Readers, I greet you:Following my Chapers of the Earl of Lancaster Saga, whose feud withhis cousin, king Edward II, ended in an Open War, you’ll understand,that this exciting Drama must come to an End with one winner The smart reader, who read my former chapters well, will have an idea,who that is.But was it a real victory?You’ll see This were the chapters you read already https://www.astridessed.nl/thomas-of-lancaster-rebel-cousin-of-king-edward-ii-from-warlord-to-saint-chapter-one/
I BOLDLY STATE, THAT IF THOMAS OF LANCASTER, THE MARCHER LORDS AND THEIR ATTACHING ALLIES HAD JOINED TOGETHER EFFECTIVELY, FORGOTTEN UNDERLYING FEUDS AND IGNORED THE DIVIDE AND RULE GAME OF THE KING, THEY COULD HAVE WON.
Preview For the readers, who failed to read Chapter six:
What happened in Despenser war, first phase?
After the Treaty of Leake in 1318 [reconciliation between the King and his overmighty cousin Thomas of Lancaster, with whom he the King feuded endlessly] and the banishment of the three favourites of the King [what Lancaster had demanded], a new favourite, Hugh Despenser the Younger rose [who took his father along with him in his enjoyment of favouritism]. The King’s excessive favouritism towards Despenser, and Despenser’s abnormal avariciousness, drove the Marcher Lords into rebellion and they made an alliance with Thomas of Lancaster, who loathed those favourites of the King. The Marcher Lords marched on London in 1321 [later supported by Lancaster] and forced the King to send the Despensers in exile.
A Prelude
B Queen Isabella’s Pilgrimage to Canterbury and
her reception at Leeds Castle
C Hell breaks loose:
The Siege of Leeds Castle The Siege of Leeds: Aftermath King’s military victory/Political consequences
D Fight to the death
Edward II’s war with the Marcher Lords Events in november, december and begin of january
E Fight to the death The Marcher Lords and Thomas of Lancaster Edward II’s war with the Marcher Lords Swan Song
F Fight to the death Edward II and Thomas of Lancaster Last dance
A
PRELUDE
After the Marcher Lords’ ”March on London” late july 1321 [348], in august backed
by Thomas of Lancaster [349] and eventually forcing the King to banish the Despensers, tensions grew high in the country, both sides mobilising their forces. And of course the King sought for an opportunity, to bring back his favourite Despensers as soon as possible. Then in the autumn of 1321, Something took place, which would change the course of events for the King, the Despensers and the opposing rebels.
B
QUEEN ISABELLA’S PILMGRIMAGE TO CANTERBURY AND HER RECEPTION AT LEEDS CASTLE
It happened in october 1321, that Queen Isabella went on pilgrimage to Canterbury, and, not taking the usual route headed for Leeds Castle, where Lord Badlesmere was appointed as governor. [350] And this Lord Badlesmere was at first loyal to the King, being the King’s household steward [351], but later switched sides and became a Contrariant, thus an ally of the Marcher Lords and Thomas of Lancaster. [352] At the moment of the Queen’s arrival, Lord Badlesmere was at a Contrariant’s meeting at Oxford and whether on instructions of her husband or not [353], his wife, Lady Badlesmere, refused the Queen entrance to the Castle, which, of course, was a gross insult. Queen Isabella, probably furious, ordered her escort to force an entry into the castle, and the garrison of Lady Badlesmere opened up a volley of arrows at them, killing six men of the Queen. Isabella was left outside and had to find other lodgings..,. Of course the King was furious. He avenged the insult to the Queen, by besieging the Castle of Leeds. [354]
Coincidence or deliberate?
Now it is possible, that Queen Isabella for some innocent reason had taken another route than usual, but according to some historians, she did so to create a casus belli. [355] With other words: Her heading for Leeds Castle was deliberate and on the orders of the King, in the hope that Lady Badlesmere [what she did, indeed] as the wife of a Contrariant rebel, would refuse the Queen entrance to the Castle, giving the King the excuse to revenge his wife’s insult, starting the war again. [356] And not only that: Because of the insult of the Queen, many moderate barons, who didn’t take sides yet, would join the royal army.
It also gave the King opportunity to a policy of ”divide et impera” [Latin for ”divide and rule], since Thomas of Lancaster loathed Lord Badlesmere and would probably not come to Lady Badlesmere’s assistance, when the castle were besieged. [357]
And Thomas of Lancaster fell right into the trap [poor Lord Thomas, not very smart and dishonourable, the Lady was in need…..] and indeed didn’t help , even ordered the Marcher Lords not to …..[358] Lord Badlesmere himself assembled an army and tried to help his wife and break the siege of the castle, but was not able to do so, since Thomas of Lancaster and the Marcher Lords didn’t come to his aid …[359]
This strategic failure of Lancaster led to a major strengthening of the position of the King:
Because of the insult to the Queen and King’s readiness to go á royal ”fist to fist, toe to toe on this, many barons and volunteers indeed rallied to his assistance ……[360]
AND his victory would lead to his regaining control of South-East England….. Another ”great” thing happened Edward II felt his position strong enough to revoke the banishment order of the Despensers in december 1321…..[361] So the same mess started over again……
THAT’S WHY I STATED, THAT ONE OF THE CAUSES OF THE DEFEAT OF THE CONTRARIANTS WAS UNDERLYING FEUDS [as between Thomas of Lancaster and Lord Badlesmere] AND THE DEVIOUS DIVIDE ET IMPERA POLICY OF THE KING…
But to the honour of Lord Badlesmere [who did get a bad press in history, whether it is uncertain, if it is deserved] [362] must be said, that he fought side by side with Thomas of Lancaster in his last battle against the King, the Battle of Boroughbridge, in spite of the fact, that Thomas didn’t come to the assistance of his wife, when besieged, nor help him [Badlesmere] to break the siege….[363]
Now about the coincidence or deliberate act regarding Queen Isabella heading for Leeds Castle: Assuming that it was a deliberate trap of the King, it was very clever strategy. What poses the question, whether the King had thought this out for himself, since he had, to put it mildly, no great strategic talents: Therefore some historians think, that he was in contact with [and likely had met] the banished Hugh Despenser the Younger, who perhaps was the mastermind behind the casus belli….[364]
And concerning the clever ”divide and rule” policy of the KIng:
Edward [and possibly Hugh Despenser, when it was true that they had met and were together in this] must have known that the earl of Lancaster detested Badlesmere, and gambled that the he would not help him. [365] And he gambled right, alas for Thomas of Lancaster, the other Contrariants and Lord and Lady Badlesmere themselves, as the story will tell….
But again: It was no clever strategy of Lord Thomas either, not to help a man, who was his ally, just because he didn’t like him. In a rebellion, you can’t always choose your friends, my lord of Lancaster…..
C
HELL BROKE LOOSE THE SIEGE OF LEEDS CASTLE
THE SIEGE AND AFTERMATH
Edward II mobilised his forces and placed Leeds Castle under siege, giving Queen Isabella the Great Seal and control of the Royal Chancery. [366] The assault on the Castle persisted for more than five days and on 31 october 1321 Lady Badlesmere surrendered. [367]
Now any siege of a city or a Castle is a nasty business, but especially Edward II’s siege of Castle Leeds: It was a siege of a Castle, held by a woman, who was totally outnumbered by the forces of the King [368] and got no help whatsoever from the Contrariants [as I from now on will call the rebels against the King, the Marcher Lords, the Earl of Lancaster and their forces and allies] [369], despite of her husband Lord Badlesmere begging them to come to the aid of his wife. [370] Of course there was a problem here, in this case for the Marcher Lords. Destroying the Despenser lands is one thing, using your forces in a direct battle against the King is another and openly, treason. Besides, their ally the Earl of Lancaster had ordered them, not to come to the aid of Badlesmere [which included his wife], since he had a great personal dislike of him [Badlesmere] [371]
A nasty business, as I said. The King, with on his side the Earls of Kent and Norfolk [his two halfbrothers] and the Earls of Surrey, Arundel, Pembroke and Richmond
[372] The King even brought his nearly nine year old son, the Earl of Chester [the later Edward III] [373]
I can’t see this siege , even if the King wanted to revenge the insult to his Queen, as utter cowardly. But to be fair: Also is the behaviour of the Contrariants, not to come to the aid of the wife of one of their allies.
Siege of Leeds Aftermath:
The aftermath was gruesome: Thirteen members of the garrison were drawn and hanged
after the end of the siege, even in those cruel times unusual, since men had never been executed within for holding a castle against the king……….[374] Lady Badlesmere pleaded for mercy, but was arrested and with her children, sent to the Tower of London. [375] She therefore became the first recorded woman, imprisoned in the Tower. [376] She was released in november 1322, seven months after the horrible execution of her husband in april 1322 [hanged, drawn and quartered, the ”traitors’ death] [377], after his fighting in the Battle of Boroughbridge, where Lancaster was defeated by the royal forces. [378]
King’s military victory Political consequences:
The Siege of Leeds [casus belli or coincidence…] where the Contrariants failed to help Lady Badlesmere, led to an enormous strenghtening of the position of the King in the South-East [379] and a demoralisation of the Contrariants, who must have realized, too late, that they fell into the trap of the King’s game of divide and rule….[380]
And not only his military position was strengthened, also his political, with the increasement of loyal barons [caused by the King’s readiness to avenge the insult to the Queen] and the come back of the Despensers, revoked out of banishment.
But now the fight between the King, his cousin Thomas of Lancaster and his allies the Marcher Lords [together the Contrariants] was about to begin in earnest.
D
FIGHT TO THE DEATH EDWARD II’S WAR WITH THE MARCHER LORDS EVENTS IN NOVEMBER, DECEMBER AND BEGIN JANUARY
As been said, Edward II’s succesful besiegement of Leeds Castle led to his control over South-East England again. A setback for the Contrariants, and Marcher Lords Roger Mortimer and the Earl of Hereford [brother in law of the King], travelled North to discuss the situation with Thomas of Lancaster, who in thed meantime and as a reaction on Edward II’s regained control of South-East England, had mobilised his forces in the North. [381]
They met on 29 november [Edward II had prohibited the meeting, to no avail], probably in Pontefract Castle [other sources call Doncaster] and they were sworn together a second time to maintain that which they had commenced. [382]
Battle with words: Amusing: Doncaster petition Thomas of Lancaster’s high opinion about himself…..
As shows the story [as has shown already], the Despenser war and its aftermath was an extremely bloody mess, complete with executions [including the ”traitor’s death], pillaging lands, robbing and extortioning innocent people, hard imprisonment of wives and children of the Contrariants [as we shall see]. Yet there was not only fighting with weapons, but also with words: Famous example is the ”’Doncaster Petition’, drewn up by Thomas of Lancaster and his allies, which said that Hugh Despenser the Younger, amusingly called Sire Huge throughout, had been exiled “for diverse reasonable reasons” with the consent of the king himself and all the magnates in parliament. It accused Edward of placing Despenser under the care of the men of the Cinque Ports [383] [which proved to be right] [384]and supporting him in his piracy and various other crimes and included the usual references to Edward’s ‘evil counsellors’ [which was certainly true in the case of the Despensers] See for the sample text of the petition note 385
Now the amusing thing is not only their accusation of their own Lord the King of accomplicity with some crimes of Hugh Despenser [which by the way was probably not nonsense at all] [386], but the fact that the petition showed how highly Thomas of Lancaster thought about himself. That because the petitioners [Thomas and his allies] asked Edward to respond to the petition by 20 December….[387]
Understandably, the King was not amused by this and informed Lancaster, that imposing a deadline on him on to reform the affairs of his kingdom gave the impression that he was the earl’s subject, not vice versa……[388]
This ”deadline” was not the first time for Thomas to do such an act, which proved his arrogance and high opinion about himself:
Apart from the jeering at the King from the walls of Thomas’ Castle of Pontefract [1317 and 1320] and blocking the King’s way [in 1317] [389], Thomas had done another shocking thing, considering the fact, that he was Edward II’s subject and not vice versa:
In February 1311, his father-in-law Henry de Lacy, earl of Lincoln, died, and Thomas inherited his lands by right of his wife Alice. He had to perform homage to Edward II for the lands, but Edward was then on campaign in Scotland. Thomas refused to cross the Tweed to meet the king; Edward refused to return to England Edward II was right: WHO THE HELL WAS THE KING HERE It was absurd, for the King to come to a subject! At the end, Edward gave in, met Thomas on the English side of the river Tweed. And there Thomas payed homage…..[390]
Back to the Marcher Lords:
THE MARCHER LORDS/RETURN TO WALES/ATTACKS MAFFIA STYLE AND UPRISING After the meeting with the earl of Lancaster at Pontefract in november where they renewed their allegiance against the King [Edward II had forbidden the meeting, to no avail] [391], the Marcher lords returned to the west of England and Wales with a great armed force [392] and were playing the same tricks, maffia style again, as they did before: Stealing, extorting and assualting mostly innocent people under the pretext of attacking Despener lands [393]
This happened in november and december
Back in the Welsh borders, the Marcher Lords had firstly to pay attention to an uprising of the local peasantry [394] Making use of the problems of the Marcher Lords, in december the Edward II marched to Cirencester to invade the Welsh borders. [395]
MEANWHILE IN THE NORTH/THOMAS OF LANCASTER
Meanwhile in the North, Thomas of Lancaster had tried to win the support of the northern barons, his usual allies, but they stayed loyal to the king. [396]
Worse was, that Thomas to be already engaged in some negociations with the Scots, to get their support, supposedly to prevent the King to retake South Wales from the Marcher Lords. [397] How it came to light, that Thomas was engaged to parley with the Scots, the national enemy? [but I am on their side, because they fought for their freedom….] [398]
It will be revealed in this article [or book, HAHAHAHAHA] in this very chapter [seven]
Those military things took place in december 1321 and begin january 1322.
E FIGHT TO THE DEATH END DECEMBER 1321 AND JANUARY 1322 EDWARD II’S WAR WITH THE MARCHER LORDS SWAN SONG
As been said, the Contrariants [The Marcher Lords and Thomas of Lancaster, and allies] could have won, were it not for underlying feuds and the divide and rule policy of the King. Added to that, a fatal strategic error of Thomas of Lancaster and lack of good cooperation between the Marcher Lords themselves…… Tragic for them
EDWARD II’S WAR WITH THE MARCHER LORDS
December 1321/January 1322 Edward II’s war with the Marcher Lords
Edward marched to Cirencester in December 1321, preparing to invade the
Welsh borders, [399] ordering the arrest of some main Contrariants, like his former steward Bartholomew Badlesmere [the man from ”The Siege of Leeds Castle”, see above], and his [Edward’s] former Favourite, Roger Damory [first main enemy of Thomas of Lancaster, now his ally, alienated from the King by the Despenser avariciousness] [400] Meanwhile, the Marcher Lords seized Gloucester, twenty miles from Cirencester, and thus controlled the bridge over the river Severn. [401]
”Strategy” of the Marcher Lords: Don’t fight the King, run off from him…..
Now the strangest thing happened: In stead of confronting the King in open war [when Edward approached Gloucester], the Marcher Lords failed to do that and simply….fled…… Not without playing their old maffia tricks of robbing and assaulting innocent people again [probably out of frustration not engaging the King in battle] [402]
But there is a good explanation for their not engaging the King in battle [although their forces were allegedly almost four times bigger than the King’s]
Attacking Despenser lands and raging and pillaging innocent people [who only happened to live on or near Despenser lands] is one thing, openly engaging the King in battle is treason…….
But the Marcher Lords were not totally crazy and hold the bridge over the Severn against the King, so that he could not cross it. [403]
And that was the last clever thing they did:
Fatal strategic errors of the Marcher Lords: Not engaging the King in battle Splitting up Pillaging again
THEY SPLIT UP! Damory remained at Worcester [a city, he at least took for the Contrariants], others headed north, while the earl of Hereford started plundering again [had The Marcher Lords
never got enough of those criminal games…….] and now for a change not from innocent people, but their old goal: Despenser property: this time Despenser the Younger’s younger Worcestershire castles of Hanley and Elmley. [404]
HOW STUPID!
Instead of staying together as a group, engaging the King in battle, they fled, split up and started pillaging again.
When they saw, that their military position started weaker and weaker, they desperately hoped for Thomas of Lancaster to come to their aid.
The aid of Thomas was extremely necessary, since Edward II had arrived at Shrewsbury at 14 january and managed to cross over the river Severn and Roger Mortimer of Wigmore and his uncle Roger Mortimer of Chirk were in a desperate position: They were running out of money, their men were deserting them and they were squeezed between two forces, Edward’s on the east side of the Severn and his allies on the west side, and their lands being occupied and burnt [yes, the Marcher Lords received a taste of their own medicine, poor people, who lived on their lands…..] [405]
Thomas of Lancaster’s fatal strategic error:
I don’t know, whether Thomas of Lancaster knew exactly, how desperate the position of the Marcher Lords was, but he certainly knew that they were losing the game in Wales.
And in stead of coming to the rescue of the besieged Mortimers, he wasted his time and forces to besiege Edward II’s Castle at Tickhill [near Doncaster]….. [406]
Had he ridden out to the rescue of the Mortimers, together they would have good chance to defeat the forces of the King [Lancaster had a big army]
But he did not.
SWAN SONG:
The end was predictable Running out of money and men and without the help of Thomas of Lancaster, who could not have come to their aid anymore, anyway, since his two castles of Holt and Bromfield were later seized by Edward’s forces [407],
the both Mortimers had no choice but surrender to Edward II….. This happened on 22 january 1322 at Shrewsbury. [408]
The last Contrariants surrendered on 6 february 1322 at Hereford [at the border of Wales] [409]
Their fight with the King was over, but there was still hope for victory: Thomas of Lancaster in the North.
So finally, the remaining Contrariants fled towards Yorkshire to seek refuge with the earl of Lancaster, their last hope for fulfilling their cause…….
F FIGHT TO THE DEATH I EDWARD II AND THOMAS OF LANCASTER II LAST DANCE
I
EDWARD II AND THOMAS OF LANCASTER
Now the Marcher Lords were dedeated, Edward could finally give his attention to his cousin, Thomas of Lancaster.
HENRY OF LANCASTER, THE MYSTERY MAN
But before telling this dramatic story, first the readers attention for a mystery man I mentioned occasionaly in this story: Henry of Lancaster, younger brother of Thomas of Lancaster and the great ancestor of the House of Lancaster [410] To say it like it is: Where the hell was he in this fight to the death of his brother? Oddly perhaps [since rebels mostly were joined and supported by their brothers ] Henry spent most of the years between 1318-1322 in France, where he in 1317 had inherited the lands of his younger brother John, who died childless. [411] During the life of his brother Thomas, he seemed to have been loyal to the King and took part, on the orders of the King, in dealing with an uprising in Wales in 1316. [412] So he was made from quite other stuff than his brother…. However, in 1320/begin 1321, he was one of the Lords who formed a coalition against the Despensers and stood [at that time], shoulder to shoulder with the Rogers Mortimer, the former favourites of the King and others. [413] Doubtless his brother Thomas [who would soon join the club] appreciated that. But Henry was an interesting ”come and go” guy: He suddenly seemed to have disappeared to France, in each case untill january 1322 [414] [and so kept out of trouble], when the Despenser war reached its finale, which turned out dramatically for Henry personally. So clearly he did not participate in his brother’s rebellion and opposition against the King [except for his initial opposition against the Despensers, Henry was by the way married with the half sister of Hugh Despenser the Younger, by his mother’s side]
But as we shall see later, Henry was a man to settle old scores……[415] We’ll meet him again.
LETTERS, ROYAL WARNINGS:
Back to Thomas and his last fight with his cousin, the King:
Oddly enough, after the surrender of the Marcher Lords, there was no immediate fight between the King and his not so dear cousin Thomas, as would be expected. At first the King ”warned” Thomas. On 8 February 1322 Edward II wrote to him, stating that he “wished to continue and augment his affection to the earl” and ordering him not to adhere to the Contrariants, who “have publicly boasted that they were going to the earl, and that they would draw him to them in the aforesaid excesses, and that they were sure of this.” Edward pointed out that joining the Contrariants would render Thomas guilty of treason [416]
To put it mildly: This was a strange letter, since Edward knew very well, that Thomas and the Marcher Lords were ”thick as thieves” [HAHAHA] [417] Also the King knew [of course!] that since 10 january, Thomas held his Castle Tickhill under siege. [418]
The answer of Thomas on the letter of the King [but to be fair: he could hardly be honest, criminalising himself as a traitor] was still stranger, since he pretended not to have anything to do with rebels. [419] YEAH RIGHT………
FIGHTING THE CAPTURE OF CASTLES
But then the to be expected fight broke out:
And for the direct cause, the King certainly was not to blame. He was right: Because, besiegement of a royal Castle [Thomas had put Edward II’s Tickhill Castle under siege] is a gross provocation and downright treason. And on 13 february, Edward announced his intention of going to raise the siege. He asked his brother-in-law Charles IV of France – Thomas’s nephew, son of his half sister Joan I of Navarre, who was also the mother of Queen Isabella of France – to send men to help him fight Thomas and the Contrariants, and also asked his nephews the duke of Brabant and the count of Bar, his kinsmen the counts of Eu, St Pol, Aumale and Beaumont, Charles IV and Isabella’s uncle the count of Valois, and the count of Hainault to send horsemen and footmen, and ordered Amaury de Craon, steward of Gascony, to come to him with armed men and advice. [420]
I don’t know if they all send military aid to Edward, but certain was, that Edward firmly wanted to confront his cousin in battle. On 19 february, Edward captured Thomas’s great Warwickshire stronghold of Kenilworth. [421]
But on 1 march 1322, Something would come to light, what would lead, directly to the dramatic end of the story…….
NEVER PUT YOUR TREASON ON PAPER/ THOMAS AND THE SCOTS ANOTHER FATAL ERROR: THE LETTERS ”KING ARTHUR”
I mentioned the fatal error Thomas had made, not to come to the aid of the besieged Rogers Mortimer, but instead of that, besieging the royal Castle of Tickhill. [422]
But what directly would seal his fate was writing treason down! The first lesson in the criminal’s handbook: NEVER WRITE DOWN SOMETHING ON PAPER!
AND WHEN YOU WRITE TREASON LETTERS OR RECEIVE ANSWER, BURN THEM!
That was the fatal error he made.
Poor Thomas. Proud and a high, an extremely well connected royal Lord, but not capable to see the danger of the written word….
What was the case here:
As I wrote before, when Edward marched on Cirencester in december 1321 to invade the Welsh border, Thomas had apparently asked the Scots to come to his [and the Contrariants] help, to prevent Edward to retake control over South Wales. [423] Now of course he could have done such a request only when he was already parleying with the Scots….. [424]
Now he was, apparently, earlier suspected of dealing with the Scots: Because: It was noticed that when the Scottish forces raided the north of England, they left his lands alone [425]
Now this is, obviously, circumstancial evidence [426], since you can’t accuse someone of treason for NOT being attacked by the national enemy, but what raised understandable suspicion [although not yet serious evidence] was the fact that although Thomas had a great army at Pontefract, he seemed not to have attempted to pursue the Scottish raiders……. [427]
Alas, for Thomas personally, real evidence DID show iself:
THE FATAL 1 MARCH
1 March was a fatal date for Thomas, because then, William Melton, archbishop of York, came into possession [I don’t know how] of letters, that had been exchanged between the Scottish Sir James Douglas [The Black Douglas] [428] and a mysterious ”King Arthur” In one of those letters, ”King Arthur” informed Douglas that the earl of Hereford, Roger Damory, Hugh Audley, Roger Clifford, Henry Tyes, Thomas Mauduit, John Wilington and Bartholomew Badlesmere [See the Siege of Leeds Castle] had come to ”King Arthur” They were prepared to treat with the Scots, as long as the Scots did what had previously been discussed: “to come to our aid, and to go with us in England and Wales” and “live and die with us in our quarrel.” [429]
HOW STUPID! Using a pseudonym [430] but naming the men by their own name, all adherents to Thomas of Lancaster! And to make matters worse: Thomas Randolph, earl of Moray and another close ally of Bruce, granted safe-conducts on 16 February 1322 for Roger Clifford, John Mowbray and forty horsemen to travel to Scotland.
Needless to say: John Mombray and Roger Clifford [431]were diehard homies [432] of Thomas of Lancaster. By the way Mowbray was [not that the others were peaches, but this went far] a bad guy anyway. When going on the rampage in one of those Marcher Lords pillaging projects [somewhere in august or september 1321] he not only stole livestock, goods and chattels from the villagers of Laughton-en-le-Morthern in Yorkshire, but even robbed the church! [433]
Back to the stupidity of putting treason on paper:
How is it possible that a high Lord, a political animal as Thomas of Lancaster, who ruled de facto England for four years [although not very cleverly, forlorn in feudism with Edward II], could have fallen in the trap to put his treason ON PAPER……,while he could have sent trusted men, with a verbal message, then there was no evidence whatsoever……. Unbelievable
Yet it happened
I think: The arrogance of power.
Anyway, the discovery of the letters proved to be disastrous for Thomas.
I don’t know, whether the King already suspected Thomas of possible parleying with the Scots, but it must have been a great shock to him anyway. In each case, he gave orders, to make the letters public, which was, of course, a great moral setback for Thomas, because the support he still enjoyed , just scrumbled away. After all, getting along with Thomas of Lancaster now didn’t mean merely resistance against the destructive influence of the Despensers on the King and subsequently [since the King was so closely tied with those Despenser guys] against the King [which was treason], but also conspiring with the national enemy, the Scots…….[434]
And he felt it instantly. Not only he had absolutely no hope to gain others for his cause anymore [remember he wanted the Despensers out of the throne’s influence and the Ordinances to be executed][435] his allies were deserting him. Sir Robert Holland, one of his most faithful men, deserted him, when he needed him most [436], something his brother, Henry of Lancaster [our ”mystery man”, who did not take part in his brother’s rebellion] would not forget nor forgive. [437]
And others would soon follow. [438]
Battle of Burton-on-Trent:
Thomas and the earl of Hereford and their allies left Pontefract on 1 March, broke the siege of Tickhill, and took up position at Burton-on-Trent near Tutbury Castle in Staffordshire, which belonged to Thomas.
In the meantime, Edward had pronounced Thomas, Roger Damory, Hugh Audley, Hereford, Lords Clifford and Mowbray and others to be traitors, and ordered all the sheriffs of England, the justice of Chester and the bishop of Durham to arrest them, saying that they “inflicted evil against the king’s servants, conducting war against the king with banners displayed.” [439] To cut a long story short: Thomas tried to hold the stronghold at Burton on Trent, but when Edward II’s forces came and Thomas saw, that he was outnumbered, he and his adherents withdrew [440] [smart, when you see you can’t make it]. According to some sources, “they turned their backs, set fire to the town, and fled.” [441]
They retreated to Pontefract [442], where a heated debate took place about what to do now. Some wanted to flee to Dunstanburgh, yet another of Thomas’s great castles on the Northumbrian coast, but Thomas didn”t want that, since it would seem as fleeing towards the Scots [you remember: Scottish raids were succesfully held in North England]. [443] Strange way of reasoning, since Thomas’ correspondence with the Scots had already been revealed……
At the end,Thomas was ”persuaded” [yeah, with Lord Clifford’s sword waving in Thomas face….] [444] and they fled North anyway. At least, they tried……
II
LAST DANCE
They did not get far. On 16 march, as the King’s army continued to move up from the North, Thomas of Lancaster, the Earl of Hereford, Lord Clifford and others were suddenly halted at Boroughbridge by the arrival of Edward’s second army of approximately 4000 men under the command of Sir Andrew Harclay [445], sheriff of Cumberland and a former adherent of Thomas of Lancaster [446], who already had secured the bridge against the rebels. [447] Commanders at the side of the rebels were:
Thomas of Lancaster his faithful companion [and also a Marcher Lord] the Earl of Hereford [who had Piers Gaveston executed, together with Thomas of Lancaster, the Earl of Arundel and the 10th Earl of Warwick] And Roger, 2nd Baron de Clifford [son of Robert de Clifford, one of the besiegers of Piers Gaveston and died at the Battle of Bannockburn in 1314] [448]
The Royal Commander was:
Andrew Harclay, 1st Earl of Carlisle [449]
To cut a long, dramatic story short:
Thomas and his men were forced to battle, the Earl of Hereford and others, attempting to walk across the bridge to break through Harclay’s lines, didn’t succeed and Hereford died horribly. [450]
So they lost the Battle of Boroughbridge, which took place on 16 march 1322. [451]
And Thomas, the great Earl of Lancaster, saw himself made prisoner…….
The long battle between him and his cousin King Edward II was over.
But Thomas’ humiliation and suffering was about to begin…….
Readers!Here is your traveller to history again!And she is continuing the Thomas of Lancaster drama saga!My attentive readers will remember:Earl Thomas of Lancaster, cousin of king Edward II, initially loyal to his king,then for political and personal reasons fell out with him, which would end up inan open battle.See the chapters that I sent you before: ONE https://www.astridessed.nl/thomas-of-lancaster-rebel-cousin-of-king-edward-ii-from-warlord-to-saint-chapter-one/
But not only Earl Thomas was a warlord, but also was proclaimed asa Saint after his death, which I find fascinatingFor how becomes a warlord a Saint? Read all about that! AND NOW DEAR READERS, CHAPTER SIX!
CHAPTER SIX OPEN WAR
DESPENSER WAR/FIRST PHASE [February-August 1321]
First
This ”book” [this article is so long, beginning to show like a book really, patience readers] is about Thomas of Lancaster, but since so many other players play a part in this magnificent story, they have to be described too. Especially to point out the complicated situation and all those changements of alliances….. I will mention the events of the war, but probably not all details, I am sorry Would I have done that, it would fill a university paper… For more reading, just look to the notes below…….
The reader must realize also, that in the first phase of the Despenser war, the role of Thomas of Lancaster is important, but limited. The biggest role is played by his allies the Marcher Lords. You will see, that in fact, they started the war, which was, in short, due to the Kings excessive favouritism of his friends the Despensers. The first phase of the war ends with the coerced banishment of the Despensers.
A Prelude B United against the King’s favourites/ Despenser war/Unlikely allies C The storm breaks out/Despenser war/ started/Sworn Oaths/Fist to fist/Toe to toe/I [First phase february-august 1321]
A
PRELUDE
In chapter five I wrote, that Thomas of Lancaster cooperated well with the King in the unsuccesful siege of Berwick [in the war against the Scots][277] But as I wrote earlier, the fragile co operation between the two most powerful men, was ruined by the following remark of the King ””When this wretched business is over, we will turn our hands to other matters. For I have not forgotten the wrong that was done to my brother Piers.” [278] That despite the earlier pardons for the murder of Piers Gaveston, the King had issued in 1313 [279] and the extended pardons to Lancaster and his allies, given at the Treaty of Leake. [280] To say it again: A king must rise above his personal feelings and must be true to his word. Edward II couldn’t or wouldn’t do that……
That being said: Understandably Thomas of Lancaster, knowing that the King’s remark about Piers Gaveston was directly aimed against him, said ”Hasta la vista” and left Berwick. [281] And from that moment, relations between the two men deterioriated again.
But not only the unpredictability of the King was to blame for the deteriation between the two men, also the rising of a new star favourite, more dangerous than all the others had been: You’ve met him already: Hugh Despenser the Younger [282] and with his coming, things would never be the same again….
To be fair, Thomas himself was certainly NOT innocent either [not to speak about the murder of Gaveston], because of his repeated provocations of the King. I wrote about it in chapter five Jeering at the King from his [Thomas’] castle Pontefract, in 1317 [that jeering would be repeated in 1320 with the Queen accompanying the King] [283] Once blocking the King’s path…. [284]
That could be considered as treason, and not without reason! In each case it was to be expected, that the King would not consider those insults lightly as will appear in this story….. [285]
B
UNITED AGAINST THE KING’S FAVOURITES DESPENSER WAR/UNLIKELY ALLIES
Thomas of Lancaster and his allies The Marcher Lords and allies Two former royal favourites
The last ”fight to the death” between Thomas and his cousin, King Edward II, was actually a fight against the influence of a new, far more dangerous favourite, Hugh Despenser the Younger [286] and his father, Hugh Despenser, 1st Earl of Winchester[ Despenser the Elder]. [287] Who were in this fight and why? Thomas of Lancaster of course, being the leader of the baronial opposition against the King, the ”Marcher Lords” [288], Roger Mortimer and his uncle, Roger Mortimer de Chirk [289] and their allies. And, painfully for Edward II, his two former favourites, Roger Damory and Hugh Audley. [290] Once deadly enemies of Thomas of Lancaster, now allies……
In the last battle Lancaster would fight against his king, the battle of Boroughbridge [291], Hugh Audley would even fight at his side…..[292] While Sir Robert Holland, his [Thomas’] close and die hard ally, would abandon him in his hour of need… [293] Something Thomas’ brother Henry of Lancaster [who by the way NOT participated in any of his brother”s rebellions, although he seemed to be involved in the anti Despenser coalition] [294] , would not forget or forgive…..[295]
This anti Despenser fight [and subsequently against the King] was called the ”Despenser war”, with the aim to crush the Despenser’s influence over the King, which would eventually result in avariciousness and tyranny. [296] But that’s for later.
What thar Despenser influence really meant?
For the Marcher Lords, to be robbed of their lands and privileges, as the revival of an old feud.
The former favourites of the King held a grudge against Hugh Despenser the Younger regarding his land grabbing as the ”Gloucester inheritance case”[see below]
And for Thomas of Lancaster it was threefold: A personal matter [he seemed to have loathed Despenser the Elder, the reason why I don’t know] A wish to curb royal power through the Ordinances [297] [which included no avaricious favourites]. And of course [let’s not make an idealist of Thomas, hahaha] a personal need for power.
COMEBACK OF THOMAS OF LANCASTER, LEADER OF THE BARONIAL OPPOSITION AGAINST THE KING, BUT TEMPORARILY POLITICALLY ISOLATED
As written in chapter four, after the death of his father in law in 1311, the 3rd Earl of Lincoln [called ”Burst Belly” by vain and tragic Piers Gaveston], Thomas became very powerful [inherited from his father in law the Earldoms Lincoln and Salisbury, already in the possession of Lancaster, Leicester and Derby, inherited from his own father, Edmund Crouchback, brother of King Edward I]. So he became the ”natural” leader of the opposition against Edward II and his favourite Piers Gaveston. After the battle of Bannockburn in 1314, which ended so destastrous for England, Edward II was at the mercy of Thomas, in name King, while Thomas was the real king, de facto. See chapter five He became gradually politically isolated [298] [not attending parliaments, personal conflicts/feuds with other barons, no wise political insight, lack of governmental talents, unable to protect the borders against the Scottish raids, etc], but was yet too powerful to be ignored, because of his five Earldoms and,not to forget, his royal birth [being first cousin of Edward II]
However, when the resistance against the Despensers grew, The Marcher Lords and others looked up to Thomas as a leader of the resistance again, since he was the most constant factor in the struggle against King’s favourites [and the King]….. [299]
Together, they would go ”fist to fist’, toe to toe” in this rebellion……[300]
THE MARCHER LORDS
Let’s say it like it is. The Despensers, father and son, were a bunch of thieves and criminals, who went into length to aggrandise their power and wealth, with less [or not at all] scrupules. From noble birth, admitted and married into the royal family [301], but nevertheless, thieves. Whether Hugh Despenser the Younger [favourite of the King] was really attached to Edward II[302] is food for Medieval historians [although even they can’t look into the royal bedchamber, supposedly Hugh was the ”husband” of Edward II, as Queen Isabella would write later [303]. In each case, he was a shameless royal adventurer [funny side was, not for his victims of course, that he was a pirate during his exile, hahahahaha [304] And one thing was sure: Edward II was really very attached to him. [305]
ANYWAY:
Appointed as chamberlain of the King in 1318, Hugh moved himself into the affections of the King [306], replaced the former royal favourites [Roger Damory, Hugh Audley and William Montecute] and the Piers Gaveston story [but this time a far more dangerous player] started all over again. But this time worse, given the greed and avariciousness of the Despensers, their excessive ambition and need for political power. They didn’t allow anyone access to Edward unless at least one of them was present. Even Queen Isabella couldn’t see her husband alone! [307] Such a crazy situation existed….
Back to the avariciousness of the Despensers:
In the Middle Ages, land was power and that was just the thing the Despensers wanted. They wanted to build a huge ‘empire’ in South Wales and that was the very territory where the Marcher Lords [keepers of the borders with Wales] had lands. They feared their lands to be taken over, with consent of the King [who was infatuated with our Hugh Despenser..]
Their fears were proved to be right. In october 1320 Edward II ordered the peninsula of Gower in South Wales to be taken into his own hands, apparently to give it to Hugh Despenser. See for the whole, complicated story, note 308 Roger Mortimer , his uncle Roger Mortimer of Chirk and the other Marcher Lords were furious, considering this as a deprivation of their rights [309] Hugh Despenser was granted also other lands in the Marches [Welsh territory]’, which was taken fromRoger Mortimer and other Marcher Lords [310]
Not only unfair, but also foolish of Edward, since most of the Marcher Lords, especially Roger Mortimer and his uncle, were, until Edward’s clear favouritism of Despenser, at the cost of them and the other Marcher Lords, were loyal to the throne. [311]
To make matters complicated, there also was an old feud between Marcher Lords Roger Mortimer [and his uncle, Roger Mortimer de Chirk] and the Despensers…. Read about that in note 312
TWO FORMER ROYAL FAVOURITES AND HUGH DESPENSER THE YOUNGER
Hugh Despenser the Younger [as his father] had a mastertalent to incite the fury and hatred from his colleague noblemen. He pushed the Marcher Lords to the edge with his avariciousness and unlimited ambition, and his avariciousness also led to a big conflict with two former favourites of Edward II, Roger Damory and Hugh Audley:
Not only Hugh Despenser replaced Damory and Audley as favourites[also Montecute, but he played no further role, died in 1319 in Gascony], he also claimed the best lands from the Gloucester inheritance. [Hugh Despenser, Hugh Audley and Roger Damory were married to the three sisters of the 8th Earl of Gloucester and when he died in the battle of Bannockburn childless, his sisters were his heirs] [313]
And to further enrage Damory and Audley: In october 1320 Edward II took the South Wales peninsula of Gower into his own hands prior to granting it to Hugh Despenser See for background information about that, note 314 Despenser also had taken the Welsh lands of Hugh Audley. [315] That Despenser really was a man, who knew how to make friends……[hahahahahaha] [316]
Is it wonder, that men like the Marcher Lords , who once were loyal to the throne, were driven into rebellion and that even sworn enemies as Thomas of Lancaster and the former favourites found each other and fought side by side?
C
THE STORM BREAKS OUT/DESPENSER WAR/SWORN OATHS/FIST TO FIST/TOE TO TOE I FIRST PHASE/FEBRUARY-AUGUST 1321
1
The Marcher Lords on the rampage/sworn oaths:
The MarcherLords must have thought: ”Attack is the best way of defence.”
Because the war started with them attacking the Despenser lands and properties in Wales. [317] Those calamities [sacking, looting, pillaging, with most of the victims of course the common people….] took place from may 1321. Stealing from the Despensers was one thing, far more worse was, that, as usual, the poor and defenseless people paid the highest price: Sacking, looting, pillaging, extorting money from poor villagers with the threath of burning their village. [318] It was degrading and cruel. Those same horrors the Marcher Lords would repeat in the second phase of the Despenser war, in november and december 1321. [319]
But before going on the rampage, the Marcher Lords had arranged for support in the back:
In february 1321, they held a meeting with Thomas of Lancaster [probably at his favourite Castle Pontefract] and there was decided to attack Despenser lands. [320] However, Thomas did not take part in the attack itself.
As a reaction on the Marcher Lords-Lancaster agreement [to attack Despenser lands], Edward II responded in March by mobilising his forces in Wales, demonstrating that he intended to make any attack on the Despensers an attack on the crown, and therefore treasonable [321]
That was no clever movement of the King, thereby confirming his onesided favouritism of the Despensers and making it nearly impossible for those who were hesitant to go into rebellion, to stay loyal to the crown. At the other hand, the King tried to placate the rebels [or resistance fighters against the Despenser avariciousness, it depends from how you see it], by calling them [the Marcher Lords] to convene with him [first in Gloucester, later in Bristol] to no avail. [322]
After attacking Despenser properties [lands, castles, etc] as much as they pleased, Roger Mortimer and Hereford [brother in law of Edward II and together with Thomas of Lancaster, the 10th Earl of Warwick and the 9th Earl of Arundel, the murderer of Piers Gaveston in 1312] marched North to join Lancaster at Pontefract.
In june the barons swore an alliance at Sherburn-in-Elmet, near Pontefract, calling their faction the ”Contrariants” and promised to remove the Despensers for good. Sadly for Thomas and his allies: An attempt to attract the northern Lords to their cause failed. They stayed loyal to the King. [323]
Lancaster and the Marcher Lords would swear an oath once more on 29 november 1321, in the second phase of the Despenser war ”to maintain what they had commenced” [324]
2
March on London ”We bow down to no man”………..
One thing you can say about the Marcher Lords” They DID have guts……..
Not only destroying, looting, pillaging, extortioning and terrorising as they pleased and not only the Despenser possessions [and innocent people, who were unlucky to live on Despenser lands] [325].
No, they went farther. Much farther…..
After making their alliance with Thomas of Lancaster at Sherburn-in-Elmet [326], the Marcher Lords marched [hahaha, but that was what they did] from Sherburn [near Pontefract, in Yorkshire] to…….London…. From all places, they had the audacity to march on the royal centre of power….
From Yorkshire to London they repeated the same atrocities as in Wales: Assault, extortion and terror: They seized victuals from local inhabitants and pillaged the countryside – not only Despenser manors – all the way from Yorkshire to London. [327] Four Marchers [John Mowbray, Stephen Baret, Jocelyn Deyville and Bogo Bayouse] even robbed the Church in Laughton-en-le-Morthen [in Yorkshire] [328]
Further they tried to buy people’s allegiance with money, and seized the property of those who refused to join them. [329]
Real maffia practices……
But that terrorising and pillaging was only a [bad] game: Their goal was London, to put pressure on the King in order to banish the Despensers for good.
When they arrived outside of London on july 1321, not really surprisingly [even without Internet and smartphone, bad news travels fast], the citizens of London refused to let them in. The King also refused to meet them or even to listen to their demands that the Despensers be perpetually exiled from England, and they and their heirs disinherited “as false and traitorous criminals and spies.” [330]
Then, to go a stadium further [in fact that was treason] , they placed themselves and their armies outside the city walls, at strategic locations, to prevent the king leaving……[331]
Let us put this straight: THEY BESIEGED LONDON, ”IMPRISONING” THE KING IN HIS OWN CAPITAL!
They then sent two knights as envoys to Edward II, to tell him that they held both Hugh Despensers “enemies and traitors to you and to the kingdom, and for this they wish them to be removed from here.” [332] Not surprisingly, the King, again, refused to meet the envoys.
On 1 August the Marchers entered London, while their great ally, Thomas of Lancaster, arrived also in August to support them. [333] Meanwhile, Despenser the Younger threatening them from a ship on the River Thames, and the rebels [Contrariants] threatened to begin to destroy royal properties and lands outside London unless he desisted. [334]
To cut a long story short: the earls of Pembroke, Richmond, Surrey and Arundel finally brought the Marchers’ demands to Edward. If he refused to consent to the Despensers’ exile, he would be deposed. [335]
Even then the King refused.
3
QUEEN ISABELLA ON HER KNEES
And as in the chess play [336], where the Queen holds the most important playing position, the solution came from Queen Isabella:
Queen Isabella went down on her knees before her husband and begged him, for the good of his realm, to exile the Despensers. [337]
That had not only the desired effect, it gave the King the opportunity, to get out from this without losing his face, making it look like fulfilling his wife’s desire.
But it must have been very painful for Edward II, losing his friends, who meant that much to him…. I think we must consider that, besides his foolish and unfair favouritism at the cost of the other Lords.
4
AGAIN A MAN OF HONOUR THE EARL OF PEMBROKE, MEDIATOR
And with all that negociating, let’s not forget the important role of the Earl of Pembroke [the man of honour, who didn’t want to breach his oath against Piers Gaveston and after Gaveston’s death, diehard loyal to the King [338] , who continually had mediated between the Marcher Lords and the King and was behind the exile plea of Queen Isabella. [339]
5
BANISHMENT
And finally the King decided on the banishment of The Despensers, father and son [the favourite] At 14 August in the Great Hall of Westminster it was to be, in the presence, of course, of the King Charges: ”They were accused, among many other things, of “evil covetousness,” accroaching to themselves royal power, guiding and counselling the king evilly, only allowing the magnates to speak to Edward in their presence, “ousting the king from his duty,” removing good counsellors from their positions and replacing them “by other false and bad ministers of their conspiracy,” and “plotting to distance the affection of our lord the king from the peers of the land, to have sole government of the realm between the two of them.” [340] [They were also called ”evil councillors” by the Contrariants [The Marcher Lords, Thomas of Lancaster and allies] That was all true. [341] The judgement decreed that the Despensers “shall be disinherited for ever as disinheritors of the crown and enemies of the king and his people, and that they shall be exiled from the realm of England, without returning at any time,” saving only the consent of the king, prelates, earls and barons in parliament. They were convicted by notoriety, with no chance to speak in their own defence. [342]
Utterly unfair, that they had no chance to speak in their own defence, but what was ”fair trial” in that time?
The same reprehensible thing happened to so many other noblemen thereafter……
The departure date was set on 29 August, 1321. Despenser the Elder left England immediately, perhaps to one of Edward II’s French territories, Gascony or Ponthieu. However, his son, Despenser the Younger BECAME A PIRATE IN THE ENGLISH CHANNEL [HAHAHAHAHA] [343]
[6]
AGAIN, ”ROYAL PARDONS”……
Between 20 August and late September 1321, Edward II granted a pardon to more than 400 men for the murders, abductions, thefts and vandalism they had committed in the Despensers’ lands, which crimes the Marchers claimed were “a case of necessity, [and] ought not to be corrected or punished by the rigour of the law, nor could this happen without causing too much trouble.” [344]
Which of course was a hypocrite excuse and bagatellising of serious and undefensible crimes.
Edward later protested that he had done this unwillingly and that any pardon he had given under coercion was invalid and contravened his coronation oath. [345]
I must say, the King had a point here. The attentive reader remembers, that I wrote at the beginning of this chapter [chapter VI], that the King was not true to his word, issuing pardons and later to come back on them, [346]
But this case was different, because now the King was besieged in his own capital as threathened with deposition, if he didn’t consent with the Despensers exile. That’s clearly coercion. And treason.
[7]
PLANNING FOR REVENGE
The King was furious, of course and by the way [but the reader has already understood] never to consent with the permanent exile of his Despenser friends.
The following morning at breakfast, the king talked to his ally Hamo Hethe, bishop of Rochester, “anxious and sad.” He swore that he would “within half a year make such an amend that the whole world would hear of it and tremble,” [347]
And as we will see in the next chapter, he was true to his word…..
Naar aanleiding van de oproep om foto’s en documenten van Februaristakers heeft het Stadsarchief veel reacties ontvangen. Zo kwam er in april een schenking binnen met stukken van en over stakingsleider Willem Kraan (1909-1942). Kraan was stratenmaker bij de dienst Publieke werken. Dit dossier bevat onder andere foto’s van Willem Kraan, een ontroerende brief aan zijn gezin die hij op 30 november in gevangenschap heeft geschreven en het bericht van zijn executie.
De ouders van Willem Kraan woonden bij de Nieuwmarkt, vlak bij de Jodenbuurt. Op zondag 23 februari was Willem Kraan daar juist op bezoek toen de Duitsers met grof geweld joden begonnen op te pakken. Huilend vertelde hij zijn vriend Piet Nak later die dag wat hij gezien had. Samen beraamden zij toen het plan voor een proteststaking. De twee fietsten de hele stad door om collega’s op de been te krijgen. Ze wilden eerst de tram, de Stadsreiniging of zelfs de hele dienst Publieke Werken plat krijgen. Dan zou de rest van Amsterdam vanzelf volgen. Ze overlegden ook met de Communistische Partij. Willem Kraan en Piet Nak waren zelf allebei lid van de partij, die door de Duitsers verboden was. Ook na de staking bleef Kraan actief in het verzet. Op zestien november 1941 werd hij gearresteerd. Een jaar later werd hij samen met 32 anderen op het vliegveld Soesterberg geëxecuteerd.
Brief uit de gevangenis van Willem Kaan, 30 november 1941.
Bericht van executie, 9 december 1942.
AFSCHEIDSBRIEF VAN WILLEM KRAAN VOOR ZIJN EXECUTIE DOORDE DUITSERS.GESCHREVEN OP 19 NOVEMBER 1942, DAG VAN ZIJN EXECUTIE/WILLEM KRAAN WAS EEN VAN DE INITIATIEFNEMERS VAN DEFEBRUARISTAKING/HIJ LIET ZIJN VROUW [BETS] EN DOCHTERTJE TRIENI] ACHTER/NAZI BRIEF https://www.amsterdam.nl/stadsarchief/nieuws/willem-kraan/
PROTESTEERT TEGEN DE AFSCHUWELIJKEJODENVERVOLGINGEN ! ! !
De Nazi’s hebben Zaterdag en Zondag, en Maandag is dit voortgezet, als beesten in de wijken met veel Joodse bevolking huisgehouden. Honderden Grüne Feldpolizei kwamen zwaar bewapend plotseling de oude binnenstad en andere wijken binnenvallen. Razend, tierend, ranselend en schietend stortten zij zich met hun bewapende overmacht op de weerloze mannen, vrouwen en kinderen. Honderden jonge Joden werden met ruw geweld en volkomen willekeurig van de straat in arrestantenwagens gesmakt en weggevoerd naar een onbekend verschrikkingsoord.
D A T I S D E N A Z I – W R A A K
Voor de kloeke zelfverdediging, die de W-A. pogromhelden 2 weken geleden deed afdruipen en waarbij de W.A.-bandiet Koot als terrorist het leven liet. Dat is het ploertige antwoord op de massa-verontwaardiging en de massa-protest-demonstratie van het Amsterdamse volk tegen de Joden-pogrom. Dat is vooral het gevolg van de groot-kapitalistische “bemiddeling” van Asscher, Saarlouis en Cohen, die kruiperig de schuld der Joden aanvaardden en verdere krachtige verdedidingsmaatregelen en strijd de kop poogden in te drukken door het voor te stellen, dat nu weer “rust” zou intreden. Deze groot-kapitalisten zijn bang voor het opleggen van een zoengeld en hun duiten zijn hun liever dan het Joodse werkende volk!
