heel veel goeds daarin, maar dat vangnet
waar u het over heeft hebben we echt iedereen in het snotje [2]
A
We kunnen het niet alleen met de zorg alleen doen, daar zullen we
echt die omgeving voor nodig hebben
En daarom maak ik me zo sterk ook voor dat WOZO programma [3]
waar die, waar dat element van wonen inzit, want ook door op
een andere manier te wonen, niet vier hoog achter, kunnen we
mensen zien, kunnen we mensen in de gaten houden en ook doordat
we met die ondersteuning zorgen, dat mensen naar buiten gaan, gebruik maken van verenigingsleven, gebruik maken van dagbesteding, hebben we ze
veel meer in de gaten en valt het op als ze niet komen. [1.11]
[KAMERVOORZITTER VERA BERGKAMP]:
”Dank u wel mevrouw Werner, voor het stellen van de mondelinge vraag,
er zijn eh behoorlijk wat, wat vragen, graag kort en bondig sommige….
en uitgebreide inleiding.
Allereerst mevrouw Agema….
[FLEUR AGEMA, PVV]
1.20
Dank u wel, mevrouw de voorzitter.
Als mevrouw Werner [4] het artikel had afgelezen, dan had ze kunnen
zien, dat er specialisten pleiten voor de terugkeer van de verzorgingshuizen
en laat het nu net het CDA zijn, die de verzorgingshuizen in 2013 en 14 heeft gesloten.
[KAMERVOORZITTER BERGKAMP]
”Mevrouw Agema, het is geen debat, het zijn mondelinge vragen….”
[FLEUR AGEMA, PVV, GAAT DOOR]
1.36
”Nee, we mogen wel….mevrouw Werner houdt hier een verhaal waar
ze zelf verantwoordelijk voor is….”
[KAMERVOORZITTER VERA BERGKAMP]
”Vragen……[onverstaanbaar], Goed, dank”
[FLEUR AGEMA, PVV]:
1.44
Eh….dus daardoor door het sluiten van de verzorgingshuizen blijven
mensen verloederd achter, ze raken ondervoed, ze gaan niet meer
naar de dokter, eh eh, ze la, ja, ze raken verpieterd thuis, soms
moet de politie ze zelfs van de straat halen en in een enkel
geval zelfs naakt en mijn vraag aan de minister is:
Ziet ze nou niet in, dat het sluiten van die verzorgingshuizen een
vergissing is geweest, dat ze terug moeten, maar ook het sluiten
van het Integraal Zorgaccoord, waarin ze tachtig miljoen euro bezuinigt
op de huisartsen, die juist voor deze mensen contact met ze zouden
moeten opzoeken en zouden moeten begeleiden……
[KAMERVOORZITTER VERA BERGKAMP]
Dank u wel…..
[FLEUR AGEMA GAAT GEWOON DOOR]
2.18 ”….Maar ook de 600 miljoen bezuinigingen op de wijkverpleging,
die al zoveel mensen tekort heeft, die juist een investering zouden moeten
krijgen en dan de 400 miljoen bezuinigingen op de verpleeghuizen, dat
deze verhalen van mensen, die het niet meer redden, helemaal
vervuild [?] raken.
Het probleem is, dat deze minister zou moeten oplossen in
plaats van verergeren. 2.36
[KAMERVOORZITTER VERA BERGKAMP]:
”De minister”
[MINISTER HELDER, MINISTER VOOR LANGDURIGE ZORG EN SPORT]:
2.37
”Ik hoor eh veel vragen, voorzitter eh, een paar dingen.
EhEEN [1]
We zagen en zien een maatschappelijke trend, dat mensen echt
veel meer thuis en zelfstandig willen blijven wonen, veel meer gericht
op de eigen regie, dat is en was al bezig, daar is bij aangesluiten, gesloten
en we zien ook ouderen, er komt een nieuwe generatie ouderen aan, die dat
alleen nog maar liever willen.
Maar we zien ook, dat heel veel ouderen nu wonen in een woning
van vroeger, een woning, die niet geschikt is voor het ouder wonen,
een woning waarin ze ook geisoleerd kunnen raken.
Vandaar dat het belangrijk is om in dat woningaanbod voldoende
aan te bieden.
En dat zijn ook, dat moet ook echt een aanbod worden waarbij we en
kijken naar het kleinschalige aspect waar mensen een keuze
hebben, maar ook naar geclusterde, wat meer grootschalige projecten
waarin dat samenwonen en samen zorgen centraal staat maar waar
we ook bijvoorbeeld de wijkverpleging veel meer geclusterde zorg
kunnen aanbieden, dus dat wonen aspect zit er heel erg in.
Eh….Eh…..daar ben ik dus heel erg mee bezig.
Eh, de opmerking van mevrouw Agema voorzitter over het bezuinigen
met name in de wijkverpleging:
Het klopt, dat het startniveau 600 miljoen naar beneden is gebracht,
maar dat is wel op een onderbesteding dit jaar waar we echt over de miljard
heengaan en we gaan daarna en al meteen in 23 wel degelijk in
het groeipercentage van de wijkverpleging eh stim eh hoe heet het, investeren
en we hebben echt, nogmaals, strakke afspraken met de zorgverzekeraars
ook gemaakt dat dat geld ook echt in 2023 al beschikbaar komt en
dat dat echt een impuls kan zijn voor de wijkverpleging, zowel
voor het tarief als het volume als voor de ontwikkeling en opleidingen
die de wijkverpleegkundigen ook nodig hebben.” 4.28
[KAMERVOORZITTER VERA VERGKAMP]:
”Dank u wel, mevrouw Agema]
[FLEUR AGEMA, PVV]:
4.30
”Ja, dank u wel voorzitter.
Er staan op dit moment 23 duizend hoogbejaarden op een wachtlijst
voor een verpleeghuis.
Mensen met wie het thuis allang al niet meer gaat, waarvoor
de familie drie keer per week wordt opgeroepen, omdat moeder weer
ergens dwaalt en de politie weer denkt ”wat is hier allemaal aan de hand”
4.46 En als het probleem ….deze minister consequent niet oplost, terwijl
er tegelijkertijd een cruiseschip ergens verderop ligt waar immigranten
drie maaltijden per dag krijgen en vijf verschillende soorten maaltijden
en lekker verwarmd erbij zitten” 4.58Dus wanneer pakt deze minister haar taak op om voor onze alleroudstende boel een keertje goed te regelen. [5.07][KAMERVOORZITTER VERA BERGKAMP]:”Dank u wel, de minister]:
[MINISTER HELDER, MINISTER VOOR LANGDURIGE ZORG EN SPORT]
Ja, voorzitter eh, er staan geen, er staan 23 duizend mensen op
de langdurige zorgwachtlijst, maar als het gaat om de verpleeghuizen
zijn dat er ruim twintigduizend
Eh…dat hebben we onderverdeeld in vier categorieeen
De belangrijkste categorie is urgent plaatsen, er staan ongeveer 300
mensen op op dit moment, mensen, die binnen twee weken geplaatst moeten
worden.
Ik heb heet van de naald een belronde langs de zorgkantoren
laten doen, ik heb ze gisteravond ook gesproken.
We zien, dat in de zomer de indicaties iets zijn opgelopen
eh we kunnen niet helemaal….het aanbod lijkt redelijk gestabiliseerdte zijn, terwijl we weten, dat de verpleegtehuizen echt met behoorlijkziekteverzuim ook kampen, het is echt aannemelijk, dat dat eenrol speelt, maar die groep urgent geplaatsten, die kunnen echtbinnen twee weken geplaatst worden, niet altijd in de plekvan voorkeur.Dan heb je nog een groep actief plaatsen, ook die kunnenbinnen de treeknorm [6] geplaatst worden, waarschijnlijk een7 procent niet gemiddeld genomen, maar die mensen krijgenallemaal overbruggingszorg. 6.09[KAMERVOORZITTER VERA BERGKAMP]:”Dank u wel”
[MINISTER HELDER, MINISTER VOOR LANGDURIGE ZORG EN SPORT,
VERVOLGT]:6.10”Dus ook dat even om de aantallen van de wachtlijsten eenste nuanceren”
EINDE TRANSCRIPTIE YOUTUBE FILMPJE
Reacties uitgeschakeld voor Noten 19 t/m 23/Fleur Agema, Hater
Eric van der Burg (1965) is sinds 10 januari 2022 staatssecretaris voor Asiel en Migratie in het kabinet-Rutte IV. Hij was van 11 juni 2019 tot 10 januari 2022 Eerste Kamerlid voor de VVD. Daarvoor was hij acht jaar wethouder van Amsterdam (onder meer belast met zorg en welzijn, ruimtelijke ordening en luchthaven). Eerder was de heer Van der Burg bestuurder van stadsdeel Amsterdam-Zuidoost en gemeenteraadslid (sinds 2001). Dat laatste was hij opnieuw tot maart 2019. Eric van der Burg is verder voorzitter van de Raad van Toezicht van de NTR. Als Eerste Kamerlid hield hij zich bezig met binnenlandse zaken, immigratie en asiel, Koninkrijksrelaties en volksgezondheid, welzijn en sport.
VVD in de periode 2019-heden: lid Eerste Kamer, staatssecretaris
geboorteplaats en -datum Amsterdam, 9 oktober 1965
3.
Partij/stroming
partij(en) VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie), vanaf 1983
4.
Hoofdfuncties/beroepen (4/9)
– wethouder (belast met zorg en welzijn, sport en recreatie, ouderen, ruimtelijke ordening en grondzaken) van Amsterdam, van 18 juni 2014 tot mei 2018 (sinds 2017 eerste locoburgemeester)
– lid gemeenteraad van Amsterdam, van 29 maart 2018 tot 13 maart 2019
– lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 11 juni 2019 tot 10 januari 2022
– staatssecretaris van Justitie en Veiligheid (onder meer belast met vreemdelingenzaken en asiel), vanaf 10 januari 2022
takenpakket (bewindspersoon)
– Is als staatssecretaris belast met: 1. Vreemdelingenzaken/migratie, 2. artikel 1F Vluchtelingenverdrag, 3. Grensbewaking in vreemdelingenzaken, 4. Rijkswet Nederlanderschap, 5. Mensenhandel en prostitutie, 6. Mensensmokkel, 7. Internationaal migratiebeleid
U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.
5.
Partijpolitieke functies
In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.
6.
Nevenfuncties
huidige (2/10)
– voorzitter Landelijke organisatie sociaal raadslieden, vanaf 1 februari 2020
– lid bestuur Friendship Sportcentre, vanaf 1 september 2020
vorige (2/10)
– penningmeester Life Goals, van 1 december 2018 tot 1 november 2019
– voorzitter Raad van Toezicht Sportservice Nederland, van 5 juli 2019 tot 1 november 2019
U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien. afgeleide functies, presidia etc.
– ondervoorzitter tijdelijke commissie onderzoekvoorstel parlementair onderzoek naar discriminatie in Nederland (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 1 december 2020 tot 2 februari 2021
– ondervoorzitter commissie parlementair onderzoek naar effectiviteit van antidiscriminatiewetgeving (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 23 maart 2021 tot 10 januari 2022
comités van aanbeveling, erefuncties etc. ambassadeur Reddingsbrigade Amsterdam, vanaf 15 januari 2019
7.
Opleiding
In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.
8.
Wetenswaardigheden
uit de privésfeer Woonde tot 9-jarige leeftijd in Oosterwolde (Friesland)
Het zeecruiseschip Galaxy, waarop zeker 1000 asielzoekers en statushouders worden opgevangen, is zondagmiddag aangekomen op het Westerhoofd in het Westelijk Havengebied, net naast de Tweede Coentunnel.
Het cruiseschip, onlangs uit Stockholm vertrokken, kwam in de middag van zondag 25 september via de zeesluizen bij IJmuiden via het Noordzeekanaal in het Westelijk Havengebied aan.
Het schip heeft ruimte voor 2800 vakantiegangers en 420 auto’s, maar zal nu voorlopig voor de opvang van 1000 asielzoekers worden gebruikt. Tussentijds wordt er twee keer geëvalueerd om te bezien of opschaling van het aantal opvangplekken tot 1500 bewoners mogelijk en haalbaar is, schreef staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel, VVD) bij de aankondiging van de opvangvorm.
Het Westerhoofd wordt normaal gebruikt als aanlegplaats voor cruiseschepen, superjachten en binnenvaartschepen, en is ver verwijderd van de bewoonde wereld. In de wijde omgeving staan slechts twee woningen, faciliteiten als supermarkten zijn er niet en er gaat geen openbaar vervoer naartoe.
Bomen geplant
Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) zal het door de Rijksoverheid gehuurde schip beheren en er dagbesteding organiseren. Verder regelen zij zorg en onderwijs en maken ze vrijwilligerswerk, werktrajecten en programma’s gericht op participatie mogelijk. Vanaf oktober kunnen de eerste asielzoekers en statushouders er hun intrek in nemen.
De gemeente Amsterdam heeft de directe omgeving van het schip ingericht. Er zijn bomen neergezet en de wegen zijn verkeersveilig gemaakt voor voetgangers en fietsers. Ook wordt het schip aangesloten op de waterleiding en riolering.
In Velsen kwam afgelopen week al een eerder cruiseschip aan dat zeker een half jaar opvang gaat bieden aan 1000 asielzoekers.
Burgemeester Frank Dales van Velsen vond het besluit over de opvang van asielzoekers op een cruiseschip in zijn gemeente de moeilijkste beslissing ooit in zijn loopbaan.
Dales moest de belangen van de inwoners, die bezwaar maakten, afwegen tegen het verzoek van het Rijk om te helpen bij het oplossen van de asielcrisis. Vanaf maandag arriveren de eerste vluchtelingen op het cruiseschip uit Estland in de haven van Velsen-Noord.
“Ik denk dat we een heel goed evenwicht hebben gevonden in de belangen van de inwoners en die van de asielzoekers en het Rijk,” zei hij donderdag tijdens een rondleiding op het enorme cruiseschip. “Hiermee laten we zien dat als je een beroep doet op de gemeente Velsen, we niet wegduiken, maar het oplossen.”
Makkelijk was het niet, want veel bewoners hadden hun bedenkingen bij de komst van zo’n duizend asielzoekers. “We hebben al die bedenkingen op een rijtje gezet en maatregelen genomen,” aldus de burgemeester. Zo hoeven de asielzoekers niet naar de enige huisarts in Velsen-Noord, maar is er eentje aan boord. Voor de veiligheid is er extra politiecapaciteit en er zijn twee buitengewoon opsporingsambtenaren vrijgemaakt. Ook is er een gratis pendelbus naar Beverwijk, waar ook de bewoners van Velsen-Noord – waar geen openbaar vervoer is – gratis gebruik van kunnen maken.
