BRONNEN WAARUIT HET FASCISTISCHE KARAKTER VAN DE PVV BLIJKT
Voor wie nog twijfelt, leze onderstaande Bronnen/Onderzoeken
PROTOTYPICAL FASCISM IN CONTEMPORARY DUTCH POLITICSTHESISHENK BOVEKERK Prototypical Fascism in Contemporary Dutch Politics Henk Bovekerk (s475630) Tilburg University the Netherlands BA Liberal Arts & Sciences (Humanities major) Under the supervision of dr. A.C.J. de Ruiter Read by prof. dr. J.M.E. Blommaert Fall Semester 2011 http://www.henkbovekerk.nl/wp-content/uploads/2020/01/BA-Thesis-Henk-Bovekerk.pdf
UNIVERSSTUDENT KRIJGT 10 VOOR THESIS OVER ”FASCISTISCHE” PVV
2 JANUARY 2012
Henk Bovekerk, UvT-student (Liberal Arts & Sciences) werd voor zijn thesis ‘Prototypical Fascism in Contemporary Dutch Politics: An Analysis‘, beloond met het hoogst haalbare: een tien.
Naar aanleiding van het boekje De Eeuwige Terugkeer van het Fascisme van Rob Riemen (2010) maakte Bovekerk een analyse van de PVV van Geert Wilders. Rob Riemen stelt dat Geert Wilders en zijn beweging het prototype zijn van hedendaags fascisme. Wat is eigenlijk fascisme? Is er inderdaad een terugkeer van het fascisme? En zijn Geert Wilders en zijn beweging het prototype van hedendaags fascisme? Op basis van het werk van historicus Robert O. Paxton over hoe het fascisme werkt, en na bestudering van de werken van onder andere Geert Wilders en Martin Bosma, concludeert Bovekerk dat we in Nederland inderdaad te maken hebben met een fascistische partij in een gevorderd stadium: de PVV.
Overigens is de scriptie van Bovekerk nog niet gepubliceerd in de Theses-database van de UvT. Volgens de universiteit zal dat nog een week duren. Update: Bovekerk publiceerde de scriptie inmiddels wel op zijn eigen site. Lees de scriptie hier.
Bovekerk werd bij het schrijven van de scriptie begeleid door arabist Jan Jaap de Ruiter. Tweede lezer is Jan Blommaert. Beiden staan bekend als tegenstander van de PVV. Op internet ontstond daarom direct na bekendmaking van het nieuws een discussie over de onafhankelijkheid van de begeleiders en het linkse imago van de universiteit.
Is het niet opvallend dat een student, die de PVV fascistisch noemt, zo’n hoog cijfer krijgt van een academicus die bekend staat als PVV-criticus? Op Twitter laat de arabist weten de thesis academisch briljant te vinden: “De thesis van Bovekerk is door mij, als begeleider en prof Jan Blommaert als tweede lezer met een 10 beoordeeld op grond van de kwaliteit. De PVV aanhangers moeten niet zo bang zijn voor een beetje kritiek en een scherpe academische analyse.”
Tegen Univers zegt de arabist: “Het cijfer voor deze thesis heeft enkel te maken met de academische kwaliteit ervan; daar waren zowel ik als de tweede lezer het over eens.”
Via Twitter laat Geert Wilders weten: “Op de KU in T zijn ze allemaal Stapel.” De wetenschappers van de UvT reageren daar vervolgens weer op via Twitter. “Tilburg University nodigt de heer Wilders van harte uit voor een inhoudelijk debat op onze schone campus .”
BN DE STEM
ONDERZOEKERS: PVV IS EXTREEM-RECHTS
10 DECEMBER 2008
AMSTERDAM (ANP) – De PVV van Geert Wilders kan als extreemrechts worden bestempeld. Onderzoekers van de Anne Frank Stichting en de Universiteit Leiden stellen dat in de woensdag verschenen achtste Monitor Racisme en Extremisme.
Wilders reageerde direct woedend. ,,Ze zijn helemaal van de pot gerukt. Het is een belediging van de PVV en onze kiezers”, stelde de PVV-leider.
Volgens de onderzoekers is het probleem van ‘islamofobie’ in Nederland het afgelopen jaar aanzienlijk groter geworden. Ze spreken van een ‘negatief opinieklimaat’ over moslims en signaleren meer geweld tegen deze gemeenschap.
ANNE FRANKSTICHTINGMONITOR RACISME & EXTREMISMEACHTSTE REPORTAGE2008ONDER REDACTIE VAN JAAP VAN DONSELAAR EN PETER R.RODRIGUES ”HET EXTREEM-RECHTSE EN DISCRIMINATOIRE GEHALTE VAN DE PVV”BLADZIJDEN 167-199
ORIGINELE BRON ANNE FRANK STICHTING
[WILDERS/PVV RAPPORT TE VINDEN ONDER[zoekfunctie]MONITOR RACISME EN EXTREMISME
TEKST RAPPORT OVER WILDERS/PVV
HET EXTREEM-RECHTSE EN DISCRIMINATOIRE GEHALTE VAN DE PVV BLADZIJDE 170 In hoeverre is de pvv in verband te brengen met rechtsextremisme? En in hoeverre hebben uitingen van de pvv een discriminatoir karakter? Deze vragen worden niet zelden opgeworpen2 en zijn onlosmakelijk verbonden met de positie van de pvv in de Nederlandse samenleving. Ondanks het feit dat de pvv niet direct uit een extreemrechtse traditie is ontstaan, vormen deze vragen voor ons een goede reden om de pvv onder de loep te nemen.3 Onze aanpak is gebaseerd op die van twee al langer bestaande, longitudinale deelprojecten van de monitor, namelijk (a) onderzoek naar extreemrechtse formaties, dat overwegend sociaal-wetenschappelijk is en (b) onderzoek naar opsporing en vervolging van discriminatie, dat primair juridisch is. Ons onderzoek naar de pvv is dus multidisciplinair en bestaat uit twee delen. In het eerste staat de vraag centraal in hoeverre de pvv te beschouwen is als een extreemrechtse formatie. Het tweede deel gaat over de relatie tussen pvv en discriminatieverboden. 8.2 De pvv als extreemrechtse formatie De vijfde monitorrapportage (2002) bevat een deelonderzoek, getiteld Het extreem-rechtse en racistische gehalte van de lpf/Leefbaar-stroming. 4 Getracht werd genoemd ‘gehalte’ te bepalen aan de hand van drie indicatoren, ideologie, sociale genealogie en magneetfunctie. Ons onderzoek naar het extreemrechtse gehalte van de pvv heeft grotendeels langs dezelfde lijnen plaatsgevonden. Allereerst aan de hand van de vraag in hoeverre gesproken kan worden van een extreemrechtse ideologie. De tweede indicator, sociale genealogie, berust op de bevinding dat extreemrechtse
BLADZIJDE 171 groepen niet zomaar ontstaan, maar meestal uit andere extreemrechtse formaties voortkomen.5 Onder de oprichters van extreemrechtse organisaties bevinden zich heel vaak personen die voordien bij andere verwante, extreemrechtse organisaties aangesloten zijn geweest. Deze personele continuïteit geldt niet alleen voor de oprichters, maar evenzeer voor een aantal personen die zich gaandeweg bij een organisatie aansluiten. De derde indicator is de magneetfunctie: de aantrekkingskracht die de partij uitoefent op ‘radicalen’, personen die blijk hebben gegeven van uitgesproken extreemrechtse sympathieën. De indicatoren ideologie en magneetfunctie komen in de volgende paragrafen aan de orde. Over sociale genealogie kan hier worden volstaan met enkele opmerkingen. Noch onder de oprichters van de pvv noch onder de huidige Tweede Kamerfractie bevinden zich personen met een extreemrechtse ‘carrière’, althans voor zover wij hebben kunnen nagaan. De tweede vraag – het gaandeweg bij de organisatie aansluiten van ‘bekende’ rechtsextremisten – kan niet beantwoord worden, omdat de pvv tot dusverre geen leden heeft toegelaten. Omdat de pvv als formele organisatie vrijwel geen bemensing heeft, is van bovengenoemde sociale genealogie dus ook geen sprake. 8.2.1 Extreemrechtse ideologie in vogelvlucht De ideologie van extreemrechts in Nederland is oppervlakkig beschouwd in enkele zinnen te vangen. Men is in positieve zin georiënteerd op ‘het eigene’, heeft een afkeer van ‘het vreemde’, van politieke tegenstanders, van de gevestigde politiek in het algemeen, en men heeft een hang naar het autoritaire. Echter, binnen extreemrechtse groeperingen bestaan aanzienlijke verschillen van mening en scherpe tegenstellingen. Zo kan afkeer van het ‘vreemde’ gericht zijn tegen niet-westerse allochtonen in het algemeen, terwijl het in andere gevallen een primair antisemitische lading heeft. Dit geldt mutatis mutandis voor de oriëntatie op ‘het eigene’: dit kan betrekking hebben op het staatkundige Nederland, op een ‘Heelnederland’ (met Vlaanderen) of ook op de idee van verenigde ‘Germaanse’ volken in Europa, zoals Hitler voor ogen stond. Daarnaast kan het ideologische gehalte van diverse organisaties en van individuele rechtsextremisten nogal verschillen, variërend van een sterk ontwikkelde ideologische oriëntatie tot een die veeleer gebaseerd lijkt op enkele BLADZIJDE 172
racistische oneliners. Voorts kunnen zowel individuen als ook groepen verschillen qua radicalisme. De ideologische bewegingsruimte is niet onbeperkt, maar wordt begrensd door wettelijke bepalingen. Sinds de Tweede Wereldoorlog is het verbieden van organisaties voor extreemrechts een reële dreiging geweest, terwijl sedert de jaren zeventig daarnaast strafrechtelijke discriminatieverboden van betekenis werden. Trends van radicalisering dan wel matiging bij extreemrechts komen zowel opeenvolgend als gelijktijdig voor, waarbij matiging niet zelden het gevolg is van (dreigend) repressief overheidsoptreden. In extreemrechtse kringen bestaat van oudsher veel onderling verschil van mening. Vaak monden deze uit in onderlinge geschillen en conflicten, soms zozeer dat men in de eerste plaats elkaar lijkt te bestrijden. Deze conflicten kunnen uiteenlopende achtergronden hebben, waaronder niet in de laatste plaats ideologische. Voor een beter begrip van de extreemrechtse ideologische kaart in Nederland kan gebruik gemaakt worden van onderscheid dat in de wetenschappelijke literatuur wordt gemaakt tussen enkele basisstromingen in de (West-Europese) extreemrechtse ideeënwereld; met name bruikbaar is Bjørgo’s onderscheid tussen en analyse van de zogeheten ‘nationaaldemocraten’ en de ‘raciale revolutionairen’.6 Bjørgo’s onderscheid tussen ‘nationaaldemocraten’ en de ‘raciale revolutionairen’ valt grotendeels samen met dat tussen ‘anti-immigratie activisten’ en ‘neonazi’s’. De overeenkomsten tussen beide extreemrechtse denkrichtingen zijn hierboven al genoemd: positieve oriëntatie op het ‘eigene’, afkeer van het ‘vreemde’, afkeer van politieke tegenstanders en van de gevestigde politieke orde, een autoritaire houding. Ook de politieke stijl vertoont overeenkomsten: rigoureus, autoritair, afwijzen van bestaande politieke codes en gedragsregels. Maar er zijn ook dimensies waarop geen – zelfs geen oppervlakkige – overeenkomst valt waar te nemen, zoals de houding ten aanzien van de Tweede Wereldoorlog en het Duitse nationaal-socialisme ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. De ‘raciale revolutionairen’, ofwel neonazi’s omarmen het nationaal-socialisme en identificeren zich met nazi-Duitsland. De ‘nationaaldemocraten’ daarentegen distantiëren zich van nazi-Duitsland en zijn geneigd zich juist te identificeren met het verzet tegen de nazibezetting; zij zien BLADZIJDE 173 zich als erfgenamen van verzet tegen vreemde overheersing. Een andere dimensie waarop een belangrijk verschil valt waar te nemen, is de houding ten opzichte van de parlementaire democratie. Terwijl de ‘nationaaldemocraten’ binnen de parlementaire democratie opereren en deze willen corrigeren in de door hen gewenste richting, nemen de ‘raciale revolutionairen’ het standpunt in dat de parlementaire democratie moet worden afgeschaft. In neonazi-jargon: ‘het systeem heeft geen fouten, maar het systeem is de fout’. Een derde dimensie waarop een in het oog springend verschil valt te benoemen betreft opvattingen over het gebruik van geweld om het uiteindelijke politieke doel te bereiken. Terwijl ‘raciale revolutionairen’ het gebruik van geweld gerechtvaardigd achten, wijzen ‘nationaaldemocraten’ dit middel af. Dit laatste althans in beginsel, want soms worden ook door ‘nationaaldemocraten’ bepaalde vormen van geweld als zelfverdediging beschouwd en derhalve gezien als een noodzakelijk kwaad. Hoewel de positieve oriëntatie op het ‘eigene’ en de afkeer van het ‘vreemde’ karakteristiek zijn voor beide extreemrechtse stromingen, worden verschillende definities, afgrenzingen en accenten gelegd. Zo zijn er verschillen wie tot het ‘vreemde’ en wie tot het ‘eigene’ worden gerekend. Bij de ‘raciaal revolutionairen’ is ‘ras’ van doorslaggevend belang, maar zijn er wel twee verschillende benaderingen te onderscheiden. In de eerste draait het bij ‘ras’ primair om joden en vervolgens volkeren die niet tot het ‘arische ras’ behoren (niet-westerse allochtonen). Joden zijn de ultieme vijand, trachten de wereld te overheersen en het arische ras te vernietigen, zo redeneert men. Maar even ‘volksvreemd’ zijn niet-westerse allochtonen en daarbij vormt huidskleur in de praktijk een belangrijk criterium. Bij deze benadering behoort de bevolking van omringende landen (Duitsers, Engelsen, Fransen) niet tot het vreemde. Het ‘eigene’, dat zijn ‘de Germaanse volkeren van Europa’. Bij de tweede, meer op Nederland gerichte benadering ligt het iets anders, omdat ‘ras’ primair betrekking heeft op Nederlanders en Vlamingen (die in feite als Nederlanders worden beschouwd). In deze Heelnederlandse benadering wordt vaak ook uitgegaan van een ‘stamverwantschap’ met blanke Zuid-Afrikanen. Gezien de geschiedenis van Zuid-Afrika worden vanuit deze zienswijze Engelsen als vreemden en zelfs als vreemde overheersers gezien. Ook Fransen worden als vreemd beschouwd en BLADZIJDE 174 gezien ‘hun’ onderdrukking van de Zuidelijke Nederlanden als vreemde overheersers. Maar niet-westerse allochtonen worden nóg meer als ‘vreemd’ beschouwd dan de blanke buurlanden en niet zelden gaat deze Heelnederlandse benadering gepaard met antisemitisme. Bij de ‘nationaaldemocraten’ zijn niet-westerse allochtonen het ‘vreemde’ en is het ‘eigene’ in veel mindere mate of zelfs in het geheel niet op ‘ras’ gebaseerd. Het gaat veeleer om de eigen natie, het eigen volk, het vaderland of eenvoudigweg ‘Nederland’. Men is gekant tegen de aanwezigheid van ‘niet-blanken’, vandaag de dag primair tegen moslims, die, zo redeneert men, het land overspoelen en zich steeds meer gaan gedragen als vreemde overheersers. Bij de ‘nationaaldemocraten’ staat antisemitisme niet op de voorgrond en soms is het zelfs vrijwel of geheel afwezig. Het onderscheid tussen ‘nationaaldemocraten’ en ‘raciale revolutionairen’ is een schematisch onderscheid. De sociale werkelijkheid is gecompliceerder. Er zijn allerlei gradaties, grijstinten en accenten.7 Een belangrijke interveniërende variabele is wat door Van Donselaar het aanpassingsdilemma is genoemd.8 In het kort: krachtige taboeïsering van ‘fout’ in de Tweede Wereldoorlog, nationaal-socialisme, betrokkenheid bij (politiek) geweld en vervolgens de (wettelijke) sancties die aan deze taboeïsering zijn verbonden, leiden op de voorgrond tot een verhulling of maskering. Achter de schermen daarentegen laat men zich in mindere mate leiden door de taboes. Anders gezegd: door het aanpassingsdilemma ontstaan verschillen tussen frontstage en backstage performances. 9 De afstand tussen voorgrond- en achtergrondkenmerken wordt vooral beïnvloed door de mate van overheidsrepressie waaraan een groepering blootstaat. Hoe groter de repressie – kans op vervolging, risico van verbod – des te groter de afstand tussen voor- en achtergrondkenmerken. Om zich een goed beeld te kunnen vormen van de ideologie van een bepaalde groepering dient men rekening te houden met de mogelijkheid dat bepaalde elementen op het eerste gezicht minder goed waarneembaar zijn. 8.2.2 Het ‘eigene’ en het ‘vreemde’ in de ideologie van de pvv Hameren op het ‘gevaar van islamisering’ is een hoeksteen van de ideologie van Wilders en van de pvv, nadat die begin 2006 was opgericht.10 In BLADZIJDE 175 de begintijd, voorjaar 2006, bracht de pvv ook andere punten naar voren: belastingverlaging, halvering aantal ambtenaren, hardere aanpak van immigratie en integratie, strengere straffen, invoering van bindende referenda, een nauwere band tussen kiezers en Kamerleden, directe verkiezing van burgemeesters, de minister-president én politiechefs en rechters. Verder stelde de pvv voor om in artikel 1 van de Grondwet vast te leggen dat de joods-christelijke en humanistische cultuur in Nederland dominant moeten zijn. Op weg naar de Kamerverkiezingen van november 2006 werd het thema ‘gevaar van islamisering’ verder uitgebreid: de komende vijf jaar zouden geen immigranten uit Marokko en Turkije mogen worden toegelaten, en zouden er geen nieuwe moskeeën en islamitische scholen bij mogen komen. Maar de meeste aandacht werd getrokken door Wilders’ inmiddels welbekende tsunami-metafoor.11 ‘Nederland staat aan de vooravond van een “tsunami van islamisering”. Moslims zullen de Nederlandse samenleving overspoelen en zorgen voor criminaliteit en overlast, ook op het platteland. Hun intolerante en gewelddadige cultuur zal de Nederlandse samenleving raken “in het hart, in onze identiteit”.’ Nadat in 2007 een nieuw kabinet (Balkenende iv) was aangetreden, bekritiseerde Wilders het feit dat twee staatssecretarissen (Albayrak en Aboutaleb) een dubbele nationaliteit hadden. De pvv diende een motie van wantrouwen in die weliswaar amper politieke steun kreeg, maar die wel leidde tot wekenlange discussies over dubbele nationaliteit. En tot een compliment van Vlaams Belang-voorman Dewinter, die opperde dat Wilders’ verzet tegen de dubbele nationaliteit navolging in België verdiende. In augustus 2007 werd het politieke programma van de pvv uitgebreid met een pleidooi voor verbod van de Koran. In een opiniestuk van Wilders in de Volkskrant viel onder andere het volgende te lezen.12 BLADZIJDE 176
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 175 ‘Verbied dat ellendige boek zoals ook Mein Kampf verboden is! Geef zo een signaal (…) dat de Koran in ons land nooit en te nimmer als inspiratie of excuus voor geweld mag worden gebruikt.(…) Ik heb genoeg van de islam in Nederland: geen moslimimmigrant er meer bij. Ik heb genoeg van de aanbidding van Allah en Mohammed in Nederland: geen moskee er meer bij. Ik heb genoeg van de Koran in Nederland: verbied dat fascistische boek.’ Aan de bestrijding van de islam werd eind 2007 een krachtig vervolg gegeven door het bekend worden van het voornemen van Wilders om een film te maken over de Koran, of beter: tegen de Koran. Het gerucht ging dat er beelden zouden worden vertoond van een brandende Koran. Toen Fitna eind maart 2008 werd uitgezonden bleek de inhoud in ideologisch opzicht niet veel nieuws te bevatten. Geen brandende Koran, wel opnieuw een krachtige waarschuwing tegen islamisering, dit keer voor een veel omvangrijker gehoor dan in voorgaande jaren. Een door Wilders frequent gebruikte slagzin luidt: ‘Stop de islamisering van Nederland’. Het ‘vreemde’ waar de pvv zich tegen afzet is primair, maar niet uitsluitend ‘islamisering’. In partij-jargon wordt tevens veelvuldig gerept van ‘niet-westerse allochtonen’. In oktober 2007 verscheen het pvv-immigratieplan: achttien maatregelen om de stroom echt in te dammen.13 Wilders lichtte bij de presentatie het plan als volgt toe.14 ‘De vreemdelingen blijven toestromen. De grootste groep wordt gevormd door gezinsvorming en gezinshereniging. Tot en met september van dit jaar zijn dat er al 17.297. Over heel 2006 worden dat er dan 23.000. Stel je eens voor wat dat betekent over tien jaar gezien. Daar komen asielzoekers en andere toestroom nog bij. Plus de illegalen, die letterlijk ontelbaar zijn. Ons opendeurbeleid zorgt ervoor dat we steeds een nieuwe “eerste generatie allochtonen” binnen krijgen – met alle problemen van dien.’ Enkele weken later in een interview met De Pers borduurde Wilders hierop verder.15 BLADZIJDE 177 1 7 6 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r ‘Autochtonen planten zich minder snel voort dan allochtonen. Nu zitten allochtonen, overwegend moslims, voornamelijk in de grote steden. Over twintig jaar zitten ze overal, van Apeldoorn tot Emmen en van Weert tot Middelburg.’ Wilders stelde voorts in april 2008 dat hij strijd voert ‘tegen de islamisering van Nederland en de massa-immigratie’.16 ‘Ik sta hierin niet alleen. Inmiddels blijkt dat zes op de tien Nederlanders de islam als bedreiging ziet en vindt dat de massa-immigratie de grootste fout uit onze geschiedenis is. Dat geeft hoop voor de toekomst.’ Dat de pvv gaandeweg radicaler is geworden kwam ook duidelijk naar voren tijdens de algemene beschouwingen in september 2008. Wilders kwalificeerde ‘Marokkanen, die hier de boel verzieken’ als ‘moslimkolonisten. Want ze zijn niet gekomen om te integreren, maar om de boel hier over te nemen, om ons te onderwerpen.’ De metafoor van moslims als kolonisten, vreemde overheersers is al jarenlang in zwang in extreemrechtse kringen, zoals het webforum Stormfront.org. ‘Islamisering’, ‘massa-immigratie’ en ‘niet-westerse allochtonen’ vormen de voornaamste bestanddelen van de door de pvv gepercipieerde dreigende beïnvloeding door en overheersing van het ‘vreemde’. Bij vrijwel alle extreemrechtse politieke partijen en bewegingen die Überfremdung hoog op hun politieke agenda hebben staan, valt ook enigerlei vorm van antisemitisme waar te nemen. Immers, in bepaalde extreemrechtse denkrichtingen worden joden gerekend tot ‘het vreemde’ waartegen men zich dient te verzetten (of radicaler: waarvan men zich dient te ontdoen). Soms is antisemitisme bij extreemrechts prominent en duidelijk aanwezig, maar veel vaker is antisemitisme gehuld in vage contouren en slechts op de achtergrond of binnenskamers waarneembaar. Dit laatste – antisemitisme op de achtergrond – hangt veelal samen met het controversiële karakter van antisemitisme sinds de Tweede Wereldoorlog, waardoor een partij met een openlijk antisemitisch profiel sterke weerstanden kan oproepen en repressieve reacties van overheidszijde kan uitlokken. BLADZIJDE 178
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 17 7 Bij de pvv valt van antisemitisme geen spoor te bekennen. Integendeel, er is sprake van een sterke affiniteit met Israël en het jodendom. ‘Joods’ wordt geenszins gekwalificeerd als het ‘vreemde’, maar juist als een bestanddeel van het ‘eigene’. Dit wordt onder andere tot uitdrukking gebracht in het pvv-pleidooi om in artikel 1 van de Grondwet de dominantie te verankeren van de ‘joods-christelijke en humanistische cultuur in Nederland’. De affiniteit van de pvv met Israël en jodendom valt samen met die van Wilders zelf, of is er wellicht een voortvloeisel van. In zijn jeugd heeft Wilders een paar jaar in Israël gewoond, komt er nog geregeld en beschikt er over een aanzienlijk netwerk van vrienden en bekenden. Van het ‘speciale gevoel van verbondenheid’ wordt door Wilders geen geheim gemaakt en dit is bij herhaling via de nieuwsmedia bevestigd. Met zowel de expliciete affiniteit met Israël als ook met de daarin besloten distantie van antisemitisme wijkt de pvv af van de meeste politieke partijen die zich keren tegen massale immigratie, niet-westerse allochtonen en ‘islamisering’, zoals het Front National in Frankrijk, Vlaams Belang in België en de Oostenrijkse fpö. Wat beslist wel tot het ‘vreemde’ wordt gerekend zijn Aruba en de Nederlandse Antillen. In maart 2005 – dus voordat de pvv werd opgericht – presenteerde Wilders zijn zogeheten Onafhankelijkheidsverklaring. 18 Daarin valt het volgende te lezen. ‘Gelet op het gevaar en de instroom van (drugs)criminaliteit, en gezien de grote corruptie en het bestuurlijk onvermogen van de Antillen, zal de regering met kracht moeten bevorderen dat de Antillen geen onderdeel meer zullen uitmaken van het Koninkrijk der Nederlanden.’ Afstoting van de Antillen wordt later door de pvv bij herhaling bepleit, waarbij krachttermen niet werden geschuwd. Wilders in de Tweede Kamer, mei 2008.19 ‘Voorzitter, de pvv is het zat, net als de burgers van Nederland. Het grotendeels corrupte boevennest dat al decennialang teert op de zakken van hardwerkende Nederlanders omdat zij inmiddels geheel failliet zijn, krijgt over een totaal van vier jaar 2,2 miljard keiharde euro’s uitgekeerd. In 2007 werd er al 410 miljoen euro voor de schuldsanering van de Antil BLADZIJDE 179
1 7 8 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r len gereserveerd. Sinterklaas weet de schurkeneilanden dus nog steeds te vinden. De pvv is helder: investeer dat geld in Nederland, bijvoorbeeld in de zorg om te voorkomen dat we hier in Nederland derde-wereldpraktijken krijgen.’ Zoals gezegd is ‘het eigene’ in het perspectief van de pvv de ‘joods-christelijke en humanistische cultuur in Nederland’. Ook ‘de Nederlandse identiteit’ en ‘onze westerse waarden’ zijn vaak genoemde elementen. Recent heeft de pvv zich uitgesproken voor eenwording van Nederland en Vlaanderen.20 Dit standpunt is gebaseerd op enerzijds de politieke crisis in België en de mogelijkheid dat België daardoor uiteindelijk zou kunnen scheuren; anderzijds op vermeende verbondenheid van Nederland en Vlaanderen. Er is, zo wordt betoogd, een gezamenlijke geschiedenis en een sterke lotsverbondenheid; de ‘afscheiding van het gedrocht België was een historische blunder’ en de grens tussen Nederland en België is ‘een kunstmatige’. Bovendien zou eenwording aantrekkelijk zijn, omdat de ‘herenigde Zeventien Provinciën’ een ‘economische en politieke grootmacht’ zou zijn, ‘een serieuze speler op het wereldtoneel’. Het pvv-betoog is in meer dan één opzicht opmerkelijk. Allereerst wordt duidelijk dat het nationalisme van de pvv niet samenvalt met de huidige staatkundige eenheid van Nederland. Laatstgenoemde wordt ter discussie gesteld ten faveure van een ‘Heelnederlands’ streven: een nieuwe ordening op basis van gezamenlijke taal, cultuur en geschiedenis. Voorts is er ook sprake van een ‘Grootnederlands’ streven (‘grootmacht’, ‘serieuze speler op wereldtoneel’). De Heelnederlandse en Grootnederlandse gedachte waren sterk verankerd in extreemrechtse bewegingen tijdens het interbellum, zoals de nsb en Zwart Front. Met het einde van de Tweede Wereldoorlog en de ondergang van deze bewegingen werd de eenwording van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden als politiek streven in Nederland sterk gemarginaliseerd. Sedert 1945 is het blijven voortleven in Nederlandse extreemrechtse kringen.21 In Nederland behoort de hereniging van Nederland en Vlaanderen al zo’n zeventig jaar grotendeels tot het extreemrechtse politieke domein, daarover zal niet veel discussie mogelijk zijn.22 Wel over de vraag of dit streven daardoor of exclusief als rechtsextremistisch kan worden bestempeld. In België is het streven naar onafhankelijkheid van Vlaanderen overigens in BLADZIJDE 180
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 179 mindere mate het domein van extreemrechts, al behoren groeperingen als Vlaams Belang wel tot de meest gedreven politieke voorvechters. In reactie op het opiniestuk van Wilders en Bosma liet Vlaams Belang een persbericht uitgaan met als kop ‘Vlaams Belang verwelkomt uitgestoken hand Wilders’.23 Met haar standpunten over het ‘eigene’ en het ‘vreemde’ schaart de pvv zich in wat door Mudde is aangeduid als de extreemrechtse partijfamilie. 24 Het gaat om een reeks partijen die, ondanks individuele verschillen, een overeenkomstige ideologie hebben waarin een nationalistische oriëntatie, xenofobie (afkeer van het vreemde) en law and order-denken een belangrijke plaats innemen. Maar ook al zouden er familiebanden zijn, van familiecontacten wil de pvv niets weten. Ondanks de ‘uitgestoken hand’ wordt krachtig afstand gehouden van het Vlaams Belang en eenzelfde distantie wordt betracht jegens het Franse Front National van Le Pen en jegens andere als extreemrechts bekend staande groeperingen. De vraag rijst of er verschillen bestaan tussen de ideologie van pvv frontstage en backstage, een onderscheid dat eerder in dit hoofdstuk is aangestipt. Over het interne reilen en zeilen van de pvv is echter zeer weinig bekend. De pvv is een kleine, gesloten formatie, die voor zover wij weten onderzoeksjournalisten en wetenschappelijk onderzoekers buiten de deur heeft weten te houden. Ook zijn er tot nu toe geen ‘dissidenten’ geweest die na een breuk met de partij een boekje hebben opengedaan. Op de vraag of er bij tijd en wijle binnenskamers extremere uitingen zijn gedaan dan in het openbaar moeten wij het antwoord schuldig blijven. 8.2.3 Magneetfunctie Bij de bepaling van het extreemrechtse gehalte van de pvv is naast ideologie de magneetfunctie van belang: de aantrekkingskracht die de partij uitoefent op ‘radicalen’, personen die blijk hebben gegeven van uitgesproken extreemrechtse sympathieën. Zo waren er uitgesproken sympathiebetuigingen vanuit kringen van oud-ss’ers en -nsb’ers voor de rechtsradicale Boerenpartij in de jaren zestig en de Nederlandse VolksUnie in de jaren zeventig.25 Op soortgelijke wijze mocht de Centrumpartij van Janmaat zich verheugen in sympathie van de zijde van de weduwe van nsb-leider Rost van Tonningen en haar nazistische ‘Consortium de BLADZIJDE 181 18 0 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r Levensboom’.26 Een recenter voorbeeld: de gelukwensen van het Vlaams Blok voor Fortuyn na het behaalde resultaat bij de gemeenteraadsverkiezingen van 6 maart 2002.27 De magneetfunctie heeft verschillende kanten: (a) het zich aangetrokken voelen tot een formatie, ofwel positieve identificatie; (b) als gevolg daarvan personele overlapping met extreemrechtse formaties. Met het laatste bedoelen wij dat bijvoorbeeld persoon X, die eerder een politieke loopbaan had bij de Centrumdemocraten, de Nederlandse Volks-Unie of een andere extreemrechtse formatie, opduikt bij de pvv. Positieve identificatie kan leiden tot een personele overlapping, maar dat hoeft niet per se het geval te zijn, zoals bovengenoemde voorbeeld van het Vlaams Blok laat zien. En om maar bij dit voorbeeld te blijven: uitingen van positieve identificatie van het Vlaams Belang (opvolger van het verboden Vlaams Blok) met de pvv zijn er bij herhaling geweest: bij de door Wilders aangezwengelde discussie over dubbele nationaliteiten en bij diens pleidooi voor hereniging van Nederland en Vlaanderen.28 Om in het gehele land aan parlementsverkiezingen te kunnen deelnemen dient aan een aantal voorwaarden te worden voldaan. Een daarvan is het verzamelen van minimaal dertig ondersteuningsverklaringen bij kandidatenlijsten in elk van de negentien kieskringen.29 Een ondertekenaar moet in de desbetreffende kieskring wonen en kiesgerechtigd zijn. Bij de door de pvv verzamelde steunverklaringen voor verkiezingsdeelname in 2006 bleken er enkele tientallen te zijn die afkomstig waren van personen met een (bekende) extreemrechtse achtergrond30; ook werd bekend dat er door een medewerker van de pvv getracht was ondertekenaars te werven via een extreemrechts en uitgesproken antisemitisch webforum.31 Volgens een pvv-medewerker is getracht om bekende rechtsextremisten te weren.32 Het aantal ondertekenaars met een bekend extreemrechts profiel had dus hoger kunnen uitvallen. Op extreemrechtse webfora zijn uitingen van positieve identificatie geen zeldzaamheid, maar dat geldt ook voor het tegenovergestelde, namelijk BLADZIJDE 182