De, ook door de Duitse soldaten, gehate S.S. en Grüne Feldpolizei verrichten dit smerige werk met ware wellust. Hier was het uitschot en het scrapuul van het Duitse volk aan het werk. De laffe W.A. slungels het uitschot van ons volk, die nu ontbraken, moeten van dit gespuis leren, hoe de terreur tegen het werkende volk moet worden toegepast.
Deze jodenpogroms zijn een aanval op het gehele werkende volk ! ! !
Zij zijn een inzet voor een verder te verscherpen onderdrukking en terreur ! ! ! Zij moeten de weg effenen voor de machtsgreep van de door elke Nederlander gehate Mussert ! ! !
WERKEND VOLK VAN AMSTERDAM, KUNT GIJ DIT DULDEN ??
N e e n , d u i z e n d m a a l N E E N ! ! !
HEBT GIJ DE MACHT EN DE KRACHT DEZE AFSCHUWELIJKE TERREUR VERDER TE VERHINDEREN ??
J a , d a t h e b t g i j ! ! !
De Amsterdamse metaalbewerkers hebben getoond hoe het moet. Zij staakten eensgezind tegen hun gedwongen uitzending naar Duitsland. En de dwang van de Duitse militaire macht moest het tegen dit verzet afleggen! In één dag behaalden de metaalarbeiders de overwinning!! LAAT U DUS DOOR DE PLOMPE DUITSE SOLDATENLAARS NIET INTIMIDEREN !!
ORGANISEERT IN ALLE BEDRIJVEN DE PROTEST-STAKING ! ! ! VECHT EENSGEZIND TEGEN DEZE TERREUR ! ! ! EIST DE ONMIDDELLIJKE VRIJLATING VAN DE GEARRESTEERDE JODEN ! ! ! EIST DE ONTBINDING VAN DE W.A-TERREURGROEPEN ! ! ! ORGANISEERT IN DE BEDRIJVEN EN IN DE WIJKEN DE ZELFVERDEDIGING ! ! ! WEEST SOLIDAIR MET HET ZWAAR GETROFFEN JOODSE DEEL VAN HET WERKENDE VOLK ! ! ! ONTTREKT DE JOODSE KINDEREN AAN HET NAZI-GEWELD, NEEMT ZE IN UW GEZINNEN OP ! ! ! !B E S E F T D E E N O R M E K R A C H T V A N U W E E N S G E Z I N D E D A A D ! ! ! ! ! Deze is vele malen groter dan de Duitse militaire bezetting! Gij hebt in Uw verzet ongetwijfeld een groot deel van de Duitse arbeiders-soldaten met u ! ! ! !STAAKT !!! STAAKT !!! STAAKT !!! Legt het gehele Amsterdamse bedrijfsleven één dag plat, de werven, de fabrieken, de ateliers, de kantoren en banken, gemeente-bedrijven en werkverschaffingen ! !Dan zal de Duitse bezetting moeten inbinden! Dan hebt gij een slag toegebracht aan het monsterachtig plan, Mussert aan de macht te helpen! Dan verhindert ge een verdere leegplundering van ons land!! Dan krijgt ge de kans Woudenberg uit het N.V.V. te jagen ! ! !
STELT OOK OVERAL UW EISEN VOOR VERHOGING VAN LOON EN STEUN ! !W E E S T E E N S G E Z I N D ! ! W E E S T M O E D I G ! ! !STRIJDT FIER VOOR DE VRIJMAKING VAN ONS LAND ! ! ! !
KAMERADEN, Geeft dit manifest na gelezen te hebben verder door! Plakt het op waar gij kunt doch d o e h e t v o o r z i c h t i g !
80 JAAR HERDENKING FEBRUARISTAKING, 2021!HULDE AAN DE STAKERS VAN TOEN/ZET DE STRIJD VOORT!25 FEBRUARI 1941/25 FEBRUARI 2021 LEZERS:Ik heb het hier over de door de toenmalige CPN [CommunistischePartij Nederland] georganiseerde tweedaagse staking tegen de Duitse Nazi Bezetter. [1]Een moedige staking van Amsterdamse arbeiders tegen de beginnendeJodenvervolging, een staking, die later door anderen werd overgenomenen zich uitbreidde naar andere steden.De staking duurde twee dagen [25 en 26 februari] voordat de doorde staking verraste Duitsers en hun handlangers met grof geweld ingrepen. Aanleiding dus:Het begin van de Jodenvervolging.Razzia’s tegen de Joodse bevolking. [2]Het was het GVB personeel [trampersoneel], dat begon.Gaandeweg breidde de staking zich als een olievlek uit inAmsterdam en ook in de Zaanstreek en andere steden werd gestaakt. [3] EVEN IN DE GESCHIEDENIS TERUG/STA STILBIJ DE TEKST VAN HET STAKINGSMANIFESTLEZERS, LAAT HET OP U INWERKEN![Daarna gaat mijn tekst door] TOEN:CPN MANIFEST FEBRUARISTAKING VAN DE TOENMALIGE CPN/MANIFEST FEBRUARISTAKING (24-02-1941) STAAKT! STAAKT! STAAKT! https://www.tracesofwar.nl/articles/1378/Manifest-Februaristaking-24-02-1941.htm?c=gw
EN ZIE HIER DE TEKST VAN HET MANIFEST:
De Nazi’s hebben Zaterdag en Zondag, en Maandag is dit voortgezet, als beesten in de wijken met veel Joodse bevolking huisgehouden. Honderden Grüne Feldpolizei kwamen zwaar bewapend plotseling de oude binnenstad en andere wijken binnenvallen. Razend, tierend, ranselend en schietend stortten zij zich met hun bewapende overmacht op de weerloze mannen, vrouwen en kinderen. Honderden jonge Joden werden met ruw geweld en volkomen willekeurig van de straat in arrestantenwagens gesmakt en weggevoerd naar een onbekend verschrikkingsoord. D A T I S D E N A Z I – W R A A K
Voor de kloeke zelfverdediging, die de W-A. pogromhelden 2 weken geleden deed afdruipen en waarbij de W.A.-bandiet Koot als terrorist het leven liet. Dat is het ploertige antwoord op de massa-verontwaardiging en de massa-protest-demonstratie van het Amsterdamse volk tegen de Joden-pogrom. Dat is vooral het gevolg van de groot-kapitalistische “bemiddeling” van Asscher, Saarlouis en Cohen, die kruiperig de schuld der Joden aanvaardden en verdere krachtige verdedidingsmaatregelen en strijd de kop poogden in te drukken door het voor te stellen, dat nu weer “rust” zou intreden. Deze groot-kapitalisten zijn bang voor het opleggen van een zoengeld en hun duiten zijn hun liever dan het Joodse werkende volk! De, ook door de Duitse soldaten, gehate S.S. en Grüne Feldpolizei verrichten dit smerige werk met ware wellust. Hier was het uitschot en het scrapuul van het Duitse volk aan het werk. De laffe W.A. slungels het uitschot van ons volk, die nu ontbraken, moeten van dit gespuis leren, hoe de terreur tegen het werkende volk moet worden toegepast. Deze jodenpogroms zijn een aanval op het gehele werkende volk ! ! ! Zij zijn een inzet voor een verder te verscherpen onderdrukking en terreur ! ! ! Zij moeten de weg effenen voor de machtsgreep van de door elke Nederlander gehate Mussert ! ! ! WERKEND VOLK VAN AMSTERDAM, KUNT GIJ DIT DULDEN ??
N e e n , d u i z e n d m a a l N E E N ! ! ! HEBT GIJ DE MACHT EN DE KRACHT DEZE AFSCHUWELIJKE TERREUR VERDER TE VERHINDEREN ??
J a , d a t h e b t g i j ! ! !
De Amsterdamse metaalbewerkers hebben getoond hoe het moet. Zij staakten eensgezind tegen hun gedwongen uitzending naar Duitsland. En de dwang van de Duitse militaire macht moest het tegen dit verzet afleggen! In één dag behaalden de metaalarbeiders de overwinning!! LAAT U DUS DOOR DE PLOMPE DUITSE SOLDATENLAARS NIET INTIMIDEREN !!”
ACHTERGROND/HET BEGINEven terug naar het beginDe FebruaristakingDE FEBRUARISTAKING TOENSTAAKT! STAAKT! STAAKT!VOORSPELVanaf de Duitse nazi bezetting van Nederland werden langzaam, maarzeker steeds meer anti Joodse maatregelen ingevoerd [4], waarbij denazi’s in hun terreur tegen de Joden werden geholpen door de WA,de paramilitaire knokploeg van de pro Duitse NSB. [5]Deze WA terroriseerde en intimideerde Joden, sloeg zein elkaar en intimideerde weigerachtige niet Joodse winkeliers,het door de bezetter verplichte bord ´´Voor Joden verboden´´op te hangen. (6)Maar de Joden en niet Joodse solidaire mensen, vooralcommunisten en hun organisaties (stevig in het verzet geworteld)kwamen in het geweer en richtten zelfverdedigingsgroepen op. (7), diede strijd met deze gangsters aangingen.Dat escaleerde vanwege de toenemende WA provocaties(vaak geholpen door Duitse militairen), waarbij een WA man, Koot,om het leven kwam. (8)Deze dood greep de Duitse bezetter aan om de anti Joodse maatregelente intensiveren.De Joodse buurt in Amsterdam werd op 12 februari 1941 hermetischvan de buitenwereld afgesloten [9] (een dagna de confrontatie tussen WA gangsters en de Joodse en doorhen gesteunde communistische verdedigingsploegen, waarbijKoot om het leven kwam) en onder druk van de bezetterwerd de Joodse Raad opgericht, die in feite het vuilewerk van de bezetter moest opknappen. (10)Bij een Duitse inval in een door Duits-Joodse vluchtelingengedreven ijssalon Koco, waarbij behoorlijk werd gevochten, werdende eigenaren en enkele verdedigers van de ijssalon gearresteerd. [11]Dit was voor de bezettter aanleiding, de mensenjacht te beginnen.De mensenjacht begon.Op 22 en 23 februari werden de eerste twee grote razzia´s onderde Joodse bevolking gehouden, waarbij 427 Joodse mannenwerden opgepakt en naar het concentratiekamp Mauthausenwerden gedeporteerd. [12]FEBRUARISTAKINGSTAAKT! STAAKT! STAAKT!DE MAAT VOLEn toen was de maat vol!De door de bezetter illegaal verklaarde CPN [CommunistischePartij Nederland] besloot in actie te komen en de staking, dietoch al gepland was [maar niet doorgegaan op 18 februari] numassaal op te zetten, om zo te protesteren tegen de Jodenvervolgingen. Het landelijke partijbestuur en het bestuur van het District Amsterdam besloten vervolgens over te gaan tot een staking op 25 en 26 februari 1941.Ter voorbereiding op de staking organiseerde de ondergrondse CPN op 24 februari een korte openluchtvergadering van ongeveer 400 Amsterdamse leidinggevende verzetsfunctionarissen op de Noordermarkt in de Jordaan. Stratenmaker Willem Kraan verkondigde hier het besluit tot staken, watwerd ondersteund door mede initiatiefnemers tot destaking, de verzetsmannen Piet Nak en Dirk van Nimwegen.[13]Massale steun kreeg deze staking, die begon met het OpenbaarVervoer en de Gemeentereiniging en oversloeg naar andere sectoren. [14]Van Amsterdam sloeg de staking over naar Zaandam, Haarlem, Velsen, Hilversum (waar werknemers van de Nederlandse Seintoestellen Fabriek het voortouw namen), Bussum, Weesp, Muiden en de stad Utrecht.[15]Ze hebben het twee volle dagen opgenomen tegen de bezetter.Toen werd de staking met geweld neergeslagen, vooral CPN’ers[die een groot aandeel in de staking hadden] vervolgd, gearresteerden een aantal geexecuteerd. [16]Ze streden tegen antisemitisme, racisme en de uitsluitingvan mensen op grond van hun afkomst.
80 JAAR FEBRUARISTAKING Ik heb al eerder over de februaristaking geschreven [17], maar 80 jaar Februaristaking is een extra moment om erbij stil te staan. [18]
NU, 80 JAAR LATER Het fascisme is opnieuw opgelaaid, in de Facesvan de PVV en Forum voor Democratie, maar ook in allerleihele of halve neo nazi organisaties, internet trollen, ziekefascistische en xenofobe Bloggies, noem maar op.Ik heb er al vaak over geschreven [19] en zoveel anderenhebben zich hierin verdienstelijk gemaakt. Zie onder andere de websites van schrijvers en activisten JokeKaviaar, Peter Storm, Grutjes en Frontaal Naakt [als hijhet over racisme/fascisme heeft] [20] Het ergste is, dat dit fascisme is genormaliseerd in politieken maatschappij, zodanig, dat zelfs het Nationaal Comite 4en 4 mei, dat juist fascisme zou moeten bestrijden,de leider van het fascistische Forum voor Democratie eenpodium heeft gegeven. [21] STRIJD IS DUS NODIG! EPILOOG STRIJD IS DUS NODIGWe herdenken de moedige strijders van de Februaristaking enstaan stil bij hun heldenmoed van 1941 En strijden doorWie worden de Helden van Morgen?
Verbod voor Joden om in de luchtbeschermingsdienst te werken.
02-07-1940
Joden worden uitgesloten van tewerkstelling in Duitsland.
31-07-1940
Verbod op ritueel slachten wordt aangekondigd. Vanaf 5 augustus 1940 wordt de ‘Verordening ter vermijding van het kwellen van dieren bij het slachten’ van kracht.
28-08-1940
Het College van secretarissen-generaal krijgt informeel de opdracht geen persoon van ‘Joodschen bloede’ in overheidsdienst te benoemen, te kiezen of te bevorderen.
06-09-1940
Verbod om Joden in overheidsdienst aan te nemen. Joden die al in dienst zijn mogen niet bevorderd worden. Kort daarop wordt dit uitgebreid van departementen en universiteiten naar alle gesubsidieerde instellingen.
13-09-1940
Verordeningen betreffende het werk van joden en anderen in overheidsdienst.
14-09-1940
Joden worden geweerd van markten in Amsterdam.
26-09-1940
Verbod op publicatie van Joodse kranten, met uitzondering van Het Joodsche Weekblad.
30-09-1940
Circulaire aan plaatselijke overheden waarin een jood wordt gedefinieerd als iemand met een joodse grootouder die lid is geweest van de joodse gemeenschap.
01-10-1940
Elke Nederlander moet zich kunnen legitimeren met een distributiestamkaart met pasfoto, een geldig paspoort, een bewijs van Nederlanderschap of een door de Burgemeester afgegeven tijdelijk identiteitsbewijs. In aansluiting hierop wordt op 14 oktober 1940 besloten door de Secretarissen Generaal tot invoering van de legitimatieplicht en op 17 oktober 1940 kwam het besluit tot invoering van het Persoonsbewijs. Op 2 november 1940 zou de invoering van het Persoonsbewijs officieel in de pers bekend worden gemaakt. De Duitsers hadden besloten dat hiervoor één centraal systeem moest worden ingevoerd.
05-10-1940
Alle medewerkers aan universiteiten, departementen en gesubsidieerde instellingen moeten een Ariërverklaring invullen over hun afstamming.
22-10-1940
Afkondiging van een verordening (VO 189/1940) waarin werd bepaald dat Joodse ondernemingen zich moesten aanmelden bij de Wirtschaftsprüfstelle, een afdeling van het Generalkommissariat für Finanz und Wirtschaft, met een opgave van het vermogen van hun onderneming. Deze verordening regelt in grote lijnen ook wie wel en wie niet als Jood beschouwd dient te worden. De omschrijving is vooral bedoeld om ervoor te zorgen dat de bedrijven niet te makkelijk op naam kunnen worden gezet van anderen. De definitie in artikel 4 zal echter later bij de deportaties veelvuldig worden toegepast. Dat Artikel 4 van de verordening bepaalt wat onder een ‘Jood’ moet worden verstaan: Jood is een ieder, die uit ten minste drie naar ras voljoodse grootouders stamt;Als Jood wordt ook aangemerkt hij die uit twee voljoodse grootouders stamt enhetzij zelf op de negende mei 1940 tot de joodskerkelijke gemeente heeft behoord of na die datum daarin wordt opgenomen;hetzij op de negende mei 1940 met een Jood was gehuwd of na dat ogenblik met een Jood in het huwelijk treedt.Een grootouder wordt als voljoods aangemerkt, wanneer deze tot de joods-kerkelijke gemeenschap heeft behoord.
04-11-1940
Aankondiging dat per 21 november alle Joodse ambtenaren zullen worden geschorst en later ontslagen.
21-11-1940
Er gaat een aankondiging uit, waarbij Joden uit hun overheidsfuncties worden ontheven.
19-12-1940
Verbod voor Joden om Duits huishoudelijk personeel in dienst te hebben.
07-01-1941
De Nederlandse bioscoopbond bepaalt dat joden niet meer tot bioscopen mogen worden toegelaten, wat op 12 januari in dagbladen wordt bekend gemaakt.
10-01-1941
Alle Joden of personen met tenminste één Joodse grootouder moeten zich laten registreren bij de bevolkingsadministratie. Binnen vier weken na afkondiging moeten alle gemeenten opgave hebben gedaan, wat niet geheel binnen de termijn werd gedaan maar ook geen problemen opleverde omdat de Duitsers de gewenste gegevens ook konden verkrijgen vanuit de bevolkingsregisters en de administratie van de joodse gemeenten. Slechts een enkeling (twintig volgens dr. Lou de Jong) binnen de Joodse bevolking weigert. Er staan officieel 160.820 Joden geregistreerd, waarvan 15.549 half-Joden en 5.719 kwart-Joden.
16-01-1941
Voor Amsterdam, de stad waar verreweg het grootste deel van de Joodse bevolking woont, volgt een extra maatregel. Zij dienen ook op te geven hoeveel huizen en hoeveel winkels de Joden bezitten, waar hun scholen en synagogen zich bevinden, welke tram- en buslijnen naar die wijken lopen, welke culturele instellingen er zijn.
01-02-1941
Invoering van een numerus clausus in het onderwijs.
05-02-1941
Artsen moeten opgeven of zij van Joodse bloede zijn.
11-02-1941
Joden mogen niet meer naar de universiteit.
12-02-1941
De buurt met veel Joodse mensen in Amsterdam wordt met prikkeldraad afgezet en omgedoopt tot de Joodsche Wijk. De versperring verdwijnt kort daarop, maar de borden blijven staan.
13-02-1941
Oprichting van de Joodse Raad onder voorzitterschap van Abraham Asscher en David Cohen, die de dubieuze opdracht krijgt alle Duitse maatregelen uit te voeren, waaronder bepalen welke groep Joden met het eerstvolgende transport mee moet en alle protesten direct in de kiem smoren. Ze kunnen hiervoor beschikken over de enige Joodse krant, Het Joodsche Weekblad.
22-02-1941
Op deze dag en op 23 februari vinden de eerste arrestaties in Amsterdam van 427 Joden plaats, die worden afgevoerd naar Mauthausen, na gewelddadige protesten tegen de maatregelen. Als reactie hierop breekt de Februaristaking uit, de enige anti-pogromstaking in de hele oorlog.
27-02-1941
Joden mogen niet meer als bloeddonor optreden.
28-02-1941
Maatregelen tegen joodse organisaties zonder economisch doel.
12-03-1941
Afkondiging van een tweede verordening (VO 48/1941) bepaalde dat kleine Joodse ondernemingen geliquideerd en grote of economisch belangrijke Joodse ondernemingen geariseerd moesten worden, dat wil zeggen voortgezet door niet-Joden. Kleine bedrijfjes werden geliquideerd door de Omnia Treuhandgesellschaft in samenwerking met door de Omnia aangestelde Liquidationstreuhänder.
31-03-1941
Oprichting van de Zentralstelle für jüdische Auswanderung, het centrale kantoor voor de emigratie van Joden. Het kantoor in Amsterdam organiseerde vanaf van de oprichting, die nooit officieel werd afgekondigd, tot het najaar van 1943 de deportatie van de Joden uit Nederland naar de concentratiekampen in Duitsland en Polen. De Nederlandse Zentralstelle werd op bevel van Reinhard Heydrich en op verzoek van Arthur Seyss-Inquart opgericht.
01-04-1941
Bordjes met de tekst ‘Voor Joden verboden’ worden in Nederlandse cafés verplicht.
01-04-1941
In april 1941 werd begonnen met de uitreiking van persoonsbewijzen aan iedereen in Nederland van 14 jaar en ouder. Het was een algemene verplichting en dus in die zin geen typische anti-Joodse maatregel, maar het document was wel een belangrijke administratieve schakel in de onderdrukkingspolitiek van de Duitse bezetter, gericht op de arrestatie van Joden en de opsporing van mensen in het verzet. Via Verordening nr 6/1941, artikel 9 werd namelijk bepaald dat voor personen van geheel of gedeeltelijk Joodse afkomst een bewijs van aanmelding moest worden opgemaakt. Dit bewijs van aanmelding gaf een aanduiding hoeveel Joodse voorouders iemand had. Het was verplicht om dit gele kaartje bij het persoonsbewijs bij zich te hebben, maar velen ‘vergaten’ dat, waardoor de opsporing van Joden bemoeilijk werd. Als gevolg daarvan moesten Joden zich vanaf 3 juli 1941 nogmaals aanmelden om een zwarte J op het persoonsbewijs te laten zetten. Er kwam één zwarte J naast de pasfoto en één J op de voorkant. Vanaf 23 januari 1942 hadden alle Joodse burgers twee grote zwarte J’s gestempeld op het hun persoonsbewijs. De gemengd-gehuwde Joden konden vanaf mei 1942 kiezen voor een ‘arbeidskamp’ of een verplichte sterilisatie. Indien men voor dat laatste koos kwamen er in het persoonsbewijs rode J’s. Men hoefde geen ster meer te dragen en kreeg eventueel ingeleverd vermogen van de roofbank Lippman & Rosenthal terug. Met bepaalde restricties kon men weer deelnemen aan het maatschappelijk leven.
15-04-1941
Bevel van General kommissar Hanns Rauter aan alle joden om hun radiotoestellen in te leveren op grond van een verordening van 11 februari.Op 13 mei 1943 zal dit voor de andere Nederlanders van toepassing worden. Met de invordering bij de politie wordt op 2 april 1941 begonnen.
01-05-1941
Joodse advocaten, apothekers en artsen mogen geen niet-Joodse klanten en patiënten hebben. Verder wordt Joden de toegang tot effecten- en handelsbeurzen verboden en mogen Joden niet langer markten bezoeken.
06-05-1941
Bepaalde straten in Amsterdam worden aangemerkt als ‘joodse straten’.
15-05-1941
Synagoge in Den Haag wordt door brand verwoest.
15-05-1941
Besloten wordt tot arisering van orkesten.
27-05-1941
Verordening betreffende de aangifte en verzorging van landbouwgronden in joodse handen.
31-05-1941
Verbod aan Joden om zwembaden en stranden te bezoeken.
11-06-1941
Weer een razzia en een deportatie van 300 Joden uit Amsterdam naar Mauthausen.
01-08-1941
Joodse makelaars mogen niet langer voor niet-Joden werken.
08-08-1941
Eerste LiRo-verordening VO 148/1941: Joden zijn verplicht hun banktegoeden van meer dan duizend gulden (ongeveer 450 euro) over te maken naar de Lippmann-Rosenthal Bank, een voormalige Joodse bank die door de Duitsers is overgenomen.
01-09-1941
Joodse kinderen mogen niet meer naar openbare scholen.
14-09-1941
Razzia in Twente. Er worden honderd Joodse mannen opgepakt en gedeporteerd naar Mauthausen.
15-09-1941
De beruchte plakkaten met het opschrift ‘Verboden voor Joden’ verschijnen. Joden mogen geen bezoeken meer brengen aan parken, dierentuinen, cafés, restaurants, hotels, pensions, schouwburgen, cabarets, variétés, bioscopen, sportinrichtingen, concerten, openbare bibliotheken, leeszalen of musea.
16-09-1941
Invoering van reisvergunningen.
22-09-1941
Joden worden geweerd uit alle verenigingen en stichtingen onder economisch doel.
24-09-1941
Vergunningen verplicht voor het uitoefenen van bepaalde ambachten en beroepen.
07-10-1941
Razzia in Gelderland (Achterhoek, Arnhem, Apeldoorn en Zwolle). Er worden honderd Joden opgepakt en gedeporteerd.
20-10-1941
Verdere verordeningen betreffende het uitoefenen van beroepen van joden. De Joodsche Raad gaat akkoord met de samenstelling van een cartotheek van joden in Nederland.
22-10-1941
Joden moeten niet-joodse verenigingen verlaten en worden vanaf 7 november geweerd uit bridge-, dans- en tennisclubs.
28-10-1941
Duitsers erkennen nog slechts de Joodsche Raad als belangenbehartiger van de Nederlandse Joden.
01-11-1941
Via een verordening worden 1600 vergunningen ingetrokken tot het uitoefenen van een beroep door Joden.
03-11-1941
In Amsterdam worden Joodse markten ingesteld.
07-11-1941
Joden mogen zonder toestemming niet meer reizen of verhuizen.
05-12-1941
Alle buitenlandse Joden in Nederland moeten zich voor ‘emigratie’ laten registreren.
01-01-1942
Joden mogen geen niet-Joods huishoudelijk personeel meer hebben.
01-01-1942
Joodse mannen worden opgeroepen voor kampen van de Rijksdienst voor de Werkverruiming in Noord- en Oost-Nederland (de zgn. Joodse werkkampen)
09-01-1942
Openbaar onderwijs wordt voor Joden van alle leeftijden verboden.
10-01-1942
In het oosten en noorden van het land worden werkkampen voor Joden ingericht. De eerste Joden uit Amsterdam vertrekken naar deze Joodse werkkampen.
17-01-1942
De Zaandamse joden moeten naar Amsterdam verhuizen, waarmee de concentratie van Joden in het Judenviertel in Amsterdam begint.
23-03-1942
Verbod voor Joden om vervoermiddelen te bezitten of te besturen.
25-03-1942
Verbod voor Joden om met niet-Joden te trouwen. Buitenechtelijke seksuele omgang met niet-Joden zal zwaar gestraft worden.
26-03-1942
Huisraad in woningen van Joden mag niet worden verwijderd.
01-04-1942
Joden mogen niet meer trouwen in het stadshuis van Amsterdam.
24-04-1942
Een groot aantal joodse slagerijen moet sluiten.
03-05-1942
Alle Joden ouder dan zes jaar moeten een gele zespuntige Davidster met het woord “Jood” zichtbaar op hun kleding dragen. De leden van de Joodse Raad waren van de maatregel al op 29 april 1942 op de hoogte gesteld.
12-05-1942
Joden mogen geen rekening meer hebben bij de postgirodienst.
21-05-1942
Tweede LiRo-verordening VO 58/1942. Joden moeten al hun goud, zilver, antiek, kunstvoorwerpen, waardevolle spullen en cultuurgoederen inleveren bij Lippmann-Rosenthal aan de Sarphatistraat te Amsterdam.
29-05-1942
Joden mogen niet meer vissen
05-06-1942
Volledig reisverbod voor alle Joden.
11-06-1942
Joden worden geweerd van de vismarkt.
12-06-1942
Joden mogen slechts op bepaalde tijdstippen boodschappen doen bij een beperkt aantal winkels. Niet-Joodse winkels worden voor hen verboden. Ook wordt alle sport voor Joden verboden en moeten Joden hun fietsen en andere voertuigen inleveren. De maatregel wordt in Amsterdam pas een maand later van kracht. Ze kunnen hun fietsen tot en met 21 juli 1942 inleveren op het Frederiksplein, bij het Olympisch Stadion of in de Ter Gouwstraat. Wie zijn rijwiel niet inlevert, kan een celstraf van maximaal een half jaar of een geldboete van duizend gulden krijgen. Vanaf 28 juli 1942 moeten álle herenrijwielen ingeleverd worden, dus ook die van niet-Joden.
26-06-1942
De Joodse Raad wordt ingelicht over de aanstaande deportatie van Joden naar het Oosten, in versluierend taalgebruik Polizeilicher Arbeitseinsatz voor Joden tot 40 jaar.
30-06-1942
Instelling van de avondklok, Joden moeten tussen 20.00 uur en 06.00 uur thuis zijn. Ze mogen ook niet meer fietsen.
05-07-1942
Eerste oproepen van de Joodse Raad vallen in de bus.
06-07-1942
Verbod voor Joden om te telefoneren en verbod om bij niet-Joden op bezoek te gaan. Joden mogen in Joodse winkels alleen tussen 15.00 en 17.00 uur inkopen doen; in niet-Joodse winkels mochten ze sinds juni 1942 al niet meer komen.
14-07-1942
Razzia in Amsterdam en transport naar het doorgangskamp Westerbork. De verlaten Joodse huizen worden door de Duitsers leeggehaald.
15-07-1942
Vanuit Westerbork vertrekt de eerste trein met 1.135 Joden naar Auschwitz. Gedurende de gehele maand augustus vinden in Nederland razzia’s plaats. Tot 13 september 1944 zal wekelijks een trein naar Auschwitz of Sobibor gaan.
17-07-1942
Er wordt afgekondigd dat Joden alleen tussen 15.00 en 17.00 ’s middags mogen winkelen.
22-07-1942
De Hollandsche Schouwburg wordt in dienst genomen als verzamelplaats waar de Joden zich dienen te melden en opgehaalde en opgepakte Joden worden vastgehouden.
31-07-1942
Het wordt Joden verboden nog langer in kapsalons te komen.
08-09-1942
In Den Haag wordt het Joden verboden op publieke banken plaats te nemen.
15-09-1942
Joodse studenten krijgen een studieverbod opgelegd.
02-10-1942
Alle Joden uit werkkampen in Nederland (circa 5.000 man) worden overgebracht naar Westerbork. Op deze en de daarop volgende dag worden in vele kleinere provincieplaatsen hun gezinnen thuis opgehaald. Ongeveer 12.000 vrouwen en kinderen worden naar Westerbork vervoerd.
15-10-1942
De crèche aan de Plantage Middenlaan 31 wordt gebruikt als dependance van de Hollandsche Schouwburg. Joodse kinderen wachten hier gescheiden van hun ouders op deportatie.
15-01-1943
Alle vondelingen worden beschouwd als Joodse kinderen; ze worden naar de crèche in Amsterdam gebracht en gedeporteerd.
16-01-1943
Vanuit de Hollandsche Schouwburg wordt een eerste groep van 450 Joden naar het nieuwe werkkamp Vught gebracht. In totaal zullen er in de oorlog 12.000 Joden gevangen worden gehouden.
20-01-1943
De Ordedienst van Kamp Westerbork verschijnt in de Joodse instelling voor verstandelijk gehandicapten Het Apeldoornsche Bos. Op het station van Apeldoorn wordt die dag een goederentrein met veertig wagons in gereedheid gebracht. De helft van het personeel en een klein aantal patiënten vlucht ’s nachts en duikt onder.
21-01-1943
In de nacht van donderdag 21 januari op vrijdag 22 januari 1943 worden alle patiënten van Het Apeldoornsche Bos in vrachtwagens naar de gereedstaande goederentrein gebracht.
22-01-1943
In alle vroegte vertrekt de trein met bijna 1200 patiënten en 50 personeelsleden van Het Apeldoornsche Bos, rechtstreeks naar Auschwitz. Bij aankomst enkele dagen later worden alle patiënten direct gedood. De resterende 300 personeelsleden en ruim honderd Joodse Apeldoorners worden met een gewone trein naar Westerbork vervoerd en van daaruit later gedeporteerd.
05-02-1943
Bepaling dat alle officiële post via de Joodsche Raad moet gaan. Joden mogen geen verzoekschriften of brieven meer rechtstreeks naar de Duitse autoriteiten sturen.
02-03-1943
Eerste transport vanuit Westerbork naar het nieuwe vernietigingskamp Sobibor.
15-03-1943
De Duitsers constateren dat zo’n 25.000 Joden ergens zijn ondergedoken. In een bijeenkomst in Den Haag besluiten Harster, Zöpf en Lages te gaan werken met premies om ondergedoken Joden op te sporen. Harster bepaalt de premie op zeven gulden en vijftig cent per Jood, een bedrag dat kan worden verdubbeld als de Jood de verordeningen heeft overtreden.
10-04-1943
Verbod voor Joden om te verblijven in de provincies Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel, Gelderland, Zeeland, Noord-Brabant en Limburg. Alle Joden uit Noord-Brabant worden verplicht zich te melden bij Kamp Vught.
22-04-1943
Verbod voor Joden om zich te bevinden in de provincies Utrecht, Zuid-Holland en Noord-Holland, met uitzondering van Amsterdam. In feite zijn hiermee alle Joden in Duitse gevangenschap, met uitzondering van een beperkt aantal Amsterdamse Joden, enkelen met een uitzonderlijke vrijstelling (“Sperre”) en ondergedoken Joden.
23-04-1943
De bezetter verklaart de Nederlandse provincies ‘judenrein’.
26-05-1943
Razzia in Amsterdam. Duizenden Joden worden naar Westerbork overgebracht.
07-06-1943
Vertrek kindertransporten vanuit kamp Vught naar kamp Westerbork om daarvandaan op 8 juni naar Sobibor getransporteerd te worden, waar de kinderen direct na aankomst op 11 juni vergast werden.
20-06-1943
Opnieuw een grote razzia in Amsterdam met duizenden opgepakte Joden die naar Westerbork worden gestuurd.
01-08-1943
Omstreeks deze periode worden maatregelen tegen gemengd gehuwde Joden beraamd. Gesteriliseerden worden van een groot aantal beperkende bepalingen ontslagen.
29-09-1943
Laatste grote razzia in Amsterdam. Transport van de laatst overgebleven Joden uit Amsterdam naar Westerbork, waaronder de leden van de Joodsche Raad.
19-11-1943
De Hollandsche Schouwburg wordt gesloten nadat de laatste groep opgepakte Joden uit de onderduik is afgevoerd.
19-11-1943
Eerste transport vanuit Westerbork naar Theresienstadt.
11-01-1944
Eerste transport vanuit Westerbork naar het concentratiekamp Bergen-Belsen.
02-02-1944
Alle Portugees-israëlitische joden die als ‘Portugezen’ op de beschermende ‘Lijst-Calmeyer’ stonden alsnog uit hun huis gehaald en naar Kamp Westerbork overgebracht. Op 25 februari 1944 wordt deze groep van 308 personen eerst naar Theresienstadt gedeporteerd en enkele maanden later naar Auschwitz.
01-03-1944
Razzia in Amsterdam op gemengd gehuwden.
01-05-1944
Invoering van de TD-kaart, de Tweede Distributiestamkaart, als aanvulling op de in 1939 in Nederland in gebruik genomen distributiekaart voor de aanschaf van voedingsmiddelen. De TD-kaart werd gekoppeld aan de controle van persoonsbewijzen. Doel was te verhinderen dat Joodse onderduikers en verzetsmensen aan voedsel konden komen en in hun pogingen daartoe makkelijker op te sporen zouden zijn.
16-05-1944
Razzia’s naar zigeuners en asocialen.
02-06-1944
Laatste transport vanuit kamp Vught naar Auschwitz.
13-09-1944
Laatste transport vanuit Westerbork.
EINDE ONDERGANG: DE VERVOLGINGEN VERDELDINGVAN HETNEDERLANDSE JODENDOM1940-1945 J. PRESSER [HISTORICUS]1965
Bij de organsatie van de jodenvervolging door de Duitsers was een belangrijke maatregel de instelling van Joodse Raden. Aanvankelijk, in februari 1941, kwam er alleen een Joodse Raad in Enschede, opgericht.
Na de oorlog is er felle kritiek geweest op de Joodse Raad en zijn voorzitters. Ze zijn afgeschilderd als een willoos werktuig in handen van de bezetters.
Bij vrijwel alle dilemma’s waar ze voor kwamen te staan, kozen ze ervoor de Duitse bevelen op te volgen, omdat de gevolgen voor de joodse gemeenschap anders nóg ernstiger zouden zijn.
Als protest tegen de ingezette Jodenvervolging geven duizenden mensen op dinsdag 25 februari 1941 gehoor aan de oproep van de communistische partij; ‘STAAKT!!! STAAKT!!! STAAKT!!! Amsterdam komt die dag stil te liggen en een dag later slaat de stakingsgolf over naar Haarlem, Hilversum, Velsen en Zaandam.
Terreur tegen Joodse medeburgers
In een persoonlijk verslag van de Amsterdamse politieagent Vermeulen, dat het National Archief bewaart, beschrijft hij de aanleiding tot de staking. Door het provocerende en antisemitische gedrag van door de stad marcherende mannen van de Weerbaarheidsafdeling (WA) van de NSB ontstaan herhaaldelijk relletjes waar de Joden vervolgens de schuld van krijgen. De politie wordt verboden tegen de WA op te treden. Met deze vrijbrief trekken WA-mannen in februari 1941 meerdere keren de Jodenbuurt in. Ze dringen Joodse huizen en winkels binnen, vernielen huisraad en ruiten en mishandelen Joodse medeburgers tot bloedens toe. Politiemannen die de WA willen stoppen, worden door de SS naar het hoofdbureau afgevoerd.
Vergelding
De situatie escaleert wanneer bij een van de gevechten een WA man wordt gedood en de rellen voortduren. De Duitsers treden gewelddadig op: ‘Met geweerkolven trapte, schopte en sloeg de schreeuwende en brullende Grüne Polizei in op joodse en niet-joodse burgers. Bij sommigen liep het bloed met een straaltje langs het gelaat.’ De Duitsers arresteren op 22 en 23 februari 427 jonge Joodse mannen, drijven ze met grof geweld naar het Jonas Daniël Meijerplein en deporteren 389 van hen naar concentratiekampen (slechts twee mannen zouden dit overleven). Deze eerste razzia in Nederland roept bij veel Amsterdammers heftige verontwaardiging op. Het antwoord: staking!
Februaristaking
Op 25 februari is het zover. Trams rijden niet meer. Duizenden gemeente- en fabrieksarbeiders leggen het werk neer. De politie treedt nauwelijks op maar de Duitsers breken de staking met bruut geweld waarbij veel gewonden en zelfs doden vallen. Op 27 februari is iedereen weer aan het werk.
Gevolgen van de staking
Tegenmaatregelen blijven niet uit. Arrestatie en executie van de stakingsleiders volgen. In het archief van de Zaanse burgemeester J. in ’t Veld, is in zijn dagboek te lezen dat op 27 februari een staat van beleg wordt afgekondigd. ‘Na half negen niemand meer op straat, ramen en deuren dicht. Vermakelijkheden stop, geen markt en geen voetbalwedstrijden.’ Hij beschrijft dat de Commissaris van Politie een ontevreden Höhere SS- und Polizeiführer Rauter en Generaal Schumann op bezoek krijgt. De politie is ‘te weinig militair opgetreden en de bevolking ‘kijkt te brutaal’. De gemeente Zaandam krijgt een boete van een half miljoen gulden en komt met de steden Amsterdam en Hilversum onder het gezag van een regeringscommissaris. Op 5 maart leest In ’t Veld in de krant dat hij ‘met ingang van 4 maart op pensioen is gesteld’. Op 7 maart wordt ook de Commissaris van Politie ontslagen. In ’t Veld heeft bij zijn vertrek uit Zaandam ‘overwegend een gevoel van opluchting dat een gewetensconflict mij bespaard bleef’. Na de oorlog keert hij terug als burgemeester van Zaandam.
Jacht op de stakers
De burgemeester is niet de enige die ontslagen wordt. De Duitsers geven werkgevers de opdracht de aanstichters per direct te ontslaan, loon van stakers in te houden en ze extra te beboeten met een maand salarisvermindering. Gemeenten moeten de namen van alle stakende ambtenaren doorgeven. Op de lijsten prijken vooral de namen van arbeiders, mannen en vrouwen die opkwamen voor ‘solidariteit, saamhorigheid, tolerantie en gelijkwaardigheid’.
[21]NATIONAAL COMITE 4 EN 5 MEI INTERVIEWT THIERRY BAUDET VOORVRIJHEIDSBOEK EN NOEMT HEM ”INSPIREREND”/NORMALISERINGVAN FASCISME UIT ONVERWACHTE HOEKASTRID ESSED6 MEI 2019
Marjan de Boo, achterkleinkind van stakingsleider Joop IJisberg, op het Jonas Daniël Meijerplein in Amsterdam.Beeld Martijn Gijsbertsen
Donderdag is het tachtig jaar geleden dat de Februaristaking plaatsvond. Het Verzetsmuseum Amsterdam toont op zijn website de brieven van een van de stakingsleiders, Joop IJisberg.Eric Brassem25 februari 2021, 1:00
“Lieve vrouw en kinderen, als je deze brief ontvangt zul je het treurige nieuws alreeds vernomen hebben”, zo schrijft stakingsleider Joop IJisberg vanuit zijn cel als hij zijn doodvonnis heeft gekregen. “Ik zal tot de laatste minuut aan jullie blijven denken en moedig de dood onder ogen zien. Dat zullen de kinderen altijd kunnen blijven zeggen.” De Duitsers zouden hem op 19 november 1942 doodschieten.
De brieven van IJisberg, trambestuurder en drijvende kracht achter de staking bij het Gemeente Vervoerbedrijf tijdens de Februaristaking, vormen een centraal onderdeel van de expositie die het Verzetsmuseum in Amsterdam heeft gewijd aan de staking tegen de Jodenvervolging, die op 25 februari 1941 begon, exact 80 jaar geleden. Wegens corona is de tentoonstelling vooralsnog virtueel.
De rond vijfhonderd briefjes die IJisberg in de zomen van zijn wasgoed naar zijn vrouw had weten te smokkelen, waren tot de jaren tachtig opgeborgen geweest in mappen. “Sommige waren veertig jaar na dato al aan het vergaan”, vertelt IJisbergs kleindochter Marjan de Boo.
Joop IJisberg werd pas negen maanden na de staking opgepakt – veel later dan de honderden die in de dagen erna al in het Lloyd Hotel werden gedetineerd, en vaak zwaar werden mishandeld. Al in maart waren vijf mannen wegens hun rol in de staking geëxecuteerd. IJisbergs rol, als organisator van de tramstaking, was groot: dat de trams niet reden was een zichtbaar signaal dat veel Amsterdammers overhaalde zich aan te sluiten. Stakingsleider Joop IJisberg in 1942.
Hoop dat het recht zou zegevieren
IJisberg had kort ondergedoken gezeten, maar was weer teruggekeerd omdat hij voor zijn gezin wilde zorgen. Uit zijn brieven rijst het beeld op van een man die ook vanuit de cel nog probeert hoofd van het gezin te blijven, bijvoorbeeld door zijn vrouw te adviseren vooral een keer tomaten op de markt te kopen. En van een man die tot het eind toe hoopt dat het recht zal zegevieren.
De Boo: “En wat had hij ook helemaal gedaan? Hij had zijn collega’s aangespoord te staken, illegale kranten verspreid en was lid van de verboden communistische partij. In zijn cel blijft hij aldoor hoopvol, dat moest hij natuurlijk ook zijn. Hij dacht: dit regime houdt geen stand, er komt snel een eind aan, die oorlog is straks voorbij.”
Voor de opstand, uniek in Europa, was naast moed misschien ook wel een aan naïviteit grenzend optimisme nodig. De staking, georganiseerd door communisten, was een reactie op een razzia waarbij de Duitsers ruim vierhonderd Joden oppakten. Velen hadden het grove geweld gezien, en waren diep geschokt.
De gemoederen die de stakers destijds beroerden, hun hoop dat ze vrijlating van de afgevoerde Joden en stopzetting van de vervolging konden bewerkstelligen, komen goed naar voren in de vijfdelige podcast van NOS-presentator Rob Trip, te beluisteren op de NOS-site. Trip maakte gebruik van oude opnamen met stakers uit het omroeparchief.
“Als het Pasen was, kregen we matses van onze Joodse buren, en met oud en nieuw brachten wij ze oliebollen. Zo ging je met elkaar om”, vertelt naaister Mientje ten Dam. Al haar collega’s van het naaiatelier, de directrice incluis, voegden zich bij de tienduizenden die die 25ste februari op de been waren, ze liepen langs andere naaiateliers en winkels om ze hun deuren te laten sluiten: “We willen de moffen kwijt! Het gaf je zo’n sterk gevoel.”Afscheidsbrief van Joop IJisberg, die tijdens de Februaristaking zijn collega’s overhaalde om de Amsterdamse trams niet te laten uitrijden uit protest tegen de Jodenvervolging.Beeld .
Vaak terugkerende vraag is of de staking zin heeft gehad. De Jodenvervolging begon daarna pas in volle heftigheid; nergens in Europa werden immers procentueel zoveel Joden vermoord – 70 procent – als in Nederland. Mientje ten Dam antwoordt op die vraag: “Het heeft zin gehad dat je er alles aan gedaan hebt om het te voorkomen. Dat het niet gelukt is, is wat anders. Maar als je niets gedaan had, was je medeplichtig geweest.”
Op de site van het Verzetsmuseum staan interviews met nabestaanden, onder wie de dochters van Joop IJisberg, de moeder en tante van Marjan de Boo. Tinie IJisberg, moeder van De Boo, vertelt dat ze gekampt heeft met burn-outverschijnselen toen de brieven van haar vader zo’n 35 jaar geleden uit een map bij de schoonfamilie boven water kwamen. Nog steeds kan ze die met moeite lezen.
Maar op de vraag of ze haar vader diens fataal afgelopen verzetsdaad ooit kwalijk heeft genomen, antwoordt ze dat ze juist trots op hem is. “Hij is toch niet gaan staken om doodgeschoten te worden? Zoiets misdadigs, dat kon je je toen toch niet indenken?”
Marjan de Boo (1961) is opgegroeid met de Februaristaking: haar moeder zat in het Herdenkingscomité. “In de kerstvakantie plakten we als kind al postzegels voor brieven aan donateurs.” Sinds 2016 is zijzelf lid van het Herdenkingscomité. “We hadden grootse plannen, dit lustrumjaar, maar het J.D. Meijerplein, waar onder anderen burgemeester Halsema zal spreken, is wegens corona alleen toegankelijk voor een beperkt gezelschap.”
EINDE TROUW BERICHT
Reacties uitgeschakeld voor 80 JAAR HERDENKING FEBRUARISTAKING, 2021!HULDE AAN DE STAKERS VAN TOEN/ZET DE STRIJD VOORT!25 FEBRUARI 1941/25 FEBRUARI 2021
In de hitte van de Coronacrisis, heb ik mij in october 2020 afgevraagd, of Neerlandspremier Rutte soms een ”Gevaarlijke Gek” was. [1]Dit naar aanleiding van zijn onacceptabele versoepeling van de Coronamaatregelen [2]In december 2020 heb ik Rutte juist gecomplimenteerd metzijn maatregelen, die eindelijk iets van common sense leken telaten zien. [3]Daarover heb ik recentelijk nog opgemerkt:”iets [zijn onacceptabele versoepelingen/Astrid Essed]wat hij later weer [het moet gezegd] glansrijk heeft hersteld…..[4]EN [opmerking]”Ik moet dus zeggen, dat ik sindsdien [december 2020] redelijk tevreden ben over de Corona aanpak van het nu demissionaire kabinet…… [5]
Ik maakte bij mijn ”glansrijk hersteld” opmerkingen, twee belangrijke uitzonderingen:De veronachtzaming van de rechten van gevangenen, arbeidsmigrantenen uit te zetten vluchtelingen [6] en die vermaledijde Avondklok. [7]Wat betreft die uitzonderingen, dat blijft overeind staan.Schande regering, zo ga je niet met mensen om! Nu, beste lezers, wat dat ”glansrijk herstellen” betreft en mijn”tevredenheid [relatief dan, vergeet die boven geschreven crucialeuitzonderingen niet”, daarvan trek ik, althans op dit momentvan schrijven, na die persconferentie van 23 februari, mijn woorden in. Want ”Gevaarlijke Gek” zoals ik Rutte in october genoemd heb, naonverantwoorde versoepelingen [8], en opnieuw, met het verzettenvan de Wet om die Avondklok maar te behouden [9], zo noem ikhen WEER!Een Gevaarlijke Gek dus, Neerlands regeringsleider. Want juist nu de besmettingen alsmaar stijgen, de ziekenhuisopnamenniet langer afnemen en de deskundigen zeggen, dat een Derde Golf er zit aan te komen [10], wil deze premier, deze Gevaarlijke Gek, gaan versoepelen en wel op cruciale punten!Deze zelfde premier, die een week geleden nog opmerkte [ik citeer hetAD], ”niet optimistisch te zijn” over versoepelingen. [11]De premier [AD geciteerd]”,,Ik ben weinig optimistisch over wat ons te doen staat de komende weken’’ [12]EN”,,Het ziet er niet hoopvol uit.’’ [13]En een week later toch versoepelen? VERSOEPELINGEN/RISICO’S MET ONZE GEZONDHEID! Wat bezielt deze Gevaarlijke Gek en zijn sidecicks van het kabinet?Net nu de coronabesmettingen blijven stijgen [14] en hij zelf een week eerder verklaard heeft ”niet optimistisch” te zijn over versoepelen, besluiten Rutte en co te versoepelen. [15]Wie daar de logica van inziet, mag daar een stukje over schrijven onder de titel ”Rutte/Common sense”Ik zie het dan wel via Google, Facebook, Twitter of voormijn part Youtube langskomen, want het zal vast door duizendenbekeken en gelezen worden!Het zien van logica in iets, dat ongerijmd is.Succes! Nu weer even serieus:De versoepelingsmaatregelen, die Rutte/het kabinet aankondigen zijn [ik citeer maar weer even het AD]:”De avondklok blijft tot 15 maart van kracht. Mbo’s en middelbare scholen gaan vanaf 1 maart weer deels open. Winkels mogen vanaf 3 maart weer open op afspraak. Alle mensen met een contactberoep mogen vanaf 3 maart weer aan de slag, behalve de sekswerkers. En sporten in groepen buiten wordt toegestaan voor iedereen tot 27 jaar, nu is de grens nog op 17 jaar gesteld.” [16]Zie ook de site van Rijksoverheid, waar het uitgebreider wordtaangekondigd, waarbij ook de letterlijke tekst van de toespraakvan Rutte. [17] CONTACTBEROEPEN? Nu kun je erover discussieren, of het al dan niet verstandig is, MBO’s en Middelbare Scholen deels weer open te stellen, verstandig lijkt het mij niet en al helemaal niet hetopenstellen van de basisscholen, waar besmettingen hand over hand toenemen en hele klassen nu in quarantaine zitten [18] Maar is de opening van die Middelbare Scholen en MBO’s nogte verdedigen [leerachterstand, scholen gaan beperkt open, oudere leerlingen zijn volwassener en dus beter in staat/gemotiveerd 1.5 meter afstand te houden], ronduitvan de zotte is het openstellen van bepaalde contactberoepen,zoals kappers, nagelstudio’s, masseurs en rijinstructeurs. [19]Dat ”sekswerkers” [idiote term, alsof het ”gewoon werk” is: vroeger zei men gewoon ”prostituees,maar dat is weer een ander Verhaal] nog niet kunnen starten,behoeft weinig uitleg en begrijpt ook dit kabinet wel….. Maar terug naar de kappers, masseurs, nagelstudio’s enrijinstructeurs: Op Rijksoverheid ‘Persconferentie 23 februari in eenvoudige taal” staat het volgende te lezen:”
Kappers en masseurs mogen weer starten
Vanaf 3 maart mogen sommige contactberoepen weer starten. Het gaat om beroepen zoals kapper en masseur.