Casino gesloten
Milo Schoenmaker, directeur van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), zei dat de opvang op het schip ‘enige lucht’ geeft in de crisis. “Al is dit niet voldoende, want er komen nog een tweede schip in Amsterdam en nog een paar grote locaties in het land.” Schoenmaker is ervan overtuigd dat in Velsen-Noord ‘een volstrekt nette opvang’ wordt neergezet. Het COA wil omwonenden betrekken bij de bewoners op het schip, zodat mensen kunnen zien wat er gebeurt. Over de kosten van deze noodopvang deed de directeur geen uitspraken.
Volgens Hanneke Niele, locatiemanager van het COA, verzorgt de crew van het schip drie keer per dag eten voor de asielzoekers en wassen ze het beddengoed. Faciliteiten als het casino, het zwembad, de winkels en de sauna zijn gesloten. Wel is er een gezamenlijke ruimte, een speelkamer en worden er activiteiten aan boord georganiseerd. De kinderen gaan naar school in Heemskerk, waar vier noodlokalen zijn neergezet.
Veel aanpassingen aan het schip zijn er niet gedaan, aangezien het COA het over een half jaar weer in de huidige staat moet overdragen. Wel is er een speciale ruimte ingericht voor de huisarts en verpleegkundige.
Reacties uitgeschakeld voor Noten 24 t/m 28/Fleur Agema, Hater
Een economisch migrant verlaat zijn of haar land doorgaans op vrijwillige basis, en vaak in de hoop op een beter leven elders. Indien de migrant zou willen, kan hij of zij veilig terugkeren naar het land van herkomst.
Het onderscheid tussen ‘vluchteling’ en ‘migrant’ is essentieel. Een vluchteling verlaat huis en haard niet vrijwillig, terwijl een economische migrant hier vaak wel een keus in heeft.
Is elke migrant een asielzoeker?
Nee, niet elke migrant is een asielzoeker. Het overgrote deel van de mensen dat naar Nederland komt vraagt geen asiel aan en immigreert. In 2020 immigreerden 219,250 mensen naar Nederland. 19.132 mensen vroegen in 2020 in Nederland asiel aan. Het grootste deel (54%) van de immigranten die in 2020 naar Nederland kwamen had een migratieachtergrond uit Europa. 16,2 procent van de immigranten had een migratieachtergrond uit Azië.
Vallen migranten ook onder UNHCR’s mandaat?
Nee, UNHCR is er voor vluchtelingen, en andere mensen die gedwongen op de vlucht zijn. Migranten kunnen, indien gewenst, veilig terugkeren naar hun land van herkomst.
Een asielzoeker is iemand die asiel heeft aangevraagd. Hij of zij vraagt om bescherming als vluchteling en wacht op de beslissing van de overheid. Zolang de asielprocedure loopt, hebben asielzoekers het recht om in het land te blijven.
Mensen die na het doorlopen van de asielprocedure niet in aanmerking komen voor bescherming als vluchteling, hebben geen recht op verblijf in Nederland. Zij kunnen worden uitgezet naar hun land van herkomst.
Hoeveel asielzoekers zijn er in Nederland?
In 2021 vroegen in totaal 36.620 mensen asiel aan in Nederland. Dit is een stijging ten opzichte van 2020 (19.132) en 2019 (29.435), toen de instroom lager was met name door de gevolgen van de COVID-19-pandemie en de maatregelen om verspreiding tegen te gaan. Vooral in de eerste helft van 2020 vroegen minder mensen asiel aan. In 2021 was het aantal iets hoger maar vergelijkbaar met pre-covid (30.380 mensen vroegen asiel aan in 2018).
In 2021 vroegen 2.191 alleenstaande kinderen asiel aan in Nederland. In 2019 waren dit er nog 1.046.
Waar komen asielzoekers in Nederland vandaan?
De meeste mensen die in 2021 asiel aanvroegen waren afkomstig uit Syrië(14.904 mensen), Afghanistan(3.425) en Turkije (3.215).
De meeste alleenstaande kinderen die asiel aanvroegen in 2021 kwamen uit Syrië(1.078), Eritrea (235), Somalië (185), Irak (163) en Marokko (136).
Welke rechten hebben asielzoekers?
Asielzoekers worden ondergebracht in asielzoekerscentra (AZC’s). Deze AZC’s worden beheerd door het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers (COA). Het zijn open opvangstructuren, wat betekent dat wie er verblijft zich vrij in en uit het centrum mag begeven. Naast eten, onderdak en een dagtoelage, krijgen asielzoekers ook toegang tot juridische bijstand en andere diensten (zoals een tolk of in het geval van alleenstaande kinderen een voogd). Indien nodig, krijgen ze medische en psychologische ondersteuning.
Onder de mensen die asiel aanvragen zitten ook economische migranten. Er bestaat echter niet zoiets als een nep-asielzoeker, illegale asielzoeker of asielmigrant. Het is een mensenrecht om asiel aan te vragen.
Zijn asielzoekers illegaal in Nederland?
Asielzoekers zijn geregistreerd bij de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) en verblijven legaal in Nederland tijdens de behandeling van hun asielaanvraag.
Vaak moeten mensen plotseling vluchten, waarbij ze paspoorten en andere reisdocumenten kwijtraken of achterlaten. Ook kunnen documenten zijn ingenomen door de autoriteiten in het land van herkomst. Visavereisten in Nederland zijn streng. Reizen per vliegtuig is bijvoorbeeld vaak niet mogelijk voor vluchtelingen, omdat vliegtuigmaatschappijen verplicht zijn om mensen zonder visum te weigeren.
Om deze redenen komt het voor dat asielzoekers het land irregulier binnenkomen of binnengesmokkeld worden. Maar zelfs als dit het geval is, maakt dit hen niet illegaal, althans als ze zich na hun aankomst registreren bij de IND.
Wat is naturalisatie?
Vluchtelingen kunnen na vijf jaar wettelijk en onafgebroken verblijf in Nederland voor naturalisatie in aanmerking komen. Via dit proces kunnen ze de Nederlandse nationaliteit verkrijgen. Een van de vereisten is dat ze taallessen en inburgeringscursussen met succes hebben afgerond. Staatlozen kunnen na drie jaar legaal verblijf in Nederland voor naturalisatie in aanmerking komen.
Volgens het Vluchtelingenverdrag is een vluchteling iemand die zijn of haar land van herkomst ontvlucht vanwege gegronde vrees voor vervolging. Redenen voor vervolging kunnen zijn: ras of nationaliteit, godsdienst, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde sociale groep. Een vluchteling kan in eigen land geen bescherming krijgen van de overheid tegen deze vervolging en in sommige landen is de overheid degene die verantwoordelijk is voor de vervolging.
Voorbeelden van groepen die gevaar lopen in eigen land zijn etnische en religieuze minderheden zoals de Rohingya in Myanmar, Sikhs in Afghanistan, politieke opposanten van het regime in Eritrea en LHBTI-mensen in Iran of Oekraïne.
Je bent een vluchteling als je je land van herkomst ontvlucht vanwege gegronde vrees voor vervolging wegens je ras of nationaliteit, godsdienst, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde sociale groep. Je kunt in je eigen land geen bescherming krijgen van de overheid tegen deze vervolging of de overheid is verantwoordelijk hiervoor.
Wat is een politieke vluchteling?
Een politieke vluchteling is iemand die zijn of haar land ontvlucht vanwege gegronde vrees voor vervolging wegens zijn of haar politieke overtuiging. Hij of zij kan in eigen land geen bescherming krijgen van de overheid tegen deze vervolging of de overheid is degene die verantwoordelijk voor is. De politieke vluchteling zoekt daarom bescherming in een ander land.
Wat is een economische vluchteling?
De term ‘economische vluchteling’ bestaat niet, omdat iemand die zijn of haar land verlaat wegens economische redenen geen vluchteling is, maar een migrant. Zie ook ‘Wat is een (economisch) migrant?’.
Wat is het verschil tussen een vluchteling en een asielzoeker?
Niet iedere asielzoeker is een vluchteling. Een asielzoeker vraagt bescherming aan in een ander land, maar er is nog niet bepaald of hij of zij inderdaad internationale bescherming nodig heeft. Het land waar asiel is aangevraagd onderzoekt of de asielzoeker inderdaad bescherming nodig heeft, op basis van het VN Vluchtelingenverdrag. Tijdens de asielprocedure wordt dus vastgesteld of een asielzoeker ook daadwerkelijk een vluchteling is. In Nederland bepaalt de IND, de Immigratie- en Naturalisatiedienst, of een asielzoeker wordt erkend als vluchteling.
Wat is het verschil tussen een vluchteling en een migrant?
Een vluchteling heeft zijn of haar land gedwongen verlaten wegens vervolging, oorlog of geweld. Een migrant heeft zijn of haar land doorgaans op vrijwillige basis verlaten, en vaak in de hoop op een beter leven elders. Indien de migrant zou willen, kan hij of zij veilig terugkeren naar het land van herkomst. Een vluchteling kan dat niet.
Waarom vluchten mensen?
Mensen vluchten wegens vervolging, of omdat er oorlog, conflict of geweld heerst in hun land van herkomst of omdat ze worden vervolgd vanwege hun ras of nationaliteit, godsdienst, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde sociale groep.
Sommige mensen steken landsgrenzen over, omdat zij in eigen land geen bescherming tegen het geweld of de vervolging kunnen krijgen. Dan worden zij vluchtelingen genoemd. Anderen ontvluchten hun woonplaats of regio, maar blijven in hun eigen land. Dan worden zij binnenlands ontheemden genoemd.
Welke rechten hebben vluchtelingen?
Een vluchteling mag niet worden teruggestuurd naar het land van herkomst waar hij of zij vreest voor vervolging, oorlog of geweld. Een vluchteling heeft recht op dezelfde behandeling als een burger van het land waar hij of zij asiel heeft gekregen. Vluchtelingen hebben dus ook recht op toegang tot bijvoorbeeld medische zorg, onderwijs en werk.
Hoe reizen vluchtelingen?
Van de 21 miljoen vluchtelingen wereldwijd, wordt 72 procent opgevangen in een buurland. Het grootste gedeelte, 85 procent, wordt opgevangen in de regio van crisisgebieden. Slechts een heel klein gedeelte van alle vluchtelingen reist dus maar door naar Europa.
Een deel van hen bereikt Europa via zee: zij reizen per boot vanaf Turkije of Noord-Afrika over de Middellandse zee naar met name Spanje, Italië of Griekenland. Het aantal mensen dat vermist raakt of overlijdt op zee is sterk gestegen: in 2021 werden er in de Middellandse Zee en de noordwestelijke Atlantische Oceaan zo’n 3.231 mensen als dood of vermist geregistreerd. Dit aantal bedroeg in 2021 nog 1.881, en 1.510 in 2019.
Waarom vluchten mensen naar Nederland?
Het grootste deel van de vluchtelingen blijft in hun eigen land, of ‘in de regio’: in een land in de buurt van hun land van herkomst. 72 procent van alle vluchtelingen wordt opgevangen in een buurland. Een klein deel van de vluchtelingen reist verder en verlaat hun eigen regio. Redenen hiervoor kunnen zijn dat zij in buurlanden ook niet veilig zijn vanwege hun godsdienst, politieke mening, seksuele geaardheid of omdat zij behoren tot een bepaalde sociale groep. Soms vluchten er zoveel mensen naar buurlanden dat deze landen niet meer in staat zijn om zoveel vluchtelingen op te vangen. Ook dit kan een reden zijn om verder te reizen.
De redenen waarom mensen doorreizen naar Nederland verschillen. Dit kan bijvoorbeeld zijn omdat ze hier een vrijer bestaan hopen op te kunnen bouwen vanwege hun seksuele geaardheid, of omdat er in Nederland al familieleden wonen. Een andere reden kan zijn dat Europese landen aan de rand van de Europese Unie door hun geografische ligging al enorm veel asielaanvragen krijgen en de omstandigheden in opvangcentra daar niet toereikend zijn. Vluchtelingen kunnen er daarom voor kiezen om door te reizen en asiel aan te vragen in een ander land.
Wat is een alleenstaande minderjarige vreemdeling?
Alleenstaande minderjarige vreemdelingen (ook wel alleenstaande vluchtelingenkinderen genoemd) zijn kinderen die niet in hun eigen land zijn en gescheiden zijn (geraakt) van beide ouders of voogd. Deze kinderen kunnen asielzoeker, vluchteling of migrant zijn. In Nederland wordt voor hen gezorgd door NIDOS, de Nederlandse onafhankelijke (gezins)voogdij-instelling. Bij aankomst krijgen deze kinderen direct een voogd toegewezen. Kinderen onder de 15 jaar worden in een gastgezin geplaatst. Een alleenstaand kind kan een asielaanvraag indienen, met hulp van hun NIDOS-voogd.
Wat is het Vluchtelingenverdrag?
Het Verdrag betreffende de status van vluchtelingen, ofwel het Vluchtelingenverdrag, is een verdrag van de Verenigde Naties dat werd aangenomen in 1951. Het Vluchtelingenverdrag van 1951 en het bijbehorende protocol van 1967 vormen de basis van UNHCR’s werk. In het verdrag zijn de betekenis van de term ‘vluchteling’ vastgelegd, de rechten van vluchtelingen, en de wettelijke verplichtingen van landen om hen te beschermen. Het kernprincipe is non-refoulement, dat stelt dat een vluchteling niet mag worden teruggestuurd naar een land waar zijn of haar leven of vrijheid ernstig wordt bedreigd. Het verdrag is inmiddels ondertekend door 149 landen. Volgens de wetgeving wordt van deze landen verwacht dat ze met UNHCR samenwerken om ervoor te zorgen dat de rechten van vluchtelingen worden gerespecteerd en beschermd.
Wat is een vluchtelingenstatus?
Iemand krijgt een vluchtelingenstatus als iemand die internationale bescherming zoekt erkend wordt als vluchteling. Een vluchtelingenstatus is vaak cruciaal om vluchtelingen internationale bescherming te bieden. Overheden hebben de primaire verantwoordelijkheid om te bepalen wanneer iemand een vluchtelingenstatus krijgt, maar UNHCR is ook bevoegd om dit te doen wanneer een land het Vluchtelingenverdrag van 1951 niet heeft ondertekend en/of als het land geen eerlijke en efficiënte nationale asielprocedure heeft. In Nederland bepaalt de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) of iemand wordt erkend als vluchteling. Asielzoekers die als vluchteling worden erkend krijgen de vluchtelingenstatus. In Nederland worden zij ook wel statushouders genoemd.
Wat is subsidiaire bescherming?
Subsidiaire bescherming kan worden toegekend aan een persoon die niet voldoet aan de wettelijke definitie van een vluchteling maar wel bescherming nodig heeft tegen schending van fundamentele mensenrechten. Er bestaan drie redenen om subsidiaire bescherming toe te kennen. Dat is wanneer iemand geconfronteerd wordt met:
willekeurig geweld door een internationaal of een binnenlands gewapend conflict;
foltering, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing;
de doodstraf of een terechtstelling in zijn of haar land.