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 181 afkeer van de pvv. Zo is op Stormfront.org een ‘discussiedraadje’ Ben jij voor of tegen Wilders? met de mogelijkheid tot stemmen. Terwijl het aantal voor- en tegenstemmers ongeveer gelijk is, zijn in de ‘draad’ de tegengeluiden dominant.33 Een uitgesproken afkeer valt vaak te bespeuren bij neonazi’s die de sympathieën van Wilders voor Israël en jodendom onverteerbaar vinden. Maar anderen loven de pvv, of zijn vooral gecharmeerd van de maatschappelijke onrust die de pvv zou kweken en die een voedingsbodem zou kunnen vormen voor een nationaal-socialistische beweging. Op het webforum van Holland Hardcore zijn de geluiden eveneens gemengd, maar daarbij springt positieve identificatie meer in het oog, onder andere door de pro-Wilders-opstelling van enkele moderatoren.34 Ook het forum van de Vereniging van Nederlandse Nationalisten (vnn) zijn uiteenlopende opvattingen waar te nemen, zowel pro als contra. Al dan niet positieve identificatie valt voor een belangrijk deel samen met het ideologische profiel van de pvv, namelijk een ‘nationaaldemocratische’ oriëntatie en zeker geen ‘raciaal revolutionaire’. Bij formaties die tot de laatstgenoemde categorie behoren, zoals de Nederlandse Volks-Unie en Nationaal-Socialistische Aktie (nsa), valt geen enkel spoor van positieve identificatie te bespeuren, integendeel, zij keren zich uitgesproken fel tegen de pvv en met name tegen Wilders persoonlijk.35 Op de avond dat de film Fitna voor het eerst uitgezonden werd, hield een tiental aanhangers van nsa een spontane anti-Wilders-demonstratie in Den Haag (‘Wilders is een vieze zionist’). Dan het tweede element van de magneetfunctie personele overlapping. Hierboven is reeds gewezen op de aanwezigheid van (bekende) rechtsextremisten bij de ‘ondersteuners’ van verkiezingsdeelname. ‘Bedrijfsongevalletje’ of niet, het is een indicatie van belangstelling vanuit extreemrechtse kringen voor de pvv en deze wordt bevestigd door andere uitingen van positieve identificatie, zoals hierboven weergegeven. Maar de vraag in hoeverre zich onder de leden van de pvv personen met een extreemrechtse achtergrond bevinden kan niet worden beantwoord. De partij is weliswaar een vereniging, maar tot dusverre worden er geen leden toegelaten. Wilders heeft nagenoeg volledige controle over de pvv. BLADZIJDE 183 18 2 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r Over de precieze achtergrond hiervan heeft Wilders zich altijd op de vlakte gehouden,36 zodat we het moeten doen met enkele beredeneerde veronderstellingen: vrees voor ‘lpf-toestanden’, voor concurrenten die de partij willen overnemen en na de handtekeningenaffaire wellicht ook voor rechtsextremisten die de partij in opspraak brengen. Hierdoor blijft – net als bij ideologie – een mogelijk contrast tussen een frontstage-profiel van de pvv en een radicaler ‘personeel’ backstage-profiel buiten ons blikveld. Een niet onbelangrijk gevolg van de huidige organisatiestructuur van de pvv is dat de partij er geen interne democratie op nahoudt en de leiding dus neerkomt op een eigentijdse vorm van autoritair leidersbeginsel. De huidige partijorganisatie van de pvv is strikt genomen niet in strijd met de wet, maar scheert wel langs de grens. Met de verenigingsvorm als vereiste bij verkiezingsdeelname door een politieke partij heeft de wetgever wel een democratische grondslag voor ogen gehad. In nrc Handelsblad kwamen de hoogleraren Elzinga (staatsrecht) en Andeweg (politicologie) hierover aan het woord.37 Elzinga: ‘De kwalificaties autoritair en nietdemocratisch kun je van toepassing verklaren, maar juridisch gezien is er geen probleem. Een vereniging moet twee oprichters hebben en minimaal één lid. Daar voldoet hij aan.’ Andeweg ziet ‘een autocratisch geleide partij onder het mom van een vereniging’. Wilders moet zich volgens Andeweg in bochten wringen om aan de verenigingseis te voldoen. 8.3 De pvv en discriminatieverboden In dit deel wordt allereerst nagegaan in hoeverre de uitlatingen gedaan door Wilders namens de pvv in strijd zijn met het verbod van discriminerende belediging (art. 137c Sr) en het verbod van het aanzetten tot haat, discriminatie of geweld (art. 137d Sr). Het Openbaar Ministerie (om) heeft in juni 2008 besloten op een aantal aangiften tegen deze uitlatingen niet tot vervolging over te gaan (seponeren). Bezien wordt hoe de rechtspraak op grond van art. 137c en 137d Sr zich verhoudt tot het besluit van niet-vervolgen (sepot) dat door het om is genomen.38 BLADZIJDE 184
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 183 8.3.1 Vervolgbaar voor discriminatie? Het is van belang aan de hand van uitspraken van de Hoge Raad eerst het toetsingskader van art. 137c en 137d Sr te schetsen.39 Veroordelingen vonden vooral plaats bij vier typen uitingen die soms ook enige overlap kunnen vertonen: 1. discriminatoire scheldpartijen;40 2. het leggen van een causaal verband tussen een etnische minderheid en criminaliteit of profiteurschap;41 3. het stellen dat deze minderheden een gevaar zijn voor het ‘echte’ Nederland; met de term ‘intrinsiek conflictueuze tweedeling’ is deze tweespalt treffend door het Amsterdamse Hof verwoord;42 4. het aan minderheden onthouden van rechten of het bepleiten van hun verwijdering uit de maatschappij.43 De jurisprudentie van art. 137c Sr – verbod van discriminerende belediging – kent drie stappen in de beoordeling van een uiting. Als eerste wordt de vraag gesteld of er wel discriminatie is.44 Er moet sprake zijn van een belediging (krenking van de eer) die verband houdt met de beschermde gronden,45 op een manier die ‘de morele integriteit van de (leden van de) groep’ aantast. De beoordeling van de context waarin de discriminerende uiting is gedaan, is in de praktijk de tweede stap. De context, zoals het ‘maatschappelijk debat’, kan er namelijk voor zorgen dat deze uiting niet meer strafbaar is. Indien de context inderdaad een vrijwaring voor veroordeling biedt, kan er worden overgegaan tot de derde stap. Indien de bewoording onnodig grievend is, vervalt de mogelijke vrijwaring die de context had kunnen bieden. Bij art. 137d Sr – verbod van het aanzetten tot haat, discriminatie of geweld – is alleen de eerste stap anders. Het gaat bij dit artikel om in het openbaar aanzetten tot haat of discriminatie.46 Haat wordt niet nader gedefinieerd, maar in de literatuur wordt aansluiting gevonden bij ‘vijandschap’ of ‘minachting’. Het lijkt vooral aan de orde wanneer een minderheidsgroep in verband wordt gebracht met een dreiging of criminaliteit. Aanzetten tot discriminatie omvat volgens de jurisprudentie onder andere het onthouden van rechten aan bepaalde bevolkingsgroepen.47 BLADZIJDE 185 18 4 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r Via uitspraken van Wilders wordt de rechtsopvatting bij de Nederlandse strafrechter over discriminatie besproken. Hierbij worden voor de betreffende uitingen van Wilders de bovenstaande stappen zoveel mogelijk aangehouden. 8.3.2 Reële parallellen voor een mogelijke veroordeling Op 30 juni 2008 besloot het om enkele aangiften over uitingen in De Pers en de Volkskrant te seponeren (waarover meer in de volgende paragraaf). Bij deze sepots heeft het om zich gebaseerd op de redenering dat Wilders kritiek uit op de godsdienst zonder daarbij de gelovigen te betrekken. Maar hoe stevig is deze redenering eigenlijk? Waar Wilders stelt: ‘Ik heb genoeg van de islam in Nederland: geen moslimimmigrant er meer bij.’48 blijkt dat zowel de islam als zijn volgelingen bedoeld worden. Alle moslims zijn bij voorbaat verdacht als ‘moslimextremist’ en er dienen maatregelen te worden getroffen,49 omdat er niet zoiets zou bestaan als de gematigde islam.50 Dit extremisme houdt kennelijk ook geweld in: ‘De islam is in mijn ogen een gewelddadige religie en de Koran is een gewelddadig boek.’51 Die gewelddadigheid haalt hij weer aan wanneer gevraagd wordt naar een verband tussen de islam en criminaliteit. ‘Eén op de vijf Marokkaanse jongeren staat als verdachte bij de politie geregistreerd. Hun gedrag vloeit voort uit hun religie en cultuur. Je kunt dat niet los van elkaar zien. De paus had laatst volkomen gelijk: de islam is een gewelddadige religie. […] Het zit in die gemeenschap zelf.’ (cursivering toegevoegd)52 In 2006 vond het Hof Den Bosch in navolging van de Hoge Raad uit 2002,53 dat met politieke uitingen die het geloof (in casu ook de islam) betroffen betrokkene zich daarmee uitlaat over alle mensen die tot die geloofsgemeenschap behoren.54 De vraag naar het beledigende element van het leggen van een verband tussen islam(ieten) en criminaliteit komt in meer recente jurisprudentie niet aan de orde. De Hoge Raad achtte in 2003 nog wel het ongenuanceerde verband tussen allochtonen en criminaliteit strafbaar op grond van art. 137c Sr.55 BLADZIJDE 186
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 185 Er wordt wel beweerd dat politici, gezien hun functie in de democratie, meer ruimte hebben in het maatschappelijke debat dan anderen. Een vergelijkbare uitspraak als de bovengenoemde komt van het Hof Den Haag, alwaar de voorzitter van de extreemrechtse Nieuwe Nationale Partij werd veroordeeld, maar dan voor het aanzetten tot haat (137d) op grond van zowel ras als religie.56 Het is blijkbaar goed mogelijk dat ook in geval van de uitingen van de parlementariër Wilders de context niet hun strafwaardigheid ontneemt. Hier komt, ook in geval van art. 137c, bij dat passages noodzakelijk dienen te zijn voor het (kunnen) voeren van het door verdachte bedoelde debat volgens het Hof Amsterdam.57 Als kern van het probleem wijst Wilders ‘de fascistische islam, de zieke ideologie van Allah en Mohammed zoals neergelegd in de islamitische Mein Kampf: de Koran’ aan.58 De maatstaf die het Amsterdamse Hof aanlegt, houdt de mogelijkheid open deze uiting onnodig grievend te achten, waardoor ze alsnog strafbaar zou zijn. Behalve voor de band tussen moslims en criminaliteit waarschuwt Wilders ook voor ‘die tsunami van een ons wezensvreemde cultuur die hier steeds dominanter wordt. Daar moet een halt aan worden toegeroepen’.59 Uit het verband met het door Wilders aangehaald bedreigend tempo van voortplanting,60 voorbehouden aan mensen en niet aan religies, blijkt wederom dat de dreiging van de islam niet anders gezien kan worden dan dat die uitgaat van de gelovigen zelf. Door verdere vergelijkingen met (wereld)oorlogen,61 wordt ook een beeld van een acute, gewelddadige bedreiging door de islam en daarmee moslims gecreëerd,62 te meer nu de islam er op uit zou zijn anderen te elimineren.63 Een vergelijking met de natuurramp die in 2004 bijna 300.000 doden veroorzaakte kan in het kader van art. 137c Sr ook worden geacht niet noodzakelijk te zijn binnen een maatschappelijk debat dat problemen op bepaalde terreinen aan de kaak stelt waarin allochtonen een aandeel hebben. Het Hof Den Bosch stelde in 2006 dat een enkele poster met de tekst ‘Stop het gezwel dat islam heet’ suggereert dat er sprake is van een schadelijk ziekteproces dat vraagt om ingrijpen. Het hof vond dit een overschrijding van de maatschappelijk geaccepteerde grenzen van een inhoudelijke discussie.64 Opvallend is dat het hier om een poster van de extreemrechtse Nationale Alliantie ging: een politieke partij die toentertijd in de deelraad van Rotterdam-Rijnmond verte- BLADZIJDE 187
18 6 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r genwoordigd was. Bij de oproep van Wilders om de tsunami te stoppen komt het element van ingrijpen verder binnen het bereik van art. 137c Sr. Wat art. 137d Sr aangaat, brengt het onthouden van rechten aan bepaalde bevolkingsgroepen dit artikel in beeld. ‘Maar over vier jaar moet u toch kunnen laten zien dat u iets tegen de islam heeft gedaan? “We willen genoeg. De grenzen dicht, geen islamieten meer Nederland in, veel moslims Nederland uit, denaturalisatie van islamitische criminelen…”’65 Twee citaten illustreren ook in het licht van verwijdering het verband tussen enerzijds de gelovigen ‘Ik vind wel dat er minder moslims moeten zijn in Nederland’66 en anderzijds de godsdienst: ‘Gestreefd dient te worden naar minder islam in Nederland’.67 Het onthouden van rechten aan deze groep mensen aan de hand van hun godsdienst kan ook voldoen aan de delictsomschrijving van art. 137d Sr doordat het aanzet tot discriminatie.68 Artikel 90quater Sr geeft de definitie van discriminatie, waarbij een van de criteria is de uitsluiting of beperking van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden. Zo tast het voorgestelde moratorium van vijf jaar op de bouw van nieuwe moskeeën en islamitische scholen69 de vrijheid van godsdienst en onderwijs aan. Niet-westerse allochtonen, ook die met een Nederlandse nationaliteit zouden hun straf ‘moeten uitzitten in het land van afkomst’, waarbij Marokko en Turkije als land van herkomst worden aangewezen.70 Verder moeten, naast criminelen en hun families,71 ook Nederlanders met een andere etniciteit die ‘de Nederlandse taal niet alsnog leren’, worden uitgezet.72 Dit laatste lijkt vergelijkbaar met ongenuanceerde voorstellen om rechten aan allochtonen te onthouden die al eerder zijn gesanctioneerd door de Hoge Raad in 2001.73 Meer recent kwam het achterstellen van minderheden aan de orde in 2007.74 De verdachte werd schuldig bevonden aan het medeplegen van aanzetten tot discriminatie. De Hoge Raad beperkt zich tot een juridisch-technische beoordeling en laat inhoudelijk de bevindingen van het Hof onaangetast. Advocaat-generaal Vellinga onderstreept in zijn conclusie het standpunt van het Hof. ‘Medeburgers dienen gevrijwaard te blijven van uitlatingen van anderen die opwekken tot rassenhaat en rassendiscriminatie’, en naar het
BLADZIJDE 188
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 187 oordeel van het Hof ‘is het algemeen bekend dat de teksten “Blank” en “White Power” (met daarbij een op een voorrangsbord afgebeeld teken van White Power) het gedachtegoed “macht aan de blanken” vertegenwoordigen.’ Als deze teksten volgens het arrest ‘al onmiskenbaar de strekking [hebben] mensen die niet tot het blanke ras behoren achter te stellen’, dan zal het niet bevreemden dat het politieke streven dat dit expliciet beoogt nog steeds voor strafbaarheid in aanmerking komt. Het is voor de vraag van strafbaarheid wegens ‘aanzetten tot’ niet van belang of de pvv de sentimenten in de maatschappij heeft losgemaakt of slechts aanhaakt bij wat reeds leeft. Evenmin doet daaraan af dat het een politiek streven naar een electorale meerderheid betreft voor de gewraakte plannen (achterstelling van moslims). De Hoge Raad bepaalde al in 1996 dat een dergelijk streven niet in de weg staat aan strafbaarheid op grond van art. 137d Sr.75 Het is dus mogelijk dat ook hier de context niet de strafwaardigheid van de uitspraken ontneemt. Om in juridische zin van ‘ras’ te kunnen spreken is het geen noodzakelijke voorwaarde dat daarbij het taalkundige woord ‘ras’ wordt gebruikt. Het juridische begrip ras is namelijk breder dan het begrip in dagelijks spraakgebruik. Het kan ook slaan op godsdienstige minderheden. In dat kader betreffen de uitingen van Wilders vaak een combinatie van religie en ras. De termen migranten, islam, moslims en meer specifiek Turken en Marokkanen zijn in veel uitingen inwisselbaar. Sommigen verbinden problemen aan een ras en anderen aan een godsdienst. Zo schrijft Wilders maatschappelijke problemen zoals infrastructuur, files, huisvestingsproblemen en de verzorgingsstaat rechtstreeks toe aan migranten,76 waar hij eerder stelde dat ‘we […] een gigantisch probleem met moslims’ hebben: ‘het loopt aan alle kanten de spuigaten uit’.77 Het betreft kennelijk dezelfde problemen die worden geweten aan iemands etniciteit of religie, waarbij al eerder is aangetekend dat bij moslims ras en religie naadloos in elkaar kunnen overlopen.78 Wilders geeft zelf ook aan dat men een en ander ‘niet los van elkaar [kan] zien’.79 Artikel 4 van het Internationale Verdrag ter Uitbanning van alle Vormen van Rassendiscriminatie bepaalt dat het bij ras ook gaat om organisaties die uitgaan van de superioriteit van een ras. Wilders vindt herhaaldelijk dat ‘[o]nze cultuur een betere is dan die van veel immigranten’,80 die zelfs ‘achterlijk’ wordt genoemd.81 Als er sprake is van ongelijkwaardige BLADZIJDE 189 18 8 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r cultuur,82 is er een connotatie met etniciteit, die zich onderscheidt van kritiek op een religie sec. Het resultaat is een opruiende sfeer van superioriteit van de Nederlandse cultuur, die als wezenskenmerk de ‘echte’ Nederlander’ heeft ‘die deze orde en spelregels hebben gevormd en dragen’.83 Als de uitspraken van Wilders naast elkaar worden gezet, ontstaat niet alleen een beeld waarbij de religie en de gelovigen voor dezelfde problemen verantwoordelijk worden gesteld. Een van de eerste dingen die de pvv doet als het de macht heeft, is de grenzen sluiten voor alle niet-westerse allochtonen,84 daarmee doelend op islamieten, vooral ‘uit landen als Marokko of Turkije’.85 Als daarbij wordt betrokken de uitlating over de gewelddadige Marokkaanse jongeren,86 is het duidelijk dat het beledigen alsmede het aanzetten tot haat in juridische zin op grond van zowel ras als religie bij de uitspraken van Wilders aan de orde kan zijn.87 8.3.3 Vervolgingsbeleid om Sinds 2006 zijn talrijke aangiften tegen Wilders gedaan. Schattingen liggen rond de vijfenveertig. Zo heeft al op 6 februari 2006 de El Tahweed-moskee in Den Haag aangifte tegen Wilders gedaan vanwege de (Deense) spotprenten die hij op zijn website had geplaatst.88 Aangiften volgden met name na interviews uit 2007 in De Pers, waarin Wilders stelde dat de grenzen dicht moesten voor islamieten en veel moslims het land uit moesten,89 en in de Volkskrant over onder meer het verbieden van de Koran. Na een jaar heeft het om de aangevers laten weten dat de aangiften zouden worden samengevoegd en dat extra tijd nodig zou zijn vanwege de te volgen voorschriften in een dergelijke zaak. Uiteindelijk werd op 30 juni 2008 de beslissing tot seponeren via een persconferentie bekendgemaakt.90 Van enkele aangevers is bekend dat zij hiertegen beklag aantekenen bij het Hof (Amsterdam).91 Eind september maakte een van de aangevers bekend dat het Hof zich voor het einde van 2008 over het beklag zal buigen.92 Over de sepots vallen procedureel drie punten op te merken.93 Wat als eerste opvalt is de relatief lange periode tussen aangifte(s) en het kenbaar maken van de beslissing of het om al dan niet tot vervolging overgaat. Deze doorlooptijden zijn ook volgens de minister in het algemeen te lang.94 Er valt in dit verband te pleiten voor kenbare termijnen voor de BLADZIJDE 190
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 189 vervolgingsbeslissing en voor het uitbrengen van de dagvaarding. In het geval van Wilders is echter sprake van een zogenoemde gevoelige zaak,95 namelijk de vervolging van een Kamerlid.96 Een Kamerlid geniet weliswaar immuniteit voor wat hij in de Kamer zegt, maar dat geldt niet buiten de Kamer.97 Gevoelige zaken worden altijd ter advisering aan het Landelijk Expertise Centrum Discriminatie (lecd) van het om voorgelegd. Conform de Aanwijzing Discriminatie dient de discriminatieofficier de voorgenomen vervolgingsbeslissing ter besluitvorming aan het College van procureurs-generaal aan te bieden, vergezeld van het advies van het lecd. Een dergelijke zaak vergt meer omzichtigheid en daardoor ook meer tijd. Naast de termijnen dient als tweede punt ook aandacht besteed te worden aan de communicatie van het om met de aangever(s). De ervaring leert dat een aangever veel geduld moet betrachten. De meeste aangevers tegen Wilders hadden na de ontvangstbevestiging veelal meer dan een jaar niets van het om vernomen, terwijl juist in gevoelige zaken deze communicatie belangrijk is. Het derde punt betreft de hoofdregel ten aanzien van vervolging uit de Aanwijzing Discriminatie. Bij overtreding van de discriminatiebepalingen dient altijd een strafrechtelijke reactie te volgen (dagvaarding of transactie) indien de zaak bewijsbaar en de verdachte strafbaar is. De ruimte om over te gaan tot een sepot is volgens de Aanwijzing beperkt, waarbij wordt opgemerkt dat in discriminatiezaken op voorhand wordt aangenomen dat opportuniteit aanwezig is. De beslissing tot een beleidssepot dient dan ook met grote terughoudendheid te worden genomen.’ Het om heeft desalniettemin gemeend de zaak zelf op deze wijze af te moeten doen. Uiteraard dient het om geen zaken voor de rechter te brengen waarvan zij weet dat deze kansloos zijn. In de zaak-Wilders was dat echter niet zo evident. Dat blijkt niet alleen uit de hiervoor geschetste analyse van de jurisprudentie, maar ook uit de lange duur van de besluitvorming over de aangiftes. Binnen juridisch Nederland zijn de visies op het vervolgingstraject ook verdeeld, zoals onder meer blijkt uit de stemming hierover in een van de vraagpunten op de jaarvergadering (2008) van de Nederlandse Juristen Vereniging.98 Andere argumenten om de zaak toch aan de rechter voor leggen, zijn de maatschappelijke commotie omtrent de uitspraken van Wilders en de grote hoeveelheid aangiften ertegen.
BLADZIJDE 191 19 0 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r In de sepots wordt onder meer gesteld dat er vanwege het belang van het maatschappelijke debat geen sprake van strafbaarheid zou zijn. Tevens zou strafbaarheid niet aan de orde zijn, omdat de uitlatingen gericht waren tegen het geloof en niet tegen de gelovigen. Bovendien werden volgens het om geen onnodig grievende bewoordingen gebruikt. Hier valt zoals gezien in de vorige paragraaf het nodige tegenin te brengen. Heeft een politicus niet ook een verantwoordelijkheid om tweespalt in de samenleving te voorkomen? Met dat doel zijn gedragscodes in het leven geroepen99 en internationale aanbevelingen gedaan.100 Het Europese Hof voor Rechten van de Mens (ehrm) heeft beslist dat beledigingen aan de Profeet strafbaar kunnen zijn vanwege de beledigingen die daar vanuit gaan voor moslims.101 Bovendien moet worden opgemerkt dat de moslims meer zijn dan louter een groep gelovigen. Het begrip heeft ook een etnische connotatie en raakt bijvoorbeeld ook de Nederlands-Marokkaanse gemeenschap. Wilders doet dat ook en betrekt bijvoorbeeld de cultuur bij crimineel gedrag van jonge Marokkanen.102 8.4 Slot In hoeverre is de pvv in verband te brengen met rechtsextremisme? En in hoeverre hebben uitingen van de pvv een discriminatoir karakter? Deze vragen zijn in dit hoofdstuk in twee delen aan de orde geweest en de voornaamste uitkomsten volgen hieronder. Wilders en de pvv beschouwen zichzelf niet als extreemrechts en wensen zich van extreemrechts te distantiëren. Men kan de ideologie van extreemrechts – in Nederland – op hoofdlijnen als volgt samenvatten: een positieve oriëntatie op ‘het eigene’, een afkeer van ‘het vreemde’, van politieke tegenstanders, van de gevestigde politiek in het algemeen, en een hang naar het autoritaire. Deze punten kan men – ondanks de verbale distantie van de pvv van rechtsextremisme – evenzeer aantreffen bij de pvv. De positieve oriëntatie van de pvv betreft Nederland, maar niet het huidige Koninkrijk der Nederlanden. Het ideale Nederland is ontdaan van de Antillen, terwijl Vlaanderen eraan is toegevoegd. Bij de pvv weegt etnische homogeniteit kennelijk zwaarder dan de huidige staatsgrenzen.
BLADZIJDE 192 het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 191 De afkeer van ‘het vreemde’ betreft vermeende ‘islamisering’, ‘niet-westerse allochtonen’ en komt tot uitdrukking in een reeks van krachtige aanduidingen, waarvan in het voorgaande veel voorbeelden zijn gegeven – ‘tsunami’, ‘schurkeneilanden’, ‘moslimkolonisten’ – die hier niet uitputtend zullen worden herhaald. Als men extreemrechtse denkrichtingen verdeelt in ‘nationaaldemocraten’ en ‘raciale revolutionair’ zou men de pvv kunnen rekenen tot de eerste categorie en niet tot de tweede. Karakteristieken van de ‘raciale revolutionairen’, of zo men wil: neonazisme, treft men bij de pvv niet aan. Wij vonden bij de pvv geen sporen van antisemitisme of van een positieve identificatie met nazi-Duitsland, integendeel. De pvv heeft ten dele een magneetfunctie: er zijn aanwijzingen dat rechtsextremisten door de pvv worden aangetrokken, maar dat geldt, voor zover wij kunnen overzien, niet voor rechtsextremisten met een neonazistische oriëntatie. Vanuit deze kring zet men zich tegen Wilders en de pvv af of neemt men zelfs een ronduit vijandige houding aan. Wilders heeft geen extreemrechtse achtergrond en dat geldt ook voor de andere leden van de pvv-fractie. De pvv is niet voortgekomen uit een extreemrechtse traditie, zoals in het verleden bij veel extreemrechtse groepen wel het geval was. Zo beschouwd is de pvv een vreemde eend in de bijt. De pvv is buitengewoon hiërarchisch georganiseerd. Tussen de kiezers en de minuscuul kleine partijtop bevinden zich – tot dusverre – geen leden. Vrijwel alle macht berust bij Wilders. De partijorganisatie van de pvv is niet democratisch en de kwalificatie ‘autoritair’ vinden wij niet vergezocht. Omdat de pvv geen leden toelaat, kunnen zich onder de pvv’ers ook geen personen met een eerdere extreemrechtse achtergrond bevinden. De vraag rijst wat er kan gebeuren als de pvv de deuren opent. Wij achten de kans bijzonder groot dat tientallen rechtsextremisten, die radicaler zijn dan de pvv, zullen proberen zich als lid aan te sluiten, niet alleen omdat de pvv aantrekkingskracht uitoefent, maar ook omdat er een aanzienlijk potentieel is van extreemrechtse activisten dat na de neergang van een aantal extreemrechtse partijen in de afgelopen jaren politiek dakloos is geworden. BLADZIJDE 193 19 2 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r In dit hoofdstuk is ook uitvoerig ingegaan op de vraag in hoeverre uitingen van de pvv in de context van de wettelijke discriminatieverboden een discriminatoir karakter hebben en op het vervolgingsbeleid van het om. Noch de juridische literatuur, noch de jurisprudentie is eenduidig. Veel hangt af van de specifieke omstandigheden van het geval en die vragen om een oordeel van een rechter. Wij hebben getracht de uitlatingen van Wilders in een bredere context te plaatsen en te vergelijken met recente arresten. Daaruit blijkt dat ook politici niet gevrijwaard zijn van veroordelingen als zij hun politieke idealen verwoorden. Deze lijn is ook terug te vinden bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.103 Daarnaast maakt Wilders gebruik van uitingen waarbij respectievelijk het criminaliseren, het aanbrengen van een maatschappelijke tweedeling of het uitsluiten van rechten belangrijke thema’s zijn. Wij hebben laten zien dat juist deze thema’s tot strafrechtelijke veroordelingen hebben geleid. In de afweging van het Openbaar Ministerie tot het al dan niet vervolgen is het aspect dat er ook sprake kan zijn van discriminatie op grond van ras geheel buiten beschouwing gelaten. Naar onze mening trekt Wilders de lijn van religie naar cultuur moeiteloos door. In recente uitspraken van de Hoge Raad is deze meervoudigheid bij achterstelling van moslims juist in de overwegingen betrokken. Reden te meer dat een rechter zich ten volle over de mogelijke strafwaardigheid van de uitlatingen uitspreekt. Anders gezegd: niet justitie dient te oordelen, maar de onafhankelijke rechter. De pvv is een relatief jonge partij met een navenant beperkte geschiedenis. Daardoor zijn de marges voor een afgewogen beoordeling smaller dan wij ons zouden wensen. Wetenschappers zouden de pvv liever op een wat langere termijn volgen. Hoe zou het de pvv bij een reeks van verkiezingen vergaan? Hoe zouden ledencongressen verlopen? En de verdere rechtsgang? Dergelijke vragen zijn nog niet te beantwoorden. Onze onderzoeksbevindingen zijn gebaseerd op een korte actualiteit en daardoor te beschouwen als een tussenbalans. Immers, het is waarschijnlijk dat in de nabije toekomst meer en specifieker wetenschappelijk onderzoek naar de pvv zal worden verricht. Wij hopen dat onze bevindingen daarbij van nut zullen zijn.