Er gelden regels voor een afspraak:
maak vooraf een reservering;
blijf thuis als u klachten heeft;
houd een mondkapje op;
en houd 1,5 meter afstand waar dat kan.
Ook rijinstructeurs mogen beginnen met werken. Daardoor zijn er vanaf 3 maart weer rijlessen en praktijkexamens mogelijk.” [20]
Als het niet zo ernstig was, was ik nu in een schaterlach uitgebarsten!
Want kan premier Rutte en co aan het publiek uitleggen, hoe het mogelijk is:
1,5 meter afstand te houden bij:
De Kapper
De nagelstudio
De masseur
De rij instructeur?
Hoe lukt het iemand, om een mondkapje op
te houden bij de masseur en de kapper?
Kortom, dit slaat als een tang op een varken en NU
deze contactberoepen openstellen, terwijl
de besmettingen almaar stijgen [21] is spelen met
de volksgezondheid!
Zelf erkent hij het
[Ik citeer]
”Rutte sprak van een ‘bizarre periode die nog niet voorbij is’. ,,We zijn op weg naar betere tijden. Naar het stapsgewijs openen van de samenleving. Maar nu zitten we nog in een ongelofelijk lastige fase. Met hoge druk op de zorg, opmars van de Britse variant en een derde golf die volgens deskundigen onvermijdelijk is.” [22]
Zijn argument, ”,We zijn het aardig zat aan het worden” [23]
houdt het niet.
Want hoe zat zullen ”we” het niet worden, als er maar wordt
versoepeld, de cijfers lopen op en we hobbelen van Lockdown naar Lockdown”
Wat betekent, dat, enerzijds erkennen, dat de situatie ernstig is [24] en dan toch versoepelen?
Is dit een ziek experiment?
Russische roulette met mensenlevens?
EPILOOG
Duidelijk is het.
Het is te gek voor woorden.
En zoals zo vaak:
Als mensen niet zelf in verzet komen, blijven we zo maar
doorgaan, Lockdown na Lockdown, met nog ontelbare doden
te betreuren, voordat dan eindelijk die groepsimmuniteit bereikt is. [25]
Daarom herhaal ik hier de oproep van schrijver en activist Peter Storm uit zijn stuk ”Kabinet faciliteert Corona” [26]
”Het is zaak dat we het heft in eigen handen nemen. Scholen dicht, via schoolstaking, leerlingenboycot en ouders die hun kinderen thuis houden. Thuiswerk en behoorlijke veiligheidsmaatregelen, afgedwongen door actie van betrokken personeelsleden zelf. Dat betekent dat we de inhoud van veel lockdownmaatregelen behouden en zelfs aanscherpen, maar in een geheel andere vorm. Wat de lockdown van bovenaf slecht en op autoritaire wijze doet, dan kunnen we zelf via een shutdown van onderop veel beter. Virussen de weg versperren, dat doen we het allerbeste tezamen en zelf. Voor en na 21.00, maar zonder die bespottelijke avondklok.” [27]
EN ZO IS HET!
Als de Corona verantwoordelijken hun verantwoordelijkheid niet nemen en
onze volksgezondheid in gevaar brengen, moeten we het zelf maar doen.
”Want premier Rutte, beste lezers, kiest er voor, ”nog niet op de rem te trappen” [41]Nu de ziekenhuizen overbelast dreigen te worden, de besmettingen op scholen en in de samenleving hand over hand toenemen [42], wil dit zotte, onverantwoordelijke kabinet ”niet op de rem trappen”Wanneer eigenlijk. WELWanneer er 20 000 besmettingen per etmaal zijn?800 doden per week?”
”Ik moet dus zeggen, dat ik sindsdien [december 2020] redelijk tevreden benover de Corona aanpak van het nu demissionaire kabinet, behalve dan optwee cruciale punten, waarvan ik de eerste even kort aanstip, wat niets afdoet aan de belangrijkheid ervan.Namelijk de rechten van gedetineerden, arbeidsmigranten en uit te zetten vluchtelingen, of liever gezegd, de veronachtzaming van die rechten:Want in de gevangenissen is nog steeds het twee op een cel beleid [ook al zijner nu voorzorgen ingebouwd ivm Corona] [4], wat per definitie al een risico inhoudt. [5]Ook krijgen gevangenen vaak geen mondkapjes, nodig voor de veiligheid. [6]Arbeidsmigranten zitten nog steeds in overvolle behuizingen, waar de 1.5 meter afstand niet te handhaven is [7] En uit te zetten vluchtelingen in vreemdelingendetentiecentra krijgen niet alleengeen mondkapjes [8], maar worden uitgezet naar risicolanden. [9]Zo ga je niet met mensen om, regering!” HET AVONDKLOKDRAMA/RUTTE EN VIRUSWAARHEID/RUTTE ALS”GEVAARLIJKE GEK”, DEEL TWEE/OVER RUTTE, DIE DE WETVERZETASTRID ESSED23 FEBRUARI 2021 https://www.astridessed.nl/het-avondklok-drama-rutte-en-viruswaarheid-rutte-als-gevaarlijke-gek-deel-twee-over-rutte-die-de-wet-verzet/
[10] ”ets lagere besmettingscijfers vandaag, maar over meerdere dagen genomen groeit het aantal besmettingen nu met 20% per week. De ziekenhuisopnames nemen niet langer af. Dat wil zeggen dat we nu het punt bereiken waarop er meer coronapatienten op afdeling bijkomen, dan eraf gaan.” NPORADIO1.NL/BINNENLANDDE CORONACIJFERS VAN 23 FEBRUARI 2021 https://www.nporadio1.nl/binnenland/25799-de-coronacijfers-van-vandaag
De coronacijfers van 23 februari 2021
Iets lagere besmettingscijfers vandaag, maar over meerdere dagen genomen groeit het aantal besmettingen nu met 20% per week. De ziekenhuisopnames nemen niet langer af. Dat wil zeggen dat we nu het punt bereiken waarop er meer coronapatienten op afdeling bijkomen, dan eraf gaan.
Besmettingen (bevestigd) Nieuwe besmettingen vandaag: 3.846 Besmettingen sinds uitbraak: 1.064.598
Ziekenhuisopnames Coronapatiënten nu op verpleegafdeling:1.496 Waarvan nieuw bevestigd: 223
Coronapatiënten nu op de IC: 545 Waarvan nieuw bevestigd: 40
Overleden Nieuw aantal doden vandaag: 94 Aantal doden sinds uitbraak: 15.343
De coronacijfers van 22 februari 2021
De stijging vandaag in de ziekenhuisopnames is spectaculair en ook de nieuwe besmettingen passen bij de stijgende trend.
Besmettingen (bevestigd) Nieuwe besmettingen vandaag 4.217 Besmettingen sinds uitbraak: 1.060.801
Ziekenhuisopnames Coronapatiënten nu op verpleegafdeling:1.411 Waarvan nieuw bevestigd: 454
Coronapatiënten nu op de IC: 544 Waarvan nieuw bevestigd: 45
Overleden Nieuw aantal doden vandaag: 32 Aantal doden sinds uitbraak: 15.249
De coronacijfers van 21 februari 2021
Ook vandaag zijn de cijfers nog lastig te duiden. Het aantal testen is enorm toegenomen maar we weten niet of dit een duiding is van mensen met meer klachten of omdat eerder de teststraten dicht waren en het winterweer was. Met de huidige cijfers ligt het reproductiegetal boven de 1.
Besmettingen (bevestigd) Nieuwe besmettingen vandaag: 4.720 Besmettingen sinds uitbraak: 1.056.639
Ziekenhuisopnames Coronapatiënten nu op verpleegafdeling:1.379 Waarvan nieuw bevestigd: 109
Coronapatiënten nu op de IC: 531 Waarvan nieuw bevestigd: 45
Overleden Nieuw aantal doden vandaag: 17 Aantal doden sinds uitbraak: 15.217
De coronacijfers van 20 februari 2021
De stijging van het aantal besmettingen blijft zich voortzetten: ook vandaag veel hogere cijfers dan vorige week zaterdag. Dit wordt waarschijnlijk deels veroorzaakt door het vele testen maar dat is geen geruststelling: veel mensen hebben schijnbaar klachten. In de ziekenhuizen is de trend nauwelijks nog dalend.
Besmettingen (bevestigd) Nieuwe besmettingen vandaag: 4.604 Besmettingen sinds uitbraak: 1.051.965
Ziekenhuisopnames Coronapatiënten nu op verpleegafdeling:1.403 Waarvan nieuw bevestigd: 122
Coronapatiënten nu op de IC: 516 Waarvan nieuw bevestigd: 57
Overleden Nieuw aantal doden vandaag: 62 Aantal doden sinds uitbraak: 15.200
De coronacijfers van 19 februari 2021
Wederom hogere besmettingen vandaag en ook bij de ziekenhuisopnames zien we dat de daling eruit is. Het aantal afgenomen testen is ook forst toegenomen. Begin van de derde golf of compensatie van de afgelopen week?
Besmettingen (bevestigd) Nieuwe besmettingen vandaag: 4.761 Besmettingen sinds februari: 1.047.400
Ziekenhuisopnames Coronapatiënten nu op verpleegafdeling:1.468 Waarvan nieuw bevestigd: 203
Coronapatiënten nu op de IC: 509 Waarvan nieuw bevestigd: 29
Overleden Nieuw aantal doden vandaag: 50 Aantal doden sinds februari: 15.138
De coronacijfers van 18 februari 2021
Fors meer nieuwe besmettingen vandaag maar deze week is er ook fors meer getest blijkt uit recente testdata: kennelijk hebben veel mensen na de ijspret besloten naar de teststraat te gaan. De hoge aantallen vandaag kunnen dus een inhaaleffect zijn, maar er kunnen ook veel mensen met klachten het weekend uitgekomen zijn. Volgende week zal veel meer duidelijk duidelijk worden.
Besmettingen (bevestigd) Nieuwe besmettingen vandaag: 4.618 Besmettingen sinds februari: 1.042.674
Ziekenhuisopnames Coronapatiënten nu op verpleegafdeling:1.468 Waarvan nieuw bevestigd: 165
Coronapatiënten nu op de IC: 524 Waarvan nieuw bevestigd: 31
Overleden Nieuw aantal doden vandaag: 74 Aantal doden sinds februari: 15.089
De coronacijfers van 17 februari 2021
De dalende trend van het aantal besmettingen is op het oog voorbij. Toch moeten we dit in het perspectief zetten van de gaten in de cijfers van afgelopen week. Het begin van de derde golf of uitgestelde testen en thuisblijvers? We weten het pas later deze week. In de ziekenhuizen dalen de cijfers nog heel licht.
Besmettingen (bevestigd) Nieuwe besmettingen vandaag: 3.416 Besmettingen sinds februari: 1.038.156
Ziekenhuisopnames Coronapatiënten nu op verpleegafdeling:1.481 Waarvan nieuw bevestigd: 201
Coronapatiënten nu op de IC: 530 Waarvan nieuw bevestigd: 43
Overleden Nieuw aantal doden vandaag: 89 Aantal doden sinds februari: 15.017
De coronacijfers van 16 februari 2021
Lage maar ook vreemde besmettingscijfers. Vreemd omdat de de sluiting van de teststraten de cijfers eerst omlaag drukte waardoor later ter compensatie de cijfers weer gestuwd worden. Het lijken dan dalingen of stijgingen maar zijn slechts happen in het aantal testen. De komende dagen zullen die happen uit de data verdwijnen en zullen we daadwerkelijk zien hoe Nederland er epidemiologisch voorstaat.
Besmettingen (bevestigd) Nieuwe besmettingen vandaag: 2.735 Besmettingen sinds februari: 1.034.795
Ziekenhuisopnames Coronapatiënten nu op verpleegafdeling:1.519 Waarvan nieuw bevestigd: 217
Coronapatiënten nu op de IC: 523 Waarvan nieuw bevestigd: 30
Overleden Nieuw aantal doden vandaag: 88 Aantal doden sinds februari: 14.929
”,,Deskundigen zeggen dat 70 procent van de nieuwe besmettingen met die mutant is’’, zegt Rutte. Alle modellen wijzen er volgens hem op dat de derde coronagolf eraan komt, zij het iets later dan gedacht.”
Premier Mark Rutte is ‘weinig optimistisch’ over of er versoepelingen mogelijk zijn aan het einde van de huidige lockdown op 2 maart. ,,Ik ben er niet heel vrolijk over’’, zei hij vanmiddag in de Tweede Kamer.
Het kabinet maakt volgende week dinsdag bekend hoe het verder moet na die datum. ,,Ik ben weinig optimistisch over wat ons te doen staat de komende weken’’, aldus de premier tijdens het debat over de avondklok. ,,Het ziet er niet hoopvol uit.
De premier is bezorgd over de oplopende besmettingscijfers, met name van de Britse variant die besmettelijker is dan het al bestaande virus. ,,Deskundigen zeggen dat 70 procent van de nieuwe besmettingen met die mutant is’’, zegt Rutte. Alle modellen wijzen er volgens hem op dat de derde coronagolf eraan komt, zij het iets later dan gedacht. ,,Het is razend spannend.’’
OVERLEG
Rutte zei wel dat er nog wordt gekeken naar het voortgezet onderwijs en of er iets mogelijk is voor de economie, ‘maar het is de vraag of dat kan vanaf 2 maart’. ,,Ik ben er niet heel vrolijk over.’’ Ook kijkt het kabinet dinsdag of de avondklok van kracht moet blijven tot 3 maart. Het straatverbod in de avond en nacht heeft samen met de bezoekregeling van hooguit één persoon per dag een dempend effect, zegt de premier.
De komende dagen is er nog allerlei overleg van deskundigen van het Outbreak Management Team (OMT), het Veiligheidsberaad van burgemeesters en van het kabinet. Vrijdag is er crisisoverleg met de meest bij de coronacrisis betrokken ministers. Ook zondag komen zij weer bij elkaar in het Catshuis.
ONDERWIJS
Het kabinet zit met de opening van de scholen in de maag. Betrokkenen melden aan deze redactie dat als middelbare scholen weer open kunnen op 1 maart, dat niet gebeurt op de oude vertrouwde manier. Een ingewijde noemt het ‘niet onwaarschijnlijk’ dat de scholen weer gedeeltelijk open kunnen op 1 maart: ,,Er is breed besef dat hier snel een ei over moet worden gelegd.’’
In februari kan de Britse coronamutant al meer dan de helft van alle besmettingen veroorzaken. Volgens het OMT leidt dat in maart mogelijk tot een nieuwe golf corona-patiënten.
Daarom zijn nu extra maatregelen nodig, schrijft het OMT in een deels gepubliceerd advies aan het kabinet. Welke extra ingrepen precies genomen moeten worden, is nog onduidelijk. Dat deel van het OMT-advies is nog niet openbaar gemaakt.
Ministers en burgemeesters vergaderen maandag verder over eventuele extra maatregelen. Een avondklok of reisbeperkingen rond de woonplaats behoren tot de mogelijkheden. Het straatverbod in de avond en nacht ligt politiek echter gevoelig: coalitiepartij D66 is tegen, evenals veel oppositiepartijen.
OMT-advies
In het OMT-advies schrijft voorzitter Jaap van Dissel namens de groep epidemiologen en virologen dat momenteel naar schatting al ongeveer tien procent van de mensen de Britse variant heeft en dat dit percentage in februari kan oplopen tot boven de 50 procent. ‘Bij gelijkblijvende omstandigheden zal de huidige afname in aantal infecties, ziekenhuisopnames en IC-opnames in maart dan omslaan in een nieuwe toename.’
Het OMT is bezorgd en spreekt van ‘twee aparte epidemieën’: die met de ‘oude variant’, waarbij het aantal infecties rond de jaarwisseling al afnam, en een epidemie met de nieuwe Britse variant die ondanks lockdown-maatregelen toch groeit. ‘De verspreiding van de VK-variant lijkt niet onder controle en kan op termijn (vanaf april) voor verdere druk op de ziekenhuizen zorgen.’
Scholen open
Zondag besloot het kabinet al dat basisscholen en kinderopvangcentra, vanwege de nog altijd hoge besmettingscijfers en grote onzekerheid rond de nieuwe variant, dicht moeten blijven tot 8 februari. Het OMT benadrukt dat dit advies niet is ingegeven door ‘een bijzonder risico’ dat kinderen zouden lopen vanwege de nieuwe varianten: Brits onderzoek toont aan dat kinderen – net als bij de oude variant – minder vaak besmet raken en milder ziek worden.
Onderzoek in Lansingerland bevestigt dat laatste, al moet daar nog wel duidelijk worden of kinderen ook even beperkt de infectie doorgeven als bij de oude variant. ‘Het grootschalig testen zal daar antwoorden op geven.’ Dat onderzoek loopt nog. Als blijkt dat kinderen inderdaad geen bijzonder risico lopen, dan wil het kabinet het basisonderwijs en de kinderopvangcentra openen per 8 februari.
EINDE BERICHT HET PAROOL
[11]
” Premier Mark Rutte is ‘weinig optimistisch’ over of er versoepelingen mogelijk zijn aan het einde van de huidige lockdown op 2 maart.”
[14]”Iets lagere besmettingscijfers vandaag, maar over meerdere dagen genomen groeit het aantal besmettingen nu met 20% per week. De ziekenhuisopnames nemen niet langer af. Dat wil zeggen dat we nu het punt bereiken waarop er meer coronapatienten op afdeling bijkomen, dan eraf gaan.” NPORADIO1.NL/BINNENLANDDE CORONACIJFERS VAN 23 FEBRUARI 2021 https://www.nporadio1.nl/binnenland/25799-de-coronacijfers-van-vandaag ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 10 [15]
” Premier Mark Rutte is ‘weinig optimistisch’ over of er versoepelingen mogelijk zijn aan het einde van de huidige lockdown op 2 maart.”
Het kabinet wil versoepelingen toestaan en daarbij een ‘beetje risico nemen’, omdat Nederland de coronamaatregelen ‘zat is’. ,,Op zijn Hollands gezegd: het moet wel vol te houden zijn”, zei premier Mark Rutte vanavond tijdens een persconferentie.
Eerder vandaag werd al een en ander duidelijk. De avondklok blijft tot 15 maart van kracht. Mbo’s en middelbare scholen gaan vanaf 1 maart weer deels open. Winkels mogen vanaf 3 maart weer open op afspraak. Alle mensen met een contactberoep mogen vanaf 3 maart weer aan de slag, behalve de sekswerkers. En sporten in groepen buiten wordt toegestaan voor iedereen tot 27 jaar, nu is de grens nog op 17 jaar gesteld.
‘Het knelt’
Rutte sprak van een ‘bizarre periode die nog niet voorbij is’. ,,We zijn op weg naar betere tijden. Naar het stapsgewijs openen van de samenleving. Maar nu zitten we nog in een ongelofelijk lastige fase. Met hoge druk op de zorg, opmars van de Britse variant en een derde golf die volgens deskundigen onvermijdelijk is.”
Maar volgens Rutte is er een ‘andere realiteit die onze aandacht vraagt’. ,,We zijn het aardig zat aan het worden. Hoe dringend de maatregelen ook nodig zijn, het telt op. We proberen de negatieve gevolgen zo klein mogelijk te houden, maar toch, het schuurt en het knel het piept en het kraakt. Op zijn Hollands gezegd: het moet wel vol te houden zijn. Daarom moeten we een klein beetje risico nemen. Al lijken dit kleine stappen, het is ongelofelijk spannend.”
Hij liet doorschemeren dat als het kabinet niet versoepelt, het vreest dat Nederlanders juist steeds meer regels aan de laars gaan lappen.
Minister Hugo de Jonge (Zorg) erkende dat er nu wordt versoepeld, terwijl de voorwaarden nog niet gunstig genoeg zijn, als je de ziekenhuisopnames en bezetting op de ic’s beschouwd. ,,Maar we willen kijken wat er, al zijn het kleine stapjes, wél kan.”
Afspraak
Rutte waarschuwde wel: ,,Als de besmettingscijfers straks toch weer door het dak gaat, moeten we ingrijpen. Daarom wil ik vandaag met elke Nederlander de afspraak maken dat de risico’s die we nu nemen, betekenen dat we allemaal, u en ik, zich nog beter aan de regels gaan houden. Ons gedrag doet er toe.”
Rutte zei dat hij de huidige versoepelingen ‘alleen aandurft’ mét de avondklok en het advies maar één gast per dag te ontvangen thuis. ,,We moeten afwegingen maken. Het belang voor het versoepelen voor jongeren is daar een voorbeeld van. Dit is verantwoord voor jongeren en docenten.”
Het kabinet heeft steeds gesteld dat het een duidelijke volgorde zou hanteren bij het loslaten van maatregelen. Die was avondklok weg, scholen open, dan de rest. Het heropenen van hogescholen en universiteiten zou echter meer besmettingen opleveren dan het toestaan van contactberoepen. Uit Duits onderzoek bleek eerder deze maand dat de kans op besmettingen bij kappers relatief laag is.
Keuzes
Rutte zei voor de scholen en sporten onder jongeren te hebben ‘gekozen’ om hen uit hun isolement te halen. De kappers en andere contactberoepen zijn gekozen ‘omdat mensen niet iedere dag naar de kapper gaan’. ,,En dat doen ze ook meestal niet ver van huis, dus de reisbewegingen zijn beperkt.”
De avondklok draagt volgens de premier voor zo’n tien procent mee aan het drukken van de besmettingen. Dat er nu andere maatregelen wél versoepeld worden, terwijl de avondklok blijft is volgens hem te verdedigen. ,,Die draagt meer bij aan het drukken van besmettingen, dan andere maatregelen aan toename tot gevolg hebben.”
Minister De Jonge zei dat er nog veel onzekerheid is en blijft, ook ‘de komende maanden’. ,,We willen allemaal een datum op de agenda met: einde crisis. Maar die datum is er niet. Het eerlijke verhaal is: het duurt nog even.”
De Jonge zegt zich voort te bereiden op het scenario dat er, ‘net als de griepprik’, jaarlijks opnieuw gevaccineerd moet worden. Hij stelde ook dat het er op lijkt dat de zomer ‘ook echt een mooie wordt’. ,,Als voldoende mensen zijn gevaccineerd.”
De versoepelingen op rij:
-Vanaf 1 maart gaan de middelbare scholen en mbo’s weer deels open. Leerlingen gaan minstens één dag per week naar school, maar moeten wel 1,5 meter afstand houden.
-Kappers en meer contactberoepen, onduidelijk is nog welke, mogen weer starten op 3 maart.
-De avondklok wordt tot 15 maart verlengd.
-Buiten sporten in groepen wordt voor jongeren en jongvolwassenen toegestaan, nu geldt dat alleen tot 17 jaar.
-Winkels mogen vanaf 3 maart op afspraak open. De afspraak moet dan minstens 4 uur van tevoren worden gemaakt. Per etage mogen dan 2 klanten aanwezig zijn
Op dinsdag 23 februari was er weer een persconferentie. En waren Mark Rutte en minister Hugo de Jonge op televisie. Ze vertelden over hoe het nu gaat met het coronavirus.
De belangrijkste dingen leggen we uit.
Lockdown en avondklok blijven nodig
Het aantal besmette mensen neemt minder snel af. En stijgt zelfs een beetje. Daarom is het nog steeds druk in ziekenhuizen. En blijft de lockdown nodig tot en met 15 maart.
De avondklok blijft nodig tot en met 15 maart 04.30 uur.
Basisregels zijn belangrijk
Veel mensen vinden de lockdown erg zwaar. Het kabinet ziet dat en wil versoepelen waar het kan. Het kabinet wil daarnaast ook voorkomen dat het aantal besmette mensen stijgt. Daarom is het belangrijk dat iedereen zich aan de basisregels houdt:
Onderwijs voor een deel open, buitenschoolse opvang blijft dicht
Middelbare scholen en het MBO gaan vanaf 1 maart weer open. Voor middelbare scholen is dat minimaal 1 dag in de week. Voor het MBO is dat 1 dag in de week. Op 1 maart stopt de avondklok voor studenten en leraren die praktijklessen volgen. De avondklok stopt ook voor examenleerlingen in het volwassenonderwijs.
Leraren mogen zich nog steeds met voorrang laten testen. Het is belangrijk dat leraren en ouders weinig andere mensen zien. Dan verspreidt het virus zich minder snel. De buitenschoolse opvang blijft dicht.
Kappers en masseurs mogen weer starten
Vanaf 3 maart mogen sommige contactberoepen weer starten. Het gaat om beroepen zoals kapper en masseur.
Er gelden regels voor een afspraak:
maak vooraf een reservering;
blijf thuis als u klachten heeft;
houd een mondkapje op;
en houd 1,5 meter afstand waar dat kan.
Ook rijinstructeurs mogen beginnen met werken. Daardoor zijn er vanaf 3 maart weer rijlessen en praktijkexamens mogelijk. Sekswerkers mogen nog niet starten
Mensen tot en met 26 jaar mogen samen buiten sporten
Vanaf 3 maart mogen sommige mensen weer samen buiten sporten. Dit geldt voor mensen tot en met 26 jaar. Sporten mag alleen met het eigen team binnen de eigen club.
Winkelen op afspraak
Vanaf 3 maart mogen winkels op afspraak klanten ontvangen. Per verdieping mogen maximaal 2 klanten tegelijk zijn.
Klanten moeten minimaal 10 minuten in de winkel zijn. Om te voorkomen dat ze elkaar te snel afwisselen. En met elkaar in contact komen. Daarnaast moeten zij zich 4 uur voor een bezoek melden. Blijf thuis als u klachten heeft.
Vliegverbod om nieuwe versies van het coronavirus tegen te gaan
Sinds 23 januari mogen passagiers niet meer vliegen naar landen zoals:
het Verenigd Koninkrijk;
Zuid-Afrika;
Dominicaanse Republiek;
Brazilië;
Argentinië;
Bolivia;
Kaapverdië;
Chili;
Colombia;
Ecuador;
Frans Guyana;
Guyana;
Panama;
Paraguay;
Peru;
Suriname;
Uruguay;
en Venezuela.
Dit verbod blijft minimaal tot 4 maart gelden.
Niet vergeten
Houd altijd 1,5 meter afstand.
Ga niet naar plaatsen waar het druk is.
Nies en hoest in uw elleboog.
Was vaak uw handen met zeep.
Zet een mondkapje op waar dat moet.
Bent u verkouden? Blijf dan thuis!
Heeft u koorts of bent u benauwd? Dan moeten alle huisgenoten thuis blijven.
Op 8 maart kijkt de regering opnieuw naar de maatregelen. Dan bekijkt zij welke maatregelen er nodig zijn vanaf 16 maart.
Minister-president Rutte en minister De Jonge geven een persconferentie over de maatregelen rondom het coronavirus.
RUTTE
Goedenavond. Komende zaterdag, dat is 27 februari, is het op de kop af een jaar geleden dat de eerste officiële Nederlandse coronapatiënt bekend werd. Een jaar al. En achteraf weten we dat dit eerste geval een begin was van een bizarre periode, die nog altijd niet ten einde is. En nu, een jaar later. We zijn op weg naar betere tijden. We zijn op weg naar een stapsgewijze opening van de samenleving – onderwijs en horeca, sport en cultuur, winkels, werk en vakantie. Dat perspectief is er.
En daarover zo meer van Hugo de Jonge: Over de weg naar meer ruimte en minder beperkingen.
Maar voor nu zitten we nog in een ongelooflijk lastige fase. Met aan de ene kant al maandenlang een hoge druk op de ziekenhuizen en op de verpleeghuizen. Met de opmars van de Britse coronavariant, die besmettelijker is dan de klassieke variant. En met een derde golf die volgens deskundigen onvermijdelijk is. De cijfers, die stijgen alweer. Dat is de ene realiteit waarmee we om moeten gaan.
Maar er is ook een andere realiteit, die steeds meer aandacht vraagt. Want hoe langer deze crisis duurt, hoe zwaarder het ons valt. Dat geldt voor ons allemaal en voor sommige groepen in het bijzonder.
Daar moeten we gewoon eerlijk over zijn. We zijn het aardig zat aan het worden. Hoe dringend alle maatregelen ook nodig zijn, de economische, de sociale en de psychologische gevolgen die tellen op. Leerachterstanden, eenzaamheid en depressie onder ouderen én jongeren, horecaondernemers en winkeliers die het water aan de lippen staat – of daar al overheen. We kennen allemaal te veel voorbeelden. En we proberen als kabinet die negatieve gevolgen natuurlijk zo klein mogelijk te houden – met de economische steunpakketten, met extra aandacht en geld voor onderwijs en ook met extra steun voor heel veel sociale en maatschappelijke initiatieven. Maar toch… Het schuurt en het knelt. Het piept en het kraakt. Ik denk dat iedereen dat herkent in zijn eigen omgeving.
En het is ook wat belangrijke adviseurs als het Sociaal en Cultureel Planbureau, het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau ons vertellen, onderbouwd met stevige analyses en cijfers. Daar kunnen en daar willen we natuurlijk niet omheen. Op zijn Hollands gezegd: het moet wel vol te houden zijn.
Daarom denken we nu in een fase te komen waarin we bereid moeten zijn een klein beetje meer risico te nemen. Weliswaar beperkt en weloverwogen, maar met de Britse variant in het achterhoofd wel degelijk een risico. Dat betekent dat we onder voorwaarden weer een paar dingen mogelijk willen maken die maatschappelijk gezien hopelijk een positieve impact gaan hebben. Het gaat voor nu om vier dingen.
De openstelling van het voortgezet onderwijs en de gedeeltelijke openstelling van het middelbaar beroepsonderwijs.
Contactberoepen zoals de kapper weer mogelijk maken.
Winkelen op afspraak.
En een verruiming van het buitensporten voor jongeren en jongvolwassenen tot 27 jaar.
En ik zal deze punten zo apart toelichten. Maar eerst wil ik dit zeggen. We doen hiermee iets heel spannends – zo voel ik dat ook zelf. Verruiming is in deze fase niet gratis en ook niet onomkeerbaar.
We zullen er alles aan doen het onderwijs niet nog een keer te moeten sluiten. Het maatschappelijk belang daarvan is simpelweg te groot en dat kunnen we de kinderen, de jongeren, hun ouders en hun docenten eigenlijk niet aandoen.
Maar als over een paar weken de cijfers onverhoopt weer door het dak gaan, liggen alle andere opties van aanscherping wel weer op tafel.
En natuurlijk willen we dat niet. We willen juist stap voor stap meer ruimte geven aan alle sectoren, bijvoorbeeld ook het theater en de bioscopen, of sportscholen en horeca. En daarom wil ik vandaag met elke Nederlander persoonlijk de afspraak maken dat de extra risico’s die we nu nemen ook betekenen dat u en ik ons extra goed aan de basisregels gaan houden. Bij extra ruimte hoort extra verantwoordelijkheid voor ons allemaal. We weten dat de meeste mensen de regels nog steeds goed navolgen. En we weten ook dat het niet altijd vanzelf gaat. Maar ik zeg tegen iedereen die kijkt: uw gedrag doet ertoe. Het doet er echt toe dat u zo vaak mogelijk uw handen wast, dat u anderhalve meter afstand houdt, zoveel mogelijk thuiswerkt en in de trein of de supermarkt het mondkapje draagt. Het doet ertoe dat u thuisblijft bij klachten en dat u zich laat testen, ook bij milde klachten. Ook als je al 3 keer getest bent. Ga bij de minste twijfel naar de teststraat. En het doet er zeker toe dat u bij een positieve test thuisblijft en dat ook uw huisgenoten thuisblijven. We weten op dit moment dat 1 op de 4 mensen met een positieve testuitslag toch ‘even’ naar de supermarkt gaat of ‘even’ de hond uitlaat en dat is natuurlijk zonder meer echt gevaarlijk. Terwijl als iedereen zich aan de afspraken zou houden, we misschien best nog wat meer risico zouden kunnen nemen. Ons gedrag doet er dus toe.
Het tweede waar ik heel duidelijk over wil zijn, is dat we deze verruimingen, deze risico’s, vandaag alleen aandurven met de bestaande maatregelen, dus ook de avondklok en het dringende advies per dag maximaal 1 gast thuis te ontvangen, hoe lastig dat ook is. Alle maatregelen die we vandaag verlengen, gelden tot en met 15 maart, de avondklok tot half 5 in die ochtend. Op maandag 8 maart, dus een week eerder, is er dan een nieuwe persconferentie waarin we besluiten nemen over de periode na 15 maart.
In het coronabeleid gaat het steeds om een weging van ongelijksoortige belangen. En in die afweging vinden we, luisterend naar alle deskundigen, ook luisterend naar de burgemeesters in het veiligheidsberaad, dat het maatschappelijk belang van versoepeling voor jongeren en het welzijn van ons allemaal op dit moment zwaar weegt. En daarom vandaag de vier verruimingen, te beginnen met het voortgezet onderwijs en het mbo. Volgens het Outbreak Management Team is dit veilig en verantwoord voor leerlingen en docenten. School is voor jongeren om meerdere redenen heel belangrijk, voor hun toekomst, onderwijskundig, sociaal en emotioneel. Ik ben dus blij te kunnen zeggen dat per 1 maart de scholen voor het voortgezet onderwijs weer open kunnen, zij het wel onder voorwaarden, net zoals eerder bij het basisonderwijs. Ik noem de belangrijkste. Als regel geldt dat leerlingen minimaal 1 dag per week naar school gaan en zoveel meer als mogelijk is en verantwoord is. Als regel geldt de anderhalve meter afstand, met als belangrijkste uitzondering het voortgezet speciaal onderwijs. En als een leerling of docent positief wordt getest, dan gelden net als in het primair onderwijs duidelijke afspraken voor testen, voor quarantaine, voor mensen die nauw contact met deze persoon hebben gehad.
Ook het middelbaar beroepsonderwijs kan per 1 maart gedeeltelijk weer open. Hier geldt als regel dat alle leerlingen op alle niveaus vooralsnog 1 dag per week naar school gaan. Uiteraard ook onder vergelijkbare voorwaarden als in het voortgezet onderwijs. En voor alle duidelijkheid: alle eerder gemaakte uitzonderingen, zoals voor praktijkonderwijs en onderwijs aan examenklassen, blijven natuurlijk gewoon van kracht, zowel in het voortgezet onderwijs als in het mbo.
Ten tweede de contactberoepen. Die kunnen vanaf 3 maart de deuren weer openen. Dus niet alleen de kappers gaan weer open, maar ook de nagelstudio’s, schoonheidssalons, de massagepraktijken, rijscholen, de chiropractor en andere contactberoepen. Eén groep is uitgezonderd, namelijk de sekswerkers. Uiteraard is bij al deze contactberoepen reserveren en een checkgesprek vooraf verplicht om zeker te weten dat klanten geen klachten hebben. We denken dat het openstellen van deze beroepen belangrijk is, natuurlijk voor de ondernemers maar zeker ook voor het welzijn van al hun klanten – wij allemaal dus. En omdat het gaat om 1 op 1 contacten in een gecontroleerde omgeving die bovendien niet dagelijks plaatsvinden, zijn de risico’s op overdracht beperkt.
Het derde punt, winkelen op afspraak, komt bovenop de mogelijkheid van bestellen en afhalen in winkels. Concreet wordt het vanaf 3 maart mogelijk in de winkel klanten te ontvangen die zich minimaal 4 uur van tevoren hebben aangemeld. Per verdieping mogen maximaal twee klanten tegelijk naar binnen. Hoe vaak dat kan, is aan de winkelier, maar maximaal 6 keer per uur, dus in ’time slots’ van minimaal 10 minuten. Uiteraard geldt de mondkapjesplicht en de anderhalve meter.
Vooral voor de kleinere winkelier leidt dit hopelijk weer tot iets meer lucht. Voor ons allemaal betekent het dat het weer mogelijk wordt die schoenen of jas te passen of die bank uit te proberen. We beseffen natuurlijk dat winkelen op afspraak voor het grootwinkelbedrijf weinig soelaas biedt, en daarom zijn we met deze bedrijven in gesprek over welke steun eventueel nodig is.
Tot slot: het verruimen van de mogelijkheden voor buitensport voor jongeren tot 27 jaar, vanaf 3 maart. Nu is dat nog tot 18 jaar. Dat betekent dat iedereen tot 27 bij zijn of haar eigen club, ook bij de studentensportverenigingen, weer buiten kan sporten – niet in competitieverband, maar wel met het eigen team binnen de eigen club. Zeker nu het voorjaar zich aandient, denken wij dat dit belangrijk is voor deze groep, die het gewoon al heel moeilijk heeft, en dat het hier ook echt kan helpen. Daarom doen we het en daarom durven we het.
Maar ik zeg nog een keer: het blijft ongelooflijk spannend wat we vandaag doen, ook al lijken het misschien kleine stappen. Dat moeten we ons heel goed realiseren. Juist daarom zijn die basisregels zo belangrijk. En juist daarom is het zo belangrijk dat we vol doorgaan op de weg waar Hugo de Jonge u nu over zal bij praten. De weg die via testen en vaccineren hopelijk leidt naar een zomer met veel minder beperkingen.
DE JONGE
Bijna een jaar geleden alweer, dat het coronavirus ons leven ging bepalen. En inmiddels weten we steeds meer over dat virus. Maar iedere keer dat we denken dat we het wel in de smiezen hebben, moeten we toch constateren dat we ook heel veel nog niet weten. De enige zekerheid die we hebben, is dat dat blijft. En de onbekendheden van nu zijn: welke nieuwe mutaties we te verwachten hebben, hoe goed de vaccins ons daartegen beschermen, in welke mate de vaccins ook de verspreiding van het virus zullen remmen en het blijft telkens afwachten hoe snel de vaccins waarop we mogen rekenen ook echt geleverd worden.
Daarom is het lastig om stellig te zijn over de komende maanden en hoe die eruit gaan zien. We verlangen allemaal naar die omcirkelde datum op de kalender met daarop in grote letters: ‘einde van de crisis’. En onderweg daarnaartoe de data waarop ondernemers hun restaurant of café weer kunnen openen. Sportscholen weer aan de slag kunnen en we weer naar college of naar een museum mogen. We hebben dit jaar een oneindig groot beroep gedaan op ieders flexibiliteit en solidariteit. We verlangen allemaal terug naar hoe het was, naar ons oude leven. Maar het eerlijke verhaal is, dat het nog even duurt. En dat is lastig, voor iedereen. Met de start van het vaccineren is het einde van de crisis begonnen, maar het einde zelf, dat duurt nog even.
Die weg uit de crisis gaat over drie sporen. Tot er voldoende mensen zijn gevaccineerd, blijven maatregelen en intensief testen nodig. Dat we met de cijfers die langzaam oplopen toch weer meer mogelijk maken is, Mark zei het al, ongelooflijk spannend. En juist daarom kunnen we alleen versoepelen als we het behoedzaam doen. In kleine stappen. Want iedere versoepeling leidt tot meer bewegingen, tot meer ontmoetingen. En iedere ontmoeting kan leiden tot nieuwe besmettingen. Dus liever behoedzaam en stap-voor-stap, dan spijt achteraf, en weer terug naar af. Ondertussen gaat testen ons helpen om de samenleving eerder van het slot te halen – ook als de besmettingscijfers eigenlijk nog zeggen dat het niet kan.
Want naast testen om te weten of je besmet bent, kun je je straks ook vaker laten testen om te weten dat je níet besmet bent. Zo kun je straks met een testbewijs weer veilig naar voetbalwedstrijden, het theater of een concert. Sinds vorige week onderzoeken we met ‘fieldlabs’ hoe dat veilig en verantwoord kan.
Testen kan ook helpen om veiliger te kunnen werken of studeren. Werkgevers kunnen medewerkers testen om in bedrijven waar thuiswerken geen optie is, de werkvloer veiliger te maken. En we kunnen ook onderwijs veiliger maken door studenten uit voorzorg te testen. In het mbo, hbo en op de universiteit onderzoeken we nu in 8 regio’s hoe we dat zo goed mogelijk kunnen doen. Om dezelfde reden is gisteren een proef gestart waarin studenten van het mbo en het hbo bij zichzelf (thuis), onder digitale begeleiding, een test afnemen. Daarmee maken we in de toekomst meer onderwijs mogelijk.
Het vaccineren. Dat gaat steeds sneller. De miljoenste prik is gezet. De twee miljoenste verwachten we half maart te zetten. En eind maart, de grens van april, zitten we op 3 miljoen – als het meezit met de leveringen uiteraard. Want de snelheid waarmee de vaccins binnenkomen, bepaalt de snelheid waarmee we kunnen vaccineren. In het tweede kwartaal verwachten we flink meer vaccins. Met de GGD, de huisartsen en de ziekenhuizen kunnen we dan flink gaan versnellen. En dat moeten we dan ook in de besmettingscijfers en in de ziekenhuisopnames gaan merken. Nu al zien we de eerste voorzichtige effecten van vaccinatie. Onder de alleroudste mensen en in de verpleeghuizen neemt het aantal nieuwe besmettingen nu al af. En datzelfde geldt onder de covid-zorgmedewerkers in het ziekenhuis en dat is hoopvol.
Ook zijn er hoopvolle eerste signalen over hoe de vaccins beschermen tegen overdracht van het virus.
Op de drempel van de lente hopen we de meest kwetsbare mensen en de mensen die voor hen zorgen te hebben gevaccineerd. Op de drempel van de zomer zouden alle groepen met een verhoogd medisch risico ingeënt kunnen zijn, en meer. En op de drempel van de herfst zou iedereen geprikt moeten kunnen zijn. En hoe het dan verder zal gaan, dat weten we nog niet. Maar dan komen we wel in een andere fase terecht. Waarschijnlijk zal corona ook dan nog niet helemaal weg zijn, en waarschijnlijk kunnen we er dan nog steeds ziek van worden. Maar niet meer zó ziek en niet meer met zóveel mensen tegelijk als nu. En net als bij de griepprik zou een jaarlijkse vaccinatie nodig kunnen zijn, bijvoorbeeld voor de meest kwetsbare groepen. Ook daar zullen we ons op moeten voorbereiden.
Dit is nog niet het einde van de crisis. Maar het einde van de crisis is wel begonnen en komt met het langer worden van de dagen steeds iets dichterbij. Laten we waken voor een ‘we zijn er bijna gevoel’, want we zijn er nog niet en ook niet bijna. Maar zoals het er nu naar uit ziet, zijn in de zomer zoveel mensen gevaccineerd, dat het ook echt een mooie zomer kan worden. Met veel minder maatregelen en veel meer van wat het leven zo mooi maakt. En dat uitzicht geeft de komende maanden hopelijk wat lucht. Want we hebben het afgelopen jaar nogal wat meegemaakt. En het is niemand in de koude kleren gaan zien. Ik denk wel eens: het is maar goed dat we vorig jaar niet wisten wat ons allemaal te wachten stond. Maar we hebben het afgelopen jaar ook gezien dat als we zo op onszelf zijn teruggeworpen als nu, het de zorg voor elkaar is die blijft. Het is hartverwarmend dat mensen elkaar steeds met liefde uit de brand helpen. Ouders die elkaars kinderen opvangen nu de BSO dicht is. Of buren of kennissen die even aanbieden om boodschappen te doen als iemand de deur niet uit kan. En al die mensen die soms al voor de zesde keer iemand uit de straat naar de prikstraat rijden. Het zijn juist die waardevolle gebaren die laten zien dat we het ook de komende maanden met elkaar gaan redden. Dank.
STEMERDING (NOS)
Meneer Rutte, we zitten denk ik op een punt dat heel veel mensen die crisis, dat ze het amper meer volhouden. U zegt dat net zelf ook al. En u bent bereid om risico’s te nemen. Waarom dan niet wat meer risico’s voor meer mensen?
RUTTE
We moeten daar proberen een balans in te blijven zoeken. We nemen nu echt risico’s. We denken beheerst, maar we nemen ze. Dat hoort ook denk ik bij deze nieuwe fase. We zijn nu een jaar met het virus bezig. We hebben dat licht aan het eind van de tunnel van de combinatie van testen en vaccineren en tegelijkertijd kan het echt nog even duren voordat we daar zijn. Dus we moeten in die fasen dat doen. En we voelen allemaal aan dat het steeds lastiger wordt waar we mee zitten. Maar je kunt niet te ver gaan. Op dit moment zijn nog honderdduizend mensen in Nederland besmet. Er liggen er 550 op de intensive care en de reproductiefactor ligt rond de 1. Daarom moet je wel risico’s nemen met uiteraard het volle verstand dat je ze neemt, maar niet in onredelijke mate, want dan kan dat leiden tot grote problemen, bijvoorbeeld in de zorg.
STEMERDING
Toch denk ik dat heel veel mensen die nu zo diep in de put zitten bij het horen van de versoepelingen denken ‘het is zo willekeurig’.
RUTTE
Snap ik. Laat me uitleggen waarom we deze kiezen. De eerste die we kiezen is voor de jongeren dat sporten. Dat is buiten en we denken dat het voor jonge mensen heel belangrijk is dat te doen. En uiteraard de scholen open, VO, het voortgezet onderwijs en het mbo. Daarnaast hebben we gekeken, als je dan risico’s neemt, hoe kun je dat toch weer enigszins in de gaten houden met elkaar, dat je niet te grote risico’s neemt. Dan kijk je dus naar risico’s waarbij het gaat om 1 op 1 contact in de contactberoepen bijvoorbeeld speelt dat. Maar ook als het gaat om het winkelen is dat natuurlijk heel beperkt, dat winkelen op afspraak. Je kijkt naar activiteiten met een beperkt aantal herhalingen. Het is in herhaling beperkt. Je gaat niet iedere dag naar de kapper. En tot slot kijk je ook naar sectoren waar ook die triage, dus dat gesprek vooraf, ‘heeft u klachten of niet?’, kan plaatsvinden. Dus we hebben echt heel specifiek gekeken daarnaar, inclusief ‘leidt dat niet tot heel veel verplaatsingen weer tussen regio’s?’ Dat zal hier ook, denken we, meevallen. Dus vandaar dat we nu voor dit eerste blokje hiervoor kiezen. We hopen natuurlijk, bij een volgende stap verder te kunnen gaan, maar het kan ook zijn dat het virus ons toch in de rug aanvalt en te snel stijgt. En dan kan het ook zijn dat je weer een aantal verruimingen moet terugdraaien.
STEMERDING
Ja want in die lijn, u zei net zelf al ‘ik vind het heel spannend’. Eind januari zaten we ongeveer op hetzelfde aantal besmettingen als dat we nu zitten. Toen kwam u als kabinet met een avondklok. En nu met versoepelingen. Is het dan wel verantwoord?
RUTTE
We denken dat dit kan, maar het is een risico. We denken dat het kan, maar het is een risico. Die avondklok is er ook gekomen, mede omdat we op dat moment natuurlijk de grote zorg hadden, en die is er nog steeds, over het Engelse virus. We weten inmiddels dat het Engelse virus nog steeds een stuk besmettelijker is dan het klassieke virus en inmiddels is al de helft van het aantal mensen dat besmet is, heeft het, ongeveer honderdduizend mensen in Nederland besmet, de helft daarvan het Engelse virus wat dus besmettelijker is dan het klassieke virus en het zal het geleidelijk aan verder overnemen. Het is besmettelijker, zo tussen de 28 en 47%, zijn de laatste prognoses. En dan zitten we lager dan de Denen of veel andere landen die het zelfs op een hoger percentage zetten. Daarom die avondklok. En het is helaas nu ook niet mogelijk, omdat we dolgraag hadden gewild de avondklok te stoppen. We moeten dus ook nog even door, helaas, met die avondklok en die 1 bezoeker thuis regel.
STEMERDING
Over die avondklok, u neemt nog geen beslissing over hoe het verder moet met de avondklok tijdens de verkiezingen. Hoe ziet u dat voor zich?
RUTTE
Wat we nu doen is een pakket maken wat afloopt op maandag 15 maart en de avondklok loopt dan af om half 5 ’s morgens. Waarom doen we dat? Omdat er eigenlijk dan twee smaken zijn. We komen op maandag 8 maart bij jullie terug en bij Nederland terug met ‘hoe ziet het pakket eruit vanaf 15 maart?’ Dan hoop je natuurlijk dat die avondklok niet meer nodig is. Dan is de avondklok sowieso geen probleem in combinatie met verkiezingen, omdat die immers dan afloopt om half 5 op maandag 15 maart. Zou het onverhoopt nodig zijn de avondklok wel door te zetten, dan hebben we besloten dat de avondklok gewoon hebben in dat geval, helaas, vanaf maandag 15 maart doorlopend. Maar mensen die ’s avonds moeten stemmen of mensen die een rol hebben in dat stembureau of toezicht houden op de telling, voor hen geldt dan een uitzondering.
STEMERDING
Dus dan zegt u eigenlijk: die avonden gaan we niet handhaven op de avondklok.
RUTTE
Er wordt wel gehandhaafd, maar als je dan zegt tegen de politieman: ik heb moeten stemmen of ik heb bij een stembureau moeten meetellen of ik heb controle gehouden op de telling – als je tot één van die groepen behoort, dan gaan wij regelen dat dat beschouwd wordt als ‘oké, dat accepteren we’.
STEMERDING En moet je dan wel zo’n formulier bij je hebben?