Mensen die zware misdrijven hebben gepleegd komen niet in aanmerking voor subsidiaire bescherming.
Wat is het verschil tussen een vluchtelingenstatus en subsidiaire bescherming?
Sommige mensen voldoen niet aan de wettelijke definitie van een vluchteling, maar hebben wel bescherming nodig tegen schending van hun mensenrechten. Subsidiaire bescherming kan toegekend worden wanneer iemand wordt geconfronteerd met bijvoorbeeld oorlog of gewapend conflict, mishandeling of terechtstelling (zoals de doodstraf) in zijn of haar land.
In Nederland wordt er in principe geen onderscheid gemaakt tussen vluchtelingen en mensen die subsidiaire bescherming nodig hebben. Mensen met subsidiaire bescherming, dus bijvoorbeeld oorlogsvluchtelingen, hebben dezelfde rechten als mensen met een vluchtelingenstatus. In sommige landen is dit anders geregeld, mensen met een subsidiaire bescherming hebben dan andere rechten dan mensen met een vluchtelingenstatus. Zij krijgen bijvoorbeeld een verblijfsvergunning voor een kortere periode.
Wat is het Wereldwijd Vluchtelingenpact?
Het Wereldwijd Vluchtelingenpact is een afspraak tussen de landen die lid zijn van de Verenigde Naties. De afspraak gaat over het verbeteren van hulp aan vluchtelingen en aan de landen die hen opvangen. Het Vluchtelingenpact zorgt voor een eerlijk en voorspelbaar verdelingssysteem waarbij verantwoordelijkheden onder landen worden gedeeld.
Tijdens de Algemene Vergadering van de VN op 17 december 2018 hebben de VN-lidstaten het Wereldwijde Vluchtelingenpact ondertekend.
Het vluchtelingenvraagstuk levert verhitte debatten op. Wat je hoort zijn vooral extreme standpunten. Maar hoe denkt Nederland er nou écht over? In opdracht van Stichting Vluchteling heeft Motivaction onderzoek gedaan naar de houding van Nederlanders ten aanzien van mensen op de vlucht.
NEDERLAND IS SOLIDAIR MET OORLOGSVLUCHTELINGEN
Uit dit onderzoek blijkt dat bijna negen op de tien Nederlanders het wereldwijde vluchtelingenprobleem ernstig tot zeer ernstig vindt. Oorlogsvluchtelingen kunnen rekenen op veel begrip in Nederland: 89% van alle ondervraagden sympathiseert met mensen die zijn gevlucht voor oorlog en conflict. Wat betreft migranten (mensen die om economische redenen zijn gevlucht), is dat minder goed gesteld: 60 procent heeft daar weinig tot geen begrip voor. Een meerderheid (62%) vindt dat migranten teruggestuurd moeten worden naar hun land.
OPVANG VAN VLUCHTELINGEN IN DE EIGEN REGIO
Ondanks het begrip voor oorlogsvluchtelingen, is driekwart van de Nederlanders van mening dat mensen op de vlucht zoveel mogelijk in hun eigen land of regio opgevangen moeten worden, in plaats van in westerse landen. 44% van de Nederlanders denkt dat vluchtelingen slachtoffers zijn. Een kwart (27%) vindt vluchtelingen daarentegen eerder gelukszoekers.
De houding ten aanzien van vluchtelingen is bij een kwart van de Nederlanders negatiever geworden in het afgelopen halfjaar. Dit wordt grotendeels verklaard door eigen ervaringen en berichtgeving in de media.
OVER HET ONDERZOEK
Het onderzoek is uitgevoerd in mei 2021 door Motivaction onder een representatieve steekproef van 1.062 Nederlanders tussen 18 en 80 jaar uit het StemPunt-panel. De resultaten zijn representatief op basis van opleiding, leeftijd, geslacht, regio, waardeoriëntatie en interacties hiertussen. Motivaction is een onafhankelijk onderzoeksbureau, lid van de MOA en maakt deel uit van de Research Keurmerkgroep.
HET VOLLEDIGE RAPPORT
STICHTING VLUCHTELING
SAMENVATTING DRAAGVLAKONDERZOEK MOTIVACTION IN OPDRACHT VAN STICHTING VLUCHTELING
Wanneer noemen we iemand een vluchteling of een asielzoeker en wat is het verschil met een migrant? Daar is veel onduidelijkheid over. In het publieke debat zien we termen voorbijkomen als illegale vluchtelingen, gelukszoekers en economische migranten. Heel verwarrend, terwijl een goede woordkeuze juist zo belangrijk is om onbegrip tegen te gaan. Wat betekenen de termen vluchteling, migrant en asielzoeker nou precies? We zetten het voor je op een rijtje.
Vluchteling:
Een vluchteling is iemand die zijn of haar land is ontvlucht uit vrees voor vervolging of geweld en geen bescherming krijgt van de eigen overheid. Redenen voor vervolging kunnen zijn: oorlog, godsdienst, politieke overtuiging, seksuele voorkeur of het behoren tot een bepaalde etnische groep. Denk hierbij aan bijvoorbeeld de Rohingya’s uit Myanmar.
De definitie van een vluchteling is vastgelegd in het Vluchtelingenverdrag van de Verenigde Naties dat is ondertekend door meer dan 150 landen. Vluchtelingen hebben recht op internationale bescherming. Ze mogen niet worden teruggestuurd naar het land dat ze ontvlucht zijn.
Asielzoeker:
Iemand die gevlucht is uit zijn of haar land en een veilig heenkomen heeft gezocht in een ander land, heeft het recht om daar asiel aan te vragen. Een asielzoeker is iemand die asiel heeft aangevraagd en wacht of deze aanvraag wordt toegekend.
Asielaanvragen worden in Nederland behandeld door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Asielzoekers moeten bewijzen dat ze in hun land gevaar lopen. De IND beslist vervolgens of iemand recht heeft op de vluchtelingenstatus. In afwachting van die beslissing, tijdens de asielprocedure, heeft de asielzoeker het recht om in het land te blijven. Als een persoon asiel krijgt, ontvangt hij of zij een verblijfsvergunning. Ze zijn dan statushouder en hebben dezelfde rechten als de burgers van het land waar ze asiel hebben gekregen.
Migrant:
Een migrant is iemand die vrijwillig een veilig land verlaat. Vaak in de hoop op een beter leven. Bijvoorbeeld voor studie, werk of een buitenlandse partner. Migranten zijn dus mensen die verhuisd zijn naar een ander land en terug kunnen keren als ze dat willen. Een groot verschil met een vluchteling die onvrijwillig vertrokken is en vaak graag terug wil, maar dat niet kan.
Wat wij doen:
De IND wijst regelmatig asielaanvragen van asielzoekers af. Deze mensen krijgen geen verblijfsvergunning en moeten weer terug naar hun land van herkomst. Een deel van deze uitgeprocedeerde asielzoekers kan echter niet terug naar huis en blijft ongedocumenteerd in Nederland. Daarnaast leven er ook migranten van buiten de Europese Unie in ons land zonder verblijfsvergunning. Geschat wordt dat er ongeveer 35.000 ongedocumenteerden in Nederland verblijven.
Iedereen heeft recht op medische zorg, ook ongedocumenteerde mensen. Voor hen is het echter vaak moeilijk om toegang tot de gezondheidszorg te krijgen. Dokter van de Wereld zet zich voor deze mensen in, op verschillende manieren. Zo rijden wij rond met de Zorgbus waarin een medisch spreekuur wordt aangeboden bij locaties in Amsterdam en Den Haag. De artsen die de spreekuren verzorgen doen dit vrijwillig en onbetaald. Ook bieden wij sociaalpsychologische ondersteuning en helpen we mensen wegwijs te worden in de Nederlandse maatschappij in het Zorgcafé. Daarnaast proberen we door middel van pleitbezorging het recht op zorg voor ongedocumenteerden op de agenda te krijgen op beleidsniveau.
EINDE BERICHT DOKTERS VAN DE WERELD
Reacties uitgeschakeld voor Noten 29 t/m 31/Fleur Agema, Hater
”Al lang is de grote vraag: welke gemeenten zijn bereid asielzoekers op te vangen? “We zijn al lang met veel gemeenten in gesprek, maar het duurt te lang”, zegt Kapteijns. “Een aantal gemeenten werkt mee, maar een groot aantal gemeenten niet.”NOSCOA: ”ALS GEMEENTEN NIET VRIJWILLIG ASIELOPVANG BIEDEN, IS DWANG DE ENIGE OPTIE”
Te weinig plekken, te weinig personeel, de opvang van asielzoekers piept en kraakt. Volgens het NRC staat het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) door de hoge druk zelfs op instorten. Het is crisis, zegt bestuurslid Joeri Kapteijns tegen Nieuwsuur, en niet genoeg gemeenten komen over de brug met opvangplekken. “Als dat niet vrijwillig gebeurt, dan vrees ik dat dwang de enige optie is”, zegt hij.
Al lang is de grote vraag: welke gemeenten zijn bereid asielzoekers op te vangen? “We zijn al lang met veel gemeenten in gesprek, maar het duurt te lang”, zegt Kapteijns. “Een aantal gemeenten werkt mee, maar een groot aantal gemeenten niet. We hebben een akkoord van gemeenten nodig, want het is acuut. Het moet snel om in de loop van het jaar die locaties te kunnen openen.”
NRC meldde vanochtend op basis van eigen onderzoek dat het COA “op instorten” staat. In Ter Apel vallen veel medewerkers uit, en ook op andere locaties van het COA is het verzuim hoog. Daarnaast zijn er nog zo’n duizend openstaande vacatures.
“Het is echt crisis”, zegt Kapteijns. “Dat zie je in Ter Apel. Het heeft een enorme impact op de asielzoekers daar, en ook op onze medewerkers. Dat kunnen we niet volhouden. We hebben al een paar dagen gehad dat het hek dicht moet, dan moeten mensen buiten wachten.”
In Ter Apel sliepen om die reden afgelopen weken mensen soms buiten en op stoelen. Deze week kon dat voorkomen worden, maar daarmee is de crisis allesbehalve opgelost. Nu worden 43.000 mensen met moeite opgevangen, eind van dit jaar verwacht het COA nog 51.000 plekken nodig te hebben. “En er lopen nog bepaalde contracten af”, zegt Kapteijns. “Als die niet verlengd worden, hebben we nog 14.000 plekken nodig voor het einde van dit jaar.”
Dwang?
Staatssecretaris Van der Burg werkt deze zomer aan een zogenaamde ‘dwangwet‘, waardoor gemeenten in Nederland verplicht worden om asielzoekers op te vangen. Die wet zou 1 januari 2023 moeten ingaan.
Kapteijns hoopt dat gemeenten daar niet op wachten. “Elke dag telt, alles wat eerder kan, moet eerder. Ik hoop dat de gemeenten hun verantwoordelijkheid nemen. Wij willen het liever op vrijwillige basis, maar als dat niet kan, vrees ik dat dwang de enige optie is.”
Vluchtelingenwerk dreigt maandag naar de rechter te stappen om het Rijk te dwingen de opvang goed te regelen. “Dat komt door de patstelling tussen het Rijk en de gemeenten. Terwijl de mensen in het gras liggen, zijn die twee in discussie. En dan is onze enige optie nog om naar de rechter te stappen.”
Naar aanleiding van het NRC-artikel sturen twee COA-bestuurders vandaag een e-mail aan hun medewerkers. In de e-mail, die in handen is van Nieuwsuur, staat dat het COA “onder andere via de media” wil laten zien dat “we echt een andere manier van opvang willen in Nederland”.
“Er is een plan”, zegt Kapteijns tegen Nieuwsuur. “Dat moet alleen uitgevoerd worden. Het plan is dat er in Nederland stabiele locaties komen in verschillende regio’s. Die locaties moeten dan niet telkens weer sluiten, maar openblijven. Als er op een moment minder asielzoekers zijn, kunnen we die ook gebruiken voor andere doelgroepen, zoals studenten.”
EINDE NOS BERICHT
VOLKSKRANT
DE 8 ARGUMENTEN EN SMOEZEN IN DE ASIELOPVANGCRISIS:
”ER IS ALTIJD WEL EEN REDEN VOOR EEN GEMEENTE OM TE DUIKEN”
De ene gemeente draagt meer bij aan de opvang van Oekraïners en asielzoekers dan de andere. Welke argumenten (en smoezen) gebruiken ze om geen noodopvang of azc te krijgen?
Er zijn overal bedden nodig. Bedden voor Oekraïners. Bedden voor de buitenslapers in Ter Apel. Bedden in nieuw te bouwen asielzoekerscentra. En die bedden blijken telkens moeilijk te vinden.
Natuurlijk, sommige gemeenten tonen een groot hart. Die stellen een oud casino ter beschikking, ze maken een kade leeg voor een cruiseschip of verbouwen razendsnel het gemeentehuis tot wooncomplex voor Oekraïners.
Maar er zijn ook gemeenten die weinig bijdragen aan een oplossing voor de asielopvangcrisis, tot grote frustratie van onder meer staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel). Deze gemeenten melden zich niet bij het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) als er een (tijdelijke) noodopvanglocatie voor asielzoekers wordt gezocht, ze bouwen geen flexwoningen voor Oekraïners als de Veiligheidsregio daarom vraagt en vullen nooit een sporthal met veldbedden voor crisisnoodopvang.
Maar waarom eigenlijk niet? Welke argumenten gebruiken die gemeenten om niet te hoeven leveren? Zijn ze bang dat inwoners in opstand komen, zoals onlangs gebeurde in Bant (waar het COA een nieuw aanmeldcentrum wilde vestigen) en Albergen (waar tot 300 asielzoekers in een dorp van 3.500 inwoners zouden komen)? Of speelt er meer?
Om de antwoorden op die vragen te achterhalen, sprak de Volkskrant met zeven burgemeesters uit heel het land. Twee van hen zijn voorzitter van een van de 25 Nederlandse Veiligheidsregio’s. Vanwege de gevoeligheid van het dossier – en omdat de burgemeesters de relatie met andere bestuurders niet op het spel willen zetten – doen zij hun verhaal in dit uitzonderlijke geval anoniem.
Argument 1: ‘Wij hebben geen leegstaande kantoren, sloopwoningen of evenemententerreinen’
Ruimtegebrek? Niet elke geïnterviewde is van dit veelgebruikte argument onder de indruk, zeker waar het crisisnoodopvang voor asielzoekers betreft. Een burgemeester uit het oosten: ‘Hoezo heb je geen plek, denk ik dan. Je hebt toch een school, een sporthal en weilanden?’
Een burgemeester van een middelgrote stad: ‘En als je geen plek hebt voor mensen uit Syrië en Afghanistan, waarom dan wel voor Oekraïners? Die vraag leidde hier in de regio tot ongemak. Tja, dat ligt dan toch aan het draagvlak onder de inwoners.’