BLADZIJDE 194 het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 193 Noten 1 Frans van Deijl, ‘Ik lust ze rauw’, hp/De Tijd 6 februari 2004. 2 Zie bijvoorbeeld Y. Buruma, ‘Wilders, Mussolini en de burgerlijke samenleving’, Nederlands Juristenblad (njb) 2007, p. 1949. 3 Geert Wilders heeft aan ons onderzoek geen medewerking verleend, ondanks herhaalde verzoeken. 4 Zie J. van Donselaar & P. R. Rodrigues, Monitor racisme en extreem-rechts; vijfde rapportage. Amsterdam: Anne Frank Stichting / Universiteit Leiden 2002, p. 59-88. 5 Jaap van Donselaar, Fout na de oorlog: facistische en racistische organisaties in Nederland 1950-1990. Amsterdam: Bert Bakker 1991. 6 T. Bjørgo, Racist and right-wing violence in Scandinavia: patterns, perpetrators, and responses. Oslo: Tano Aschehoug 1997. Zie vooral dimensions of organisation and ideology (p. 53 e.v.), ideological dimension, p. 63-64. 7 Zoals de Britse facisme-onderzoeker Billig zich eens liet ontvallen: ‘One cannot expect that the fringes of the extreme right should conform to the logical and ordered categories of the social scientist.’ M. Billig, Fascists: a social psychological view of the National Front. London: Academic Press 1978. p. 103. 8 Jaap van Donselaar, Fout na de oorlog, p 16 e.v.; Jaap van Donselaar, De staat paraat? De bestrijding van extreem-rechts in West-Europa. Amsterdam: Babylon-de Geus 1995, p. 9-14; 192. e.v. 9 De dramaturgische metafoor is ontleend aan Goffman’s klassiek geworden analyse van alledaagse interactieprocessen. E. Goffman, The presentation of self in everyday life. New York: Doubleday Anchor Book 1959. 10 Zie voor onstaan en ontwikkeling van de pvv ook A.P.M. Lucardie, Twee in, dertien uit: electoraal succes en falen van nieuwe partijen in 2006. Groningen: Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen 2008. (29 augustus 2008); Huib Pellikaan & Sebastiaan van der Lubben, Ruimte op rechts? 2006. (29 augustus 2008). 11 Sanne ten Hoove en Raoul du Pré, ‘Wilders vreest “tsunami” moslims’, de Volkskrant 6 oktober 2006. (23 augustus 2008). 12 Geert Wilders, ‘Genoeg is genoeg: verbied de Koran’, de Volkskrant 8 augustus 2007. (23 augustus 2008). 13 Website pvv (22 augustus 2008). 14 Website pvv BLADZIJDE 195
19 4 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r 716&Itemid=120> (22 augustus 2008). 15 ‘Nederland wordt verkocht aan de duivel Mohammed’, De Pers 27 november 2007. 16 Weblog Geert Wilders 11 april 2008. (23 augustus 2008). 17 Zie Jaap van Donselaar, De staat paraat? 18 (30 augustus 2008). 19 (30 augustus 2008). 20 Geert Wilders en Martin Bosma, ‘Nederland en Vlaanderen horen bij elkaar’, nrc Handelsblad 7 juli 2008. 21 Vanaf medio jaren zeventig, toen extreemrechtse groepen als de Nederlandse VolksUnie, zich naar buiten toe primair als antivreemdelingenpartijen gingen manifesteren, kreeg de eenwording van Nederland en Vlaanderen minder prioriteit. Maar op de achtergrond en zeker intern heeft het thema bij extreemrechts altijd volop aandacht gehad en dat is tot op de dag van vandaag het geval. Zie C. Bouw, J. van Donselaar, C. Nelissen, De Nederlandse Volks-Unie: portret van een racistische splinterpartij. Bussum: Wereldvenster 1981, p. 88. 22 Een van de uitzonderlijke gevallen waarin politici zonder extreemrechtse signatuur voor hereniging van Nederland en Vlaanderen pleitten was in 2001. De senatoren Jurgens (pvda), Terlouw (d66) en Postma (cda) deden in het tv-programma Netwerk van 7 augustus een oproep tot eenwording van Vlamingen en Nederlanders. De Telegraaf en Trouw 8 augustus 2001. 23 Persbericht Vlaams Belang 8 juli 2008. (24 augustus 2008). 24 Cas Mudde, The ideology of the extreme right. Manchester: Manchester University Press 2000. 25 Jaap van Donselaar, Fout na de oorlog, p. 121 e.v. 26 Ibidem, p. 202 e.v. 27 Zie J. van Donselaar & P. R. Rodrigues, Monitor racisme en extreem-rechts; vijfde rapportage, p. 72. 28 Overigens is de pvv door het vb ook wel eens als te radicaal bestempeld, bijvoorbeeld inzake het Koran-verbod. 29 De handtekeningeis geldt alleen voor partijen die niet in het parlement zijn vertegenwoordigd en is bedoeld om niet serieuze kandidaatstellingen te weren. 30 Deze achtergronden betroffen de Centrumpartij, Centrumdemocraten, Voorpost, BLADZIJDE 196
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 195 Centrumpartij ’86, Nederlands Blok en Nieuw Rechts. 31 Joep Dohmen, ‘pvv riep steun van extreem-rechts in’, nrc Handelsblad 13 januari 2007. Dit artikel is mede gebaseerd op Verkiezingsonderzoek van Kafka. Zie http://kafka.antifa.net/, artikelen, Verkiezingsonderzoek 11 november 2006. 32 De pvv-medewerker hierover in nrc Handelsblad van 13 januari 2007: ‘We hadden zes medewerkers. Dat was te weinig om iedereen als een soort detectivebureau te checken. Dus hebben we geprobeerd mensen, die een gevaar zouden kunnen zijn, eruit te filteren. (…) Er zijn gesprekken geweest en sommige namen hebben we gegoogled. Zo zijn er mensen uitgehaald. Hoeveel weet ik niet. Ik ken voorbeelden van mensen die achteraf van de Centrum Democraten bleken te zijn geweest.’ 33 (28 augustus 2008). 34 Zie (26 augustus 2008); (26 augustus 2008). 35 Zie op de website van de nvu bijvoorbeeld Wilders en zijn zionistische wortels. (25 augustus 2008). 36 Zo weigerde hij, ondanks herhaald verzoek, zijn medewerking aan een artikel van nrc Handelsblad over de partijorganisatie van de pv v. Zie Joep Dohmen, ‘Alleen Wilders lid pv v ’, nrc Handelsblad 21 april 2007. (28 augustus 2008). 37 Joep Dohmen, ‘Alleen Wilders lid pv v ’, nrc Handelsblad 21 april 2007. 38 Zie hoofdstuk 9, Opsporing en vervolging in 2007, voor het wettelijk kader en toelichting op het sepot(beleid). 39 Art. 147 Sr is gericht op het beschermen van een religie, en niet van personen zoals neergelegd in de discriminatieartikelen en valt buiten het bestek van dit onderzoek. 40 Hiervan is in dit onderzoek nauwelijks sprake, een uitzondering lijkt de verwijzing naar de verdachten van een steekpartij in Almere welke ‘drie beesten van Surinaamse komaf’ werden genoemd. Geert Wilders, Column op GeenStijl.nl 28 juli 2007. 41 hr 15 april 2003, nj 2003, 334, r.o .3.4 en 3.5. 42 Te kennen uit hr 2 april 2002, ljn AD8693. 43 hr 18 mei 1999, nj 1999, 634, bevestigd in herzieningsverzoek in hr 6 mei 2003, ljn AF7895. 44 A.L.J. Janssens, A.J. Nieuwenhuis, Uitingsdelicten. Kluwer: Deventer 2008, p. 155 e.v. en W. Wedzinga, in: C.P.M. Cleiren, J.F. Nijboer (red.), Strafrecht : tekst & commentaar, art. 137c e.v., Deventer: Kluwer 2008 (7e dr.), p. 765.
BLADZIJDE 197 19 6 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r 45 Art. 137c Sr kent de gronden ras, godsdienst of levensovertuiging, hetero- of homoseksuele gerichtheid en lichamelijke, psychische of verstandelijke handicap. 46 Hierbij hoort ook aanzetten tot geweld, maar dit is bij ons onderzoek naar de pvv niet aan de orde. 47 hr 18 mei 1999, nj 1999, 634, bevestigd in herzieningsverzoek in hr 6 mei 2003, ljn AF7895. 48 Geert Wilders, ‘ Genoeg is genoeg: verbied de Koran’, de Volkskrant 8 augustus 2007. 49 Raoul du Pré, ‘Ik geef het land weer terug aan de burger’, de Volkskrant 14 maart 2005. 50 Sanne ten Hoove, Raoul du Pré, ‘De lijsttrekkers (3): Geert Wilders: “De paus heeft gelijk”’, de Volkskrant 7 oktober 2006. 51 ‘Nederlandse cultuur duizend keer beter dan islam’, Spits 9 november 2006. 52 Sanne ten Hoove, Raoul du Pré, ‘De lijsttrekkers (3): Geert Wilders: “De paus heeft gelijk”’, de Volkskrant 7 oktober 2006; zie ook het interview in Contrast, maart 2007. 53 hr 2 april 2002, nj 2002, 421. ljn AD8693 54 Hof Den Bosch 10 november 2006, parketnr. 20-010210-05. 55 hr 15 april 2003, nj 2003, 334, r.o .3.4 en 3.5. 56 Hof Den Haag, 25 februari 2003, parketnr. 1101005302. 57 Hof Amsterdam 17 november 2006, ljn AZ3011. 58 Geert Wilders, ‘Genoeg is genoeg: verbied de Koran’, de Volkskrant 8 augustus 2007. 59 Sanne ten Hoove, Raoul du Pré, ‘De lijsttrekkers (3): Geert Wilders: “De paus heeft gelijk”’, de Volkskrant 7 oktober 2006. 60 Ibidem. 61 ‘Wat drijft Geert Wilders’, interview in De Pers 13 februari 2007. 62 Column op GeenStijl.nl 6 februari 2007; zie ook Geert Wilders, ‘Genoeg is genoeg: verbied de Koran’, de Volkskrant 8 augustus 2007. 63 Ibidem, zo ook de aangifte van G. Spong e.a.. 64 Hof Den Bosch 10 november 2006, parketnr. 20-010210-05. Tegen het arrest loopt cassatieberoep. 65 ‘Wat drijft Geert Wilders’, De Pers 13 februari 2007. 66 Interviews Geert Wilders met Het Nieuwsblad (Vlaams) 9 februari 2008. 67 Cursivering toegevoegd. Zendtijd voor politieke partijen pvv, 10 februari 2008. 68 A.L.J. Janssens, A.J. Nieuwenhuis, Uitingsdelicten. Kluwer: Deventer 2008, p. 158 e.v. en W. Wedzinga, in: C.P.M. Cleiren, J.F. Nijboer (red.), Strafrecht : tekst & commentaar, art. 137c e.v., Deventer: Kluwer 2008 (7e dr.), p. 768, 653. 69 Verkiezingspamflet van de Partij voor de Vrijheid (pvv) voor de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2006; zie ook Joost Niemöller, ‘Wilders spreekt: Ik capituleer niet’, interview met hp/De Tijd 12 december 2007
BLADZIJDE 198
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 197 70 Column op GeenStijl.nl 24 juli 2007. 71 Joost Niemöller, ‘Wilders spreekt: Ik capituleer niet’, interview met hp/De Tijd 12 december 2007. 72 Eerste reactie Groep Wilders op Miljoenennota op www.geertwilders.nl 21 september 2004. 73 hr 29 mei 2001, nj 2001, 694 en zie met name Hof Den Haag 7 mei 1999, E.R. van Eck et al., (red.), Rechtspraak rassendiscriminatie 1995-2000. Rotterdam: Landelijk Bureau ter bestrijding van Rassendiscriminatie, nr. 514 m.n. Van der Meij. 74 hr 28 augustus 2007, ljn BA5618, zie ook conclusie mr. Vellinga. 75 hr 16 april 1996, nj 1996, 527. 76 Interview met Duits persbureau dpa, 3 januari 2008. 77 Sanne ten Hoove, Raoul du Pré, ‘De lijsttrekkers (3): Geert Wilders: “De paus heeft gelijk”’, de Volkskrant 7 oktober 2006. 78 P.R. Rodrigues, ‘De meervoudigheid van moslimdiscriminatie’, in: Anita Böcker et al. (red.), Migratierecht en rechtssociologie, Liber Amicorum Kees Groenendijk. Wolf Legal Publishers: Nijmegen 2008, p. 479-486 en hoofdstuk 10, Jurisprudentie racisme en extremisme in 2007. 79 Sanne ten Hoove, Raoul du Pré, ‘Wilders vreest “tsunami” moslims’, de Volkskrant 7 oktober 2006; zie ook Patrick Pouw, ‘Onze cultuur is gewoon beter’, Contrast, maart 2007. 80 Joost Niemöller, ‘Wilders spreekt: Ik capituleer niet’, interview met hp/De Tijd 12 december 2007. 81 Frans van Deijl, ‘Ik lust ze rauw’, hp/De Tijd 6 februari 2004; ‘retarded’ in: Dutch Politician Plans to Air Film Criticizing the Koran, Fox News Channel 25 januari 2008, op 00:48 min. (28 augustus 2008) en ap Television News 19 november 2004. 82 Dutch Politician Plans to Air Film Criticizing the Koran, Fox News channel 25 januari 2008. 83 Geert Wilders, Klare Wijn (manifest door Geert Wilders), 31 maart 2006. 84 Sanne ten Hoove, Raoul du Pré, ‘De lijsttrekkers (3): Geert Wilders: “De paus heeft gelijk”’, de Volkskrant 7 oktober 2006. 85 Geert Wilders, ‘Den Haag laf tegen islamitisch extremisme’, nrc Handelsblad 22 juli 2005. 86 Sanne ten Hoove, Raoul du Pré, ‘De lijsttrekkers (3): Geert Wilders: “De paus heeft gelijk”’, de Volkskrant 7 oktober 2006; zie ook het interview in Contrast, maart 2007. 87 Hof Den Haag 25 februari 2003, parketnr. 1101005302. 88 Algemeen Dagblad 7 februari 2006.
BLADZIJDE 199 19 8 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r 89 ‘Wat drijft Geert Wilders’, De Pers 13 februari 2007. 90 Zie het persbericht: (29 augustus 2008). 91 Zie ‘Onbegrip bij klagers over besluit om’, de Volkskrant 1 juli 2008 (onder meer Nederland Bekent Kleur) en ‘Spong wil alsnog vervolging Wilders’, Algemeen Dagblad 30 juni 2008 (Spong e.a.). Het betreft het beklag bij het hof wegens niet of niet verder vervolgen ex art. 12 Sv. 92 anp-bericht 27 september 2008. 93 Opgemerkt moet worden dat op sommige aangiftes door het om nog niet beslist is. 94 Kamerstukken II 2007/08, 31 200 VI, nr. 130, p. 6. 95 Aanwijzing Discriminatie, Staatscourant 2007, 233. 96 Y. Buruma, ‘Strafvervolging van een Kamerlid’, njb 2008, p. 749-750. 97 Art. 71 Grondwet. 98 njv jaarvergadering van 13 juni 2008 en zie ook Ybo Buruma, ‘Zonder grote woorden en zonder dubbele standaard, De Nederlandse Juristen-Vereniging over multiculturaliteit en recht’, njb 2008, p. 1647. De tekst van het vraagpunt 2 is opgenomen in njb 2008, p. 1417. 99 The Charter for political parties for a non-racist society. Zie voor de tekst: (8 augustus 2008). 100 cerd-Comité 2004, General Recommendation no. 30, Discrimination against NonCitizens, par. 12. 101 Dirk Voorhoof, ‘Europees Hof tolereert geen beledigingen aan adres profeet’, De Juristenkrant 2005/115, 1; ehrm 13 september 2005 (I.A. tegen Turkije), 42571/98, en recent ehrm 10 juli 2008 (Soulas tegen Frankrijk), European Human Rights Cases 2008, 112 m.n. Gerards. 102 Sanne ten Hoove, Raoul du Pré, ‘ De lijsttrekkers (3): Geert Wilders: “De paus heeft gelijk”’, de Volkskrant 7 oktober 2006. 103 R. Lawson, ‘Wild, Wilder, Wildst, Over de ruimte die het evrm laat voor de vervolging van kwetsende politici’, njcm-Bulletin 2008, p. 469-484. EINDE ANNE FRANK STICHTING RAPPORTAGE OVER WILDERS UIT:
ANNE FRANKSTICHTINGMONITOR RACISME & EXTREMISMEACHTSTE REPORTAGE2008ONDER REDACTIE VAN JAAP VAN DONSELAAR EN PETER R.RODRIGUES ”HET EXTREEM-RECHTSE EN DISCRIMINATOIRE GEHALTE VAN DE PVV”BLADZIJDEN 167-199
ORIGINELE BRON ANNE FRANK STICHTING
[BOVENSTAAND WILDERS/PVV RAPPORT TE VINDEN ONDER[zoekfunctie]MONITOR RACISME EN EXTREMISME
ANNE FRANK STICHTING: WILDERS EXTREEM-RECHTS/
TEKST VAN DE GEHELE RAPPORTAGE
ASTRID ESSED
”Drie wetenschappers komen nu tot dezelfde conclusie. In een rapport voor het ministerie van Binnenlandse Zaken kwalificeren ze de PVV van Wilders als een partij die islamofobie en systeemhaat tegen de overheid mobiliseert. Daarmee ondermijnt zij de sociale samenhang en de democratie in het land.”
HET PAROOL
IS WILDERS ECHT EXTREEM-RECHTS?
4 NOVEMBER 2009
Een aantal wetenschappers noemt Geert Wilders’ PVV extreem rechts. Is die kwalificatie wel terecht? ‘Het is te simpel voor wat hier aan de hand is.’ Harry de Winter heeft een eenvoudige maatstaf om te bepalen of iemand extreem rechts is: vervang in elke gesproken of geschreven tekst het woord ‘moslims’ door het woord ‘joden’.
Dus als Geert Wilders zegt dat miljoenen moslims die problemen veroorzaken Europa moeten worden uitgezet of dat hij geen islamscholen in Nederland wil, dan weet je hoe laat het is. Voor de ondernemer, programmamaker en pleitbezorger van ‘Een ander joods geluid’, is het daarom al lang overduidelijk dat de PVV extreem rechts is.
Drie wetenschappers komen nu tot dezelfde conclusie. In een rapport voor het ministerie van Binnenlandse Zaken kwalificeren ze de PVV van Wilders als een partij die islamofobie en systeemhaat tegen de overheid mobiliseert. Daarmee ondermijnt zij de sociale samenhang en de democratie in het land.
Toch houden ze bij hun kwalificatie enkele slagen om de arm. Net als onderzoekers van de Anne Frank Stichting en de Universiteit van Leiden dat eind vorig jaar deden in de achtste Monitor Racisme en Extremisme. Wilders voldoet op diverse punten aan de definitie van extreemrechts die de wetenschappers hanteren. Zo heeft hij een demagogische spreekstijl waarbij politieke tegenstanders verbaal worden besmeurd. Ook legt hij sterk de nadruk op de extreem rechtse ideologie, waarbij het eigene voorop staat.
Dit nationalisme en de scherpe afkeer van het vreemde, door de onderzoekers racisme genoemd, komt volgens wetenschapper Jaap Van Donselaar van de Anne Frank Stichting heel sterk terug bij de PVV. Volgens Van Donselaar, die bij beide onderzoeken betrokken was, is het extreem rechtse klimaat in Nederland aanzienlijk veranderd en is dat voor een belangrijk deel te wijten aan de PVV.
Daarentegen wijzen de onderzoekers er ook op dat de PVV absoluut geen geweld accepteert als middel om sociale en politieke conflicten te beslechten. In de ‘gangbare’ extreem rechtse kringen als Stormfront en Weerstand is dat juist wel toegestaan en wordt Hitler vereerd. Wilders distantieert zich nadrukkelijk van dit soort overtuigingen. Hij is zelf pro-Israël en relativeert nimmer de nazimisdaden in de Tweede Wereldoorlog.
Mede gezien deze ‘mitsen en maren’, zoals de onderzoekers het noemen, wil directeur Paul Schnabel van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) de PVV niet extreem rechts noemen. ”Dat is te simpel voor wat hier aan de hand is. Je kunt wel kritisch zijn over wat hij zegt, maar ik noem hem toch liever modern conservatief. Wilders is zeker niet vriendelijk over onder meer vreemdelingen en hij speelt heel nadrukkelijk in op het nationale gevoel, het oranjegevoel. Maar het gaat te ver om hem bijvoorbeeld fascistisch te noemen.”
Schnabel wijst erop dat veel PVV-stemmers bezorgd zijn over de dingen die vanzelfsprekend leken, maar dat niet meer blijken te zijn. Zoals sociale zekerheid, gezondheidszorg, de Nederlandse cultuur en de vrijheid van meningsuiting. Daarbij komt dan nog eens de komst van veel vreemdelingen van wie sommigen misschien wel slechte dingen willen.
”Wilders vindt dat er niets aan Nederland mag veranderen, zoals de SP dat vindt met de sociale zekerheid en de gezondheidszorg. Dat is iets anders dan extreemrechts, want dan denk je hoe dan ook al snel aan fascisme. Traditioneel betekent extreem rechts immers dat je verbonden bent met foute bewegingen en zeker niet dat je positieve opvattingen uitdraagt over de emancipatie van de vrouw en homoseksuelen, zoals Wilders doet.” (DICK HOFLAND)
VOLKSKRANT
PVV RECHTS RADICAAL
28 JANUARI 2010
Ter Horst: verantwoordelijkheid inhoud bij onderzoekers…
DEN HAAG De PVV van Geert Wilders kan worden bestempeld als ‘nieuw rechts radicaal’. De partij richt zich op ‘het eigene’, heeft een afkeer van ‘het vreemde’ en politieke tegenstanders en hangt naar het autoritaire. Dat concludeert het rapport Polarisatie en radicalisering in Nederland, dat in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken is uitgevoerd en woensdagavond naar de Tweede Kamer is gestuurd.
In een begeleidende brief schrijft minister Ter Horst dat de ‘verantwoordelijkheid voor de inhoud van het rapport geheel bij de onderzoekers’ ligt. Verder rept zij met geen woord over de inhoud.
Eind vorig jaar ontstond ophef over het rapport toen de Volkskrant meldde dat Binnenlandse Zaken conclusies over de PVV wilde afzwakken. De kwalificatie extreem-rechts lag politiek gevoelig.
Het rapport bevat veel onzin, reageert Wilders. Dat de onderzoekers stellen dat zijn uitingen ‘een in strafrechtelijk opzicht discriminatoir karakter lijken te hebben’, betitelt de PVV-leider als het ergste, omdat hij momenteel wordt vervolgd wegens onder andere haatzaaien. Wilders noemt het ‘slecht en vilein’ dat Ter Horst niet expliciet afstand neemt van de kwalificaties over de PVV. ‘Samen met het momentum is dat regelrechte beïnvloeding van de procesgang.’
Reacties uitgeschakeld voor Het fascistische karakter van de PVV/Bronnen, Onderzoeken
KING WILLIAM I OF THE NETHERLANDS, THE FIRST DUTCH KING
THE DUTCH MONARCHY IN A BIRD’S EYE VIEW/FOUNDED BY
THREE ARISTOCRATIC GENTLEMEN…….
Readers who follow me know, that I mostly write about the British Medieval
Monarchy [and sometimes make a trip to the Present Times….]
See also
But Today I like to write something about the Dutch Monarchy, which is unique,
because it was in fact founded by three aristocratic Gentlemen in the 19th Century
Read on and I will travel with you from the present King, Willem Alexander,
to a fascinating period in Dutch history, when the first King was sworn in….
A SHORT REVIEW
Before the present king, king Willem Alexander [1], his mother
[Queen Beatrix], his grandmother [Queen Juliana] and his
greatgrandmother [Queen Wilhelmina, who was in England during the WO II] ruled. [2]
Although the Dutch monarchy is not so grand as the English monarchy [3], yet it is worth to give it a close look.
But with regard to the British monarchy
What fascinates me about the British monarchy [and more old
monarchies] is the long line of kings from which the Plantagenet
kings and their predecessors the conqueror, William the Conqueror,his son king William II and his [William II’s] brother
king Henry I [father of Empress Maud and by her, grandfather of
king Henry II, who was the father of the kings Richard Lionheart, Crusader king and king John I, Lackland, from whom all English kings descend], were most fascinating to me.
But also my great interest is for the kings before William
the Conqueror, the old Saxon kings [4] THE DUTCH MONARCHY
The Dutch monarchy, however, has other and not that old roots.In fact, the Dutch monarchs came to power on themoment that in Europe the monarchy already had beenquestionedKings by the Grace of God [the official title of theDutch and other European monarchs, don’t know that much,alas, of non European, very old, kingdoms too, but I amdetermined to investigate them too] was notbelieved anymore in wider circles of European society, certainly not after the French Revolution, which costpoor king Louis XVI his throne and head…… In fact, the Dutch monarchy was founded by three Dutch aristocratic gentlemen, Leopold Karel ofLimburg Stirum, Gijsbert Karel van Hogendorp andFrans Adam van der Duyn van Maasdam. [5]The three of them formed the socalled ”triumvirate of 1813” [6],
which formed the provisional government of the Netherlands after
Napoleon was defeated
And that triumvirate invited Prince William Frederick of Orange Nassau,
son of the last Stadtholder [steward] of the Dutch Republic, William V, Prince
of Orange, to come back to the Netherlands [his father had taken
refuge to England in 1795 after the Netherlands was invaded by French
troops and became temporarily the Batavian Republic [7]
To cut a long story short, that triumvirate made Prince William Frederick to the first Dutch king, king William I [8]
He became King in 1815 [9]From the Eighty Years War [10], the great Dutch Revolt against theSpanish-Burgundian rule, the Dutch Republic was born and therewere the descendants of William of Orange [11] being stadtholders,who shared the power with the States General of the Netherlands[12] from which the Dutch Parliament descends. EPILOGUE I admit itIt is a very short, short Story about the Dutch Monarchy and ofcourse there is much more to say about this Fascinating Story Because….what exactly was BEFORE the Dutch Monarchy?Who and what Powers ruled the Netherlands before that Great Year,1815, when King William became the first King? The smart readers among you have already noticed something aboutformer rulers before 1815, which I mentioned.Read the text well But to understand the Netherlands, especially the way the Netherlands were formed, you must further travel in History.Perhaps I will travel with you another time to the time before1815
And show you, how the Netherlands were formed……
ASTRID ESSED NOTES
SEE FOR NOTES 1 T/M 12
Reacties uitgeschakeld voor The Dutch Monarchy in a Bird’s Eye View/Founded by three aristocratic Gentlemen……
Het is de hoogste tijd dat u excuses aanbiedt voor de eeuwenlange slavernij van de islam, voor het dragen van uw hoofddoek als symbool van de onderdanigheid van de vrouw, voor de islamitische haat naar joden, christenen en afvalligen. Het is de hoogste tijd dat u ontslag neemt.
GroenLinks-Kamerlid Kauthar Bouchallikht is van mening dat de Nederlandse regering excuses moet gaan aanbieden voor het slavernijverleden. Deze opmerking die Bouchallikht deed in de Tweede Kamer schoot in het verkeerde keelgat bij PVV-leider Geert Wilders en de Leidse hoogleraar Afshin Ellian. Zij vinden juist dat Bouchallikht haar excuses moet aanbieden wegens de wandaden die zijn voortgekomen uit de islam.
Volgens de GroenLinks-politica is er nog steeds niet echt sprake van gelijkwaardigheid binnen het Koninkrijk Nederland:
“Op 28 oktober 1954 trad het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden in werking. Dat is een belangrijk constitutioneel document waarin onder andere staat dat Nederland, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten gelijkwaardig zijn. Bijna 70 jaar later moeten we helaas constateren dat die gelijkwaardigheid vooral bij woorden op papier is gebleven. Deze verhoudingen gaan ook langer terug dan 70 jaar. Als we het hebben over gelijkwaardigheid binnen het Koninkrijk, dan kunnen we niet wegkijken van onze geschiedenis.”
“Dat is een geschiedenis van exploitatie en uitbuiting, het slavernijverleden van Nederland. Ik hoop dat we in 2023, 150 jaar na de afschaffing, een belangrijke stap kunnen zetten en dat de regering eindelijk excuses zal aanbieden voor het slavernijverleden. Ik hoop ook dat die excuses gepaard zullen gaan met handelen, want zoals een Caribisch-Nederlandse parlementariër ook zei: het gaat niet alleen om woorden, maar ook om daden”, aldus Bouchallikht tijdens het begrotingsdebat voor Koninkrijksrelaties.