RUTTE
Nee, dan hoef je in dat geval geen formulier. We kijken nog alleen naar de mensen die een rol hebben in het stembureau. Dus de ambtenaar, of het daarvoor zou moeten. Maar dat is alleen in het scenario waarin die avondklok verlengd zou worden. En vooralsnog is dit hele pakket aflopend op maandag 15 maart en de avondklok dus om half 5 ’s morgens. En als de avondklok niet verlengd zou worden, doet zich dat probleem niet voor. Zou het wel moeten, dan geldt voor de mensen die betrokken zijn bij het stemmen of die zijn gaan stemmen, dat die daar geen last van hebben in de handhaving.
STEMERDING
Want hoe realistisch denkt u dat die wordt afgeschaft? Als dit gaat oplopen zou het ook zomaar kunnen dat de komende weken weer die aanscherpingen komen.
RUTTE
Luister, wij doen dit, omdat wij denken – maar dat gaat wel hand in hand met de afspraak die ik net gemaakt heb, persoonlijk met iedere Nederlander: namelijk we houden ons gemiddeld goed aan de basisregels, maar we zien op dit moment, bijvoorbeeld zei ik net dat een kwart van de Nederlanders die uit een teststraat komt en die blijkt positief getest te zijn, dus die blijkt corona te hebben, dat een kwart ervan zegt ‘misschien even naar buiten de hond uitlaten, of even naar de supermarkt’. Dat is letterlijk gevaarlijk, potentieel letterlijk levensgevaarlijk. En als we dat niet zouden doen, als we ons wel zouden houden – ook die laatste 25% wat een hoog percentage is van mensen die dan toch naar buiten gaan, of mensen die bij klachten – ook nog een hoog percentage in Nederland – die bij klachten zich niet laten testen. Als we dat zouden kunnen terugbrengen tot een minimumpercentage, dan zou je heel snel veel meer kunnen verruimen. Een van de redenen natuurlijk waarom dit allemaal is, is omdat helaas heel veel mensen ja, positief, zich houden aan alle regels, maar helaas er toch ook een behoorlijke groep is die dan denkt ‘ja, het kan wel effe’. Dames en heren, het kan niet ‘effe’. Als je klachten hebt: thuisblijven. En bij een positieve test ook.
DE ZILVER (RTL NIEUWS)
Meneer Rutte, u heeft het over extra risico’s nemen. Dat zijn dus risico’s op meer besmettingen, meer ziekenhuisopnames en wellicht ook meer doden. Wat zeggen de modellen van het OMT over wat deze versoepelingen wat dat betreft gaan doen?
RUTTE
Het lastige is dat het OMT niet ieder maatregeltje apart, exact kan moduleren. Wat het OMT zegt is ‘luister, het voortgezet onderwijs en het mbo, dat kan. Als je meer dingen doet, we snappen het, want je moet ook natuurlijk na zo’n jaar kijken hoe ga je als samenleving met elkaar met dat virus om en iets meer risico wordt begrepen’, maar natuurlijk neemt – als ik het woord risico gebruik – dat is ook een risico. Wij denken dat het beheersbaar is, maar het is een risico. Maar we hebben dat wel met zijn allen in de hand.
DE ZILVER
Waarom denkt u eigenlijk dat het beheersbaar is? Want we zien de afgelopen twee weken het aantal besmettingen al toenemen. Nu gaat u nog verder versoepelen. Wat is dan precies beheersbaar?
RUTTE
Wij denken als we dit doen dat het natuurlijk kan leiden, want elk contact kan leiden tot wat meer besmettingen. Dat is absoluut waar. Maar omdat je hier maatregelen neemt die ofwel in de buitenlucht, bij jongeren – sport, ofwel het 1 op 1 contact, bijvoorbeeld bij de kapper, met triage vooraf, dus de check ‘zijn er gezondheidsklachten?’. Bovendien niet een bezoek wat zich constant herhaalt. Wat anders dan als je de winkels helemaal zou opendoen of de cafés helemaal zou opendoen. Ja, dan leidt dat natuurlijk tot een veel grotere stroom mensen die veel vaker daarheen gaat. Dus je kunt die check doen. Er is een beperkt aantal herhalingen. Het gaat om 1 op 1 contact, denken wij dat dit, vanuit de gedachte dat we echt met elkaar een volgende stap moeten zetten als samenleving, dat dit kan, maar daar hoort wel dat volwassen gesprek – tegen mezelf zeg ik dat, tegen u, tegen iedereen die dit volgt, dat als we tegelijkertijd vaststellen dat toch nog een kwart van de mensen naar buiten gaat terwijl ze positief getest zijn, daar moeten we dan ook echt mee stoppen.
DE ZILVER
Maar medisch gezien, het OMT heeft dus over de andere versoepelingen, buiten die middelbare scholen, gezegd ‘beter maar niet doen’, als we naar de medische (onverstaanbaar, red.) kijken.
RUTTE
Nou wat ze zeggen is, ze zeggen hetzelfde als wij: daarmee neem je een beperkt risico, dat klopt, maar ook daar wordt natuurlijk gezien dat in deze fase waarin we al zo lang met het virus worstelen, het noodzakelijk is om ook iets meer beperkt weliswaar risico te nemen en met elkaar ook te kijken wat daarvan de effecten zullen zijn. Dat kan betekenen in combinatie met het Engelse virus dat er toch weer dingen moeten worden teruggedraaid. Dus dat hoort ook bij het volwassen gesprek. Dat als het dan toch oploopt, dat we een somber bericht moeten uitzenden. We hopen natuurlijk van harte dat het juist omgekeerd is, dat dit er ook toe leidt dat we met zijn allen nog meer ons aan de basisregels houden. Dat is ook mijn oproep aan Nederland. Dat is de persoonlijke afspraak die ik met iedereen wil maken. Over uw hoofd heen, via u, met de mensen thuis, en dat het zal leiden juist tot een verdere beheersing van het risico.
DE ZILVER
Meneer De Jonge, drie weken geleden presenteerde u een nieuwe versie van de routekaart. Die was heel uitgebreid, maar één ding was daar heel belangrijk; we gaan pas versoepelen als de drie signaalwaarden – het aantal ziekenhuisopnames, het aantal ic-opnames en de R – als die allemaal twee weken lang onder bepaalde signaalwaarden zijn. Twee van de drie, ziekenhuisopnames en de ic, zijn niet onder de signaalwaarden. Nu niet, en de afgelopen twee weken ook niet. En toch gaat u versoepelen. Kan die routekaart, is die daarmee gelijk weer de prullenbak ingegaan?
DE JONGE Zeker niet. De stappen die we nu zetten, die passen binnen hetzelfde risiconiveau van de routekaart. Dus we nemen niet nu de maatregelen die passen bij het volgende risiconiveau. We zitten in ‘zeer ernstig’, risiconiveau 4, en alles wat we nu doen dat zijn kleine stapjes binnen de verzwaringen eigenlijk, de extra maatregelen die we hebben genomen in risiconiveau vier. En van die verzwaringen halen we een deeltje af. Omdat we zeggen; kijk we willen niet pas wachten, we willen niet wachten tot we echt daadwerkelijk in dat volgende risiconiveau zitten voordat we de samenleving weer iets van lucht en ruimte bieden, omdat we het nodig vinden, risico’s neem je toch. Niets doen is ook een risico, want als de naleving afneemt, dan nemen daarmee de besmettingen ook toe. Dus we hopen hiermee juist een behoedzame stap te zetten, behoedzame stappen te zetten, waardoor we iets meer lucht en ruimte hebben.
DE ZILVER
Er zijn nu een heel aantal landen in de wereld van waaruit een vliegverbod geldt. U was bezig met een quarantaineplicht, u heeft hem eigenlijk al twee keer aangekondigd, die die vliegverboden zouden opheffen. Hoe is het met die quarantaineplicht?
DE JONGE
Daar zijn we mee bezig.
DE ZILVER
En wanneer is die eindelijk een keer klaar?
DE JONGE In maart.
DE ZILVER
In maart?
DE JONGE
Ja. Ja we zijn bezig met het wetsvoorstel. Het is razend ingewikkeld om dat op een goede manier te doen. Het zit heel complex in elkaar. Dus, en ik zal daar alles over toelichten op het moment dat we hem af hebben. Maar we zijn er hard mee bezig en willen in ieder geval voor inderdaad inkomende reizigers willen we die quarantaineplicht naleving – we hadden het zojuist over de naleving, die is 27% voor de quarantaineplicht, of quarantaineadvies, het dringende advies voor inreizende mensen, dat is natuurlijk wel heel erg laag. Dat is de quarantaineplicht voor mensen die een positieve testuitslag hebben, daar is de naleving ongeveer driekwart. Dat is ook laag, maar daar denken we met communicatie nog een heel eind te kunnen komen. Maar de naleving van de quarantaineplicht voor inkomende reizigers is een kwart. Dat is wel echt heel erg laag. Dus daar willen we de plicht in eerste instantie op van toepassing verklaren en vervolgens heb je een (onverstaanbaar, red.) van ingewikkeldheden die je mag uitzoeken. Dus daar zijn we druk mee bezig en daar komen we in maart op terug.
NIJS (HART VAN NEDERLAND)
Meneer De Jonge, u zegt ‘we kunnen alleen versoepelen als het behoedzaam is’. Hoe ziet dan verder versoepelen op een behoedzame manier eruit in praktijk?
DE JONGE
Wat we doen, en toen ik de routekaart een aantal weken geleden, en daar hadden we lang aan gewerkt, om te komen tot een update van de routekaart, heb ik meteen ook gezegd ‘dit zal niet de allerlaatste update zijn’. En daar is bijgekomen in het Kamerdebat dat een meerderheid van de Kamer heeft gezegd: eigenlijk zouden we liever kleine stapjes over verschillende sectoren zetten, dan deze sector wel open en die sector nog niet open. Daar zijn we op dit moment mee aan het werk en dat zal leiden tot een volgende update van de routekaart. Het besluit dat we vandaag nemen, dat volgende week ingaat, loopt daar eigenlijk een beetje op vooruit, omdat we over een aantal sectoren een kleine behoedzame stap zetten. Behoedzame stap, omdat we weten: risico’s zijn er sowieso. Zeker met het huidige aantal besmettingen. Zeker met het huidige R-getal wat zo ongeveer rond de 1 schommelt. Risico’s nemen we toch. Geen verruimingen bieden is ook niet zonder risico, omdat daarvan de naleving waarschijnlijk niet zal toenemen en met een afnemende naleving heb je ook een verhoogd aantal besmettingen. Kortom: wat wij proberen te doen hiermee, is in die enorme marathon die we aan het rennen zijn met elkaar, iets van zuurstof bieden, om daarmee het ook langer te kunnen volhouden, want we zullen het nog eventjes moeten volhouden.
NIJS Ja dat is dus voor nu, maar hoe ziet het er dan in de toekomst uit, verdere versoepelingen?
DE JONGE In de systematiek van de routekaart werkt het zo dat je de indicatoren moet hebben bereikt van het volgende risiconiveau, voordat je ook het maatregelenpakket van het volgende risico kunt nemen. En dat betekent dat je twee weken lang, nu vanuit het huidige risico, twee weken lang op de indicatoren van risiconiveau 3 zult moeten zitten. Maar daar hoeven we niet op te wachten. Dat moeten we dan wel behoedzaam doen, want wat we nu doen is kleine stapjes zetten binnen het huidige risiconiveau. En daar gaan de huidige versoepelingen zo je wilt, de huidige stapjes die we nu zetten, die zijn eigenlijk allemaal stappen in het risiconiveau 4 die we terugzetten.
NIJS
Juist. Maar we moeten dus iedere keer wachten totdat u heeft besloten ergens aan de achterkant van ‘we denken nu dat we zelfs binnen dat risiconiveau een klein tandje eraf kunnen doen’?
DE JONGE
Nou, wat we de komende weken natuurlijk doen is met verschillende sectoren kijken ‘wat zou je aan kleine stappen kunnen zetten?’. Neem het mbo bijvoorbeeld. Je zou kunnen zeggen ‘nou doe het mbo weer open’. Dat levert een enorme hoop aan ontmoetingen op. Ontmoetingen is besmettingen. Dat is de regel. Dat is altijd zo. Je kunt hooguit ontmoetingen veiliger maken, waardoor het iets minder het geval zou zijn, maar ontmoeten is besmetten. Altijd. Nou, dus hebben we niet gezegd ‘we doen het mbo’, maar we zeggen ‘we doen het mbo één dag per week open’. Het winkelen op afspraak: we zeggen niet ‘we doen de detailhandel open’. Nee, we zeggen ‘we gaan winkelen op afspraak’. Waarmee je de ontmoetingen die er zullen zijn heel veel veiliger organiseert en daarnaast gewoon minder ontmoetingen organiseert door de stappen die we zetten. En zo willen we eigenlijk met de sectoren in gesprek om te kijken ‘wat zou je binnen de routekaart, dus binnen de risiconiveaus zoals we die hebben vastgesteld aan kleinere stappen kunnen zetten over een breder front van sectoren’. Dus niet de ene sector wel en de andere sector niet, maar kleine stappen over een breder front van sectoren.
NIJS Ja precies. Maar ik zoek even iets waarmee… Jullie zeggen ook de hele tijd van ‘we hebben ook de Nederlandse bevolking nodig om verder te komen’. Hebben jullie ook nagedacht over iets om ons te geven waar wij ons dan aan kunnen houden of waar we naartoe kunnen leven? Dus in de vorm van data. Net als dat u net zegt ‘als het goed is tegen de herfst iedereen gevaccineerd’. Kunnen we daar bijvoorbeeld extra vrijheden aan koppelen?
DE JONGE
Je zou zo graag zou je een kalender maken waarop je gewoon een vakje kon inkleuren; dan mag ik naar de sportschool en dan mag ik weer naar het restaurant. Dat zou je het liefste doen. Of ‘dan mag mijn zaak weer open’. Maar dat is zo moeilijk om te zeggen, omdat we natuurlijk niet heel goed weten waar we staan. Misschien even toch even de getallen. De getallen van waar we nu staan, dat is 4000 besmettingen, ongeveer. Dat is heel erg veel beter dan waar we anderhalve maand geleden stonden. Toen zaten we op dik 10.000 besmettingen. En dus de ruimte die we nu weer een beetje gaan gebruiken, die hebben we met elkaar verdiend in de afgelopen periode. Dat is het resultaat van waar we nu staan en ik denk dat dat iets heel moois is. Die avondklok, ik weet nog toen we hem instelden, die hebben we ingesteld voor het verbeteren van onze uitgangspositie, omdat we wisten dat die derde golf eraan zou komen. Het verbeteren van de uitgangspositie waarmee we starten aan de startstreep van die derde golf. Inmiddels hebben we die derde golf weten te verlagen met elkaar. We hebben hem weten te vertragen met elkaar. Dat zijn allemaal mooie resultaten, denk ik, van datgene dat we hebben gedaan. Maar, ondertussen is die R nog wel ongeveer rond de 1. Ondertussen is het aantal besmettelijken ongeveer rond de 95.000. We hebben een Britse variant waarvan de R nog niet onder de 1 is geweest, die is 1,13 op dit moment. Dus we zullen meer Britse variant gaan krijgen ten opzichte van de klassieke variant en we zullen een toename zien de komende tijd van het aantal besmettingen. Maar als we dat heel erg beheerst zien, is daar op zichzelf genomen nog niet heel veel aan de hand. Als de cijfers weer totaal uit de hand lopen, dan kan het niet anders dan dat je ingrijpt. Als we niets zouden doen, is onze verwachting, zal de naleving vanwege de coronamoeheid die we allemaal voelen, sowieso gaan afnemen. Dus wat wij willen doen is telkens kijken: wat kan er weer wel? Dat is de insteek van het kabinet. Op een verantwoorde manier, behoedzaam, stap voor stap. Want beter behoedzaam stap voor stap, dan ‘rucksichtslos’ en terug naar af.
NIJS
Mag ik nog 1 vraag stellen aan meneer Rutte…? Ik vroeg me even af, volgens mij, maar misschien heb ik het verkeerd gehoord, dat in winkels er twee mensen per verdieping? Waar is dat op gebaseerd? Want de ene winkel heeft toch veel meer vierkante meters dan een andere?
RUTTE
Ja, het lastige, is naar gekeken. Dus een van de afwegingen was: zou je het per vierkante meter kunnen doen, per winkeloppervlak? En dat is niet te handhaven. Dat is echt niet te handhaven. Dan vragen we onze politie en boa’s iets onmogelijks. Dan moeten ze met een meetlint naar binnen. Dus wat we doen is zeggen ‘laten we nou deze stap zetten’, waarbij je in ’time slots’ van minimaal 10 minuten 2 mensen per, nou, als je alleen een winkel beneden hebt, beneden, en als er ook etages zijn per etage, per verdieping. En dat betekent wel dat je moet realiseren dat dit natuurlijk werkt voor de kleine winkel, of de iets minder kleine winkel, maar voor de grote winkels gaat dit natuurlijk weinig doen. En vandaag ook dat wij werken aan een brief die dacht ik morgen naar de Kamer gaat, over hoe wij proberen ook te kijken wat er misschien nog aan steun nodig is voor die sector.
VRAAG (BNR)
Ja meneer Rutte, afgelopen week was er veel kritiek op de onderbouwing van de avondklok. Niet zozeer de juridische, maar de vraag ‘waarom hebben we die avondklok nodig?’. Je kan je voorstellen dat als je aan de ene kant allerlei maatregelen versoepelt, dat dan die onderbouwing nog zwakker wordt. Hoe kijkt u daarnaar?
RUTTE
Nou kijk, wat je ziet is dat die avondklok, en dat zal ook blijken uit de modeleringen die het RIVM zal laten zien de komende dagen, dat dat nog steeds zo ongeveer rond die 10% zit. En het bewijs daarvoor neemt ook toe. Je ziet het bijvoorbeeld in de opnames in de ziekenhuizen. De knik die ontstond na het invoeren van de avondklok. Weliswaar altijd in combinatie met de één bezoeker thuis regeling. Je kunt die twee lastig uit elkaar trekken. Daarvan weten we wel weer dat de avondklok veel meer wordt nageleefd, want die kun je echt afdwingen, dan de één bezoeker thuis regeling wordt nageleefd. Dus dat effect is er. Het OMT is er ook wel heel helder over. Die zegt: ja weet je, als je de avondklok er af haalt, dan is er eigenlijk niks meer mogelijk. Dan wordt het zelfs weer heel spannend. Dus we hebben hem echt nog wel even nodig.
VRAAG
Ja, u was er zelf ook ooit heel helder over. Toen zei u ‘we gaan hem gebruiken om een tik uit te delen en hij ligt bovenaan de stapel van maatregelen om weer af te schaffen’. Maar dat lijkt niet echt te lukken.
RUTTE
Nee, dat klopt. Omdat het Engelse virus en alle andere ontwikkelingen bij elkaar het nu noodzakelijk maken er nog mee door te gaan. Ik hoop van harte dat die kan vervallen per 15 maart. Geen garanties, ik hoop het van harte. Het is nog steeds de eerste waar je vanaf wilt van alle maatregelen. Maar op dit moment is het niet mogelijk. Dat klopt.
VRAAG
Ik wil even naar de persconferentie van 8 maart. Maandag. Dat is dan uit mijn hoofd een dag of 6 na de veranderingen van de maatregelen. Heeft dat wel zin? Want we kunnen dan toch eigenlijk nog niks zeggen over wat er dan veranderd is?
RUTTE
Dan kun je wel iets zeggen natuurlijk over de ontwikkelingen, niet zozeer over wat dit doet, maar je hebt natuurlijk wel nader inzichten over hoe verspreidt het Engelse virus zich. Je hebt nadere informatie over de stand van de epidemie. Dus je hebt wel degelijk meer informatie. Idealiter zou je het een week later doen in de drieweekse cyclus. Dat klopt. Maar dan zit je wel midden in de verkiezingstijd. Dat is ook wat onpraktisch. Dus het leek ons verstandig deze keer in een tweeweeks programma te zitten, in een tweeweeks ritme. Maar het liefst doe je het natuurlijk in een drieweeks ritme.
VRAAG
Ja. Bent u niet bang dat dat een beetje de schijn opwerpt dat u dat gebruikt als een campagnemoment?
RUTTE
Ik was juist bang dat een persconferentie op dinsdag 16 maart een campagnemoment zou zijn. Nee, dat is juist niet de bedoeling. Daarom is een van de redenen dat je niet de verkiezingen wilt verstoren met persconferenties van Hugo de Jonge en Mark Rutte.
VRAAG
Tot slot nog één vraag. Wat is het verschil tussen een sekswerker en een kapper?
RUTTE
Bij sekswerkers heb je te maken natuurlijk met het bijzondere karakter van dat beroep, namelijk dat je heel dicht bij elkaar bent, met ook alle risico’s van overdracht van het virus door het karakter van het werk.
VRAAG
Ik vraag het voor een vriend. Begrijpt u.
RUTTE
Begrijp ik.
VRAAG (TELEGRAAF)
De heer Rutte, de besmettingen lopen op en toch vindt u het verantwoord om enige versoepelingen door te voeren. Waarom was het niet verantwoord om die versoepelingen door te voeren op een moment dat de besmettingscijfers lager lagen?
RUTTE
Omdat wij natuurlijk geconfronteerd zijn sinds de… Eigenlijk zijn er drie momenten geweest dat we moesten verzwaren. Het eerste moment was in oktober. Toen hebben we toch een heel extra pakket moeten maken helaas, ongeveer half oktober, waaronder de horeca dicht. Het tweede moment was natuurlijk voor de Kerst, ook vanwege de Kerstdagen en de grote bezorgdheid over de oploop. En het derde moment dat we met elkaar geconfronteerd werden met weer een nieuwe ontwikkeling, was die Engelse variant die zo’n beetje in die Kerstvakantie zichtbaar werd en waarvan de volle ernst na de Kerst duidelijk werd, waardoor het niet mogelijk was om versoepelingen te doen, en zelfs nodig was om ook bijvoorbeeld zo’n avondklok in te voeren. We zitten nu in een fase dat je ziet, zoals Hugo de Jonge zei, dat het aantal besmettingen toch echt wel van een piek van boven de 10.000 weer terug is naar zo 4.000, 4100, 4200. Vandaag iets onder de 4.000. Ik dacht vandaag ruim 3800. Dus dat verschilt een tikje per dag. Dus we hebben dat met elkaar bereikt. Maar wel een R rond de 1, de Engelse variant zelfs boven de 1 en daarmee nog steeds ook reden voor zorg. Tegelijkertijd zie je ook in de samenleving natuurlijk na een jaar dat iedereen zegt ‘kunnen we toch niet kijken of er iets kan?’. Wij denken dat deze ‘ietsen’, dus deze verruimingen, even buiten het onderwijs, deze drie verruimingen in de economie en in het sporten, dat die verstandig zijn. Dat die ook een beetje lucht kunnen brengen. Dat het ook een begin kan zijn van meer, hopen we natuurlijk van harte. Maar daar hoort natuurlijk wel bij dat we met zijn allen ook ons weer nog meer houden aan die basisregels. Dat doen gelukkig heel veel mensen, maar dat blijft wel heel belangrijk.
VRAAG
U had nog een waarschuwing. U zei ‘mochten de cijfers onverhoopt weer door het dak schieten, dan draaien we die versoepelingen eigenlijk terug’. Hoe moet ik die uitspraak nou zien in uw belofte om geen jo-jo-beleid te voeren? Met andere woorden, om versoepelingen als ze eenmaal zijn doorgevoerd, niet meer terug te draaien?
RUTTE
Ja dat jo-jo-beleid had natuurlijk ook te maken met de avondklok, omdat de avondklok ook zeer nauw samenhangt ook met het vraagstuk van de handhaving. Natuurlijk heeft u gelijk, wil je ook breder in de hele aanpak van deze pandemie, wil je zo min mogelijk weer maatregelen moeten aanpassen. Maar ik vind dat ik ook eerlijk moet zijn naar Nederland. Wij nemen met dit pakket nemen we een, vind ik, acceptabel, maar we nemen wel een risico. En zou het zo zijn dat de cijfers, nou die kunnen best een klein beetje stijgen, dat zal misschien ook wel gebeuren hierdoor, dat is te hebben, omdat we nu met een wat lager aantal besmettingen zitten en ook in de ziekenhuizen weer ietsjes ruimte is, maar als dat aantal besmettingen verder echt zou oplopen weer in de hockeysticks zoals we hem eerder gezien hebben, dus echt omhoog piekend, dan kan het ook zijn dat je verruimingen moet terugdraaien. Ik denk dat dat ook eerlijk om dat tegen Nederland te zeggen.
VRAAG Meneer De Jonge, u had het net over het uitbreiden van de teststrategie. Op het ministerie wordt ook gewerkt aan een soort paspoortapp die laat zien dat je negatief getest bent en dat je daarmee toegang kunt krijgen tot, nou, een schouwburg of voetbalwedstrijd. Hoe staat het daar eigenlijk mee? De vorige keer bij de coronamelder is dat in alle openheid gegaan, iedereen mocht meedenken, er was een appathon..
DE JONGE
(Onverstaanbaar, red.) succes.
VRAAG
Ja, waarom gebeurt dat nu niet?
DE JONGE
Nou omdat… we zijn, in alle openheid, aan het ontwikkelen, overigens. Er is wat minder aandacht voor, dat zie ik ook, we hebben geen appathon gedaan. We moesten dat ding gewoon bouwen. Hij is zo goed als af, hij is nog niet helemaal, maar wel zo goed als af en we gaan hem ook gewoon gebruiken. Kijk wat ik heel belangrijk vind is om duidelijk te maken dat we dat toegangstesten gaan gebruiken om dingen weer mogelijk te maken die eigenlijk, gegeven de stand van de epidemie, nog niet kunnen, nog net niet kunnen. En die fieldlabs van afgelopen week daar moet je aan denken eigenlijk, dus die zijn gestart, dat congres is gestart en ik begrijp dat de eerste ervaringen gewoon in zoverre heel erg positief zijn, daar zijn zes mensen met een besmettingen zijn dus buiten de deur gehouden, achter de toegangspoort, waar mensen dus met een negatieve testuitslag naar binnen zijn gegaan is het heel erg veilig geweest en dat is precies ook wat je wil. Nou daar gaan we dus een aantal fieldlabs mee uitvoeren nu om te testen. De volgende fase komen er meer fieldlabs en dan gaan we ze voor het eerst voor het echie doen, namelijk met de opgebouwde toegangstestcapaciteit, nu uit de grond wordt gestapt, en ook met gebruikmaken van die app. Dus voor half maart is de eerste keer zal die app daadwerkelijk in gebruik worden genomen. En daarnaast is het belangrijk om vervolgens de toepassingen te gaan bepalen waar we dat toegangstesten willen gaan doen. Er is een beetje mistverstand: De horeca zei van ‘waarom mogen wij eigenlijk niet’ en detailhandel zei ‘waarom mogen wij eigenlijk niet’. Nou, dat is geen punt van niet mogen, want ook de horeca en detailhandel zouden die toegangstestapp mogen gaan gebruiken en het toegangstesten mogen gaan gebruiken, maar daarvan zou je zeggen ‘ja, dat winkelen, de detailhandel of ook de horeca, dat zou je ook veilig moeten kunnen organiseren zonder toegangstesten’. Ben je eigenlijk niet van toegangstesten afhankelijk om weer stapjes, stappen, onderweg naar meer open te zetten. Dat geldt natuurlijk anders voor evenementen. Ja, als er heel veel mensen met elkaar zijn is het echt, gegeven de huidige stand van de epidemie, gewoon gevaarlijk om dat met grote groepen te doen. Daarom zou je toegangstesten eigenlijk met name daarop moeten richten en de detailhandel en de horeca eigenlijk op een andere manier weer stap-voor-stap veilig moeten openen. Dat was het misverstand wat het afgelopen weekend eventjes ontstond en nu heeft u mij bij deze vraag, u vroeg het, maar u heeft mij wel de gelegenheid geboden om het even recht te zetten.
VRAAG
Ik heb nog één vraag over vaccinatie. Onlangs liet u in een kranteninterview wat frustratie doorschemeren over hoe…
DE JONGE
Kan ik me nauwelijks voorstellen.
VRAAG
…de Europese Commissie die die inkoop aanpakt. Nederland liep afgelopen zomer eigenlijk voorop, in die alliantie met Duitsland en Italië. Toen kwam er kritiek van de Europese Commissie. Even terugkijkend: was het nou verstandig als Nederland aan te sluiten bij de inkoopstrategie van de Europese Commissie of heeft u daar achteraf spijt van?
DE JONGE
Nee, zo zou ik het niet willen zeggen. Het is nog iets anders gegaan. Wat wij… wij krijgen signalen op dat moment, dat was denk ik april, dat onze productiecapaciteit, dus we hebben productiecapaciteit op Nederlandse bodem, maar ook in Duitsland is veel productiecapaciteit, Frankrijk, Italië, fill and finish-capaciteit. Wij krijgen signalen dat de productiecapaciteit op Europese bodem werd gecontracteerd door vaccinontwikkelaars op basis van contracten van Amerikanen, Engelsen, aantal Aziatische landen was toen ook in beeld en op dat moment, ja, waren we nog aan het wachten totdat de Europese Commissie zou starten met een eigen vaccinatieaankoopbeleid, die advanced purchased agreement. Die contracten met vaccinontwikkelaars, terwijl er op dat moment eigenlijk nog niks te contracteren viel. Dat was het moment dat ik contact heb gehad met Jens Spahn en vervolgens mijn Franse collega, mijn Italiaanse collega om te zeggen ‘laten we nou die stap naar voren zetten’ en vervolgens heeft de Europese Commissie gezegd ‘laat ons het nou doen’. Toen hebben we gezegd ‘oké dan, maar dan wel tempo maken in het afsluiten van die contracten’. Nou, dat is gelukt…
VRAAG
De kritiek van de Europese Commissie vond u destijds raar en u zei ‘ze hadden ook gewoon dankjewel kunnen zeggen’.
DE JONGE
Dat vond ik inderdaad en dat vind ik nog steeds. Nou, goed dat hebben ze uiteindelijk ook wel gezegd, maar het gaat vervolgens om de vraag: wat zijn nou de grote verschillen. Er wordt veel vergeleken natuurlijk, het lijkt wel een wedstrijd dat vaccineren. Wat zijn nou de grote verschillen tussen de VS en het VK, bijvoorbeeld, en Europa. Ik denk dat in Europa er vrij weinig verschillen zijn, daar vaccineren we ongeveer allemaal even snel, want je vaccineert gewoon wat je krijgt, wat je geleverd krijgt en dat zit heel erg dicht bij mekaar. Maar er zijn wel grote verschillen, bijvoorbeeld bij het VK. Wat heeft het VK of de VS nou anders gedaan: ze hebben zich daar in het contracteren veel dichter tegen de productie aangegooid. Dat is niet per se kritiek op Europa, maar het is gewoon een constatering dat men op een andere manier heeft gecontracteerd. Europa heeft met name de vaccinontwikkelaars gecontracteerd en het VS heeft zich veel dichter tegen de productie aan bemoeid. Nou dat gaan wij dus ook doen met onze speciale envoy op vaccins, dat is Hans Schikan, die is daar mee bezig. En ook Europa is daar mee bezig om te kijken ‘wat zou je nou in de productie kunnen versnellen?’, want productie bepaald de snelheid waarmee je kunt vaccineren.
VRAAG (ALGEMEEN DAGBLAD)
Meneer De Jonge, nu u toch in een openhartige bui lijkt te zijn…
DE JONGE
De hele tijd hoor.
VRAAG
Ja, is dat zo. Wat vindt u nou als minister van Volksgezondheid echt van het feit dat we meer doen dan eigenlijk mogelijk is, gezien de besmettingscijfers?
DE JONGE
Dat is een risico, maar dat voelen we denk ik allemaal zo. Je neemt daarmee een risico. Dat is onmiskenbaar is dat waar en dat is daarmee dus ook een politieke weging die je maakt. Als je nu kijkt naar de nalevingscijfers dan zie je ze vrij hard achteruitgaan. Als je kijkt naar het aantal besmettelijken op dit moment, 95.000, een R die zo’n beetje op de 1 zit, dan is dit niet zonder risico. De stap die je zet kan bijvoorbeeld leiden tot een R van 1,1. Nou als je een R hebt van 1,1, je hebt weer 4.000 besmettingen, dan zou je in een generatietijd van 4, 5 dagen zou je in een rondje of 5 zit je op 6500 besmettingen. 6500 besmettingen komen meer ziekenhuisopnames uit naar voren dan uit 4.000 besmettingen. Kortom: dit is niet zonder risico. De vraag is alleen: welk risico is eigenlijk groter? Dit risico nemen, waarbij je de samenleving weer net wat meer lucht en ruimte biedt of dat niet doen en stap-voor-stap die nalevingscijfers naar beneden zien gaan omdat mensen het gewoon niet meer volhouden en dan neemt het aantal besmettelijken en het aantal besmettingen en aantal ziekenhuisopnames ook toe.
VRAAG
Dus u zat niet als een boer met kiespijn bij de MCC?
DE JONGE
Nee, als ik het onverantwoord zou vinden zou ik ‘nee’ hebben gezegd. En zo zie ik het niet. Het is een risico wat je neemt, maar niets doen is evengoed een risico. En ik denk dat wat wij nu doen verstandig is om daarmee juist wat meer, ja, wat zuurstof te bieden daar waar we die marathon met elkaar nog eventjes vol moeten houden. Ik denk dat dat een verstandige zet is en we houden natuurlijk ook vinger aan de pols, we zetten behoedzame stappen, stap-voor-stap en dat is beter dan ‘rücksichtslos’ en terug naar af. Dit is verantwoord om te doen, zo houd je vinger aan de pols. Als je, want ik heb natuurlijk ook allerlei andere pleidooien gehoord de afgelopen week. Het plan van Herstel NL. Nou vind ik het altijd heel boeiend als mensen meedenken van ‘hoe zou je het anders kunnen doen, hoe zou je het beleid beter kunnen inrichten’. Ik verslind al die plannen, natuurlijk, alleen hier had ik wel moeite mee om de reden dat, vind ik als er verwachtingen zijn gewekt, dus het idee dat je de samenleving eventjes in twee groepen kunt splitsen. Nou, kwetsbaren op een eiland en dan de rest vrolijk zijn gang gaan, ja dat is niet werkbaar, dat kan niet en al kon het moet je het niet willen om zo de ene helft van de samenleving achter de geraniums te zetten zodat de rest weer vrolijk de bloementjes buiten kan zetten. Dat kan niet. Daarnaast… het was niet echt een plan, maar het was ook geen herstel, integendeel. Het zou hebben betekent dat je het herstel nog maandenlang uitstelt. Het zou gewoon levensgevaarlijk zijn geweest. En dus je moet het behoedzaam doen wil ik maar zeggen, je moet het echt stap-voor-stap doen zodat je ook kunt zien, als het de verkeerde kant op gaat, dat je het ook weer kunt terugdraaien.
VRAAG
Meneer Rutte. Interessant u lijkt altijd een soort social contract te willen sluiten met de Nederlander vandaag. U zegt ‘laten we elkaar de hand geven, wij gaan ons best doen zoveel mogelijk te doen, als u uw best doet om aan de maatregelen te houden’. Hoe kijkt u in dat licht naar bijvoorbeeld wat er in het Vondelpark gebeurde enkele dagen geleden of Thierry Baudet die vanmiddag op Urk honderden handen schudde en zonder mondkapje rondliep. Hoe ziet u dat soort uitingen?
RUTTE
Liep hij binnen zonder mondkapje of buiten?
VRAAG
Het was buiten.
RUTTE
Nou goed oké, maar dat handen schudden is natuurlijk uitermate onverstandig. Want we weten dat handen schudden, ik heb dat zelf nog een keer gedaan hier in dit zaaltje nadat ik een jaar geleden zei: stop daarmee. Dat is een risico van het overdragen van het virus. Dus dat moet je helaas even nu niet doen.
VRAAG
Maar het Vondelpark als je daarnaar kijkt lijkt wel een circus. Hoe mensen dicht op elkaar staan.
RUTTE
Zeker. Nou ja ik wil even oppassen, want dat laat ik ook even, ik moet oppassen dat ik niet vanuit het Torentje probeer ook over de schouder van de burgemeesters mee te kijken. En burgemeester Halsema vind ik in Amsterdam, gaat daar heel verstandig om met haar taken. En je moet ook weer, kijk ik weet het niet voor het Vondelpark, maar soms zie je wel eens bijvoorbeeld foto’s van het strand dat je denkt: er zijn veel mensen en als je dan de foto van bovenaf ziet, dan blijkt dat mensen vaak toch lopen in tweetallen of in het gezinsbubbeltje. Als dat het geval is is dat geen probleem. Maar als je maar oplet bij de strandopgang en afgang. Dus bij de trappen dat je niet daar met elkaar gaat opbotsen. Want dat is natuurlijk het risico toch weer van grote groepen bij elkaar. Dus mijn vraag aan Nederland, u formuleert dat correct, dat is inderdaad wat ik wil bereiken, dat we elkaar niet de hand geven, dat gaat nu niet, maar wel die afspraak maken. Namelijk, we zien gewoon toch dat die naleving niet goed is nog. Wel heel veel mensen dat doen, maar niet goed genoeg. En echt, mensen als we het zouden doen, dus als die laatste 25% ook thuisblijft na een positieve test en al die andere mensen die bijvoorbeeld met klachten zitten en zich niet laten testen dat wel zouden doen, dan kun je heel snel versoepelen. Nou dat in combinatie met wat we nu doen met het vaccineren en het testen, dan ben je heel snel in een heel andere film dan we nu in zitten. Dus vandaar wel dit punt. Wij besluiten nu na zorgvuldige weging tot een aantal beperkte risico’s, maar het zijn wel risico’s. Daar hoort dit allemaal bij.
VRAAG
Nog een korte vraag: waarom wel deels het MBO, maar niet deels het HBO?
RUTTE
Ook weer de keuzes. Het lastige is natuurlijk dat alles wat je meer doet leidt ook weer tot meer beweging, meer besmetting. We denken dat het nu van groot belang is om in ieder geval in dat MBO die ruimte te maken, ook omdat zowel in het middelbaar onderwijs, dus ook in het MBO daar zit natuurlijk ook toch soms wat meer kwetsbare leerlingen. Niet uitsluitend, integendeel, de meesten zijn natuurlijk met een opleiding bezig, maar er zitten ook kwetsbare leerlingen tussen. Dus het is in het belang om daar nu ruimte te kunnen maken, beperkt, een dag in de week. En natuurlijk willen we op een gegeven moment dat ook weer kunnen doen voor het HBO en de universiteit, maar ja dat gaat nu nog niet.
VRAAG (NU.nl)
In hoeverre hangt het nemen van meer risico nou samen met het vaccineren?
RUTTE
Nu nog niet. Maar dan moeten we even naar Hugo de Jonge. Ik denk, Hugo, met 1 miljoen mensen gevaccineerd dat dat nog te vroeg is. Maar op een gegeven moment ga je daar natuurlijk wel ruimte voor krijgen.
DE JONGE We hebben nu een jaar na dato, hebben we 1 miljoen positieve testuitslagen. En we weten dat veel meer mensen besmettingen hebben doorgemaakt, dat weten we uit serologisch onderzoek. En daaruit bleek dat waarschijnlijk zo’n drie miljoen mensen de besmetting hebben doorgemaakt, antistoffen hebben opgebouwd. Inmiddels hebben we ruim een miljoen mensen gevaccineerd. Nou in de optelsom zou je dus kunnen zeggen vier miljoen mensen zijn beschermd. Maar in geen enkele leeftijdsgroep is het aantal vaccinaties al zo hoog dat daarmee de sterfte nihil is of de ziekte nihil is. Dat kun je nog niet zeggen. Je ziet wel, dat is wel echt heel interessant, uit buitenlands onderzoek zie je sowieso, met name Israël maar ook het VK, daar echt wel hele interessante ontwikkelingen zien. Je ziet eigenlijk in Nederland met name onder de groep oudste ouderen, dus de verpleeghuisbewoners, de 90-plussers thuis, daar zie je echt een vrij overtuigende afname. Het aantal besmette locaties bijvoorbeeld in de verpleeghuizen was ruim 800 toen we begonnen met vaccineren, is nu zo’n 450 ongeveer. Dat is bijna gehalveerd, dat is echt wel heel bijzonder. Dus je ziet dat de opgebouwde vaccinatie wel degelijk al bescherming biedt. Maar echt nog wel onvoldoende om te grote stappen te kunnen nemen. Dus ik denk dat je dat nog niet zo kunt zeggen. We zullen het echt de komende maanden nog wel behoorlijk van maatregelen moeten hebben. Ik denk dat dat omslagpunt eigenlijk pas in het tweede kwartaal komt. We hebben het eerste kwartaal naar verwachting zo’n drie miljoen vaccinaties te zetten. En in het tweede kwartaal verwachten we zo’n 20 miljoen vaccinaties te zetten, waarvan drie van die twintig miljoen, althans zoals we daar nu van uit mogen gaan op basis van de cijfers, namelijk die van Jansen, maar een prik nodig en de anderen hebben dan twee prikken nodig. Nou daarvan weten we dat dan echt alle groepjes die de gezondheidsraad heeft kunnen bedenken als zijnde groepjes met een verhoogd risico echt sowieso hebben gevaccineerd. Dat wil zeggen alle 60-plussers bijvoorbeeld, alle mensen met een medisch risico bijvoorbeeld en meer. En al een deel van de gezonde 18 tot 60-jarigen. Nou als je dat hebt gedaan, zo op de drempel van de zomer, ja dan heb je daarmee echt wel dusdanige bescherming opgebouwd dat je echt wel afscheid kunt nemen van een deel van de beperkende maatregelen, zoals we dat nu kunnen inschatten. Maar, grote onbekende is de mate waarin vaccinatie ook transmissie tegengaat. Grote onbekende is de mate waarin mutaties zich gaan versnellen naarmate we harder blijven drukken op dat virus, via escape-mutaties. Dus dat mutaties zich gaan versnellen. En in hoeverre die mutatie vervolgens vatbaar blijkt te zijn voor de vaccins die we hebben. En als dat niet zo is, hoe snel we vervolgens die vaccins kunnen aanpassen zodat die wel vatbaar zijn. Kortom, we hebben met elkaar best een aantal spannende maanden te gaan waarin het niet helemaal makkelijk te zeggen is nu op welk moment in de tijd die omslag gaat komen. Maar als je het me nu zou vragen, dan zou ik verwachten ergens in dat tweede kwartaal, ergens in de tweede helft van dat tweede kwartaal heb je dusdanig veel mensen gevaccineerd zodat je echt heel veel minder maatregelen nodig hebt om toch het risico van het virus beheersbaar te houden. En op de drempel van de herfst om nog even verder te gaan. Dan verwacht ik echt behoorlijke vaccinatiegraad te hebben opgebouwd.
Zijn de scholen eindelijk open, moeten er toch nog kinderen thuisblijven. Tientallen klassen zitten op dit moment in quarantaine vanwege coronabesmettingen. Soms moet zelfs de hele school dicht. Exacte cijfers zijn er niet, balen is het wel. “Je bent eigenlijk de hele week bezig met crisismanagement.”
Dat zegt Jeroen Goes, bestuurder van Fluvium Openbaar Onderwijs, waar 20 basisscholen onder vallen. Op één van die scholen werd dinsdag het coronavirus vastgesteld.
Hele school dicht
“Twee kinderen uit één gezin, maar in verschillende klassen, waren positief getest. Dus die twee klassen moesten in quarantaine. Een dag later bleek dat nog eens twee andere kinderen positief getest waren in andere klassen. Daarop hebben we in overleg met de GGD besloten om de school te sluiten tot en met de voorjaarsvakantie, die volgende week begint.”
Niet alle leerlingen getest
Inmiddels blijken nog twee andere leerlingen, een leerkracht en een stagiair besmet met het coronavirus. En mogelijk zijn er nog meer besmettingen, maar dat is niet zeker. “Niet alle ouders laten hun kind testen”, zegt Goes. “Ongeveer de helft van de leerlingen die al getest konden worden, heeft zich laten testen. De andere helft niet.”
Wat hij daarvan vindt? “Vanwege de schoolvakantie maakt het nu weinig uit voor het onderwijs. De leerlingen komen voorlopig toch niet naar school. Maar normaal gesproken zou het wel fijn zijn als ouders hun kind laten testen, want daarmee kun je het verspreiden van het virus indammen. Dit zeg ik ook voor de veiligheid van onze medewerkers.”
Wanneer moet de klas in quarantaine?
Sinds 8 februari zijn de basisscholen weer open en gelden de volgende adviezen:
Kinderen met verkoudheidsklachten blijven thuis en laten zich testen. Ook als dat lichte klachten zijn zoals niezen of een snotneus.
Bij meerdere besmettingen in één klas gaat de gehele klas in quarantaine.
Bij een cluster of grotere uitbraak in meerdere klassen kan geadviseerd worden de hele school tijdelijk te sluiten
Leerlingen die in quarantaine gaan, kunnen zich op dag 5 laten testen. Als de test negatief is, mogen ze weer uit quarantaine en naar school.
Leerlingen die zich niet laten testen, moeten 10 dagen in quarantaine blijven.
Het sluiten van de school was geen makkelijk besluit, zegt Goes. “We waren blij dat we weer fysiek onderwijs konden bieden, maar deze besmettingen kun je ook niet negeren. Dus ik denk niet dat we het op dit moment anders hadden kunnen doen.”
“Maar het geeft geen goed gevoel, deze hele situatie. Het leidt tot onrust onder leerlingen en ouders, maar ook bij leerkrachten. Die maken zich ook zorgen om hun eigen gezondheid.”
Geen cijfers
Het is niet bekend hoeveel klassen en leerlingen op dit moment in quarantaine zitten, of hoeveel scholen gesloten zijn vanwege coronabesmettingen. Basisscholen wordt gevraagd om het bij de onderwijsinspectie te melden als de hele school moet sluiten. Maar de inspectie heeft hierover nog geen cijfers naar buiten gebracht.
Corona Locator Nederland, een site die data verzamelt op basis van meldingen en nieuwsberichten, meldt dat sinds 8 februari tot nu toe bijna 30 klassen op verschillende scholen in quarantaine zitten. Maar deze gegevens zijn niet compleet.
Juf van 65-plus
Ook op basisschool Samenspel in Amsterdam Zuidoost werd een besmetting vastgesteld. “Afgelopen maandag bleek één van onze leerlingen positief getest te zijn. Hij was besmet geraakt via zijn vader”, vertelt Marijke van Amersfoort, directeur van de school. “En dus moest de hele klas in quarantaine.”
Flink balen, vindt Van Amersfoort. “We waren net weer begonnen met de lessen, en dan moet je weer een stap terug doen. Dat is jammer.” Ook maakt ze zich zorgen over haar leerkrachten. “De juf van deze klas is ouder dan 65. Daar maak ik me wel veel zorgen over.”
Slechts 3 leerlingen getest
Omdat de klas vorige week donderdag voor het laatst contact had gehad met de besmette leerling, mochten de leerlingen zich al op dinsdag, vijf dagen na het contactmoment, laten testen. Bij een negatieve test zou het fysieke onderwijs de volgende dag al weer kunnen starten.
De school ging ervan uit dat de leerlingen woensdag weer op school zouden verschijnen. Maar de meeste ouders lieten hun kind niet testen. “Van de 27 kinderen zijn er inmiddels 3 getest. Die volgen nu weer les op school, de rest zit thuis.”
Dat zo weinig ouders hun kinderen lieten testen, verraste Van Amersfoort. “De kinderen hebben heel lang geen fysiek onderwijs gehad, we waren nu net weer begonnen. Dan zou je denken dat ouders er ook belang aan hechten dat hun kinderen weer naar school kunnen gaan.”
Kwetsbare leerkrachten vaccineren
Dat drie leerlingen nu in de klas zitten en de rest thuis, is niet ideaal vindt Van Amersfoort. “Mochten we nog een keer te maken krijgen met een besmetting, dan ga ik er maar gewoon van uit dat de hele klas tien dagen thuisonderwijs gaat volgen. En wie dan toch naar school kan komen omdat-ie negatief getest is, heeft geluk.”
Ook basisschool Samenspel heeft vanaf volgende week vakantie. Van Amersfoort hoopt dat er snel verandering komt in de situatie. “Ik vind veel dingen op dit moment gewoon slecht geregeld. Wat mij betreft worden de kwetsbare leerkrachten ook met voorrang gevaccineerd. En dat testen moet kindvriendelijker worden, zodat meer ouders hun kind laten testen. Want op deze manier maak ik me echt zorgen om mijn leerkrachten.”
EINDE BERICHT RTL NIEUWS
[19]
”Rijscholen, kappers, nagelstudio’s en massagesalons gaan vanaf 3 maart weer open, zo blijkt uit de personferentie van vanavond”
Rijscholen, kappers, nagelstudio’s en massagesalons gaan vanaf 3 maart weer open, zo blijkt uit de personferentie van vanavond. Als argument hiervoor gebruikte premier Rutte dat het hierbij vooral gaat om een-op-een contacten.
Verder kunnen we vanaf 3 maart ook winkelen op afspraak. Winkels kunnen klanten ontvangen die zich vier uur van te voren hebben aangemeld. In time-slots van tien minuten. ,,Voor de kleinere winkelier leidt dat tot iets meer lucht.”
Rutte noemde de versoepelingen ‘spannend’. Alle andere opties van verruiming gaan weer van tafel. “Uw gedrag doet ertoe”, aldus Rutte tijdens de persconferentie. “Ga bij de minste twijfel naar de teststraat.”
EINDE BERICHT WESTKRANT
[20]
”
Kappers en masseurs mogen weer starten
Vanaf 3 maart mogen sommige contactberoepen weer starten. Het gaat om beroepen zoals kapper en masseur.
[21] ”Iets lagere besmettingscijfers vandaag, maar over meerdere dagen genomen groeit het aantal besmettingen nu met 20% per week. De ziekenhuisopnames nemen niet langer af. Dat wil zeggen dat we nu het punt bereiken waarop er meer coronapatienten op afdeling bijkomen, dan eraf gaan.”