Een collega van een plattelandsgemeente herkent dit. ‘Burgemeesters verpakken politieke onwil soms als operationele bezwaren. Ze zeggen dat ze geen locatie of personeel hebben, maar zodra andere gemeenten gaan meedenken om die belemmeringen weg te nemen, blijkt er iets heel anders aan de hand: de gemeenteraad is huiverig.’
Toch is ruimtegebrek soms ook echt een probleem, zegt een voorzitter van een kleinere Veiligheidsregio. ‘Aan het begin van de Oekraïnecrisis moest elke regio tweeduizend plekken leveren. Dat lukte hier door laaghangend fruit te plukken. Maar vervolgens kwam in de zomer het verzoek nog duizend plekken te vinden. Toen werd het lastig, ook omdat de hotels vol zaten.’
Argument 2: ‘Het ontbreekt ons aan mankracht’
‘Veel gemeenten verschuilen zich achter een gebrek aan personeel’, zegt de burgemeester uit het oosten. ‘Dat is deels terecht. Maar we hebben het hier over een noodsituatie. Dan moet je creatief zijn. Wij laten de Oekraïners zelf helpen bij de opvanglocatie. Ze kunnen koken, schoonmaken of bij de receptie zitten.’
Andere burgemeesters zijn milder. ‘We zitten al ruim drie jaar in een permanente staat van crisis’, zegt een dorpsburgemeester. ‘Toen we corona onder de knie hadden, begon de oorlog in Oekraïne. En daarna de vraag voor crisisnoodopvang om Ter Apel te ontlasten. Het elastiekje staat op knappen.’
De plattelandsburgemeester: ‘Voor de Oekraïners en de crisisnoodopvang moeten gemeenten alles zelf regelen. Een sporthal inrichten, bedden in elkaar zetten, wandjes plaatsen, eten organiseren, enzovoorts. We hebben er vijf ambtenaren voor moeten vrijmaken. Personeel voor een paar maanden inhuren zit er niet in. Die mensen zijn er momenteel niet.’
‘Grote gemeenten schuiven makkelijker met personeel’, zegt een burgemeester van onder de rivieren. ‘Dan schroeven de mensen van de plantsoenendienst de bedden in elkaar. Voor kleine gemeenten is dat lastiger. Er zijn veel mensen nodig. Zo moeten in een gebouw met driehonderd mensen continu twee beveiligers zitten. En dan heb ik het nog niet eens over alles wat je er omheen moet organiseren. Huisartsen bijvoorbeeld. Hier verlenen gepensioneerde artsen zorg aan asielzoekers. Maar dat betekent ook dat ze de diensten op de huisartsenpost niet meer kunnen draaien. Die is dus vaker gesloten.’
Argument 3: ‘Waarom zouden wij het Rijk redden?’
‘Het is absurd dat wij als gemeenten nu de crisisnoodopvang moeten verzorgen’, zegt de plattelandsburgemeester. ‘Formeel is de opvang van asielzoekers namelijk een taak van het Rijk. Er zijn ook bestuurders die daarop hameren. Waarom zouden ze naar voren stappen om de falende Rijksoverheid te helpen? Dat levert politiek ook weinig op.’
‘Dat er nu te weinig azc’s zijn’, zegt de voorzitter van een kleinere Veiligheidsregio, ‘kan ook geen verrassing zijn. Dat had het Rijk moeten zien aankomen.’
‘Het kabinet lost al jaren problemen op door de verantwoordelijkheid door te schuiven naar gemeenten’, zegt de dorpsburgemeester. ‘Dat begint nu te wringen. Ik zie gemeenten die geen extra opvang leveren omdat ze de druk erop willen houden. Die burgemeesters zeggen: doordat wij de gaten opvullen, houden we het probleem in stand.’
Argument 4: ‘Kijk eens wat wij doen voor andere groepen!’
Om geen nieuwe noodopvang of crisisnoodopvang voor asielzoekers te hoeven organiseren wijzen gemeenten geregeld naar ander werk dat ze verrichten. Ze hebben al een azc. Of ze vangen veel Oekraïners op.
Soms is dat een valide argument, soms ook niet. Dan benadrukken gemeenten bijvoorbeeld dat ze veel sociale huurwoningen hebben toegewezen aan statushouders. Maar dat is een taak die elke gemeente elk jaar krijgt, zegt de burgemeester uit het oosten. ‘Bovendien is het geen antwoord op de vraag wat we moeten doen met duizend man die op straat slapen in Ter Apel. Dit zijn uitzonderlijke omstandigheden. We moeten iets extra’s doen.’
Andere gemeenten beroepen zich op het feit dat ze al veel arbeidsmigranten huisvesten, zegt de burgemeester van een middelgrote stad. ‘En zo is er altijd wel een reden om te duiken.’
Argument 5: ‘Nu is de regio hiernaast aan de beurt’
‘Aan het begin van de Oekrainecrisis moest elke regio een aantal opvangplekken vinden’, zegt de dorpsburgemeester. ‘Daarna kwam de volgende vraag: hadden we er nog 150? Ondertussen leverden andere regio’s nog niet de helft van de plekken waarom gevraagd was. Uit onwil. Dat is frustrerend.’
‘Mijn regio doet veel meer dan de regio hiernaast’, zegt de plattelandsburgemeester. ‘Dus als de provincie vraagt of wij nog een plek voor een azc hebben, dan wijzen we naar de buren: waarom komen zijn niet over de brug? Door de vrijwilligheid in het systeem doen sommige gemeenten niets. Het moet dwingender.’
‘Wij hebben ons hier in de regio enige tijd wat afwachtend opgesteld’, zegt een burgemeester van een poldergemeente. ‘Omdat andere regio’s het lieten liggen. Maar ja, als het water vervolgens weer over de plinten klotst, dan kijken we toch weer wat we kunnen doen.’
Argument 6: ‘Niet wéér rennen voor het COA’
De asielopvangcrisis kent veel ‘oud zeer’, zoals een van de burgemeesters het noemt. Meerdere gemeenten voelen zich in het verleden onheus behandeld door het COA, waardoor ze nu minder geneigd zijn mee te werken.
‘Jaren geleden hadden we hier een discussie of er weer een azc moest komen’, zegt de plattelandsburgemeester. ‘Uiteindelijk was alles in kannen en kruiken. En toen hoorden we niets meer van het COA.’
‘Wij wilden in 2015 een kantoorpand ter beschikking stellen’, zegt de burgemeester van een middelgrote stad. ‘Er volgden onderhandelingen over de voorwaarden en inspraakavonden met omwonenden. Maar uiteindelijk vielen we toch af. En zo gaat het heel vaak bij het COA.’
In een reactie laat het COA weten dat er in 2015 en 2016 plots veel plekken nodig waren Syriërs. Na de Turkijedeal veranderde dat. Het COA, dat wordt gefinancierd per opgevangen asielzoeker, moest snel afschalen, aldus een woordvoerder. ‘Voor de gemeenten en het COA was dat een zeer onwenselijke situatie. Daarom pleiten wij ook voor stabiele opvang en een stabiele meerjarige financiering.’
Argument 7: ‘Wat het COA vraagt, kunnen wij niet leveren’
Dat de onderhandelingen tussen COA en gemeenten moeizaam verlopen, ligt ook aan de eisen van het COA. ‘Ze wilden 500 bedden, niet minder’, zegt de burgemeester van een middelgrote stad. ‘Want met een groot azc waren de beveiliging, de medische zorg en het onderwijs makkelijker te regelen.’ Hij noemt het ‘spreadsheetlogica’. ‘De bedrijfsvoering van het COA was lange tijd belangrijker dan het maatschappelijk laten landen van azc’s.’
De burgemeester van onder de rivieren herkent dit. In haar regio zocht het COA een een aantal jaar geleden een asielzoekerscentrum met vijfhonderd plekken voor vijf jaar. ‘Dat was voor ons te veel’, zegt ze. ‘Uiteindelijk kwamen er driehonderd plekken.’
Ook nu wil deze burgemeester graag zelf bepalen hoeveel vluchtelingen haar gemeente opneemt. Daarom creëert ze alleen ‘getrapt’ noodopvangplekken voor asielzoekers en Oekraïners. De opvanglocaties groeien organisch, zodat bewoners aan de plek en elkaar kunnen wennen en leren welke regels gelden. ‘Cijfermatig kun je zeggen: we moeten misschien meer doen. Maar ik wil graag de kwaliteit op orde houden.’
De dorpsburgemeester zegt dat gemeenten soms noodopvang voor dertig, veertig, vijftig mensen wil organiseren. ‘Maar het Rijk zoekt locaties voor 250 man. Dat is echt een dingetje. Zulke plekken heb ik hier gewoon niet. Ik heb alleen kleine sporthalletjes. Pas toen de druk te hoog werd, liet het COA de eis los. Toen hebben we hier paviljoens gebouwd. Het ligt dus allemaal echt genuanceerder dan het lijkt.’
Al ziet de plattelandsburgemeester dat gemeenten hier soms misbruik van maken. ‘Die doen expres zo’n klein aanbod dat ze zeker weten dat het niet geaccepteerd wordt. Dan zeggen ze dat ze voor twee weken lang voor dertig mensen crisisnoodopvang willen verzorgen. Terwijl er bij wijze van spreken gezocht wordt naar tweehonderd plekken voor een drie maanden.’
Het COA laat desgevraagd weten zowel kleine als grote locaties te kunnen gebruiken. ‘Wel is het zo dat voor het bieden van een goed basispakket aan opvangfaciliteiten en begeleiding enige schaalgrootte gewenst is.’ Dat het COA hoog inzet, ligt aan de hoge nood, aldus een woordvoerder.
Argument 8: ‘Wij komen binnenkort over de brug’
Sommige gemeenten dóén binnenskamers of ze welwillend zijn, zegt de burgemeester uit het oosten. Maar als puntje bij paaltje komt, dan leveren ze niet. ‘Het zijn smoesjes’, zegt hij. ‘Dan beweren bestuurders dat ze de mogelijkheden aan het onderzoeken zijn of dat ze misschien de langetermijnopvang voor hun rekening kunnen nemen. En ondertussen hopen ze dat andere gemeenten hun vinger opsteken voor de noodopvang. Daarmee redden ze de rest van de regio.’
De plattelandsburgemeester herkent dit. ‘Een jaar geleden zei een gemeente hier dat ze versneld flexwoningen voor statushouders wilden gaan bouwen. Maar een jaar later staan ze er nog steeds niet.’
WAAR LIGT DE VERANTWOORDELIJKHEID?
Het Rijk heeft het opvangen van asielzoekers uit de hele wereld uitbesteed aan het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). De Veiligheidsregio’s zijn verantwoordelijk voor het vinden van opvang voor oorlogsvluchtelingen uit Oekraïne. Beide organen hebben geen machtsmiddelen om gemeenten te dwingen mee te doen.
Het college van B en W heeft vandaag ingestemd met de tijdelijke opvang van ten minste duizend extra vluchtelingen op een cruiseschip in het Westelijk Havengebied. Amsterdam zet zich al lange tijd in voor vluchtelingen die wachten op een opvanglocatie. Deze extra inzet helpt de vastgelopen asielketen vlot te trekken en levert een bijdrage aan het oplossen van de zorgelijke humanitaire situatie in Ter Apel. Met het kabinet is overeengekomen dat Amsterdam vanaf 1 oktober vluchtelingen opvangt op het schip, voor de duur van minimaal zes maanden met mogelijkheid tot verlenging. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) is verantwoordelijk voor het beheer en exploitatie en de randvoorwaarden voor humanitaire en veilige opvang. Onderdeel van de afspraken is dat het Rijk Amsterdam in staat stelt om versneld flexwoningen te ontwikkelen.
Wethouder Rutger Groot Wassink (Sociale Zaken en Vluchtelingen): “De situatie in Ter Apel is hartverscheurend. We moeten het tekort aan opvanglocaties nu met elkaar oplossen zodat vluchtelingen een plek vinden. Amsterdam is bereid om naast de inspanning die de stad al doet hier nog een extra bijdrage aan te leveren. De opvang op het cruiseschip is alleen een oplossing voor de korte termijn. Het is belangrijk dat het Rijk samen met gemeenten de vastgelopen asielketen hervormt, zodat dit soort noodoplossingen in de toekomst niet meer nodig zijn en mensen op een vaste plek kunnen worden opgevangen.”
Staatssecretaris Eric van der Burg (Justitie en Veiligheid): “Ik ben het College van Amsterdam heel dankbaar voor hun hulp. Tijdelijke grootschalige opvang is heel belangrijk om weer rust te brengen in de asielopvang. Met de komst van het cruiseschip in Amsterdam zetten we samen weer een stap in het oplossen van de crisis in de asielketen.”
Extra woningen
Onderdeel van de afspraken met het kabinet is dat het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) bijdraagt aan de versnelde ontwikkeling van flexwoningen in Amsterdam. Het gaat om de bouw van 2.500 tot 3.000 flexwoningen die zo snel mogelijk in gebruik kunnen worden genomen. Voor de eerste duizend woningen is een akkoord met Rijk dat een bedrag van maximaal 12 miljoen investeert. Dit draagt bij aan de doorstroom van Amsterdammers die op zoek zijn naar een woning en verbetert de situatie op de Amsterdamse huizenmarkt.
Uitvoering
De kosten van de opvang op het cruiseschip zijn voor het Rijk en de uitvoer is in handen van het COA. Het COA maakt vrijwilligerswerk, werktrajecten en programma’s gericht op participatie mogelijk. Maar ook dagbesteding, zorg en onderwijs. Daarbij wordt samengewerkt met de activiteiten die in de buurt al georganiseerd worden. Op het schip worden om te beginnen 1.000 mensen opgevangen. Tijdens de zes maanden dat het schip in de Amsterdamse haven ligt, zijn er twee evaluatiemomenten gepland, om te bepalen of verhoging van de capaciteit mogelijk is. Als dat het geval is kan het aantal plekken oplopen tot 1.500 opvangplekken.
Opvang vluchtelingen in Amsterdam
Op dit moment worden op verschillende plekken in Amsterdam in totaal 2100 vluchtelingen en statushouders opgevangen (exclusief de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne). Het gaat om de locaties: A&O Hostel (850), Marine Etablissement Amsterdam (250), Tafelbergweg (100), Kloveniersburgwal (100), Boelelaan (100) en AZC Willinklaan (700). Met de komst van 1000 mensen op het cruiseschip in de haven komt het totaal op 3100 vluchtelingen en statushouders.
Burgemeester Frank Dales van Velsen vond het besluit over de opvang van asielzoekers op een cruiseschip in zijn gemeente de moeilijkste beslissing ooit in zijn loopbaan.