Maar zowel Wilders als Ellian delen niet de mening van de GroenLinks-politica. Beide heren zijn van mening dat Bouchallikht degene is die excuses moet gaan aanbieden voor dat wat de islam heeft veroorzaakt.
Wanneer gaat u namens profeet Mohammed, Ottomaans rijk, en latere islamitische landen excuses aanbieden voor slavernij. Dat was en is toegestaan volgens de sharia. Uw hoofddoek is symbool van sharia, dus ook van regels omtrent slavernij’, schrijft Ellian.
Wilders houdt er een soortgelijke mening op na: ‘Het is de hoogste tijd dat u excuses aanbiedt voor de eeuwenlange slavernij van de islam, voor het dragen van uw hoofddoek als symbool van de onderdanigheid van de vrouw, voor de islamitische haat naar joden, christenen en afvalligen. Het is de hoogste tijd dat u ontslag neemt.’
De Vlaamse Europarlementariër Assita Kanko voegt hieraan toe dat de islamitische slavernij zelfs veel groter was dan de westerse: ‘De Arabische slavenhandel eiste meer slachtoffers dan de Europese maar daarover zwijgt links. Ook over de hedendaagse slavernij, nl de onderdrukking van vrouwen en mensenhandel. Los huidige problemen op. Ik maak me meer zorgen over belastingen,bv. Wie is er geholpen met excuses?’
EINDE STUK
Reacties uitgeschakeld voor Wilders eist excuses van Groen Links Kamerlid Kauthar Bouchallikht voor ”islamitische” slavernij/Facebook Attack Astrid Essed on Wilders/Wordt Vervolgd!
”4.46 En als het probleem ….deze minister consequent niet oplost, terwijl
er tegelijkertijd een cruiseschip ergens verderop ligt waar immigranten
drie maaltijden per dag krijgen en vijf verschillende soorten maaltijden
en lekker verwarmd erbij zitten” 4.58Dus wanneer pakt deze minister haar taak op om voor onze alleroudstenden de boel een keertje goed te regelen. [5.07] ALDUS FLEUR AGEMA, PVV
Dat de PVV een fascistische Partij is, dat is door onderzoek wel
afdoende aangetoond. [1]
En al was er geen onderzoek geweest, de standpunten en ook
de wensen voor ”Wit-Nederland” [2] zeggen wel genoeg
Uw Wreker van het Onrecht signaleerde het Gevaar van de PVV al in 2007 [3]
besteedde daaraan later vaker aandacht [4] en anderen volgden.
Maar naast de politieke analyses over waarvoor de Heren en Dames van
de PVV stonden en staan, logen hun uitspraken er niet om, zoals
bijna iedereen weet.
Een van de bekendste is de ”Minder Marokkanen” uitspraak van
PVV leider Wilders [5], die hem een veroordeling door de
rechter opleverde. [6]
Maar er was meer
Bij de PVV is er ALTIJD meer…..
In herinnering roep ik de ”Testosteronbommen” uitspraak
van Wilders, waarmee hij mannelijke Syrische vluchtelingen
aanduidde [2015] [7]
Uitspraken van Wilders over vluchtelingen als ”hyena’s en opmerkingen
over ”achterlijke islamitische zandbaklanden. [8]
En dan fractiegenoot en PVV’er Gidi Markuszower, die in
de Tweede Kamer sprak over:
””’buitenlandse indringers uit Afrika en het Midden-Oosten” en Nederland dat is volgepropt met
”de verkeerde buitenlanders, die op onze welvaartsstaat parasiteren door en masse
niet te werken en onze Bijstandspotten op te eten,
die onze straten onveilig maken, die de gewone
Nederlander op de woningmarkt verdringen, die de
kwaliteit van het onderwijs aantasten…..” [9]
Verder werkte Markuszower met echte fascistische
angstbeelden als [ik citeer]:
””En weet u, voorzitter, hoeveel migranten uit Afrika
en het Midden-Oosten nog naar onze regio willen komen, de komende jaren?
Dat zijn honderden miljoenen, zo niet een
miljard mensen” [10]
Onzin natuurlijk [11], maar wel gevaarlijke onzin.
Markuszower deed nog meer kwalijke uitspraken, lees maar verder onder noot 12
Het ergerlijkste vond ik niet eens die Markuszower uitspraken…ze zijn
gevaarlijk, maar dat kun je van PVV politici verwachten- maar het feit,
dat het enige waarover Kamervoorzitter Vera Bergkamp viel, het feit
was, dat Markuszower refereerde aan de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, Eric van der Burg, als ”Kaagsecretaris” ……13
Dus geen woord over het racisme en fascisme
Zover is het in de Tweede Kamer al gekomen
FLEUR AGEMA/OUDERENZORG
Er is een scala van gevaarlijke, ophitsende uitspraken, ideeen en
voorstellen van de PVV, lees daar maar mijn website onder het
kopje ”Wilders” maar op na [14]
Die ga ik niet allemaal noemen.
Maar nu weer over naar om wie het deze keer begonnen is, PVV Kamerlid
Fleur Agema [15]
Zij heeft zich opgeworpen als ”ouderenverdediger” en staat
bekend om haar strijd voor de rechten van
ouderen, wat ouderenzorg aangaat [16]
Daarvoor van mijn kant respect, ware het niet, dat ze er een naar,
xenofoob, sausje overgiet, waarbij zij niet alleen kwetsbare groepen
tegen elkaar uitspeelt, maar bovendien kwetsbare groep A [in dit
artikel/Verhaal de vluchtelingen.asielzoekers] min of meer de schuld
geeft van falend Overheidsbeleid.
Een misselijke streek, die overigens geheel overeenkomt met
het PVV Gedachtegoed en Wereldbeeld [17]
Er is meer, maar dat komt nog.
Wat hier speelde [en waarom mijn Frontale Aanval op deze Fleur Agema]
was een Kamerdebat of Vragenuurtje [wat precies werd niet
duidelijk uit het Youtube fragment] waarbij de minister
voor Langdurige Zorg en Sport, mevrouw Conny Helder [18], werd bevraagd.
Daarbij aandacht dus voor de bijdrage van Fleur Agema:
Ik moet bekennen:
Op zich was het geen onaardig Begin.
Veel weet ik niet van de misstanden in de Ouderenzorg, maar
ik begreep uit Agema’s bijdrage [19], dat zij ertegen protesteerde,
dat de ouderenzorg werd uitgehold, dat een grote Misstand was, het
sluiten van de verzorgingshuizen, volgens Agema door
het toen o.a. aan de macht zijnde CDA [20], waardoor
nu vele ouderen in de knel zouden komen.
Agema merkt hierover op [ik citeer haar via het Youtube filmpje:
”Eh….dus daardoor door het sluiten van de verzorgingshuizen blijven
mensen verloederd achter, ze raken ondervoed, ze gaan niet meer
naar de dokter, eh eh, ze la, ja, ze raken verpieterd thuis, soms
moet de politie ze zelfs van de straat halen en in een enkel
geval zelfs naakt en mijn vraag aan de minister is:
Ziet ze nou niet in, dat het sluiten van die verzorgingshuizen een
vergissing is geweest, dat ze terug moeten, maar ook het sluiten
van het Integraal Zorgaccoord, waarin ze tachtig miljoen euro bezuinigt
op de huisartsen, die juist voor deze mensen contact met ze zouden
moeten opzoeken en zouden moeten begeleiden……”
EN
””Ja, dank u wel voorzitter.
Er staan op dit moment 23 duizend hoogbejaarden op een wachtlijst
voor een verpleeghuis.
Mensen met wie het thuis allang al niet meer gaat, waarvoor
de familie drie keer per week wordt opgeroepen, omdat moeder weer
ergens dwaalt en de politie weer denkt ”wat is hier allemaal aan de hand”
[21]
Hierop kwam natuurlijk een reactie van de minister, die haar WOZO beleid, dat de nadruk legt op het zo lang mogelijk zelfstandig wonen
van ouderen [22] verdedigde.
Ook bestreed ze de opmerking van Agema, dat er te weinig werd gedaan
om hulp te verlenen aan de urgent kwetsbaren.
Zie het hele Youtube filmpje [23]
DE GEVAARLIJKE ONZIN VAN FLEUR AGEMA/KWETSBAREN TEGEN
KWETSBAREN MET EEN GIFTIG XENOFOOB SAUSJE
Niets aan de hand toch? Zou je zo zeggen.
Fijn, dat deze Fleur Agema zich zo inzet voor de ouderenzorg,
al zit ze dan bij een dubieuze Club.
Ja, maar ze zit niet voor niets bij die Club!
Want aan het Slot van haar Gloedvolle Bijdrage Voor Ouderenrechten
[die ze waarschijnlijk wel zal menen, daaraan kom ik niet], krijgt
het Muisje een Gevaarlijk Staartje!
Met andere woorden in Onvervalst Latijn: In Cauda Venenum
[Latijn: In de Staart zit het Venijn] [24]
En om bij de spreekwoorden te blijven:
Nu komt de [PVV] Aap uit de Mouw!
Want juist aan het Einde van haar Gloedvolle Betoog maakt
de Voorvechtster der Ouderen een nare uitglijder, die het ware
xenofobe PVV Wereldbeeld bevestigt, door op te merken:
”4.46 En als het probleem ….deze minister consequent niet oplost, terwijl
er tegelijkertijd een cruiseschip ergens verderop ligt waar immigranten
drie maaltijden per dag krijgen en vijf verschillende soorten maaltijden
en lekker verwarmd erbij zitten” 4.58Dus wanneer pakt deze minister haar taak op om voor onze alleroudstende boel een keertje goed te regelen. [5.07]” [25]
FLEUR AGEMA’S XENOFOBIE/TECHNISCH
Alvorens los te barsten over Fleur Agema’s inhoudelijke xenofobie, eerst
dit:
Zij spuwt haar gal over de haars inziens luxueuze [want dat suggereert
zij met haar ”cruiseschip” opmerking in een Vragenuurtje aan de
minister van Langdurige Zorg en Sport, die verder met vluchtelingenregelingen of beleid niets te maken heeft.
Je zou zo zeggen, dat ALS ze al haar gal wil spuwen, dat zij bij Eric
van den Burg moet zijn, die als Staatssecretaris voor Asiel en
Migratie over Asielzaken gaat [26]
FLEUR AGEMA’S XENOFOBIE/IMMIGRANTEN
Verder praat zij over ”immigranten” [27], terwijl het hier
asielzoekers betreft.
Het zijn ASIELZOEKERS, die inderdaad zijn opgevangen
op een cruiseschip. [28]
Natuurlijk weet Agema heel goed het verschil:
Een asielzoeker vraagt asiel aan in Nederland, dat al of niet
wordt toegekend en zit dus in een asielprocedure, waarin, op
grond van aanspraak op het Vluchtelingenverdrag, gekeken
wordt, of men al of geen recht op asiel heeft [iedereen heeft het
recht overigens om asiel aan te vragen [29]
Een migrant, een zogenaamde ”economische vluchteling” immigreert naar een land in de hoop op
een beter leven, zonder asiel aan te vragen, omdat er geen
sprake is van vervolging volgens het Vluchtelingenverdrag [30]
Voor immigranten worden er dus geen cruiseschepen geregeld [vaak verdwijnen ze in de illegaliteit]
Dit alles weet Agema heel goed, maar omdat er een hoop weerstand
is tegen economische vluchtelingen [zij zouden ”gelukszoekers” zijn,
wat in de publieke opinie synoniem is met
profiteurs en oplichters] [31] gebruikt zij welbewust die term.
Kamervragen en debatten komen tegenwoordig immers op Youtube!
Wie niet gelooft, dat hier sprake is van opzet, leze de door mij in noten
vervatten xenofobe betogen van de heren Wilders en Markuszower,
fractie-partijgenoten van Agema, nog maar eens over! [32]
FLEUR AGEMA’S XENOFOBIE/HET SPROOKJE
VAN DE ”IMMIGRANTEN OP CRUISESCHEPEN MET
WEL DRIE MAALTIJDEN PER DAG…..
We gaan door met Agema’tje:
Wat betreft die ”luxe” opvang van asielzoekers op
cruiseschepen:
Die is er o.a. gekomen vanwege de inhumane toestanden
in Ter Apel en het feit, dat er zo’n gebrek aan medewerking is
van een aantal Gemeenten. [33]
Nadrukkelijk NIET alle Gemeenten:
Kijk maar eens, hoe ruimhartig zich hier Amsterdam opstelt [34],
na enig tegengestribbel, Velsen ook [35] en zo zijn er natuurlijk meer.
Aan de andere kant:
Zodanig wordt de medewerking vaak gesaboteerd [36], dat de Overheid zich
nu gedwongen ziet, Gemeenten te dwingen tot opvang [37]
Verder ligt de humanitaire grens van Agema nogal laag
Ik citeer La Agema:
”4.46 En als het probleem ….deze minister consequent niet oplost, terwijl
er tegelijkertijd een cruiseschip ergens verderop ligt waar immigranten
drie maaltijden per dag krijgen en vijf verschillende soorten maaltijden
en lekker verwarmd erbij zitten” 4.58” [38]
Kennelijk vindt Agema het niet vanzelfsprekend, dat asielzoekers
[die zij hier ”immigranten” noemt] driemaal per dag een maaltijd
krijgen, wat toch wel het absolute minimum is.
Lijkt ”op water en brood” haar beter, zoals door haar partijleider en
fractiegenoot Wilders al eens is geopperd voor gedetineerden? [39]
Trouwens, ZO luxueus is die opvang op dat cruiseschip nu
OOK weer niet.
Alles wat er op de MS Galaxy [het cruiseschip waarmee Amsterdam
asielzoekers opvangt] aan luxe is [een casino, winkeltjes, een ‘Moonlight Bar’ met schitterend uitzicht op het water, een grillrestaurant en zelfs een sauna] is dicht. [40]
Wat er aan voorzieningen voor asielzoekers aanwezig is,
is sober:
Krappe vertrekken met een stapelbed, bankje en kleine douche- en toiletruimte, die twee asielzoekers zullen delen. [41]
FLEUR AGEMA’S XENOFOBIE/DE MENSEN ACHTER DE ”IMMIGRANTEN”
Alle Fleur Agema Gekheid op een Stokje, wie zijn die zogenaamde
”immigranten”, die het zo luxe zouden hebben op die cruiseschepen?
Ze bestaan merendeels uit asielzoekers, die vaak maandenlang op
straat voor Ter Apel hebben moeten slapen, op stoelen,
of zomaar liggend in het gras, weer of geen weer [42]
De omstandigheden waren mensonterend, vaak was er te weinig te
eten [43] en de situatie verergerde zodanig, dat de Inspectie Gezondheidszorg
en Jeugd alarm sloeg bij minister Kuipers van Volksgezondheid. [44]
Ik citeer uit het Nieuwsbericht:
”In Ter Apel is er een groot risico dat er infectieziekten uitbreken als gevolg van het totale gebrek aan hygiëne op het terrein: gebrek aan water, schone wc’s, douches en beschutting. Een uitbraak van infectieziekten is een gevaar voor de volksgezondheid. Niet alleen voor de mensen die daar zijn om een asielaanvraag in te dienen, maar ook voor iedereen die daar werkt of woont.
De inspectie vindt onmiddellijk ingrijpen nodig om de hygiënische omstandigheden op peil te brengen. Voldoende water, sanitaire voorzieningen en beschutting zijn daarvoor cruciaal. Ook bij het verplaatsen van mensen naar opvanglocaties moet rekening gehouden worden met het uitbreken en verspreiden van infectieziekten.” [45]
De enigen, die hier een goed figuur sloegen waren
Hulporganisaties als Het Rode Kruis, Artsen Zonder Grenzen [46] en vrijwilligersorganisaties als
Mi Great [47] EN niet te vergeten een geweldig
particulier initiatief van Willem Straat, een ondernemer
met een Geweten, die de buitenslapers van
tentjes trachtte te voorzien [tegengewerkt door
de autoriteiten] [48]
Er overleed zelfs een drie maanden oude baby, weliswaar niet buiten, op het terrein van Ter Apel,
maar in de Sporthal [49]
Ik weet niet wat de doodsoorzaak is [werd niet
duidelijk] [50], maar het zou mij niet
verbazen, als het te maken gehad had met de
drukte in die overvolle Sporthal.
Dat de Familie van de overleden baby ook zo
haar twijfels heeft, blijkt wel uit het feit,
dat zij een advocaat hebben ingeschakeld [51]
En o Blamage voor Nederland:
De Nederlandse Staat en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) moeten van de rechter maatregelen nemen zodat de (crisis)noodopvang voor asielzoekers aan de internationale normen gaat voldoen. De rechtbank Den Haag oordeelde in een kort geding dat Stichting Vluchtelingenwerk Nederland afgelopen zomer aanspande. [52]
Ik citeer verder uit dit NOS bericht:
”De rechter oordeelt dat iedere asielzoeker die zich in Ter Apel, of bij een ander asielzoekerscentrum in Nederland meldt, recht heeft op onderdak. Een overdekte slaapplaats, water, voedsel en toegang tot hygiënisch sanitair zijn de minimale eisen. [53]
Dat een rechter jou dit als Staat moet zeggen, hoeveel
groter moet de Blamage zijn?
Nadat ook de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd al
alarm had geslagen bij minister Kuipers van Volksgezondheid [54]
En als Klap op de Vuurpijl stonden maandenlang
duizenden bedden voor Oekraieners leeg, terwijl
asielzoekers verkommerden voor de Poort
van Ter Apel [55]
OORZAAK TER APEL ELLENDE
Wat is nu de oorzaak of oorzaken van die asielcrisis
ellende, het feit dat mensen op straat moeten slapen, dat zelfs elementaire voorzieningen ontbreken?
Vluchtelingenwerk wijst op de complexiteit van de
crisis en zegt, dat het niet alleen in Ter Apel, maar
ook in andere delen van het land, allang mis is
Ik citeer Vluchtelingenwerk:
”Deze opvangcrisis is geen overmacht en komt niet door een verhoogde asielinstroom. Politieke keuzes zijn de oorzaak: door jarenlange bezuinigingen op de IND en het vroegtijdig sluiten van diverse asielzoekerscentra verkeert het Nederlandse asielsysteem al jaren in een permanente crisis.” [56]
Dus veroorzaakt door politieke onwil, verkeerde
beleidskeuzes etc
Daarbij is het in noodopvanglocaties die wel geregeld zijn,
ook nog eens onleefbaar voor kinderen, aldus jeugdgezondheidszorg- en onderwijsprofessionals in een onderzoek van de ‘Werkgroep Kind in azc’, waar ook VluchtelingenWerk deel van uitmaakt. [57]
Een andere oorzaak van de Ter Apel Ellende
is gelegen in de woningcrisis:
Doordat er woningnood is, stromen de status
houders [58], die recht hebben op een huis,
maar niet door, waardoor zij plekken bezet
houden, die voor asielzoekers bestemd zijn. [59]
EN WAT GEBEURT ER?
JUUSTEM!
Er wordt niet met man en macht naar een
oplossing gezocht, neen, de crisis wordt
afgewenteld op de asielzoekers!
Het recht op gezinshereniging wordt in zoverre
uitgehold, dat gezinshereniging aan een woning
wordt gekoppeld!
Dus wie geen woning heeft, kan zijn gezin
pas laten overkomen als dit WEL
het geval is! [60]
Zo schaamteloos is de regering, dat in
de ”Aanpak crisis asielopvang” staat:
”
Onder de huidige omstandigheden vindt het kabinet het niet langer verantwoord de toegezegde hervestigingsafspraken binnen de Europese Unie (EU) na te leven…..”[61]
LUXE HE MEVROUW AGEMA, DIE OMSTANDIGHEDENVOOR ASIELZOEKERS EPILOOG Dat Mevrouw Agema een Gifkikker en een Vluchtelingenmepper is, is duidelijk.Niet alleen geeft zij een heel verkeerde voorstellingover die zogenaamde ”luxe” op de cruiseschepenwaar asielzoekers worden opgevangen [62],ze verstaat echter ook onder ”luxe”, datasielzoekers drie maaltijden per dag krijgen [63]Of moeten ze liever ”op water en brood”, zoalshaar partijleider en fractiegenoot destijds vooreen groep gedetineerden voorstelde [64] Recentelijk heeft de Inspectie Justitie enVeiligheid geconstateerd, dat medewerkersvan de speciale opvanglocatie asielzoekers[waar dus de zogenaamde ”moeilijke gevallen”zitten], asielzoekers hebben
uitgelachen, uitgescholden, geslagen en geschopt. [65]
Onlangs reageerde slechts EEN Gemeente positiefop het
verzoek van Staatssecretaris van der Burgom extra opvangplekken te regelen voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’ers) [66]
Uit die twee laatste berichten kan Agema dan weer
hoop putten.
Want DAT is het Nederland waarop zij en haar
PVV trots kunnen zijn. [67]
HEIL!
ASTRID ESSED
NOTEN
NOTEN 1 T/M 67
ZIE NOTEN, ONDERVERDEELD
1 T/M 3
4 T/M 6
7 T/M 11
12 T/M 15
16 T/M 18
19 T/M 23
24 T/M 28
29 T/M 31
32 T/M 37
38 T/M 42
43 T/M 46
47 T/M 51
52 T/M 55
56 EN 57
58 EN 59
60 T/M 67
Reacties uitgeschakeld voor Fleur Agema, Vluchtelingenmepper en Gifkikker
PROTOTYPICAL FASCISM IN CONTEMPORARY DUTCH POLITICSTHESISHENK BOVEKERK Prototypical Fascism in Contemporary Dutch Politics Henk Bovekerk (s475630) Tilburg University the Netherlands BA Liberal Arts & Sciences (Humanities major) Under the supervision of dr. A.C.J. de Ruiter Read by prof. dr. J.M.E. Blommaert Fall Semester 2011 http://www.henkbovekerk.nl/wp-content/uploads/2020/01/BA-Thesis-Henk-Bovekerk.pdf
UNIVERSSTUDENT KRIJGT 10 VOOR THESIS OVER ”FASCISTISCHE” PVV
2 JANUARY 2012
Henk Bovekerk, UvT-student (Liberal Arts & Sciences) werd voor zijn thesis ‘Prototypical Fascism in Contemporary Dutch Politics: An Analysis‘, beloond met het hoogst haalbare: een tien.
Naar aanleiding van het boekje De Eeuwige Terugkeer van het Fascisme van Rob Riemen (2010) maakte Bovekerk een analyse van de PVV van Geert Wilders. Rob Riemen stelt dat Geert Wilders en zijn beweging het prototype zijn van hedendaags fascisme. Wat is eigenlijk fascisme? Is er inderdaad een terugkeer van het fascisme? En zijn Geert Wilders en zijn beweging het prototype van hedendaags fascisme? Op basis van het werk van historicus Robert O. Paxton over hoe het fascisme werkt, en na bestudering van de werken van onder andere Geert Wilders en Martin Bosma, concludeert Bovekerk dat we in Nederland inderdaad te maken hebben met een fascistische partij in een gevorderd stadium: de PVV.
Overigens is de scriptie van Bovekerk nog niet gepubliceerd in de Theses-database van de UvT. Volgens de universiteit zal dat nog een week duren. Update: Bovekerk publiceerde de scriptie inmiddels wel op zijn eigen site. Lees de scriptie hier.
Bovekerk werd bij het schrijven van de scriptie begeleid door arabist Jan Jaap de Ruiter. Tweede lezer is Jan Blommaert. Beiden staan bekend als tegenstander van de PVV. Op internet ontstond daarom direct na bekendmaking van het nieuws een discussie over de onafhankelijkheid van de begeleiders en het linkse imago van de universiteit.
Is het niet opvallend dat een student, die de PVV fascistisch noemt, zo’n hoog cijfer krijgt van een academicus die bekend staat als PVV-criticus? Op Twitter laat de arabist weten de thesis academisch briljant te vinden: “De thesis van Bovekerk is door mij, als begeleider en prof Jan Blommaert als tweede lezer met een 10 beoordeeld op grond van de kwaliteit. De PVV aanhangers moeten niet zo bang zijn voor een beetje kritiek en een scherpe academische analyse.”
Tegen Univers zegt de arabist: “Het cijfer voor deze thesis heeft enkel te maken met de academische kwaliteit ervan; daar waren zowel ik als de tweede lezer het over eens.”
Via Twitter laat Geert Wilders weten: “Op de KU in T zijn ze allemaal Stapel.” De wetenschappers van de UvT reageren daar vervolgens weer op via Twitter. “Tilburg University nodigt de heer Wilders van harte uit voor een inhoudelijk debat op onze schone campus .”
BN DE STEM
ONDERZOEKERS: PVV IS EXTREEM-RECHTS
10 DECEMBER 2008
AMSTERDAM (ANP) – De PVV van Geert Wilders kan als extreemrechts worden bestempeld. Onderzoekers van de Anne Frank Stichting en de Universiteit Leiden stellen dat in de woensdag verschenen achtste Monitor Racisme en Extremisme.
Wilders reageerde direct woedend. ,,Ze zijn helemaal van de pot gerukt. Het is een belediging van de PVV en onze kiezers”, stelde de PVV-leider.
Volgens de onderzoekers is het probleem van ‘islamofobie’ in Nederland het afgelopen jaar aanzienlijk groter geworden. Ze spreken van een ‘negatief opinieklimaat’ over moslims en signaleren meer geweld tegen deze gemeenschap.