Het kabinet wil versoepelingen toestaan en daarbij een ‘beetje risico nemen’, omdat Nederland de coronamaatregelen ‘zat is’. ,,Op zijn Hollands gezegd: het moet wel vol te houden zijn”, zei premier Mark Rutte vanavond tijdens een persconferentie Eerder vandaag werd al een en ander duidelijk. De avondklok blijft tot 15 maart van kracht. Mbo’s en middelbare scholen gaan vanaf 1 maart weer deels open. Winkels mogen vanaf 3 maart weer open op afspraak. Alle mensen met een contactberoep mogen vanaf 3 maart weer aan de slag, behalve de sekswerkers. En sporten in groepen buiten wordt toegestaan voor iedereen tot 27 jaar, nu is de grens nog op 17 jaar gesteld
‘Het knelt’
Rutte sprak van een ‘bizarre periode die nog niet voorbij is’. ,,We zijn op weg naar betere tijden. Naar het stapsgewijs openen van de samenleving. Maar nu zitten we nog in een ongelofelijk lastige fase. Met hoge druk op de zorg, opmars van de Britse variant en een derde golf die volgens deskundigen onvermijdelijk is.”
Maar volgens Rutte is er een ‘andere realiteit die onze aandacht vraagt’. ,,We zijn het aardig zat aan het worden. Hoe dringend de maatregelen ook nodig zijn, het telt op. We proberen de negatieve gevolgen zo klein mogelijk te houden, maar toch, het schuurt en het knel het piept en het kraakt. Op zijn Hollands gezegd: het moet wel vol te houden zijn. Daarom moeten we een klein beetje risico nemen. Al lijken dit kleine stappen, het is ongelofelijk spannend.”
Hij liet doorschemeren dat als het kabinet niet versoepelt, het vreest dat Nederlanders juist steeds meer regels aan de laars gaan lappen.
Minister Hugo de Jonge (Zorg) erkende dat er nu wordt versoepeld, terwijl de voorwaarden nog niet gunstig genoeg zijn, als je de ziekenhuisopnames en bezetting op de ic’s beschouwd. ,,Maar we willen kijken wat er, al zijn het kleine stapjes, wél kan.”
Afspraak
Rutte waarschuwde wel: ,,Als de besmettingscijfers straks toch weer door het dak gaat, moeten we ingrijpen. Daarom wil ik vandaag met elke Nederlander de afspraak maken dat de risico’s die we nu nemen, betekenen dat we allemaal, u en ik, zich nog beter aan de regels gaan houden. Ons gedrag doet er toe.”
Rutte zei dat hij de huidige versoepelingen ‘alleen aandurft’ mét de avondklok en het advies maar één gast per dag te ontvangen thuis. ,,We moeten afwegingen maken. Het belang voor het versoepelen voor jongeren is daar een voorbeeld van. Dit is verantwoord voor jongeren en docenten.”
Het kabinet heeft steeds gesteld dat het een duidelijke volgorde zou hanteren bij het loslaten van maatregelen. Die was avondklok weg, scholen open, dan de rest. Het heropenen van hogescholen en universiteiten zou echter meer besmettingen opleveren dan het toestaan van contactberoepen. Uit Duits onderzoek bleek eerder deze maand dat de kans op besmettingen bij kappers relatief laag is.
Keuzes
Rutte zei voor de scholen en sporten onder jongeren te hebben ‘gekozen’ om hen uit hun isolement te halen. De kappers en andere contactberoepen zijn gekozen ‘omdat mensen niet iedere dag naar de kapper gaan’. ,,En dat doen ze ook meestal niet ver van huis, dus de reisbewegingen zijn beperkt.”
De avondklok draagt volgens de premier voor zo’n tien procent mee aan het drukken van de besmettingen. Dat er nu andere maatregelen wél versoepeld worden, terwijl de avondklok blijft is volgens hem te verdedigen. ,,Die draagt meer bij aan het drukken van besmettingen, dan andere maatregelen aan toename tot gevolg hebben.”
Minister De Jonge zei dat er nog veel onzekerheid is en blijft, ook ‘de komende maanden’. ,,We willen allemaal een datum op de agenda met: einde crisis. Maar die datum is er niet. Het eerlijke verhaal is: het duurt nog even.”
De Jonge zegt zich voort te bereiden op het scenario dat er, ‘net als de griepprik’, jaarlijks opnieuw gevaccineerd moet worden. Hij stelde ook dat het er op lijkt dat de zomer ‘ook echt een mooie wordt’. ,,Als voldoende mensen zijn gevaccineerd.”
De versoepelingen op rij:
-Vanaf 1 maart gaan de middelbare scholen en mbo’s weer deels open. Leerlingen gaan minstens één dag per week naar school, maar moeten wel 1,5 meter afstand houden.
-Kappers en meer contactberoepen, onduidelijk is nog welke, mogen weer starten op 3 maart.
-De avondklok wordt tot 15 maart verlengd.
-Buiten sporten in groepen wordt voor jongeren en jongvolwassenen toegestaan, nu geldt dat alleen tot 17 jaar.
-Winkels mogen vanaf 3 maart op afspraak open. De afspraak moet dan minstens 4 uur van tevoren worden gemaakt. Per etage mogen dan 2 klanten aanwezig zijn. EINDE BERICHT BN DE STEM
”Rutte sprak van een ‘bizarre periode die nog niet voorbij is’. ,,We zijn op weg naar betere tijden. Naar het stapsgewijs openen van de samenleving. Maar nu zitten we nog in een ongelofelijk lastige fase. Met hoge druk op de zorg, opmars van de Britse variant en een derde golf die volgens deskundigen onvermijdelijk is.”
Met vaccineren in het kader van het Rijksvaccinatieprogramma bescherm je jouw kind of jezelf. Maar je draagt ook bij aan de groepsimmuniteit.
Hoe meer mensen immuun zijn voor een bepaalde ziekte, hoe kleiner de kans op verspreiding. Laten we mazelen als voorbeeld nemen. Omdat mazelen een van de meest besmettelijke ziektes is, kan het zich al verspreiden als meer dan 5% van de mensen niet immuun is. Je wordt immuun voor mazelen door de ziekte te krijgen of door gevaccineerd te worden.
Uitroeien van ziektes
Als je een ziekte niet kan krijgen dan kan je het ook niet overdragen op anderen. Als niemand meer de ziekte kan krijgen, dan kan niemand het meer overdragen en kan de ziekte zelfs verdwijnen. Door iedereen te vaccineren tegen een ziekte kan een ziekte dus worden uitgeroeid. Dat is al gebeurd met pokken en is hopelijk binnen een paar jaar ook het geval voor polio. Met mazelen en rodehond is dit in theorie ook mogelijk.
Groepsimmuniteit beschermt jonge kinderen
Door bijna iedereen te vaccineren komt een ziekte minder voor en is iedereen beschermd tegen de ziekte. Ook jonge kinderen die nog niet beschermd worden door vaccinatie en kinderen waarbij de vaccinatie niet goed werkt. Ze zijn dan beschermd door de immuniteit van de groep. We noemen dit groepsimmuniteit of kudde-immuniteit.
”Het is zaak dat we het heft in eigen handen nemen. Scholen dicht, via schoolstaking, leerlingenboycot en ouders die hun kinderen thuis houden. Thuiswerk en behoorlijke veiligheidsmaatregelen, afgedwongen door actie van betrokken personeelsleden zelf. Dat betekent dat we de inhoud van veel lockdownmaatregelen behouden en zelfs aanscherpen, maar in een geheel andere vorm. Wat de lockdown van bovenaf slecht en op autoritaire wijze doet, dan kunnen we zelf via een shutdown van onderop veel beter. Virussen de weg versperren, dat doen we het allerbeste tezamen en zelf. Voor en na 21.00, maar zonder die bespottelijke avondklok.”
HET AVONDKLOK DRAMA/RUTTE EN VIRUSWAARHEID/RUTTE ALS ”GEVAARLIJKE GEK”, DEEL TWEE/OVER RUTTE, DIE DE WET VERZET In de hitte van de Coronacrisis, heb ik mij in october 2020 afgevraagd, of Neerlandspremier Rutte soms een ”Gevaarlijke Gek” was. [1]Dit naar aanleiding van zijn onacceptabele versoepeling van de Coronamaatregelen [2], iets wat hij later weer [het moet gezegd] glansrijkheeft hersteld, wat mij de uitoep ”Allahu Akbar” [3] heeft ontlokt.Ik moet dus zeggen, dat ik sindsdien [december 2020] redelijk tevreden benover de Corona aanpak van het nu demissionaire kabinet, behalve dan optwee cruciale punten, waarvan ik de eerste even kort aanstip, wat niets afdoet aan de belangrijkheid ervan.Namelijk de rechten van gedetineerden, arbeidsmigranten en uit te zetten vluchtelingen, of liever gezegd, de veronachtzaming van die rechten: Want in de gevangenissen is nog steeds het twee op een cel beleid [ook al zijner nu voorzorgen ingebouwd ivm Corona] [4], wat per definitie al een risico inhoudt. [5]Ook krijgen gevangenen vaak geen mondkapjes, nodig voor de veiligheid. [6]Arbeidsmigranten zitten nog steeds in overvolle behuizingen, waar de 1.5 meter afstand niet te handhaven is [7] En uit te zetten vluchtelingen in vreemdelingendetentiecentra krijgen niet alleengeen mondkapjes [8], maar worden uitgezet naar risicolanden. [9]Zo ga je niet met mensen om, regering! AVONDKLOK/AVONDKLOK Maar vandaag wil ik nader ingaan op het Avondklokdrama, het tweedecruciale punt:Eerst de invoering van die Avondklok: Ik vond en vind dat veel te verregaand, een ernstige beperking vande elementaire vrijheden en bovendien een maatregel, die doorgaans doordictatoriale en autoritaire regimes wordt toegepast, zoals ikook schreef [10]Dat mijn Avondklok standpunt gedeeld wordt door anti virusgekkies als Viruswaarheid [11],die om hun eigen redenen bezwaar hebben [12] doet niets af aan het repressieve karakter van die avondklok.Weg ermee!
AVONDKLOKDRAMA CONTINUED Ik was bepaald niet de enige.Tegen die Avondklok waren in het begin ernstige bezwaren.Er is nog een motie Wilders [oude PVV vijand, verrassend tegen de avondklok]geweest, gesteund door het merendeel van de Tweede Kamer, die de avondklok wegstemde. [13]Maar dat was in november 2020 [14] Toen de regering in januari 2021 opnieuw kwam aanzetten met die Avondklok,stemde de Tweede Kamer WEL voor. [15]Helaas…..Grappig was wel, dat PVV en Denk, anders gezworen vijanden, beiden feltegen de Avondklok waren en zijn, [16]Avondklokrellen braken uit, waaraan vogels van verschillende pluimage deelnamen [17]Een rare combinatie van Qanon neo nazi’s [18], Viruswaanzin gekkies vancult voorman Willem Engel [die gek van de ”groepsknuffel” op het Malieveld”in Coronatijd, weet u nog?] [19] en ”balende” jongeren. [20]Op een gegeven ogenblik was dat wat geluwd, maar het verzet niet gebroken
RUTTE VERZET DE WET PRELUDEWAARHEIDSVIRUS SPANT RECHTSZAAK AAN OM AVONDKLOK Laat er geen misverstand over bestaanIk vind viruswaanzin voorman Willem Engel gevaarlijk, misleidend enbijna lachwekkend met zijn so-called ”proefschrift” dat niet is gepubliceerd[dus met andere woorden, niet bestaat, want proefschriften worden standaard gepubliceerd!] [21], maar natuurlijk wel is te bestellen [22]Hij is de man van de Groepsknuffel op het Malieveld [23], ontkent corona, heeftlak aan alle veiligheidsmaatregelen, die onze gezondheid moeten beschermenEN zijn protesten worden bezocht en gedeeld door hele en halve neo nazi”s [24]Een gevaarlijk stel dus, die coronavirusontkenners Maar dat wil niet zeggen, dat hij en zijn cluppie. zoals iedereen in Nederland,geen recht zou hebben op een eerlijke rechtsgang, of dat de uitspraak vande rechter tav hun rechtszaken niet zou moeten worden gerespecteerd. Willem Engel en zijn Viruswaarheid club spande dus een rechtszaak aantegen de Staat der Nederlanden en hij werd in het gelijk gesteld, want de rechter bepaalde, dat de avondklok ”per direct” moest worden opgeheven. [25]Dat het kabinet daartegen in beroep ging [26], was te voorzien, te verwachtenen verder rechtmatig.Tot zover niets aan de hand.Ook nog werd besloten, dat hangende het Beroep, de Avondklok in standzou blijven. [27] RUTTE VERZET DE WET/SPOEDWET/SPOEDWET
Maar toen ging het kabinet raar doen.Want om te voorkomen, dat Viruswaarheid in Hoger Beroep toch inhet gelijk gesteld zou worden-en dat dus de Avondklok zou worden opgeheven- kwam het kabinet met de constructie van een ”spoedwet”, die de Avondklok danin ieder geval zou handhaven. [28]En inmiddels hebben zowel Eerste als Tweede Kamer met die spoedwet ingestemd. [29]
RUTTE VERZET DE WET/DIKKE M VINGER NAAR DE RECHTSPRAAK Zoals fijntjes door de media gemeld, komt het er dus op neer, dat door deinstemming met die spoedwet, de Avondklok van kracht blijft, ondanks de uitslag van het Hoger Beroep, waarvan uitspraak op vrijdag 26 februari annoDomini 2021. [30] Dit is wel heeel verregaand, want hiermee steken Rutte en co, maar ookde Eerste en Tweede Kamer, een dikke M vinger uit naar de rechtspraak.Met andere woorden:Het oordeel van de rechter wordt opzijgeschoven, een ongekende politiekemove in een land, dat zich rechtsstaat noemt.Onacceptabel en ondemocratisch. Geen wonder, dat Denk voorman Kuzu Rutte ”de dictator van de Lage Landen” noemde in verband met dat promoten van die spoedwet [die toen nogniet was aangenomen] [31]Hij werd hierover teruggefloten door Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib [32],waarbij het opvallend is, dat zij Wilders, leider van de fascistische PVV,NIET terugfloot, toen hij premier Rutte ”de vleesgeworden oneerlijkheidin Nederland” noemde. [33]Maar dat even terzijde. Je kunt erover twisten, of Kuzu met die ”dictator” opmerking te verging-ik zou liever zeggen ”dictatoriale trekken”, maar voor mij is duidelijk,dat met die spoedwet, die over het oordeel van de rechter heen stapt,een gevaarlijk precedent is geschapen.Wat bij mij de vraag rijst:Waarom wil Rutte koste wat kost, die Avondklok behouden? DE WET VERZETTEN Net als Prins Maurits [stadhouder, zoon van Willem van Oranje] in het begin van de 17 eeuw [al was context en situatie’natuurlijk totaal anders], hebben Rutte en co ”de Wet verzet” [34]Ze hebben de uitspraak van de rechter platgewalst met een spoedwet,die nota bene is aangenomen door Eerste en Tweede Kamer, die de pijlers’horen te zijn in de verdediging van wat men rechtsstaat en democratischebeginselen noemt.Dit is zeer ernstig. En hiertegen past verzet.Want als op zo’n manier een van de belangrijkste democratische grondbeginselen, respect voor de uitspraak van de rechter, overboordkunnen worden gegooid, waar is dan het einde?Waar is dit een Begin van?
”Het Kamerdebat over de coronamaatregelen heeft zich vandaag de hele dag toegespitst op de avondklok. Onder meer de PVV, Forum voor Democratie en Denk zijn er fel tegen.”
Relschoppers, demonstranten, hooligans. De mensen die de avondklok bewust negeerden, worden verschillend getypeerd. Niet zo gek, want het zijn ook verschillende groepen, zeggen deskundigen. Eén groep valt het meest op: de mensen die bushokjes in elkaar trapten en supermarkten plunderden. “Wat bezielt deze mensen?”, vroeg demissionair premier Rutte zich vanochtend af.
Avondklokrellen worden ze genoemd: de ongeregeldheden in de steden, vlak na het ingaan van de avondklok. De vraag is: in hoeverre heeft die avondklok hier echt mee te maken? Of is het gewoon ‘rellen om te rellen’, zoals sommigen zeggen?
Allereerst: een grote groep Nederlanders had twijfels bij de invoering van de avondklok. In een opiniepeiling van Peil.nl bleek dat 24 procent het geen goede beslissing vond en 30 procent gaf aan het nut ervan te betwijfelen.
Je kunt het natuurlijk ergens mee oneens zijn, maar je wél netjes aan de regels houden. “Ik ben ervan overtuigd dat 99 procent zich houdt aan de maatregelen”, zei Rutte vanochtend. Volgens hem gaat het dus om een kleine groep, maar om wat voor mensen gaat het?
Vooral jongeren hebben moeite met de avondklok
Op beelden is vooral te zien dat het gaat om jongeren. Dit komt overeen met de een peiling, uitgevoerd door DVJ Insights in opdracht van RTL Nieuws, onder jongeren tussen 15 en 25 jaar. 27 procent gaf aan zich soms, regelmatig of vaak niet aan de avondklok te zullen houden.
Op je fiets stappen om toch stiekem samen met een vriend voetbal te kijken, is natuurlijk van een andere orde dan journalisten aanvallen, een auto in brand steken en een winkel plunderen. Laten we het eerst over die groep hebben. Wat kunnen we zeggen over deze relschoppers en hoe kunnen we het gedrag van deze mensen verklaren?
Bekende groepen hooligans
Marco Zannoni is directeur van het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement (COT). “Van belang is een duidelijk onderscheid te maken tussen relschoppers en mensen die oprecht willen demonstreren”, zegt hij ten eerste.
De relschoppers zijn deels bekende groepen, van hooligans tot jeugdgroepen of complotgroepen, legt hij uit. Zij hebben een ‘geweldsachtergrond’ en hebben een organiserende of mobiliserende rol. Volgens Zannoni worden mogelijk ook gelegenheidscoalities gevormd die maar één doel hebben: confrontatie zoeken met de politie.
Gelegenheidsargument om te rellen
Deze groep relschoppers ziet in de avondklok deels een gelegenheidsargument om te gaan rellen. Rellen om te rellen dus. “Natuurlijk zijn er mensen die oprecht willen demonstreren, maar er is nu een mix van verschillende sentimenten. Er zijn verschillende groepen die een gelegenheidsdoel hebben. Dat kan ook anti-overheid en of anti-politie zijn. Mensen sluiten zich daarbij aan en gaan mee doen.”
Premier Rutte typeerde vanochtend over de groep relschoppers als een ‘heel klein groepje mensen’ die ‘crimineel gedrag’ laat zien. Hij ergerde zich duidelijk aan de mensen die hierin een ‘soort van vrijheidsstrijd’ zien. “Met vrijheid heeft dit niets te maken”, zei hij. “Dit zijn gewoon criminele acties.”
Onderliggende problematiek
En dan heb je ook nog de mensen die demonstratief naar buiten gaan, als een vorm van protest. Deze ‘echte demonstranten’ moeten de mogelijkheid houden hun stem te laten horen, vindt Zannoni. Demonstreren moet mogelijk blijven. “De rellen zeggen ook iets over de onderliggende problematiek zoals tweedeling in de maatschappij en andere zorgen en angsten in de samenleving. Mensen in woonwijken die zich niet gehoord voelen en ondernemers die het moeilijk hebben.”
Het lastige is: deze problemen zijn niet op korte termijn op te lossen. “Je moet een beroep doen op de goedwillenden om dit de kop in te drukken. De samenleving moet een stap zetten.”
‘Vergelijk ons niet met plunderende ratten’
Op Facebook gaan berichten rond van mensen die boos zijn op de maatregelen en dit willen laten zien. “Wij staan op tegen de onmenselijke maatregelen die onze overheid genomen heeft”, zo schrijft de ‘Dutch Hooligans Alliance’. “Onder ons zijn burgers uit alle lagen van de samenleving met alle nationaliteiten die het niet meer pikken. Vergelijk ons niet met de plunderende ratten die hier misbruik van proberen te maken. Onder ons zitten ook ondernemers.”
Bij andere rellen wordt ook vaak kritisch gekeken naar de rol van de politie. Otto Adang is lector relbeheersing bij de Politieacademie. Hij denkt dat de overheid zichzelf heeft klemgezet door op de eerste dag van de avondklok meteen te gaan handhaven. Het viel hem op dat mensen direct een boete kregen. Bij eerdere maatregelen vorig jaar werd er eerst gewaarschuwd.
“Een jaar geleden, tijdens de intelligente lockdown, werd het belang van de volksgezondheid genoemd. Nu werd minder benadrukt waarom de avondklok zo belangrijk was. Er is nu ook minder eensgezindheid in de politiek. Een aantal partijen heeft opgeroepen in het kader van de vrijheid je te verzetten tegen de avondklok. Dat heeft ook niet geholpen.”
Hard ingrijpen
Hoe nu verder? Volgens Adang en Zannoni moet de politie zich vooral richten op de grootste vandalen. “Op korte termijn is dit alleen op te lossen door de pakkans van de relschoppers te vergroten. Er moet veel opsporingsonderzoek komen”, zegt Zannoni. Adang: “De gewelddadige groep moet je zo klein mogelijk houden.”
Het feit dat bij de rellen in Eindhoven veel wapens zijn gezien, zoals stokken en boksbeugels, betekent volgens Zannoni dat er een organisatiegraad achter zit. “De eerste associatie zou zijn: hooligans.”
Zannoni noemt het een bijkomend voordeel dat er enorm veel gefilmd wordt. “Mensen filmen zichzelf, eigenlijk wel wonderlijk. Er heerst een gevoel van onschendbaarheid, schuilen in de massa. Dat was inderdaad veertig jaar geleden zo bij de krakersrellen. Dan was er een ME-charge en werd niemand gearresteerd. Nu wordt zo’n charge gefilmd door tientallen mobiele telefoons. De anonimiteit is weg. Dat is een groot voordeel voor de opsporing.”
A secret cabal is taking over the world. They kidnap children, slaughter, and eat them to gain power from their blood. They control high positions in government, banks, international finance, the news media, and the church. They want to disarm the police. They promote homosexuality and pedophilia. They plan to mongrelize the white race so it will lose its essential power.
Does this conspiracy theory sound familiar? It is. The same narrative has been repackaged by QAnon.
I have studied and worked to prevent genocide for forty years. Genocide Watch and the Alliance Against Genocide, the first international anti-genocide coalition, see such hate-filled conspiracy theories as early warning signs of deadly genocidal violence.
The plot, described above, was the conspiracy “revealed” in the most influential anti-Jewish pamphlet of all time. It was called The Protocols of the Elders of Zion. It was written by Russian anti-Jewish propagandists around 1902. It collected myths about a Jewish plot to take over the world that had existed for hundreds of years. Central to its mythology was the Blood Libel, which claimed that Jews kidnapped and slaughtered Christian children and drained their blood to mix in the dough for matzos consumed on Jewish holidays.
The Nazis published a children’s book of the Protocols that they required in the curriculum of every primary school in Germany. The Nazi newspaper, Der Stürmer (derived from the German word for “Storm”) spread the Blood Libel. Hitler’s Mein Kampf, his narcissistic autobiography and manifesto for his battle against the Jewish plot to rule the world, copied his conspiracy theories from the Protocols.
The Nazis worshiped Adolf Hitler as the Leader who would rescue the white race from this secret Jewish plot. Nazi “storm troopers” (“storm detachment” – Sturmabteilung) helped bring Hitler to power. Nazi Germany went on to conquer Europe and murder six million Jews and millions of Roma, Slavs, LGBTQ and other people.
America had its own dark side. Henry Ford echoed Nazi hatred of Jews and had 500,000 copies of the Protocols printed and distributed in the U.S. Father Coughlin preached the Protocols on national radio. The Ku Klux Klan combined its white supremacist racism with hatred of Jews.
QAnon’s conspiracy theory is a rebranded version of the Protocols of the Elders of Zion.
QAnon purveys the fantasy that a secret Satan-worshiping cabal is taking over the world. Its members kidnap white children, keep them in secret prisons run by pedophiles, slaughter, and eat them to gain power from the essence in their blood. The cabal held the American Presidency under the Clintons and Obama, nearly took power again in 2016, and lurks in a “Deep State” financed by Jews, including George Soros, and in Jews who control the media. They want to disarm citizens and defund the police. They promote abortion, transgender rights, and homosexuality. They want open borders so brown illegal aliens can invade America and mongrelize the white race.
QAnon true believers think Donald Trump will rescue America from this Satanic cabal. At the time of “The Storm,” supporters of the cabal will be rounded up and executed.
The QAnon conspiracy theory has now spread to neo-Nazis in Germany, where over 200,000 German QAnon accounts infest the internet. A faction known as “Reichsbürger,” or citizens of the Reich, orchestrated a brief storming of Parliament on Aug. 29.
Many people are perplexed at how any rational person could fall for such an irrational conspiracy theory. But modern social science shows that people in groups don’t always think rationally. They respond to fear and terror. They blame their misfortunes on scapegoats. They support narcissistic demagogues they hope will rescue them.
In the 1930’s, millions of Europeans were unemployed. Violent battles between Nazis and Communists raged in city streets. Democratic governments were powerless. Fascist dictators ruled Spain and Italy. Hitler took power in Germany and conquered Western Europe. Stalin’s Communists conquered the East. The Hitler-Stalin Pact sealed totalitarian rule over most of Europe. It took World War II and the deaths of millions to defeat the Nazis’ genocidal tyranny, and another fifty years to free the gulags of the Soviet Union.
Today the American people suffer from a Plague. Millions of Americans have lost their jobs. Angry mobs roam American cities and battle militarized police and heavily armed militias. The American government seems to be paralyzed. Dictators rule Russia and China. Islamic fascists rule Saudi Arabia and the old Ottoman and Persian empires. The American President appeases Russia, scapegoats China for the pandemic, and looks the other way as Vladimir Putin and Mohammed bin Salman murder their opponents.
In July, the Texas Republican party unveiled a new slogan, “We Are the Storm.” Over a dozen Republicans running for Congress have signaledsupport for the QAnon movement. Marjorie Taylor Greene, a Republican candidate from Georgia who has endorsed QAnon’s views, is likely to win a seat in Congress. The President praises her as a “future Republican star.” The Trump campaign welcomes QAnon supporters to his rallies. When asked about QAnon on national television, the President replied, “I understand that they like me very much, which I appreciate.”
Some leading Republicans have begun to speak out against QAnon. Rep. Liz Cheney, chairwoman of the House Republican Conference, has denounced QAnon as “dangerous lunacy that should have no place in American politics.” Republican leaders such as Rep. Adam Kinzinger and Sen. Ben Sasse have also denounced QAnon. Former Gov. Jeb Bush has said of QAnon, “Nut jobs, racists, haters have no place in either Party.”
The world has seen QAnon before. It was called Nazism. In QAnon, Nazism wants a comeback.
EINDE BERICHT
[19]
”Waarna de demonstratie werd afgelast en er alsnog een paar duizend mensen kwamen opdagen, die geen afstand hielden en geen mondkapjes droegen. Vervolgens stortte een deel van hen zich in een honderdkoppige groepsknuffel, als deden ze een collectieve gooi naar het Guinness World Record voor de Darwin Awards.” HET PAROOLDE WAANZIN VAN ACTIEGROEP VIRUSWAANZIN23 JUNI 2020 https://www.parool.nl/columns-opinie/de-waanzin-van-actiegroep-virus-waanzin~b5ce6269/
Tom Zwitser, de man achter uitgeverij De Blauwe Tijger en geestverwant van Thierry Baudet, beweerde half maart nog dat de overheid veel te weinig deed tegen corona. Volgens hem zag de regering het nieuwe virus als een uitstekende methode ‘om van oude, dure zorgpatiënten af te komen, en om de farmaceutische industrie aan een flinke duit te helpen’. Zwitser riep daarom op tot een ‘totale’ lockdown. Niemand de deur uit!
Niets veranderlijker – of opportunistischer – dan altright, want afgelopen zondag zou diezelfde Tom Zwitser op het podium hebben gestaan bij een demonstratie tegen de lockdown en voor de afschaffing van de 1,5 meterregel.
Die demonstratie was georganiseerd door Virus Waanzin. De groep, die zich inmiddels afficheert als politieke organisatie, is opgericht door Willem Engel. Die stelt onder meer te ‘vermoeden dat het RIVM onderzoeksresultaten heeft vervalst en Van Dissel de Tweede Kamer mogelijk onjuist voorlichtte’. Covid-19 was ‘een vals alarm’, dit is ‘een gewone griepgolf’.
Samen met jurist Jeroen Pols heeft Engel de staat gedaagd om de lockdown te doen beëindigen. Volgens Engel is er sprake van massahysterie en zijn we bovendien allang immuun. Ook gaan de meeste mensen niet dood aan, maar met corona. In de dagvaarding stelt hij dat in Italië ‘naar schatting’ minder dan 300 mensen zijn overleden aan Covid-19, en in Nederland ‘was slechts in 62 gevallen Covid-19 de hoofdoorzaak voor het overlijden’.
Op het podium zou ook Eva van Zeeland staan. Ze noemt zichzelf ‘truth seeker’ en beloofde de eerste honderd vrouwen die zich niet zouden laten vaccineren tijdens hun zwangerschap een blender ter waarde van bijna 400 euro. De volgende gast: Bas Filippini, voorzitter van Privacy First, die zich hartelijk achter de recente rechtszaak tegen 5G schaarde omdat de ‘schadelijkheid ervan niet afdoende afgedekt’ zou zijn. Ook ingepland: Frank Ruesink, die vergeefs tegen de BMR-vaccinatie strijdt en daartoe een rechtszaak wil voeren tegen VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff.
De demonstratie werd ‘geheel belangeloos’ gesteund door een rits horeca- en evenementenbedrijven, waaronder horecabaas en multimiljonair Won Yip. Over de vraag hoe belangeloos die steun was – immers, kern van de demonstratie was het verzet tegen de 1,5 meterregel, de achilleshiel van beide branches – valt te discussiëren, temeer daar Virus Waanzin voor de demo 110 ordehandhavers, een podium, wc-hokje, muzikanten en dj’s had ingehuurd.
‘Een evenement,’ oordeelde de gemeente. Bovendien zouden er teveel mensen komen: tussen de tien- en vijftienduizend, teveel om afstand te kunnen houden.
Waarna de demonstratie werd afgelast en er alsnog een paar duizend mensen kwamen opdagen, die geen afstand hielden en geen mondkapjes droegen. Vervolgens stortte een deel van hen zich in een honderdkoppige groepsknuffel, als deden ze een collectieve gooi naar het Guinness World Record voor de Darwin Awards. Waanzin, dacht ik – waanzin.
EINDE ARTIKEL HET PAROOL
[20] ”Afgelopen week tijdens de rellen rond de avondklok kwamen er beelden voorbij van stenengooiende mensen. Mikpunt: de ME. Wie de stenengooiers waren? Het doet er niet bijzonder veel toe. Ik heb net zo’n hekel aan complotdenkers en hun bevriende hooligans, Qanon nazi’s en meer van dat soort volk als aan de smeris en de staat, laat dat duidelijk zijn. Maar feit is: het waren allang niet meer alleen zij die de straat opgingen. Ze slaagden er niet langer in een strijd voor een vrijheid die ze alleen voor zichzelf wilden voor zichzelf op te eisen, te claimen. De avondklok, onomstotelijk zinloze symboolpolitiek, was voor velen de druppel. De echte, keiharde en voelbare belemmering van bewegingsvrijheid”
Proefschriften zoeken bij de Universiteitsbibliotheek Utrecht. Op deze pagina vindt u hulp bij en informatie over het zoeken naar proefschriften.
Digitale proefschriften
Proefschriften Universiteit Utrecht
Vanaf ca. 2006 worden proefschriften bewaard in de Utrecht University Repository; ze zijn te bekijken via de nationale portal NARCIS externe link. De proefschriften zijn in principe vrij toegankelijk; in sommige gevallen kan de tekst pas na verloop van tijd vrijgegeven worden, bijv. als een onderzoeker nog met een vervolgonderzoek bezig is.
Proefschriften van universiteiten in Nederland
Zoek in de nationale portal NARCIS Proefschriften en andere academische publicaties zijn in de meeste gevallen vrij toegankelijk.
U kunt via de linkerkolom filteren op jaar of instelling/ universiteit.
”Deze Willem Engel is in de eerste plaats een dansleraar. Laten we dat niet vergeten. Zelf zegt hijop de website van viruswaanzin dat hij “wetenschappelijke carrière (heeft) gemaakt als Bio Farmaceutisch wetenschapper nadat hij in 2001 afstudeerde aan de Universiteit van Leiden”. Maar wacht, waarom is hij dan dansleraar geworden? Is het misschien omdat het hem niet lukte om ook daadwerkelijk te promoveren? Op de website van viruswaanzin kun je zijn thesis wel bestellen, maar gepubliceerd is deze niet. Een promovendus zou zijn thesis gepubliceerd hebben. ”
De afgelopen weken heb ik met groeiende verbazing gekeken naar mensen die achter Virus Waanzin goeroe Willem Engel aanlopen. Wie kritiek op hem heeft wordt uitgemaakt voor gezagsgetrouw, gehoorzaam aan de staat en zelfs ‘slaafs’. O ja, en we zijn niet wakker en blijkbaar voorstanders van een politiestaat. Blijkbaar snappen Engel’s volgelingen niet dat het ook nog mogelijk is voor jezelf te denken.
Er is al veel geschreven over deze Willem Engel, ontdekte ik toen ik zelf op zoek ging naar de reden voor de aantrekkingskracht van dit figuur. Ja, ik snap dat je je in je vrijheid beknot voelt. Ja, ik snap dat je het helemaal zat bent. Maar als het antwoord op al die frustratie is om de pandemie te voeden in plaats van deel van de oplossing te zijn en te helpen een eind te maken aan de verdere verspreiding van het coronavirus, dan denk ik dat je helemaal niet zo wakker bent.
Laat ik hiermee beginnen: die groepsknuffel vorige week op het Malieveld is wel heel wat erger dan de rellen en het vechten met de ME diezelfde dag. Dat laatste, daar maakt de staat zich druk over, want de openbare orde is heilig en de politie.. nou ja, die moet alles mogen als het aan de staat ligt. Ik zeg, fuck de openbare orde en weg met de racistische politie en de politiestaat. En weg met die coronawet ook. Maar ik zeg ook: fuck you met je arrogante, egoïstische en asociale gedrag op het Malieveld. Heb je wel bedacht dat ik, en met mij vele anderen, wel weer eens veilig mijn moeder een knuffel wil kunnen geven? Heb je bedacht dat totaal overbelast zorgpersoneel misschien wel eens rust wil? Rust die ze van Engel niet mogen en zullen krijgen want “Mijn stelling is dat de ziekenhuizen niet zijn overgelopen.” [1] Engel gaat volledig voorbij aan het feit dat verplegend personeel zich zwaar onderbetaald en overwerkt maandenlang in vele bochten heeft moeten wringen om levens te redden. Dat het een loodzware tijd is geweest voor hen. Maar Engel denkt alleen aan zichzelf.
Al die regeringsmaatregelen waar je als Engelvolger zo tegen bent, zoals anderhalve meter afstand houden en het afsluiten van verzorgingstehuizen, gaan niet stoppen als je eigenhandig voor een nieuwe opleving van het virus zorgt. En het virus waart niet alleen rond in die afschuwelijke horroroorden die slachthuizen heten. Het is ook opnieuw geconstateerd in die twee verzorgingshuizen en hup! De deur gaat weer op slot. Vreselijk: familie, vaak mantelzorgers van ouderen ook, konden en kunnen er niet bij terwijl zorgpersoneel te weinig materiaal krijgt om veilig de zorg te verlenen en zich niet kon laten testen waardoor het virus kon worden overgedragen aan die geïsoleerde ouderen. Dat is het echte probleem met het overheidsbeleid: het NIET serieus nemen van het virus, te makkelijk denken erover, het niet zorgen voor bescherming, niet zorgen voor voldoende testen, niet zorgen voor het indammen van het virus. Het probleem is niet: het overreageren op het virus, het bang maken ervoor. Ik zou haast willen zeggen: deden ze dat maar! Werden mensen maar eens wat meer doordrongen van het gevaar. Werd er nu maar eens wel gedegen voorlichting gegeven. Want goed voorlichting en consistent beleid zijn een beter medicijn tegen het virus dan repressie, en ook: tegen doorgeslagen complottheorieën. Die hele lockdown had niet eens in beeld hoeven komen.
Maar Willem Engel, goeroe in bange dagen, beweert bij hoog en laag dat het virusgevaar wordt overdreven om repressieve maatregelen in te voeren al kan hij niet uitleggen waarom en hoe, maar daar zit deze pseudowetenschapper toch al niet mee, met bewijs leveren voor zijn stellingen. [2] Het idee van een overheid die angst zaait om repressie te kunnen doorvoeren staat lijnrecht tegenover de werkelijkheid. Dit nog afgezien van het feit dat als de overheid repressie wil opvoeren, ze daar echt geen virusangst voor nodig heeft. De werkelijkheid is dat we een overheid hebben die juist veel te laks met het virus is omgesprongen en nu als een kat in het nauw rare sprongen maakt en beleid voert dat aan de lopende band tegenstrijdig is. Ook houdt de overheid er als altijd een dubbele moraal op na: zo moet er vooral zo snel mogelijk doorgewerkt worden ook al is dat (nog) niet veilig maar worden tegelijk BOA’s op mensen afgestuurd om bij de minste 10 centimeter minder afstand mensen te beboeten en een strafblad op te laten lopen. BOA’s die vervolgens klop krijgen door hun botte manier van doen en daarom weer bewapening eisen en nog krijgen ook. Verfoeilijk ja. De coronawet die nu in de maak is moet noodverordeningen landelijk in beton gieten en is beslist een gevaar voor ons aller vrijheid. Dat is zonder meer waar en het is het waard om tegen in het geweer te komen. Het risico bestaat wel degelijk dat zo’n wet, wanneer eenmaal in gebruik, niet zo tijdelijk zal zijn als nu wordt beweerd. Maar het virus is er niet voor verzonnen en het gevaar wordt er ook niet voor overdreven. Indien Engel bovenstaande reële kritiek op de staat die ons blootstelt aan dit virus, die repressief is en slechte voorlichting geeft, voorop zou stellen in plaats van een hele berg complottheorieën over ons allen uit te storten en mensen op te roepen het virus lekker verder te verspreiden (wat de facto het gevolg van zijn oproepen is), dan zou hij een punt hebben. Maar dat is niet het geval. Hij is feitelijk juist de belichaming van het overheidsbeleid. In extremo. Door het gevolg geven aan zijn oproepen zal het virus zich weer verspreiden en dat maakt Willem Engel een ware Engel des Doods.
Deze Willem Engel is in de eerste plaats een dansleraar. Laten we dat niet vergeten. Zelf zegt hij op de website van viruswaanzin dat hij “wetenschappelijke carrière (heeft) gemaakt als Bio Farmaceutisch wetenschapper nadat hij in 2001 afstudeerde aan de Universiteit van Leiden”. Maar wacht, waarom is hij dan dansleraar geworden? Is het misschien omdat het hem niet lukte om ook daadwerkelijk te promoveren? Op de website van viruswaanzin kun je zijn thesis wel bestellen, maar gepubliceerd is deze niet. Een promovendus zou zijn thesis gepubliceerd hebben. Zou hij gepromoveerd zijn, dan zou hij dat bovendien schaamteloos misbruiken. Meerdere bronnen geven ook aan dat hij niet gepromoveerd is en dat hij juist voor hij dat kon doen dansleraar is geworden. Dat klinkt als een mislukte wetenschappelijke carrière. We kunnen er dus van uitgaan dat deze man, die wel aerosolen bestudeerd heeft maar juist niet met betrekking tot virussen, zich ten onrechte beroept op wetenschap. Volgens mij wil hij gewoon weer danslessen kunnen geven en de maatregelen staan dat in de weg. En daarom roept hij bij hoog en laag dat de anderhalve meter afstand onzin is omdat het virus juist niet in die grote druppels wordt verspreid en wel door aerosolen. Nog wat andere onwetenschappelijke beweringen [3], gespeend van elk bewijs, zijn onder meer de bewering dat er ‘maar iets van tachtig mensen’ in dit land aan corona zijn overleden en dat al die andere doden toevallig corona hadden toen ze ergens anders aan doodgingen en dat koeien zouden zijn geïnjecteerd met een coronavaccin terwijl er nog helemaal geen vaccin is en dat daardoor medewerkers in slachthuizen het virus hebben opgelopen en, en.. “Het virus is er al niet meer!” … Het is teveel om op te noemen. Complotdenkers goochelen in het algemeen voortdurend met cijfers en waarheden, vergelijken maandcijfers met jaarcijfers om hun gelijk te halen, en zo wel meer appels met peren. Wil je wat meer gedegen onderzoek lezen, kijk dan op de website Klopt Dat Wel? [4] en Van Eijck [5]. Intussen loopt Engel net als Baudet in alle openheid handen te schudden omdat ook door aanraking met de hand het virus niet verspreid kan worden, aldus beide ‘heren’. En zo heeft Engel wel meer gemeen met allerhande rechtse figuren die naadloos bij zijn gedachtegoed aansluiten.
Ik zie nogal wat mensen heel erg aanslaan om het imago en de uitstraling van de hippie, de dansleraar, yoga-adept, make-love en geef-elkaar-een-knuffel dreadlocks dragende mediterende witte alternatieveling met een Jezus-complex, dus mag ik je even uit de droom helpen? Deze man is een ondernemer die zich omringt met, en de acties en ongetwijfeld ook de rechtszaken laat financieren door… andere ondernemers [6]. Ondernemers die weer aan de slag willen, zoals horecabaas en multimiljonair Won Yip en nog een hele rij ondernemers en horeca. Mensen met een persoonlijk financieel belang en niet ons aller vrijheid. De demonstratie op het Malieveld die vorige week niet doorging, was georganiseerd door Smart Exit, een horeca-ondernemers initiatief, opgericht door Maurice de Hond en de steenrijke vastgoedmagnaat Klaas Hummel [7]. Hoe anders konden 110 ordehandhavers, een podium, wc-hokje, muzikanten en dj’s worden ingehuurd? Dus: voor wie of wat ga je de straat op eigenlijk? Virus Waanzin is een onderneming en is er niet voor de vrijheid maar voor het geld. Daar sta je dan met je liefde en je vrijheid: voor het grote geld. En dan het rechts gepeupel dat hem omringt en helpt zijn bagger te verspreiden: Cafe Weltschmerz, vast podium voor Forum voor Democratie, en Powned. Moet er nog iets uitgelegd? Op het podium van Virus Waanzin zou zelfs Tom Zwitser hebben gesproken als het door had mogen gaan die eerste keer [7] op het Malieveld. Tom Zwitser is synoniem voor De Blauwe Tijger, uitgever van mensen als Paul Cliteur en Sid Lukassen, beiden ideologen van ‘alt-right’, en ook weer zielsverwanten van eerder genoemde Thierry Baudet. Wil je daar nu echt bij horen? Wil je nog steeds achter goeroe Willem Engel aanlopen? Wil je braaf staan luisteren naar dit soort figuren op het podium? Op de demonstraties die hij en aanverwante Stop The Lockdown en dergelijke schreeuwlelijken organiseren komt bovendien ook hardcore extreem-rechts volk af, als ze het niet al zelf organiseren [8] want ook dat gebeurt onder diezelfde vlag van ‘onze vrijheid’ veel. Vorige week op het Malieveld was trouwens ook Ben van der Kooi aanwezig, een bekende NVU fascist die zelf zegt dat hij niet alleen was. Nu kun je zeggen: kan ik er wat aan doen dat hij er ook is? Maar je kunt ook zeggen: met zulke mensen wil ik niet (meer) samen demonstreren dus ik doe niet (meer) mee. Het kan nog dat je als Engel-adept die denkt voor ‘de vrijheid’ te demonstreren dit soort lieden allemaal niet kent. Wel, dan weet je het nu. Daar wil je toch niet mee geassocieerd worden?
En nog is dit betoog niet af. De laatste dagen maakt Willem Engel het namelijk steeds bonter met zijn uitlatingen. Het was al duidelijk dat hij graag de slachtofferrol zoekt door doelbewust op verboden demonstraties aan te sturen met zijn weerstand tegen het afstand houden en het gebruik van mondkapjes, en ja, die dingen zijn vreselijk benauwd en ik zou het ook niet willen hoeven doen allemaal. Maar het is eenvoudigweg een kwestie van solidariteit met zwakkeren in de samenleving. Ik heb daar wel wat voor over. Wie heeft er nu niet een partner, broer, zus, vader, moeder, opa of oma die risico loopt? Telt hun leven niet? Hoe kun je daar nu niet aan denken als je gaat lopen knuffelen met honderd mensen op het Malieveld? Maar goed, de slachtofferrol dus. Van iemand die geen slachtoffer is. In een video roept Willem Engel nu Black Lives Matter op om mee te doen. [9] Hoe veel meer wit privilege kun je tentoonspreiden door dat te motiveren met: “Wat wij nu meemaken is eigenlijk wat Black Lives al een hele tijd meemaakt (…) en nu wordt het duidelijk dat dat voor ons allemaal geldt.” (ofwel: ‘all lives matter’) Engel vergelijkt hiermee het politiegeweld tegen de door zijn eigen toedoen verboden demonstratie met het politiegeweld dat zwarte mensen dagelijks treft ook al doen ze niks strafbaars. Wil je dat nu echt vergelijken, Willem Engnek? En hoezo verwacht je dat Black Lives Matter samen met alt-right en extreem-rechts komt demonstreren? Bah! Een andere tenenkrommende vergelijking die Engel maakt is die van de anderhalve meter samenleving met marteling [10]: “Het is niet voor niets dat een isoleercel een extreem middel is om binnen een gevangenis nog eens extra te kunnen straffen. Die anderhalve meter hoort denk ik in hetzelfde rijtje thuis als waterboarding.” Nu weet ik toevallig uit eigen ervaring wat het zitten in een isoleercel betekent, anders dan Engel, en ik kan Engel zeggen dat ook deze vergelijking een belediging is. Een schoffering voor iedereen die de marteling van isolatie in een kale cel, en erger nog die van waterboarding, heeft moeten ondergaan. De stelling dat anderhalve meter afstand houden daarmee te vergelijken is wijst opnieuw op zijn behoefte zichzelf in de slachtofferrol te plaatsen. Let op: zichzelf. Niet de geïsoleerde ouderen in verzorgingshuizen die hij tot nog meer isolement veroordeelt als hij zo doorgaat. Samengevat: de beide vergelijkingen zijn een regelrechte schoffering, belediging van (vooral zwarte) slachtoffers van staatsrepressie. Engel wil zo graag roepen dat hij en zijn volgelingen onderdrukt worden dat hij voorbij gaat aan wat echte repressie is. Daarmee ontkent hij die ook.
Tenslotte: een andere geplande spreker vorige week, voorzitter Bas Filippini van Stichting Privacy First), verdedigde doodleuk de verontwaardiging over het feit dat Black Lives Matter wel mag demonstreren. [11] Maar rara hoe kan dat, Willem Engel, dat Black Lives Matter wel mag demonstreren? Zou het kunnen dat Black Lives Matter wel doet aan solidariteit, en dus afstand houden en mondkapjes dragen? Zou dat zomaar kunnen? Maar dat wil je toch niet, afstand houden? En het gaat nog verder want Filippini presteert het namelijk om het volgende toe te voegen: “Een aantal mensen zei het gevoel te hebben drie weken lang naar een slechte Hollywoodfilm te hebben zitten kijken. Ze zeiden geen zin te hebben in de tweespalt die wordt gezaaid door een rage die is gecreëerd door Amerikaanse pr-bureaus.” “Tweespalt zaaien”? “Een rage”?! “Pr-bureaus”?!! Gelooft Filippini dat BLM Cambridge Analytica heeft ingehuurd ofzo? Een van de organisatoren van de Virus Waanzin demonstraties, Krispijn, slaagt er dan ook nog in te vertellen dat “de boosheid over het antiracismeprotest de beweging van Viruswaanzin voedt”… Dat je dat durft te zeggen in plaats van te weerspreken, te weerleggen, het racisme probleem bij jezelf te erkennen en te benoemen. Er is voor de zoveelste keer een zwart persoon door een witte smeris vermoord. Gebeurt hier ook. Daar wordt volledig aan voorbijgegaan. Dit is regelrecht racisme. Wil je daarbij horen, Engelvolgeling? Wil je daartussen staan? Wil je dat rechtvaardigen?
Maar is nu al dat verbieden goed en terecht? Nee. Ik wil niet dat goeroe Willem Engel zich nog meer in zijn slachtofferrol kan wentelen. Ik wil ook niet dat demonstratieverboden gevaarlijke precedenten scheppen. Ik wil wel dat al zijn volgelingen echt wakker worden. Even een reality check graag!
Wil je na het lezen van dit alles nog steeds achter Willem Engel aanlopen? Wil je nog steeds jezelf en mensen om je heen besmetten met het coronavirus? Wil jij, als witte wanne-be alternatieveling werkelijk je positie vergelijken met die van onderdrukte zwarte mensen en tegelijk toestaan dat ze door Virus Waanzin racistisch worden bejegend, beledigd, geschoffeerd? Wil je je scharen achter en meelopen met alt-right en extreem-rechts? Wil je je voor het karretje van ondernemers laten spannen? Of… gaan we met ons allen veilig maar wel anti-autoritair en solidair de straat op? Tegen de repressieve coronawet, maar voor de vrijheid van iedereen, de vrijheid van zwakkeren in de samenleving? En gaan we misschien ook demonstreren tegen de wet die de politie meer wapens en meer vrijbrief geeft voor etnisch profileren en racistisch politiegeweld? Kom je meedoen met Black Lives Matter in plaats van toe te staan dat Willem Engel hen voor het karretje van Virus Waanzin probeert te spannen (spoiler alert: gaat niet gebeuren, het wachten is op hun woedende reactie op de vergelijking)? Het is om te kotsen!
Intussen: wie morgen naar de opnieuw verboden demonstratie op het Malieveld gaat, zal nu ook de steun vinden van Bouw In Verzet. [12] Dat is een club die vorig jaar tegen de stikstof maatregelen actie voerde, net als de boeren van Farmers Defence Force. Ook allemaal rechts tuig, leuk voor een klimaatactivist om als coalitiegenoot te nemen. Ik las ergens op internet trouwens dat Farmers Defence Force ook van de partij zal zijn, maar kon daarvoor geen echte aanwijzing vinden. Het zou zomaar kunnen. En dan? Zou het Engel gaan lukken als hij zegt: “Maak je geen zorgen, we openen de snelwegen als dat moet. Dit is ons land en het is afgelopen. Het is afgelopen met deze onzin.” ? Om de snelwegen te openen komen boeren en bouwers met zwaar materieel natuurlijk wel van pas, al bestaat de kans dat ze die juist blokkeren. Maar als je gaat zeggen dat ‘dit ons land’ is, dan ben je wat mij betreft sowieso al ‘af’. Het is niet zo ver meer verwijderd van ‘eigen volk eerst’, dat ‘ons land’. Want van wie is het dan niet? Van ouderen? Van zieke mensen? Van vluchtelingen die nu buiten Europa worden gehouden om als zondebok voor het verspreiden van het virus te dienen? Van krap behuisde mensen die geen afstand kunnen houden ook al zouden ze dat nog zo graag willen? En van wie is het wel? Van ondernemers? Van allerlei rechts tuig? Van asocialen?