Dales moest de belangen van de inwoners, die bezwaar maakten, afwegen tegen het verzoek van het Rijk om te helpen bij het oplossen van de asielcrisis. Vanaf maandag arriveren de eerste vluchtelingen op het cruiseschip uit Estland in de haven van Velsen-Noord.
“Ik denk dat we een heel goed evenwicht hebben gevonden in de belangen van de inwoners en die van de asielzoekers en het Rijk,” zei hij donderdag tijdens een rondleiding op het enorme cruiseschip. “Hiermee laten we zien dat als je een beroep doet op de gemeente Velsen, we niet wegduiken, maar het oplossen.”
Makkelijk was het niet, want veel bewoners hadden hun bedenkingen bij de komst van zo’n duizend asielzoekers. “We hebben al die bedenkingen op een rijtje gezet en maatregelen genomen,” aldus de burgemeester. Zo hoeven de asielzoekers niet naar de enige huisarts in Velsen-Noord, maar is er eentje aan boord. Voor de veiligheid is er extra politiecapaciteit en er zijn twee buitengewoon opsporingsambtenaren vrijgemaakt. Ook is er een gratis pendelbus naar Beverwijk, waar ook de bewoners van Velsen-Noord – waar geen openbaar vervoer is – gratis gebruik van kunnen maken.
Casino gesloten
Milo Schoenmaker, directeur van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), zei dat de opvang op het schip ‘enige lucht’ geeft in de crisis. “Al is dit niet voldoende, want er komen nog een tweede schip in Amsterdam en nog een paar grote locaties in het land.” Schoenmaker is ervan overtuigd dat in Velsen-Noord ‘een volstrekt nette opvang’ wordt neergezet. Het COA wil omwonenden betrekken bij de bewoners op het schip, zodat mensen kunnen zien wat er gebeurt. Over de kosten van deze noodopvang deed de directeur geen uitspraken.
Volgens Hanneke Niele, locatiemanager van het COA, verzorgt de crew van het schip drie keer per dag eten voor de asielzoekers en wassen ze het beddengoed. Faciliteiten als het casino, het zwembad, de winkels en de sauna zijn gesloten. Wel is er een gezamenlijke ruimte, een speelkamer en worden er activiteiten aan boord georganiseerd. De kinderen gaan naar school in Heemskerk, waar vier noodlokalen zijn neergezet.
Veel aanpassingen aan het schip zijn er niet gedaan, aangezien het COA het over een half jaar weer in de huidige staat moet overdragen. Wel is er een speciale ruimte ingericht voor de huisarts en verpleegkundige.
[36]
‘Al lang is de grote vraag: welke gemeenten zijn bereid asielzoekers op te vangen? “We zijn al lang met veel gemeenten in gesprek, maar het duurt te lang”, zegt Kapteijns. “Een aantal gemeenten werkt mee, maar een groot aantal gemeenten niet.”NOSCOA: ”ALS GEMEENTEN NIET VRIJWILLIG ASIELOPVANG BIEDEN, IS DWANG DE ENIGE OPTIE”
Staatssecretaris Van der Burg zet deze zomer een wetsvoorstel op papier, waardoor gemeenten in Nederland verplicht worden om asielzoekers op te vangen. Het gaat om een juridische stok achter de deur waarmee gemeenten in het uiterste geval kunnen worden gedwongen om mee te werken.
“Ik vind nog steeds dat je er altijd naar moet streven om opvang te regelen op basis van vrijwilligheid”, zei staatssecretaris Van der Burg na afloop van de ministerraad, waarin hij groen licht kreeg om zijn plan uit te werken.
“Maar als we er niet op vrijwillige basis uitkomen, dan moeten we nog steeds zorgen dat mensen niet op straat slapen en dan kan het niet zo zijn dat steeds dezelfde gemeenten zeggen: we steken onze vinger op. Dan moet je tegen andere gemeenten kunnen zeggen: nu zijn jullie aan de beurt.”
‘Helft levert geen bijdrage’
Volgens Van der Burg levert ongeveer de helft van de 344 Nederlandse gemeenten nu nog geen bijdrage aan de asielopvang. Mede daardoor stokt de doorstroom van asielzoekers en statushouders en zitten asielzoekerscentra vol. Het aanmeldcentrum in Ter Apel kan de toestroom van mensen niet meer aan. Deze week waren er opnieuw berichten over mensen die buiten hebben geslapen.
De staatssecretaris hoopt dat de Tweede en Eerste Kamer na de zomer met zijn voorstel akkoord gaan. Hij wil de nieuwe ‘dwangwet’, zoals die wel genoemd wordt, op 1 januari laten ingaan.
Tot nu toe geen juridisch dwangmiddel
Het is al langer duidelijk dat er een wet wordt gemaakt, waarmee gemeenten verplicht kunnen worden om mee te werken aan de asielopvang. Tot nu toe kunnen onwillige gemeenten niet worden gedwongen. In december kregen vijf gemeenten van Van der Burgs voorganger Broekers-Knol te horen dat ze noodopvang voor asielzoekers moesten verzorgen.
Broekers-Knol gebruikte daar toen de term ‘aanwijzing’ voor, die de indruk wekte dat de landelijke overheid een wettelijke bevoegdheid had om de gemeenten te dwingen om in actie te komen. In januari, op de dag van het aantreden van het nieuwe kabinet, gaf de aftredend staatssecretaris toe dat er geen enkele juridische basis was om dat te doen.
Gemeenten die telkens weigeren asielzoekers op te vangen, worden daar in de toekomst toe gedwongen. ,,Heel Nederland kan niet profiteren van die gemeenten die keihard werken, iedereen moet z’n deel pakken”, zegt staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel, VVD).
Hij gaat deze zomer een wetsvoorstel uitwerken dat dergelijke dwang mogelijk maakt. Daarvoor zijn, zei hij na afloop van de ministerraad, twee scenario’s, waarin óf de provincie óf de staatssecretaris beslist welke gemeente asielzoekers moet opvangen.
Volgens Van der Burg luidt de ene optie dat er in Nederland in totaal een x-aantal opvangplekken nodig is, die worden eerlijk verdeeld over de twaalf provincies en die gaan aan de slag met de verspreiding over de gemeenten in hun provincie. De tweede mogelijkheid is dat de provincies het bespreken met de gemeenten. Als die er niet uitkomen, grijpt het kabinet in ,,Dan legt de staatssecretaris, ik dus, het aantal opvangplekken vast.” In beide gevallen, stelt de bewindsman, is er sprake van dwang.
Azc’s vol
Nederland kampt al maanden met een compleet vastgelopen asielopvang. De toestroom van asielzoekers is groot, maar alle asielzoekerscentra (azc) zitten vol. Daar wonen nu ook nog een kleine 15.000 mensen die al een verblijfsvergunning hebben, maar waarvoor geen woning is.
Van der Burg smeekt gemeenten al maanden om locaties voor nieuwe azc’s, maar dat heeft nog weinig resultaat. Dat komt, zegt hij, omdat er ‘veel gemeenten’ zijn die wél meewerken, maar ook een groot aantal gemeenten die ‘niets doet’. Dat is volgens Van der Burg niet ‘de ideale situatie’. ,,Er zijn meer plekken nodig om te voorkomen dat mensen in sporthallen of tenten moeten slapen.”
De provincies vragen al langer om zo’n wet, net als burgemeesters die wel de helpende hand uitreiken. ,,De gemeenten die geen opvang willen, zullen geen voorstander zijn”, stelt Van der Burg. ,,Anders zouden ze nu ook al wel vrijwillig asielzoekers opvangen.”
Na de zomer
Het wetsvoorstel wordt na de zomer naar de Tweede Kamer gestuurd. Van der Burg zegt te hopen dat de Tweede en Eerste Kamer het plan dan nog voor de kerst kan behandelen. De nieuwe wet zou dan op z’n vroegst begin 2023 ingaan.
Het Veiligheidsberaad is tevreden dat het kabinet ‘eindelijk’ stappen zet om gemeenten desnoods te kunnen verplichten om asielzoekers op te vangen. ,,Dat hadden we veel eerder moeten doen”, vindt voorzitter Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen. ,,Het Nederlandse beleid was wel erg op vrijwilligheid gebaseerd.” Burgemeesters gaven eerder al aan dat zij hun collega’s in de regio niet onder druk wilden zetten om asielzoekers op te vangen.
Taken verdelen
Volgens Van der Burg wordt het straks ook mogelijk dat gemeenten de ‘taken’ onderling verdelen: de ene gemeente kan dan asielzoekers opvangen, de andere richt zich op minderjarige asielzoekers terwijl een derde juist meer doet voor zogenaamde statushouders, asielzoekers die al weten dat ze in Nederland mogen blijven.
Eerder zei Van der Burg in de Tweede Kamer dat een wet om gemeenten tot opvang te dwingen ‘een laatste redmiddel’ is. Liever wilde hij er goedschiks uitkomen. Dat is niet gelukt, erkent hij. ,,Maar dit is waarvoor ik staatssecretaris ben geworden, om moeilijke klussen op te lossen.”
VluchtelingenWerk heeft er weinig vertrouwen in dat de wet soelaas biedt. ,,De crisis is nu. Nu de nood in Ter Apel al maanden vrijwel dagelijks hoog is en er mensen op straat slapen, is er geen tijd om maanden aan een nieuwe wet te werken”, laat de stichting in een reactie weten. Volgens VluchtelingenWerk moet er een spoedwet komen. ,,Anders vrezen wij dat het een gitzwarte zomer gaat worden voor duizenden vluchtelingen in Nederland gaat worden.” Van der Burg zei eerder al dat een spoedwet in deze situatie niet kan.
Reacties uitgeschakeld voor Noten 32 t/m 37/Fleur Agema, Hater
[52.49-53.18] ””Nee voorzitter, we zouden strenger moeten straffen.
We zouden er moeten voor zorgen, dat als Ahmed of Henk, er zijn natuurlijk ook Nederlanders, maar vaker Ahmeds dan Henks, als die iemand inelkaar slaan, dat ze gewoon een paar jaar de bak ingaan, zonder vervroegde vrijlating of vervroegde invrijheidsstelling en dat die bak niet lijk top een Vijfsterren eh gevangenis, maar gewoon eh bij wijze van spreken op water en brood, gewoon mager, weinig bezoek, het moet gewoon pijn doen, in een gevangenis zitten voor een geweldsmisdrijf moet gewoon pijn doen.” [52.49-53.18]
YOUTUBE FRAGMENT
”DE GROTE GEERT WILDERS SHOW EDITIE 22 SEPTEMBER 2021”
[40]
”Het mag ietwat chic klinken, asielzoekers die een half jaar mogen wonen op een cruiseschip in Amsterdam, maar van luxe is op de MS Galaxy geen sprake. Ja, er is een casino, winkeltjes, een ‘Moonlight Bar’ met schitterend uitzicht op het water, een grillrestaurant en zelfs een sauna, maar alles is dicht.”
Zo’n duizend asielzoekers nemen komende week hun intrek op de MS Galaxy, een Zweeds schip dat is aangemeerd in het Westelijk Havengebied. ‘Het is sobere opvang, maar het alternatief is slechter.’
Het mag ietwat chic klinken, asielzoekers die een half jaar mogen wonen op een cruiseschip in Amsterdam, maar van luxe is op de MS Galaxy geen sprake. Ja, er is een casino, winkeltjes, een ‘Moonlight Bar’ met schitterend uitzicht op het water, een grillrestaurant en zelfs een sauna, maar alles is dicht.
Geen cruiseschip voor tropische bestemmingen
Het Zweedse schip is bovendien eerder een ferry te noemen – geen cruiseschip voor wekenlange vakanties naar tropische bestemmingen. Tot voor kort voer de Galaxy van Stockholm naar de Finse stad Turku, een reis van zo’n 10,5 uur. Verwacht dus geen ruime hutten, maar krappe vertrekken met een stapelbed, bankje en kleine douche- en toiletruimte, die twee asielzoekers zullen delen.
Toch is dit een prima noodoplossing voor de vastgelopen asielopvang, vertelt wethouder Rutger Groot Wassink (Sociale Zaken en Vluchtelingen) tijdens een bezoek aan het schip – ook al heeft hij behoorlijk geaarzeld toen staatssecretaris Eric van der Burg het verzoek deed. “Amsterdam vangt nu al 2100 vluchtelingen en 2000 Oekraïners op, en deze opvang vereist een enorme inspanning. Maar we hebben allemaal de beelden gezien in Ter Apel, waar zelfs deze week weer mensen buiten moesten slapen, dus we vonden toch dat we dit moesten doen. Ook al vind ik kleinschaligere opvang eigenlijk beter.”
Wellicht 1500 mensen
Hoewel er in Velsen flink wat protest was tegen de komst van een vergelijkbaar schip zegt Groot Wassink maar vijf mails van bewoners over de boot te hebben gekregen. “Drie van mensen die niet in Amsterdam wonen, die vonden het stom. En twee van Amsterdammers, die vroegen hoe ze konden helpen.”
Vanaf maandag kunnen de eerste asielzoekers aan boord komen. In eerste instantie is er plek voor duizend mensen, voor een half jaar. Mocht dit goed gaan, dan kan het aantal mensen worden uitgebreid tot wellicht 1500 en kan het schip drie maanden langer blijven liggen – daarna moet de Galaxy weer de vaart in. Wie er komen te wonen, is nog onbekend. “We hebben alleen verzocht om geen veiligelanders met een overlastverleden te plaatsen, en niet te veel kleine kinderen, vanwege de veiligheid.”
Ballenbak
Pieter Deinum, locatiemanager van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), is ook content met het schip. De asielzoekers krijgen niet alleen veilig onderdak en dagelijks te eten, er is ook genoeg ruimte voor het COA om kantoor te houden – het huist nu in het gedeelte van het schip dat normaliter dienstdoet als zalencentrum. “Hier kunnen we bewoners intakegesprekken, taallessen en inburgeringscursussen geven.”
Deinum laat ook de medische ruimte zien, een nette spreekkamer met alles erop en eraan, en ernaast verschillende behandelkamers. “Ik hoop dat hier vijf dagen per week een verpleegkundige of huisarts zal zijn.” Voor de leerplichtige kinderen wordt geregeld dat ze zo snel mogelijk naar een reguliere basisschool in de stad kunnen. In de vrije uurtjes kunnen ze hun hart ophalen in de speelruimte, waar een felkleurige ballenbak mét glijbaan en spelcomputers ze opwacht. “Ik vind dit echt een asielzoekerscentrum-plus.”
Fietsen en pendelbussen
Toch brengt zo’n asielschip behoorlijk wat uitdagingen met zich mee. De buitendekken zijn gesloten, de waterkant moest afgezet worden en er moesten rap trappetjes aan de kade worden gemaakt – het water is te gevaarlijk voor kinderen en asielzoekers die wellicht niet kunnen zwemmen.