ANNE FRANKSTICHTINGMONITOR RACISME & EXTREMISMEACHTSTE REPORTAGE2008ONDER REDACTIE VAN JAAP VAN DONSELAAR EN PETER R.RODRIGUES ”HET EXTREEM-RECHTSE EN DISCRIMINATOIRE GEHALTE VAN DE PVV”BLADZIJDEN 167-199
HET EXTREEM-RECHTSE EN DISCRIMINATOIRE GEHALTE VAN DE PVV BLADZIJDE 170 In hoeverre is de pvv in verband te brengen met rechtsextremisme? En in hoeverre hebben uitingen van de pvv een discriminatoir karakter? Deze vragen worden niet zelden opgeworpen2 en zijn onlosmakelijk verbonden met de positie van de pvv in de Nederlandse samenleving. Ondanks het feit dat de pvv niet direct uit een extreemrechtse traditie is ontstaan, vormen deze vragen voor ons een goede reden om de pvv onder de loep te nemen.3 Onze aanpak is gebaseerd op die van twee al langer bestaande, longitudinale deelprojecten van de monitor, namelijk (a) onderzoek naar extreemrechtse formaties, dat overwegend sociaal-wetenschappelijk is en (b) onderzoek naar opsporing en vervolging van discriminatie, dat primair juridisch is. Ons onderzoek naar de pvv is dus multidisciplinair en bestaat uit twee delen. In het eerste staat de vraag centraal in hoeverre de pvv te beschouwen is als een extreemrechtse formatie. Het tweede deel gaat over de relatie tussen pvv en discriminatieverboden. 8.2 De pvv als extreemrechtse formatie De vijfde monitorrapportage (2002) bevat een deelonderzoek, getiteld Het extreem-rechtse en racistische gehalte van de lpf/Leefbaar-stroming. 4 Getracht werd genoemd ‘gehalte’ te bepalen aan de hand van drie indicatoren, ideologie, sociale genealogie en magneetfunctie. Ons onderzoek naar het extreemrechtse gehalte van de pvv heeft grotendeels langs dezelfde lijnen plaatsgevonden. Allereerst aan de hand van de vraag in hoeverre gesproken kan worden van een extreemrechtse ideologie. De tweede indicator, sociale genealogie, berust op de bevinding dat extreemrechtse
BLADZIJDE 171 groepen niet zomaar ontstaan, maar meestal uit andere extreemrechtse formaties voortkomen.5 Onder de oprichters van extreemrechtse organisaties bevinden zich heel vaak personen die voordien bij andere verwante, extreemrechtse organisaties aangesloten zijn geweest. Deze personele continuïteit geldt niet alleen voor de oprichters, maar evenzeer voor een aantal personen die zich gaandeweg bij een organisatie aansluiten. De derde indicator is de magneetfunctie: de aantrekkingskracht die de partij uitoefent op ‘radicalen’, personen die blijk hebben gegeven van uitgesproken extreemrechtse sympathieën. De indicatoren ideologie en magneetfunctie komen in de volgende paragrafen aan de orde. Over sociale genealogie kan hier worden volstaan met enkele opmerkingen. Noch onder de oprichters van de pvv noch onder de huidige Tweede Kamerfractie bevinden zich personen met een extreemrechtse ‘carrière’, althans voor zover wij hebben kunnen nagaan. De tweede vraag – het gaandeweg bij de organisatie aansluiten van ‘bekende’ rechtsextremisten – kan niet beantwoord worden, omdat de pvv tot dusverre geen leden heeft toegelaten. Omdat de pvv als formele organisatie vrijwel geen bemensing heeft, is van bovengenoemde sociale genealogie dus ook geen sprake. 8.2.1 Extreemrechtse ideologie in vogelvlucht De ideologie van extreemrechts in Nederland is oppervlakkig beschouwd in enkele zinnen te vangen. Men is in positieve zin georiënteerd op ‘het eigene’, heeft een afkeer van ‘het vreemde’, van politieke tegenstanders, van de gevestigde politiek in het algemeen, en men heeft een hang naar het autoritaire. Echter, binnen extreemrechtse groeperingen bestaan aanzienlijke verschillen van mening en scherpe tegenstellingen. Zo kan afkeer van het ‘vreemde’ gericht zijn tegen niet-westerse allochtonen in het algemeen, terwijl het in andere gevallen een primair antisemitische lading heeft. Dit geldt mutatis mutandis voor de oriëntatie op ‘het eigene’: dit kan betrekking hebben op het staatkundige Nederland, op een ‘Heelnederland’ (met Vlaanderen) of ook op de idee van verenigde ‘Germaanse’ volken in Europa, zoals Hitler voor ogen stond. Daarnaast kan het ideologische gehalte van diverse organisaties en van individuele rechtsextremisten nogal verschillen, variërend van een sterk ontwikkelde ideologische oriëntatie tot een die veeleer gebaseerd lijkt op enkele BLADZIJDE 172
racistische oneliners. Voorts kunnen zowel individuen als ook groepen verschillen qua radicalisme. De ideologische bewegingsruimte is niet onbeperkt, maar wordt begrensd door wettelijke bepalingen. Sinds de Tweede Wereldoorlog is het verbieden van organisaties voor extreemrechts een reële dreiging geweest, terwijl sedert de jaren zeventig daarnaast strafrechtelijke discriminatieverboden van betekenis werden. Trends van radicalisering dan wel matiging bij extreemrechts komen zowel opeenvolgend als gelijktijdig voor, waarbij matiging niet zelden het gevolg is van (dreigend) repressief overheidsoptreden. In extreemrechtse kringen bestaat van oudsher veel onderling verschil van mening. Vaak monden deze uit in onderlinge geschillen en conflicten, soms zozeer dat men in de eerste plaats elkaar lijkt te bestrijden. Deze conflicten kunnen uiteenlopende achtergronden hebben, waaronder niet in de laatste plaats ideologische. Voor een beter begrip van de extreemrechtse ideologische kaart in Nederland kan gebruik gemaakt worden van onderscheid dat in de wetenschappelijke literatuur wordt gemaakt tussen enkele basisstromingen in de (West-Europese) extreemrechtse ideeënwereld; met name bruikbaar is Bjørgo’s onderscheid tussen en analyse van de zogeheten ‘nationaaldemocraten’ en de ‘raciale revolutionairen’.6 Bjørgo’s onderscheid tussen ‘nationaaldemocraten’ en de ‘raciale revolutionairen’ valt grotendeels samen met dat tussen ‘anti-immigratie activisten’ en ‘neonazi’s’. De overeenkomsten tussen beide extreemrechtse denkrichtingen zijn hierboven al genoemd: positieve oriëntatie op het ‘eigene’, afkeer van het ‘vreemde’, afkeer van politieke tegenstanders en van de gevestigde politieke orde, een autoritaire houding. Ook de politieke stijl vertoont overeenkomsten: rigoureus, autoritair, afwijzen van bestaande politieke codes en gedragsregels. Maar er zijn ook dimensies waarop geen – zelfs geen oppervlakkige – overeenkomst valt waar te nemen, zoals de houding ten aanzien van de Tweede Wereldoorlog en het Duitse nationaal-socialisme ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. De ‘raciale revolutionairen’, ofwel neonazi’s omarmen het nationaal-socialisme en identificeren zich met nazi-Duitsland. De ‘nationaaldemocraten’ daarentegen distantiëren zich van nazi-Duitsland en zijn geneigd zich juist te identificeren met het verzet tegen de nazibezetting; zij zien BLADZIJDE 173 zich als erfgenamen van verzet tegen vreemde overheersing. Een andere dimensie waarop een belangrijk verschil valt waar te nemen, is de houding ten opzichte van de parlementaire democratie. Terwijl de ‘nationaaldemocraten’ binnen de parlementaire democratie opereren en deze willen corrigeren in de door hen gewenste richting, nemen de ‘raciale revolutionairen’ het standpunt in dat de parlementaire democratie moet worden afgeschaft. In neonazi-jargon: ‘het systeem heeft geen fouten, maar het systeem is de fout’. Een derde dimensie waarop een in het oog springend verschil valt te benoemen betreft opvattingen over het gebruik van geweld om het uiteindelijke politieke doel te bereiken. Terwijl ‘raciale revolutionairen’ het gebruik van geweld gerechtvaardigd achten, wijzen ‘nationaaldemocraten’ dit middel af. Dit laatste althans in beginsel, want soms worden ook door ‘nationaaldemocraten’ bepaalde vormen van geweld als zelfverdediging beschouwd en derhalve gezien als een noodzakelijk kwaad. Hoewel de positieve oriëntatie op het ‘eigene’ en de afkeer van het ‘vreemde’ karakteristiek zijn voor beide extreemrechtse stromingen, worden verschillende definities, afgrenzingen en accenten gelegd. Zo zijn er verschillen wie tot het ‘vreemde’ en wie tot het ‘eigene’ worden gerekend. Bij de ‘raciaal revolutionairen’ is ‘ras’ van doorslaggevend belang, maar zijn er wel twee verschillende benaderingen te onderscheiden. In de eerste draait het bij ‘ras’ primair om joden en vervolgens volkeren die niet tot het ‘arische ras’ behoren (niet-westerse allochtonen). Joden zijn de ultieme vijand, trachten de wereld te overheersen en het arische ras te vernietigen, zo redeneert men. Maar even ‘volksvreemd’ zijn niet-westerse allochtonen en daarbij vormt huidskleur in de praktijk een belangrijk criterium. Bij deze benadering behoort de bevolking van omringende landen (Duitsers, Engelsen, Fransen) niet tot het vreemde. Het ‘eigene’, dat zijn ‘de Germaanse volkeren van Europa’. Bij de tweede, meer op Nederland gerichte benadering ligt het iets anders, omdat ‘ras’ primair betrekking heeft op Nederlanders en Vlamingen (die in feite als Nederlanders worden beschouwd). In deze Heelnederlandse benadering wordt vaak ook uitgegaan van een ‘stamverwantschap’ met blanke Zuid-Afrikanen. Gezien de geschiedenis van Zuid-Afrika worden vanuit deze zienswijze Engelsen als vreemden en zelfs als vreemde overheersers gezien. Ook Fransen worden als vreemd beschouwd en BLADZIJDE 174 gezien ‘hun’ onderdrukking van de Zuidelijke Nederlanden als vreemde overheersers. Maar niet-westerse allochtonen worden nóg meer als ‘vreemd’ beschouwd dan de blanke buurlanden en niet zelden gaat deze Heelnederlandse benadering gepaard met antisemitisme. Bij de ‘nationaaldemocraten’ zijn niet-westerse allochtonen het ‘vreemde’ en is het ‘eigene’ in veel mindere mate of zelfs in het geheel niet op ‘ras’ gebaseerd. Het gaat veeleer om de eigen natie, het eigen volk, het vaderland of eenvoudigweg ‘Nederland’. Men is gekant tegen de aanwezigheid van ‘niet-blanken’, vandaag de dag primair tegen moslims, die, zo redeneert men, het land overspoelen en zich steeds meer gaan gedragen als vreemde overheersers. Bij de ‘nationaaldemocraten’ staat antisemitisme niet op de voorgrond en soms is het zelfs vrijwel of geheel afwezig. Het onderscheid tussen ‘nationaaldemocraten’ en ‘raciale revolutionairen’ is een schematisch onderscheid. De sociale werkelijkheid is gecompliceerder. Er zijn allerlei gradaties, grijstinten en accenten.7 Een belangrijke interveniërende variabele is wat door Van Donselaar het aanpassingsdilemma is genoemd.8 In het kort: krachtige taboeïsering van ‘fout’ in de Tweede Wereldoorlog, nationaal-socialisme, betrokkenheid bij (politiek) geweld en vervolgens de (wettelijke) sancties die aan deze taboeïsering zijn verbonden, leiden op de voorgrond tot een verhulling of maskering. Achter de schermen daarentegen laat men zich in mindere mate leiden door de taboes. Anders gezegd: door het aanpassingsdilemma ontstaan verschillen tussen frontstage en backstage performances. 9 De afstand tussen voorgrond- en achtergrondkenmerken wordt vooral beïnvloed door de mate van overheidsrepressie waaraan een groepering blootstaat. Hoe groter de repressie – kans op vervolging, risico van verbod – des te groter de afstand tussen voor- en achtergrondkenmerken. Om zich een goed beeld te kunnen vormen van de ideologie van een bepaalde groepering dient men rekening te houden met de mogelijkheid dat bepaalde elementen op het eerste gezicht minder goed waarneembaar zijn. 8.2.2 Het ‘eigene’ en het ‘vreemde’ in de ideologie van de pvv Hameren op het ‘gevaar van islamisering’ is een hoeksteen van de ideologie van Wilders en van de pvv, nadat die begin 2006 was opgericht.10 In BLADZIJDE 175 de begintijd, voorjaar 2006, bracht de pvv ook andere punten naar voren: belastingverlaging, halvering aantal ambtenaren, hardere aanpak van immigratie en integratie, strengere straffen, invoering van bindende referenda, een nauwere band tussen kiezers en Kamerleden, directe verkiezing van burgemeesters, de minister-president én politiechefs en rechters. Verder stelde de pvv voor om in artikel 1 van de Grondwet vast te leggen dat de joods-christelijke en humanistische cultuur in Nederland dominant moeten zijn. Op weg naar de Kamerverkiezingen van november 2006 werd het thema ‘gevaar van islamisering’ verder uitgebreid: de komende vijf jaar zouden geen immigranten uit Marokko en Turkije mogen worden toegelaten, en zouden er geen nieuwe moskeeën en islamitische scholen bij mogen komen. Maar de meeste aandacht werd getrokken door Wilders’ inmiddels welbekende tsunami-metafoor.11 ‘Nederland staat aan de vooravond van een “tsunami van islamisering”. Moslims zullen de Nederlandse samenleving overspoelen en zorgen voor criminaliteit en overlast, ook op het platteland. Hun intolerante en gewelddadige cultuur zal de Nederlandse samenleving raken “in het hart, in onze identiteit”.’ Nadat in 2007 een nieuw kabinet (Balkenende iv) was aangetreden, bekritiseerde Wilders het feit dat twee staatssecretarissen (Albayrak en Aboutaleb) een dubbele nationaliteit hadden. De pvv diende een motie van wantrouwen in die weliswaar amper politieke steun kreeg, maar die wel leidde tot wekenlange discussies over dubbele nationaliteit. En tot een compliment van Vlaams Belang-voorman Dewinter, die opperde dat Wilders’ verzet tegen de dubbele nationaliteit navolging in België verdiende. In augustus 2007 werd het politieke programma van de pvv uitgebreid met een pleidooi voor verbod van de Koran. In een opiniestuk van Wilders in de Volkskrant viel onder andere het volgende te lezen.12 BLADZIJDE 176
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 175 ‘Verbied dat ellendige boek zoals ook Mein Kampf verboden is! Geef zo een signaal (…) dat de Koran in ons land nooit en te nimmer als inspiratie of excuus voor geweld mag worden gebruikt.(…) Ik heb genoeg van de islam in Nederland: geen moslimimmigrant er meer bij. Ik heb genoeg van de aanbidding van Allah en Mohammed in Nederland: geen moskee er meer bij. Ik heb genoeg van de Koran in Nederland: verbied dat fascistische boek.’ Aan de bestrijding van de islam werd eind 2007 een krachtig vervolg gegeven door het bekend worden van het voornemen van Wilders om een film te maken over de Koran, of beter: tegen de Koran. Het gerucht ging dat er beelden zouden worden vertoond van een brandende Koran. Toen Fitna eind maart 2008 werd uitgezonden bleek de inhoud in ideologisch opzicht niet veel nieuws te bevatten. Geen brandende Koran, wel opnieuw een krachtige waarschuwing tegen islamisering, dit keer voor een veel omvangrijker gehoor dan in voorgaande jaren. Een door Wilders frequent gebruikte slagzin luidt: ‘Stop de islamisering van Nederland’. Het ‘vreemde’ waar de pvv zich tegen afzet is primair, maar niet uitsluitend ‘islamisering’. In partij-jargon wordt tevens veelvuldig gerept van ‘niet-westerse allochtonen’. In oktober 2007 verscheen het pvv-immigratieplan: achttien maatregelen om de stroom echt in te dammen.13 Wilders lichtte bij de presentatie het plan als volgt toe.14 ‘De vreemdelingen blijven toestromen. De grootste groep wordt gevormd door gezinsvorming en gezinshereniging. Tot en met september van dit jaar zijn dat er al 17.297. Over heel 2006 worden dat er dan 23.000. Stel je eens voor wat dat betekent over tien jaar gezien. Daar komen asielzoekers en andere toestroom nog bij. Plus de illegalen, die letterlijk ontelbaar zijn. Ons opendeurbeleid zorgt ervoor dat we steeds een nieuwe “eerste generatie allochtonen” binnen krijgen – met alle problemen van dien.’ Enkele weken later in een interview met De Pers borduurde Wilders hierop verder.15 BLADZIJDE 177 1 7 6 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r ‘Autochtonen planten zich minder snel voort dan allochtonen. Nu zitten allochtonen, overwegend moslims, voornamelijk in de grote steden. Over twintig jaar zitten ze overal, van Apeldoorn tot Emmen en van Weert tot Middelburg.’ Wilders stelde voorts in april 2008 dat hij strijd voert ‘tegen de islamisering van Nederland en de massa-immigratie’.16 ‘Ik sta hierin niet alleen. Inmiddels blijkt dat zes op de tien Nederlanders de islam als bedreiging ziet en vindt dat de massa-immigratie de grootste fout uit onze geschiedenis is. Dat geeft hoop voor de toekomst.’ Dat de pvv gaandeweg radicaler is geworden kwam ook duidelijk naar voren tijdens de algemene beschouwingen in september 2008. Wilders kwalificeerde ‘Marokkanen, die hier de boel verzieken’ als ‘moslimkolonisten. Want ze zijn niet gekomen om te integreren, maar om de boel hier over te nemen, om ons te onderwerpen.’ De metafoor van moslims als kolonisten, vreemde overheersers is al jarenlang in zwang in extreemrechtse kringen, zoals het webforum Stormfront.org. ‘Islamisering’, ‘massa-immigratie’ en ‘niet-westerse allochtonen’ vormen de voornaamste bestanddelen van de door de pvv gepercipieerde dreigende beïnvloeding door en overheersing van het ‘vreemde’. Bij vrijwel alle extreemrechtse politieke partijen en bewegingen die Überfremdung hoog op hun politieke agenda hebben staan, valt ook enigerlei vorm van antisemitisme waar te nemen. Immers, in bepaalde extreemrechtse denkrichtingen worden joden gerekend tot ‘het vreemde’ waartegen men zich dient te verzetten (of radicaler: waarvan men zich dient te ontdoen). Soms is antisemitisme bij extreemrechts prominent en duidelijk aanwezig, maar veel vaker is antisemitisme gehuld in vage contouren en slechts op de achtergrond of binnenskamers waarneembaar. Dit laatste – antisemitisme op de achtergrond – hangt veelal samen met het controversiële karakter van antisemitisme sinds de Tweede Wereldoorlog, waardoor een partij met een openlijk antisemitisch profiel sterke weerstanden kan oproepen en repressieve reacties van overheidszijde kan uitlokken. BLADZIJDE 178
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 17 7 Bij de pvv valt van antisemitisme geen spoor te bekennen. Integendeel, er is sprake van een sterke affiniteit met Israël en het jodendom. ‘Joods’ wordt geenszins gekwalificeerd als het ‘vreemde’, maar juist als een bestanddeel van het ‘eigene’. Dit wordt onder andere tot uitdrukking gebracht in het pvv-pleidooi om in artikel 1 van de Grondwet de dominantie te verankeren van de ‘joods-christelijke en humanistische cultuur in Nederland’. De affiniteit van de pvv met Israël en jodendom valt samen met die van Wilders zelf, of is er wellicht een voortvloeisel van. In zijn jeugd heeft Wilders een paar jaar in Israël gewoond, komt er nog geregeld en beschikt er over een aanzienlijk netwerk van vrienden en bekenden. Van het ‘speciale gevoel van verbondenheid’ wordt door Wilders geen geheim gemaakt en dit is bij herhaling via de nieuwsmedia bevestigd. Met zowel de expliciete affiniteit met Israël als ook met de daarin besloten distantie van antisemitisme wijkt de pvv af van de meeste politieke partijen die zich keren tegen massale immigratie, niet-westerse allochtonen en ‘islamisering’, zoals het Front National in Frankrijk, Vlaams Belang in België en de Oostenrijkse fpö. Wat beslist wel tot het ‘vreemde’ wordt gerekend zijn Aruba en de Nederlandse Antillen. In maart 2005 – dus voordat de pvv werd opgericht – presenteerde Wilders zijn zogeheten Onafhankelijkheidsverklaring. 18 Daarin valt het volgende te lezen. ‘Gelet op het gevaar en de instroom van (drugs)criminaliteit, en gezien de grote corruptie en het bestuurlijk onvermogen van de Antillen, zal de regering met kracht moeten bevorderen dat de Antillen geen onderdeel meer zullen uitmaken van het Koninkrijk der Nederlanden.’ Afstoting van de Antillen wordt later door de pvv bij herhaling bepleit, waarbij krachttermen niet werden geschuwd. Wilders in de Tweede Kamer, mei 2008.19 ‘Voorzitter, de pvv is het zat, net als de burgers van Nederland. Het grotendeels corrupte boevennest dat al decennialang teert op de zakken van hardwerkende Nederlanders omdat zij inmiddels geheel failliet zijn, krijgt over een totaal van vier jaar 2,2 miljard keiharde euro’s uitgekeerd. In 2007 werd er al 410 miljoen euro voor de schuldsanering van de Antil BLADZIJDE 179
1 7 8 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r len gereserveerd. Sinterklaas weet de schurkeneilanden dus nog steeds te vinden. De pvv is helder: investeer dat geld in Nederland, bijvoorbeeld in de zorg om te voorkomen dat we hier in Nederland derde-wereldpraktijken krijgen.’ Zoals gezegd is ‘het eigene’ in het perspectief van de pvv de ‘joods-christelijke en humanistische cultuur in Nederland’. Ook ‘de Nederlandse identiteit’ en ‘onze westerse waarden’ zijn vaak genoemde elementen. Recent heeft de pvv zich uitgesproken voor eenwording van Nederland en Vlaanderen.20 Dit standpunt is gebaseerd op enerzijds de politieke crisis in België en de mogelijkheid dat België daardoor uiteindelijk zou kunnen scheuren; anderzijds op vermeende verbondenheid van Nederland en Vlaanderen. Er is, zo wordt betoogd, een gezamenlijke geschiedenis en een sterke lotsverbondenheid; de ‘afscheiding van het gedrocht België was een historische blunder’ en de grens tussen Nederland en België is ‘een kunstmatige’. Bovendien zou eenwording aantrekkelijk zijn, omdat de ‘herenigde Zeventien Provinciën’ een ‘economische en politieke grootmacht’ zou zijn, ‘een serieuze speler op het wereldtoneel’. Het pvv-betoog is in meer dan één opzicht opmerkelijk. Allereerst wordt duidelijk dat het nationalisme van de pvv niet samenvalt met de huidige staatkundige eenheid van Nederland. Laatstgenoemde wordt ter discussie gesteld ten faveure van een ‘Heelnederlands’ streven: een nieuwe ordening op basis van gezamenlijke taal, cultuur en geschiedenis. Voorts is er ook sprake van een ‘Grootnederlands’ streven (‘grootmacht’, ‘serieuze speler op wereldtoneel’). De Heelnederlandse en Grootnederlandse gedachte waren sterk verankerd in extreemrechtse bewegingen tijdens het interbellum, zoals de nsb en Zwart Front. Met het einde van de Tweede Wereldoorlog en de ondergang van deze bewegingen werd de eenwording van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden als politiek streven in Nederland sterk gemarginaliseerd. Sedert 1945 is het blijven voortleven in Nederlandse extreemrechtse kringen.21 In Nederland behoort de hereniging van Nederland en Vlaanderen al zo’n zeventig jaar grotendeels tot het extreemrechtse politieke domein, daarover zal niet veel discussie mogelijk zijn.22 Wel over de vraag of dit streven daardoor of exclusief als rechtsextremistisch kan worden bestempeld. In België is het streven naar onafhankelijkheid van Vlaanderen overigens in BLADZIJDE 180
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 179 mindere mate het domein van extreemrechts, al behoren groeperingen als Vlaams Belang wel tot de meest gedreven politieke voorvechters. In reactie op het opiniestuk van Wilders en Bosma liet Vlaams Belang een persbericht uitgaan met als kop ‘Vlaams Belang verwelkomt uitgestoken hand Wilders’.23 Met haar standpunten over het ‘eigene’ en het ‘vreemde’ schaart de pvv zich in wat door Mudde is aangeduid als de extreemrechtse partijfamilie. 24 Het gaat om een reeks partijen die, ondanks individuele verschillen, een overeenkomstige ideologie hebben waarin een nationalistische oriëntatie, xenofobie (afkeer van het vreemde) en law and order-denken een belangrijke plaats innemen. Maar ook al zouden er familiebanden zijn, van familiecontacten wil de pvv niets weten. Ondanks de ‘uitgestoken hand’ wordt krachtig afstand gehouden van het Vlaams Belang en eenzelfde distantie wordt betracht jegens het Franse Front National van Le Pen en jegens andere als extreemrechts bekend staande groeperingen. De vraag rijst of er verschillen bestaan tussen de ideologie van pvv frontstage en backstage, een onderscheid dat eerder in dit hoofdstuk is aangestipt. Over het interne reilen en zeilen van de pvv is echter zeer weinig bekend. De pvv is een kleine, gesloten formatie, die voor zover wij weten onderzoeksjournalisten en wetenschappelijk onderzoekers buiten de deur heeft weten te houden. Ook zijn er tot nu toe geen ‘dissidenten’ geweest die na een breuk met de partij een boekje hebben opengedaan. Op de vraag of er bij tijd en wijle binnenskamers extremere uitingen zijn gedaan dan in het openbaar moeten wij het antwoord schuldig blijven. 8.2.3 Magneetfunctie Bij de bepaling van het extreemrechtse gehalte van de pvv is naast ideologie de magneetfunctie van belang: de aantrekkingskracht die de partij uitoefent op ‘radicalen’, personen die blijk hebben gegeven van uitgesproken extreemrechtse sympathieën. Zo waren er uitgesproken sympathiebetuigingen vanuit kringen van oud-ss’ers en -nsb’ers voor de rechtsradicale Boerenpartij in de jaren zestig en de Nederlandse VolksUnie in de jaren zeventig.25 Op soortgelijke wijze mocht de Centrumpartij van Janmaat zich verheugen in sympathie van de zijde van de weduwe van nsb-leider Rost van Tonningen en haar nazistische ‘Consortium de BLADZIJDE 181 18 0 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r Levensboom’.26 Een recenter voorbeeld: de gelukwensen van het Vlaams Blok voor Fortuyn na het behaalde resultaat bij de gemeenteraadsverkiezingen van 6 maart 2002.27 De magneetfunctie heeft verschillende kanten: (a) het zich aangetrokken voelen tot een formatie, ofwel positieve identificatie; (b) als gevolg daarvan personele overlapping met extreemrechtse formaties. Met het laatste bedoelen wij dat bijvoorbeeld persoon X, die eerder een politieke loopbaan had bij de Centrumdemocraten, de Nederlandse Volks-Unie of een andere extreemrechtse formatie, opduikt bij de pvv. Positieve identificatie kan leiden tot een personele overlapping, maar dat hoeft niet per se het geval te zijn, zoals bovengenoemde voorbeeld van het Vlaams Blok laat zien. En om maar bij dit voorbeeld te blijven: uitingen van positieve identificatie van het Vlaams Belang (opvolger van het verboden Vlaams Blok) met de pvv zijn er bij herhaling geweest: bij de door Wilders aangezwengelde discussie over dubbele nationaliteiten en bij diens pleidooi voor hereniging van Nederland en Vlaanderen.28 Om in het gehele land aan parlementsverkiezingen te kunnen deelnemen dient aan een aantal voorwaarden te worden voldaan. Een daarvan is het verzamelen van minimaal dertig ondersteuningsverklaringen bij kandidatenlijsten in elk van de negentien kieskringen.29 Een ondertekenaar moet in de desbetreffende kieskring wonen en kiesgerechtigd zijn. Bij de door de pvv verzamelde steunverklaringen voor verkiezingsdeelname in 2006 bleken er enkele tientallen te zijn die afkomstig waren van personen met een (bekende) extreemrechtse achtergrond30; ook werd bekend dat er door een medewerker van de pvv getracht was ondertekenaars te werven via een extreemrechts en uitgesproken antisemitisch webforum.31 Volgens een pvv-medewerker is getracht om bekende rechtsextremisten te weren.32 Het aantal ondertekenaars met een bekend extreemrechts profiel had dus hoger kunnen uitvallen. Op extreemrechtse webfora zijn uitingen van positieve identificatie geen zeldzaamheid, maar dat geldt ook voor het tegenovergestelde, namelijk BLADZIJDE 182
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 181 afkeer van de pvv. Zo is op Stormfront.org een ‘discussiedraadje’ Ben jij voor of tegen Wilders? met de mogelijkheid tot stemmen. Terwijl het aantal voor- en tegenstemmers ongeveer gelijk is, zijn in de ‘draad’ de tegengeluiden dominant.33 Een uitgesproken afkeer valt vaak te bespeuren bij neonazi’s die de sympathieën van Wilders voor Israël en jodendom onverteerbaar vinden. Maar anderen loven de pvv, of zijn vooral gecharmeerd van de maatschappelijke onrust die de pvv zou kweken en die een voedingsbodem zou kunnen vormen voor een nationaal-socialistische beweging. Op het webforum van Holland Hardcore zijn de geluiden eveneens gemengd, maar daarbij springt positieve identificatie meer in het oog, onder andere door de pro-Wilders-opstelling van enkele moderatoren.34 Ook het forum van de Vereniging van Nederlandse Nationalisten (vnn) zijn uiteenlopende opvattingen waar te nemen, zowel pro als contra. Al dan niet positieve identificatie valt voor een belangrijk deel samen met het ideologische profiel van de pvv, namelijk een ‘nationaaldemocratische’ oriëntatie en zeker geen ‘raciaal revolutionaire’. Bij formaties die tot de laatstgenoemde categorie behoren, zoals de Nederlandse Volks-Unie en Nationaal-Socialistische Aktie (nsa), valt geen enkel spoor van positieve identificatie te bespeuren, integendeel, zij keren zich uitgesproken fel tegen de pvv en met name tegen Wilders persoonlijk.35 Op de avond dat de film Fitna voor het eerst uitgezonden werd, hield een tiental aanhangers van nsa een spontane anti-Wilders-demonstratie in Den Haag (‘Wilders is een vieze zionist’). Dan het tweede element van de magneetfunctie personele overlapping. Hierboven is reeds gewezen op de aanwezigheid van (bekende) rechtsextremisten bij de ‘ondersteuners’ van verkiezingsdeelname. ‘Bedrijfsongevalletje’ of niet, het is een indicatie van belangstelling vanuit extreemrechtse kringen voor de pvv en deze wordt bevestigd door andere uitingen van positieve identificatie, zoals hierboven weergegeven. Maar de vraag in hoeverre zich onder de leden van de pvv personen met een extreemrechtse achtergrond bevinden kan niet worden beantwoord. De partij is weliswaar een vereniging, maar tot dusverre worden er geen leden toegelaten. Wilders heeft nagenoeg volledige controle over de pvv. BLADZIJDE 183 18 2 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r Over de precieze achtergrond hiervan heeft Wilders zich altijd op de vlakte gehouden,36 zodat we het moeten doen met enkele beredeneerde veronderstellingen: vrees voor ‘lpf-toestanden’, voor concurrenten die de partij willen overnemen en na de handtekeningenaffaire wellicht ook voor rechtsextremisten die de partij in opspraak brengen. Hierdoor blijft – net als bij ideologie – een mogelijk contrast tussen een frontstage-profiel van de pvv en een radicaler ‘personeel’ backstage-profiel buiten ons blikveld. Een niet onbelangrijk gevolg van de huidige organisatiestructuur van de pvv is dat de partij er geen interne democratie op nahoudt en de leiding dus neerkomt op een eigentijdse vorm van autoritair leidersbeginsel. De huidige partijorganisatie van de pvv is strikt genomen niet in strijd met de wet, maar scheert wel langs de grens. Met de verenigingsvorm als vereiste bij verkiezingsdeelname door een politieke partij heeft de wetgever wel een democratische grondslag voor ogen gehad. In nrc Handelsblad kwamen de hoogleraren Elzinga (staatsrecht) en Andeweg (politicologie) hierover aan het woord.37 Elzinga: ‘De kwalificaties autoritair en nietdemocratisch kun je van toepassing verklaren, maar juridisch gezien is er geen probleem. Een vereniging moet twee oprichters hebben en minimaal één lid. Daar voldoet hij aan.’ Andeweg ziet ‘een autocratisch geleide partij onder het mom van een vereniging’. Wilders moet zich volgens Andeweg in bochten wringen om aan de verenigingseis te voldoen. 8.3 De pvv en discriminatieverboden In dit deel wordt allereerst nagegaan in hoeverre de uitlatingen gedaan door Wilders namens de pvv in strijd zijn met het verbod van discriminerende belediging (art. 137c Sr) en het verbod van het aanzetten tot haat, discriminatie of geweld (art. 137d Sr). Het Openbaar Ministerie (om) heeft in juni 2008 besloten op een aantal aangiften tegen deze uitlatingen niet tot vervolging over te gaan (seponeren). Bezien wordt hoe de rechtspraak op grond van art. 137c en 137d Sr zich verhoudt tot het besluit van niet-vervolgen (sepot) dat door het om is genomen.38 BLADZIJDE 184