Willem Engel is een gevaarlijk figuur. Hij is Eng. Ik heb hier geprobeerd zo duidelijk mogelijk op een rijtje te zetten wat er allemaal zo problematisch is aan Engel en zijn Virus Waanzin. Had ik al gezegd dat het gebruik van de term ‘waanzin’ nog validistisch is ook? Bij deze dan. Dat is het. Denk zelf, volg Rutte noch Engel, en neem verantwoordelijkheid voor de vrijheid en veiligheid van jezelf en je medemensen. Want dat virus trekt zich niks aan van je behoefte aan vrijheid. Het trekt zich ook niks aan van je gezondheid want ook jonge en gezonde mensen worden getroffen. Het is de overheid, en het zijn figuren als Engel en alle aanverwante clubs, die ons aller vrijheid, veiligheid en levens voortdurend al bekvechtend op het spel zetten. Zo komt Lockdown 2.0 er heel snel aan.
Wees solidair met ouderen Wees solidair met zwakkeren Wees solidair met vluchtelingen Wees solidair met zwarte mensen Wees solidair voor de vrijheid van iedereen en niet alleen van jezelf en het grootkapitaal
”Vervolgens stortte een deel van hen zich in een honderdkoppige groepsknuffel, als deden ze een collectieve gooi naar het Guinness World Record voor de Darwin Awards. Waanzin, dacht ik – waanzin. ”
”Laat ik hiermee beginnen: die groepsknuffel vorige week op het Malieveld is wel heel wat erger dan de rellen en het vechten met de ME diezelfde dag. Dat laatste, daar maakt de staat zich druk over, want de openbare orde is heilig en de politie.. nou ja, die moet alles mogen als het aan de staat ligt.”
”En dan het rechts gepeupel dat hem omringt en helpt zijn bagger te verspreiden: Cafe Weltschmerz, vast podium voor Forum voor Democratie, en Powned. Moet er nog iets uitgelegd? Op het podium van Virus Waanzin zou zelfs Tom Zwitser hebben gesproken als het door had mogen gaan die eerste keer [7] op het Malieveld. Tom Zwitser is synoniem voor De Blauwe Tijger, uitgever van mensen als Paul Cliteur en Sid Lukassen, beiden ideologen van ‘alt-right’, en ook weer zielsverwanten van eerder genoemde Thierry Baudet.Wil je daar nu echt bij horen? Wil je nog steeds achter goeroe Willem Engel aanlopen? Wil je braaf staan luisteren naar dit soort figuren op het podium? Op de demonstraties die hij en aanverwante Stop The Lockdown en dergelijke schreeuwlelijken organiseren komt bovendien ook hardcore extreem-rechts volk af, als ze het niet al zelf organiseren [8] want ook dat gebeurt onder diezelfde vlag van ‘onze vrijheid’ veel. Vorige week op het Malieveld was trouwens ook Ben van der Kooi aanwezig, een bekende NVU fascist die zelf zegt dat hij niet alleen was. Nu kun je zeggen: kan ik er wat aan doen dat hij er ook is? Maar je kunt ook zeggen: met zulke mensen wil ik niet (meer) samen demonstreren dus ik doe niet (meer) mee. Het kan nog dat je als Engel-adept die denkt voor ‘de vrijheid’ te demonstreren dit soort lieden allemaal niet kent. Wel, dan weet je het nu. Daar wil je toch niet mee geassocieerd worden?”
De avondklok moet per direct worden opgeheven. Dat heeft de rechtbank in Den Haag bepaald in een zaak die was aangespannen door de stichting Viruswaarheid. De maatregel is op verkeerde rechtsgronden genomen, oordeelt de rechter.
De Nederlandse staat gaat in hoger beroep. Dat dient om 16.00 uur vanmiddag. De rechter is gevraagd de avondklok te handhaven zolang er geen definitieve beslissing is genomen.
Volgens de voorzieningenrechter maakt de avondklok een vergaande inbreuk op het recht op bewegingsvrijheid en de persoonlijke levenssfeer. Daarvoor is een zeer zorgvuldige besluitvorming nodig, oordeelt de rechter.
Voor de invoering van de avondklok is echter gebruikgemaakt van de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag, waarbij de Eerste en Tweede Kamer niet hoeven te worden betrokken bij de besluitvorming. Er was volgens de rechter echter geen sprake van “bijzondere spoedeisendheid” om de wet in te zetten. Het feit dat vóór de invoering al vaker over invoering van een avondklok was gesproken, illustreert volgens de rechtbank dat niet is voldaan aan de “bijzondere eisen” die voor activering van de wet vereist zijn.
“Een verstrekkende maatregel op basis van een noodwet mag slechts gegeven worden als zich daadwerkelijk een acute noodsituatie voordoet, die bovendien niet met andere minder vergaande middelen is op te lossen.”
De Raad van State uitte onlangs in een advies al zijn twijfels of de avondklok op de juiste manier werd ingezet. De hoogste bestuursrechter stelde dat de invoering afweek van het instellen van andere coronamaatregelen, die werden vastgelegd in tijdelijke wetgeving. “Een wijziging van deze wet kan in korte tijd tot stand komen”, schreef de Raad van State in het advies.
Nut nog niet bewezen
De landsadvocaat voerde namens de Staat aan dat de coronapandemie een dermate ernstige situatie is en daarom een spoedprocedure voor het instellen van de avondklok op zijn plaats was. Ook bleken andere coronamaatregelen niet voldoende om de pandemie te bestrijden.
De rechter wijst erop dat het nut van de avondklok nog niet is bewezen, omdat tegelijk met het instellen van de avondklok ook andere coronamaatregelen werden ingesteld. Het kabinet gaat uit van een stijging van 10 procent van de coronabesmettingen wanneer de avondklok wordt afgeschaft en de strikte bezoekregeling (één persoon per dag) wordt losgelaten.
Boetes nog geldig?
Volgens noodrechtspecialist Adriaan Wierenga betekent de uitspraak dat de avondklok per direct niet meer geldig is. “Dat kan een rechter beslissen en dat is hierbij gebeurd.” Het is daarom afwachten wat de Staat gaat doen, zegt hij. “Die kan vandaag in een spoedberoep gaan en de uitspraak aanvechten.”
Het opheffen van de avondklok kan echter niet worden uitgesteld door het aantekenen van een hoger beroep, zei de rechtbank daarover. “Het instellen van een hoger beroep heeft namelijk geen schorsende werking”, zegt Wierenga.
Ook de boetes voor de overtreding van de avondklok kunnen nu worden aangevochten. “Het kan dat de rechtbank je gelijk geeft en de boete kwijtscheldt omdat er geen goede juridische basis voor is gebruikt.” Tot vorige week heeft de politie bijna 26.000 avondklokboetes uitgedeeld.
Viruswaarheid blij
De avondklok ging in op zaterdag 23 januari en zou aanvankelijk 3,5 week duren, maar de maatregel werd vorige week verlengd tot en met 2 maart. Wie zonder geldige reden op straat komt, riskeert een boete van 95 euro.
De rechtszaak was aangespannen door de stichting Viruswaarheid, die wordt geleid door Willem Engel en Jeroen Pols. Zij stelden dat de “inperking van grondrechten, die zijn verankerd in de grondwet en internationale verdragen, niet zo maar terzijde kunnen worden geschoven”.
Viruswaarheid laat weten heel blij te zijn met de rechterlijke uitspraak. Voorman Willem Engel noemt het “een flinke opsteker”. “Ons vertrouwen was tot een minimum gedaald omdat we eerdere zaken hebben verloren. Maar deze zaak is zo evident en dat heeft de rechtbank nu ook ingezien.”
Den Haag, 16 februari 2021De voorzieningenrechter in Den Haag heeft vandaag de vorderingen van Stichting Viruswaarheid.nl om de avondklok in Nederland buiten werking te stellen toegewezen. De avondklok moet per direct worden opgeheven. Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezagVoor het invoeren van de avondklok is gebruik gemaakt van een bijzondere wet, de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag (Wbbbg). Die wet biedt het kabinet de mogelijkheid om in zeer spoedeisende en buitengewone omstandigheden een avondklok in te stellen, zonder dat daarvoor eerst een wetgevingstraject – waarbij de Eerste en Tweede Kamer vooraf worden betrokken – moet worden doorlopen.De voorzieningenrechter heeft geoordeeld dat bij de invoering van de avondklok geen sprake was van de bijzondere spoedeisendheid die nodig is om gebruik te kunnen maken van de Wbbbg. Dit blijkt uit het feit dat vóór de invoering van de avondklok al vaker over de mogelijkheid van een avondklok was gesproken.De Wbbbg is dus ingezet terwijl er geen sprake was van een situatie waarvoor de wet is bedoeld, zoals bijvoorbeeld het geval is bij een dijkdoorbraak. Daarom is de inzet van deze wet om de avondklok in te stellen niet legitiem.Inbreuk op rechtenDe avondklok maakt een vergaande inbreuk op het recht op bewegingsvrijheid en de persoonlijke levenssfeer en beperkt (indirect) onder meer het recht op vrijheid van vergadering en betoging. Dit maakt een zeer zorgvuldig besluitvormingsproces nodig. ZIE TEKST UITSPRAAK RECHTBANK https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBDHA:2021:1100
Bij het gerechtshof Den Haag dient om 10.00 uur het hoger beroep in de zaak over de avondklok. Zeer waarschijnlijk volgt later op de dag al de uitspraak. Mocht de beslissing opnieuw in het nadeel van de Staat uitvallen, dan heeft het kabinet nog een spoedwet achter de hand om de avondklok in stand te houden.
De Staat verloor dinsdag de rechtszaak die protestgroep Viruswaarheid had aangespannen. De rechter concludeerde dat een goede onderbouwing van de avondklok ontbreekt en dat de maatregel op basis van een verkeerde wet is ingevoerd. Daarom moest de maatregel per direct worden opgeheven.
Het kabinet maakte gebruik van de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag (Wbbbg). Volgens die wet mag het kabinet in het geval van zeer spoedeisende belangen een ingrijpende maatregel invoeren zonder de Tweede en Eerste Kamer hierbij te betrekken. Volgens de rechter ontbrak dat spoedeisende belang echter, omdat de maatregel al vóór de invoering van de avondklok uitvoerig besproken werd.
De Staat is het niet eens met het oordeel van de rechter en probeert de avondklok via een hoger beroep in stand te houden. Tegelijkertijd verschafte het kabinet zichzelf ook tijd om een andere oplossing te vinden, aangezien het hof besloot de afschaffing van de avondklok te koppelen aan de uitkomst van het hoger beroep. De zaak is via een livestream te volgen.
Bewindslieden hebben inmiddels een spoedwet met een andere juridische grondslag voor de avondklok opgetekend. Het plan moet nog worden beoordeeld door de Eerste Kamer. De senatoren buigen zich vanaf vrijdag 9.30 uur over de spoedwet.
Donderdag schaarde een meerderheid in de Tweede Kamer zich al achter de avondklok. Daarbij werd forse kritiek geuit op het kabinet, dat met “juridisch geklungel” verantwoordelijk wordt gehouden voor de huidige situatie, zo oordeelden oppositiepartijen.
Update: De avondklok blijft gelden, in elk geval tot de zaak in hoger beroep is behandeld. Dat heeft het hof in Den Haag dinsdagavond bepaald. Het hoger beroep dient aanstaande vrijdag.
Eerder: De avondklok stopt vandaag, nadat de rechtbank Den Haag heeft bepaald dat het kabinet de maatregel niet op zorgvuldige wijze heeft genomen. Dat gebeurde in een zaak die was aangespannen door de corona-ontkenners van stichting Viruswaarheid. Nu.nl meldt:De avondklok is ingesteld op basis van een noodwet, waarin staat dat een kabinet in noodgevallen regels kan invoeren zonder overleg met Tweede en Eerste Kamer. Maar volgens de rechtbank was de avondklok geen noodsituatie “zoals het geval is bij een dijkdoorbraak”.
Het kabinet vecht de uitspraak dinsdagmiddag nog aan. Via een spoedappèl wordt gevraagd de uitspraak in afwachting van een hoger beroep te schorsen. Mark Rutte noemde de uitspraak van de voorzieningenrechten een tegenvaller.
“De avondklok is een middel en geen doel”, aldus Rutte in een persconferentie. “En dat doel is het coronavirus onder controle krijgen.” De premier zegt er ‘geen seconde’ aan gedacht te hebben om de avondklok nu af te schaffen. “Daarom roep ik iedereen met klem op om zich aan de avondklok te blijven houden.”
Minister van Justitie Ferd Grapperhaus kondigde ondertussen een spoedwet aan, om de avondklok te behouden.
De regering heeft bij de invoering van de avondklok gebruikgemaakt van de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag (WBBBG). Omdat er bij de invoering van de avondklok geen sprake was van ‘bijzondere spoedeisendheid’ had het kabinet ook de Eerste en Tweede Kamer moeten betrekken bij het besluit.
Omdat er al langer over de avondklok werd gesproken, bewijst volgens de rechtbank dat er geen sprake was van een situatie waarvoor de wet is bedoeld. Ondertussen maakte de maatregel wel “een vergaande inbreuk op het recht op bewegingsvrijheid en de persoonlijke levenssfeer en beperkt (indirect) onder meer het recht op vrijheid van vergadering en betoging”, oordeelt de voorzieningenrechter.
Universitair rechtsdocent Manon Julicher waarschuwde vorige week al in een opiniestuk in Het Parool dat de juridische basis voor de avondklok twijfelachtig was.In principe kan de WBBBG alleen in werking treden als er een nationale noodtoestand is uitgeroepen – dat is nu niet het geval. (…) Dit knelt temeer nu er ook een andere juridische route voorhanden was geweest. Want hadden we niet net een nieuwe wet gemaakt om de coronamaatregelen te regelen? Dat klopt, de Tijdelijke wet maatregelen Covid-19 (TWM), die op 1 december in werking is getreden. Deze wet had op korte termijn zodanig gewijzigd kunnen worden dat deze ook een basis voor de avondklok zou verschaffen. Dat concludeerde ook de Raad van State in zijn advies over de avondklok. Als hiervoor was gekozen, zou het parlement vooraf moeten instemmen, iets dat bij de invoering van de avondklok prima had gekund. De WBBBG had dan niet ingezet hoeven worden.
Ook de Partij voor de Dieren, D66 en SGP waarschuwden dat de maatregel op juridisch drijfzand was gebouwd.
PvdD heeft de regering gewaarschuwd voor de juridische kant v/d avondklok:
Het is niet zo dat het kabinet hier niet voor gewaarschuwd is. O.a Stieneke van der Graaf (ChristenUnie) en Kees van der Staaij (SGP) maakten bij de verlenging van de avondklok al bezwaar over de juridische grondslag die werd gebruikt. #avondklokpic.twitter.com/LbthoxNPRR
Om zeker te zijn dat de avondklok overeind blijft, is er met enorme spoed een nieuwe wet voor gemaakt. Dat zal de politieke schade echter niet kunnen wegnemen.
Het moet een record zijn. Ambtenaren van het ministerie van Justitie schreven dinsdag in zo’n vijf uur een nieuwe wet voor de avondklok. En met lichtsnelheid ging het wetsvoorstel daarna naar de Raad van State voor advies – spoedadvies welteverstaan. Donderdag buigt de Tweede Kamer zich al over de avondklok 2.0. De Eerste Kamer staat daarna klaar om de wet te behandelen, zodat die vrijdag van kracht kan zijn.
Debacle
Het is operatie reparatie, daags na het debacle rond de avondklok. Want vrijdag staat de overheid opnieuw tegenover de protestgroep Viruswaarheid. Dan dient het hoger beroep in de rechtszaak die de tegenstanders dinsdag wonnen. Weliswaar besliste het Haagse hof later die dag dat de avondklok tot er een uitspraak in het beroep is van kracht blijft, maar daarmee was het gevaar voor het kabinet nog niet geweken. Mocht Viruswaarheid het hoger beroep winnen en er is nog geen nieuwe wet, dan is de avondklok van de baan.
Het kabinet wil het er niet op wagen. De Haagse rechter oordeelde dat het kabinet de verkeerde wet heeft gebruikt om de avondklok te stutten. Een vormfout, met chaos tot gevolg. Het kabinet hoopt met een nieuwe wet de orde te herstellen. Als de nieuwe wet is aangenomen, doet het oordeel van de rechter er niet meer toe.
Politieke steun
Dus begonnen premier Mark Rutte en minister van Justitie Ferd Grapperhaus meteen rond te bellen. Grapperhaus belde met de Raad van State om te vragen om een zo snel mogelijk advies ten aanzien van de nieuwe wet, die op dat moment nog niet eens af was.
En Rutte klom in de telefoon voor het ‘politieke deel’. Hij belde met de fractievoorzitters van de partijen die de avondklok hadden gesteund om hen plan B voor te leggen. Met excuses omdat de Tweede Kamer nu moet terugkomen van reces. “Maar echt,” zo drukte hij hen op het hart, “het is nodig.”
Daarmee wordt de politieke schade overigens niet hersteld. Eerder stemden 116 van de 150 Tweede Kamerleden in met de avondklok. Maar dat was vóór het ‘geblunder’, het ‘juridische geklungel’, het ‘rommeltje’ waarover sommigen van hen nu spreken. Oppositiepartijen die de avondklok eerder steunden, wilden woensdag nog niet zeggen of ze dat nu weer zullen doen.
Het kabinet ligt toch al onder vuur over de aanpak van de pandemie – van tekorten aan testen, tot weifelend ingrijpen en van traag vaccineren tot gebrekkige communicatie.
Premier Rutte hield het woensdag op een ‘tegenvaller’, maar de minister-president had in de crisisaanpak altijd één doel: ‘Duidelijk’ en ‘voorspelbaar’ zijn voor de bevolking. Wat hij leverde was chaos. En dat zal de oppositie hem vandaag in een Kamerdebat zeker aanwrijven.
Principe
Bovendien zal de in grote haast gemaakte spoedwet ook niet de schoonheidsprijs winnen, gezien de kritische op- en aanmerkingen van de Raad van State. Het hoogste adviesorgaan begrijpt niet dat de avondklok niet gewoon is ondergebracht bij de coronawet. Juist op dat soort technische, juridische keuzes, ging het kabinet bij de rechter dinsdag nat. Dat zal dus nog wat uitleg vergen.
Dat een meerderheid de avondklok zal afschieten, lijkt twijfelachtig. De reden waarom hij er moest komen (bestrijding van de pandemie) is nog steeds geldig. VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff stoof alvast voor de troepen uit door te zeggen dat de avondklok ‘helaas onverminderd noodzakelijk’ is. De uitspraak van de rechter ging slechts ‘over de manier waarop het besluit genomen is’. Ofwel: de techniek, niet het principe.
De Eerste Kamer heeft zich weliswaar nog helemaal niet uitgesproken over de avondklok, maar als de coalitiepartijen de steun van SP, GroenLinks en of de PvdA vinden, blijft de maatregel overeind.
Met een nieuwe spoedwet heeft het kabinet de avondklok alsnog gered. Wel gaat een maximale duur van drie weken gelden, tenzij het parlement wil verlengen. In de Tweede Kamer is er alsnog voldoende steun voor de maatregel, maar niemand heeft een goed woord over voor het ‘gestuntel’.
Eerder deze week zette de rechter een streep door de avondklok: het kabinet had volgens de Haagse rechtbank de verkeerde wet toegepast om het middel juridisch te staven. Vrijdag dient het hoger beroep in de rechtszaak die protestgroep Viruswaarheid had aangespannen.
Om dat overbodig te maken, komt het kabinet met een nieuwe spoedwet. In de Tweede Kamer is daarvoor steun, maar het kabinet moest in een debat wel bakken kritiek incasseren.
PVV-leider Geert Wilders sprak van een ‘afgang’, die de ‘geloofwaardigheid’ van het kabinet heeft geschaad. “Wat een blamage. Er is broddelwerk geleverd. We zijn een avondklok in gerommeld, terwijl deze niet bewezen effectief is. De rechter is het met de PVV eens, dat gebeurt ook niet iedere dag, maar nu dus wel.”
Wilders hekelde ook dat er dinsdag zo snel hoger beroep mogelijk was, waardoor de avondklok die avond toch van kracht bleef. “Anders gaat het nooit zo snel. Dit stinkt aan alle kanten.”
Wet
De SGP, die eerder al waarschuwde dat het kabinet de verkeerde wet had gebruikt, vroeg zich af of het kabinet de Tweede en Eerste Kamer wilde passeren in eerste instantie. “Ik zie dat het geen onzin is dat de avondklok nodig kan zijn, maar er had meer zorgvuldigheid gepast.”
Wybren van Haga stelde namens Forum voor Democratie, dat ‘tegen iedere vorm van avondklok is’, voor om deze alleen mogelijk te maken voor beperkte tijd, zoals een aantal weken. “Dat is nu niet opgenomen in de wet.”
De VVD maakte duidelijk dat het achter de avondklok blijft staan. “Het was, is en blijft nodig,” zei Kamerlid Jeroen van Wijngaarden. Ook de SP en de PvdA, belangrijk voor het vergaren van een meerderheid, zeiden ondanks alle bezwaren achter de avondklok te blijven staan.
‘Tegenvaller’
Demissionair premier Mark Rutte noemde het nog eens een ‘tegenvaller’ dat de avondklok wankelde. “Want dit gaf onduidelijkheid. Zeker omdat er veel draagvlak is voor de avondklok, door de ernstige gezondheidscrisis.”
“U heeft dat draagvlak aan diggelen gegooid,” zei Wilders.
Rutte: “Niemand zit te wachten op een avondklok. Maar we moeten deze crisis bestrijden.”
De premier spreekt echter tegen dat het kabinet ‘een fout’ heeft gemaakt en wil daarom, los van de vervangende wet, ook het hoger beroep doorzetten. Dat heeft ook mogelijk gevolgen voor de ongeveer 26.000 uitgedeelde boetes. Advocaten vechten die nu aan, maar dat wordt minder kansrijk als de overheid alsnog gelijk krijgt in hoger beroep.
PVV-leider Geert Wilders hekelde het feit dat nog dezelfde dag het schrappen van de avondklok kon worden teruggedraaid. Zo was er direct een spoedwet nodig, kon de Staat nog dezelfde dag terecht voor hoger beroep en was de Raad van State beschikbaar voor spoedadvies over de wet. “Gewone mensen krijgen dat niet voor elkaar. Die kunnen niet even snel bij de rechter terecht, kijk maar naar de toeslagenaffaire. Maar meneer Rutte heeft het nummer van de Raad van State en kan meteen terecht.”
Een verbeten Rutte wees die suggestie van de hand. Het gerechtshof zelf zou het mogelijk hebben gemaakt dat snel hoger beroep mogelijk was. “Ik zit niet voor mezelf in de politiek, maar omdat ik van dit land houd”, aldus Rutte.
Bloedspoed
Nu de Tweede Kamer akkoord is met de avondklok, gaat de wet met bloedspoed naar de Eerste Kamer. Die kan zich er uiterlijk vrijdag nog over buigen. Ook daar lijkt er een meerderheid te zijn, maar dat is niet geheel zeker: de Eerste Kamer heeft zich nog helemaal niet uitgesproken over de avondklok, maar als de coalitiepartijen de steun van SP, GroenLinks en/of de PvdA vinden, blijft de maatregel overeind.
Een meerderheid in de Eerste Kamer heeft vrijdagavond ingestemd met de spoedwet om de avondklok in stand te houden. Hierdoor blijft de avondklok tot en met minstens 2 maart van kracht, ongeacht de uitslag van de rechtszaak die nog loopt over de ingrijpende maatregel.
Voor het wetsvoorstel stemden 45 senatoren voor en 13 tegen. De wet gaat dit weekend al in.
De Staat verloor dinsdag de rechtszaak die protestgroep Viruswaarheid had aangespannen. De rechter concludeerde dat een goede onderbouwing van de avondklok ontbreekt en dat de maatregel op basis van een verkeerde wet is ingevoerd. Daarom moest de maatregel per direct worden opgeheven.
Het kabinet kwam daarom deze week met een spoedwet op basis van een andere juridische grondslag, waardoor de avondklok alsnog kon blijven gelden. Donderdag schaarde een meerderheid van de Tweede Kamer zich achter deze wet. Vrijdagavond kwam de wet ook door de Eerste Kamer.
De Senaat vergaderde vrijdag de hele dag over de spoedwet in de Ridderzaal. In de Eerste Kamer klonk veel kritiek op de juridische onderbouwing, maar toch tekende zich een ruime meerderheid af.
Eerder op vrijdag diende ook het hoger beroep in de avondklokzaak. Het gerechtshof in Den Haag luisterde naar de argumenten van Viruswaarheid en de Nederlandse staat, maar doet pas volgende week vrijdag uitspraak. Tot die tijd blijft de ‘oude’ avondklokregeling gewoon van kracht. Daardoor was het voor de Eerste Kamer minder belangrijk om nu direct te stemmen over de nieuwe wet.
”En voorzitter, dit getuigt ervan, dat deze man, die daar zit, zich opstelt alsde dictator van de Lage Landen.” 0.35-0.40
YOUTUBEWOEDE OM UITSPRAAK KUZU IN DEBAT
”Voorzitter, ondanks dat de premier is gevloerd door de rechter, wilRutte de avondklok er nu toch doorheen drukken met een spoedwet.En dat getuigt van dedain, arrogantie, minachting voor de rechter enminachting voor Nederland.Voorzitter, het verbaast me ook dat het dus kan met een turbo spoedwet heals met dezelfde voortvarendheid Rutte zich had ingezet voor de compensatievan de ouders van de toeslagenaffaire dan was dat een goede zaak geweest.Maar toen kon het allemaal niet.Nu kan het plotseling wel allemaal heel snel.En voorzitter, dit getuigt ervan, dat deze man, die daar zit, zich opstelt alsde dictator van de Lage Landen.Met die spoedwet poetst deze premier……[KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB]”Mag ik u even onderbreken……” [KUZU/DENK]: ”Dat mag, voorzitter….” [KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB] ”Ik vind het nogal wat, als u iemand een dictator noemt ……”[KUZU/DENK]: Ja voorzitter, ik blijf wel bij die woorden, want het getuigt erwel van, dat wanneer je het parlement passeert en een maatregel doordrukt, ik hou die woorden in stand en ik ga over mijn eigen woorden.” [KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB] ”Ja….. zeker, maar ik vind het vrij heftig om een minister president van dictator te beschuldigen en die opmerking wil ik graag,,,,”[KUZU/DENK]: ”Dank u wel”[KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB TEGEN KUZU] ”Was u klaar?”[KUZU/DENK]: ”Ik ben klaar voorzitter”[KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB]:”De heer van Dam”[VAN DAM/CDA]:”Ja, voorzitter, ik heb even zitten denken over wat u zei net tegen collega Kuzu en ik wil eigenlijk mij daarbij aansluiten.Je kunt allemaal van mening zijn, dat de maatregel niet goed is, je kunt vinden, dat de avondklok niet aan de orde is, maar dewoorden, die u gebruikt, sluiten volgens mij niet aan bij datgene, datNederland van ons verwacht, dat wij gezamenlijk die crisis aanpakken.En ik zou u toch wel willen oproepen om uw toon in dat opzicht tematigen en die woorden ook gewoon terug te nemen.Het is echt niet done om onze minister president, democratisch gekozen, een dictator te noemen, ik vind het echt voorbij wat fatsoenlijk is.” [KUZU/DENK]: ”Ja voorzitter, de minister president is niet democratisch gekozen, hij waslijsttrekker van de grootste politieke partij, ik hoef u staatsrechtelijk nietuit te leggen, hoe dat gaat in zo’n formatieperiode en vervolgens zeg ik ookheel duidelijk: Ik ga over mijn eigen toon.Ik maak hier duidelijk een punt en voorzitter, dit is ook het, een deelvan Nederland ervaart het op deze manier en dat breng ik gewoon onderwoorden, ik ga over mijn eigen woorden, ik zeg nogmaals, dat er geenovertuigend bewijs is wanneer het gaat over die avondklok en wanneer we kijken naar de procedure, de manier waarop de rechter, de voorzieningenrechter, het besluit van dit kabinet heeft teruggefloten, enwaarbij er ook eerder debatten over heeft gehad, u zou eigenlijk bijuzelf te rade moeten gaan, waarom u destijds zo happig was op ditvoorstel, waarom u destijds niet die kritiek leverde….”[KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB TEGEN KUZU]:”Ja maar daar ging die opmerking niet over, het ging om het taalgebruiken beschuldigingen richting, in dit geval is het de minister president….”[KUZU/DENK]: ”Voorzitter, ik blijf bij mijn woorden” [KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB TEGEN KUZU]: ”Dat hebben we begrepen””De heer van Dam tot slot op dit punt.” [VAN DAM/CDA]: ”En ook heel kort.Ik denk dat u dat ook fijn vindt.Ik vind, dat we hier het voorbeeld moeten geven en met ditsoort teksten…..inhoudelijk moet u zeggen wat u wil en het staatu natuurlijk volkomen vrij om dat te doen…ik stoor mij aan de toonzetting,dat helpt niet in de bestrijding van de crisis.Dank u wel.”[KUZU/DENK]: ”Voorzitter, daarop reagerend, ik denk, dat er ook heel veel mensenzijn in het land. die zich storen aan de toon van het CDA” [KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB] ”De heer van Wijngaarden.”[VAN WIJGAARDEN/VVD]:”Ja voorzitter, Denk maakt hier een denkfout….” [KUZU/DENK]: ”Aha, grappig….” [VAN WIJGAARDEN/VVD, VERVOLGT]: ”….Want hij gaat niet over zijn eigen toon….hij gaat niet over zijn eigen toon, de toon, die wij hier acceptabel vinden, die bepalen wij ooksamen, dus ik wil de voorzitter daar ook in steunen…….”[KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB TEGEN VAN WIJNBAARDEN] ”Dank u wel….” [VAN WIJGAARDEN/VVD, VERVOLGT]: ”…..Onacceptabel en schofterig.” [KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB TEGEN VAN WIJNBAARDEN]”Dank u wel, dank u wel” [KUZU/DENK]: ”Voorzitter, dat was nou een goeie grap.” [KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB]:”Fijn, dat u ook in alle vrijheid uw bijdrage heeft geleverd”
EINDE YOUTUBE FILMPJE
[32]
”[KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB]”Mag ik u even onderbreken……” [KUZU/DENK]: ”Dat mag, voorzitter….” [KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB] ”Ik vind het nogal wat, als u iemand een dictator noemt ……”[KUZU/DENK]: Ja voorzitter, ik blijf wel bij die woorden, want het getuigt erwel van, dat wanneer je het parlement passeert en een maatregel doordrukt, ik hou die woorden in stand en ik ga over mijn eigen woorden.” [KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB] ”Ja….. zeker, maar ik vind het vrij heftig om een minister president van dictator te beschuldigen en die opmerking wil ik graag,,,,”[KUZU/DENK]: ”Dank u wel”
‘U bent de vleesgeworden oneerlijkheid in Nederland”4.53-4.55 YOUTUBEGEERT WILDERS VS MARK RUTTE: ”WAAR BENT U MEE BEZIG?”SPOEDWET 18-2-2021 HD
[WILDERS/PVV];;’Ik had verwacht dat u zou beginnen met een soort van mea culpa omdat u er een enorme puinhoop van hebt gemaakt.Want het was natuurlijk een genante vertoning wat we hebben gezien inde afgelopen dagen, dat u nu blijkt gewoon de verkeerde wet te hebbengebruikt, waar kamerleden u om verschillende redenen voor hebben gewaarschuwd, verkeerde wet, geen proportionnaliteit,en dat die rechter nugewoon uw hele plannetje, wat dan in werking is getreden, van tafel heeft geveegd.Het is gewoon….van alle kanten heeft u zelf het draagvlak voor die avondkloktotaal aan diggelen gegooid.En mevrouw de voorzitter, wat ik vooral nu ook wil vragen voordat ie dadelijkweer die vragen naar de minister van Justitie verwijst, is, dat u als een haas zo snel ambtenaren een wet hebben laten maken, een beroep heeft ingediendbij het Hof in Den Haag, terwijl mevrouw de voorzitter, als je gewoon Henk, Jan, Peter of weet ik hoe dan ook heet en je hebt een probleem gehad in Groningenmet het gas wat door de Overheid is veroorzaakt waardoor je huis bijna instort,of dat je van de toeslagenaffaire onder andere door de kabinetten in deproblemen bent gekomen, dat je dan jaren moet wachten, voordat je een tegemoetkoming krijgt, dat je jaren moet wachten voordat er een wet komtals die al komt, dat je jaren moet wachten voordat je naar de rechter kan gaanof dat de heer Rutte wat doet en wat zegt u tegen al die mensen?Rutte doet alleen maar wat als het hem zelf uitkomt en de rest van Nederlandkan, kan stikken?Wat is uw boodschap naar die mensen?[KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB]: ”De minister president”[PREMIER RUTTE]:”Voorzitter, wat een totale nonsens.Net of ik zit te wachten op een avondklok of iemand in dit landzit te wachten op een avondklok.We zijn met zijn allen hier, 150 kamerleden en 23 leden van het kabinet zijnbezig om een van de grootste na oorlogse crises in dit land te bestrijden,een crisis, die direct raakt aan onze veiligheid, direct raakt aan onzevolksgezondheid,waarin inmiddels al duizenden mensen door zijn overleden,een oversterfte, enorme aantallen,waardoor heel veel mensen zich heelgrote zorgen maken, wat enorme effecten heeft op onze economie,op hetmaatschappelijk en psychologisch welzijn van ons land,voor jongeren, vanouderen, van iedereen, bedrijven, het heeft enorme impact.En wij menen, dat die avondklok nodig is, ik zal het zo inhoudelijk nogverder onderbouwen, dat die nodig is om die ernstige crisis in de volksgzondheid te bestrijden.Wij menen ook, dat de rechtsgrond waarop we die avondklok hebben gebaseerd, namelijk die W triple BG, die Wet Byzondere BevoegdhedenBurgerlijk Gezag, dat dat een goede rechtsgrond is.En daarom zijn we ook in het Hoger Beroep gegaan, en zullen we ookonze zaak daar plaitoyeren [?] bij het Gerechtshof, dat zijn we aan het doen.Eh….maar tegelijkertijd willen we ook zo snel mogelijk die duidelijkheidcreeeren en daarom hebben we gezegd, we maken ook deze spoedwet eh…op de manier zoals die hier nu ligt na advisering door de Raad van State omdaarmee ervoor te zorgen, dat er in Nederland geen misverstand over kan zijnhoe belangrijk het is dat we de avondklok handhaven, maar het is hier toch niet zo wat de heer Wilders nou beweert, dat ik hier een hobby aan het najagen ben,alsof ik ineens vanaf mijn vroegste geboorte voorstander ben van avondklokken, dit is nodig, omdat we alleen met ook dit instrument op dit moment hopelijk zo kort mogelijk zo’n avondklok nodig hebben als onderdeelvan de virusbestrijding.”[KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB]: ”De heer Wilders.”[WILDERS/PVV]:”Mevrouw de voorzitter, dan had u toch gewoon met de zorg eerder nietgewoon zo’n puinhoop van moeten maken.U heeft de afgelopen jaren de zorg helemaal in al uw zorgvrekkigheidhalf kapotbezuinigd, u heeft ziekenhuizen gesloten, u heeft de verpleegstersen verplegers, die daar werken, het zorgpersoneel niet het salaris gegeven, u heeft intensive care units afgebouwd, u heeft spoedeisende hulppostengesloten, waardoor we inderdaad in een situatie zijn gekomen, dankzij deschuld van u en de VVD, dat we dadelijk dat zo’n paarde, dat u met dat soortpaardenmiddelen bent gekomen als een avondklok.Als u dat op orde was geweest, als u sneller was gaan vrijwillig vaccineren,als u meer orde op zaken had gesteld over het testbeleid, dan was die paniek,dat paardenmiddel van die avondklok verplicht nu helemaal niet nodig geweest.En ik blijf erbij, mevrouw de voorzitter, het is niet, juridisch klopt het niet, dat heeft de rechter, niet alleen Geert Wilders, de rechter heeft gezegd, tot nu toe,het Hoger Beroep is pas morgen,het is onrechtmatig, u heeft de verkeerde wetgebruikt, en u heeft de proportionnaliteit onvoldoende aangetoond, hetzelfde wat de PVV al weet ik hoe lang roept.En dan gaat u, meneer de minister president, en ik wil toch dat u een antwoorderover geeft, want ik weet zeker, dat er veel mensen luisteren, die nu slachtofferzijn geweest van de toeslagenaffaire of veel mensen in Groningen luisteren,die nu al jaren wachten op een tegemoetkoming.En dan is daar een Mark Rutte, die als andere mensen in Nederlandin de problemen zitten, omdat ze als fraudeur zijn aangemerkt terwijlze dat niet waren in de toeslagenwet, omdat ze de pech hadden in Groningente wonen waar u gas zat te bouwen waardoor hun huis half instortte, die na jarenlang nog geen wet hebben gezien, nog geen tegemoetkoming van de kosten hebben gezien, die geen Mark Rutte hebben gezien, die er voor zichdoor het vuur heen ging, en nu heeft u zelf een probleem en u maakt er eenprobleem van Nederland van en dan zegt u ”binnen vijf uur maken we een wet””en we gaan naar die rechter” ”en hup, van Dissel ga ernaartoe”, terwijl hetgeen inhoudelijke zitting is…Waar bent u mee bezig?U bent de vleesgeworden oneerlijkheid in Nederland [4.53-4.55][KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB]: ”De minister president…..”[WILDERS/PVV]: …..Mensen willen dan ook, waarom de normale mensen niet en u wel?”[PREMIER RUTTE]: Voorzitter in de eerste plaats:In de afgelopen jaren zijn er miljarden en miljarden extra naar degezondheidszorg gegaan en met een goede reden:Want de gezondheidszorg staat voor ons allemaal in het veld,zorgt ervoor dat wij, als wij geconfronteerd worden met problemenmet onze gezondheid, dat wij goed, liefdevolle …goeie en liefdevolle zorg krijgen eh….en daarom is het van heel groot belang, dat wij dat doen en allegezondheidszorgstelsels in de hele Westerse wereld hebben gemerkt,dat zij in staat zijn, ja, om korte pieken op te vangen.Maar we hebben het vaker besproken hier, een langdurige pandemiedie langdurig een extra druk op de zorg zet, daar zijn onze stelsels onvoldoendeop berekend en een van de grote vraagstukken waar wij de komendejaren voor staan, hoe wij onze volksgezondheid zo inrichten, dathij ook in staat is om langdurige pieken op te vangen, dat is een.Twee:Wat mij betreft verdwijnt die avondklok onmiddellijk.Hij zit er niet voor mij.Hij is er, die avondklok, omdat we, met zijn allen, ik zei het net, 150 kamerleden, 23 kabinetsleden, een ernstige crisis in onze volksgezondheidmoeten bestrijden, omdat het kabinet ervan overtuigd is, dat daarvoor ook,helaas, naast heel veel andere instrumenten, wetend wat de enorme gevolgen ook van die maatregelen zijn, om ook die avondklok te hebben, omdat jedan op die manier denken wij, in staat bent, thans, en ik kom er zo nader opinhoudelijk, ook die nieuwe Engelse variant zo veel mogelijk in het oprukkenkunt beperken, ook in de besmettelijkheid kunt beperken,zodat we een derde golf zo lang mogelijk voor ons uit kunnen duwen, zodatwe ook geleidelijk aan meer mensen gevaccineerd hebben.Daarom is het op dit moment noodzakelijk om in het pakket maatregelenook die avondklok te hebben en we menen, dat de juridische basis de goede isDus wij doen dit, omdat we, en dat is mijn taak, het land veilig houden, ervoor te zorgen, dat ook de volksgezondheid in ons land, dat die alle mensen zo goedmogelijk beschermt en daarom met Fred Grapperhaus, met Hugo de Jonge, met Tamara van Ark en het hele kabinet, nemen we al die maatregelen, gelukkigsteeds met brede steun in de Kamer en als we fouten maken zullen we dat hiermeteen toegeven.Wij menen hier, dat wij hier een juridische basis hebben gekozen, die standhoudt, maar dat zullen we zien in het Hoger Beroep.Maar we willen ook duidelijkheid.Daarom is het zo belangrijk, dat ook deze spoedwet hier met deze spoed behandeld wordt.[KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB]: ”Ja, meneer Wilders”[WILDERS/PVV]: ”Voorzitter, als het gaat om de zorg, houdt ook hier de heer Rutte Nederlandgewoon voor de gek, hij…u houdt de mensen gewoon straal voor de gek.In de begroting volksgezondheid van uw eigen minister, nota bene van, ookvan uw partij, een van de ministers van Volksgezondheid, staat, in de zogenaamdehoutskoolschets, in de begroting voor 2021, van dit jaar, dat u ernaar streeft omin 2030 nog 50 procent van de ziekenhuizen te sluiten.Dat is het beleid van het kabinet.Het staat gewoon in de begroting, dus kom mij niet aan van ”we moetenmeer investeren”, krokodillentranen, u wil nog 50 procent van de ziekenhuizensluiten, het staat gewoon in uw eigen begroting.Maar een tweede punt mevrouw de voorzitter en ik merk op, ook voor demensen thuis, dat de minister president daar de derde keer niet op in gaat.Het interesseert mij niet wat u vindt, dat u moet nu voor deze wet, maarik heb gevraagd aan u ”denkt u ook nog aan de gewone Nederlanders?”,”denkt u ook nog aan de Nederlanders met hun eigen problemen, dieook weleens in Hoger Beroep moeten, die bijvoorbeeld last hebben van het gas in Groningen, die bijvoorbeeld slachtoffer zijn van de toeslagenproblematiek, diegeen Mark Rutte hebben gezien, meneer Rutte, die hebben geen Mark Rutte gezien, die toen dat bekend werd, zei ”ik ga over vier uur een wet maken, ikga over vijf uur naar de Kamer, dat moet dan morgen naar de Eerste Kamer, ikga naar een rechter om het te herstellen, ik ga voor die mensen, diein de problemen zitten, ga ik ervoor zorgen, Mark Rutte, dat ik binnen eendag of twee een oplossing heb, Jaren hebben ze moeten wachten.En dat maakt uw verhaal zo hypocriet.”[PREMIER RUTTE]: ”Voorzitter, de heer Wilders heeft uiteraard gelijk waar hij zegt, dat wij de afgelopen jaren geconfronteerd zijn met twee zeer ernstige zaken,en dat is inderdaad de aardbeving in Groningen, gevolg van de gaswinning,en inderdaad de verschrikkelijke affaire met de kinderopvangtoeslag,daar heeft hij volkomen gelijk in, dat zijn vreselijke gebeurtenissen en we werken er kei en keihard aan om het onder controle te krijgen.Ten aanzien van het gronings gas zij we erin geslaagd om waar we dachten,dat die gaswinning door zou gaan tot 2030, om die heel snel af te bouwen, dat is dit kabinet gaan doen, Eric Wiebes en het hele kabinet om ervoor te zorgen, dat we veel sneller van het gronings gas afkunnen en er wordt met man en macht gewerkt met Groningen te werken aan zowel schadeherstel als aanversterking.Ten aanzien van de kinderopvangtoeslag, we hebben het rapport Van Dam hieruitvoerig behandeld. het kabinet is met man en macht bezig, met brede steunvan de Kamer, om ervoor te zorgen, en we hebben het niet meer overcompenseren, terecht zeggen de ouders ”wij willen niet gecompenseerd worden, we willen terugkrijgen waar we recht op hebben” , om de oudersterug te betalen wat zij terug horen te krijgen, maar op een manier te doen,dat zij ook een nieuwe start kunnen maken, dat ze niet al dat geld meteen aanschuldeisers kwijt zijn, maar ook een nieuwe start kunnen maken.Daar wordt op dit moment met man en macht aan gewerkt.Dus terecht dat de heer Wilders daar aandacht voor vraagt, vandaag gaathet over de bestrijding van het coronavirus, daarvoor is deze maatregel nodig,en als het nodig zou zijn bij Groningen, of bij de kinderopvangtoeslagaffaireom met spoedwetgeving te komen, zullen we daar natuurlijk geen secondeover aarzelen, zullen we geen seconde over aarzelen, maar het zijn drieverschillende onderwerpen, die ieder hun eigen totale focus vragen, totaleaandacht vragen en die hebben alle drie de onderwerpen.Vandaag de coronabestrijding, daartoe noodzakelijk de avondklok, helaas,vanwege de grote bezorgdheid, die bij ons bestaat en bij alle deskundigenen heel veel mensen ook in het land waar het betreft de altijd nog veel tehoge besmettingscijfers en de verdere toename van het Engelse virus ende nog veel te hoge aantallen mensen in de ziekenhuizen met allegevolgen ook voor kanker en hartoperaties, die ook moeten kunnen doorgaan.”[KAMERVOORZITTER KHADIJA ARIB]: ”De heer Wilders.”[WILDERS/PVV]:”Mevrouw de voorzitter, tenslotte:”Weet u, het gaat over hetzelfde.Het gaat namelijk over rechtsgelijkheid.Het gaat over: hoe snel heb je een minister-president, die is vande VVD in dit geval, die heet Mark Rutte en hoe snel rent hij voor zichzelf en hoe snel rent hij voor de gewone Nederlander.Dat is gewoon hetzelfde onderwerp. dat heet rechtsgelijkheid.En wat zien we nu, mevrouw de voorzitter:Dat die mensen in Groningen en die mensen de slachtoffers van hettoeslagendrama, dat die nog steeds op het geld in grote mate zitten tewachten.En wat had ik nou verwacht:Dat als u dat u dat u snel voor die mensen zou gaan lopenen dat u niet als het u zelf uitkomt, en dan zegt u wel het is Nederland, maar nee, het is Mark Rutte, die met een persconferentie die hij in een keer houdt…..en dan zegt o wat van schande, dat die rechter dat heeft gedaan ennu zegt u tegen mensen ”hou je er toch aan” en ”ik kom met een spoedwet en die moet donderdag door de Eerste Kamer of door de TweedeKamer en vrijdag door de Eerste Kamer, hij wist ook al meteen tevertellen mevrouw de voorzitter, dat vrijdag het Hoger Beroep dient, hij hadhet allemaal geregeld, hij had het allemaal geregeld.En die mensen, die thuis zitten en gewoon niet Mark Rutte heten, nietde toegang hebben om de Raad van State te bellen, niet een landsadvocaat hebben, maar blij zijn als ze met een toevoeging een advocaat toegewezen krijgen om te vechten tegen die grote Overheid, die mensen hebben nog niks gekregen, helemaal niks.En die zien u keihard rennen voor uzelf en u ziet ze niks voor die mensen doen.En dat is niet een ander onderwerp, meneer Rutte.Daar gaan mensen u dadelijk op afrekenen.”[PREMIER RUTTE]: ”Mevrouw de voorzitter, ik zit maar om een reden in de politiek en dat isniet voor mezelf.Ik zit om een reden in de politiek:En dat is omdat ik zielsveel van dit land hou.En ik geloof dat dat ook geldt, zelfs voor de heer Wilders.Zo ken ik hem ook.Hij houdt ook van dit land.En ik geloof, dat we allebei een enorm respect hebben voor onzelandgenoten en hun wijsheid om verstandige besluiten te nemen.En inderdaad:Soms hebben mensen de Staat als bescherming nodig.Dat geldt bij Groningen, dat geldt bij de afwikkeling van dieverschrikkelijke kinderopvangtoeslagaffaire, waarbij de Staat hen gefaaldheeft, daar heeft de heer Wilders gelijk in, daar wordt met man en machtaan gewerkt, maar dat geldt ook voor de coronabestrijding.Wanneer een pandemie over ons land heen rolt en heel veel mensen daarzeer bezorgd over zijn, over hun gezondheid, maar ook van hun ouders en hun grootouders en mensen met een zwakke gezondheid.Daarom zit ik in de politiek.Niet voor mezelf.Die avondklok is er niet voor Mark Rutte.Ik heb die niet persoonlijk nodig voor mijn geluk.Die hebben we nodig, omdat we in dit land die pandemie moetenbestrijden en daarvoor dit instrument helaas op dit momentnoodzakelijk is.Dat doet niets af aan wat de heer Wilders terecht opmerkt overde ernst van Groningen, de aardbevingen en de ernst over de afwikkelingvan de kinderopvangtoeslagaffaire.En ik kan hem verzekeren, dat heeft mijn permanente aandacht, net zozeer alsde afwikkeling van deze vreselijke pandemie;”
EINDE YOUTUBE FILMPJE
[34]
WIKIPEDIAMAURITS VAN ORANJE
https://nl.wikipedia.org/wiki/Maurits_van_Oranje
”Oldenbarnevelt liet de Staten een resolutie aannemen die de geschiedenis in is gegaan als de ‘scherpe resolutie’. Hierin stond dat steden zelf milities op de been mochten brengen om de orde te handhaven. Maurits, als legerleider, zag dit als een schending van zijn positie en pleegde daarop een staatsgreep. Hij ‘verzette de wet’ zoals het werd genoemd. De prins trok steden langs en verving de bestuurders door mensen die hem trouw waren.” HISTORIEKEEN WERELD VAN VERSCHIL: MAURITS ENOLDENBARNEVELDT22 OCTOBER 2019 https://historiek.net/een-wereld-van-verschil-maurits-en-oldenbarnevelt/96092/