Daarnaast is de locatie, op het Westerhoofd direct naast de Tweede Coentunnel, nogal desolaat. In de wijde omtrek zijn alleen industrie, havenbedrijven en asfalt te zien. Aansluiting op het openbaar vervoer is er niet.
“We hebben alles onderzocht, maar dit is echt de enige plek waar een schip van deze omvang kan liggen,” zegt Groot Wassink. “Het is een industriegebied dat relatief ver van de stad ligt. Qua locatie is het niet ideaal, al ben je ook weer zo in de Spaarndammerbuurt.”
Om de asielzoekers toch een beetje bewegingsruimte te geven, worden er fietsen en pendelbussen geregeld, en wordt er momenteel een fiets- en voetpad aangelegd. “De afstand vind ik geen afbreuk doen aan de humanitaire omstandigheden. Het is sobere opvang. Maar het alternatief is veel slechter.”
Humanitaire toets
Of er straks daadwerkelijk meer dan duizend asielzoekers komen te wonen op de MS Galaxy, wordt besloten aan de hand van een ‘humanitaire toets’. Dat zegt wethouder Groot Wassink: “Zijn er niet te veel incidenten, is het veilig genoeg, is het niveau van dagbesteding hoog – kortom: kunnen mensen hier op een menswaardige manier wonen? En hoe gaat het met de ondernemers in de buurt?”
Die toets is de gemeente nu samen met het COA aan het opstellen. “De uitkomst van de toets zal het belangrijkste argument zijn om te besluiten tot een verlenging van drie maanden.”
[41]
”
Geen cruiseschip voor tropische bestemmingen
Het Zweedse schip is bovendien eerder een ferry te noemen – geen cruiseschip voor wekenlange vakanties naar tropische bestemmingen. Tot voor kort voer de Galaxy van Stockholm naar de Finse stad Turku, een reis van zo’n 10,5 uur. Verwacht dus geen ruime hutten, maar krappe vertrekken met een stapelbed, bankje en kleine douche- en toiletruimte, die twee asielzoekers zullen delen.”
Voor het aanmeldcentrum in Ter Apel hebben zich vanavond opnieuw honderden asielzoekers verzameld. Voor een groot deel van hen is geen slaapplek geregeld. Zij zullen de nacht noodgedwongen buiten moeten doorbrengen. Bijna twee weken geleden moest voor het laatst een grote groep asielzoekers buiten overnachten.
Na uren buiten in de regen te hebben gestaan, mochten enkele tientallen vrouwen en kinderen rond 23.00 uur naar binnen om de nacht door te brengen binnen de hekken van het aanmeldcentrum. Uiteindelijk liet het COA rond 23.30 weten dat er voor 200 mensen plek was gevonden in de crisisnoodopvang in Stadskanaal. Het is onduidelijk of mensen daarnaartoe kunnen worden gebracht, want er is nog altijd geen vervoer geregeld.
Er was sowieso niet voor iedereen plek: volgens RTV Noord maakten ongeveer 150 tot 200 mensen zich klaar om de nacht buiten door te brengen. Sommigen van hen zochten beschutting in slaapzakken onder de wagen van het Rode Kruis.
De regionale omroep meldde eerder op de avond dat mannen, vrouwen en kinderen uren moesten wachten in de regen. Hulporganisaties hebben poncho’s, slaapzakken en dekens uitgedeeld.
Onder de wachtenden was Asa uit Irak. “Het is onmenselijk wat er nu gebeurt”, zei ze eerder op de avond tegen RTV Noord. “Ze zeggen tegen me dat ik buiten moet wachten. Ze weten nog niet of er opvang is voor de vrouwen en kinderen.”
Ze heeft op dat moment geen idee waar ze vanavond kan slapen. “Het is hier buiten niet goed om te slapen. We hebben geen tenten of slaapzakken. Zelfs als ik een tent heb, ben ik nog steeds bang om buiten te slapen.”
Ook de 19-jarige Najibullah uit Afghanistan weet rond tien uur nog niet waar hij de nacht door zal brengen. “De situatie is momenteel slecht, zeker voor mensen met kinderen. Niemand luistert naar ons, niemand geeft om ons. Er zijn geen plekken, er is geen veiligheid of beveiligers”, zegt hij. “Het is vooral belangrijk dat de gezinnen en kinderen ergens kunnen slapen. Zij kunnen hier niet blijven.”
Tegen elven werden vrouwen en kinderen binnengelaten in het aanmeldcentrum, opdat zij konden worden gescheiden van mannen die overlast veroorzaakten. Het was toen nog onduidelijk of er voor de rest van de wachtenden ook nog een slaapplek kon worden gevonden.
Tenten verboden
Hulporganisatie MiGreat zou tentjes uitdelen als er geen crisisnoodopvang beschikbaar was, liet een woordvoerder weten. De boa’s die bij het centrum aanwezig waren, verboden dat, volgens RTV Noord. Er geldt nog steeds een noodverordening die tenten en kampeerspullen bij het terrein van het aanmeldcentrum verbiedt. De tenten zouden net zo snel worden weggehaald als dat ze worden opgezet, liet handhaving weten.
Uiteindelijk zijn er wel tenten uitgedeeld en veel mensen zijn voorzien, laat een vrijwilliger weten.
EINDE BERICHT
”Afgelopen tijd sliepen geregeld asielzoekers buiten. Het is al maanden druk in het Groningse aanmeldcentrum, waar ook mensen de nacht doorbrachten op stoelen in de wachtruimtes. Asielzoekerscentra hebben geen plek meer en statushouders kunnen door onder meer de oververhitte huizenmarkt niet doorstromen naar een woning.”
Voor de zoveelste dag op rij was het zo druk bij het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel dat mensen zaterdagnacht buiten moeten slapen. Om hoeveel mensen het precies ging, kon een woordvoerster van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers niet zeggen.
In de nacht van vrijdag op zaterdag moesten ongeveer 250 asielzoekers buiten slapen. In de nacht van donderdag op vrijdag waren het er rond de driehonderd. Nog niet eerder waren het er zoveel.
Toezicht
De gemeente Westerwolde, waar Ter Apel onder valt, heeft het voorterrein van het aanmeldcentrum vrijdag aangewezen als veiligheidsrisicogebied. Dat houdt in dat politie en gemeente meer mogelijkheden hebben voor toezicht en bijvoorbeeld preventief kunnen fouilleren. De bedoeling ervan is dat met name kwetsbare vrouwen en kinderen, maar ook personeel dat werkzaam is op het terrein beschermd worden.
Afgelopen tijd sliepen geregeld asielzoekers buiten. Het is al maanden druk in het Groningse aanmeldcentrum, waar ook mensen de nacht doorbrachten op stoelen in de wachtruimtes. Asielzoekerscentra hebben geen plek meer en statushouders kunnen door onder meer de oververhitte huizenmarkt niet doorstromen naar een woning.
Inbreukprocedure
Sophie in ‘t Veld, de delegatieleider van D66 in het Europees Parlement heeft schriftelijke vragen aan de Europese Commissie gesteld over de situatie in Ter Apel. In ‘t Veld beschrijft daarin de asielcrisis in Nederland en de schrijnende situatie waarin sommige asielzoekers terechtkomen.
Ook vraagt ze of een inbreukprocedure – een zwaar instrument – op tafel ligt. De Commissie wijst een lidstaat er in zo’n geval op dat ze zich niet aan de Europese regels houdt, en de staat, in dit geval Nederland, moet daarop reageren. Als er geen oplossing wordt gevonden, kan de Commissie een zaak bij het Europese Hof van Justitie beginnen.
Reacties uitgeschakeld voor Noten 38 t/m 42/Fleur Agema, Hater
De situatie in Ter Apel heeft een nieuw dieptepunt bereikt. Asielzoekers die noodgedwongen in Rode Kruis-tenten overnachtten omdat zij anders op stoelen moesten slapen, hebben lange tijd geen eten, drinken en andere hulp van het COA gekregen. “Dit is een onmenselijke situatie en op deze manier kan het Rode Kruis geen goede ondersteunende hulp bieden“, zegt Marieke van Schaik, directeur van het Rode Kruis.
De hele avond en ochtend zaten asielzoekers zonder eten en drinken. Het Rode Kruis heeft daar om 13.00 uur zelf een einde aan gemaakt en gezorgd dat er voedsel en water werd uitgedeeld. Of dat onze verantwoordelijkheid is? Nee, absoluut niet. Maar wij vinden dat niemand zolang zonder eten en drinken mag zitten.
Onmenselijk
“Wij zitten enorm in onze maag met deze situatie”, vertelt Marieke. “We weten dat het personeel van het COA keihard werkt om alles in goede banen te leiden en dat dit zwaar is. Tegelijkertijd zien we dat de mensen op de vlucht de dupe zijn van deze opvangcrisis in Nederland. Dit gaat om mensen op de vlucht op zoek naar een veilige plek. Gezinnen met kinderen. We kunnen niet op deze manier met mensen omgaan. We roepen de overheid en alle verantwoordelijke partijen op om zo snel mogelijk met een oplossing te komen.”
Weg met de tenten
Omdat de situatie onhoudbaar is, heeft het Rode Kruis besloten om de tenten over enkele dagen weer weg te halen. Dat klinkt misschien gek, want het Rode Kruis is een noodhulporganisatie die mensen in nood ondersteunt. Vandaar dat we inderdaad tenten hebben opgezet en voor eten en drinken hebben gezorgd. Tegelijkertijd ligt de verantwoordelijkheid voor het fatsoenlijk opvangen van asielzoekers bij de Nederlandse overheid. “Het Rode Kruis kan dit niet oplossen”, concludeert Marieke. “Dit kan zo niet langer.”
Marieke benadrukt dat het Rode Kruis een onderdeel wil zijn van de oplossing van het asielprobleem. “We willen helpen om mensen in nood te ondersteunen. Maar op deze manier kunnen wij niet werken. Er moet verantwoordelijkheid worden genomen. Asielzoekers verdienen een menswaardige behandeling.”
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft vandaag alarm geslagen bij minister Kuipers (VWS) en bij de voorzitter van de veiligheidsregio Groningen over de situatie op het terrein buiten het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel.
In Ter Apel is er een groot risico dat er infectieziekten uitbreken als gevolg van het totale gebrek aan hygiëne op het terrein: gebrek aan water, schone wc’s, douches en beschutting. Een uitbraak van infectieziekten is een gevaar voor de volksgezondheid. Niet alleen voor de mensen die daar zijn om een asielaanvraag in te dienen, maar ook voor iedereen die daar werkt of woont.
De inspectie vindt onmiddellijk ingrijpen nodig om de hygiënische omstandigheden op peil te brengen. Voldoende water, sanitaire voorzieningen en beschutting zijn daarvoor cruciaal. Ook bij het verplaatsen van mensen naar opvanglocaties moet rekening gehouden worden met het uitbreken en verspreiden van infectieziekten.
De inspectie is zeer onder de indruk van de inzet door mensen van het Rode Kruis en van Artsen zonder Grenzen in Ter Apel. Zij bieden basale medische zorg onder uiterst moeilijke omstandigheden.
EINDE BERICHT
[45]
””In Ter Apel is er een groot risico dat er infectieziekten uitbreken als gevolg van het totale gebrek aan hygiëne op het terrein: gebrek aan water, schone wc’s, douches en beschutting. Een uitbraak van infectieziekten is een gevaar voor de volksgezondheid. Niet alleen voor de mensen die daar zijn om een asielaanvraag in te dienen, maar ook voor iedereen die daar werkt of woont.
De inspectie vindt onmiddellijk ingrijpen nodig om de hygiënische omstandigheden op peil te brengen. Voldoende water, sanitaire voorzieningen en beschutting zijn daarvoor cruciaal. Ook bij het verplaatsen van mensen naar opvanglocaties moet rekening gehouden worden met het uitbreken en verspreiden van infectieziekten.”
Na het geven van 449 medische en 203 psychologische consulten, zijn we gestopt met onze hulpverlening in Ter Apel. Onze teams zien dat het aantal patiënten afneemt, net als de acute noden. Het was de eerste keer in ons vijftigjarige bestaan dat we in actie kwamen in Nederland. We verzoeken de overheid met klem de situatie niet opnieuw te laten escaleren. Een overzicht van onze hulp in Ter Apel:
De aanleiding van onze hulp
Voor de hekken van aanmeldcentrum Ter Apel sliepen nachtenlang honderden mensen in de buitenlucht, ongeacht de weersomstandigheden. Er waren geen douches aanwezig en toiletten werden niet goed onderhouden. De Nederlandse overheid slaagde er niet in om deze kwetsbare groep menswaardige leefomstandigheden te bieden. Mensen hadden zich al een week niet kunnen wassen, met ernstige huidaandoeningen tot gevolg. Sommige chronisch zieken waren door hun medicatievoorraad heen en ontvingen geen nieuwe medicijnen. Na goed overleg met partijen als het Rode Kruis, GZA, Dokters van de Wereld en het COA, hebben onze teams besloten in Ter Apel medische zorg te bieden.
Wat is momenteel de situatie in Ter Apel?
Toen we aankwamen in Ter Apel, viel het ons ons dat mensen lange tijd geen toegang hadden tot medische zorg. We hebben meerdere keren levensreddende hulp moeten bieden. Die noodsituatie is gelukkig voorbij. De sanitaire voorzieningen zijn intussen flink verbeterd, maar fatsoenlijk onderdak blijft essentieel om medische problemen te voorkomen. Ook blijft het van groot belang om de gezondheid van nieuw gearriveerde asielzoekers goed te beoordelen, zodat ernstige aandoeningen niet opnieuw over het hoofd worden gezien. Het is nu aan de overheid om organisaties als het COA ondersteunen zodat deze situatie zich niet nog eens voordoet.
Hoe heeft Artsen zonder Grenzen mensen in Ter Apel geholpen?
Een team bestaande uit een arts, twee verpleegkundigen, een medisch coördinator en een psycholoog verleenden basisgezondheidszorg, iets waar een tekort aan was. We hebben mensen uit Syrië, Irak, Iran, Turkije, Somalië, Eritrea en West-Afrika behandeld. De meest geziene klachten waren huidinfecties door een gebrek aan hygiëne en verwaarloosde wonden, onder andere door wekenlang lopen. Ook waren er veel chronisch zieken die lange tijd verstoken waren van medicatie. Veel mensen hadden mentale problemen zoals depressie, psychose, angst- en paniekaanvallen.
Waarom zijn er asielzoekers in Ter Apel?
Iedereen die asiel wil aanvragen in Nederland moet zich direct na aankomst melden bij de Immigratie- en Naturalisatie Dienst (IND) in Ter Apel. Het aanmeldcentrum was lange tijd overvol omdat mensen na goedkeuring van een verblijfsvergunning niet konden doorstromen naar een andere opvanglocatie of sociale woning. Veel mensen sliepen daardoor buiten de poorten in Ter Apel.
Hoeveel asielzoekers zijn er in Ter Apel?