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 183 8.3.1 Vervolgbaar voor discriminatie? Het is van belang aan de hand van uitspraken van de Hoge Raad eerst het toetsingskader van art. 137c en 137d Sr te schetsen.39 Veroordelingen vonden vooral plaats bij vier typen uitingen die soms ook enige overlap kunnen vertonen: 1. discriminatoire scheldpartijen;40 2. het leggen van een causaal verband tussen een etnische minderheid en criminaliteit of profiteurschap;41 3. het stellen dat deze minderheden een gevaar zijn voor het ‘echte’ Nederland; met de term ‘intrinsiek conflictueuze tweedeling’ is deze tweespalt treffend door het Amsterdamse Hof verwoord;42 4. het aan minderheden onthouden van rechten of het bepleiten van hun verwijdering uit de maatschappij.43 De jurisprudentie van art. 137c Sr – verbod van discriminerende belediging – kent drie stappen in de beoordeling van een uiting. Als eerste wordt de vraag gesteld of er wel discriminatie is.44 Er moet sprake zijn van een belediging (krenking van de eer) die verband houdt met de beschermde gronden,45 op een manier die ‘de morele integriteit van de (leden van de) groep’ aantast. De beoordeling van de context waarin de discriminerende uiting is gedaan, is in de praktijk de tweede stap. De context, zoals het ‘maatschappelijk debat’, kan er namelijk voor zorgen dat deze uiting niet meer strafbaar is. Indien de context inderdaad een vrijwaring voor veroordeling biedt, kan er worden overgegaan tot de derde stap. Indien de bewoording onnodig grievend is, vervalt de mogelijke vrijwaring die de context had kunnen bieden. Bij art. 137d Sr – verbod van het aanzetten tot haat, discriminatie of geweld – is alleen de eerste stap anders. Het gaat bij dit artikel om in het openbaar aanzetten tot haat of discriminatie.46 Haat wordt niet nader gedefinieerd, maar in de literatuur wordt aansluiting gevonden bij ‘vijandschap’ of ‘minachting’. Het lijkt vooral aan de orde wanneer een minderheidsgroep in verband wordt gebracht met een dreiging of criminaliteit. Aanzetten tot discriminatie omvat volgens de jurisprudentie onder andere het onthouden van rechten aan bepaalde bevolkingsgroepen.47 BLADZIJDE 185 18 4 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r Via uitspraken van Wilders wordt de rechtsopvatting bij de Nederlandse strafrechter over discriminatie besproken. Hierbij worden voor de betreffende uitingen van Wilders de bovenstaande stappen zoveel mogelijk aangehouden. 8.3.2 Reële parallellen voor een mogelijke veroordeling Op 30 juni 2008 besloot het om enkele aangiften over uitingen in De Pers en de Volkskrant te seponeren (waarover meer in de volgende paragraaf). Bij deze sepots heeft het om zich gebaseerd op de redenering dat Wilders kritiek uit op de godsdienst zonder daarbij de gelovigen te betrekken. Maar hoe stevig is deze redenering eigenlijk? Waar Wilders stelt: ‘Ik heb genoeg van de islam in Nederland: geen moslimimmigrant er meer bij.’48 blijkt dat zowel de islam als zijn volgelingen bedoeld worden. Alle moslims zijn bij voorbaat verdacht als ‘moslimextremist’ en er dienen maatregelen te worden getroffen,49 omdat er niet zoiets zou bestaan als de gematigde islam.50 Dit extremisme houdt kennelijk ook geweld in: ‘De islam is in mijn ogen een gewelddadige religie en de Koran is een gewelddadig boek.’51 Die gewelddadigheid haalt hij weer aan wanneer gevraagd wordt naar een verband tussen de islam en criminaliteit. ‘Eén op de vijf Marokkaanse jongeren staat als verdachte bij de politie geregistreerd. Hun gedrag vloeit voort uit hun religie en cultuur. Je kunt dat niet los van elkaar zien. De paus had laatst volkomen gelijk: de islam is een gewelddadige religie. […] Het zit in die gemeenschap zelf.’ (cursivering toegevoegd)52 In 2006 vond het Hof Den Bosch in navolging van de Hoge Raad uit 2002,53 dat met politieke uitingen die het geloof (in casu ook de islam) betroffen betrokkene zich daarmee uitlaat over alle mensen die tot die geloofsgemeenschap behoren.54 De vraag naar het beledigende element van het leggen van een verband tussen islam(ieten) en criminaliteit komt in meer recente jurisprudentie niet aan de orde. De Hoge Raad achtte in 2003 nog wel het ongenuanceerde verband tussen allochtonen en criminaliteit strafbaar op grond van art. 137c Sr.55 BLADZIJDE 186
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 185 Er wordt wel beweerd dat politici, gezien hun functie in de democratie, meer ruimte hebben in het maatschappelijke debat dan anderen. Een vergelijkbare uitspraak als de bovengenoemde komt van het Hof Den Haag, alwaar de voorzitter van de extreemrechtse Nieuwe Nationale Partij werd veroordeeld, maar dan voor het aanzetten tot haat (137d) op grond van zowel ras als religie.56 Het is blijkbaar goed mogelijk dat ook in geval van de uitingen van de parlementariër Wilders de context niet hun strafwaardigheid ontneemt. Hier komt, ook in geval van art. 137c, bij dat passages noodzakelijk dienen te zijn voor het (kunnen) voeren van het door verdachte bedoelde debat volgens het Hof Amsterdam.57 Als kern van het probleem wijst Wilders ‘de fascistische islam, de zieke ideologie van Allah en Mohammed zoals neergelegd in de islamitische Mein Kampf: de Koran’ aan.58 De maatstaf die het Amsterdamse Hof aanlegt, houdt de mogelijkheid open deze uiting onnodig grievend te achten, waardoor ze alsnog strafbaar zou zijn. Behalve voor de band tussen moslims en criminaliteit waarschuwt Wilders ook voor ‘die tsunami van een ons wezensvreemde cultuur die hier steeds dominanter wordt. Daar moet een halt aan worden toegeroepen’.59 Uit het verband met het door Wilders aangehaald bedreigend tempo van voortplanting,60 voorbehouden aan mensen en niet aan religies, blijkt wederom dat de dreiging van de islam niet anders gezien kan worden dan dat die uitgaat van de gelovigen zelf. Door verdere vergelijkingen met (wereld)oorlogen,61 wordt ook een beeld van een acute, gewelddadige bedreiging door de islam en daarmee moslims gecreëerd,62 te meer nu de islam er op uit zou zijn anderen te elimineren.63 Een vergelijking met de natuurramp die in 2004 bijna 300.000 doden veroorzaakte kan in het kader van art. 137c Sr ook worden geacht niet noodzakelijk te zijn binnen een maatschappelijk debat dat problemen op bepaalde terreinen aan de kaak stelt waarin allochtonen een aandeel hebben. Het Hof Den Bosch stelde in 2006 dat een enkele poster met de tekst ‘Stop het gezwel dat islam heet’ suggereert dat er sprake is van een schadelijk ziekteproces dat vraagt om ingrijpen. Het hof vond dit een overschrijding van de maatschappelijk geaccepteerde grenzen van een inhoudelijke discussie.64 Opvallend is dat het hier om een poster van de extreemrechtse Nationale Alliantie ging: een politieke partij die toentertijd in de deelraad van Rotterdam-Rijnmond verte- BLADZIJDE 187
18 6 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r genwoordigd was. Bij de oproep van Wilders om de tsunami te stoppen komt het element van ingrijpen verder binnen het bereik van art. 137c Sr. Wat art. 137d Sr aangaat, brengt het onthouden van rechten aan bepaalde bevolkingsgroepen dit artikel in beeld. ‘Maar over vier jaar moet u toch kunnen laten zien dat u iets tegen de islam heeft gedaan? “We willen genoeg. De grenzen dicht, geen islamieten meer Nederland in, veel moslims Nederland uit, denaturalisatie van islamitische criminelen…”’65 Twee citaten illustreren ook in het licht van verwijdering het verband tussen enerzijds de gelovigen ‘Ik vind wel dat er minder moslims moeten zijn in Nederland’66 en anderzijds de godsdienst: ‘Gestreefd dient te worden naar minder islam in Nederland’.67 Het onthouden van rechten aan deze groep mensen aan de hand van hun godsdienst kan ook voldoen aan de delictsomschrijving van art. 137d Sr doordat het aanzet tot discriminatie.68 Artikel 90quater Sr geeft de definitie van discriminatie, waarbij een van de criteria is de uitsluiting of beperking van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden. Zo tast het voorgestelde moratorium van vijf jaar op de bouw van nieuwe moskeeën en islamitische scholen69 de vrijheid van godsdienst en onderwijs aan. Niet-westerse allochtonen, ook die met een Nederlandse nationaliteit zouden hun straf ‘moeten uitzitten in het land van afkomst’, waarbij Marokko en Turkije als land van herkomst worden aangewezen.70 Verder moeten, naast criminelen en hun families,71 ook Nederlanders met een andere etniciteit die ‘de Nederlandse taal niet alsnog leren’, worden uitgezet.72 Dit laatste lijkt vergelijkbaar met ongenuanceerde voorstellen om rechten aan allochtonen te onthouden die al eerder zijn gesanctioneerd door de Hoge Raad in 2001.73 Meer recent kwam het achterstellen van minderheden aan de orde in 2007.74 De verdachte werd schuldig bevonden aan het medeplegen van aanzetten tot discriminatie. De Hoge Raad beperkt zich tot een juridisch-technische beoordeling en laat inhoudelijk de bevindingen van het Hof onaangetast. Advocaat-generaal Vellinga onderstreept in zijn conclusie het standpunt van het Hof. ‘Medeburgers dienen gevrijwaard te blijven van uitlatingen van anderen die opwekken tot rassenhaat en rassendiscriminatie’, en naar het
BLADZIJDE 188
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 187 oordeel van het Hof ‘is het algemeen bekend dat de teksten “Blank” en “White Power” (met daarbij een op een voorrangsbord afgebeeld teken van White Power) het gedachtegoed “macht aan de blanken” vertegenwoordigen.’ Als deze teksten volgens het arrest ‘al onmiskenbaar de strekking [hebben] mensen die niet tot het blanke ras behoren achter te stellen’, dan zal het niet bevreemden dat het politieke streven dat dit expliciet beoogt nog steeds voor strafbaarheid in aanmerking komt. Het is voor de vraag van strafbaarheid wegens ‘aanzetten tot’ niet van belang of de pvv de sentimenten in de maatschappij heeft losgemaakt of slechts aanhaakt bij wat reeds leeft. Evenmin doet daaraan af dat het een politiek streven naar een electorale meerderheid betreft voor de gewraakte plannen (achterstelling van moslims). De Hoge Raad bepaalde al in 1996 dat een dergelijk streven niet in de weg staat aan strafbaarheid op grond van art. 137d Sr.75 Het is dus mogelijk dat ook hier de context niet de strafwaardigheid van de uitspraken ontneemt. Om in juridische zin van ‘ras’ te kunnen spreken is het geen noodzakelijke voorwaarde dat daarbij het taalkundige woord ‘ras’ wordt gebruikt. Het juridische begrip ras is namelijk breder dan het begrip in dagelijks spraakgebruik. Het kan ook slaan op godsdienstige minderheden. In dat kader betreffen de uitingen van Wilders vaak een combinatie van religie en ras. De termen migranten, islam, moslims en meer specifiek Turken en Marokkanen zijn in veel uitingen inwisselbaar. Sommigen verbinden problemen aan een ras en anderen aan een godsdienst. Zo schrijft Wilders maatschappelijke problemen zoals infrastructuur, files, huisvestingsproblemen en de verzorgingsstaat rechtstreeks toe aan migranten,76 waar hij eerder stelde dat ‘we […] een gigantisch probleem met moslims’ hebben: ‘het loopt aan alle kanten de spuigaten uit’.77 Het betreft kennelijk dezelfde problemen die worden geweten aan iemands etniciteit of religie, waarbij al eerder is aangetekend dat bij moslims ras en religie naadloos in elkaar kunnen overlopen.78 Wilders geeft zelf ook aan dat men een en ander ‘niet los van elkaar [kan] zien’.79 Artikel 4 van het Internationale Verdrag ter Uitbanning van alle Vormen van Rassendiscriminatie bepaalt dat het bij ras ook gaat om organisaties die uitgaan van de superioriteit van een ras. Wilders vindt herhaaldelijk dat ‘[o]nze cultuur een betere is dan die van veel immigranten’,80 die zelfs ‘achterlijk’ wordt genoemd.81 Als er sprake is van ongelijkwaardige BLADZIJDE 189 18 8 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r cultuur,82 is er een connotatie met etniciteit, die zich onderscheidt van kritiek op een religie sec. Het resultaat is een opruiende sfeer van superioriteit van de Nederlandse cultuur, die als wezenskenmerk de ‘echte’ Nederlander’ heeft ‘die deze orde en spelregels hebben gevormd en dragen’.83 Als de uitspraken van Wilders naast elkaar worden gezet, ontstaat niet alleen een beeld waarbij de religie en de gelovigen voor dezelfde problemen verantwoordelijk worden gesteld. Een van de eerste dingen die de pvv doet als het de macht heeft, is de grenzen sluiten voor alle niet-westerse allochtonen,84 daarmee doelend op islamieten, vooral ‘uit landen als Marokko of Turkije’.85 Als daarbij wordt betrokken de uitlating over de gewelddadige Marokkaanse jongeren,86 is het duidelijk dat het beledigen alsmede het aanzetten tot haat in juridische zin op grond van zowel ras als religie bij de uitspraken van Wilders aan de orde kan zijn.87 8.3.3 Vervolgingsbeleid om Sinds 2006 zijn talrijke aangiften tegen Wilders gedaan. Schattingen liggen rond de vijfenveertig. Zo heeft al op 6 februari 2006 de El Tahweed-moskee in Den Haag aangifte tegen Wilders gedaan vanwege de (Deense) spotprenten die hij op zijn website had geplaatst.88 Aangiften volgden met name na interviews uit 2007 in De Pers, waarin Wilders stelde dat de grenzen dicht moesten voor islamieten en veel moslims het land uit moesten,89 en in de Volkskrant over onder meer het verbieden van de Koran. Na een jaar heeft het om de aangevers laten weten dat de aangiften zouden worden samengevoegd en dat extra tijd nodig zou zijn vanwege de te volgen voorschriften in een dergelijke zaak. Uiteindelijk werd op 30 juni 2008 de beslissing tot seponeren via een persconferentie bekendgemaakt.90 Van enkele aangevers is bekend dat zij hiertegen beklag aantekenen bij het Hof (Amsterdam).91 Eind september maakte een van de aangevers bekend dat het Hof zich voor het einde van 2008 over het beklag zal buigen.92 Over de sepots vallen procedureel drie punten op te merken.93 Wat als eerste opvalt is de relatief lange periode tussen aangifte(s) en het kenbaar maken van de beslissing of het om al dan niet tot vervolging overgaat. Deze doorlooptijden zijn ook volgens de minister in het algemeen te lang.94 Er valt in dit verband te pleiten voor kenbare termijnen voor de BLADZIJDE 190
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 189 vervolgingsbeslissing en voor het uitbrengen van de dagvaarding. In het geval van Wilders is echter sprake van een zogenoemde gevoelige zaak,95 namelijk de vervolging van een Kamerlid.96 Een Kamerlid geniet weliswaar immuniteit voor wat hij in de Kamer zegt, maar dat geldt niet buiten de Kamer.97 Gevoelige zaken worden altijd ter advisering aan het Landelijk Expertise Centrum Discriminatie (lecd) van het om voorgelegd. Conform de Aanwijzing Discriminatie dient de discriminatieofficier de voorgenomen vervolgingsbeslissing ter besluitvorming aan het College van procureurs-generaal aan te bieden, vergezeld van het advies van het lecd. Een dergelijke zaak vergt meer omzichtigheid en daardoor ook meer tijd. Naast de termijnen dient als tweede punt ook aandacht besteed te worden aan de communicatie van het om met de aangever(s). De ervaring leert dat een aangever veel geduld moet betrachten. De meeste aangevers tegen Wilders hadden na de ontvangstbevestiging veelal meer dan een jaar niets van het om vernomen, terwijl juist in gevoelige zaken deze communicatie belangrijk is. Het derde punt betreft de hoofdregel ten aanzien van vervolging uit de Aanwijzing Discriminatie. Bij overtreding van de discriminatiebepalingen dient altijd een strafrechtelijke reactie te volgen (dagvaarding of transactie) indien de zaak bewijsbaar en de verdachte strafbaar is. De ruimte om over te gaan tot een sepot is volgens de Aanwijzing beperkt, waarbij wordt opgemerkt dat in discriminatiezaken op voorhand wordt aangenomen dat opportuniteit aanwezig is. De beslissing tot een beleidssepot dient dan ook met grote terughoudendheid te worden genomen.’ Het om heeft desalniettemin gemeend de zaak zelf op deze wijze af te moeten doen. Uiteraard dient het om geen zaken voor de rechter te brengen waarvan zij weet dat deze kansloos zijn. In de zaak-Wilders was dat echter niet zo evident. Dat blijkt niet alleen uit de hiervoor geschetste analyse van de jurisprudentie, maar ook uit de lange duur van de besluitvorming over de aangiftes. Binnen juridisch Nederland zijn de visies op het vervolgingstraject ook verdeeld, zoals onder meer blijkt uit de stemming hierover in een van de vraagpunten op de jaarvergadering (2008) van de Nederlandse Juristen Vereniging.98 Andere argumenten om de zaak toch aan de rechter voor leggen, zijn de maatschappelijke commotie omtrent de uitspraken van Wilders en de grote hoeveelheid aangiften ertegen.
BLADZIJDE 191 19 0 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r In de sepots wordt onder meer gesteld dat er vanwege het belang van het maatschappelijke debat geen sprake van strafbaarheid zou zijn. Tevens zou strafbaarheid niet aan de orde zijn, omdat de uitlatingen gericht waren tegen het geloof en niet tegen de gelovigen. Bovendien werden volgens het om geen onnodig grievende bewoordingen gebruikt. Hier valt zoals gezien in de vorige paragraaf het nodige tegenin te brengen. Heeft een politicus niet ook een verantwoordelijkheid om tweespalt in de samenleving te voorkomen? Met dat doel zijn gedragscodes in het leven geroepen99 en internationale aanbevelingen gedaan.100 Het Europese Hof voor Rechten van de Mens (ehrm) heeft beslist dat beledigingen aan de Profeet strafbaar kunnen zijn vanwege de beledigingen die daar vanuit gaan voor moslims.101 Bovendien moet worden opgemerkt dat de moslims meer zijn dan louter een groep gelovigen. Het begrip heeft ook een etnische connotatie en raakt bijvoorbeeld ook de Nederlands-Marokkaanse gemeenschap. Wilders doet dat ook en betrekt bijvoorbeeld de cultuur bij crimineel gedrag van jonge Marokkanen.102 8.4 Slot In hoeverre is de pvv in verband te brengen met rechtsextremisme? En in hoeverre hebben uitingen van de pvv een discriminatoir karakter? Deze vragen zijn in dit hoofdstuk in twee delen aan de orde geweest en de voornaamste uitkomsten volgen hieronder. Wilders en de pvv beschouwen zichzelf niet als extreemrechts en wensen zich van extreemrechts te distantiëren. Men kan de ideologie van extreemrechts – in Nederland – op hoofdlijnen als volgt samenvatten: een positieve oriëntatie op ‘het eigene’, een afkeer van ‘het vreemde’, van politieke tegenstanders, van de gevestigde politiek in het algemeen, en een hang naar het autoritaire. Deze punten kan men – ondanks de verbale distantie van de pvv van rechtsextremisme – evenzeer aantreffen bij de pvv. De positieve oriëntatie van de pvv betreft Nederland, maar niet het huidige Koninkrijk der Nederlanden. Het ideale Nederland is ontdaan van de Antillen, terwijl Vlaanderen eraan is toegevoegd. Bij de pvv weegt etnische homogeniteit kennelijk zwaarder dan de huidige staatsgrenzen.
BLADZIJDE 192 het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 191 De afkeer van ‘het vreemde’ betreft vermeende ‘islamisering’, ‘niet-westerse allochtonen’ en komt tot uitdrukking in een reeks van krachtige aanduidingen, waarvan in het voorgaande veel voorbeelden zijn gegeven – ‘tsunami’, ‘schurkeneilanden’, ‘moslimkolonisten’ – die hier niet uitputtend zullen worden herhaald. Als men extreemrechtse denkrichtingen verdeelt in ‘nationaaldemocraten’ en ‘raciale revolutionair’ zou men de pvv kunnen rekenen tot de eerste categorie en niet tot de tweede. Karakteristieken van de ‘raciale revolutionairen’, of zo men wil: neonazisme, treft men bij de pvv niet aan. Wij vonden bij de pvv geen sporen van antisemitisme of van een positieve identificatie met nazi-Duitsland, integendeel. De pvv heeft ten dele een magneetfunctie: er zijn aanwijzingen dat rechtsextremisten door de pvv worden aangetrokken, maar dat geldt, voor zover wij kunnen overzien, niet voor rechtsextremisten met een neonazistische oriëntatie. Vanuit deze kring zet men zich tegen Wilders en de pvv af of neemt men zelfs een ronduit vijandige houding aan. Wilders heeft geen extreemrechtse achtergrond en dat geldt ook voor de andere leden van de pvv-fractie. De pvv is niet voortgekomen uit een extreemrechtse traditie, zoals in het verleden bij veel extreemrechtse groepen wel het geval was. Zo beschouwd is de pvv een vreemde eend in de bijt. De pvv is buitengewoon hiërarchisch georganiseerd. Tussen de kiezers en de minuscuul kleine partijtop bevinden zich – tot dusverre – geen leden. Vrijwel alle macht berust bij Wilders. De partijorganisatie van de pvv is niet democratisch en de kwalificatie ‘autoritair’ vinden wij niet vergezocht. Omdat de pvv geen leden toelaat, kunnen zich onder de pvv’ers ook geen personen met een eerdere extreemrechtse achtergrond bevinden. De vraag rijst wat er kan gebeuren als de pvv de deuren opent. Wij achten de kans bijzonder groot dat tientallen rechtsextremisten, die radicaler zijn dan de pvv, zullen proberen zich als lid aan te sluiten, niet alleen omdat de pvv aantrekkingskracht uitoefent, maar ook omdat er een aanzienlijk potentieel is van extreemrechtse activisten dat na de neergang van een aantal extreemrechtse partijen in de afgelopen jaren politiek dakloos is geworden. BLADZIJDE 193 19 2 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r In dit hoofdstuk is ook uitvoerig ingegaan op de vraag in hoeverre uitingen van de pvv in de context van de wettelijke discriminatieverboden een discriminatoir karakter hebben en op het vervolgingsbeleid van het om. Noch de juridische literatuur, noch de jurisprudentie is eenduidig. Veel hangt af van de specifieke omstandigheden van het geval en die vragen om een oordeel van een rechter. Wij hebben getracht de uitlatingen van Wilders in een bredere context te plaatsen en te vergelijken met recente arresten. Daaruit blijkt dat ook politici niet gevrijwaard zijn van veroordelingen als zij hun politieke idealen verwoorden. Deze lijn is ook terug te vinden bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.103 Daarnaast maakt Wilders gebruik van uitingen waarbij respectievelijk het criminaliseren, het aanbrengen van een maatschappelijke tweedeling of het uitsluiten van rechten belangrijke thema’s zijn. Wij hebben laten zien dat juist deze thema’s tot strafrechtelijke veroordelingen hebben geleid. In de afweging van het Openbaar Ministerie tot het al dan niet vervolgen is het aspect dat er ook sprake kan zijn van discriminatie op grond van ras geheel buiten beschouwing gelaten. Naar onze mening trekt Wilders de lijn van religie naar cultuur moeiteloos door. In recente uitspraken van de Hoge Raad is deze meervoudigheid bij achterstelling van moslims juist in de overwegingen betrokken. Reden te meer dat een rechter zich ten volle over de mogelijke strafwaardigheid van de uitlatingen uitspreekt. Anders gezegd: niet justitie dient te oordelen, maar de onafhankelijke rechter. De pvv is een relatief jonge partij met een navenant beperkte geschiedenis. Daardoor zijn de marges voor een afgewogen beoordeling smaller dan wij ons zouden wensen. Wetenschappers zouden de pvv liever op een wat langere termijn volgen. Hoe zou het de pvv bij een reeks van verkiezingen vergaan? Hoe zouden ledencongressen verlopen? En de verdere rechtsgang? Dergelijke vragen zijn nog niet te beantwoorden. Onze onderzoeksbevindingen zijn gebaseerd op een korte actualiteit en daardoor te beschouwen als een tussenbalans. Immers, het is waarschijnlijk dat in de nabije toekomst meer en specifieker wetenschappelijk onderzoek naar de pvv zal worden verricht. Wij hopen dat onze bevindingen daarbij van nut zullen zijn.
BLADZIJDE 194 het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 193 Noten 1 Frans van Deijl, ‘Ik lust ze rauw’, hp/De Tijd 6 februari 2004. 2 Zie bijvoorbeeld Y. Buruma, ‘Wilders, Mussolini en de burgerlijke samenleving’, Nederlands Juristenblad (njb) 2007, p. 1949. 3 Geert Wilders heeft aan ons onderzoek geen medewerking verleend, ondanks herhaalde verzoeken. 4 Zie J. van Donselaar & P. R. Rodrigues, Monitor racisme en extreem-rechts; vijfde rapportage. Amsterdam: Anne Frank Stichting / Universiteit Leiden 2002, p. 59-88. 5 Jaap van Donselaar, Fout na de oorlog: facistische en racistische organisaties in Nederland 1950-1990. Amsterdam: Bert Bakker 1991. 6 T. Bjørgo, Racist and right-wing violence in Scandinavia: patterns, perpetrators, and responses. Oslo: Tano Aschehoug 1997. Zie vooral dimensions of organisation and ideology (p. 53 e.v.), ideological dimension, p. 63-64. 7 Zoals de Britse facisme-onderzoeker Billig zich eens liet ontvallen: ‘One cannot expect that the fringes of the extreme right should conform to the logical and ordered categories of the social scientist.’ M. Billig, Fascists: a social psychological view of the National Front. London: Academic Press 1978. p. 103. 8 Jaap van Donselaar, Fout na de oorlog, p 16 e.v.; Jaap van Donselaar, De staat paraat? De bestrijding van extreem-rechts in West-Europa. Amsterdam: Babylon-de Geus 1995, p. 9-14; 192. e.v. 9 De dramaturgische metafoor is ontleend aan Goffman’s klassiek geworden analyse van alledaagse interactieprocessen. E. Goffman, The presentation of self in everyday life. New York: Doubleday Anchor Book 1959. 10 Zie voor onstaan en ontwikkeling van de pvv ook A.P.M. Lucardie, Twee in, dertien uit: electoraal succes en falen van nieuwe partijen in 2006. Groningen: Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen 2008. (29 augustus 2008); Huib Pellikaan & Sebastiaan van der Lubben, Ruimte op rechts? 2006. (29 augustus 2008). 11 Sanne ten Hoove en Raoul du Pré, ‘Wilders vreest “tsunami” moslims’, de Volkskrant 6 oktober 2006. (23 augustus 2008). 12 Geert Wilders, ‘Genoeg is genoeg: verbied de Koran’, de Volkskrant 8 augustus 2007. (23 augustus 2008). 13 Website pvv (22 augustus 2008). 14 Website pvv BLADZIJDE 195
19 4 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r 716&Itemid=120> (22 augustus 2008). 15 ‘Nederland wordt verkocht aan de duivel Mohammed’, De Pers 27 november 2007. 16 Weblog Geert Wilders 11 april 2008. (23 augustus 2008). 17 Zie Jaap van Donselaar, De staat paraat? 18 (30 augustus 2008). 19 (30 augustus 2008). 20 Geert Wilders en Martin Bosma, ‘Nederland en Vlaanderen horen bij elkaar’, nrc Handelsblad 7 juli 2008. 21 Vanaf medio jaren zeventig, toen extreemrechtse groepen als de Nederlandse VolksUnie, zich naar buiten toe primair als antivreemdelingenpartijen gingen manifesteren, kreeg de eenwording van Nederland en Vlaanderen minder prioriteit. Maar op de achtergrond en zeker intern heeft het thema bij extreemrechts altijd volop aandacht gehad en dat is tot op de dag van vandaag het geval. Zie C. Bouw, J. van Donselaar, C. Nelissen, De Nederlandse Volks-Unie: portret van een racistische splinterpartij. Bussum: Wereldvenster 1981, p. 88. 22 Een van de uitzonderlijke gevallen waarin politici zonder extreemrechtse signatuur voor hereniging van Nederland en Vlaanderen pleitten was in 2001. De senatoren Jurgens (pvda), Terlouw (d66) en Postma (cda) deden in het tv-programma Netwerk van 7 augustus een oproep tot eenwording van Vlamingen en Nederlanders. De Telegraaf en Trouw 8 augustus 2001. 23 Persbericht Vlaams Belang 8 juli 2008. (24 augustus 2008). 24 Cas Mudde, The ideology of the extreme right. Manchester: Manchester University Press 2000. 25 Jaap van Donselaar, Fout na de oorlog, p. 121 e.v. 26 Ibidem, p. 202 e.v. 27 Zie J. van Donselaar & P. R. Rodrigues, Monitor racisme en extreem-rechts; vijfde rapportage, p. 72. 28 Overigens is de pvv door het vb ook wel eens als te radicaal bestempeld, bijvoorbeeld inzake het Koran-verbod. 29 De handtekeningeis geldt alleen voor partijen die niet in het parlement zijn vertegenwoordigd en is bedoeld om niet serieuze kandidaatstellingen te weren. 30 Deze achtergronden betroffen de Centrumpartij, Centrumdemocraten, Voorpost, BLADZIJDE 196
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 195 Centrumpartij ’86, Nederlands Blok en Nieuw Rechts. 31 Joep Dohmen, ‘pvv riep steun van extreem-rechts in’, nrc Handelsblad 13 januari 2007. Dit artikel is mede gebaseerd op Verkiezingsonderzoek van Kafka. Zie http://kafka.antifa.net/, artikelen, Verkiezingsonderzoek 11 november 2006. 32 De pvv-medewerker hierover in nrc Handelsblad van 13 januari 2007: ‘We hadden zes medewerkers. Dat was te weinig om iedereen als een soort detectivebureau te checken. Dus hebben we geprobeerd mensen, die een gevaar zouden kunnen zijn, eruit te filteren. (…) Er zijn gesprekken geweest en sommige namen hebben we gegoogled. Zo zijn er mensen uitgehaald. Hoeveel weet ik niet. Ik ken voorbeelden van mensen die achteraf van de Centrum Democraten bleken te zijn geweest.’ 33 (28 augustus 2008). 34 Zie (26 augustus 2008); (26 augustus 2008). 35 Zie op de website van de nvu bijvoorbeeld Wilders en zijn zionistische wortels. (25 augustus 2008). 36 Zo weigerde hij, ondanks herhaald verzoek, zijn medewerking aan een artikel van nrc Handelsblad over de partijorganisatie van de pv v. Zie Joep Dohmen, ‘Alleen Wilders lid pv v ’, nrc Handelsblad 21 april 2007. (28 augustus 2008). 37 Joep Dohmen, ‘Alleen Wilders lid pv v ’, nrc Handelsblad 21 april 2007. 38 Zie hoofdstuk 9, Opsporing en vervolging in 2007, voor het wettelijk kader en toelichting op het sepot(beleid). 39 Art. 147 Sr is gericht op het beschermen van een religie, en niet van personen zoals neergelegd in de discriminatieartikelen en valt buiten het bestek van dit onderzoek. 40 Hiervan is in dit onderzoek nauwelijks sprake, een uitzondering lijkt de verwijzing naar de verdachten van een steekpartij in Almere welke ‘drie beesten van Surinaamse komaf’ werden genoemd. Geert Wilders, Column op GeenStijl.nl 28 juli 2007. 41 hr 15 april 2003, nj 2003, 334, r.o .3.4 en 3.5. 42 Te kennen uit hr 2 april 2002, ljn AD8693. 43 hr 18 mei 1999, nj 1999, 634, bevestigd in herzieningsverzoek in hr 6 mei 2003, ljn AF7895. 44 A.L.J. Janssens, A.J. Nieuwenhuis, Uitingsdelicten. Kluwer: Deventer 2008, p. 155 e.v. en W. Wedzinga, in: C.P.M. Cleiren, J.F. Nijboer (red.), Strafrecht : tekst & commentaar, art. 137c e.v., Deventer: Kluwer 2008 (7e dr.), p. 765.