Vierhonderd jaar geleden hing er een gespannen stilte over het Binnenhof. Een oude man keek zijn politieke levenswerk in de ogen, terwijl de menigte wachtte op wat zich zou gaan voltrekken. We schrijven 13 mei 1619. Een dag eerder werd Johan van Oldenbarnevelt tot zijn eigen verbazing ter dood veroordeeld. De hoop dat dit vonnis een golf van protest teweeg zou brengen bleek ijdel: Oldenbarnevelt stond er alleen voor. Niemand verhief zijn stem ter verdediging van de voor de Republiek zo verdienstelijke staatsman. Het bleef stil. En daarmee restte Oldenbarnevelt niets meer dan het schavot. Hij richtte zich een laatste maal tot het publiek en sprak zijn befaamde woorden:‘Mannen, gelooft niet dat ik een landverrader ben, ik heb oprecht en vroom gehandeld, als een goede patriot, en zo zal ik sterven.’Dit tragische moment in onze vaderlandse geschiedenis leeft voort tot op de dag van vandaag. Het is dit jaar precies vierhonderd jaar geleden dat de landsadvocaat ten val kwam. En nog steeds zijn historici gepassioneerd door het conflict dat zich ontspon in de vroege zeventiende eeuw tussen Oldenbarnevelt en prins Maurits. Het doodvonnis vormde een trendbreuk voor de jonge Republiek. Nooit meer zouden prins en landsadvocaat harmonieus samen optrekken. Het werd een wisseling van de wacht; een strijd tussen prins- en staatsgezinden die de daaropvolgende eeuwen zou gaan bepalen. Niet alleen heeft het conflict tussen Maurits en Oldenbarnevelt tot een van de weinige politieke moorden geleid uit onze geschiedenis, het bracht de Republiek ook op de rand van een burgeroorlog. Er ontstond namelijk een enorm verhitte sfeer die veel beroering teweegbracht. Maar waar kwamen de spanningen vandaan? Zou de Opstand in bloed worden gesmoord door haar eigen kinderen? En dat terwijl de Spanjaarden toekeken? In andere woorden: hoe kon dit conflict zo enorm uit de hand lopen? Wat ging er vooraf aan die tragische 13 mei 1619? HET TIJ KEERT Na het Plakkaat van Verlatinghe in 1581 waarbij de opstandige gewesten de Spaanse koning Filips II afzwoeren als heer der Nederlanden, begon het er steeds grimmiger uit te zien voor de Opstand. Filips II had de begaafde hertog van Parma naar de Nederlanden gestuurd die zich ontpopte als een kundig veldheer. De hertog deelde zware klappen uit en heroverde forse delen van de Nederlanden. De Opstand kampte ondertussen met een nijpend geldgebrek – wat de sfeer van verdrukking natuurlijk alleen maar versterkte. Tot overmaat van ramp werd Willem van Oranje in 1584 vermoord en viel een jaar later de stad Antwerpen in handen van Parma. Tienduizenden bewoners vluchtten noordwaarts. De opstandelingen stonden, kort gezegd, aan de rand van de afgrond.Toen alle hoop verloren leek, begon het tij ten gunste van de Opstand te keren. Niet alleen werd de ‘onoverwinnelijke armada’ in 1588 verslagen, Filips II beval zijn kundige en gevreesde veldheer Parma ook om de Nederlanden achter zich te laten, om hem mee te laten vechten in de Hugenotenoorlog die Frankrijk verscheurde. De periode van 1588 tot 1598 vormt dan ook een trendbreuk met de jaren van verlies en tegenspoed die tot dan toe de Opstand karakteriseerden. De gewesten likten hun wonden en herstelden zich van de eerdere verliezen. In de jaren die volgden zou de Republiek een succesvol tegenoffensief in zetten en het strijdtoneel gaan domineren.Een gouden duo neemt het roer overMaurits en Oldenbarnevelt werkten in deze ‘tien jaren’ goed samen en hebben als duo een centrale rol gespeeld in de consolidatie van de Opstand. Oldenbarnevelt had zich ontpopt tot een geslepen politicus die veel macht had verworven en tot landsadvocaat van Holland was benoemd. Maurits was daarentegen nog jong en moest in de voetsporen van zijn befaamde vader treden. Hij vestigde al snel een reputatie als legerleider en wist samen met zijn neef Willem Lodewijk grote gebieden te heroveren.Maurits en Oldenbarnevelt waren tot een goede werkverhouding gekomen. Oorlogvoering was voor Maurits een passie waar hij zich met hartenlust op stortte. Politiek daarentegen trok weinig zijn interesse. De jonge prins keek op naar Oldenbarnevelt die de politieke taken graag op zich nam en in de ogen van Maurits een soort vaderfiguur was, een steunpilaar om op te bouwen. De twee vulden elkaar wat karakter betreft prima aan. Maurits was geduldig, in de eerste plaats een soldaat en wachtte sluw tot het ideale moment. Oldenbarnevelt was juist een politicus in hart en nieren, dacht ver vooruit en was bereid grote risico’s te nemen. Samen vormden ze een ideale combinatie: dankzij hun samenwerking ging het de Republiek deze periode dan ook voor de wind.Desalniettemin was de verhouding tussen de prins en de landsadvocaat verre van gelijkwaardig: Oldenbarnevelt was de meest ervaren, veelzijdigste en had tevens de sterkste persoonlijkheid van de twee. Daarnaast irriteerde het Maurits steeds meer dat de Staten en daarmee ook Oldenbarnevelt zich, veelal vanuit financiële overwegingen, met het opperbevel probeerden te bemoeien. Toch concluderen historicus Jan den Tex en Maurits-biograaf Van Deursen dat de verhouding tussen Maurits en Oldenbarnevelt tot 1600 goed was. Pas na de slag bij Nieuwpoort kwam hier verandering in.Het kantelpunt: de slag bij NieuwpoortNa de succesvolle veldtochten in het noorden en oosten van de Nederlanden, richtte men de blik naar het zuiden. Oldenbarnevelt zag zijn kans schoon toen de Zeeuwen een pijnlijk probleem in herinnering brachten: de kapers van Duinkerke. Deze kapers brachten de handel forse schade toe en Oldenbarnevelt wist in het voorjaar van 1600 de Staten-Generaal achter zijn plan te krijgen om op te rukken naar het zuiden en Duinkerke te veroveren. Maurits maakte echter meteen bezwaar toen dit hem ter ore kwam. Zijn neef Lodewijk ging nog verder en noemde het plan ronduit ‘roekeloos’ en ‘onwijs’.De militaire risico’s waarop Maurits wees, werden van de hand gewezen en Oldenbarnevelt en de Staten hielden voet bij stuk. Met tegenzin moest de prins zich schikken naar hun wil en hun bevelen ten uitvoer brengen. Het leger van Maurits trok naar het zuiden, maar de gealarmeerde Spanjaarden marcheerden haastig vanuit Brabant om het Staatse leger de pas af te snijden. Ter hoogte van Nieuwpoort liep Maurits in de val en werd de prins gedwongen om slag te leveren.De overwinning werd voor de poorten van de hel weggesleept. Het Staatse leger won de slag ternauwernood door toedoen van de ruiterij die tot op het laatste moment werd achtergehouden. Maurits pleitte vervolgens om Oostende te versterken en voorzichtig af te wachten. Oldenbarnevelt daarentegen vond dat, ondanks de slag bij Nieuwpoort, het leger volgens plan verder moest oprukken naar Duinkerke. En weer had Maurits zich met tegenzin te schikken naar zijn opdrachtgevers. De prins trok naar Nieuwpoort en sloeg een moeizaam beleg rond de stad.De terugtochtOp 15 juli spraken Maurits en Oldenbarnevelt met elkaar. Wat zich in dat gesprek precies heeft afgespeeld weten we niet, maar de opgekropte woede van Maurits over de veldtocht maakte de sfeer in ieder geval grimmig. Er zijn zelfs geruchten van een forse ruzie waarbij Maurits de landsadvocaat in het gezicht zou hebben geslagen. Het illustreert dat de samenwerking tussen de twee fors was bekoeld en met name de reputatie van Oldenbarnevelt flinke averij had opgelopen.Wat zich ook tussen de twee had afgespeeld, feit is dat de veldtocht na het gesprek werd afgebroken. De aftocht begon en het Staatse leger keerde daarmee onverrichter zake naar huis. En ook al werd de relatie tussen Maurits en Oldenbarnevelt niet vijandig, toch vormde Nieuwpoort een ‘kantelpunt’ in hun samenwerking waarbij tussen de twee een ruimte zichtbaar werd ‘waar structureel chagrijn kon groeien’. Zo markeert het fiasco van Duinkerke een omslag in wat voorheen nog een gouden duo was.Oorlog of vrede?Na Nieuwpoort stond verdediging van het grondgebied van de Republiek centraal. Het was aan Spaanse zijde gelukt het initiatief weer sterker naar zich toe te trekken. In internationaal perspectief was er bovendien sprake van wegvallende internationale steun. In 1604 sloot Engeland vrede met Spanje en stond de Republiek er alleen voor. Ook de Franse koning Hendrik IV zag weinig in een breuk met Spanje en bleef passief toekijken.Daarnaast was de Republiek verzwakt door een zware pestepidemie in 1602 en dreef de slechte financiële toestand Oldenbarnevelt dikwijls tot wanhoop. Eveneens raakte de Opstand militair in het nauw door de bekwame veldheer Spinola, die een geduchte vijand vormde voor het Staatse leger.‘Zo telde alles bij elkaar op: geen militaire successen meer, geen echte bondgenoten, oorlogsmoeheid en weinig geld. De situatie had nu alle kenmerken van een klassieke impasse’. B. Knapen “de man en zijn staat (2005) p. 212.Er waren, kortom, veel factoren die ervoor pleitten om vredesbesprekingen aan te gaan. In de Republiek ontstond er dan ook een grote groep die daadwerkelijk streefde naar vrede met de Spaanse koning. Oldenbarnevelt was een van hen, alhoewel hij wel hamerde op de erkenning van de Republiek als onafhankelijke staat, om zo niet in de invloedssfeer van grote landen als Frankrijk en Engeland te geraken. Daarnaast dacht Oldenbarnevelt dat vrede met Spanje de internationale verhoudingen ten gunste van de Republiek kon doen keren, en het isolement waarin de Opstand zich sinds 1604 bevond kon worden doorbroken.Maar niet iedereen wilde vrede. Zo werd Maurits het beeldbepalende gezicht van de oorlogspartij. Voor de prins golden het verlies van prestige, oorlogsbuit en het feit dat hij als legerleider ‘werkloos’ zou worden als schrikbeelden. Ook was er tussen de gewesten onderling een verschil van mening: de landprovincies wilden graag vrede, terwijl Groningen, Friesland en Zeeland bereid waren door te vechten. Met name de Zeeuwen waren streng calvinistisch en zagen daardoor weinig in heil in onderhandelen met ‘goddeloze katholieken’.De onderhandelingenRond de jaarwisseling van 1607-1608 begonnen, ondanks de tegenstribbelingen van Maurits, de onderhandelingen. Oldenbarnevelt stond erop dat deze plaats zouden vinden in Den Haag, zodat hij continu ruggespraak met de Staten kon houden: er stond immers veel op het spel voor de jonge Republiek. De Spaanse delegatie werd aangevoerd door Spinola die met een gevolg van 140 man zijn intrek nam in Den Haag. Wat de gemoederen het meest bezig hield was de katholieke mis die onverstoord in het huis van Spinola werd opgedragen en openbaar toegankelijk was. Aan deze provocatie maakten de Staten-Generaal overigens vrij snel een einde. Spinola deed zich voor als de onschuld zelve.De onderhandelingen verliepen in ‘fasen’ en toen duidelijk werd dat vrede nog een brug te ver was, begon men af te stevenen op een langjarig bestand. Maurits was hier echter ook tegenstander van, omdat hij vreesde dat Spanje zo de tijd kreeg om zijn wonden te likken om dan later op volle kracht de Republiek onder de voet te lopen. De stadhouder probeerde zelfs de Franse koning te bewegen om zich ermee te bemoeien en op straat werden haatdragende pamfletten verspreid waarin Oldenbarnevelt zelfs met de dood werd bedreigd.Faam voor OldenbarneveltDesalniettemin kon men niet negeren dat Oldenbarnevelt een politiek meesterwerk in elkaar had gezet en een zeer gunstige bestandsregeling had bevochten. De landsadvocaat vond dan ook voldoende steun, en bij het ingaan van het Twaalfjarig Bestand klonken saluutschoten om het heugelijke feit te vieren. Het Bestand vormde een hoogtepunt voor Oldenbarnevelt die in de hoogste diplomatieke kringen verkeerde en als geen ander de politiek naar zijn hand kon zetten. Maurits raakte echter steeds meer verbitterd. Voor het eerst waren hun belangen verschillend. Ze hadden niet meer hetzelfde doel voor ogen, en daardoor groeiden de twee verder uit elkaar. Helemaal toen de Spaanse dreiging wegviel, staken hun onderlinge verschillen steeds vaker tegen elkaar af. Daarmee had het Twaalfjarig Bestand de voedingsbodem geschapen voor de onrust die steeds meer gestalte zou krijgen in de jaren die volgden.De triomf van het bestand, zo schrijft Oldenbarnevelt-biograaf Jan den Tex, leidde…‘…met een omweg, maar onafwendbaar, naar de tragedie van 13 mei 1619’.Twaalfjarig BestandTijdens het Bestand namen de interne spanningen toe in de Republiek. De gemeenschappelijke vijand viel weg, en de gewesten werden op zichzelf teruggeworpen. Daarnaast had het Bestand een ander neveneffect: Maurits had geen belegeringen en veldtochten meer te leiden en had opeens tijd om zich te bemoeien met de politiek. Verdere aanvaringen met Oldenbarnevelt waren dan ook gegarandeerd.Tijdens het Twaalfjarig Bestand vroegen twee kwesties de aandacht: het probleem van de staat en dat van de kerk. De staatsstructuur van de Republiek riep immers veel vragen op en de gewesten kregen het aan de stok met elkaar over de dominantie van Holland, de onderlinge gezagsverhoudingen en de bijdrage aan de gemeenschappelijke kas. De staat was onvolgroeid en Oldenbarnevelt werd voor dat voldongen feit gesteld. Want wat hadden de gewesten nou eigenlijk met elkaar gemeen?Naast de staat was ook de ‘publieke kerk’ niet volgroeid. Slechts een minderheid van de bevolking was calvinistisch, en in veel delen van de Republiek waren katholieken in de meerderheid. Ook waren er ‘onbeslisten’ – mensen die zich niet vastnagelden aan één stroming en verschillende kerken bleven bezoeken. De vraag was in hoeverre er ruimte moest zijn voor deze pluriformiteit.Tevens dacht men verschillend over de verhouding tussen kerk en staat.‘Mochten regeerders bijvoorbeeld predikanten benoemen zoals zij vroeger pastoors hadden aangesteld? Dienden zij op te treden als uitvoerders van door de kerk uitgesproken tuchtmaatregelen? Waren zij bevoegd om in te grijpen bij de zuiverheid van de leer?’ S. Groenveld “het twaalfjarig bestand 1609-1621” (2009) p. 79-81Hiermee versmolten het probleem van de staat en de kerk. Ze bleken met elkaar vervlochten te zijn en binnen enkele jaren werden er overal in de Republiek felle debatten gevoerd. De binnenlandse spanningen kwamen als een ‘perfect storm’ tezamen in het theologische conflict dat begon op te spelen tussen de Leidse hoogleraren Gomarus en Arminius. Een conflict dat de Republiek op de rand van een burgeroorlog bracht: de kwestie van de predestinatie.PredestinatiePredestinatie is de leer van de uitverkiezing. Het gaat over de vraag in hoeverre God mensen heeft voorbestemd om naar de hemel te gaan. Is al bij geboorte bepaald wie naar het paradijs gaat of kan Gods genade je ten deel vallen na een deugdzaam leven? Dit vraagstuk werd actueel toen in 1603 Jacobus Arminius tot hoogleraar werd benoemd om de werkdruk voor Gomarus te verlichten. Al snel werd echter duidelijk dat Arminius vrijzinnigere opvattingen had dan zijn tegenhanger. De volgelingen van deze leer waren een minderheid onder de gereformeerde predikanten, maar zij wilden wel ruimte binnen de publieke kerk voor hun ideeën. Toen Arminius in 1609 overleed raakten zijn gedachtes niet in vergetelheid: integendeel. De discussie over predestinatie nam juist toe en raakte in een impasse.Oldenbarnevelt ging het niet om het theologisch gelijk van een bepaalde groep. Hij dacht pragmatisch en wilde rust in de publieke kerk. Om de ontstane impasse te doorbreken vroeg Oldenbarnevelt aan predikant Uyttenbogaert een betoogschrift, een remonstrantie, in te dienen ten gunste van de Arminiaanse leer. Maar de opzet van de landsadvocaat mislukte en zorgde juist voor meer polarisatie. Zo klommen ook de ‘preciezen’ in de pen. Zij beschuldigden Arminius van ketterij en vroegen om een nationale synode om de remonstrantse leer als dwaling te verwerpen. In tegenstelling tot Oldenbarnevelt erkenden zij het primaat van de politiek over de kerk niet. In hun ogen mocht de staat zich niet mengen in interne aangelegenheden van de kerk. De politiek moest zich verre houden van de leerstukken die werden gepredikt.Toch was een zuiver theologisch conflict onmogelijk. Alleen de Staten-Generaal konden immers een nationale synode bijeenroepen. Daardoor werd dit theologische dispuut ook een politieke aangelegenheid. En doordat de Staten-Generaal intern eveneens verdeeld waren in remonstranten en contraremonstranten, kwam er geen schot in de zaak. De binnenlandse spanningen namen steeds meer toe en leidden tot een verhitte sfeer in de Republiek.Vrienden en vijandenWat daar tevens aan bijdroeg waren de verschillen van mening over het buitenlands beleid. Na de moord op koning Hendrik IV in 1610 begon Frankrijk aan te sturen op een verzoening met Spanje. In de Republiek nam het wantrouwen jegens de Fransen toe, en ook Maurits kwam tot de conclusie dat er naar nieuwe bondgenoten gezocht moest worden. Oldenbarnevelt hield desondanks vast aan Frankrijk, wat de relatie tussen de twee staatsmannen nog meer onder druk zette.Daarnaast zagen de tegenstanders van de landsadvocaat steeds meer een samenhang tussen de buitenlandse politiek van Oldenbarnevelt en zijn stellingname voor de remonstranten. De wildste geruchten deden te ronde. Kwade tongen fluisterden dat Oldenbarnevelt zou heulen met de katholieken. Frankrijk dreef immers het roomse kamp in door zijn toenadering tot Spanje. En door Oldenbarnevelts streven naar een brede publieke kerk, met ruimte voor andere stromingen, zou op termijn de deur op een kier kunnen worden gezet voor de katholieken. De landsadvocaat zou daarmee de calvinisten als lammeren uitleveren aan de wolven.De dreiging van burgeroorlogMaurits’ religieuze overtuiging verschilde waarschijnlijk niet veel van Oldenbarnevelt. Die laatste liet zich echter leiden door politieke overwegingen, terwijl Maurits toch in de eerste plaats het conflict theologisch benaderde. Hierdoor neigde Oldenbarnevelt naar remonstrantse, en de prins naar contraremonstrantse zijde. Deze tweedeling is in eerste instantie nog diffuus. Pas in de jaren die volgden kwamen de twee staatsmannen diametraal tegenover elkaar te staan. Zo proneerde Maurits meer macht naar zich toe te trekken en greep hij het vraagstuk van de predestinatie aan om de bekoelde relatie met Oldenbarnevelt verder onder druk te zetten. Maurits had geen vertrouwen meer in Oldenbarnevelt en wilde de positie van de landsadvocaat ondermijnen. Zo startte de stadhouder correspondenties met regenten om Oldenbarnevelt zwart te maken.Oldenbarnevelt verdacht Maurits er op zijn beurt van de alleenheerser van de Republiek te willen worden. Beiden lieten elkaar definitief vallen en vervielen tot diep wantrouwen. Oldenbarnevelt werd steeds meer in het nauw gedreven, wilde zijn verlies niet toegeven, en zocht een manier om het conflict in zijn voordeel te kunnen beslechten. De sfeer van burgeroorlog hing in de lucht. Wat als een theologisch conflict begon, groeide uit tot een twist over de scheiding tussen kerk en staat, het buitenlands beleid en verschillende constitutionele vraagstukken. De druk stond op de ketel en Oldenbarnevelt zocht een uitweg voor zijn mislukte kerkpolitiek, die hij in augustus 1617 zou wagen. Het zou de laatste, fatale zet worden in het schaakspel dat zich al jaren voortsleepte en de Republiek bijna meesleurde in haar ondergang.Het eindeOldenbarnevelt liet de Staten een resolutie aannemen die de geschiedenis in is gegaan als de ‘scherpe resolutie’. Hierin stond dat steden zelf milities op de been mochten brengen om de orde te handhaven. Maurits, als legerleider, zag dit als een schending van zijn positie en pleegde daarop een staatsgreep. Hij ‘verzette de wet’ zoals het werd genoemd. De prins trok steden langs en verving de bestuurders door mensen die hem trouw waren. Vervolgens liet hij Oldenbarnevelt arresteren. Het spel was ten einde.Er was in dit conflict een wisselwerking tussen politieke, theologische en persoonlijke elementen die elkaar versterkten. Oldenbarnevelt en Maurits kwamen zo lijnrecht tegenover elkaar te staan. Voor de vredesbesprekingen waren er al spanningen, maar die konden de relatie tussen Oldenbarnevelt en Maurits nooit overheersen. Ze hadden immers beiden hetzelfde doel voor ogen: consolidatie van de Republiek en verzwakking van Spanje. De vredesbesprekingen maakten hier een einde aan. De twee begonnen steeds verder uit elkaar te groeien. En zo werd de tragedie die in het conflict omsloten lag, in feite onomkeerbaar.Heeft Oldenbarnevelt aan het kortste eind getrokken? Heeft hij zijn leven verspeeld tegen een machtiger vijand? Historicus van Deursen betitelde Maurits als ‘de overwinnaar die faalde’. En dat is de zwarte schaduw die altijd aan hem is blijven kleven. Oldenbarnevelt weigerde gratie aan te vragen, in zijn ogen een bekentenis dat hij fout was, en de prins wees ondanks aandringen en smeekbedes het idee van de hand om uit zichzelf gratie te verlenen. De pogingen van Franse zijde haalden bakzeil en zelfs Maurits stiefmoeder Louise de Coligny lukte het niet de prins te bewegen. Zowel Maurits als Oldenbarnevelt wilden niet als eerste knipperen met de ogen. Oldenbarnevelt verloor die strijd. Maar zijn dood maakte hem tot een martelaar. Het prestige van Maurits kwam in een vrije val door de onthoofding van de bejaarde staatsman. Bovendien, wie een land haar leider ontneemt moet hem kunnen vervangen. Maar Maurits had de politieke instincten van zijn tegenspeler niet. Hij kreeg ook weinig voor elkaar in het spel van vergaderen, masseren, toezeggingen doen en compromissen sluiten. Eveneens bleven overwinningen uit toen de oorlog tegen Spanje werd hervat. In 1625 stierf Maurits dan ook zonder nieuwe heldendaden op zijn naam te hebben gezet. De schaduw van 1619 heeft de prins nooit van zich af kunnen wassen. De pyrrusoverwinning van 13 mei veranderde in een blijvend litteken van een slag die eigenlijk een nederlaag bleek te zijn.En Oldenbarnevelt triomfeerde.
EINDE TEKST
Reacties uitgeschakeld voor NOTEN 16 T/M 34 BIJ/”HET AVONDKLOK DRAMA. RUTTE EN VIRUSWAARHEID/RUTTE ALS ”GEVAARLIJKE GEK”, DEEL TWEE/OVER RUTTE, DIE DE WET VERZET”
”ALLAHU AKBAR! [God is Groot/Arabisch][1]DAT waren de woorden, die ik uitriep, toen op 14 decemberNeerlands premier Rutte eindelijk de switch maakte van GevaarlijkeGek [2] naar een politiek leider met common sense [3]Wat het Coronabeleid betreft, welteverstaan.Om Allahu Akbar uit te roepen, zoals ik heb gedaan, hoef je namelijk geen moslimte zijn [wel gelovig] en ik vind het oprecht jammer, dat deze mooiereligieuze Kreet steeds meer wordt misbruikt door lieden met Boze Bedoelingen [4], waardoor, naar ik mij heb laten vertellen, zelfs echte moslims nubang zijn voor deze Uitroep [5]Maar nu alle Gekheid op een Stokje: Eindelijk dus verstandige en ter zake doende maatregelen vanPremier Rutte B.V. met als sidekick minister van VolksgezondheidHugo de Jonge [6] met op de achtergrond de inluisteraars vanRIVM en OMT. [7]Het was trouwens RIVM, dat Rutte waarschuwde, snel in actie tekomen, omdat er ander een gevaarlijke situatie dreigde. ” LOCKDOWN TOT EN MET 19 JANUARI/SOME COMMON SENSEAT LAST/OVER VACCINS, MUTATIES EN ANDERE VERHALENASTRID ESSED4 JANUASRI 2021 https://www.astridessed.nl/lockdown-tot-en-met-19-januari-some-common-sense-at-last-over-vaccins-mutaties-en-andere-verhalen/
[4]
”Overigens worden gevangenen pas op een meerpersoonscel geplaatst als ze ‘gemonitord zijn op coronagerelateerde klachten’. ‘Nieuwe’ gevangenen worden ‘per definitie’ eerst geplaatst in een eenpersoonscel. Er vindt dan een ‘medische intake’ plaats en bij ‘milde klachten wordt een test gedaan’. Die plaatsing op een eenpersoonscel duurt acht dagen. Als er dan geen klachten optreden, kan hij of zij op een meerpersoonscel geplaatst worden” ADALARM OVER CORONA IN GEVANGENISSEN: VOLLE CELLEN ”ONVERANTWOORD”8 OCTOBER 2020 https://www.ad.nl/politiek/alarm-over-corona-in-gevangenissen-volle-cellen-onverantwoord~aadf360a/
Het is ‘onverantwoord’ om meerpersoonscellen te gebruiken in gevangenissen nu het coronavirus rondwaart in ons land. Dat schrijft de Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) in een vertrouwelijk advies aan minister Sander Dekker (Rechtsbescherming). Het adviesorgaan heeft grote zorgen en zegt zelfs dat het gevangeniswezen momenteel de RIVM-richtlijnen overtreedt.
Zo moeten bajesklanten die klachten vertonen worden geïsoleerd van andere gevangenen. Als de celgenoot géén klachten vertoont, wordt hij wel op een andere cel geplaatst maar niet geïsoleerd, zegt de RSJ. Volgens het adviesorgaan is dat ‘onjuist’ omdat de celgenoten als een ‘huishouden’ zouden moeten worden beschouwd en dus ook die klachtenvrije celgenoot in quarantaine worden geplaatst. De RSJ adviseert daarom het gebruik van meerpersoonscellen ‘voorlopig op te schorten’.
Minister Dekker zegt nog met een reactie op het RSJ-advies te komen, maar stelt dat in gevangenissen celgenoten van personen die klachten ontwikkelen wél apart worden gezet. Tijdelijk stoppen met meerpersoonscellen wil Dekker niet. ,,Het gebruik hiervan vinden wij verantwoord”, laat een woordvoerder weten.
Nieuwe gevangenen
Overigens worden gevangenen pas op een meerpersoonscel geplaatst als ze ‘gemonitord zijn op coronagerelateerde klachten’. ‘Nieuwe’ gevangenen worden ‘per definitie’ eerst geplaatst in een eenpersoonscel. Er vindt dan een ‘medische intake’ plaats en bij ‘milde klachten wordt een test gedaan’. Die plaatsing op een eenpersoonscel duurt acht dagen. Als er dan geen klachten optreden, kan hij of zij op een meerpersoonscel geplaatst worden. Volgens de RSJ zijn er onder gevangenen niettemin ‘gevoelens van onveiligheid, onrust en ongenoegen’ te bespeuren.
Het gevangeniswezen kampte juist met leegstand de afgelopen jaren. Om die reden worden zelfs vier complexen gesloten. Van de bijna 10.000 cellen die in gebruik zijn, is zo’n 12 procent meerpersoons.
ZORGEN
Volgens SP-Tweede Kamerlid Michiel van Nispen zijn de zorgen terecht. ,,De hele samenleving wordt opgedragen 1,5 meter afstand te houden, maar in de gevangenissen zitten de gedetineerden nog steeds hutjemutje op elkaar. Bijvoorbeeld in meerpersoonscellen. De onafhankelijke toezichthouder op het gevangeniswezen noemt dat onverantwoord, maar de minister slaat dat advies in de wind en gaat er gewoon mee door. Ook wordt er te weinig getest, waardoor mensen soms onnodig lang worden afgezonderd. Ik wil van de minister snel een reactie op dit advies van de RSJ. Dat is in het belang van de veiligheid van mensen die vastzitten én het personeel.”
BESMETTINGEN
Vandaag kwam aan het licht dat het politiecellencomplex aan de Hooghoudtstraat in Groningen voorlopig dicht moet. Vier medewerkers zijn positief getest op het coronavirus en een aantal is nog in afwachting van de testuitslag. Ruim veertig medewerkers die werkzaam zijn bij het Team Arrestantentaken zitten in quarantaine en de GGD is bezig met bron- en contactonderzoek. De arrestanten die in het cellencomplex zaten zijn woensdagavond overgebracht naar andere politiecellen. Om hoeveel mensen het gaat, kon een politiewoordvoerder vanmorgen niet zeggen. Hij voegt eraan toe dat er geen aanwijzingen zijn dat er arrestanten zijn besmet. Maar mochten ze klachten krijgen, dan worden ze net als de medewerkers getest, zegt hij.
EINDE AD BERICHT
[5]
Het is ‘onverantwoord’ om meerpersoonscellen te gebruiken in gevangenissen nu het coronavirus rondwaart in ons land. Dat schrijft de Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) in een vertrouwelijk advies aan minister Sander Dekker (Rechtsbescherming). ADALARM OVER CORONA IN GEVANGENISSEN: VOLLE CELLEN ”ONVERANTWOORD”8 OCTOBER 2020 https://www.ad.nl/politiek/alarm-over-corona-in-gevangenissen-volle-cellen-onverantwoord~aadf360a/ ZIE VOOR GEHELE TEKST, NOOT 4
Gedetineerden in de Roermondse gevangenis mogen geen mondkapjes dragen vanwege de veiligheid.
Die uitspraak deed gevangenisdirecteur Arend de Korte donderdagochtend in de L1 Nieuwsshow.
Mondmasker Volgens De Korte zegt de landelijke regelgeving dat het gezicht niet bedekt mag zijn in het kader van de veiligheid. “Het personeel moet kunnen zien welke emotie bij de gedetineerden leeft. Ook omdat de medewerkers een mondkapje dragen en de anderhalve meter kunnen garanderen, is het niet nodig.” Daarnaast zou het dragen van mondkapjes onder gevangenen alleen maar onrust geven, laat De Korte weten.
Quarantaine in eigen cel Woensdag kwam naar buiten dat een groot deel van de gedetineerden in de Roermondse gevangenis in quarantaine is geplaatst, nadat drie gevangenen positief werden getest op corona. 84 van de 240 gevangenen zitten nu in quarantaine in hun eigen cel. Van de drie positief geteste gedetineerden ligt er een in het ziekenhuis.
Oorzaak onduidelijk De oorzaak van de besmetting van de gevangenen is nog niet bekend. De Korte vertelt dat het gevangenispersoneel het enige contact is wat gevangenen hebben. “Dus het bron- en contactonderzoek wat we normaal gesproken doen in de gevangenis is relatief eenvoudig, want gedetineerden hebben geen contact met de buitenwereld. Maar als we heel secuur kijken wie er allemaal werken en wie er in contact is geweest met de besmette gevangenen dan kunnen we dat niet goed achterhalen”, aldus De Korte.
Testen Preventief testen doet de gevangenis niet. Binnenkomende gevangenen gaan direct acht dagen in quarantaine, laat de gevangenisdirecteur weten. “Als ze geen klachten hebben dan gaan we ervan uit dat de gedetineerden niet besmet zijn. Mochten er wel coronaverschijnselen zijn dan gaan ze direct achter de deur en worden ze getest.”
Aangifte Negentien gevangenen van de penitentiaire inrichting in Heerhugowaard hebben aangifte gedaan tegen hun gevangenisdirecteur, schrijft de Volkskrant. Ze stellen hem verantwoordelijk voor de verspreiding van corona binnen de inrichting. Volgens de aangifte zijn op alle afdelingen in Heerhugowaard gedetineerden de afgelopen maanden besmet geraakt met het coronavirus, op sommige afdelingen zou meer dan driekwart van de gedetineerden besmet zijn. Of de bajesklanten van de penitentiaire inrichting in Roermond aangifte hebben gedaan of nog gaan doen, is onbekend. “Daar heb ik nog geen signalen over ontvangen”, erkent de directeur.
Prikken Woensdag startte het vaccineren van zorgpersoneel in de acute zorg. Maar wanneer gevangenissen aan de beurt zijn, is nog niet bekend. De Korte: “Er wordt landelijk wel gesproken over een strategie om te kijken hoe we alle gevangenen kunnen gaan vaccineren.” EINDE BERICHT LIMBURG.NL
De meeste arbeidsmigranten zijn wel op de hoogte van de coronamaatregelen, maar zijn niet bij machte om die goed na te leven. De nieuwe, strenge regels tegen de verspreiding van het coronavirus, lijken op veel plekken in Brabant niet te gelden voor de huisvesting van arbeidsmigranten. Bijvoorbeeld in hotel Friends in Waalwijk waar ze onbeschermd met drie man tegelijk in een klein kamertje moeten overnachten: “Ze snurken ’s nachts over elkaar heen.”
Hotel Friends in Waalwijk gaat nu dicht, maar volgens de FNV is het nog op veel meer plekken foute boel. “Ze hebben de moed opgegeven. Je hebt het maar te accepteren, anders sta je op straat. Mensen delen kamers met vreemden. De ventilatie is slecht, het onderhoud is slecht. De mensen vinden het ook vreselijk om hier te wonen”, zegt FNV-bestuurder Bart Plaatje.
Per 1 november sluit hotel Friends permanent de deuren en verplaatst het uitzendbureau de arbeidsmigranten naar een nieuw pand bij logistiek bedrijf Ingram Micro in Waalwijk. “Het is volstrekt onverantwoord wat er hier in de uitzendbranche gebeurt. Gelukkig zijn we het eens geworden dat het hier zo niet langer kan”, vertelt Plaatje.
De bond is blij dat hotel Friends in elk geval de deuren sluit. “Op 2 november wil ik hier ceremonieel een ketting om de deur komen hangen.” Maar daarmee zijn ze er nog niet: “In deze regio zijn nog veel meer misstanden met huisvesting. In caravans, in stallen, in kelders. Wat hier gebeurt is mensonterend, al helemaal in coronatijd.”
EINDE BERICHT OMROEP BRABANT
”En ik vraag me af: hoe gaat het nu met de woon- en werkomstandigheden van al die arbeidsmigranten die in bijvoorbeeld horroroorden als slachthuizen moeten werken en ik kleine benauwde kamers slapen met z’n allen?
In Detentiecentrum Rotterdam bij Rotterdam The Hague Airport zitten sinds vrijdag 142 mensen in quarantaine. Twee gedetineerden zijn positief getest op corona. Daarom zijn drie volledige afdelingen in isolatie gegaan, bevestigt een woordvoerder van het ministerie van Justitie.
In het centrum zitten vreemdelingen in afwachting van hun uitzetting. Volgens twee gedetineerden zijn er ook bewaarders besmet met corona, maar de woordvoerder van Justitie zegt daar niets over te kunnen zeggen.
De gedetineerden melden verder aan Rijnmond dat de gesloten afdelingen I, F en H worden genoemd die vallen onder Sectie 1. Ze zeggen beiden niet op te kijken van de besmettingen, omdat er geen mondkapjes werden gedragen.
De quarantaine geldt voor tien dagen. Volgens de gedetineerden hebben ze vrijdag per brief te horen gekregen wat dit voor ze betekent: ze moeten tien dagen in hun cel blijven en worden één uur per dag gelucht.
Willem Engel heeft een wetenschappelijke carrière gemaakt als Bio Farmaceutisch wetenschapper nadat hij in 2001 afstudeerde aan de Universiteit van Leiden.[1] In 2008 verliet hij de wetenschapswereld. Sindsdien geeft hij dansles in zijn eigen studio DA Dance Studio in Rotterdam.
Mr. Jeroen S. Pols is in 2003 afgestudeerd met een specialisatie in het strafrecht. Sindsdien voert hij voornamelijk bestuursrechtelijke en civielrechtelijke procedures. De afgelopen 17 jaar procedeert hij tegen overheden die het niet zo nauw nemen met wet- en regelgeving.
De talrijke procedures rondom de RIEC’s trekken de laatste jaren regelmatig de aandacht. Hierbij ligt de focus van de procedures op de onrechtmatigheid van de integrale aanpak waarbij de samenwerkende overheden op structurele wijze wet- en regelgeving opzij schuiven en burgerrechten schenden.
Wat willen wij?
Wij strijden voor het behoud van een democratische rechtsstaat waarin ook onze kinderen nog de mogelijkheid hebben om zich in vrijheid te ontplooien en een leven te leiden met hun eigen overtuigingen en meningen. Deze vrijheden en grondrechten zijn het afgelopen decennium steeds verder in het gedrang gekomen. De COVID-19-crisis zien wij als een quantum leap in deze zorgwekkende ontwikkeling.
Volgens ons is het voeren van juridische procedures tegen overheden een effectief middel in deze strijd. Wij merken dat veel rechters proberen hun werk goed te doen maar helaas blijkt ook de rechtspraak niet ongevoelig voor de toenemende invloed van de overheid. Gelijk hebben betekent niet gelijk krijgen.
Toch is procederen volgens ons nog steeds een effectief middel. Waarom? Onze beleidsmakers verschuilen zich bij gebrek aan kritische vragen vanuit het parlement, toezichthouders en de media steeds weer achter inconsistente en ongemotiveerde stellingen. In de rechtszaal kan dit niet.
De overheid zal zich op alle door ons naar voren gebrachte argumenten inhoudelijk dienen te verweren. En dit is in de COVID-19-zaak van groot belang: zelfs als onze vorderingen afgewezen worden, is zij gedwongen om zich voor het eerst inhoudelijk te verantwoorden over het door haar gevoerde beleid.
En daarmee leidt deze strijd volgens ons uiteindelijk binnen of buiten de rechtszaal tot een overwinning.
Wat gebeurt er met uw financiële bijdrage?
Op onze website vragen wij om uw financiële ondersteuning. Dank voor het in ons gestelde vertrouwen! Onze werkzaamheden doen wij pro bono en dus onbezoldigd. De grootste kostenposten in juridische procedures zijn meestal de uren die besteed worden aan research en het opstellen van processtukken. Deze expertise hebben wij in eigen huis. De research en het opstellen van de dagvaarding tegen de Nederlandse Staat is inmiddels grotendeels afgerond. Hieraan zijn geen kosten verbonden.
In een civiele procedure bestaat echter de verplichting tot vertegenwoordiging door een advocaat. Dit brengt kosten met zich mee. Wij werken in deze zaak samen met Gerben van de Corput van Lexion Advocaten te Breda. Daarnaast zijn voor deze zaak griffierechten en deurwaarderskosten verschuldigd.
Verder verwachten wij dat er nog parallel procedures gevoerd moeten worden om informatie boven water te krijgen. De regering en het RIVM weigeren belangrijke informatie in verband met de genomen maatregelen te publiceren. Wij verwachten bijvoorbeeld dat op korte termijn het RIVM gedagvaard moet worden om het Pienter Corona-onderzoek gepubliceerd te krijgen.
Indien de financiële middelen dit toelaten, willen wij de uitzending van Weltschmerz met Willem Engel laten ondertitelen in de Duitse en Engelse taal. Deze strijd is immers internationaal. Wij werken ook samen met een Belgische advocaat die daar dezelfde vordering aanhangig maakt. Vanzelfsprekend zal rekening- en verantwoording afgelegd worden over de besteding van uw donatie.
[1] 1996-2001 Bio Farmaceutische wetenschappen aan de Universiteit Leiden (afgestudeerd bij Ubba Tjaden)
De kans dat er in de toekomst een avondklok wordt ingesteld om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, lijkt klein. Een meerderheid van de Tweede Kamer sprak zich er dinsdag tegen uit.
Het kabinet zei vorige week een avondklok te overwegen voor de regio’s waar de meeste coronabesmettingen plaatshebben. Dat zou geregeld kunnen worden via de wet waarmee in Nederland de noodtoestand kan worden uitgeroepen. Daarbij zou het parlement formeel geen inspraak hebben.
Dit leidde tot stevige kritiek in de Kamer. Niet alleen de oppositie trok fel van leer. D66-voorman Rob Jetten merkte op dat er net een “maandenlange discussie” is geweest over de coronanoodwet, waarmee juist inspraak van de Kamer op de coronamaatregelen is geregeld. “En dan een avondklok willen instellen buiten het parlement om? Dacht het niet!”.
Nu schaart een meerderheid van de Kamer zich dus achter een oproep van Geert Wilders om überhaupt geen avondklok in te voeren. Volgens de PVV-voorman is het niet alleen een “disproportionele vrijheidsbeperkende maatregel”, maar is er ook “volgens het OMT geen medische basis” voor.
EINDE BERICHT NOORD HOLLANDS DAGBLAD
[14]
TWEEDE KAMERMOTIE VAN HET LID WILDERS OVER HET NIET OVERGAAN TOTEEN AVONDKLOK4 NOVEMBER 2020
De avondklok komt er, maar gaat niet vanaf 20.30 uur, maar vanaf 21.00 uur gelden. Een meerderheid in de Tweede Kamer stemt in met invoering, maar dan moet de avondklok wel een half uur later ingaan dan het kabinet eerder van plan was. Het kabinet is het eens met de aanpassing, zo heeft demissionair minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid in de Tweede Kamer laten weten.
Dit betekent dat mensen met ingang van aanstaande zaterdag vanaf 21.00 uur binnen blijven. De eindtijd van de avondklok blijft 04.30 uur.
Op de website van de Rijksoverheid is vanavond praktische informatie geplaatst over de avondklok. Ook is de eigen verklaring te downloaden. Iedereen die na 21.00 uur op straat moet zijn moet zo’n zelf ingevulde verklaring meenemen. In die verklaring moeten mensen zelf aankruisen om welke reden ze buiten zijn.
Draaglijker
Een meerderheid van de Tweede Kamer regeringspartijen D66, VVD, CDA en ChristenUnie en de oppositiepartijen SP en 50Plus hebben om een later tijdstip gevraagd. De politieke partijen denken dat strenge maatregel voor veel mensen draaglijker is, als hij later begint. “Een later tijdstip kan voor veel gezinnen, kinderen, studenten en werkenden een groot verschil maken”, staat in de motie.
Rutte zei eerder vandaag in het debat dat het misschien “ietsje later” kan dan 20.30 uur, maar niet later dan 21.00 uur. Hij gaat zich niet tegen de wens van de Tweede Kamer verzetten.
Het Kamerdebat over de coronamaatregelen heeft zich vandaag de hele dag toegespitst op de avondklok. Onder meer de PVV, Forum voor Democratie en Denk zijn er fel tegen. Zij vinden de maatregel draconisch en buiten proportie. Rutte benadrukte juist dat de avondklok nu moet worden ingevoerd, omdat het kabinet niet achteraf de conclusie wil trekken dat het te laat heeft ingegrepen. De maatregel wordt vooral genomen vanwege zorgen over de Britse variant van het coronavirus.
Regeringspartij D66 was aanvankelijk tegen de avondklok, maar legt zich nu dus neer bij invoering om 21.00 uur. Fractievoorzitter Jetten zegt dat zijn fractie na lang wikken en wegen tot dit besluit is gekomen.
EINDE BERICHT
Reacties uitgeschakeld voor NOTEN 1 T/M 15 BIJ/”HET AVONDKLOK DRAMA. RUTTE EN VIRUSWAARHEID/RUTTE ALS ”GEVAARLIJKE GEK”, DEEL TWEE/OVER RUTTE, DIE DE WET VERZET”
In the chapters one, two, three and four we saw, how the initial loyalcousin of king Edward II, fell out with him in a feud/conflict, for political andpersonal reasons and we watched the tragic fate of king’s dear favourite,Piers Gaveston and Thomas of Lancaster’s deadly role in it.
For reasons you’ll read in Chapter Five, Thomas of Lancaster, England”s wealthiest and most powerful man after king Edward II, became the uncrowned king of England Read furthrer:
CHAPTER FIVE:
CHAPTER FIVE DANCE FOR POWER THOMAS OF LANCASTER, THE UNCROWNED KING 1314-1315
A Battle of Bannockburn [1314] B The Great Famine [1315-1317] C Lincoln Parliament [1316]/Thomas triumphant D Three destructive favourites [1315-1318] E Thomas of Lancaster/Feud with Warenne F Thomas a peach?/Dangerous incidents G Pembroke, man of honour/Treaty of Leake [1318] H Aftermath/The favourites I After the Treaty of Leake/New danger….
With his good friend and ally the [10th] Earl of Warwick gone, Thomas of Lancaster not only suffered a personal loss [they were close, since Warwick had named his son after Thomas [192], but also it was a political setback. Warwick was a skilled and clever ruler, while Lancaster, although tough and forceful in action, was as incompetent as his cousin Edward II, when it came to ruling, as the story will show…..
From the moment Piers Gaveston was murdered by Thomas and his accomplices, it was a dance to the death between him and Edward II, the two most powerful men in the land, yet apart’ from the struggle for power. For although Edward officially had pardoned Thomas [and others] for the murder of Gaveston [193], it was quite clear, that he would never forgive or forget his cousin’s role in the murder of a man, whom he lhad oved that much.
During the [unsuccesful] siege of Berwick [in which Thomas of Lancaster cooperated, for a change, with Edward II], in 1318, Edward was stated to have said:: ””When this wretched business is over, we will turn our hands to other matters. For I have not forgotten the wrong that was done to my brother Piers.” [194]
So there was a situation in which two powerful men competed for the rule of England, both incompetent rulers, who could not put their own personal feelings above the general political problems, like the war with the Scots and internal questions [I’ll refer to the great Famine between 1315-1317 later] Disastrous for the country and eventually for themselves.
THE FUN WAS JUST ABOUT TO BEGIN:
A
BATTLE OF BANNOCKBURN/1314
After a tense and dangerous year [since the murder of Gaveston in 1312], where civil war threatened in a moment and eventually there seemed some de escalation, tensions flew high, again. Presumably with the aim of strenghtening his position [a victory on the Scots would enlarge both Kings popularity as his royal position against the barons], Edward II decided to take a military campaign against the Scots, who were leaded by the formidable military commander and King, Robert the Bruce. [195]
And yes, Thomas of Lancaster reacted!
As to be expected, in June 1314, Thomas refused to accompany his cousin to Scotland for the Bannockburn campaign, and sent only four knights and four men-at-arms to fulfil his feudal obligations. [196]
The outcome was disastrous. England suffered one of the most humiliating defeats against the Scots, in the battle of Bannockburn [197] in which the King’s nephew [remember, Gaveston’s brother in law, who had refused to help him], the [8th] Earl of Gloucester, was killed in battle, [198] as Robert de Clifford, 1st Baron de Clifford, one of the besiegers of Piers Gaveston at Scarbourough Castle. [199]
To the great credit of the King must be said, that although a bad military commander, he fought very bravely and eventually they practically had to drag him from the battlefield to prevent the greatest humiliation: to be captured, as would happen, years later [in 1356], to the French King John II during the Hundred Years War with England…. [200]
And figure: A perhaps yearlong regency for his 2 year old son [Edward, later Edward III, born in 1312…], under the leadership of….guess who? Likely, his cousin Thomas, Earl of Lancaster [King’s halfbrothers were still too young].
SO: THIS WAS THE GOLDEN CHANCE FOR THOMAS!
The battle of Bannockburn not only was a great personal humiliation for Edward II, it put him entirely at Thomas’ mercy. [201]
Had Edward been victorious, he would have gained a great prestige and popularity, as secure borders in the North. That would have strengthened his position towards Thomas of Lancaster and the other opposing barons enormously.
But the painful reality was a humiliating defeat [and for the Scots a great step in their freedom fight!]
So Edward needed his cousin Thomas: Without his help, the borders couldn’t be defended against the Scottish raids, that now ravaged English soil. [202]
A nasty position for a King, dependency on a subject, who was his most powerful nobleman and enemy.
1315/ THOMAS OF LANCASTER DE FACTO RULER
In name Edward was the King, but the de facto ruler was Thomas. Alas, he proved to be as incompetent ruler as his cousin Edward and although tough in military action, he nevertheless was incapable to defend England against the Scottish attacks.
Perhaps it is not fair to reproach him that: Robert the Bruce was an extraordinary skilled military leader and the Scots were very motivated to fight for their freedom [in the meantime ravaging North England….]
But it IS reproachable, that neither the King nor Thomas were capable to rise above personal matters to work together in the State interests.
It was said, that ””Whatever pleases the lord king, the earl’s servants try to upset; and whatever pleases the earl, the king’s servants call treachery…and their lords, by whom the land ought to be defended, are not allowed to rest in harmony.” [203]
B
THE GREAT FAMINE/1315/1317
This disaster lasted from 1315 till 1317:
The first duty of a Medieval Lord [and certainly a King] was to look to the welfare of the people. To take care of them. To feed the poor. To defend the weak. [204]
When Thomas of Lancaster had sold some of his precious belongings to feed the poor during that famine, he should have been a saint already during his life….
That’s a pure joke, of course Not ONE Lord in that time would mind about the need of the poor [the chivalric codes were merely theoretical] or would put it in his head to sell precious things for the poor. Besides that, the famine problem was not that simple, because it was not only merely a question of not HAVING food, but not capable to PRODUCE it.
The Great Famine started with bad weather in spring 1315. Crop failures lasted through 1316 until the summer harvest in 1317.
It rained heavily and constantly for much of the summer of 1314 and most of 1315 and 1316. This torrential rain, inevitably, caused flooding; crops rotted away and livestock drowned in the waterlogged fields. So the result was the Great Famine, which is estimated to have killed at least five per cent, and perhaps much more, of the population of England. The rest of northern Europe suffered a similar or higher death toll. [205]
Edward II did his best to handle the crisis, but was not capable to solve the problem. [206] Perhaps Thomas of Lancaster took some measures too, I don’t know.
Of course the famine was a hugh problem, yet it is the task of rulers to handle wisely and competently. Both failed, King and cousin, to handle the problems and of course they didn’t cooperate together, which is more than just bad ruling. When famine is concerning, it is a crime against the poor population, which suffered the most.