Uit cijfers van het CBS blijkt dat er vorig jaar 34.860 asielzoekers naar Nederland kwamen, dat zijn nog steeds veel minder mensen dan in 2015. Toen kwamen er meer dan 60.000 mensen naar Nederland. Voornamelijk mensen die gevlucht zijn voor de Syrische burgeroorlog. De crisis in Ter Apel komt dan ook niet door grote aantallen asielzoekers: er zijn te weinig opvangplekken. Het afgelopen jaar zijn er namelijk veel opvangcentra gesloten: het resultaat van ontoereikend beleid en besluitvorming.
Waar komen de asielzoekers in Ter Apel vandaan?
De meeste mensen komen uit Syrië, Afghanistan, Iran, Turkije, Eritrea, Jemen en Somalië. Voor mensen uit Oekraïne is een uitzondering gemaakt: zij hoeven niet langs Ter Apel en kunnen meteen terecht in een opvangcentrum.
Hoe komen asielzoekers in Ter Apel?
Mensen die asiel willen aanvragen in Nederland, moeten na een lange reis eerst naar het Zuidoosten van Groningen. Ter Apel ligt pal tegen de Duitse grens. De omstandigheden in Ter Apel zijn al maanden slecht. Het is geen plek om een asielaanvraag in te dienen en bij te komen van traumatische gebeurtenissen.
Een menswaardige behandeling voor asielzoekers
Het is onacceptabel dat de Nederlandse overheid het niet voor elkaar kreeg om asielzoekers menswaardige leefomstandigheden te bieden. Intussen heeft Minister Kuipers (VWS) aangegeven dat er afspraken zijn gemaakt tussen de overheid en het Veiligheidsberaad en gemeenten om de medische zorg aan asielzoekers te garanderen. ‘Ook wanneer asielzoekers niet gehuisvest kunnen worden in bestaande opvanglocaties hebben zij het recht op medische zorg. Buiten het hek betekent niet buiten de wet,’ zegt onze directeur, Judith Sargentini. ‘De vele kwetsbare mensen die nog altijd van locatie naar locatie worden geschoven verdienen een menswaardige behandeling.’
Ter Apel: een Europees patroon
De opvangcrisis in Ter Apel heeft veel overeenkomsten met vergelijkbare situaties in Europa, zoals het Griekse vluchtelingenkamp Moria. In heel Europa ziet Artsen zonder Grenzen al jaren dat vluchtelingen, migranten en asielzoekers aan hun lot worden overgelaten. In plaats van bescherming, recht op asiel en het respecteren van mensenrechten, krijgen mensen steeds vaker te maken met pushbacks, onmenselijke opvang, detentie en geweld aan grenzen. Europa, en dus ook Nederland, moet absoluut het beleid rondom migratie en asiel herzien. Dit beleid moet erop gericht zijn om mensen op de vlucht juist te helpen en te beschermen.
Reacties uitgeschakeld voor Noten 43 t/m 46/Fleur Agema, Hater
Mensen die er al een maand buiten slapen. Geen douches, vieze dixies als wc, geen lunch, iedere avond patat. Nauwelijks groente of fruit. Geen beveiliging, geen informatie. Ook vrouwen en kinderen weten tot ’s avonds laat niet of ze opvang krijgen. Onvoldoende medische zorg. De tentjes die door vrijwilligers uitgedeeld waren, werden alweer weggehaald door handhaving, nog voor de eerste regenbuien. Dwars door alles heen spelen de ouders met hun kindjes, tillen de mannen die buiten moeten slapen de bagage over het hoge hek voor de vrouwen die wel naar binnen mogen, zorgen ze ervoor dat de invaliden ook te eten krijgen.
MiGreat zorgt, in samenwerking met een heleboel lokale organisaties en activisten, voor een warme, gezonde maaltijd, dekens en andere noodhulp. We worden overspoeld door vrijwilligers en donaties, bedankt hiervoor!
Vrijwilligers brachten maandag zo’n 200 tenten naar het aanmeldcentrum in Ter Apel voor de mensen die anders buiten moesten slapen. Gisteren werden die tenten weer weggehaald, vanwege zorgen over de brandveiligheid. Ook zouden de tenten de situatie in het aanmeldcentrum nog onoverzichtelijker maken. De initiatiefnemer van de tentencampagne begrijpt het niet: “Er was geen dringende reden om ze weg te halen”.
Lokale ondernemers hadden de opgooitentjes gekocht na een crowdfundingsactie waarmee 12.500 euro werd ingezameld. Volgens een gemeentewoordvoerder waren de tenten niet de oplossing. “We weten niet wat er zich in de tentjes afspeelt”, zei de woordvoerder tegen persbureau ANP. “We waarderen het verschrikkelijk wat deze ondernemers hebben gedaan, maar het biedt niet de oplossing en maakt het werk hier niet makkelijker.”
Spullen uit het zicht
Initiatiefnemer Willem Straat snapt niets van het besluit om de tenten weg te halen. “Ik kan er met mijn hoofd niet bij dat de gemeente naast iemand gaat staan en zegt ‘u moet uw tentje inleveren, want het is veiliger dat u in de buitenlucht gaat slapen’. Er was geen sprake van een noodsituatie en wat mij betreft daarom geen dringende reden om die tenten weg te halen.”
De tenten zijn juist bevorderlijk voor de veiligheid, betoogt Straat. “Je hoort dat er weleens wat gestolen wordt. Met een tent kun je je spullen uit het zicht halen en zelf voor de tent gaan zitten.”
We hebben de tenten aan vluchtelingen gegeven, zij zijn eigenaar. Ik hoor dat ze teruggestuurd gaan worden, maar ik wil ze niet terug.Willem Straat, initiatiefnemer tentjesactie voor Ter Apel
De ondernemer zocht contact met de Veiligheidsregio nadat hij drie weken geleden de crowdfundingsactie opzette. “Ze noemden het een sympathiek initiatief, maar zeiden dat ik ze voor de voeten liep omdat ze bezig waren aan een structurele oplossing. Dat klonk goed, want structureel is natuurlijk beter. Dus hielden we de actie toen even aan.”
Een structurele oplossing bleef uit. “Toen ik zaterdag hoorde dat het weer mis ging, ben ik er maandagavond heengegaan. Dat had ik niet van tevoren aangekondigd, maar het was inmiddels niet onbekend meer dat ik tentjes kon leveren als dat nodig was.”
Van ernstige ongeregeldheden op het terrein van het aanmeldcentrum heeft Straat niets gemerkt. “We zijn ontvangen met veel blijdschap, niemand was agressief. Heb alleen vriendelijke, dankbare mensen gezien.” Waar de tenten nu zijn, is niet duidelijk. “Maar we hebben ze aan de vluchtelingen gegeven, zij zijn eigenaar. Ik hoor dat ze via via teruggestuurd gaan worden, maar ik wil ze niet terug.”
Servicepunt Rode Kruis nog dicht
Het Rode Kruis heeft besloten om de heropening vandaag van het servicepunt van de organisatie in Ter Apel uit te stellen. Een woordvoerder zegt dat het nog niet veilig genoeg is voor de medewerkers. Het servicepunt, waar EHBO wordt verleend en mensen terecht kunnen met vragen, sloot een paar dagen geleden vanwege geweldsincidenten.
“Ook zijn er afgelopen weekend spullen van een medewerker kwijtgeraakt. We willen dat onze mensen veilig kunnen werken”, zegt de woordvoerder. Om welke spullen het gaat, is niet bekendgemaakt.
In de sporthal van het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel is een drie maanden oude baby overleden. Dat bevestigt een woordvoerder van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). De doodsoorzaak is nog niet bekend en wordt momenteel onderzocht.
Het COA-personeel is diep geschokt door deze verschrikkelijke gebeurtenis. Met name in Ter Apel komt dit hard aan,’ meldt de woordvoerder van het COA. ‘Onder bewoners en medewerkers heersen gevoelens van verdriet en onmacht,’ aldus het COA.
Het COA geeft de naam en andere details van het kind niet vrij. Het is niet duidelijk via welke landen het kind met zijn ouder(s) naar Ter Apel is gereisd. De doodsoorzaak is nog onbekend.
Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) laat in een tweet weten ‘diep geschokt’ te zijn ‘door deze verschrikkelijke gebeurtenis.’ Hij wenst de familie en het personeel veel sterkte toe.
De sporthal staat op het terrein van het overvolle aanmeldcentrum in Ter Apel, waar vluchtelingen zich moeten melden als zij in Nederland arriveren. Door ruimtegebrek wordt de sporthal nu al een tijd lang gebruikt als extra opvanglocatie.
Door het enorme ruimtegebrek sliepen dinsdagnacht zevenhonderd mensen buiten. Niet eerder waren zoveel mensen veroordeeld tot een slaapplek in de open lucht.
Tentenkamp
Asielzoekers die buiten het aanmeldcentrum wachten op een opvangplek mogen niet meer in tenten verblijven. Dat staat in een noodverordening van de Groningse burgemeester Koen Schuiling, tevens voorzitter van de veiligheidsregio Groningen.
Eerder gaven betrokken burgers tenten aan de vluchtelingen, maar daardoor krijgt ‘het terrein buiten de hekken het karakter van een tentenkamp’, aldus de verordening. In het verbod staat dat de tenten ‘het zicht van de camera’s beperken’ en kunnen leiden tot onoverzichtelijke en onveilige situaties. Bovendien zouden tentharingen als wapen zijn ingezet bij vechtpartijen.
Extra opvang
Burgemeester Schuiling wil dat er uiterlijk vrijdag een tijdelijke extra opvang gerealiseerd is. Staatssecretaris Van der Burg is daar ‘volop mee bezig’. Op deze nieuwe locatie kunnen asielzoekers voor korte tijd worden opgevangen als het bij het aanmeldcentrum te druk is. Deze locatie moet niet in Ter Apel zelf komen − het dorp is overbelast.
Het Rode Kruis opende het humanitaire servicepunt nabij het aanmeldcentrum woensdagmorgen niet. Het is er zo druk dat de hulporganisatie eerst meer hulp wil laten komen. Eerder werd het servicepunt gesloten om de veiligheid van medewerkers te garanderen, nadat er vechtpartijen uitbraken.
Werk neergelegd
Een deel van het COA-personeel in Ter Apel legde dinsdag het werk neer. De onvrede over de aanhoudende crisis was voor werknemers te veel. COA-woordvoerder Jacqueline Engbers: ‘We zijn er om mensen op te vangen, niet om ze op de stoep te laten staan.’
VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR houdt de situatie nauwlettend in de gaten en is kritisch op de huidige omstandigheden. Andrea Vonkeman, hoofd van UNHCR Nederland, stelt dat de problemen in de asielopvang niet alleen in Nederland spelen, maar ook in bijvoorbeeld België en Oostenrijk.
Aanmelden in de drukte
Ter Apel is de laatste jaren uitgegroeid tot het gezicht van de Nederlandse asielopvang. De kleine plaats in Groningen is de enige plek in Nederland waar asielzoekers zich kunnen aanmelden. Door jarenlang beleid van openen en sluiten van AZC’s kunnen asielzoekers vanuit Ter Apel al maanden niet doorstromen naar opvanglocaties. Tegelijkertijd krijgen statushouders in AZC’s niet op tijd een woning toegewezen, waardoor de gehele asielketen verstopt.
Staatssecretaris Van der Burg maakte begin juli bekend dat dat een tweede aanmeldcentrum geopend zal worden in Bant, in de Noordoostpolder.
Kamerleden reageren geschokt op het overlijden van de baby in de sporthal bij het aanmeldcentrum Ter Apel. GroenLinks en de PvdA willen dat staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) per brief opheldering geeft over de dood van de baby.
Bij het onderzoek naar de doodsoorzaak van de baby die in het aanmeldcentrum in Ter Apel is overleden zijn geen strafbare feiten aan het licht gekomen. Dat meldt het Openbaar Ministerie in Noord-Nederland op basis van voorlopig onderzoek door de forensische opsporing en het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Er komt daarom geen strafrechtelijk onderzoek.
De baby van drie maanden oud overleed anderhalve week geleden in de sporthal op het terrein van het aanmeldcentrum. Die was ingericht als noodopvang omdat alle reguliere plaatsen in het centrum vol waren.
Het Openbaar Ministerie heeft de doodsoorzaak nog niet kunnen vaststellen. Er is door het OM alleen gekeken naar mogelijke strafrechtelijke feiten, maar daarvan is dus niets gebleken. De officier van justitie heeft het lichaam daarom vrijgegeven. Behalve onderzoek aan het lichaam zijn er ook getuigen gehoord.
Verder onderzoek
Er wordt onder leiding van het NFI nog aanvullend onderzoek gedaan door gespecialiseerde forensisch neuropathologen. De uitkomst daarvan komt pas over zes tot negen maanden.
Het OM benadrukt dat het definitieve oordeel daarom pas later kan worden gegeven. Vanwege de maatschappelijke onrust is ervoor gekozen de voorlopige conclusie naar buiten te brengen. Het OM zegt hierover dat dit zeer waarschijnlijk ook het definitieve oordeel zal zijn.
Er werden na het bekend worden van het overlijden direct meerdere onderzoeken gestart. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid lieten weten te kijken naar alle aspecten die een rol gespeeld kunnen hebben bij het overlijden. Daarbij wordt onder meer bekeken hoe het zit met de beschikbare zorg en de leefomstandigheden in en rond het aanmeldcentrum. Verder wordt gekeken of er een medische oorzaak is en of er eerder zorg is verleend.
Geschokte reacties
Het nieuws over het overlijden van de baby leidde tot geschokte reacties, ook in het buitenland. De Europese Commissie liet weten te verwachten dat Nederland grondig onderzoek doet. Het was voor het eerst dat het dagelijks bestuur van de EU reageerde op de problemen in Ter Apel.
Twee dagen na het overlijden van de baby besloot Artsen zonder Grenzen noodhulp te gaan verlenen in het aanmeldcentrum. De hulporganisatie kwam niet eerder in actie in Nederland.
De familie van de baby die vorige maand overleed in een sporthal bij het aanmeldcentrum in Ter Apel, wil zeker weten of het kindje niet door een misdrijf om het leven is gekomen. Er is een advocaat ingeschakeld om de conclusie van het Openbaar Ministerie (OM) na te trekken.
Het OM maakte begin deze maand bekend geen strafrechtelijk onderzoek in te stellen naar het overlijden van de drie maanden oude baby. Aanwijzingen dat doodsoorzaak het gevolg is van een strafbaar feit ontbrak, zo werd gemeld. Die conclusie werd getrokken op basis van onderzoeken van de forensische opsporing en het Nederlands Forensisch Instituut (NFI).
Onrust
De advocaat van de familie, Richard Korver, meldt tegenover het AD dat er nog veel vragen leven. “Ik wil zelf beoordelen of laten beoordelen door een deskundige of de conclusies juist zijn. Het zou niet de eerste keer zijn dat het OM fout zit”, aldus Korver.