BLADZIJDE 197 19 6 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r 45 Art. 137c Sr kent de gronden ras, godsdienst of levensovertuiging, hetero- of homoseksuele gerichtheid en lichamelijke, psychische of verstandelijke handicap. 46 Hierbij hoort ook aanzetten tot geweld, maar dit is bij ons onderzoek naar de pvv niet aan de orde. 47 hr 18 mei 1999, nj 1999, 634, bevestigd in herzieningsverzoek in hr 6 mei 2003, ljn AF7895. 48 Geert Wilders, ‘ Genoeg is genoeg: verbied de Koran’, de Volkskrant 8 augustus 2007. 49 Raoul du Pré, ‘Ik geef het land weer terug aan de burger’, de Volkskrant 14 maart 2005. 50 Sanne ten Hoove, Raoul du Pré, ‘De lijsttrekkers (3): Geert Wilders: “De paus heeft gelijk”’, de Volkskrant 7 oktober 2006. 51 ‘Nederlandse cultuur duizend keer beter dan islam’, Spits 9 november 2006. 52 Sanne ten Hoove, Raoul du Pré, ‘De lijsttrekkers (3): Geert Wilders: “De paus heeft gelijk”’, de Volkskrant 7 oktober 2006; zie ook het interview in Contrast, maart 2007. 53 hr 2 april 2002, nj 2002, 421. ljn AD8693 54 Hof Den Bosch 10 november 2006, parketnr. 20-010210-05. 55 hr 15 april 2003, nj 2003, 334, r.o .3.4 en 3.5. 56 Hof Den Haag, 25 februari 2003, parketnr. 1101005302. 57 Hof Amsterdam 17 november 2006, ljn AZ3011. 58 Geert Wilders, ‘Genoeg is genoeg: verbied de Koran’, de Volkskrant 8 augustus 2007. 59 Sanne ten Hoove, Raoul du Pré, ‘De lijsttrekkers (3): Geert Wilders: “De paus heeft gelijk”’, de Volkskrant 7 oktober 2006. 60 Ibidem. 61 ‘Wat drijft Geert Wilders’, interview in De Pers 13 februari 2007. 62 Column op GeenStijl.nl 6 februari 2007; zie ook Geert Wilders, ‘Genoeg is genoeg: verbied de Koran’, de Volkskrant 8 augustus 2007. 63 Ibidem, zo ook de aangifte van G. Spong e.a.. 64 Hof Den Bosch 10 november 2006, parketnr. 20-010210-05. Tegen het arrest loopt cassatieberoep. 65 ‘Wat drijft Geert Wilders’, De Pers 13 februari 2007. 66 Interviews Geert Wilders met Het Nieuwsblad (Vlaams) 9 februari 2008. 67 Cursivering toegevoegd. Zendtijd voor politieke partijen pvv, 10 februari 2008. 68 A.L.J. Janssens, A.J. Nieuwenhuis, Uitingsdelicten. Kluwer: Deventer 2008, p. 158 e.v. en W. Wedzinga, in: C.P.M. Cleiren, J.F. Nijboer (red.), Strafrecht : tekst & commentaar, art. 137c e.v., Deventer: Kluwer 2008 (7e dr.), p. 768, 653. 69 Verkiezingspamflet van de Partij voor de Vrijheid (pvv) voor de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2006; zie ook Joost Niemöller, ‘Wilders spreekt: Ik capituleer niet’, interview met hp/De Tijd 12 december 2007
BLADZIJDE 198
het extreemrechtse en discriminatoire gehalte van de pv v | 197 70 Column op GeenStijl.nl 24 juli 2007. 71 Joost Niemöller, ‘Wilders spreekt: Ik capituleer niet’, interview met hp/De Tijd 12 december 2007. 72 Eerste reactie Groep Wilders op Miljoenennota op www.geertwilders.nl 21 september 2004. 73 hr 29 mei 2001, nj 2001, 694 en zie met name Hof Den Haag 7 mei 1999, E.R. van Eck et al., (red.), Rechtspraak rassendiscriminatie 1995-2000. Rotterdam: Landelijk Bureau ter bestrijding van Rassendiscriminatie, nr. 514 m.n. Van der Meij. 74 hr 28 augustus 2007, ljn BA5618, zie ook conclusie mr. Vellinga. 75 hr 16 april 1996, nj 1996, 527. 76 Interview met Duits persbureau dpa, 3 januari 2008. 77 Sanne ten Hoove, Raoul du Pré, ‘De lijsttrekkers (3): Geert Wilders: “De paus heeft gelijk”’, de Volkskrant 7 oktober 2006. 78 P.R. Rodrigues, ‘De meervoudigheid van moslimdiscriminatie’, in: Anita Böcker et al. (red.), Migratierecht en rechtssociologie, Liber Amicorum Kees Groenendijk. Wolf Legal Publishers: Nijmegen 2008, p. 479-486 en hoofdstuk 10, Jurisprudentie racisme en extremisme in 2007. 79 Sanne ten Hoove, Raoul du Pré, ‘Wilders vreest “tsunami” moslims’, de Volkskrant 7 oktober 2006; zie ook Patrick Pouw, ‘Onze cultuur is gewoon beter’, Contrast, maart 2007. 80 Joost Niemöller, ‘Wilders spreekt: Ik capituleer niet’, interview met hp/De Tijd 12 december 2007. 81 Frans van Deijl, ‘Ik lust ze rauw’, hp/De Tijd 6 februari 2004; ‘retarded’ in: Dutch Politician Plans to Air Film Criticizing the Koran, Fox News Channel 25 januari 2008, op 00:48 min. (28 augustus 2008) en ap Television News 19 november 2004. 82 Dutch Politician Plans to Air Film Criticizing the Koran, Fox News channel 25 januari 2008. 83 Geert Wilders, Klare Wijn (manifest door Geert Wilders), 31 maart 2006. 84 Sanne ten Hoove, Raoul du Pré, ‘De lijsttrekkers (3): Geert Wilders: “De paus heeft gelijk”’, de Volkskrant 7 oktober 2006. 85 Geert Wilders, ‘Den Haag laf tegen islamitisch extremisme’, nrc Handelsblad 22 juli 2005. 86 Sanne ten Hoove, Raoul du Pré, ‘De lijsttrekkers (3): Geert Wilders: “De paus heeft gelijk”’, de Volkskrant 7 oktober 2006; zie ook het interview in Contrast, maart 2007. 87 Hof Den Haag 25 februari 2003, parketnr. 1101005302. 88 Algemeen Dagblad 7 februari 2006.
BLADZIJDE 199 19 8 | d av i d o v ic´, va n d o ns e l a a r , r odr ig u e s e n wa g e n a a r 89 ‘Wat drijft Geert Wilders’, De Pers 13 februari 2007. 90 Zie het persbericht: (29 augustus 2008). 91 Zie ‘Onbegrip bij klagers over besluit om’, de Volkskrant 1 juli 2008 (onder meer Nederland Bekent Kleur) en ‘Spong wil alsnog vervolging Wilders’, Algemeen Dagblad 30 juni 2008 (Spong e.a.). Het betreft het beklag bij het hof wegens niet of niet verder vervolgen ex art. 12 Sv. 92 anp-bericht 27 september 2008. 93 Opgemerkt moet worden dat op sommige aangiftes door het om nog niet beslist is. 94 Kamerstukken II 2007/08, 31 200 VI, nr. 130, p. 6. 95 Aanwijzing Discriminatie, Staatscourant 2007, 233. 96 Y. Buruma, ‘Strafvervolging van een Kamerlid’, njb 2008, p. 749-750. 97 Art. 71 Grondwet. 98 njv jaarvergadering van 13 juni 2008 en zie ook Ybo Buruma, ‘Zonder grote woorden en zonder dubbele standaard, De Nederlandse Juristen-Vereniging over multiculturaliteit en recht’, njb 2008, p. 1647. De tekst van het vraagpunt 2 is opgenomen in njb 2008, p. 1417. 99 The Charter for political parties for a non-racist society. Zie voor de tekst: (8 augustus 2008). 100 cerd-Comité 2004, General Recommendation no. 30, Discrimination against NonCitizens, par. 12. 101 Dirk Voorhoof, ‘Europees Hof tolereert geen beledigingen aan adres profeet’, De Juristenkrant 2005/115, 1; ehrm 13 september 2005 (I.A. tegen Turkije), 42571/98, en recent ehrm 10 juli 2008 (Soulas tegen Frankrijk), European Human Rights Cases 2008, 112 m.n. Gerards. 102 Sanne ten Hoove, Raoul du Pré, ‘ De lijsttrekkers (3): Geert Wilders: “De paus heeft gelijk”’, de Volkskrant 7 oktober 2006. 103 R. Lawson, ‘Wild, Wilder, Wildst, Over de ruimte die het evrm laat voor de vervolging van kwetsende politici’, njcm-Bulletin 2008, p. 469-484. EINDE ANNE FRANK STICHTING RAPPORTAGE OVER WILDERS UIT:
The political views of Mr G. Wilders, the newly elected Dutch MP, who came into power with 9 seats after the Dutch parliamentary elections dd 2006, are not only being characterized by populism, racism and Islamophobia, also they contain elements, which hold a plea for the foundation of a police-state.
The political views of Mr Wilders [Dutch MP and chairman of the ”Party for the Freedom”] A tsunami of racism
Introduction:
Germany, 1933
”Therefore, urgent changes are necessary! Germany has to become a strong and vital country again! A country with a lasting and strong economy! A country, which declares war to Jewish villains! A country, which gives a strong solution on the problems of civilians! Long live a better and stronger Germany!”
After the speech, the hysterical crowd shouted loudly ”Heil Hitler!”
A speech, walked away from history, with a heinous dimension, especially seen against the light of the horrible events in nazi-Germany, with as absolute abyss, Auschwitz.
Whoever is assuming, that, seeing against the light of the racist, populistic and hatespeech-character, this speech has been held by Adolf Hitler or one of his nazi-partners, is mistaken
I was referring to a somewhat shortened passage from the election-pamphlet of Mr Wilders, dated dd august 25th of 2006, by which, of course, ”Germany” should be replaced by ”The Netherlands” and ”Jewish villains” [a term, loved by the nazi-ideologists] by ”islamic” terrorism [see for the passage of the election-pamphlet, under ”Sources]
Those, who are assuming, that I refer to the political views of mr Wilders, being nazi-like, are mistaken also, because happily, that’s not [yet] the case
However, there are similarities between the political views of Wilders and the nazi-ideology, namely the populism, the scapegoat-model, the hatespeech against certain groups of the population, and the vaguely formulated call for a ”strong” nation and economy
The similarities are strikingly strong, regarding the by Wilders proposed political measures in the direction of a police-State, which will be showed in underlying.
A Political career:
Mr Wilders started his political career at the right wing liberal People’s Party for Freedom and Democracy [in Dutch: VVD], from which he became a member in 1989 From 1997 until 1998 he was a member of the municipal Council in Utrecht, the fourth largest city of the Netherlands. In 1998 he was elected to the national Parliament, where he represented the VVD untill 2004 He belonged to the conservative rightwing-part of the party and was known by pro-Palestinian political and human rights activists as a strong supporter of the Israeli political-military policy
I refer to this later
The foundation of the Party for Freedom [in Dutch: PVV]
He left the VVD in 2004 after a conflict about the alleged future Turkish EU membership, that was excluded by Wilders, not because of the Turkish human rights violations, but because of his objection as Turkey, being a non-European [read ”islamic”] country After his MP position being a one-man political fraction, named ”Wilders Group”, he and his adherents founded the Party for Freedom [PVV], which won the elections in 2006 and entered the Parliament with 9 seats Wilders is the chair of the PVV in parliament
B Political views
The political views of Mr Wilders can be qualified as racist, populist and hatespeechlike Also elements of his political views include a plea for the foundation of a police-state, by which he is violating the elementary rules of democracy
With his views, he should have been given the anti-human rights price, violating the fundamental principles of humanity and civilisation
1 Racist points of view:
In the authoritative Dutch dictionnary ”Dikke van Dale”, racism is being defined as:
”the utterance of contempt, hostility or hatred of the one race against the other, stemming from a feeling of superiority”
In article 2, International Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination, racism is being defined as
”any distinction, exclusion, restriction or preference based on race, colour, descent, or national or ethnic origin which has the purpose or effect of nullifying or impairing the recognition, enjoyment or exercise, on an equal footing, of human rights and fundamental freedoms in the political, economic, social, cultural or any other field of public life”
Striking is the fact, that the views of Mr Wilders are conforming to both definitions about racism
In a number of mediainterviews he has referred to the fact that the values of ”other” [read: ”non-western] cultures are not as high standarded like ”ours” [read: the western and in particular Dutch culture]
In this respect I refer to a statement of Mr Wilders, which he has regularly uttered in interviews:
”We must not pretend, whether the values of our culture are as good as the other cultures”
From this statement, the conclusion can be drawn, that he states, that ”our” [read the very heterogenous ”white” autochton Dutch culture] culture is superior to other [non western] cultures
According to the definition in the Van Dale about racism, such views are racist
Also Mr Wilders makes a clear and negative distinction between people of different descent and belief, which is racist according to the International Convention against Racism [see above] I’ll illustrate this with the following examples:
I ”Streetterrorists”
This racism has been based upon the continuous and oversimplified views about the Islam as a religion, the muslims in general and the Morrocon population in particular. Regularly Morrocan streetyouth, who have in some cases come in conflict with the judicial authorities, are been qualified by Mr Wilders and his political gang as ”streetterrorists”
Not only such remarks are seldom based on a serious investigation into the causes of social misbehaviour, also the qualification ”terrorism” is tendentious and unjust, applying only to committers of terroristic assaults on civilians or civilian goals, who have been convicted in a fair and independent trial
The message seems clear:
With such remarks Morrocan youths are being criminalized and stigmatized The proof of the racist character lies in the fact, that autochtone white Dutch streetyouth, who have come in conflict with the judicial authorities, are not being qualified as ”streetterrorists”
II Western and non-western allochtones [people, who are from non-Dutch descent]
Another example of the racist views of Mr Wilders is his systematic distinction between ”western” and ”non-western” allochtones, with a continuously negative qualification of the latter group [the socalled ”non-western” allochtones]
III ”Inundation”
In his language he makes use of neo-nazilike archetypes like an ”inundation” by ”foreigners” or people of ”non-western” descent Also he is using the word ”tsunami”
So he described, dd 20-2 this year, the appointment in the newly formed Dutch government [coalition between the christian-democrats, the Labour Party and the smaller somewhat fundamental Christian Union], of two labour-politicians, one of Morrocon, the other of Turkish descent, namely Mr Aboutaleb and Mrs Albayrak as undersecretaries of State [Aboutaleb at Social Services ad Albayrak at immigrationpolicy], as a ”tsunami of Islamizing”
An example from his election-pamphlet, which is confirming his racist views:
”The demografical developments must be viewed with very much concern: the majority of the youth in the big cities is already of non-western descent”
This political view he is sharing with the ultra right wing Israeli politicians [who Wilders is admiring, which shall be no suprise for the reader], who worry about the ”demografical problem” in Israel [the ”threatening” majority of the ”Israeli” Arab people in Israel, by which the legitimacy of the zionistic Jewish State is highly challenged]
It is obvious here:
Only people with racist views, who think they are superior to others, feel threatened by the presence of other cultures, since they don’t think in a humanitarian way, but in lines of descent and cultural differences and have no eye at all for the positive enrichment by other cultures
Shortly after the notorious statement of Mr Wilders about the ”tsunami” of Islamizing, he started a political hate-campaign against the referred secretaries of State, on which I”ll refer later
2 Hatespeech
It is obvious, that those political views, his provoking and uncivilisized behaviour in parliament and his other provoking remarks (notorious is his remark, that muslims should tear to pieces the half of the Koran) are contributing to a further tension between autochton (read ”white”) and allochtone (read originally of ”foreign” descent), people in the Netherlands, which had been intensified since september 11th 2001
Yet apart from his vicious views, it also is a testimony of moral cowardice, to stigmatize and criminalize a population minority (in casu the muslims in general and the Morrocon in particular), who has been victim after september 11th 2001, as well after the murder of the cineast Mr T van Gogh (dd 2-11-2004), of fysical and verbal assaults, as also fireraisings in mosques and islamic schools.
According to article 137, c and d (Dutch criminal Law) as well as racism against a population-minority, as hatespeech-like views, are punishable. It would therefore recommendable, when Mr Wilders and his co MP”s would be reported to the police
3 Towards a police-state
Authoritarian and inhumane views
As I’ve stated already, the views of Mr Wilders contain elements, which are contrary with democratical principles
I Introduction of administratice detention regarding real or alleged terrorsuspects
A striking example is his great admiration for administrative detention, a notorious Israeli punishment-measure against especially Palestinian prisoners, but also sometimes applied to Israeli settlers, who are religious fanatics
As you’ll know, administration detention means detention without any form or trial This detention-method, which is, except for Israel, also applied in other human rights-violating countries like China and the former Eastern-European countries, is not only inhuman, but illegal according international judicial standards
Another notorious example of administration detention is Guantanamo Bay
However, despite of the inhuman and internationally illegal character, Mr Wilders, who especially is referring to the Israeli form, in his election pamphlet, Mr Wilders is helding a plea for its introduction in the Netherlands, in respect with real or alleged terror-suspects.
II Introduction of ”labourcamps” for problemyouth
Another remarkable measure, which is vehemently pleaded by Mr Wilders, is the introduction of ”labourcamps” for ”problemyouths”
Without accusing Mr Wilders of the introduction of concentration-camps, the terminology ”labourcamps” reminds me of the labourcamps in the former Eastern European countries, the formet Sovjet Union (Siberia was notorious) and China, in which human rights were being violated very seriously
Also the nazi’s used this detention form, which lead to the death of innumerable prisoners
Yet apart from the exact idea of Mr Wilders, regarding ”labour-camps” the mere proposal is incompatible with the principles of the Dutch democracy Moreover, very strict youth detention facilities are already existing in the Netherlands, so this Wilders-proposal is also completely meaningless
The fact that he doesn’t give a clear explanation of his ”labour-camp” idea, but his strong admiration for administrative detention, makes me fear the worst
Seeing in the light of his great sympathy regarding ”labour-camps” and administrative detention, I think the conclusion is justified, that a number of fundamental PVV (the party of Mr Wilders) views are incompatible with the democratical principles and show similarities with a dictatorial police-state
4 Populist points of view
One of the main characteristics of real or alleged charismatic leaders of racist and semi-racist organisations is the populist and demagogical element
Populism can be characterized as a political-ideological view, which is not based upon facts, but on underlying society-feelings of discontent and resentment, in casu racism
Because real arguments are usually lacking, populism is repeating commonly accepted views, the feeding of the feelings of resentment, the uttering of meaningless slogans and vague statements.
So it is not surprising that a populist politician like Mr Wilders is referring to slogans like a ”strong Netherlands”, ”a Netherlands to be proud of” and a ”true identity” of the Netherlands, without a further explanation
Also he is champion in scoring easily with the promotion of either already taken measures, or the famous ”commonly accepted views”
I Examples:
In his electionpamphlet he holds a plea for [among else] the following points:
Deportation of illegal people, who have committed a crime [an already existing judicial measure] The ending of the waiting-lists in Child Welfare [a commonly accepted view]
The spending of more money to medical centres for mentally disturbed elderly people :
He is stating ”less bureaucracy and overhead and [literary said] ”more hands to the sick-beds” Also this is a view which will be held by nearly anyone [easy scores]
This one you”ll love:
”Clean” one person-rooms for mentally disturbed elderly people in medical care centres. ”Elderly people are no prisoners” [his literal words]
As you have seen, Mr Wilders deserves a price for scoring on ”easy” points
Except for his anti-islamic and anti-refugee views [Mr Wilders is a strong adherent of an immigration-stop], he wants to gain also some popularity under that part of the Dutch autochton election-potential, which is not outspoken racist, but have lesser or smaller prejudices against people of allochton descent
As all populists, he wants to appeal to chauvinistic feelings, with a reference to the socalled ”Dutch glory of the past” [read poverty and repression in the Netherlands and colonialism and slavery abroad]
In the final sense of his ”Declaration of Independence” [a little megalomania is also his strong side] he states:
”Centuries ago, our ancestors changed a swamp into an oasis of tolerance and economical succes, with a flag , wich is internationally synonymous for liberty and freedom This flag deserves to wave in freedom”
Great, demagocical and especially empty words
C The question of the ‘double nationality”
About the ”double nationality” question, Mr Wilders raised dd 27-2 this year in parliament, I can be short
He described the appointment in the newly formed Dutch government, of two labour-politicians of Morrocon descent, namely Mr Aboutaleb and Mrs Albayrak as undersecretaries of States [Mr Aboutaleb at Social Services and Mrs Albayrak at justice and immigrationpolicy], as a ”tsunami of Islamizing”
Also he proposed a parliamentary motion of ”distrust” against their participation to the government, because of their alleged ”lack of loyalty”, having a double nationality
Obviously the socalled ”double nationality” is not the real issue of Mr Wilders, but merely one of the consequences of his racist political views against ”non-western” allochtones in general and their participation to the government in particular Clearly this is the case, because Mr Wilders is aware of the fact, that according to the Moroccon law, Morrocon allochtones are not capable to abandon their Morrocon nationality, yet apart from the right of any human being to a double nationality
Although his political circus made no chance in the House of Parliament, the danger is lying in the hatespeech character
D Berufsverbot:
That his reference to ”dual nationality” is a part of his hatred-campaign, is showing in his socalled ”berufsverbot” [the prohibition on certain professions, mostly appied on political opponents] regarding people with a double nationality, excluding one more million people of ”allochton” descent
The professions he refers to are judges, districts attorneys, policemen, military and ambassadors
The tsunami of racism is going on
E Reaction of the Parliament:
Although a parliamentary majority has loud and clear rejected Mr Wilders regarding the ”double nationality”, there was no radical rejection of his fundamental political views, despite some good critics of MP’s of D’66 [left wing liberals], Groen-Links [the Green-left party], the PvdA [the Labour Party] and the Christen-Unie [the fundamental christian coalition-party, which stands for a humane asylum-policy and a somewhat progressive policy regarding the social weak, but is a strong adherent of as well the anti-terrorpolicy as the Israeli-American policy]
The most critics referred only to the ”double nationality” question and the very disrespectful and inconsiderate personal attitude of Mr Wilders, but not to the basics of his views, namely the racism
When the extreme right wing politician Mr Janmaat [Centrumpartij] entered the House of Parliament in 1982, the mainstream politicians openly rejected his views as racist and were ignoring him as much as possible
I hold no plea for the ignoring of Mr Wilders, out of principles of humanity and respect, which should have to be given to every human being
However, I think it is of the greatest importance, that the politicians have the moral courage to unmask his views as racist
With respect to that, the Dutch politicians should take an example from a number of Belgian politicians, who have openly unmasked mr de Filip de Winter, being racist Many of the Wilders views are corresponding with the Vlaams Belang views [the party of Mr F de Winter, the former Vlaams Blok, which has been convicted because of its racism]
A fundamental political attitude of that kind and the emphasis on a respectful attitude in the parliamentary debates, will contribute a lot to a moral and political defeat of Mr Wilders
Astrid Essed
Amsterdam The Netherlands
Sources:
Passage from the Wilders election-pamphlet dd august 25th of 2006:
”Therefore, urgent changes are necessary! The Netherlands have to become a strong and vital country again! A country with smaller and less-interfering government and a lasting and strong economy! ………… ………… A country, which is proud on his identity and dares to defend it, also within the reality of the greater European connection. A country, which is investing in better security for its inhabitants, better education for its children and a more humane care for older people A country with a harsg punishment for criminal behaviour on the street and islamic terrorism A country with a government, that solves the problems of the civilians ……………… ……………… In short: a better and stronger country [the Netherlands]
Zomaar een verzameling losse, maar gevaarlijke hetze opmerkingen en uitspraken van Geert Wilders, Fuhrer van de Partij voor de Vrijheid (PVV) in Nederland. Veel hebben ik en anderen al geschreven over Geert Wilders, voorman van de PVV, waarin vooral nadruk werd gelegd op zijn racisme, islamofobie, fascisme. [1] Er is gewaarschuwd voor het Gevaar, uitgaande van hem en zijn fascistische mede-collega, Forum voor Democratie-leider, Thierry Baudet en uitgelegd, dat de tijd dringt. [2] Helaas is het raar, maar waar: Het fascisme, of tenminste dat gedachtegoed, wordt steeds minder als zodanig erkend en sluipt, gemerkt of ongemerkt, de samenleving in en kan zich manifesteren op de meest onwaarschijnlijke plekken, zoals de promotie van Thierry Baudet door het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Een Comité, dat vanwege haar inzet juist zou moeten waarschuwen tegen politieke lieden als Baudet! Lees hierover in noot 3
Maar hoe belangrijk het ook is, over Wilders en co te schrijven en de gevaren te analyseren, nog belangrijker vind ik, hen zelf aan het woord te laten en het hen te laten vertellen, in hun eigen woorden. En die woorden kunnen, zelfs in deze tijd van normalisering van het fascisme [4], onthullend en onthutsend zijn. Zij onthullen een wereldbeeld, dat angstwekkend is en wat gewoon, alsof het niets is, in de Tweede Kamer gespuid kan worden. Zie dus hieronder enkele onthullende uitspraken en passages, waarbij ik Wilders zelf aan het woord laat.
FASCISME/DEMOCRATIE OMVER: KABINET ACHTER TRALIES
Het zal voor weinig lezers van dit stuk nieuw zijn, dat fascisten, of tegen fascisme aanleunende politici en individuen, graag de parlementaire democratie, zoals deze is, opgeheven wil zien [4]en als ze de kans krijgen, ook opheffen [5] of in ieder geval beknot. En ook zien zij graag parlementariërs en/of de regering, samengesteld uit democratisch [via verkiezingen] gekozen regering, achter slot en grendel. Dit gaat al zover, dat in Nederland, in de Tweede Kamer, recentelijk een Forum voor Democratie parlementariër, Pepijn van Houwelingen, D’66 politicus Sjoerd Sjoerdsma, openlijk heeft bedreigd met de woorden: “…en uw tijd komt nog wel, want er komen tribunalen!” [6] Een dieptepunt, mag ik wel zeggen, in de contemporaine Nederlandse parlementaire geschiedenis. In de Tweede Kamer dus, anno 2021!
Maar we hadden het over de heer Wilders en zijn opmerkingen/wensen/dreigementen naar het [demissionaire] kabinet Rutte III (inmiddels aan zijn vierde kabinet, nvdr) toe. Ik laat hem aan het woord: ”… En de bewindslieden dienen zich dan ook allemaal te verantwoorden voor de Hoge Raad en die procedure is inmiddels gestart. Voor mij mogen ze allemaal achter de tralies. [7] Zie voor het gehele Wilders betoog, noot 8
POLITICI VOOR TRIBUNAAL
Maar Wilders heeft meer te melden: Veel en veel meer. Evenals zijn collega Kamerlid, de FVD’er (FVD: Forum voor Democratie) van Houwelingen [9], droomt hij van tribunalen: In een ongekende Tirade tegen vluchtelingen [ik kom hierop nog terug] [10] uit ook hij zijn tribunalen-wensdroom. Ik citeer Wilders: ”En de verantwoordelijken, de verantwoordelijken voor dit wanbeleid van open grenzen en nog meer asiel en nog meer Islam verdienen het om ooit voor een tribunaal te verschijnen om zich te verantwoorden voor het kapotmaken van Nederland het weggeven van alles wat we hebben. Rutte, Kaag, Klaver en die hele bende verdient geen steun, maar politiek verzet. En vergeet nooit: Nederland is van ons. En de PVV is er voor u. [11]
FASCISME IS LAW AND ORDER
Een belangrijk element van het fascisme is ”Law and Order” [12] , maar dan in het extreme. Fascisten zijn gek op strenge straffen, keihard handhaven, blinde gehoorzaamheid aan politie en Gezag en ga zo maar door. Dit komt terug in de opvattingen van Wilders/PVV, in Wilders’ uitspraken. Om met de PVV zelf te beginnen: Haar Verkiezingsprogramma’s zijn gebaseerd op de oorspronkelijke Documenten Een Nieuwe Gouden Eeuw, Klare Wijn, een Nieuw Realistische Vise en de Onafhankelijkheidsverklaring. [13]
In het “Verkiezingspamflet” dat ik heb gevonden op de website van de PVV, lezen we een aantal onthullende ideeën over strafvervolging etc: Zo lezen we onder andere [onder het kopje ”Keiharde aanpak criminaliteit en terrorisme’’] ”Introductie heropvoedingskampen” ”Preventief fouilleren in het hele land”. [14] By the way, Wilders is ook een fel voorstander van administratieve detentie [detineren zonder vorm van proces en aanklacht] van terreurverdachten. Lees ”Guantanamo Bay”, een van zijn schrijfwrochtsels. [15] [Tegen Wilders’ gedachtegoed schreef ik trouwens reeds in 2007]. [16]
En over ”heropvoedingskampen” gesproken, wie herinnert zich nog Wilders’ pleidooi voor ”tuigdorpen” voor ”criminelen? [17] Trouwens, kort geleden, tijdens de Algemene Beschouwingen in september anno Domini 2021, heeft Wilders nog duidelijk gemaakt, wat een fan hij is van een uiterst repressief strafsysteem. Ik citeer Wilders [in debat met Farid Azarkan, Denk, die gelooft in preventief optreden]:[52.49][Wilders, PVV]
”Nee voorzitter, we zouden strenger moeten straffen. We zouden er moeten voor zorgen, dat als Ahmed of Henk, er zijn natuurlijk ook Nederlanders, maar vaker Ahmeds dan Henks, als die iemand in elkaar slaan, dat ze gewoon een paar jaar de bak ingaan, zonder vervroegde vrijlating of vervroegde invrijheidsstelling en dat die bak niet lijkt op een Vijfsterren eh gevangenis, maar gewoon eh bij wijze van spreken op water en brood, gewoon mager, weinig bezoek, het moet gewoonpijn doen, in een gevangenis zitten voor een geweldsmisdrijf moet gewoon pijn doen.