However, to say to their defence, the situation WAS alarming and partly they were powerless: Even the King when visiting St Albans from 10 to 12 August 1315, had difficulties buying bread for himself and his household…….[207]
It is a wonder, that there had been no uprisings or peasants revolt in that time….
The weather finally improved in 1317, and gradually the famine loosened its dread grip. [208]
Two big disasters and yet the most powerful men in the land couldn’t rise above personal matters and work together…..
A foreboding for all the mess, which was yet to come.
EDWARD II AND THOMAS OF LANCASTER/ TWO IRRESPONSIBLE FOOL RULERS
Just when there were such challenges and a need for strong leadership, Edward II and his cousin Thomas could do no better than thwarting each other, to the destruction of many, including themselves.
For example [to begin with Thomas]:
Although Thomas was chosen as one of the godfathers of Edward and Isabella of France’s second son John of Eltham [209], Thomas’s great-nephew, he failed to attend the boy’s christening, a gross insult to the king and queen. [210]
But honesty obliges me to say, that before the christening solemnity of the second son of the King, Thomas and the King seemed to have had a serious row in York…..[211]
But yet, try to keep the peace, my Lord Lancaster…..
The King acted no better:
”In April 1318 the Scots took the English town of Berwick which led to a shaky reconciliation between Lancaster and his cousin Edward. The king, however, had not forgotten, or forgiven the death of Gaveston and was so ”wise” to have said: ”When this wretched business is over, we will turn our hands to other matters. For I have not forgotten the wrong that was done to my brother Piers”.[212]
Well, the temporary ”peace” was over and Lancaster [Thomas] left. [213] Not strange, since the remark of the King was aimed directly against Lancaster, for his role in the murder of Gaveston.
But since the King had pardoned those involved in the murder of Gaveston in 1313, [214] he was obliged to his royal status to hold his word, whatever his personal feelings and how painful for him as a person.
That’s the honour of a King AND wise ruling. This remark but showed, that Lancaster was right, not to trust the King…..
Nor could the King trust Lancaster. And as will be revealed in the story, there were people around the king, trusted ”friends”, who played a dirty role to prevent any reconciliation between the King and cousin Thomas.[215]
C
1316 LINCOLN PARLIAMENT/THOMAS TRIUMPHANT
The Lincoln parliament of early 1316 – at which Thomas of Lancaster attended, more than two weeks late – requested of the king’s “dear cousin” that “he might be pleased to be chief of his council, in all the great or weighty matters concerning him [Edward] and his realm,” and Thomas, “for the great love which he bears towards his said lord the king,” agreed. [216]
To cut this shortly Thomas was appointed to the ”chief place” in the Council [Chief Councillor]. [217] Unfortunately, he seemed to take little part in government and preferred to stay at his favourite residence at Pontefract Castle [which he had inherited jure uxoris from his father in law, Henry de Lacy, the 3rd Earl of Lincoln] [218] That formed a problem, since Edward II and the Council had to communicate with him ”as though he were an independent potentate, or another King” [219] [Hahaha, there was no Internet then/Otherwise they could have mailed or Facebooked…….”’Dear Cousin”, ”Sire, my cousin……]
SURPRISE, SURPRISE/ROW WITH COUSIN KING EDWARD II
Edward and Thomas met in York in the summer of 1316 and had a furious row, apparently over Edward’s ongoing reluctance to accept the Ordinances [220], to which Thomas was devoted. [221]
Now I can imagine, that Thomas was irritated: After all Edward II had agreed with the ordinances in 1311, and although he was more or less coerced to[222], when a King gives his word, his subjects have a right to expect, that he holds it. I refer to the last passage from the coronation oath of the King [pronounced in French]
”Sire, graunte vous à tenir & garder les loys & les custumes droitureles, les quiels la communaute de vostre roiaume aura esleu, & les defendrez & afforcerez, al honour de DIEU, à vostre poer?” And his answer and promise ”Jeo les graunte & promette.”
[English translation: Sire, do you grant to be held and observed the just laws and customs that the community of your realm shall determine, and will you, so far as in you lies, defend and strengthen them to the honour of God?
Answer and promise of the King ” I grant and promise them.”] [223]
That means of course, that if the King grants the Ordinances, he has to hold word. And as a subject, Thomas of Lancaster had the right to hold the King accountable to his oath. [224]
On the other hand I can understand the King’s position too. He was more or less coerced to those Ordinances, which assaulted his royal position. Yet a King is bound to his ”promises”…..
But of course that was not the point here.
After the brutal murder on Gaveston, any conflict between Edward II and Thomas of Lancaster was in fact about the King’s need for revenge on his cousin. Maybe understandable being a private person, but a King must put the interests of the State first. And that Edward II was not willing or able to do.
That was the King’s tragedy, which would led to his downfall.
D
THREE DESTRUCTIVE FAVOURITES ROGER DAMORY, HUGH AUDLEY AND WILLIAM MONTECUTE, THREE DESTRUCTIVE FAVOURITES 1315/1318
To make matters worse, the next years [untill the ”reconciliation” treaty of Leake], three friends and favourites of Edward II, declared enemies of Thomas of Lancaster, would do their utmost to further arouse Edward’s hostility towards his cousin Thomas. Their names were Roger Damory, Hugh Audley and William Montecute [father of that William Montecute, close friend of Edward III, who helped him overthrow the regime of his mother Isabella of France and her lover Roger Mortimer] [225] And I am not exaggerating, when saying, that their influence was destructive, doing everything to enlarge the tensions in the country.
Roger Damory/Favourite and first disturber of the peace
After having mourned Piers Gaveston for about three years, Edward II had a close companion again [I don’t speculate, whether their relationship was sexually intimate or not, let the reader form his or her own opinion] in Roger Damory, the most important of the three favourites [ancestor of Walt Disney, hahahaha] [226] That man was one of a kind:
First favourite of the King [about 1315-1319], later ally of the same Thomas of Lancaster he tried to destroy during the time he was favourite……[227] Joining the retinue of King’s nephew, the [8th] Earl of Gloucester [also brother in law of Piers Gaveston, whom Gloucester didn’t help, when he [Gaveston] was in the dungeons of Warwick Castle] , Damory fought bravely in the Battle of Bannockburn [1314] and thus attracted the King’s attention. And so he made a quick career. [228], which especially seemed to have been characterized by seeking his own advantage and hinder all reconciliation attempts between Edward II and his] cousin Thomas of Lancaster. [229] Rightly Pope John XXII wrote to King Edward ” to “remove those friends whose youth and imprudence injure the affairs of the realm.” [230] By the way, Edward II married Roger Damory to his niece, Elizabeth de Clare, sister of the [8th] Earl of Gloucester. [231]
Hugh Audley/Favourite and second disturber of the peace [only favourite to survive the reign of Edward II and also rebel against the King and ally of Thomas of Lancaster and the Marcher Lords]
Hugh Audley rose in royal favour in 1315 and the relationship came that close, that Edward II married him to his niece Margaret de Clare, sister of the [8th] Earl of Gloucester and dowager countess of Cornwall, widow of Edward II’s beloved Piers Gaveston [232]. That was a beautiful catch! Remember, Edward married Roger Damory to his other niece Elizabeth, sister of Margaret de Clare.
William Montecute/Favourite and third disturber of the peace
William Montecute, father of his namesake William, who was one of the closesr friends of Edward III [233], rose into royal favour after 1315 and was a good soldier. He was appointed steward of the royal household in 1317, which gave him direct access to the King, so a powerful position. [234] He had a reputation as a good soldier. [235]
Alas, he also was a great hindrance in bringing reconciliation between Edward II and his cousin, Thomas of Lancaster……
THE DESTRUCTIVE TRIUMVIRATE DANGEROUS THREAT TO THE PEACE IN THE COUNTRY
Roger Damory, Hugh Audley and William Montecute had a highly destructive and fatal influence on the King, intruiging against Thomas of Lancaster at any means necessary. The reason I condemn them so harshly is because this dangerous policy led to further destabilisation of the situation in the land, which was already torn apart by the continuing threat of civil war, because of the enmity between Edward and his cousin Thomas.
And as I see it, the destructive policy came mainly from those three favourites, not from Thomas of Lancaster [Thomas is no peach at all, but here he was certainly not the attacker], who had reason to feel himself threatened by those three.
For example [list is not complete]
At a meeting of the king’s council at Clarendon in the spring of 1317, the three openly called Thomas a traitor. [236]
That is a very serious accusation, dangerous too.
So understandably, Thomas protested. He sent letters to the King, to say that “he fears the deadly stratagems of certain persons who thrive under the protection of the royal court…they have already carried off the earl’s wife to his disgrace and shame.” [on the history of his wife I refer later] [237] That he subsequently [and repeatedly] asked the banishment from Court of Damory, Audley and Montecute, comes as no suprise either, since those gentlemen continued to sow discord and counselled the king to remain hostile to his cousin. [238]
Out of self interest of course, and highly damaging for the peace in the country.
Edward II, no great champion in knowledge of human nature, was misled by those three and wrote Thomas, as reaction of his letters with the request of banishment ””I will avenge the despite done to the earl when I can; I refuse to expel my household; for the abduction of his wife let him seek a remedy in law only.” [239] By this, the King made things worse.
And Thomas was not alone, but was supported by Pope John XXII, who wrote the King repeatedly in 1317 and 1318, warning the King not to allow any “backbiter or malicious flatterer” to bring about disunity between himself and Thomas, and to send away from court those men who offended the earl. [240] He advised the King to “remove those friends whose youth and imprudence injure the affairs of the realm. [241] He also warned Thomas to “separate himself” from those who displeased Edward and to reject “suggestions of whisperers and double-tongued men.”[242]
The Pope was a real peacemaker! In addition to the King and his cousin Thomas, he also wrote to Thomas’ brother, Henry, [later] Earl of Lancaster several times in 1318 as a close kinsman of both the king and Thomas and “bound to pay them reverence and affection,” asking him to promote accord between them “so that the realm may be freed from disturbance” [243]
I don’t know whether Henry tried to mediate, since it is likely, that he spent the most of that period in France [perhaps because he wouldn’t be involved in his brothers’ feud with the King? } [244]
But the machinations of the three favourites were not done yet:
After several summons of the King to Thomas of Lancaster to attend council meetings, which he not attended [not suprisingly, since the three favourites attended, sometimes armed…][245], the King asked his household and friends for advice in this situation: ””You see how the earl of Lancaster has not come to parliament. You see how he scorns to obey our commands. How does it seem to you?” [246] Some advised to arrest or exile Thomas, others, more sensible, advised to negociate. After all, although politically isolated now, Thomas of Lancaster WAS a force of nature, since very powerful by the possession of his five Earldoms and not to be underestimated, his private army.
Be as it may, a very dangerous situation threatened:
To cut a long story short: At the instigation of two cardinalswho had recently arrived in the country – they were with the king at York in September 1318 – a date was finally set for a meeting between Edward and Thomas, although it was postponed. Edward agreed to take no hostile action against Thomas and his adherents, and Thomas agreed to attend the next parliament, due to be held at Lincoln in January 1318. [247]
At the beginning of October 1317, The King left York to return to London. Alas, despite his promise a few days earlier not to take action against his cousin, he commanded his men to take up arms and attack him. [248] Apparently one of Edward’s friends – most likely Roger Damory – had persuaded him that the earl posed a threat to Edward and that he should attack him first. Fortunately the King informed the earl of Pembroke beforehand what he was intending to do. He said “I have been told that the earl of Lancaster is lying in ambush, and is diligently preparing to catch us all by surprise.” [249] Pembroke fortunately managed to convince Edward that this was not in fact the case, and talked the King out of it…..[250]
This unsound situation would continue from 1315 to 1318, when the man of honour [see the Piers Gaveston story], Lord Pembroke and the Middle Party intervened and managed to reach the Treaty of Leake. [251] But that’s for later
E
FEUD WITH WARENNE
Never a dull moment in the Edward II/Thomas of Lancaster times. Not only Edward and his cousin had become bitter enemies, which included enmity between Lancaster and the named destructive favourites, Thomas also had a bitter feud with John de Warenne, 7th Earl of Surrey [one of the besiegers of Piers Gaveston in Scarbourough Castle]. What the original nature of the hatred of Warenne for Lancaster was, is not sure: Probably he blamed Lancaster for his [Warenne’s] inability to secure a divorce [he was unhappily married]. This may be because Lancaster had persuaded the Bishop of Chichester to prosecute Warenne for his adultery [252]
In each case, Warenne retaliated with the abduction of Lancaster’s wife, Alice de Lacy, with whom he [Lancaster] was unhappily married. [253] Whether the abduction took place with or without the consent of Lady Alice, is not clear. Lancaster, not a man to forgive an insult, retaliated again with seizing two castles from Warenne. [254]
At last the King intervened, which led to an uneasy peace between the two noblemen. [255]
WHAT A FUN!
However, Lancaster also thought, that the three favourites were behind the abduction [256], which made matters worse and worse…….
F
THOMAS OF LANCASTER A PEACH?/ FORGET IT/DANGEROUS INCIDENTS [Jeering at the King/1318/1320/Blocking his way….]
The attentive reader shall have noticed, that I defended Thomas of Lancaster several times: Against the unpredictable behaviour of the King [stating not to attack Lancaster and yet planning an attack, not holding his word and failing to obey the Ordinances of 1311] [257] Against his destructive favourites, who did everything in their power to prevent a reconciliation between the King and his cousin Thomas.
But was Thomas then, a peach, only intended to hold the King to his word? NOT AT ALL!
The reader has read about his [and others’] execution of poor and vain Piers Gaveston. That’s not ”peach” behaviour, but lawless and ruthless.
The King, on his part, was not ”true to his word”, stating at one moment not to attack Thomas, and the second moment attempting to attack him [Thanks to the Earl of Pembroke, nothing came from that] Stating to observe the ordinances and then not to hold his promise.
But to the defence of the King must be said, that Thomas did, also, his best to stir up the animosity”, which the King [understandably] harboured because of the tragic murder on Gaveston:
I already mentioned the absence of Thomas at the battle of Bannockburn, as his failing to attend the christening of the Kings second son, John of Eltham, although he was one of the godfathers. [258]
But it became worse:
BLOCKING THE PATH OF THE KING
During the time of high tension [when the three favourites accused Thomas of treason, his wife Alice had been abducted] Edward and Isabella left Nottingham and the failed council meeting on 7 August 1317 [where Thomas didn’t attend, not willing to meet the King, as long as the three destructive favourites were not expelled from Court]] , and travelled to York. The most direct route would have taken Edward right through the town, but Thomas had blocked his way by placing armed guards on the roads and bridges south of York, claiming he had the right to be informed about the movement of armed men as he was the hereditary Steward of England…..[259]
Of course the King was furious that a subject had blocked his way!
MORE FUN/ JEERING AT THE KING
Next to blocking the King’s path in his own Kingdom, one of the worst things subjects can do is, make a joke of their King, by jeering at him. And that was precisely what Thomas of Lancaster did: 1317 ”Thomas made matters worse by leading his men out to the top of the castle ditch and jeering at Edward as he and his retinue travelled past. [260]
AND HE DID IT AGAIN! 1320 After the parliament in York ended [which Thomas failed to attend], Edward II and his wife Isabella of France travelled through Pontefract on their way to London, and Thomas’s retainers once again jeered at the king, and also the queen, from the safety of the castle. [261]
NOT VERY CLEVER, MY LORD THOMAS Not very clever……
G
PEMBROKE, MAN OF HONOUR/THE MIDDLE PARTY AND THE TREATY OF LEAKE
Finally a reconciliation between the two most powerful men, Edward II and his cousin Thomas, was about to take place. With special compliments for the Earl of Pembroke, the man of honour, who had been offended by Gaveston’s abduction since he had given his word [262]. The same man, who had talked Edward II out of his foolish and dangerous intention to attack Thomas of Lancaster at his stronghold at Pontefract [263]
With Pembroke playing an important role, since April 1318, a group of barons and prelates [the ”Middle Party] [264] had been negotiating with the earl of Lancaster, and trying to persuade Edward and his cousin to overcome their hostility to each other. On 8 June, they came to a preliminary agreement: Edward would uphold the Ordinances, govern by the counsel of his magnates, and conciliate Thomas, who was threatened with sanctions if he continued to hold armed assemblies [which he indeed had held, but also the King had permitted armed Lords to his councils]. [265]
On 7 August 1318 the two men exchanged the kiss of peace in a field between Loughborough and Leicester. Edward gave his cousin a fine palfrey “in recognition of his great love” of Thomas. (Hmmmm.) A formal agreement, the Treaty of Leake, was signed in the town of Leake near Loughborough two days later [266]
Thomas of Lancaster demanded [and right he was!] that Roger Damory, Hugh Audley and William Montacute be sent away from court, the King consented and off they went…..[267]
GOOD RIDDANCE WORKS!
I
THE FAVOURITES/AFTERMATH
Finally the destructive influence of the King’s three favourites had come to an end!
How fared they?
Roger Damory
From Kings friend to enemy
His influence was over, athough he seemed to have been in the favour of the king for a while. At last, he clashed with the new and most destructive favourite of the King, Hugh Despenser the Younger [268], joined the Marcher Lords [sworn enemies of the Despensers, father and son and allies of Thomas of Lancaster] [269] He fought with the Marcher Lords against the Kings army, was captured and tried [condemned to the traitor’s death, which was not executed, happily for him] and died at Tutbury Priory on 12 March 1322, presumably of wounds sustained fighting against the royal army…… [270]
William Montecute
As his co favourites Roger Damory and Hugh Audleu he had done everything to instigate further animosity between Edward II and his cousin Thomas of Lancaster. Therefore he was removed from his post as steward of the royal household and appointed steward of Gascony in november 1318. He died in Gascony in 1319. [271]
Hugh Audley
Hugh Audley also turned from the friend of the King to his enemy….. Hugh fought with the Marcher Lords against the King [and the Despensers] and later fought at the side of Thomas of Lancaster [the Marcher Lords were his ally] in the fatal Battle of Bouroughbridge [272]. He was spared execution thanks to his wife Margaret de Clare’s pleas [she was the niece of Edward II and widow of his former lover Piers Gaveston], somehow survived the reign of Edward II and the regime of his wife Isabella of France and lover Roger Mortimer [see his life/273] and died peacefully in november 1347. [274]
He was the only one of Edward II’s favourite to survive those turbulent times.
J
AFTER THE TREATY OF LEAKE/NEW DANGER
By late 1318, the relationship between Edward II and the earl of Lancaster was relatively good and Pembroke and the other barons [as the other subjects of the King] doubtless sighed with relief, because civil war seemed to be at the end. And for those, who doubt Thomas: He actually co-operated with the king and took part in the siege of Berwick in 1319. [275] But as we shall see: Nothing lasts forever and the destructive favourites would soon be replaced by a far more dangerous man: Hugh Despenser the Younger [276], who would lead the King to his destruction and his own [Hugh’s]
More about the Despensers and Thomas of Lancaster’s role in the next chapter.
Dear Readers Travel with me to 14th century England again…… Recently I sent you chapter one, two and three of my ”book” article ”Thomas of Lancaster, rebel cousin of king Edward II, from warlord to Saint”It inarrates the turbulent lifeof Earl Thomas of Lancaster, cousin of king Edward IIBecause it is extended, I do you the favour of sending my major article to you in chapters You still remember chapters one, two and three? https://www.astridessed.nl/thomas-of-lancaster-rebel-cousin-of-king-edward-ii-from-warlord-to-saint-chapter-one/
AND NOW……CHAPTER FOUR!ENJOY AND WATCH CLOSELY, HOW THE DRAMA UNFOLDS……..
CHAPTER FOUR THOMAS OF LANCASTER AND KING EDWARD II OUTBURST OF THE CONFLICT/PIERS GAVESTON, THE ROYAL FAVOURITE
[This is a rather elaborated story about Piers Gaveston, since he played a large part in the enmity between Thomas and his cousin Edward II]
It was the tragedy of Piers Gaveston, who set a deep and nearly invincible enmity between King Edward and his cousin Thomas……
The first indication of tension between Edward II and his cousin Thomas was his abrupt leave of the Court in 1308, the fact that he, obviously, witnessed no charters after that day, until march 1310 AND that the constant flow of grants and favours to him from Edward also ceased. [82] I don’t know, what the cause of the conflict was. In each case, it didn’t seem to be referred to Gaveston, since Lancaster, at first, was on friendly terms with him and remained loyal, when the barons were pressing for Gaveston’s exile in the spring of 1308 [83], he later completely turned against Piers Gaveston.
Before going to that, something about Piers Gaveston [about whom I will write an article in the future, just wait and see] He was a fascinating man. Intelligent, witty, charming, with martial skills and later proved to be a skilled military administrator.
Alas…… Too arrogant and provocative, which eventually led to his downfall.
PIERS GAVESTON
Piers Gaveston was an English nobleman from Gascon descent. His father was a Gascon knight, Arnaud de Gabaston, his mother was a noble woman, Claramonde de Marsan [84]. Some sources suggest, that she is burned as a witch [85], but there is no proof for that. His father was in the service of King Edward I [Edward II’s father] and Piers [Gaveston] seems to have served King Edward likewise. [86] Anyway, King Edward I was apparently impressed by Gaveston’s conduct and martial skills, and wanted him to serve as a model for his son [the later Edward II], so he became a member of his household. [87]
FIRST EXILE
To cut a long story short: Prince Edward and Piers Gaveston grew very fond of each other, probably too fond in the eyes of the King…..and fearing the apparent influence of Piers on the [then] Prince of Wales [88], Edward [II], Piers Gaveston was banished. [89] That was the first time. There were still two times to go…..
RETURN TO ENGLAND
Old King Edward I died on 7 july, 1307 and his son, Edward of Caernarfon [named after his Welsh birthplace] [90], was now King of England. One of his first acts was, surprise, surprise…..to recall his favourite Piers Gaveston from exile.[91]
TROUBLES WITH THE BARONS/FAVOURS FROM THE KING AND PROVOCATIONS
Very soon this led to great displeasure, to say it mildly under the greatest part of the nobility, since Edward made him ”Earl of Cornwall” and this title was reserved for the members of the royal family. [92] So the great barons felt insulted, not only because of this title, as for the fact, that compared with them, Piers Gaveston was of relatively humble origins. ‘[93]
And then that coronation business!
As I wrote, Thomas of Lancaster carried the sword ”Curtana” at the coronation of Edward II [and his wife Isabella of France], his brother Henry carried the royal rod, as were many other members of high nobility involved in the ceremony. [94]
BUT PIERS GAVESTON STOLE THE SHOW! While the Earls wore cloth-of-gold, as they were entitled to do in the king’s presence (cloth-of-gold is material shot through with gold thread), Gaveston wore royal purple, of silk, encrusted with jewels. [95] They were beaten by Piers Gaveston at the tournament at Wallingford in december 1307, what seemed to have aroused fury. [96] They were also insulted, that the King married Piers Gaveston off to his niece Margaret de Clare [97], daughter of Kings sister Joan of Acre [married Gilbert de Clare, 7th Earl of Gloucester] [98] and sister of the powerful [8th] Earl of Gloucester. [99]
And then those nicknames!
Perhaps out of self-defence, or merely for the pleasure of provocation, Piers gave the Earls and barons all sort of insulting nicknames:
Henry de Lacy, [3rd] Earl of Lincoln, the father in law of Thomas of Lancaster, was called ”burst belly” [boule crevee], Thomas of Lancaster himself was called ”the churl” or ”the fiddler”, the [2nd] Earl of Pembroke [100] [a man of honour, which will show later] ”Joseph the Jew” and the [10th] Earl of Warwick [101], one of Piers” most bitter enemies, was called ”the Black Dog of Arden.” [102] Whether Piers really called his brother in law, the [7th] Earl of Gloucester ”whoreson”, is doubtful, since the lady in question, Gloucester’s mother [as the mother of Piers” wife] was the sister of the King….[103]
Yet, although annoying [apart of course from that ”whoreson” what really was serious] , one should think, that some teasing, defeat at a tournament and arrogance would not trigger such a hatred, as especially Thomas of Lancaster and Guy de Beauchamp, 10th Earl of Warwick have had for the vain, witty and charming Piers, who did them, further [unlike the later favourite, Hugh Despenser the Younger, who was real powerseeking and dangerous [104] no harm.
But those were high Earls, most of them royal or else married with royalty and no men to forget insults, especially from a man, who was, in their eyes, of ”humble origin” [105] and considered to be an adventurer.
And the King did nothing to stop Piers” arrogance. On the contrary: He seemed the witty remarks of Piers ”funny”
Seen the King’s great love and emotional dependence of Piers Gaveston [as shows not only the numerous gifts and honours he bestowed at him, as his reaction on his banishments], some writers assumed they were lovers and others, not [106]
I can’t look into the Medieval royal bedchamber, of course, but given Edward’s great emotional need for Piers, that he swore vengeance after his death [107] as the fact that he never forgot him [108], it seems likely to me.
ENOUGH IS ENOUGH/YOUR GRACE, BANISH THAT RASCAL! SECOND EXILE
No part to play for Thomas of Lancaster Not yet……..
Tensions rose between at one side the Earls and barons and at the other side Piers Gaveston [and subsequently, the King]
This led to the second [Piers was already banished firstly by Edward I, recalled by Edward II] banishment of Piers Gaveston in 1308
I already mentioned the arrogant behaviour of Piers, the insulting nicknames, the fact that the King married him off to a member of the royal family [his niece Margaret de Clare], Piers” showing off at the coronation of the King [and Isabella, his wife] [109], his beating of important members of the nobility at the tournament of Wallingford, the fact, that the King had made him regent during his absence [his marriage in France, with Isabella, daughter of King Philip IV] [110]
Reasons enough for the high and mighty Lords to hate Piers. What I DIDN’T mention [and do now], that the King refused to see any of his barons unless Piers was also present, and rudely ignored them, talking only to Piers. [111]
The Medieval chronicle Vita Edwardi Secundi [Latin: Life of Edward the Second] wrote about Piers” growing arrogance:’ ””scornfully rolling his upraised eyes in pride and in abuse, he looked down upon all with pompous and supercilious countenance…indeed the superciliousness which he affected would have been unbearable enough in a king’s son.”
ENOUGH IS ENOUGH, the Earls and barons must have said: He has to go!
Under pressure of nearly every member of the nobility, the King was forced to banish Gaveston. [112]
Another powerful influence came from the French King, Philip IV who, apparently offended by the Edward II’s favouritism of Gaveston and the [intended or not] neglect, at least at the coronation banquet [113] of his [Philip IV’s] daughter Isabella, and Edward’s wife, supported the barons. [114]
According some sources he said to have sent 40,000 livres to the earls of Lincoln [Thomas of Lancaster’s father in law] and Pembroke to encourage them to proceed against Gaveston. [115]
Strangely although, at that time Thomas of Lancaster was still supportive to the King, along with a small minority, and was not behind the banishment. [116] However, that would change, dramatically
Well, on 18 may [1308] Edward consented to exile Piers, which he did grudgedly, but with no choice: Civil war was treathening [figure, ONE YEAR a King and already the nobility willing to rise against you…..] and although he was stripped from his lands [being Earl of Cornwall], but was allowed to hold the title. And he was not without an income! Edward granted Piers £2000 worth of lands in his homeland of Gascony, and another £2000 of English lands for him and his wife Margaret [who accompanied him in exiler, although she was not banished, being the granddaughter of King Edward I and the sister of the Earl of Gloucester. Edward also gave him a gift of 1180 marks, about 786 pounds, an enormous sum ![117]
And he was not actually BANISHED from the realm, since he was appointed Lieutenant General in Ireland, where he showed [granted] a skilled military administrator and even beat down a rebellion. [118]
Meanwhile Edward did his utmost to bring Piers back. Through distribution of patronage and concessions to political demands, he won over several of the earls who had previously been of a hostile disposition. [119] Henry de Lacy [Earl of Lincoln, Thomas of Lancaster’s father in law], who was the leader of the baronial opposition due to his age and great wealth, was reconciled with Edward by late summer 1308. Even Warwick, who had been the most unyielding enemies, of Gaveston, was gradually mollified The excommunication with which Piers was threatened by the Archbishop of Canterbury should he come back, was nullified by Pope Clement V. [120]. That was in april 1309.
So the way was free for Piers to return. Of course it had come with a price: At the parliament that met at Stamford in July, Edward had to agree to a series of political concessions, The so-called Statute of Stamford was based on a similar document Edward I had consented to in 1300, called the articuli super carta, which was in turn based on Magna Carta.
The ”Statute of Stamford” implied a promiose to redress baronial grievances. [121]
However: At 27 june 1309, Piers had returned to England. On 5 August 1309, Gaveston was reinstated with the earldom of Cornwall.
RETURN/AS ARROGANT AS EVER!
BUT SOME PEOPLE NEVER LEARN.
You would expect some modesty, some cautiousness.
But no, Piers Gaveston was as arrogant as ever, perhaps even worse and the King did nothing to stop him. He played the old game again, provocating the nobility and giving them insulting nicknames. [122]
Of course the Earls and barons were furious! They had enough of it.
The political climate became so hateful that in February 1310, a number of the earls refused to attend parliament as long as Gaveston was present. Gaveston was dismissed, and, when parliament convened, the disaffected barons presented a list of grievances they wanted addressed. On 16 March, the King was forced to appoint a group of men to ordain reforms of the royal household.[This group of so-called Lords Ordainers cons isted of eight earls, seven bishops and six barons.[123]
Among them supporters of the King, like the Earl of Gloucester [his nephew and brother in law of Piers Gaveston], but also die hard opponents of Piers Gaveston [and subsequently the King], like the [10th] Earl of Warwick and Thomas of Lancaster, who was now neither a friend of the king, nor of Piers Gaveston. The natural leader of the Ordainers was ”burst belly” [nickname by Piers Gaveston….], Henry de Lacy, the [3rd] Earl of Lincoln and father in law of Thomas of Lancaster. Lincoln had a moderate influence, which, alas, would disappear…..
LORD ORDAINERS
The meaning of the Ordinances, as eventually presented in 1311 [124], was twofold. The great Lords wanted to get rid of Piers Gaveston, surely, but I think, that even when there had been no Gaveston, such as the Ordinances would have been presented [since Edward II was not the strong leader his father was], aiming at limiting royal power.
To say it otherwise: The eternal struggle between centralization and decentralization, as I have described in part one.
So:
Hatred against Piers Gaveston, the ”Gascon adventurer” and his influence over the King, combined with adesire for reforms, partly based on the ideas of Simon de Montfort [125] Partly [or mainly, as you see it] based on greater influence for the nobility and a weaker kingship.
With the King doting over Gaveston no difficult task…..
Anyway, to cut a long story short:
When the Lord Ordainers were working on reforms [consisting diminishing royal power], the King launched a military campaign against the Scots, but many barons refused to follow him. Except his nephew [and brother in law of Gaveston] Gloucester, Warenne [126] and of course, Piers Gaveston. It came to nothing, however, when the Scottish King and leader Robert the Bruce [127] refused to engage in open battle, or even get involved in negotiations. In February, Gaveston was sent with an army north from Roxburgh to Perth, but he failed to track down the Scottish army. [128]
EXIT ”BURST BELLY”/THE COMING OF THOMAS OF LANCASTER
In the meantime it went worse and going to a new tragedy for the King and Gaveston: ”Burst Belly”, Thomas of Lancaster’s father in law died on 6 february 1311, which meant the end of the moderate influence in the baronial opposition against the King.
Thomas of Lancaster, as his heir [now in the possession of five Earldoms, three from his father and two from his father in law] became the new leader of the Lords Ordainers and a hardliner!
With the Ordainers ready to present their programme of reform, Edward had to summon a parliament. In late July he appointed Gaveston Lieutenant of Scotland, and departed for London. The Bruce still evaded the English successfully, in early August even staging a raid into northern England, and shortly after this Gaveston withdrew to Bamburgh Castle in Northumberland.
When parliament met on 16 August, the King was presented with a set of proposed reforms of the royal household, as well as specific attacks on individuals, including a demand for the renewed exile of Piers Gaveston. Edward initially offered to agree to the reforms as long as Gaveston was allowed to stay, but the Ordainers refused.
The King eventually had to agree to the Ordinances, which were published on 27 September. On 3 November, two days after the allotted deadline, Gaveston left England ………..[129]
A triumph for the barons A deep, personal tragedy for the King.
DETORIATION OF THE RELATIONS BETWEEN THOMAS OF LANCASTER AND THE KING/ CLASHES
Before continuing with the Piers Gaveston tragedy, some examples of the detoriation of the relationship between the King and his cousin Thomas of Lancaster:
In February 1311, Thomas’ father-in-law Henry de Lacy, earl of Lincoln, died, and Thomas inherited his lands by right of his wife Alice. He had to perform homage to Edward II for the lands, but Edward was then on campaign in Scotland. Thomas refused to cross the Tweed to meet the king; Edward refused to return to England. According to the Lanercost chronicle, Thomas threatened to forcibly enter his lands with a hundred knights, at which Edward gave in and met Thomas at Haggerston, on the English side of the river Tweed. Whatever they felt for each other by then, the men at least managed to conceal any hostility and “saluted each other amicably and exchanged frequent kisses.” [130]
This in fact was a declaraion of war against his King and is considered to be treason…..
But there is more:
”In June 1314, Thomas refused to accompany his cousin to Scotland for the Bannockburn campaign, and sent only four knights and four men-at-armsto fulfil his feudal obligations.” [131]
Of course the Gaveston tragedy….. [132]
And in 1316, when open war was imminent between those two most powerful men in England, the following:
Although Thomas was chosen as one of the godfathers of Edward and Isabella of France’s second son John of Eltham [133], Thomas’s great-nephew, he failed to attend the boy’s christening, a gross insult to the king and queen. [134]
But honesty obliges me to say, that before the christening solemnity of the second son of the King, Thomas and the King seemed to have had a serious row in York…..[135]
Back to Gaveston:
RETURN TO ENGLAND PIERS GAVESTON GOES HOME……..
You noticed the hatred, the barons felt for Piers Gaveston Their attempts to get rid of him. Twice And this time, his exile was really meant forever……
And guess who’s coming to visit?
PIERS GAVESTON! Came back again.
Despite the fact the barons hated him. Despite the fact that he was to be excommunicated, whenever he set his foot on English soil again.
If the man was not playing a crazy and reckless game, his return must have had a pressing need: I think perhaps he came back for the birth of his child. And for him it must have been a wonderful thing, that at least he saw his child: At 12 january, Piers’ wife Margaret gave birth to a daughter, Joan. Edward seems to have met Piers at Knaresborough on 13 January, [I don’t know when Piers set foot on English soil] and the two men rushed the seventeen miles to York that same day, likely so Piers could see his wife and baby. [136]
Seen in the light of the tragic events, it’s good to know that he at least saw his child, before the tragedy befell him……
What then happened was no clever politics from the King: He publicly revoked Gaveston”s exile. [137] So the barons knew that he was back and were now preparing for civil war, with Thomas of Lancaster and The Earl of Warwick ahead! In march Gaveston was excommunicated [138] and soon he, the King and Queen Isabella were hunted down by the barons.
Thomas of Lancaster came after them with an army and Edward fled with his wife and Gaveston, pursued by his own cousin Thomas! [139]
WHAT A DEGRADING SITUATION! WHEN A KING MUST TAKE FLIGHT FOR HIS OWN, ARMED SUBJECTS, HIS RULE AND KINGSHIP IS BANKRUPT AND AT THAT MOMENT HE IS, AS A KING, A TOTAL FAILURE!
Edward should have been warned by this, that if he was not able to restore his authority in short time, this could be the beginning of the end!
And it was………
How powerful Thomas of Lancaster must have felt. As if HE were the King…….
It was a dramatic flight, with a dramatic end. Edward’s desperate attempts to keep Gaveston safe seem to have gone so far, that he offered Robert the Bruce [King of the Scots and the great leader of the rise against the English domination] to acknowledge him as King in exchange for the protection of Gaveston. [140] Which the Bruce refused, who seems to have exclaimed ””How shall the king of England keep faith with me, since he does not observe the sworn promises made to his liege men?…No trust can be put in such a fickle man; his promises will not deceive me.” [141]
I ask my readers: If the king wanted to go that far to save his favourite, Gaveston, were they just friends or lovers? I think, lovers……
SIEGE OF SCARBOROUGH
Meanwhile the barons, under the leadership of Thomas of Lancaster, were determined ”to get him” [Gaveston]
Thomas of Lancaster nearly captured the King and his favourite, when they were in Newcastle and the [2nd] Earl of Pembroke [142] and the [7th] Earl of Surrey, John de Warenne [143], were given the task to capture Gaveston. [144]
The King and Gaveston split up [probably the King wanted to get reinforcements to protect Gaveston] [145], the king and Queen went to York and Gaveston was in Scarbourough Castle. That was the last time, King Edward would ever see Gaveston…..
Soon Gaveston was besieged by Pembroke, Warenne, Henry de Percy [1st Baron Percy] [146] and Robert de Clifford [1st Baron de Clifford][147]
ONE MAN OF HONOUR…..
The rest of the story is gruesome, but one man should get the credits he deserved. Aymer de Valence, [2nd] Earl of Pembroke. As written, Gaveston was besieged in Scarborough by Pembroke, Warenne, with the help of Henry de Percy and Robert de Clifford.
Gaveston could not held the castle, so he surrendered to the besiegers. The terms of the surrender were that Pembroke, Warenne and Percy would take Gaveston to York, where the barons would negotiate with the king. If an agreement could not be reached by 1 August, Gaveston would be allowed to return to Scarborough. The three swore an oath to guarantee his safety.After an initial meeting with the King in York, Gaveston was left in the custody of Pembroke, who escorted him south for safekeeping.
Pembroke [who was the cousin of the late King Edward I, his father being the halfbrother of Edward I’s father, King Henry III] [148] did his utmost to behold his word. When leaving Gaveston in the rectory at Deddington in Oxfordshire to visit his wife, Gaveston’s bitter enemy and great ally of Thomas of Lancaster, the 10th Earl of Warwick, found out about Gaveston’s whereabouts, he immediately rode out to capture him. The next morning he appeared at the rectory, where he took Gaveston captive and brought him back to his castle at Warwick.
Pembroke, who was shocked, that he broke his word without his guilt and found therefore his honour affronted, did his utmost to bring Gaveston back: He appealed for justice both to Gaveston’s brother-in-law Gloucester and to the University of Oxford, but to no avail. [149]
SO, THAT’S A MAN OF HONOUR, AN MAN TRUE TO HIS WORD!
He [Pembroke] was so shocked about what happened thereafter, that he left the baronial opposition and sided from then with King Edward. [150]
AFTERMATH/PIERS GAVESTON GOES HOME….. DIRTY ROLE TO PLAY FOR THOMAS OF LANCASTER AND CO
What happened then was dishonourable and criminal:
After putting Gaveston in his dungeons, Warwick sent word to Thomas of Lancaster, the [4th] Earl of Hereford [married with the sister of King Edward….] [151] and the [9th] Earl of Arundel [152]
They came to Warwick Castle and in a show trial they condemned poor Gaveston to death [among else ”for having violated the Ordinances…] On 19 June, he was taken out on the road towards Kenilworth as far to a place, Blacklow Hill, which was on the Earl of Lancaster’s land.
There he was beheaded by two Welshmen….. [153]
They at least ”granted” him the ”honour” of beheading, the nobleman’s death, since he was the brother in law of the [8th] Earl of Gloucester, the King’s nephew. [154]
Poor Gaveston, who flew too high and was too vain and had a too sharp tongue…..
His daughter was just five months old. She never knew her father [155]
”MY BROTHER PIERS”/AFTERMATH
[My Brother Piers, that was the way King Edward II called Piers Gaveston…] [156]
If Thomas of Lancaster and [the 10th Earl of] Warwick had thought, that their unlawful killing of Piers Gaveston would end the threat of civil war, they were wrong. It only made things worse.
Not only the King who [understandably] was beside himself of grief and rage and swore revenge on Gaveston’s killers [157], many former adherents of Lancaster and Warwick were alienated from them, shocked by the illegality and brutality of the murder of a man, who was only too arrogant, witty and avarious, but posed no political threat.[158] That would be totally different in the case of a later favourite, Hugh Despenser the Younger, who, with his father, also Hugh, 1st Earl of Winchester, would pose a real political threat, was powerseeking, greedy and dangerous in a way, Gaveston never was…….[159] People would miss Gaveston en wish he were here, in place ofthe Despensers …………….
So the brutal killing of Gaveston had the effect of garnering support for the king and marginalising the rebellious barons.
So, many turned to the King again, also those directly involved with the fight against Gaveston, especially
the Earl of Pembroke, who reproached Warwick to have offended his honour by abducting Gaveston, when in his [Pembroke’s] custody [see above] [160] But also Warenne, the [7th] Earl of Surrey [161], with Pembroke, one of the bersiegers of Scarbourough Castle [where Gaveston was hiding] was pushed back into the kings’ camp, unhappy about Gaveston’s execution. [162] By the way: Later, Warenne would become a bitter enemy of Thomas of Lancaster, who accused him to have played a role in the abduction of his wife, Alice de Lacy, with whom he was married unhappily…. [163]
But there was more to it:
Since civil war was still on the move, Thomas of Lancaster and his gang [let’s bring some humour in this sordid story], the Earls of Warwick and Hereford [who was, remember, King’s brother in law] [164], brought their armies in Hertfordshire [immediately North of London] [165] and the King, moving from York [where he had heard the news of the death of Gaveston], headed for London.
He arrived in Westminster and on 14 July and stayed there for the rest of the month, and made an impassioned public speech at the house of the Dominicans asking the Londoners to defend the city against Piers Gaveston’s killers. London supported him and closed the gates of the city against the earls of Lancaster, Warwick and Hereford. [166]
KING’S PARDONS
What to do? That was the question. Piers Gaveston was brutally murdered, the King wanted revenge, he went to London, but the murderers of Gaveston also brought their armies to Hertfordshire [immediately North of London], although the Londoners closed the gates for them.
Civil war was close to begin, in earnest.
Something had to be done:
There were mediators between the King and the Earls [Thomas of Lancaster, Guy de Beauchamp, Earl of Warwick and the Earl of Hereford, brother in law of the King] I mention here:
The [8th] Earl of Gloucester, nephew of the King [who, by the way, had refused to help Gaveston when imprisoned in Warwick Castle [167] Lord Clifford [one of the besiegers of Scarbourough, but further loyal to the King] Louis, Count of Evreux [168], halfbrother of King Philip IV [father in law of Edward II], sent by him to mediate. The Pope [Pope Clement V] [169], sent two envoys, Arnaud d’Aux, bishop of Poitiers, and Cardinal Arnaud Nouvel. Another negotiator was Edward II’s first cousin John of Brittany, earl of Richmond, grandson of Henry III [170]
High profile mediators, thus.
Yet a military confrontation threatened throughout the summer and early autumn of 1312.
But, luckily, nothing came from that.
Meanwhile, Edward II must have been consolated in a way for the grief about Gaveston, when on 13 november 1312, his first son, the future King Edward III was born [171], which of course delighted his father [Edward II] and his mother, Queen Isabella. [172]
Anyway, a treaty was made and sealed in London on 20 December 1312, in the presence of Cardinal Arnaud Nouvel, Arnaud d’Aux, bishop of Poitiers, Louis, count of Evreux, and the earls of Gloucester and Richmond. It was agreed that the three earls and various barons would make obeisance to Edward II in his great hall at Westminster, “with great humility, on their knees” (oue graunte humilite as genuz/cum magna humilitate flexis genibus) and “humbly beg him to release them from his resentment and rancour, and receive them into his good will.” [173]
The precious goods, belonging to Edward II and Piers Gaveston, seized by Thomas of Lancaster [174], must be returned to the King.
On 16 December, four days before the treaty, Edward had granted Lancaster a safe-conduct and permission to use an escort of forty men-at-arms to bring him his possessions.
No action would be taken against Piers’ followers, and the three earls and all their own followers would be pardoned for anything they had done to Piers.
On 16 October 1313 at Westminster, Edward II pardoned the three earls, and more than 350 of their adherents, “of all causes of rancour, anger, distress, actions, obligations, quarrels and accusations, arisen in any manner on account of Piers Gaveston, from the time of our marriage with our dear companion, our very dear lady, Lady Isabella queen of England.” Over 350 men were pardoned. [175]
Of course this was only a show, because the King wanted to take his revenge, but was was not in the opportunity, since the power of the Earls was too strong.
The drama would continue.
And another dramatic addition:
When Piers Gaveston was murdered and the body [that was simply ”left behind” at the place of the execution and later found by a group of Dominican friars brought the body and embalmed the body], Piers Gaveston could not be buried in consecrated ground, since he was excommunicated. So the King had to wait, until he had secured a papal absolution for his favourite. [176] Eventually when the absolution was given, Piers Gaveston was burned at Langley Priory [founded by Edward II] at 2 or 3 january 1315…… [177]
AFTERMATH
WHAT HAPPENED TO THE KILLERS/BESIEGERS OF GAVESTON?
Readers, although the story writes itself, I think you want to know in advance, what happened to the killers of Piers Gaveston.
An overview:
Guy de Beauchamp, the [10th] Earl of Warwick:
As been written, Guy de Beauchamp, that great ally of Thomas of Lancaster and bitter enemy of Piers Gaveston, had abducted him [Piers Gaveston] from the custody of the Earl of Pembroke, brought him to Warwick Castle, put him in one of his dungeons and awaited Thomas of Lancaster and the Earls of Hereford and Arundel. Gaveston was given a mock trial and put to death at Blacklow Hill. Warwick didn’t attend the murder, in contary with the other three Earls.
After Gaveston’s death, Warwick remained the enemy of the King [received pardon nevertheless] and refused to participate in the campaign of Edward II against the Scots, which resulted in the defeat at Bannockburn. [178] However, In mid-July Warwick had to withdraw from government to his estates, due to illness.[36] He died on 12 August 1315. [179] There were rumours that Edward II had him poisoned, but there is no proof for that. [180]
In contrary with Thomas Lancaster, he was an intelligent and skilled politician and was undoubtedly greatly missed by him [:Lancaster]
HUMPHREY DE BOHUN, 4TH EARL OF HEREFORD
One of the killers of Piers Gaveston, who attended his murder was King’s the [4th] Earl of Hereford. He did fight in the battle of Bannockburn, was taken prisoner and although he was out of grace after the murder of Piers Gaveston, was ransomed by Edward II, obviously on the pleading of his [Edward’s] wife, Isabella. [181] Éventually, he joined the second rebellion of Thomas of Lancaster and was killed in the Battle of Bouroughbridge. [182]
EDMUND FITZALAN, [9TH] EARL OF ARUNDEL
Together with Thomas of Lancaster and the Earl of Hereford, the Earl of Arundel watched the murder of Piers Gaveston, after [with Warwick, Lancaster and Hereford] condemning him to death in a mock trial. However, he turned to the King again in 1313 [and married his son Richard to the daughter of Hugh Despenser the Younger, the Kings later favourite]. As result of his loyalty, he was executed in 1326, when Isabella of France and her [supposed] lover Roger Mortimer invaded England and deposed Edward II. [183]
AYMER DE VALENCE, 2ND EARL OF PEMBROKE
The Earl of Pembroke was one of the besiegers of Castle Scarbourough, where Piers Gaveston was hiding. And he was a man of honour, who gave Gaveston his word for his safety and was honestly shocked, when the Earl of Warwick abducted him. He tried to save Gaveston by appealing for justice at the University of Oxford and Gaveston’s brother in law, the Earl of Gloucester, but to no avail. [184] Being shocked at this violation of his honour, he sided with the King again [185], tried to prevent civil war by mediating between the King and Thomas of Lancaster. Eventually he came into trouble because the rise of the Despensers, was sent to an embassy in France and died there. [186]
JOHN DE WARENNE, 7TH EARL OF SURREY
With the Earl of Pembroke and others one of the besiegers of Castle Scarbourough. However, unhappy with the extrajudicial execution of Piers Gaveston, he sided with the King again. Later he had a long lasting feud with Thomas of Lancaster over his supposed role in the abduction of Lancaster’s wife. Together with the Earl of Arundel, they were the last Earls, who remained loyal to Edward II, when his wife Isabella of France and her [possible] lover Roger Mortimer invaded England. After the execution of Arundel, he went over to Isabella and Mortimer. Eventually he died peacefully in 1345, as one of the few Earls during the reign of Edward II. [187]
HENRY DE PERCY, 1ST BARON PERCY
Together with Thomas of Lancaster he had pusued the King and Gaveston on their way north. Later he was one of the besiegers of Castle Scarbourough, but as Pembroke and Warenne, not involved in the murder of Gaveston. Yet out of revenge and being less powerful than the Earls, complicitín the murder, the King confiscated his lands in 1312 and had him imprisoned. However: The earls made Percy’s release a priority in their dnegotiations with the king and he was freed in January 1313. and was formally pardoned,
with the others involved. [188] He didn’t participate in the Battle of Bannockburn, along with five of the earls and many other nobles refused summonses to this campaign because it had not been sanctioned by parliament, as required by the Ordinances. In the first half of October 1314 Henry Percy died, aged forty one, of unknown causes. [189]
ROBERT CLIFFORD, 1ST BARON DE CLIFFORD
As Henry Percy, baron de Clifford had pusued the King and Gaveston on their way North, under the leadership of Thomas of Lancaster. He also was one of the besiegers of Castle Scarbourough. And in contrary with Henry Percy, Thomas of Lancaster, the Earl of Warwick and many other nobles he DID fight in the Battle of Bannockburn and was killed. [190]
Who also was killed in the Battle of Bannockburn, was Gilbert de Clare, the [8th] Earl of Gloucester, the brother in law of Piers Gaveston, who neither pusued him or besieged him, but refused to help him when was asked by the Earl of Pembroke. [191]
AND LAST BUT NOT LEAST/THOMAS, 2ND OF LANCASTER What happened to Thomas of Lancaster, how his illustrious life ended, is yet shrouded in mist……
Marjan de Boo, achterkleinkind van stakingsleider Joop IJisberg, op het Jonas Daniël Meijerplein in Amsterdam.Beeld Martijn Gijsbertsen
Stakingsleider Joop IJisberg in 1942.
Afscheidsbrief van Joop IJisberg, die tijdens de Februaristaking zijn collega’s overhaalde om de Amsterdamse trams niet te laten uitrijden uit protest tegen de Jodenvervolging.Beeld .