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de Inspectie Justitie en Veiligheid doen verder onderzoek naar alle aspecten die mogelijk een rol gespeeld kunnen hebben bij het overlijden. Ook de conclusie van het OM is nog niet definitief, maar die besloot het voorlopige oordeel al naar buiten te brengen vanwege de maatschappelijke onrust die ontstond over de overlijden van de baby.
Reacties uitgeschakeld voor Noten 47 t/m 51/Fleur Agema, Hater
De Nederlandse Staat en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) moeten van de rechter maatregelen nemen zodat de (crisis)noodopvang voor asielzoekers aan de internationale normen gaat voldoen. De rechtbank Den Haag oordeelde in een kort geding dat Stichting Vluchtelingenwerk Nederland afgelopen zomer aanspande.
De rechter oordeelt dat iedere asielzoeker die zich in Ter Apel, of bij een ander asielzoekerscentrum in Nederland meldt, recht heeft op onderdak. Een overdekte slaapplaats, water, voedsel en toegang tot hygiënisch sanitair zijn de minimale eisen. Afgelopen zomer sliepen asielzoekers soms nachten buiten omdat er geen plek was. Vorige week deelde een actiegroep nog tenten uit aan asielzoekers waar geen slaapplek voor was.
Per direct moet er dag en nacht toegang zijn tot drinkwater en moet er voldoende en geschikt voedsel zijn, vindt de rechter. De overheid moet daarnaast binnen negen maanden zorgen voor een slaapkamer “met minimaal 4 m2 slaapruimte per persoon, een deur die kan worden afgesloten en een raam dat kan worden geopend”.
Vluchtelingenwerk wilde dat de rechter de Staat een ultimatum zou stellen om te zorgen voor een menswaardige asielopvang. Die is nu zowel in noodopvanglocaties als op crisisnoodopvanglocaties ernstig onder de maat, vindt de stichting. De opvang zou niet voldoen aan internationale normen zoals die zijn vastgelegd in de Europese Opvangrichtlijn en het Verdrag voor de Rechten van het Kind.
Vluchtelingenwerk eiste dat asielzoekers een afsluitbare slaapkamer krijgen, vrije toegang tot sanitaire voorzieningen hebben en dat er voldoende eten voor alle asielzoekers is waarbij rekening is gehouden met hun eetgewoonten. De rechter gaat dus mee in de eisen van Vluchtelingenwerk.
Frank Candel, voorzitter van Vluchtelingenwerk, noemt het een kraakheldere en noodzakelijke uitspraak. “Maar dit is nog geen reden tot vreugde. Het is triest dat voor iets basaals als humane opvang een uitspraak van de rechter nodig is, en we zijn pas blij als geen enkele asielzoeker meer in een tent, gymzaal of evenementenhal hoeft te slapen.”
Opvang van kwetsbaren
De rechter heeft ook beslist dat kwetsbaren per direct uit de crisisnoodopvang moeten. Dit zijn tijdelijke locaties zoals sporthallen die door de veiligheidsregio’s worden aangedragen en waar de voorzieningen minimaal zijn.
Kwetsbaren zijn onder anderen baby’s en hun ouders, alleenreizende kinderen, asielzoekers die medische behandeling nodig hebben of kampen met psychische problemen en hoogzwangere vrouwen. Zij moeten worden overgebracht naar locaties die passen bij hun omstandigheden.
Eerder legde NOS op 3 in de podcast Lang Verhaal Kort uit wat de problemen in Ter Apel zijn en hoe het COA deze probeert aan te pakken.
Al maanden trekken de inspectie en belangengroepen aan de bel over de opvang van amv’s (alleenstaande minderjarige asielzoekers). Op dit moment zitten er gemiddeld zo’n 300 kinderen in het aanmeldcentrum Ter Apel, omdat er te weinig opvangplekken voor hen zijn.
In Ter Apel is officieel plek voor 55 kinderen, vanuit daar gaan ze door naar andere opvanglocaties. De rechter zegt dat de opvang voor deze kwetsbare groep binnen twee weken moet worden verbeterd en dat er extra opvangplekken moeten komen. Over twee weken mogen er maximaal 55 minderjarigen in Ter Apel worden opgevangen en moeten ze binnen vijf dagen naar een andere locatie, speciaal voor kinderen, worden overgebracht.
Ook wilde Vluchtelingenwerk dat de Staat en het COA alle asielzoekers in Nederland gelijk behandelen. Volgens de organisatie is bijvoorbeeld de kwaliteit van de opvangplekken voor Oekraïners nu hoger dan die voor andere vluchtelingen. Die vordering wijst de rechter af, omdat de situatie van de Oekraïners verschilt van asielzoekers.
Van der Burg deelt zorgen
Een woordvoerder van staatssecretaris Van der Burg voor Asiel en Migratie zegt dat die de uitspraak nader bestudeert. Wel is er al overleg met Vluchtelingenwerk. “Wij denken graag met hem mee”, reageert Candel van de stichting. “Van der Burg moet zo snel mogelijk met een plan komen.”
“De zorgen die Vluchtelingenwerk naar voren heeft gebracht, zijn ook onze zorgen”, zegt de woordvoerder van Van der Burg. “Op dit moment bieden we asielaanvragers niet wat wij in eerdere jaren wel konden bieden. Dat zien wij ook.”
Van der Burg vraagt vandaag in een brief aan gemeenten om bij te dragen aan de opvang van asielkinderen. “Voor ons staat voorop dat minderjarigen kwetsbaar zijn en menswaardige opvang in een veilige omgeving verdienen.”
Vluchtelingenwerk Nederland eist van de Staat dat de opvang voor alle asielzoekers uiterlijk op 1 oktober aan de wettelijke minimumeisen voldoet. Dat staat in de dagvaarding die vanmiddag namens Stichting Vluchtelingenwerk Nederland naar het COA en de staat is verstuurd.
“Dit is een opvangcrisis zonder vluchtelingencrisis. Er is geen sprake van overmacht, maar van jarenlang falend beleid”, zegt voorzitter van Vluchtelingenwerk Nederland Frank Candel. “De wettelijke minimumeisen zijn er om de ondergrens te markeren als het moeilijk wordt. Maar de opvang zakt nu structureel door de humanitaire ondergrens.”
Candel zegt dat er daarom met “pijn in het hart” een kort geding is aangespannen. “Dit doen we ook voor alle medewerkers in de asielketen voor wie de situatie onwerkbaar is geworden.”
Eisen van Vluchtelingenwerk
Volgens de eis van Vluchtelingenwerk moet de opvang voor alle asielzoekers en statushouders uiterlijk op 1 oktober aan de volgende voorwaarden voldoen:
Dag en nacht toegang tot drinkwater;
Enige mate van privacy door een afgesloten slaapkamer voor gezinnen of groepen van maximaal zes personen;
Toegang krijgen tot douches en toiletten;
Genoeg maaltijden;
Toegang tot nodige gezondheidszorg;
Toegang tot onderwijs en speelvoorzieningen voor kinderen.
De vluchtelingenorganisatie zegt dat ze (hoog)zwangere vrouwen en ernstig zieke asielzoekers aantrof in tenten en gymzalen. Daarom eist de organisatie dat elke asielzoeker per direct (en dus niet per 1 oktober) een medische screening krijgt voor die wordt overgeplaatst naar een (crisis)noodopvang.
Plan voor langere termijn
In de dagvaarding zegt Vluchtelingenwerk dat de problemen rond de opvang voorkomen hadden kunnen worden. Formeel kunnen gemeenten verzoeken van de Staat voor opvang naast zich neerleggen. Maar staatssecretaris Van der Burg (Asiel) kan gemeenten op korte termijn alsnog verantwoordelijk kan maken voor opvang, aldus Vluchtelingenwerk.
“Bijvoorbeeld door zich te beroepen op het staatsnoodrecht, een spoedwet te maken en het inzetten van leegstaande kazernes, kantoorpanden en andere panden van het Rijksvastgoedbedrijf.” Ook tijdelijke huisvesting in hotels, recreatiewoningen en vakantieparken, en het uitbreiden van de mogelijkheden voor asielzoekers om tijdelijk bij familie te logeren worden genoemd.
“Ook laat de staatssecretaris na om een concreet plan voor de langere termijn uit te werken. Hier vragen gemeenten al langer om. Hiermee kan hij gemeenten overtuigen om nog één keer de schouders eronder te zetten”, klinkt het.
Ongelijke behandeling
Vluchtelingenwerk zegt dat de politieke middelen om gemeenten voor opvang te laten zorgen wel zijn gebruikt voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne.
“Terwijl vluchtelingen uit landen als Syrië, Afghanistan en Jemen op de grond slapen stonden maandenlang duizenden bedden voor Oekraïners leeg. Ook is het contrast tussen de opvangomstandigheden voor Oekraïners en die voor vluchtelingen uit andere landen levensgroot en niet te rechtvaardigen”, aldus de vluchtelingenorganisatie.
Gisteren trok het kabinet voor het eerst de vergunningverlening voor een asielzoekerscentrum naar zich toe. In de Overijsselse plaats Albergen wordt een hotel ingericht als opvangplek, maakte het kabinet dinsdagavond bekend. Tientallen mensen verzamelden zich uit protest bij het hotel.
Vluchtelingenwerk kondigde al eerder aan om naar de rechter te stappen als de opvang niet snel zou verbeteren. Advocaat Geert-Jan Knoops zei dat de zaak kans van slagen heeft. “De afgelopen jaren heeft de rechter zich vaker proactief getoond bij beleidsmatige keuzes, bijvoorbeeld bij het terughalen van IS-vrouwen of de Urgenda-zaak over het terugdringen van de CO2-uitstoot.”
”Terwijl vluchtelingen uit landen als Syrië, Afghanistan en Jemen op de grond slapen stonden maandenlang duizenden bedden voor Oekraïners leeg. Ook is het contrast tussen de opvangomstandigheden voor Oekraïners en die voor vluchtelingen uit andere landen vaak groot en niet te rechtvaardigen.”
Op 17 augustus heeft VluchtelingenWerk een kort geding aangespannen tegen het Rijk en het COA vanwege de opvangcrisis. De eis is dat de opvang per 1 oktober weer aan de minimale wettelijke eisen voldoet. Met een uitspraak van de rechter wil VluchtelingenWerk de bestuurlijke impasse tussen het Rijk en gemeenten doorbreken. Hierdoor zakt de opvang al bijna een jaar onder de humanitaire ondergrens. De zitting is op 15 september bij de rechtbank Den Haag.
SCHADELIJKE OMSTANDIGHEDEN IN OPVANGLOCATIES
VluchtelingenWerk kondigde op 6 juli al aan naar de rechter te stappen als de opvang niet snel verbetert. Sinds september vorig jaar wonen duizenden vluchtelingen in (crisis)noodopvanglocaties die niet geschikt zijn voor bewoning. Het gaat om locaties als tenten, gymzalen en evenementenhallen. Het ontbreekt er aan de meest basale voorwaarden zoals privacy, voldoende schoon sanitair, bedden, genoeg en fatsoenlijk eten en bescherming tegen weersomstandigheden. De Inspectie voor de Gezondheidszorg concludeerde dat deze vorm van opvang schadelijk is voor de fysieke en mentale gezondheid van bewoners. Van tijdelijkheid is geen sprake meer, dit is het nieuwe normaal geworden en dat is onacceptabel.
DE EIS
VluchtelingenWerk eist daarom bij de rechter dat de opvang voor alle asielzoekers en statushouders uiterlijk op 1 oktober 2022 voldoet aan de wettelijke minimale eisen. Concreet betekent dit:
Dag en nacht toegang tot drinkwater;
Toegang tot nodige gezondheidszorg;
Enige mate van privacy door een afgesloten slaapkamer voor gezinnen of groepen van maximaal zes personen;
Alle asielzoekers moeten toegang krijgen tot douches en toiletten;
Genoeg adequate maaltijden;
Toegang tot onderwijs en speelvoorzieningen voor kinderen.
VluchtelingenWerk eist bovendien dat alle asielzoekers per direct een medische check krijgen voor ze worden overgeplaatst naar een (crisis)noodopvang. De afgelopen tijd trof VluchtelingenWerk meerdere zwangere vrouwen en zieke asielzoekers aan in tenten en gymzalen. Hier mogen zij niet in terecht komen.
BESTUURLIJKE IMPASSE
In de dagvaarding beargumenteert VluchtelingenWerk dat deze opvangcrisis is veroorzaakt door politieke keuzes en voorkomen had kunnen worden. In tegenstelling tot eerdere opvangcrises is er ditmaal geen sprake van overmacht. Het aantal asielverzoeken was de afgelopen jaren juist relatief laag en stabiel. Door bezuinigingen op de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en het sluiten van AZC’s verkeert het asielsysteem al jaren in een permanente staat van crisis. Dat deze crisis door het Rijk zelf is veroorzaakt zorgt onder meer voor onwil bij gemeenten om extra opvangplekken aan te dragen. Hierdoor ontstond een bestuurlijke impasse: er zijn genoeg locaties om de huidige aantallen asielzoekers op te kunnen vangen, maar veel gemeenten weigeren hieraan mee te werken.
ONGELIJKE BEHANDELING
Omdat gemeenten formeel niet verantwoordelijk zijn voor de opvang van asielzoekers kunnen zij verzoeken van het Rijk naast zich neerleggen. VluchtelingenWerk wijst erop dat staatssecretaris Van der Burg genoeg middelen heeft om gemeenten hier wél voor verantwoordelijk te maken. Dat die middelen wel zijn gebruikt voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne leidt in de praktijk tot ongelijke behandeling. Terwijl vluchtelingen uit landen als Syrië, Afghanistan en Jemen op de grond slapen stonden maandenlang duizenden bedden voor Oekraïners leeg. Ook is het contrast tussen de opvangomstandigheden voor Oekraïners en die voor vluchtelingen uit andere landen vaak groot en niet te rechtvaardigen.
WAT KAN ER GEDAAN WORDEN?
De nood is zo hoog dat geen enkel middel ongemoeid mag blijven. Toch zijn er nog oplossingen die nu niet worden gebruikt. Staatssecretaris Van der Burg kan de bestuurlijke impasse doorbreken door gemeenten op korte termijn alsnog verantwoordelijk te maken. Dat kan door middel van een spoedwet of door een beroep te doen op staatsnoodrecht. Ook kunnen panden in beheer van de Rijksgebouwendienst worden gebruikt. Verder kan meer gekeken worden naar huisvesting van erkende vluchtelingen in hotels, de huur van recreatiewoningen en vakantieparken, en het uitbreiden van de mogelijkheden voor asielzoekers om tijdelijk bij familie te logeren.
In deze publicatie legt VluchtelingenWerk uit waar het kort geding om draait