En als dat geen pijn doet, dat is het volgend [?] voorzitter, wat ik ook aanhaalde in Italië, wat de Italiaanse regering ten aanzien van de Maffia doet, dat is om ze gewoon keihard vast te zetten op een bijna beestachtig regime, geen contacten, geen televisie, helemaal niets, een keer per maand bezoeken dan nog gefilmd. En voorzitter, dat werkt! Mensen willen niet in zo’n situatie terechtkomen. Dus ze laten het de volgende keer wel. Niet allemaal, je zal de criminaliteit nooit helemaal kunnen uitroeien, maar je kan wel een aantal mensen laten denken, dat is veel beter dan dat preventieve gezwets van u.[53.50] [18]
Dat is Klare Taal. De Klare Taal van Wilders, de Law and Order Man.
WILDERS GAAT LOS! DEHUMANISERING VLUCHTELINGEN
Nu heeft Wilders al eerder, REEDS IN 2007 [Dit voor diegenen, die denken, dat Wilders in de loop der jaren is geradicaliseerd, wat dus niet waar is] [19] niet-westerse allochtonen vluchtelingen en niet-westerse allochtonen gedehumaniseerd door in zijn haat column ”Criminele Allochtonen” [20], te refereren aan ”drie beesten van Surinaamse afkomst.” [21] Maar er is een Overtreffende Trap! Want wat hij nou recentelijk, tijdens een propagandafilmpje, maar vooral in de Tweede Kamer, te berde heeft gebracht over vluchtelingen, niet-westerse allochtonen en wat dies meer zij, heeft zelfs mij, Wilders Watcher, verbijsterd, niet alleen door het openlijk fascistische karakter daarvan, maar dat dit gezegd kon worden [en dan duid ik op de Tweede Kamer] zonder dat er een Algemene Opstand uitbrak.
Maar eerst dat propagandafilmpje uit 2021: Daarin kwam hij, onder andere [er was meer gif, zoals je van Wilders kan verwachten] met de riedel van het ”aanranden van onze vrouwen en dochters”. [22] Dit had hij trouwens al eerder gedaan, in 2016, toen hij ”Arabische mannen” [hij refereerde aan Syrische vluchtelingen] ”testosteronbommen” noemde en pleitte voor het opsluiten van mannelijke asielzoekers [preventief dan, dus zonder dat er iets is gebeurd], op te sluiten in AZC’s. [23] Dat was dus in 2016.
Nu terug naar dat propagandafilmpje uit 2021, zoals ik al schreef, onder het Youtube kopje: ”Nul is nul en vol is vol”. [24] Opnieuw is hij lekker aan het hetzen: Ik citeer een passage uit zijn riedel: ”Duizenden asielprofiteurs, waaronder ook veel jongemannen met losgeslagen hormonen en achterlijke islamitische normen, kunnen onze vrouwen en dochters lastigvallen en aanranden”. [25] Natuurlijk is er meer gif: Asielzoekers ”profiteren van onze uitkeringen”, ze ”pikken onze woningen in”, ze zijn profiteurs, etc etc. [26] Wat zijn ze eigenlijk niet? Jammer, dat Wilders ze niet de schuld kan geven van de Klimaatverandering, anders deed hij het grif!
Ik citeer Wilders: ”Inmiddels zijn dat er bijna 18 miljoen en is Nederland overvol. Propvol. [14.19] [De heer Wilders, PVV] Volgepropt met vreemdelingen, die hier niets te zoeken hebben, maar wel alles gratis krijgen. Die onze verzorgingsstaat leegvreten. Meer dan de helft van alle bijstandsuitkeringen in Nederland op dit moment gaan naar niet-westerse allochtonen. En asielzoekers zorgen door het hele land voor bedreigingen, geweld en overlast.” (…) ”Dan wordt Nederland net als die achterlijke islamitische zandbaklanden, de hel op aarde. Dan wordt ons land nog voller, met nog meer Islam en nog meer tuig, dat niet elkaar, maar onze eigen mensen terroriseert en als hyena’s onze wijken afstruint om ze het ziekenhuis in te jagen.” [27] Ja, dat heeft hij echt gezegd, zoals u hebt kunnen horen in noot 27!
De associatie van vluchtelingen door Wilders ”vreemdelingen” genoemd, met dieren, want zij ”vreten” immers de verzorgingsstaat leeg? Met overlast, met geweld, want zij ”jagen” mensen het ziekenhuis in. En dan het engste: Die vergelijking met hyena’s….[28] Met aaseters dus…….
Ik citeer iets anders: ”This time we recognize that there’s a plague here. A plague that threatens the health of the aryan peoples. Richard Wagner once said: ”The Jew is the demon behind the corruption of Mankind” EN OOK ”Jews are a people without farmers or workers, a race of parasites” [29] Jullie raden het al? Het zijn in het Engels vertaalde passages uit ”Der Ewige Jude” [30] een weerzinwekkende Nazi propagandafilm, gemaakt met slechts een doel: De haat tegen de Joden aanwakkeren… Ik vind, dat er wel overeenkomst is tussen de weerzinwekkende opmerkingen, die Wilders hierboven in de Tweede Kamer maakte en die, gemaakt in die verschrikkelijke anti-semitische film… En die ophitserij van Wilders gaat maar door en door, Jaar in, Jaar uit, in de Tweede Kamer, in columns, in propagandafilms. [31]
OMVOLKING…
Een andere, fascistische kant van Wilders is het gebruik van de term ”omvolking” of ”vervanging” van de bevolking. Laat ik Wilders nog eens citeren: ”Voorzitter, Nederland is niet alleen vol, onze bevolking wordt ook vervangen. [25.27] Ingeruild: Door immigranten, vaak met een hoofddoek op. [25.31] En onze drie grote steden, Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, is meer dan de helft van de kinderen, die daar nu geboren worden, meer dan de helft van de kinderen, die nu in onze drie grote steden geboren worden, is niet-westers allochtoon. [25.49] En je hoeft geen demografisch genie te zijn om te zien, dat als we het tij nu niet keren, we straks een vreemde in eigen stad en eigen land worden. Dan wacht ons een onheilspellend lot.” [32] Nog los van zijn weer overduidelijke ophitsing en ongefundeerde bangmakerij, is die term dus ”de bevolking vervangen”, of ”omvolking” een term uit extreem-rechtse hoek [33] en de daarbij behorende redenatie stigmatiserend en racistisch.
”ACHTERLIJKE ISLAMITISCHE ZANDBAKLANDEN”
Ik citeer Wilders: ”En je hoeft geen demografisch genie te zijn om te zien, dat als we het tij nu niet keren, we straks een vreemde in eigen stad en eigen land worden. Dan wacht ons een onheilspellend lot. Dan wordt Nederland net als die achterlijke islamitische zandbaklanden, de hel op aarde.” [34] Weer een voorbeeld van de racistische en islamofobe vuilspuiterij van Wilders.
EPILOOG
Hier is Wilders, in zijn eigen woorden, in zijn fascistische naaktheid getoond. Vluchtelingen, die de verzorgingsstaat leegvreten, die als hyena’s de wijken afstruinen, zorgen voor overlast en geweld, ”onze” vrouwen en dochters aanranden, profiteurs zijn, de boel stelselmatig bedonderen, die de Nederlandse bevolking verdringen… Wie dat nog niet herkent als fascistische retoriek, is het OF met dergelijke racistische hetzerij eens, of verregaand naïef, of sluit bewust de ogen en oren, voor wat aan het gebeuren is. Zoals Onze Tweede Kamer. Het is ongelooflijk maar waar: Wilders heeft deze hatespeech tijdens de Algemene Beschouwingen in een democratisch gekozen Orgaan gehouden, waarbij hij overigens niet alleen het [demissionaire] kabinet achter de tralies wilde zien [35], maar ook de goedbedoelende fractievoorzitter van de Christen-Unie, die hem vriendelijk wilde wijzen op het effect van zijn persoonlijke aanvallen op Kamerleden en leden van het [demissionaire] kabinet, door Wilders werd toegebeten ”U bent valser dan vals!”. [36]
En ondanks zijn weerzinwekkende fascistische retoriek en zijn openlijke schoffering van Kamerleden [37], maar vooral natuurlijk die fascistische retoriek, grijpt de Kamer niet in. Niemand riep hem keihard tot de orde en noemde het fascistische Beestje bij de naam, niemand liep weg uit de Tweede Kamer, om zo een statement te maken tegen deze fundamentele ondergravingen van wat op papier in de Grondwet staat. [38] Het is beschamend en laat de Lafheid van dit Parlement zien. En niets helpt! Je kunt het parlement erop aanspreken, zoals ondergetekende gedaan heeft [39], zonder dat ook maar EEN parlementariër reageert, behalve, ironisch genoeg, de PVV zelf [en dan nog, het moet gezegd, in een beleefde brief] [40] je kunt goede stukken schrijven als Frontaal Naakt al jaren doet en gedaan heeft [41], het Parlement blijft deze Wolf [excuses, wolven] zonder Schaapskleren met egards behandelen, betreurt zijn relatieve gevangenschap, omdat hij wordt bedreigd [42] [doe ik ook, vanuit humanitair oogpunt dan], en krijgt als dank een Trap na. [43]
Wanneer zullen ze het Gevaar van Wilders en zijn Bende eindelijk onderkennen? Als hij de macht heeft gegrepen? Dat hoeft hij niet eens te doen, nu hij alle Speelruimte krijgt, de samenleving te vergiftigen. Daarom heb ik dit stuk geschreven: Niet omdat er zoveel nieuws in staat. Maar om te blijven waarschuwen tegen het Wilder’s en Thierry Baudet fascisme. En om er alles aan te doen om te voorkomen, dat hyena-vluchtelingen een normale term wordt. Zoals eens met Joden is gebeurd.
Wilders:”Ik zou van iedereen hier een antwoord willen hebben op de volgende drie vragen:”Drie vragen, alsjeblieft geef een helder antwoord, die onze partij, de PVV definieren:”En de eerste vraag is:”Willen jullie meer of minder Europse Unie?”[PVV aanhang scandeert]:”MINDER….! MINDER, MINDER, MINDER MINDER MINDER MINDER……..!Wilders:”De tweede, de tweede vraag is, misschien nog belangrijker:”Willen jullie meer of minder Partij van de Arbeid?” [PVV aanhang scandeert] ” MINDER….! MINDER, MINDER, MINDER MINDER MINDER MINDER……..!Wilders:”En de derde vraag is. En ik mag het eigenlijk niet zeggen, want er wordt aangifte tegen je gedaan en misschien zijn er zelfs D’66 Officieren, die je een proces aandoen, maar de vrijheid van meningsuiting is een groot goed en we hebben niets gezegd wat niet mag, we hebben niets gezegd wat niet klopt, dus ik vraag aan jullie:”Willen jullie, in deze stad en in Nederland, meer of minder Marokkanen?”[PVV aanhang scandeert] ” ” MINDER….! MINDER, MINDER, MINDER MINDER MINDER MINDER……..!” ” MINDER….! MINDER, MINDER, MINDER MINDER MINDER MINDER……..! Wilders:”Dan gaan we dat regelen”GELACH[Wilders glimlacht]
Politicus Geert Wilders is in 2016 door de rechtbank Den Haag veroordeeld voor groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie. In hoger beroep is de heer Wilders door het hof veroordeeld voor groepsbelediging. Voor het aanzetten tot discriminatie, waarvoor hij in 2016 door de rechtbank Den Haag nog werd veroordeeld, volgde dit keer vrijspraak. Hij kreeg geen straf opgelegd.
De Hoge Raad heeft op dinsdag 6 juli 2021 de uitspraak van het hof in Den Haag in de ‘minder minder’-zaak in stand gelaten zie: hogeraad.nl.
Daarmee is de veroordeling van Geert Wilders definitief geworden. Lees hier het vonnis.
Bijna 6500 mensen deden aangifte van discriminatie naar aanleiding van de uitspraken die Geert Wilders op 12 en 19 maart 2014 in Den Haag deed over “minder Marokkanen”. Het grootste deel van die aangiften volgden na 19 maart, toen Wilders ter gelegenheid van de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag kiezers toesprak.
Tijdens die speech heeft hij het publiek gevraagd of zij meer of minder Marokkanen wilden. Het publiek reageerde daarop met de woorden “minder, minder!”. Wilders gaf het aanwezige publiek het volgende antwoord: “Dan gaan we dat regelen”. Een week eerder, op 12 maart van dat jaar, deed hij eveneens uitspraken over “minder Marokkanen” in een camera-interview met de NOS.
Het OM heeft een uitvoerige juridische analyse gemaakt van de uitlatingen en de context waarin die hebben plaatsgevonden en komt tot de conclusie dat Wilders in zijn speech willens en wetens de grenzen van het toelaatbare heeft overschreden.
De rechtbank Den Haag veroordeelde Wilders voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie, voor zijn uitspraken op 19 maart 2014. De rechtbank legde bij dat vonnis geen straf op. Volgens het OM had Wilders echter ook veroordeeld moeten worden voor zijn uitspraak op 12 maart en voor het aanzetten tot haat van Marokkanen. Het OM meende dat strafoplegging daarbij paste en stelde hoger beroep in. In hoger beroep heeft het OM op 3 juli 2019 een geldboete van 5.000 euro geëist tegen Geert Wilders.
Het gerechtshof Den Haag heeft op vrijdag 4 september 2020 uitspraak gedaan in het hoger beroep in deze zaak, die draait om de ‘minder minder-uitspraken’ die zijn gedaan in 2014. De heer Wilders is door het hof veroordeeld voor groepsbelediging. Voor het aanzetten tot discriminatie, waarvoor hij in 2016 door de rechtbank Den Haag nog werd veroordeeld, volgde dit keer vrijspraak. Hij kreeg geen straf opgelegd. Lees hier het vonnis.
ZIE
HET VONNIS
Reacties uitgeschakeld voor Noten 4 t/m 6/Fleur Agema, Hater
HETZE PVV WILDERS TEGEN VLUCHTELINGEN/”TESTOSTERONBOMMEN”
ASTRID ESSED
YOUTUBE FILMPJE MET HETZE RETORIEK VAN WILDERS 0.00-0.16 ”Duizenden Arabische mannen hebben de afgelopen tijd honderden vrouwen sexueel aangevallen, vernederd, verkracht.Alle vrouwen zijn loslopend wild.Testosteronbommen heb ik de daders genoemd.”……..” Overal waar de onverantwoorde Open Deur politie zoals premier Rutte en kanselier Merkel de rode loper wordt uitgerold voor deze testosteronbommen”0.37-0.47
”Wat de PVV betreft is het duidelijk:Onze grenzen moeten dicht.Dicht voor alle asielzoekers en alle immigranten uit islamitische landen.Maar zolang dat niet gebeurt, zolang de islamitische testosteronbommen als een Zwaard van Damocles boven de Nederlandse vrouwen hangen, stel ik voor, dat we mannelijke asielzoekers opsluiten in de AZC’s.2.29-2.50
YOUTUBE.COMGEERT WILDERS: MANNELIJKE ASIELZOEKERS OPSLUITEN IN AZC’S0.00-3.05
Geert Wilders [PVV]:”Duizenden Arabische mannen hebben de afgelopen tijd honderden vrouwen sexueel aangevallen, vernederd, verkracht.Alle vrouwen zijn loslopend wild.Testosteronbommen heb ik de daders genoemd.We hebben gezien, waar ze toe in staat zijn.Het is sexueel terrorisme, een sexuele Jihad.En het gebeurt overal in Europa.In Nederland, Duitsland, Zweden, Oostenrijk.Overal.Waar honderdduizenden vooral alleenstaande mannen uit een cultuur van vrouwenonderdrukking werden binnengelaten.Overal waar de onverantwoorde Open Deur politie zoals premier Rutte en kanselier Merkel de rode loper wordt uitgerold voor deze testosteronbommen.Overal krijgen we nu te maken met een verkrachtingsepidemie.Het is een ramp, die vermeden had kunnen worden en vermeden had moeten worden, maar niet vermeden werd.Op vele plaatsen probeerden de autoriteiten en de media het verschrikkelijke nieuws onder de pet te houden, onder het tapijt te schuiven, maar dat lukt ze niet meer.De geest is uit de Fles.En er heerst, terecht, woede, angst, in Nederland en in de rest van Europa.Mensen zijn, terecht, heel erg boos, duizenden Nederlandse vrouwen stellen zich grote vragen bij hun eigen veiligheid.”Wie zal mij beschermen”Duizenden Nederlandse mannen maken zich grote zorgen over de veiligheid van hun vrouwen.”Wie zal hen helpen”En duizenden Nederlandse ouders zijn bang voor wat hun dochters kan overkomen.”Wie waakt er over hen”Vreselijke massa aanrandingen zoals in Keulen kunnen ook hier in Nederland gebeuren.En het is tijd, die waarheid onder ogen te zien.Deze daders komen uit een cultuur waarin vrouwen minderwaardige wezens zijn, een cultuur van eerwraak en vernedering.Een cultuur, gesticht door een Profeet, die seksslavinnen had en een negenjarig meisje verkrachtte.Het is tijd, ook die waarheid onder ogen te zien.Want wie wegkijkt, wie wegkijkt, is medeschuldig.En het wordt steeds duidelijker:Premier Rutte, mevrouw Merkel en al die andere politici in Europa, die hun grenzen weigerden te sluiten, ze laten onze vrouwen en dochters keihard in de steek en zijn dus medeverantwoordelijk.Wat de PVV betreft is het duidelijk:Onze grenzen moeten dicht.Dicht voor alle asielzoekers en alle immigranten uit islamitische landen.Maar zolang dat niet gebeurt, zolang de islamitische testosteronbommen als een Zwaard van Damocles boven de Nederlandse vrouwen hangen, stel ik voor, dat we mannelijke asielzoekers opsluiten in de AZC’s.Voor hen moeten de AZC’s gesloten instellingen worden.Zodat geen enkele mannelijke asielzoeker nog de straat op kan en zodat onze vrouwen eindelijk worden beschermd.” EINDE YOUTUBE FILMPJE
[8]
WILDERS SPREEKT/ OVER ”OMVOLKING”/VLUCHTELINGEN
ALS ”HYENA’S EN ”ACHTERLIJKE ISLAMITISCHE ZANDBAKLANDEN”
GEDEELTELIJKE TRANSCRIPTIE [De heer Wilders, PVV][25.24]Voorzitter, Nederland is niet alleen vol, onze bevolking wordt ook vervangen [25.27]Ingeruild:Door immigranten, vaak met een hoofddoek op. [25.31]En onze drie grote steden, Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, is meer dande helft van de kinderen, die daar nu geboren worden, meer dan de helft vande kinderen, die nu in onze drie grote steden geboren worden, is niet-westersallochtoon.[25.49]En je hoeft geen demografisch genie te zijn om te zien, dat als we hettij nu niet keren, we straks een vreemde in eigen stad en eigen land worden.Dan wacht ons een onheilspellend lot.[25.59]Dan wordt Nederland net als die achterlijke islamitische zandbaklanden,de hel op aarde.Dan wordt ons land nog voller, met nog meer Islam en nogmeer tuig, dat niet elkaar, maar onze eigen mensen terroriseert enals hyena’s onze wijken afstruint om ze het ziekenhuis in te jagen.26.17 EINDE YOUTUBE FRAGMENT
[9]
FASCISME IN UITVOERING/OVER DE UITSPRAKEN VAN
PVV’ER MARKUSZOWER EN EEN PASSIEVE TWEEDE KAMERVOORZITTER
BERGKAMP VERBIEDT MARKUSZOWER TE SPREKEN OVER KAAGSECRETARIS
[Gidi Makuszower, PVV]: ”Dank u wel, voorzitter.Met maar liefst vijf bewindspersonen vandaag een debat over de opvangvan de Oekraiense vluchtelingen, waarvan wij van de PVV zeggen, dat datals de buurlanden van Oekraine het niet meer aankunnen, dan kunnen wijin Nederland tijdelijk en beperkt ruimte maken voor de opvang van deOekraiense vrouwen en kinderen door de instroom van al die buitenlandseindringers uit Afrika en dat donkere Midden-Oosten te stoppen. [0.23]Al die illegalen ons land uit te gooien en natuurlijk die Syriers en andereVeilige landers [0.29] terug te sturen naar waar ze vandaan komen. Voorzitter:Ondanks het oorlogsgeweld in de Oekraine is het wel opmerkelijk,dat deze Kamer, en een substantieel deel van het kabinet vandaag dehele dag tijd vrijmaakt om wel over deze problematiek te spreken, entegelijkertijd niet aan de problemen van de gewone Nederlander ehaandacht te willen schenken.Als wij voor [?] de fractievoorzitter, de heer Wilders een debat aanvraagt omover de koopkracht van de Nederlanders te spreken en oplossingen wilaandragen om die te verbeteren, geeft niemand van de coalitie thuis.Dan wil het kabinet daar niet eens over spreken.Dan wil de voorzitter van deze Kamer het debat niet eens inplannen. Maar wij hier vandaag, eh maar wij hier allemaal in deze zaal en ik zeg hetook uitdrukkelijk tegen alle bewindspersonen, die hier vandaag zitten, zijngekozen en benoemd om de problemen van de Nederlanders op te lossen. [1.21] En omdat Nederland de afgelopen decennia volgepropt is met de verkeerdebuitenlanders, die op onze welvaartsstaat parasiteren door en masseniet te werken en onze Bijstandpotten op te ete, die onze straten onveiligen onguur maken, die de gewone Nederlander op de woningmarkt verdringen, die de kwaliteit van het onderwijs aantasten en die de Nederlandse Staat iederjaar opnieuw minimaal twintig miljard euro kosten, hebben we een gigantisch probleem. [1.49]Zo’n groot probleem, dat we nu amper adequaat, beperkt en tijdelijk de Oekraiense vrouwen en kinderen de helpende hand kunnen bieden.En zo’n groot probleem, dat we er als Overheid amper nog zijn voor onzeeigen mensen.Amper iets kunnen doen aan de problemen van de gewone Nederlander. En daarom voorzitter zeg ik zoals de PVV al jaar en dag zegt, ook vandaag:Het Open Grenzen Beleid maakt Nederland helemaal kapot.De Kaag Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, die verantwoordelijk isvoor het Nederlandse Asiel en Immigratiebeleid, zegt, dat iedereen in de hele wereld hier asiel aan mag vragen.En, dat alle echte vluchtelingen dat dan ook daadwerkelijk krijgen.Maar voorzitter, weet u hoeveel echte vluchtelingen de wereld momenteelkent?Dat is circa vijfentachtig miljoen.Dat is Nederland maal Factor Vijf. [2.40] En weet u, voorzitter, hoeveel migranten uit Afrika en het Midden-Oostennog naar onze regio toe willen komen, de komende jaren?Dat zijn honderden miljoenen, zo niet een miljard mensen. [2.49]Dat gaat dus niet, voorzitter. Deze Staatssecretaris, de Kaagsecretaris, voert de agenda van Sigrid Kaag enGroen Links uit.Op alle vlakken wordt het asielbeleid versoepeld.Deze week nog heeft de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid aangegevende voorwaarden voor gezinshereniging te gaan versoepelen, waardoorhet aantal statushouders kan verdrievoudigen, maar de echte doodstraf….doodtrap aan de Nederlander gaat de Staatssecretaris noguitdelen:Nog voor de zomer komt hij met een wetsvoorstel om Gemeenten te dwingen, asielzoekers uit Afrika en het Midden-Oosten te huisvesten. [3.25] Als Nederland nu en in de toekomst een land wil zijn, waar de eigen inwonerseen normaal bestaan kunnen hebben, waar voldoende woningen zijn, waargeen kind met honger naar bed hoeft te gaan, waar het veilig is op straat,ook voor onze vrouwen en kinderen, waar we goed onderwijs aan onzekinderen kunnen geven, en [?] waar de Islam niet alles wat hier licht is,donker heeft gemaakt, als Nederland, Nederland wil blijven, dan moetenwe echt, per direct, stoppen met het toelaten van asielzoekers uit Afrikaen het Midden-Oosten. [3.56]Dank u wel, voorzitter. [Vera Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]:[3.58] ”Dank u wel.U had het twee keer over de Kaagsecretaris, u bedoelde volgensmij de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid. [4.03][Gidi Markuszower, PVV][4.04] Die de….zeker voorzitter, JA” [4.05][Vera Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]: [4.05]: ”Dat wilde ik alleen even corrigeren voor de Handelingen.” [4.07]Ik dank u zeer, dan gaan we…..[4.10]”[Vera Bergkamp geinterumpeerd door Gidi Markuszower, PVV][Gidi Markuszower, PVV][4.10-4.12] Onverstaanbaar gemompel ”…Ik zou dat wel graag…..”[4.13] ”Ik zou die betiteling wel graag in de Handelingen willen hebben.Want het is juist belangrijk, dat Nederland weet…..[Onverstaanbaar gemompel][Vera Bergkamp, Tweede Kamervoorzitter]: [4.21] Ja, nee ikke, We gaan op, we gaan netjes met elkaar om, dat hebbenwe ook afgesproken in deze Kamer, het is de Staatssecretaris Justitie en Veiligheid en u bent de heer Markuszower.Ja, nou.En dat ook voor de Handelingen.Ja, ik heb goed geluisterd [4.36]
EINDE YOUTUBE FILMPJE
[11]
1. Ze komen allemaal hierheen
Niets is minder waar. Hoewel het gesprek over migranten en vluchtelingen in de media vaak focust op de (levensgevaarlijke) tocht met bootjes op de Middellandse Zee, blijft het overgrote deel van vluchtelingen vlakbij hun thuisland. 85 procent van alle vluchtelingen wordt opgevangen in de regio van crisisgebieden. De landen die wereldwijd de meeste vluchtelingen opvangen, zijn Turkije, Pakistan en Libanon. Een klein deel van alle vluchtelingen wordt dus opgevangen in Westerse landen, en het aandeel van Nederland daarin is nog een stuk kleiner.
UNHCR NEDERLAND
5 HARDNEKKIGE MYTHES OVER VLUCHTELINGEN EN
MIGRANTEN
25 JULI 2018
Hoe zit het nou echt? We hebben een aantal veelgehoorde beweringen over vluchtelingen en migranten voor je onder elkaar gezet en uitgezocht.
1. Ze komen allemaal hierheen
Niets is minder waar. Hoewel het gesprek over migranten en vluchtelingen in de media vaak focust op de (levensgevaarlijke) tocht met bootjes op de Middellandse Zee, blijft het overgrote deel van vluchtelingen vlakbij hun thuisland. 85 procent van alle vluchtelingen wordt opgevangen in de regio van crisisgebieden. De landen die wereldwijd de meeste vluchtelingen opvangen, zijn Turkije, Pakistan en Libanon. Een klein deel van alle vluchtelingen wordt dus opgevangen in Westerse landen, en het aandeel van Nederland daarin is nog een stuk kleiner.
2. Het merendeel van de vluchtelingen is man
Regelmatig zien we, vaak via sociale media, opmerkingen voorbij komen over ‘al die mannen die op de vlucht slaan’, en hun vrouw en kinderen zouden achterlaten in hun thuisland. De cijfers laten zien dat dit onjuist is. De verdeling van mannen en vrouwen die wereldwijd op de vlucht slaan is gelijk, blijkt uit het jaarlijkse Global Trend Rapport. Er zijn dus evenveel mannen als vrouwen op de vlucht. Wel is het zo dat de groep vluchtelingen die uiteindelijk in Nederland terecht komt, voor 75% uit mannen bestaat. Het zijn vaak vaders die vervolgens gezinshereniging aanvragen voor hun vrouw en kinderen.
3. De meeste vluchtelingen zijn gelukszoekers
Niemand kiest ervoor om te moeten vluchten. Uit angst voor oorlog of geweld laten vluchtelingen vaak alles achter: familie en vrienden, hun huis, baan of school. De reis die vluchtelingen afleggen op zoek naar een veilige plek is vaak levensgevaarlijk. De vraag of iemand in een ander land mag blijven of niet, wordt zeer nauwkeurig overwogen (vaak door de overheid). Mensen die om economische redenen hun land verlaten, krijgen bijvoorbeeld geen vluchtelingenstatus toegekend.
4. Vluchtelingen zijn illegaal
Vaak moeten mensen plotseling en in het geheim vluchten, bijvoorbeeld uit angst voor vervolging of vanwege sexuele geaardheid. Reisdocumenten worden soms achtergelaten of worden in beslag genomen, en door visavereisten is het vaak niet mogelijk om het vliegtuig te nemen. Irregulier reizen (vaak “illegaal” genoemd) is meestal de enige mogelijkheid voor vluchtelingen. Dit is vaak erg duur én gevaarlijk. Zodra vluchtelingen asiel aanvragen, krijgen ze een tijdelijke verblijfsvergunning en zijn dan legaal in Nederland. Asiel aanvragen is een mensenrecht. Illegale vluchtelingen bestaan dus niet.
5. Vluchtelingen en migranten zijn hetzelfde
Last but not least: de termen asielzoekers, migranten en vluchtelingen betekenen niet hetzelfde. Deze termen worden vaak met elkaar verward. Migranten en vluchtelingen met elkaar verwarren, kan leiden tot misvattingen over asiel en migratie, en kwalijke gevolgen hebben voor vluchtelingen en asielzoekers.
Vluchtelingen zijn mensen die in hun land van herkomst gegronde vrees hebben voor vervolging. Redenen voor vervolging kunnen zijn: ras of nationaliteit, godsdienst, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde sociale groep . Een vluchteling kan in eigen land geen bescherming krijgen van de overheid tegen deze vervolging. Vluchtelingen krijgen deze status omdat het voor hen te gevaarlijk is om terug te keren naar hun thuisland. Het weigeren van asiel kan voor deze mensen mogelijk dodelijke gevolgen hebben.
Migranten verlaten hun land meestal op vrijwillige basis, en vaak in de hoop op een beter leven elders. Het onderscheid tussen ‘vluchteling’ en ‘migrant’ is essentieel. Vluchtelingen verlaten hun thuisland niet vrijwillig. In tegenstelling tot vluchtelingen kunnen migranten vaak wel veilig terugkeren naar hun land van herkomst.
Een asielzoeker is iemand die asiel heeft aangevraagd maar wacht op een beslissing op zijn of haar aanvraag. In Nederland kan iemand bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) asiel aanvragen.Daarna ben je asielzoeker. Een asielzoeker krijgt een verblijfsvergunning wanneer hij of zij erkend wordt als vluchteling. Omdat asiel aanvragen een mensenrecht is, bestaan ‘illegale asielzoekers’ dus ook niet.